RENACEMENTO E REFORMA

TEMA 7

A CULTURA nos S.XV Y XVIA CULTURA nos S.XV Y XVI

Dous movementos culturais que exaltan a cultura clásica

O HUMANISMO

O ser humano Centro do universo

A imprenta comoMedio de difusión

Avances científicos

O RENACEMENTO

Xurde en Italia

Exténdese por Europa

Dous periodos

Quattrocento(S.XV)

Cinquecento(S. XVI)

O HumanismoO Humanismo

Unha nova forma de pensar

A expansión do Humanismo

07

O HumanismoO Humanismo: Unha nova forma Unha nova forma de pensarde pensar

• Movemento de renovación cultural dos s. XV y XVI

• As características principais do Humanismo son:

• O rexeitamento á mentalidade medieval centrada na idea de Deus (teocentrismo) e a exaltación do ser humano , ao que consideraron como o único dotado de razón e liberdade (antropocentrismo)

• A inspiración na cultura grecolatina.

• O interese e a curiosidade pola ciencia e o progreso técnico.

• A utilización das linguas vernáculas como vehículo de transmisión cultural en substitución do latín e do grego.

• Estreita relación cos cambios económicos (capitalismo), sociais (burguesía) e políticos (Estado moderno) da Idade Moderna..

A expansión do Humanismo

• Desde mediados do século XV, a invención da imprenta facilitou a difusión das ideas humanistas.

• As Academias foron as grandes impulsoras do pensamento humanista, centrando os seus estudos na Lingua, na Literatura e na Filosofía.

• As Universidades tiveron un importante papel na formación e transmisión de novos coñecementos.

A Reforma relixiosaA Reforma relixiosa• Causas:

– Corrupción e luxo da Igrexa– Difusión das ideas humanistas

• Ruptura protestante– 1517: Denuncia de Martín Lutero– Apoio de príncipes e nobres.– Principios básicos:

• Salvación pola fe• Sacerdocio universal• Autoridade da Biblia

– Grandes cambios na doctrina, culto e organización.

• Outras doctrinas reformistas:– Calvinismo: doctrina da predestinación– Anglicanismo: sometimento ao Estado inglés

A ruptura de Martín Lutero

• Martín Lutero iniciou as súas críticas á Igrexa en 1517 coa publicación de As 95 teses contra a doutrina católica e a xerarquía eclesiástica.

• Lutero foi apoiado polos príncipes e nobres alemáns, desexosos de facerse coas propiedades da Igrexa e de reforzar a súa autoridade fronte ao emperador Carlos V e o Papa.

• A Reforma luterana fundaméntase en tres principios: a salvación pola fe, o sacerdocio universal e a autoridade da Biblia.

• A doutrina de Lutero ou luteranismo difundiuse rapidamente por toda Alemaña, Suecia, Dinamarca, Noruega, Países Baixos, Inglaterra e Suíza.

A REFORMAA REFORMAPRINCIPAIS PRINCIPAIS

EXPONENEXPONENTESTES

Enrique VIIIMartín Lutero Juan Calvino

A REFORMAA REFORMADoctrina dos principais gruposDoctrina dos principais grupos

A difusión da Reforma

O protestantismo en Europa

• Xurdiron novas doutrinas reformistas:

• O calvinismo. Propagouse en Suíza da man de Xoán Calvino. Para o calvinismo, o traballo forma parte da virtude moral e o éxito nos negocios asóciase á graza divina.

• O anglicanismo. Xurdiu en Inglaterra da man do monarca Henrique VIII, cando o papa Clemente VII se negou a lle conceder a anulación do seu matrimonio con Catarina de Aragón.

3. A contrarreforma católica3. A contrarreforma católica

• A reacción da Igexia:Contrarreforma– Persecución de protestantes: Inquisición– Concilio de Trento

• Reafirmación dogmática• Reforma da administración e da disciplina.

– Novas órdenes: Xesuitas.

O Concilio de Trento• A xerarquía eclesiástica impulsou no interior

da Igrexa un movemento de renovación chamado Contrarreforma.

• A Contrarreforma levouse a cabo no Concilio de Trento entre 1545 e 1563. A Contrarreforma propoñíase a corrección dos propios erros e a defensa dos dogmas da fe católica.

• O Concilio proclamou que a fe era importante, pero que a salvación se debía conseguir mediante as boas obras.

• Adoptáronse unha serie de medidas: prohibiuse a venda de indulxencias; creáronse seminarios para formar o clero; obrigóuselles aos bispos a residir na súa diocese, etc.

A difusión da Contrarreforma

• Para difundir o novo espírito relixioso, a mediados do século XVI iniciouse a reforma de moitas ordes relixiosas.

• Tamén se crearon novas ordes como a Compañía de Xesús, fundada por Santo Ignacio de Loiola en 1537.

• Esta orde relixiosa tiña unha ríxida disciplina e dependía directamente do Papa.

O novo espíritu do Renacemento O novo espíritu do Renacemento

• A difusión do Humanismo:

– Nova mentalidade:• Valoración do individuo.• Secularización (independencia da relixión)• O cortesano frente ao guerreiro medieval

– Renovación artística: o Renacimento • Valoración dal arte grecorromano• Búsqueda da beleza ideal: equilibrio,

armonía, proporción.• Protagonismo do ser humano e a

racionalidade• Preocupación por representar a natureza

(perspectiva) e a anatomía humana.

O Quattrocento

1. A arquitectura

2. A escultura

3. A pintura

O Quattrocento O Quattrocento

• Arquitectura– Espacio racional:

• Orden• Simplicidade• proporción.

– Modelos grecolatinos: • arco de medio punto• columnas clásicas• Cúpula

– Brunelleschi, Alberti, …

AlbertiSanta María Nouvella de Alberti

O Quattrocento O Quattrocento

Fachada Santa María Nouvella

AlbertiPazo Rucellai, Florencia.

Brunelleschi

O Quattrocento O Quattrocento

Cúpula da igrexa Sta Maria del Fiori en FlorenciaIgrexa de San Lourenzo en Florencia

• Escultura– Exaltación da beleza e

proporcionalidade do corpo humano

– Imitación dos modelos clásicos

– Búsqueda a armonía, o equilibrio e a estabilidade

– Donatello, Ghiberti

Donatello San Xurxo

O Quattrocento O Quattrocento

Ghiberti

Portas do paraiso

Donatello

O David

O Quattrocento O Quattrocento

• Pintura– Búsqueda da 3ª

dimensión mediante a perspectiva.

– Exaltación da beleza e proporcionalidade do corpo humano

– Temas relixiosos e mitolóxicos

Masaccio

O Quattrocento O Quattrocento

Piero de la Francesca

O Quattrocento O Quattrocento

Botticelli «O Nacemento e Venus»

O Quattrocento O Quattrocento

5. El Quattrocento 5. El Quattrocento

O Cinquecento

1. A arquitectura

2. A escultura

3. A pintura

O Cinquecento O Cinquecento

Arquitectura– Protagonismo da

construción da basílica de S. Pedro do Vaticano.

– Bramante, Miguel Ángel,…

Basílica de San Pedro do Vaticano

O Cinquecento O Cinquecento

Basílica de S. Pedro del Vaticano

Miguel Ángel

O Cinquecento O Cinquecento

• Escultura– Miguel Ángel

A Piedade

O Cinquecento O Cinquecento

Escultura– Miguel Ángel

(O David)

O Cinquecento O Cinquecento

Escultura– Miguel Ángel

Miguel ÁngelDonatello Bernini

Renacemento Barroco. S. XVII

-Equilibrio-Estabilidade -Serenidade

-Equilibrio-Estabilidade-Tensión mental

-Inestabilidade-Movimiento-Tensión emocional

CinquecentoQuatrocento

Representacións do David

O Cinquecento O Cinquecento

Pintura– Leonardo da Vinci– Rafael Sanzio– Miguel Ángel– Tiziano– (…)

Leonardo da Vinci«A Gioconda ou Mona Lisa»

Leonardo da Vinci «A última cea»

Rafael Sanzio «A escola de Atenas»

Rafael Sanzio

Os desposorios da Virxe

Madonne

Miguel Ángel «A capela Sixtina»

Miguel Ángel

Miguel Ángel

TizianoDanae recibindo a chuvia de ouro

A difusión do Renacemento

1. Flandres

2. Alemaña

3. Francia

A difusión do Renacemento A difusión do Renacemento

Flandes– Gusto polo detalle, o

realismo e os retratos.

Jan Van EyckOs esposos Arnolfini

O Bosco

O Xardín das delicias

A difusión do Renacemento A difusión do Renacemento

Alemania– Retratos e paisaxes

Alberto Durero

A difusión do Renacemento A difusión do Renacemento

Alemania– Retratos e paisaxes

Hans Holbein

A difusión do Renacemento A difusión do Renacemento Francia

– Castelos

Chambord

ReferenciasReferencias

• Manual de referencia:– VV.AA.: “Fisterre 2. Ciencias Sociais, Xeografía e Historia

2º ESO”. Ed. Vicens Vives. Barcelona, 2008

• Mapas: – http://usuarios.lycos.es/evangelicosperu/Imagenes/reforma

_europa.jpg– http://www.pastaya.net/wp-content/uploads/2008/03/

worldreligion.png

• Imaxes: – Fontes diversas na web

FIN DO FIN DO TEMA 7TEMA 7

Santi Pazos