AS ACTIVIDADES DO SECTOR PRIMARIO

Tema 6

1.-As actividades agrarias

• Definición de actividade agraria:

– É a actividade do sector primario que extrae os recursos da terra cultivada. Tamén se inclúe a recolección.

• Definición de paisaxe agraria:

– É aquel territorio non urbano formado polas terras de cultivo, pastos e bosques.

1.-Os espazos do sector primario

Poboación dedicada á agricultura

43%Poboación dedicada a

outros sectores57%

1ª etapaA agricultura apareceu no Neolítico, hai uns 10.000 anos. Ata tempo recentes, a maior parte da poboación adicábase as tarefas agrícolas.

2º etapaRevolución agrícola por:1. Cambios nas fomas de propiedade (os

campesiños adquiren ou consiguen terras).

2. Cambios no traballo (rotación, mecanización, fertilizantes).

3. Aumenta a produtividade.4. Hai máis alimentos.5. Máis ganancias.6. Sobra man de obra – éxodo rural-

despoboación do campo.

2.-Factores condicionantes da actividade agraria

• 2.1.-Factores físicos– Relevo:

• Altitude: dificulta a agricultura pois a temperatura descende 0,6º cada 100m e tamén aumentan as precipitacións.

• Orientación das ladeiras: A ladeira de solaina é máis propicia para a agricultura pois dálle máis o sol e son máis cálidas. As vertentes máis sombrías son menos favorables. Así as ladeiras de barlovento son máis húmidas que as de sotavento.

• Pendentes e desniveis: provocan a erosión do solo e dificultan a mecanización. O ser humano aprovéitaas facendo SOCALCOS

2.-Os factores condicionantes da actividade agraria

– Clima• Temperaturas: precísanse temperaturas mornas

ou moderadas. A agricultura é inviable por debaixo dos cero graos e por riba dos 45.

• Precipitacións: deben ser moderadas e regulares.• Ventos: deben ser suaves pois:

– Fortalecen o talo– Dispersan as néboas– Evitan xeadas– Se son ventos fortes arrincan o froito e erosionan o solo

– Auga: tanto a auga superficial como subterránea é imprescindible para os seres vivos e mellora os rendementos agrarios.

– Vexetación: pode mellorar o solo, proporcionándolle humus, ou empeoralo no caso de certas especies. A deforestación adoita resultar prexudicial, pois favorece a erosión do solo.

– Fauna: pode danar os cultivos provocando pragas. Tamén pode ser beneficioso facilitando a polinización

– Solo: achega os nutrientes. As súas características condicionan os cultivos. A fertilidade depende de:

• Profundidade• Grosor dos seus compoñentes• Grao de acidez

2.-Os factores condicionantes da actividade agraria

• 2.2.-Factores humanos– Factores demográficos: o aumento de poboación trae

como consecuencia a necesidade de aumentar a superficie agraria.

– Factores sociais:• Propiedade: refírese ao dono legal da terra. Pode ser:

– Privada: individual ou sociedade– Pública: cando pertence ao Estado, tribo, municipio

• Réxime de posesión:– Explotación directa: cando a traballa o dono– Explotación indirecta: cédella a outros para traballala, pode ser:

» Arrendamento: a cambio dunha renda» Parcería: a cambio dunha parte

2.-Factores condicionantes da actividade agraria

– Factores económicos:• Agricultura de subsitencia tradicional

– Emprega a case o 80% da poboación.– Técnicas de cultivo tradicionais e rudimentarias, fertilizantes naturais.– Productividade: baixa, o que impide cubrir as necesidades alimentarias

de toda a poboación.– Policultivo– Países subdesenvolvidos.– Gandaría extensiva.

• Agricultura de mercado moderna– Emprega a menos do 5% da poboación.– Avances técnicos (maquinaria, fertilizantes, pesticidas).– Produtividade: alta, debido ós adiantos técnicos.– Países desenvolvidos.– Monocultivo– Gandaría estabulada.

2.-Factores condicionantes da actividade agraria

– Factores políticos: inflúen nas paisaxes agrarias con medidas como:

• Fixación de prezos• Fomentar outros cultivos máis rendibles e

conceder axudas• Impulsar a investigación

• Plans de regadío

• Concentración parcelaria que consiste en agrupar as parcelas dun propietario

2.-Factores condicionantes da actividade agraria

– Factores tecnolóxicos• Útiles agrícolas: poden ser tradicionais ou

modernos.• Especies vexetais e animais: poden ser

tradicionais ou seleccionados xeneticamente• Modificación das condicións naturais:

– Nas pendentes fanse socalcos– Os animais permanecen estabulados– Fertilízase o solo– Sistemas de regadío para proporcionar auga ao solo– Aplicación do barbeito para que a terra aumente a

fertilidade.

2.-Factores condicionantes da actividade agraria

A aplicación de modernas técnicas de cultivo, como fertilizantes, sementes, invernadoiros, solos artificiais, productos tranxénicos.

Invernadoiros

Son superficies de cultivo, cubertas normalmente de plástico, construídas sobre unha base de madeira ou metal. Dentro do invernadoiro é fácil modificar as temperaturas e a humidade, co que se pode cultivar en lugares difíciles.

Solos artificiasis

Consiste en botar unha fina capa de esterco sobre o solo e enriba unha capa de area.

Require grandes investimentos de diñeiro.

A bioteconoloxía é a utilización de organismos vivos, ou partes dos mesmospara obter ou modificar produtos, mellorar plantas ou animais, ou a desen-volver microorganismos para fins específicos.Os cultivos transxénicos son aqueles que foron modificados xenéticamenteco fin de obter novas variedades que resistan mellor as xeadas, secas ou pragas.

Elementos da paisaxe

FincasSistema de

cultivo

Pola forma Polo tamaño Polo peche

regulares

irregulares

minifundio

latifundio

Gran explotación

openfield

bocage

Variedade Auga aproveitamento

Monocultivo

Policultivo

regadío

secaño

intensivo

extensivo

OcupaciónDo solo

contínuo

Rotación conbarbeito

Rotación bienal

Rotación trienal

Tipo decultivo

herbáceo

arbustivo

3.-Elementos da paisaxe agrarias

Tamaño:

Minifundio: leiras son pequenas. Suficientes para abastecer a unha familia

Latifundio: as leiras son grandes con técnicas tradicionais

Grandes explotacións: grandes campos de monocultivo.

Sistemas de rega:

- Agricultura de secaño: os cultivos so reciben auga procedente das chuvias.

- Agricultura de regadío: o agricultor achega a auga que precisan as plantas a través de distintos sistemas artificiais: aspersores, goteo, inundación...A especie cultivada:

Policultivo: cando nun mesmo espazo se cultivan varias especies vexetais. As parcelasson pequenas e suelen ser para o consumo familiar.Monocultivo: cando nun espazo so se cultiva unha especie vexetal. Isto significa o uso de maquinaria xa que é destinada a venda.

Aproveitamento das terras e rendemento:

Agricultura intensiva: cando o agricultor aproveita o máximo a terra, adícalle horas de traballo e obtén un elevado rendemento por hectárea.

Agricultura extensiva: as parcelas non se explotan na súa totalidade, senón que se deixa unha parte a barbeito, é dicir, sen sementar, para facilitar a recuperación da fertilidade da terra. Dase nos países desenvolvidos e subdesenvolvidos.

Parcelas abertas: son as chamadasOpenfield. Non se cerran con ningún Sistema. Adoitan ser fincas grandes

Parcelas pechadas: son as chamadasBocage. Péchanse con muros de pedra,Setos, árbores, vallas…

Hábitat rural. Casa campo.

- Casa bloque: cando todas as dependencias están nun mesmo edificio.

- Casa disociada: cando todas as dependencias están en distintos edificios.

• .

Cando as leiras non están cerradas dan lugar a unha paisaxe que chamamos de campos abertos ou openfield. Cando as leiras están cercadas chámanse campos pechados ou bocage.

VANTAXES:

- Son máis fáciles de traballar.

- Acceso máis fácil

- Aprovéitase máis o terreo.

- Son grandes campos.

-INCONVINTES

-Poden entrar animais.

-Problemas e disputas de lindes.

-Afectan máis os ventos.

-Erosionanse máis.

• VANTAXES• -Non entran animais.• -Evitan problemas de lindes.• -Protexe a terra da erosión.

• INCONVINTES• -Encarece o cercado.• -Difícil acceso.• -Limita a extensión.• -As sombras inflúen nos

cultivos.• -Fincas pequenas.

Openfield Bocage

Tamaño fincas Grandes extensións (latifundio).

Pequenas (minifundio)

Clima Seco Húmidas

Relevo Chairas Accidentado

Rendemento Extensivo Intensivo

Hábitat rural Concentrado Disperso

Variedade de cultivos

Monocultivo Policultivo

 4.-Agricultura tradicional Agricultura de rozas

Agricultura (secaño) Agricultura irrigada Gandería e agricultura de zonas secas

Localización Tropical/ ecuatorial. Nas concas dod ríos Congo. África e Amazonas subsahariana. Centroámerica e Asia.

Tropical Países tropicais. África subsahariana, zonas de América e Asia

Monzónica. Leste de China. Sueste Asiático, Costa Oriental e India.

Zonas semiáridas

Solo Pouco fértiles (abono con cinza)

Pouco fértil (abonos naturais)

Fértil (abono natural) Pouco fértil

Réxime da propiedade Colectiva Colectiva Privado Privadas

Tamaño terras Minifundio Minifundio Minifundio Minifundio

Tipo de cultivo Policultivo Policultivo Monocultivo Policultivo

Rendemento Extensiva Extensiva Intensiva Extensivo

Densidade demográfica Baixa Baixa Alta Baixa

Destino da produción Subsistencia Subsistencia Subsistencia Subsistencia

Métodos Cótanse as árbores, abónase con cinza. Plántase.

Cultivo contínuo

Rotación de cultivos. (rotación trienal con barbeito e gandeiría).

Cultivo discontínuo

Enchen o terreo cá auga do río mediante canles, nesas augas poden ir algúns peixes que utilizan como medio de alimentación.Despois preparan o terreo, transplantan as plantas, esperan, e logo collen o arroz. 

Pequenas parcelas con canles de rego e dispostas en torno á aldea.Os cultivos superpóñense en pisos.Cultivo contínuo

5.-Agricultura dos países desenvolvidos

• Agricultura dos países novos:– Dase en América do Norte, do Sur e 

Australia.– Parcelas regulares– Tamaño moi grande– Alto nivel tecnolóxico– Escasa man de obra– Produción masiva para o mercado 

internacional– Propiedade en mans de agricultores 

moi preparados e empresarios ou de sociedades capitalistas.

– Problemas:• Superprodución• Esgotamento do solo polo monocultivo

• Caída de prezos– Belt norteamericanos: monocultivos 

especializados.– Pampa arxentina con gandería 

extensiva e bovina.

• Agricultura de plantación:– Dáse nas áreas de clima tropical 

húmido proximas á costa de América central e do sur. SE asiático e Golfo de Guinea.

– Parcelas de grande dimensión– Alto nivel de tecnoloxía– Abundante man de obra barata– Produción masiva para o mercado– Propiedade en grandes empresas 

multinacionais– Produtos moi demandados pola 

sociedade.– Problemas:

• Esgotamento do solo polo monocultivo• Pragas• Caída de prezos

Cultivo de Secañoarbóreo

Campos abertosLatifundiosSecañoHerbáceos

Cultivos de hortaRegadíoIntensivoPolicultivoModerna

Gran plantaciónMonocultivoBarbeitoCampos abertosSecañoAgricultura moderna

Gandería modernaGandería extensiva

Cultivo de rozas

Gandería de zonas secasExtensivaSubsistencia

Cultivo de arrozIntensivoRegadíoMonocultivoTradicional

Planta do arroz

6.-A actividade pesqueira

6.-A actividade pesqueira

• A pesca é a actividade destinada a obter produtos do mar.

• Practícase en caladoiros localizados en:– Plataformas continentais– Zonas percorridas por correntes mariñas frías

ricas en osíxeno– Zonas onde conflúen correntes frías e cálidas

pola abundancia do plancto

• A pesca proporciona:– Alimentos– Materias primas para a industria

• Tipos:– Segundo o nivel de desenvolvemento

• Artesanal• Industrial

– Segundo a distancia á costa• Baixura• Altura• Gran altura

6.-A actividade pesqueira

• Problemas da pesca:– Sobrepesca que provoca esgotamento– Contaminación– Dificultade para acceder aos caladoiros alleos tras a

ampliación a 200 millas das ZEE– Cotas de captura

• Medidas e solucións– Cotas de captura– Medidas de protección contra a contaminación– Acordos entre países– Acuicultura ou cría de especies mariñas

6.-A actividade pesqueira