Transcript of Ingurune laburpena garoa
- 1. ERLAZINO FUNTZINOA Zentzumenak Ikusmena:ikusmenaren organoa
begia da:Eta ikusmena begi ninniak, kristalinoak, erretineak,
irisak eta ikusmen nerbioak osotzen dabe. Begi ninia:argia begi
niniaren bidez sartzen da. Kristalinoa:objetuak fokuratzen dauz.
Erretinea:erretineak fokuratutako irudiak jasotzen dauz, eta
lehenengo irudia sortzen da hor. Irisa:uzkurtu eta dilatatu egiten
da, zenbat argi pasatiko dan graduatzeko. Ikusmen
nerbioa:erretinean sortutako irudia garunera igorten dau eta,
garunean, guk ikusten dogun irudia sortzen
dau.Dastamena:dastamenaren organoa mihina da.Eta dastamena dastamen
papilak eta dastamen nerbioak osotzen dabe. Dastamen
papilak:mihinean dagoz eta horreen bidez zaporeak ezagutzen dira.
Dastamen nerbioak:informazinoa garuneraino eramateaz arduratzen
dira.
- 2. Usaimena:usaimenaren organoa sudurra da.Eta usaimena
sudurrak, sudur hobiak, pituitariak eta usaimen nerbioak osotzen
dabe. Sudurra:airea sudurretik sartzen da. Sudur hobiak:sudurretik
sartzen dan airea sudur hobietara doa. Pituitariak:airea
pituitariara heltzen da eta horreek usaimen sentsazioak garunera
igorten dauz. Usaimen nerbioak:usaimen sentsazioak garunera igorten
dauz.
- 3. Entzumena:entzumenaren organoa belarria da.Eta entzumena
belarriak, kanpoko entzumen hodiak, kanpoko belarriak, erdiko
belarriak, mailuak, ingudeak, tinpanoak, estriboak, barraskiloak
eta zentzumen nerbioak osotzen dabe. Belarria:soinua belarritik
sartzen da. Kanpoko entzumen hodia:gero soinuak kanpoko entzumen
hodian aurrera egiten dau. Tinpanoa:soinua tinpanora eltzen da eta
bibratzen hasten da. Mailuia ingudea:iru hazur honeek osotutako
kateak bibrazinoak jasotzen dauz, eta ba estriboa rruko belarrira
helduazoten dauz. Barraskiloa:erdiko belarritik datozan bibrazioak
jasotzen dau. Entzumen nerbioak:seinaleak garuneraino heltzen dira
eta garunean soinuak interpretatzen dira
- 4. Ikumena:ikumenaren organoa azala da eta ikumena dermisak,
epidermisak eta nerbio amaierak osotzen dabe. Dermisa:azalaren
erdiko geruzea da. Nerbio amaierak:ikumen sentzazinoak jasotzen
dabez.Nerbio sistema Nerbio sistema:nerbio sistema bi zatitan
banatuta dago nerbio sistema zentrala eta nerbio sistema
periferikoa.
- 5. Nerbio sistema zentrala:nerbio sistema zentrala bi zatitan
banatzen da entzefaloa eta bizkar hezur muina. Entzefaloa:hiru
zatitan banatzen da garuna, zerebeloa eta bizkar hezur erraboila.
Garuna:emosioetaz eta borondatesko ekintzetaz arduratzen da.
Zerebeloa:orekea eta mogimenduaz arduratzen da. Bizkar hezur
erraboila:ohartu bako borondatesko ekintza autonomoetaz arduratzen
da. Bizkar hezur muina:ekintza erreflexuetaz arduratzen da. Nerbio
sistema periferikoa:Bi zatitan banatzen da zentzumen nerbioak eta
nerbio motoreak. Zentzumen nerbioak:informazinoa organo guztietatik
entzefaloraino eramaten dauz. Nerbio motoreak:erantzuna
entzefalotik muskuluetaraino eroaten dau. Neuronak:nerbio sistemako
zelula bereziak dira.Hazur sistemea Eskeletoa:gure gorputzari
formea emoteaz, haimbat bizi organo babezteaz eta eusteas
arduratzen da. Hazurrak:Hiru motatakoak izan daitekez luzeak
laburrak eta zapalak.
- 6. Luzeak:adibidez; femurra. Laburrak:adibidez; eskuko
hazurrak. Zapalak:adibidez; frontala. Artikulazioak:artikulazioak
hazur bi edo gehiago alkartzen diranean osotzen dabe.mota biko
artikulazioak bereizten dira finkoak eta mugikorrak.
Finkoak:hazurrak ez daukienean mogimendua adibidez; frontalak ez
dauka mogimendua beraz finkoa da. Mogikorrak:Hazurrak mogimendua
daukienean adibidez; falangeak mogimendua dauka beraz mogikorra da.
Kartilagoak:malguak eta gogorrak dira.Organoak osotzen dabez,
adibidez, belarriak edo sudurrak, eta artikulazinoak osotzen dabez.
Hezur guztiak:Frontala, tenporala, masailazurra, baraila,
parietala, okzipitala, klabikulea, omoplatoa, sahiets hazurrak,
bularrazurra, humeroa, bizkarrazurra, ornoak, iliona, iskiona,
pubisa, kubitoa, erradioa, sakroa, kokzixa, metakarpoa, karpoa,
falangea, femurra, errotulea, peronea, tibia, tartsoa, metatartsoa
eta falangeak
- 7. Muskulu sistemea Muskulu sistema:hainbat mogimendu egiten
dabezan 600 muskuluz edo organo
- 8. elastikoz osotuta dago.Muskuluak, uzkurtzean, laburtu egiten
dira, eta, erlazatzean, luzatu.Gure gorputza osotzen daben muskulu
asko tendoien bidez hazurrei lotuta dagoz. Muskulu guztiak
dira:Frontala, begiko orbikularra, maseteroa, ahoko orbikularra,
esternokleidomastoideoa, deltoidea, pektorala, sahietz tartekoa,
bizepsa, abdominala, flexoreak, koadrizepsa, trapezioa, trizepsa,
dortsala, gluteoak eta bikiak.EGILEA:GAROA MORALES