Hauexek dira Historiaren barnean bereizten diren aro nagusiak:

Kristo aurretik Kristo ondoren

Historiaurrea

K.a. 4000Idazkera agertu.

Antzinaroa Erdi Aroa Aro Modernoa Gaur Egungo Aroa

0 urteaKristoJaio.

K.O. 476ErromakoInperioaren amaiera.

K.O 1492AmerikaAurkitu.

K.o. 1789FrantziakoIraultza.

Hiru etapa nagusi bereizten dira:

Paleolitikoa Neolitikoa Metalen Aroa.

Paleolitikoan, gizon-emakumeak ehizaren bidez eta fruituak bilduz lortzen zuten

elikagaiak. nomadak ziren eta oso tresna sinpleak erabiltzen zituzten: harrizko

aizkorak , beranak...kobazuloetan animaliak margotzen zituzten, koloreak pigmegtuak

erabiliz emanez: horixe da labar artea.

Mamut bat ehizatzen Altamirako leizea

Neolitikoan, sedentario egin ziren eta abeltzaintza eta nekazaritzaLantzen hasi ziren. Neolilitikoko artean kanpai formako basoak eta monumentu megalitikoak ugaldu ziren.

Metalen Aroa, herrixken inguruan harresiak egin ziren, eta brontzea, kobrea, Burdina, zilarra eta urrea erabiliz, tresnak eta bitxiak egin ziren.

Dorling Kindersley

Iberiar Penintsula osoan hondakin arkeologiko ugari daude.

Kantabrian, labar artean aurkitu diren margolanak garrantzitsuak dira, beren kolorea etaErrealismoa ikaragarriak baitira. Altamirakoak oso ezagunak dira. Levantekoak ere garrantzihandikoak dira, eta pertsonak eta animaliak, biak, agertzen dira irudietan.

Penintsulako lehen biztanleak

Erromatarrak iritsi aurretik, iberiar penintsulan beste herri batzukbizi ziren.

Kolonia kartagotarra

Kolonia greziarrak

Kolonia feniziarrak

•Mediterraneo inguruan, iberiarrek herriak harresiz inguratzen zituzten. Feniziarrekin eta greziarrekin merkataritzan aritzen ziren.

•Iparmendebaldean zeltak iritsi ziren eta bertako beste herri batzuekin batera bizi izan ziren, kantabriarrekin eta baskoiekin.

•Guadalquibirko bailaran tartessotarrak bizi izan ziren, hauek metala lantzen trebeak ziren.

•Feniziarrak Mediterraneotik zetozen eta Penintsularen hegoaldean merkataritzako guneak sortu zituzten.

•Greziarrek Mediterranear kostaldera jo zuten merkataritzak bultzatuta.

•Kartagotarrek zeta eta artilea egiten eta metalurgian lan egiten aritu ziren Mediterraneoan.

Iberiar penintsulan erromatartzea K.a.218 urtean hasi zen, prozesuhonek zazpi mende iraun zuen. Penintsulako biztanleentzat erromatartzeak beren hizkuntzatzat latina onartzea, erromatar erlijioak bereganatzea eta herri lanugari eraikitzea adierazi zuen: galtzadak, zubiak, anfiteatroak, akueduktuak...

galtzadak zubiak anfiteatroa akueduktua

V. mendean Erromatar armadan, ustelkeria kasuak eta boterea lortzeko borrokakugariak izan ziren. Honek, Erromatar inperioa, Europako iparraldeko herri barbaroek erasotzea erraztu zuen.

Erdi Aroaren lehen mendeetako inbasio bisigodoak eta musulmanak.

Hispania bisigodoek inbaditu zuten eta Penintsulan lehen erresuma sortu zutenean, Toledon ezarri zuten hiriburua. Erromatar kultura onartu zuten eta errege-erreginakKatolikoak egin ziren.

Bisigodoen arteko borrokak ugariak ziren. Soldaduek, Rodrigo erregea etsaitzat hartutaAfrikako iparraldetik etorri ziren musulmanekin bat egin zuten.

711. urtean, Guadeleten,musulmanek errege bisigodoa menpean hartu ondoren, Toledorasartu eta Penintsula osoa konkistatu zuten eta Al-Andalus izena jarri zioten. Al-Andalus erresumak hiru mende iraun zituen Kordoba hiriburua zela.

Musulmane

Musulmanek euren ohiturak, legeak eta erlijioa ezarri zituzten. Nekazaritzan, ur horni-duran, merkataritzan eta zientzietan ere aurrerapen handiak ekarri zituzten.

VIII.mendetik XI.era, noble kristauek (kondeek, dukeek eta markesek osatzen zuten.)erresuma berriak antolatu zituzten eta erresuma musulmanak konkistatu zituzten.

Kristau erresumek musulmanen aurka egin zituzten garaiari Errekonkista deritzo. Eta garai hori 1492an amaitu zen, Errege-erregina katolikoek Granada konkistatu zutenean.

mM

Bisigodoak Hispania osoan zabaldu ziren. Nekazaritzarako lur eremu handiak edoLatifundioak hartu zituzten. Monarkia zentralizatua ezarri zuten eta nekazaritza izaerako elizak edo ermitak eraiki zituzten.

Garai horre

Musulmanek nekazaritzako teknikak eta ureztatzeko moduak hobetu zituzten. Gainera, merkatari bikainak ziren eta meskita ugari eraiki zituzten.

HIRIA

Hiria harresi batez inguratuta zegoen. Bertako biztanleei burgesak zeritzen, eta merkataritzan eta artisautzan lan egiten zuten.

Hiri musulmanak azoken edo merkatuen inguruan garatu ziren. Azoketan denetarik saldu eta eros zitekeen.

Kristau erresumek euren artean itunak egin zituzten eta, errege-erreginen ezkontzen bidez, bat egin zuten. Horrela, erresuma musulmanak menpean hartzea lortu zuten.

1137an, Katalunia eta Aragoi elkartu ziren.

Asturiasko erresuma Leongo erresuma bihurtu zen, eta 1230ean, Gaztelari batu zitzaion.

1479an, Errege-erregina katolikoek Gaztelako eta Aragoiko erresumak batu zituzten.

Azkenik, 1512an, Nafarroako erresuma konkistatu zuten, eta Gaztelako erresumari batu zitzaion.

1492an, Granada konkistatu zuten urtean Errege-erregina katolikoek Cristobal Coloni espedizioa egiteko baimena eman zioten.