Eskizofrenia

Eneritz EpeldeMaider Urkijo

Aurkibidea

● DEFINIZIOA● SINTOMAK● DROGAK● NOIZ JARRI ARREMANETAN MEDIKU

PROFESIONALAREKIN?● TRATAMENDUA● PREBENTZIOA

Eskizofrenia❖ Buruko gaixotasun larria da

❖ Pertsonen ahalmena hondatzen duen desoreka mentala

❖ Esanahia:

➢ Banatzea/ zatitzea/ apurtzea➢ Ulermena/ arrazoia/ burua

Eskizofrenia❏ Gizon zein emakumeetan

❏ Nerabezaroan eta heldutasunaren hasieran

❏ Normalean emakumeei beranduago eta ez hain gogorra

❏ Umeen kasuetan 5 urtetik aurrera (autismoaren nahastu ahal da)

Sintomak

Trastorno honek ez die uzten:

❏Erreala dena eta ez dena desberdintzen

❏Modu zehatz batean pentsatzea

❏Egoera sozialetan modu naturalean erreakzionatzen

❖ Denboran zehar ikusten dira (urteetan)

❖ Pertsonaren arabera sintoma asko edo gutxi

❖ Eskizofrenia daukaten pertsonak arazoak daukate lagunak mantentzeko eta lan egiteko

➢ Antsietatea

➢ Depresioak

➢ Portaera suizida

Sintomak:

Sintomak

Lehen sintomak dira:

➔Oso irritable edo tentsio egoeran sentitzea

➔Kontzentrazioa mantentzeko zailtasunak

➔Lo egiteko zailtasunak

Gaixotasuna handitzen joaten denean pertsona horiek pentsamenduarekiko, emoziorekiko eta konportamendu aldaketak izango dute:

➔Existitzen ez diren gauzak entzun eta ikusi

➔Aislamendua

➔Emozioak gutxitzea

➔Atentzioa mantentzeko arazoak

Sintomak

➔ Errealak ez diren zinezmen gogorrak mantentzea (delirioak)

➔ Zentzu gabe hitz egitea

➔ Pentsamenduen artean “salto” egiteak (gai batetik arramana ez duen beste gai batera joatea)

Sintomak

Sintomak➢ Askotan trastorno hau daukatenek,

besteek ez duten ahotsak entzuten dute

➢ Besteak haien pentsamendua entzun ahal dutela eta hori jakinda haien kontra erabiliko dutela pentsatzen dute

➢ Honek beldurtzen zaie eta horregatik erraz irritatzen dira eta pertsona retraidak izaten dira.

Sintomak● Eskizofrenikoek sentzu gabe hitz

egin ahal dute

● Orduak eta orduak eman ahal dute hitz edo mugitu gabe

● Pertsona horrek egoera onean dagoela ematen du benetan pentsatzen ari dena esan arte

● Gehienek zailtasunak dauka bere burua zaintzeko eta lan gehienak galtzen dituzte

Zer erlazioa du eskizofrenia substantzien abusuarekin?

●Subtantzia batzuei menpe dauden pertsona batzuek eskizofrenia duen beste pertson

baten sintoma berberak euki ditzake. Horregatik askotan nahasten dira.

●Gaixotasun hau duten pertsona askok prababilitate gehiago dute subtantzien abusua

izateko pertson normal bat baino.

●Substantzien abusua tratamenduaren eraginkortasuna txikitzea eragin dezake.

Substantzia batzuk, marihuana edo kokaina bezala sintomak larrioagotu dezakete.

Drogak

Zailtasun posible batzuk

Esquizofrenia izatea arrisku batzuen handitzea:

●Alkoholarekin edo drogekin arazo bat sortzea(substantzien abusua)

Subtantzien kontsumoa sintomek berriro agertzea egin ahal dute.

●Gaixotasun fisikoak.

●Bere burua hil

Drogak

➢ Medikuarenera joan zuri edo zure familiako norbaiti gertatzen bazaie:

○ Bere buruari edo besteei min egiteko ahotsak entzuten baduzu/du

○ Min egiteko joera badauka (bere buruari edo beste norbaiti)

○ Existitzen ez diren gauzak ikusten baduzu/badu

○ Etxetik atera ezin duen sentimendua badaukazu/dauka

○ Zure/ bere burua santzeko gai ez bazara/bada

Noiz jarri harremanetan mediku profesionalekin?

● Sintoma asko arintzeko balioa dute

baina gehienetan bizitza osorako

dira.

● Ordea pertson askok gustuko eta

zentzuzko bizitza izan dezakete

nahiz eta eskizofrenia izan

Tratanendua

Medikamenduak:

➔Medikamendu antipsikotikoak

hoberenak dira (garunaren oreka

kimikoa aldatzen dute sintomak

kontrolatuz)

Medikamentu hauek lagungarriak

izan arren zeharkako efektuak izan

ditzake.

Tratamendua

● Zeharkako efektuak izan daitezke:

○ Bertigoa

○ Egonezinaren edo urduritasunaren

sentsazioak

○ Logura (sedazioa)

○ Mugimendu motelak

○ Dardarak

○ Pisua handitzea

Tratamendua

●Antipsikotikoen erabilpen luzea mugimenduen nahasketa izateko arriskua

handi dezake. Pertsona horrek ezin du bere mugimenduak kontrolatu eta

orduan azkar eraman behar da pertsona hori medikura sintoma horiek baditu.

●Eskizofrenia antipsikotikoekin hobetzen ez badu beste medikamenduekin

proba daitezke

●Gaixotasun kronikoa da eta gaixotasun hori duten pertsona gehienok

antipsikotikoak erabil dezakete bizitza osorako.

Tratamendua

❖ Ezin da aurrez ikusi

❖ Sintomak desager daitezke medikuek emandako botikekin (medikamendua utziz gero sintomak berriro ager daitezke)

❖ Medikamentuak bakarrik medikuek alda edo kendu daiteke.

Prebentzioa

● Zaila izan ahal da nerabe batean diagnostikatzea, bere lehenengo sintomak nerabeen arteko izaerak badirelako ere: lagun aldaketak, noten jaitziera eta lo egiteko arazoak.

● Badago faktore konbinazioa non eskizofremia aurrez ikusi ahal dena, faktore batzuk:o isolamenduao atzekeriao pentsamendu eta susmo ezohikoen handitzea

Prebentzioa