Download - Mapa Crítico Galiza 2012

Transcript
Page 1: Mapa Crítico Galiza 2012

188 industria

116 agricultura107 sector residencial

31 outros

337 produccioacuten de enerxiacutea

222 transporte

1 eoacutelico 30 paxaros mortos oacute ano

Rede naturao 40 da rede de parques eoacutelicosinstalada afecta a espazos da rede natura

200529 paradas1556 km20119 paradas1436 km

Emisioacutens Gases de efecto invernadoiro+verdegaia

127 tnhabmedia galega

Emisioacuten de gases nocivos

957 tnhab media estatal

Electricidade de orixe

hiacutedricagaliza xera oacute

25 do total do estado

Superficie do territoriomentres que galicia soacute ocupa oacute 5 da superficie total do estado espantildeol

Verquidos en riacuteos Verquidos en riacuteaso 63

das augas costeiras tentildeen unha alta contaminacioacuten de fecais

o 40 da cidadaniacutea verte augas fecais directas1757 dos 5049 dos verquidos detectados son debidos oacute malfuncionamento das depuradoras

ence eacute o maior causante

Eixo atlaacutenticoAlta velocidade

Desprazamentos maioritarioscoche e moto

52 media galega42

media estatal

TranxeacutenicosSuperficie comercial galegaoacute 12

do total da superfciecomercial de galiza o conceacutentrase nos centros comerciais

10 multinacionais controlan o 70 do mercado global de sementes

Minas e canteirasna lousa aproveacuteitase tan soacute o 1 do total extraiacutedooacute 99 restante enviacutease a escombreraempregaacutendose coma material de recheo

Monocultivoso 90 dos montes galegos carecen de plan de xestioacuten

Porcentaxe de vivendas baleiras

Producioacuten de peixe de piscifactoriacutea

189 de vivendas baleiras nasprincipais cidades galegas

para a producioacuten de 1kg

de peixe de piscifactoriacutea fan falla entre

3-5kg

de peixe bravo

Porcentaxe de vivendas baleiras

147 Vigo

Turistificacioacutena urbanizacioacuten da costa galega eacute do 16 dous puntos maacuteisque a media estatal

16 media galega14

media estatal

275 Lugo

213 Monforte

195 Ferrol

189 Pontevedra

177 Ourense

159 Santiago

154 A Coruntildea

CO2 A emisioacuten producida polo uso de combustiacutebeis foacutesiles no sector do transporte eacute unha das maiores responsaacute-beis do efecto invernadoiro As causas do aumento desbocado das emisioacutens do transporte hai que buscalas no crecemento urbaniacutestico difuso nunha poliacutetica desmesurada de construcioacuten de novas infraestruturas de transporte por estrada no aumento do parque de vehiacuteculos e na insuficiencia da promocioacuten dos modos de transporte sustentables

Verquidos A pesar da existencia dunha extensa lexislacioacuten sobre augas continentais e de terse aprobado unha Iniciativa Lexislativa Popular para a conservacioacuten dos riacuteos galegos vilas cidades e industrias seguen vertendo practicamente sen ninguacuten control provocando un estado lamentaacutebel dos riacuteos e riacuteas galegas Fronte a isto coacutempre apostar por unha poliacutetica de control e tolerancia cero cos vertidos captacioacutens ilegais e desnaturalizacioacuten das ribeiras

Deforestacioacuten A explotacioacuten abusiva do monte talas de aacuterbores sen unha eficiente reforestacioacuten e os incendios forestais ocasionaron en Galiza un elevado grao de deforestacioacuten o que provoca un serio dano ao haacutebitat perda de biodiversidade tendencia a erosioacuten do chan a degradacioacuten e a terras non produtivas Polo retroceso dos bosques favoreacutecese o desenvolvemento de formacioacutens arbustivas de substitucioacuten matogueiras e herbaacuteceas que dominan a paisaxe galega (40 da superficie) quedando soacute un 10 da superficie de bosques autoacutectonos

Parques eoacutelicos O Plan Eoacutelico de Galiza reparte o terreo galego entre 15 promotores que son os maiores beneficiados da recollida do noso vento A eoacutelica aparentemente pode semellar unha enerxiacutea limpa e renova-ble pero o xeito de obtela ten consecuencias medioambientais xeran gases invernadoiros e derrame de produtos provocan que as especies terrestres muden os seus haacutebitos e o entorno natural queda transformado nunha paisaxe artificial e industrial

Encoros As infraestruturas hidroeleacutectricas son responsaacutebeis das principais afeccioacutens aos riacuteos galegos Galiza con tan soacute o 5 do territorio e o 7 da poboacioacuten xera o 25 de toda a electricidade de orixe hiacutedrica do Estado espantildeol O 34 desa electricidade expoacutertase cunhas perdas no transporte que superan hoxe a toda a producioacuten eoacutelica en Galiza Esta sobreproducioacuten non redundou nun mellor abastecemento aos pobos e comarcas galegas

Ferrocarril A progresiva eliminacioacuten dos servizos de proximidade (un transporte colectivo seguro eficiente enerxeticamente e pouco contaminante) remata cun sistema de mobilidade sustentaacutebel A suposta mellora do servizo mediante a alta velocidade leva aparellados elevados custos sociais (desaparicioacuten de estacioacutens maacuteis de duacuteas terceiras partes da poboacioacuten galega sen acceso oacute ferrocarril elitizacioacuten do uso polo exponencial encarecemento dos billetes) econoacutemicos (gastos en infraestruturas) e ambientais

Mobilidade A dispersioacuten territorial de Galiza supoacuten un esforzo na procura de modelos sustentaacutebeis de mobilidade A pesares de que o transporte puacuteblico eacute unha das maacuteximas nas directrices e nas propostas de sustentabilidade en Galiza non existe unha aposta clara polo transporte alternativo como reflicten plans coma o PEITA ou o Plan Move contradeciacutendose nos plantexamentos entre diagnose e proposta de mobilidade

Estradas O modelo de mobilidade por estradas prevista para Galiza aposta pola hexemoniacutea das estradas e do transporte privado Os plans institucionais galegos e do estado espantildeol fan unha aposta polas viacuteas de alta capacidade en todo o territorio galego propontildeendo para os proacuteximos dez anos inversioacutens de ata 16000 milloacutens de euro contradecindo as directrices do Consello Europeo de Cardiff e a Estratexia Europea de Desenvolvemento Sostiacutebel

Aviacioacuten A aviacioacuten civil produce impactos sobre o ambiente debido as emisioacutens dos motores aeronaacuteuticos con contaminacioacuten acuacutestica e atmosfeacuterica de partiacuteculas e gases que contribuacuteen ao cambio climaacutetico e ao escurecemento global A dispersioacuten dos aeroportos galegos profunda estes problemas engade un elevado malgasto de fundos puacuteblicos por multiplicacioacuten innecesaria de infraestruturas e desprazamento de poboacioacutens autoacutectonas

Asentamentos precarios O modelo actual que con-templa a vivenda como ben de mercado e non como dereito baacutesico real traballa en detrimento da accesibilidade social a un teito digno A poboacioacuten que habita en infravivendas eacute a maacuteis vulnerable nunha situacioacuten de puro mercado e a que ten menos capacidade de negociar medidas para rematar coa suacutea situacioacuten A dimensioacuten e cantidade dos asentamentos precarios en Galiza son graves e repercuten moi negativamente no nivel de vida das persoas que os habitan

Desemprego A partir do 3ordm trimestre de 2008 o crecemento da nosa economiacutea es-tancouse incrementaacutendose incesantemente a destrucioacuten de emprego Hoxe (abril de 2012) hai 265600 desempregadxs sendo a taxa de desemprego maior oacute 20 Os maacuteis prexudicados volven ser os sectores sociais maacuteis deacutebiles emigran-tes mulleres e xente nova As pemes galegas solo absorben oacute 13 dos titulados universitarios do paiacutes obrigados a emigrar na procura dun traballo cualificado

Piscifactorias Lonxe de ser alternativa ao esgotamento dos caladoiros exercen mais presioacuten sobre os mesmos (o alimentar os peixes cos descartes da pesca extractiva) os seus residuos estragan ecosis-temas costeiros envelenando augas con antibioacuteticos e produtos quiacutemicos ademais como industria mecanizada apenas precisa man de obra a ubicacioacuten en primeira lintildea costeira estraga paisaxes e o beneficio (altos ingresos e subvencioacutens) reverte principalmente nas empresas de titularidade fundamentalmente foraacutenea

Canteiras e minas As canteiras supontildeen un grande impacto ambiental fundamentado na enorme degradacioacuten da calidade visual dos espazos nos que se atopan e no alto grao de danos colaterais ao territorio contaminacioacuten de rios e terreos alteracioacutens da capa do solo A problemaacutetica nas minas da Galiza consiste no seu grande impacto ambiental e nos danos irreversibles ao patrimonio natural e etnograacutefico ameazando con acabar con boa parte da enorme biodiversidade dalgunhas zonas do noso territorio

Aterres Son consecuencia do incremento das superficies destinadas a porto a traveacutes da construcioacuten de novos peiraos de amarre ou equipamentos portuarios invadindo a laacutemina de auga para creacioacuten de aparcamentos en superficie novos solos destinados a usos diversos ou implantacioacuten de infraestruturasParticipan na contaminacioacuten das riacuteas repercutindo na pesca e o marisqueo ademais de transformar a paisaxe e a morfoloxiacutea do litoral privatizando un ben puacuteblico como eacute o borde mariacutetimo

Macrocentros comerciais Son un modelo contrario aacute economiacutea sustentable que desgraciadamente estaacute moi estendido polo Paiacutes As maacuteis das veces levan aparelladas na suacutea concepcioacuten e construcioacuten operacioacutens especulativas e de malversacioacuten de fondos favorecen a deslocalizacioacuten da economiacutea a precariedade laboral e o consumo irresponsaacutebel e destruacuteen o pequeno comercio ademais de axudar aacute homoxeneizacioacuten nos usos e a privatizacioacuten da cidade asiacute como aacute xentrificacioacuten e e o uso do vehiacuteculo privado

Especulacioacuten A especulacioacuten eacute o uso lucrativo do solo anticipaacutendose o cambio de valor que este poda experimentar O fenoacutemeno da xentrificacioacuten eacute consecuencia directa da especulacioacuten inmobiliaria eacute un proceso de transformacioacuten urbana no que a poboacioacuten orixinal dun sector ou barrio dunha determinada capa social eacute desprazada progresivamente por outra dun maior nivel adquisitivo Este proceso ocorre nas zonas cunha posicioacuten determinada na cidade o que lle confire un alto valor o solo

Turistificacioacuten O longo dos uacuteltimos anos o concepto de turistificacioacuten en Galiza estivo aparellado co desenvolvemento do sector da construcioacuten a popularmente chamada ldquoMarbellizacioacutenrdquo da costa A raacutepida e desmesurada revalorizacioacuten das vivendas fixo da compra das segundas residencias un negocio moi rendible A gran maioriacutea deste proceso conceacutentrase na lintildea de costa galega tendo afectado negativamente o seu patrimonio e recursos naturais

Transxeacutenicos Organismos modificados xeneticamente coa conseguinte incerteza nos perigos do seu emprego concreto en sementes para o cultivo ou o consumo Alguacutens deses perigos poderiacutean ser a privatizacioacuten das sementes e contaminacioacuten de variedades tradicionais a morte de insectos polinizadores a posibilidade de xerar de novas alerxias o maior nivel de residuos toacutexicos nos alimentos a posibilidade de xerar resistencia aos antibioacute-ticos nos humanos e animais ou o maior impacto ecoloacutexico dos cultivos

Monocultivos Os principais monocultivos en Galiza estaacuten formados por pintildeeiros e eucaliptos sendo este unha especie foraacutenea e tremendamente invasiva A actividade de ENCE (Empresa Nacional de Celulosa de Espantildea) estaacute directamente ligada oacute sector forestal galego A faacutebrica de Pontevedra consume exclusivamente eucalipto e controla gran parte das plantacioacutens A forte dependencia que o sector forestal ten desta actividade industrial estaacute a impedir o seu desenvolvemento minimizando os beneficios do monte e causando un severo dano ambiental

Centrais teacutermicas e Industria Galiza emite maacuteis gases contaminantes que a media estatal con 127 toneladas por habitante de gases de efecto invernadoiro fronte aacutes 959 do Estado espantildeol as 10 de Alemantildea as 8 de Austria ou as 9 de Inglaterra En canto oacute volume de emisioacuten por quiloacutemetro cadrado Galiza rexistra unha media de 1196 toneladas fronte aacutes 589 da media nacional

Introduccioacuten Este Mapa criacutetico Galiza 2012 pretende ser unha sinteacutetica plasmacioacuten graacutefica das agresioacutens e conflitos que relacionados co medio son sinalados e problematizados politicamente por infinidade de colectivos sociais do pais que se opontildeen cotidianamente a destrucioacuten que o modo de explotacioacuten capitalista impoacuten sobre o noso territorioBaixo tres eixos necesariamente subxectivos (medio sociedade economiacutea) tratamos de recoller nesta cartografiacutea criacutetica[ alguacutens dos elementos centrais na loita pola defensa do que eacute de toda a cidadaniacutea do Procomuacuten lsquoesa constelacioacuten de recursos que debe ser activamente protexida e xestionada na busca de manter o ben comuacutenrsquo

Unha ferramenta para sinalar xeograficamente os puntos criacuteticos onde estase a dirimir o futuro dos nosos ecosistemas sociais que poren precisa para ser efectiva da materializacioacuten fiacutesica e tanxiacutebel de esas loitas con as que pretendemos colectivamente transformar e conquistar o futuro

O modelo produtivo ao que estaacute -aiacutenda- sometido o paiacutes descansa sobre o paradigma dunha forte imbricacioacuten coa explotacioacuten dos recursos naturais

Por unha banda atopamos un expolio sistemaacute-tico dos bens comuacutens que produce grandes afectacioacutens sobre o territorio manifestas tanto no borde litoral (aterres piscifactoriacuteas grandes infraestruturas portuarias) como nas zonas non estritamente costeiras (canteiras transxeacutenicos monocultivos) Por outra parte un marco de explotacioacuten terciaria dos recursos naturais directamente ligada a unha economiacutea de servizos (urbanizacioacuten salvaxe turistificacioacuten especulacioacuten inmobiliaria)

Finalmente dentro do estoupido dun proceso de insostenibilidade econoacutemica e financeira a subs-titucioacuten do pequeno comercio nas cidades e da producioacuten agraria de autoconsumo nos territorios rurais por un modelo comercial de consumo ba-seado nas grandes superficies comerciais golpea intensamente os tecidos profesionais e gremiais propios do pais fortemente ligados a estruturacioacuten das comunidades humanas

A sociedade galega estaacute a sufrir intensamente os mecanismos de dominacioacuten e laminacioacuten social da globalizacioacuten neoliberal Na escala micro (fogares pequenas empresas) atopamos un paulatino empobrecemento da poboacioacuten (23 en risco de exclusioacuten e pobreza motivado fundamentalmente po-los altos e crecentes iacutendices de desemprego baixos salarios e as sistemaacuteticas dificultades que impoacuten a economiacutea liberal de mercado para manter na zona rural modelos de producioacuten baseados en agricultura e ganderiacutea non latifundista Ademais a crise estaacute aprofundando unha polarizacioacuten social que corre para-lela a un proceso de desmembracioacuten territorial

Mentres o eixo atlaacutentico sede dos maiores centros financeiros e de poder aumenta poboacioacuten (como se ve no mapa da evolucioacuten poboacional dos uacuteltimos 30 anos) a faixa leste do pais presenta un panorama golpeado por macroinfraestructuras (ferrocarril autoestradas) que dificultan a suacutea vertebracioacuten e reducen a poboacioacuten as capitais de provincia e cabeceiras de comarca mellor conectadas

No urbano o proceso de segregacioacuten alumea barrios desfavorecidos e asentamentos precarios e no que atinxe a mobilidade presenta un reacutexime de cidades difusas dificilmente sostiacutebel desde o prisma de unhas poliacutetica puacuteblicas de caraacutecter garantista e social

quenes Este mapa foi elaborado de maneira colaborativa para a rede de dereitos sociais e a rede Galiza Non Se Vende polas seguintes persoas Dinorah Batallaacuten Cristina Blanco Iria Brandariz Soledad Bugallo Aacutelvaro Cabarcos Alba Peacuterez Ramoacuten Fernaacutendez Ana Gallego Roi Garciacutea Beatriz Garciacutea Antoacuten Goacutemez-Reino Macario Iglesias Carolina Jack Martiacuten Loureiro Mariacutea Novas Martiacuten Moreda Sofiacutea Paleo Kaila Sanfabiaacuten Julia Santalla e Xiao Varela Coa colaboracioacuten especial dos iconoclasistas unha forte aperta para eles e para o resto da xente que colaborou dunha ou outra maneira neste proxecto

Este Mapa criacutetico estaacute adicado a todas aquelas persoas anoacutenimas que combativas e rebeldes pontildeen o corazoacuten e a cabeza na defensa de este pais A todas pero en especial a unha Xoseacute Reigosa un galego boacute e xeneroso un imprescindiacutebelVai por tiacute Xoseacuterdquo

MAPA CRIacuteTICO 2012GALIZA Medio

No que atinxe ao que rodea afecta e condiciona as circunstancias de vida da sociedade humana e dos seres vivos en xeral na Galiza a sobre-explotacioacuten produtiva dos usos humanos ten fundamentais replicas negativas No medio terrestre a deforesta-cioacuten ou a proliferacioacuten continuada de eoacutelicos supoacuten unha clara agresioacuten a vida animal e ao equilibrio dos ecosistemas A alteracioacuten das condicioacutens atmosfeacutericas derivadas da elevada presencia de industrias xeradoras de gases de efecto invernadoi-ro e singularmente de centrais teacutermicas eacute un problema do aacutembito local (chuvia aacutecida alteracioacutens na sauacutede da poboacioacuten proacutexima descenso da producioacuten agriacutecola das terras proacuteximos) con manifestacioacutens globais (mudanza climaacutetica)

Finalmente no aacutembito hiacutedrico os encoros e minicentrais como expresioacuten da alteracioacuten dos recursos en funcioacuten das necesidades humanas (domeacutesticas pero sobre todo industriais) e os ver-quidos como agresioacutens a un mar e uns riacuteos esen-ciais para a vida funcionan como siacutentomas da forte presioacuten dun modelo enerxeacutetico froito do sistema capitalista de consumo especialmente nocivo para a conservacioacuten da vida sobre o planeta

Sociedade Economiacutea

acute

O mapa evidencia a despoboacioacuten do rural a traveacutes do crecemento-disminucioacuten poboacional por Concellos entre os nos 1981 e 2011

O mapa mostra a relacioacuten entre o orzamento Municipal e o nuacutemero de habitantes do Concello no ano 2008

O mapa mostra as Ha queimadas por Concello entre os anos 2001 e 2006

lt250 Ha

lt1000Ha

lt4000 Ha

+ 50

0-50

-80-0

europob 150-500

europob 75-150

europob lt75