ASTEKO ASMAKIZUNAberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA 948. ZENBAKIA LARUNBATA, 2021EKO MAIATZAREN 29A

Mihi luze dantzaria,onean ongarria,

txarrean suntsigarriaZer da?

m a n t a n g o r r iErantzuna: Sua.

Asmakizunaren jatorria: Nik papaita, zuk papaita (Igarkizunak, olerkizunak eta igarkilimak) Xabier Olaso (Pamiela).

IRRIMAR

RA

Zapalkuntzaamaigabea

Zorionak, Oier, zure 4. urtebetetzean,maite zaitugun guztien partetik!

Besarkada eta muxu pila-pila bat!

m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2021EKO MAIATZAREN 29A berria

ZORiONAGURRAK

Zorionak, Leire! 6 urte. Zeazkar handitzen ari zaren,

ene!!! Jarraitu beti bezain alai,

asko maite zaitugu!!

Etxekoak

Zorionak, Martina!!Maiatzaren

20an 10 urte bete zenituen. Muxu

handi bat lehengusuen partetik,

MarMar!! Maiatzeko lorerik politena

zAra. Jarraitu horrela!!

Zorionak,

Sara!Muxu handi

bat Beñat,

Paula,

amatxo

eta

aitatxoren

partetik.

Balea gelan urteak bete eta bete ari

gara, eta oraingoan Sofiren

txanda izan da. Sofik, joan den

maiatzaren 20an, 7 urte bete

zituen. Hemendik 7 muxu handi

igorri nahi dizkiogu: MUA, MUA, MUA,

MUA, MUA, MUA eta MUAAAKA!!

Zorion agurrakargitaratu ahalizateko, gogoan izanmezuak asteartearratsaldea bainolehen jaso beharditugula.Asteartetik aurrerajasotzen diren mezuguztiak hurrengoasteko zenbakianargitaratuko ditugu.

Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa: mantangorri@berria.eus Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.

Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Zihara Jainaga Larrinaga

Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain ISSN: 1699-728x

ZOZKETA

Kaixo, Mantangorrizaleok!

Aspaldi honetan ez dugu

zozketarik egin, eta sorpresa

batekin gatoz. Ekainaren 1a

bitarte

mantangorri@berria.eushelbidera zuen marrazkiak edo

argazkiak bidaltzen dituzuenon

artean Euskal HerriMagikoa liburu

bildumaren 4 KAMISETA

zozkatuko ditugu. Ekainaren

5eko MANTANGORRIn

argitaratuko ditugu irabazleen

izenak. Gogoratu irudiek

testutxo bat ere behar dutela.

Animatu eta bidali nahi duzuena!

Zorte on!

Zorionak, Ibai, gure etxekotxikerra! Jarraitu hain jatorra eta

bihurria izaten. Egun ederra izan.

MUAK... Unax, ama, aita, amatxi

eta aititen partez.

Zorionak, Maule!! Bihar 6 urte beteko dituzu. 6 urte gure egunerokoa hankazgora jarri zenigula eta beste modu batera maitatzen zurekin ikasten hasi ginela!

Zoragarria zara, maite zaitugu!!

MUNDUARI ADI ISRAEL - PALESTINA

m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2021EKO MAIATZAREN 29A

Itzaltzen ez den sua

Israel eta Palestina elkarrenaurkako etengabeko gataz-kan bizi dira XX. mendearenerdialdeaz geroztik. Azkene-ko aldiz, joan den maiatza-ren 6an egin zuen eztandagerrak. Liskarrak, hasieran,palestinar manifestarieneta Israelgo Poliziaren arte-an izan ziren, eta gatazka-ren jatorria Jerusalemdikzenbait palestinar kanpora-tu izanak sortu zuen. Gataz-karen intentsitatea askohanditu zen, palestinarreneta israeldarren artekogatazka Israelgo hiri gehia-gotara zabalduz.

1.

ZER

ARI DA

GERTATZEN

ISRAEL ETA

PALESTINAN?

IRRIMAR

RA

m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2021EKO MAIATZAREN 29A berria

MUNDUARI ADI ISRAEL - PALESTINA GATAZKA

Emakume palestinar bat bonbek suntsitutako etxeko sukaldean kafea egiten, Gazan. EFE

3.

Palestinaren lurrak. 365 kilometro koadro dituen lurral-de txikia da Gaza, eta bertan 1.470.000 lagun bizi dira.Azken urteetan Israelek Gazako herritarren aurkako bo-rrokarekin jarraitu du, hots, Gazak jasan ditu erasogehien. Jerusalem, bestalde, israeldarrek eta palestina-rrek beren hiriburutzat aldarrikatzen dute, Israelek horbaititu bere gobernu erakunde nagusiak, eta Palestina-ko Estatuaren asmoa baita bere botere erakundeenegoitza han ezartzea; hala ere, aldarrikapen bietako ba-tek ere ez du nazioarteko onarpen zabalik.

GAZA ETA JERUSALEM

2.

Azken informazioen arabera, gu-txienez 253 lagun hil dituzte Ga-zan, eta hamabi Israelen, Israelgoarmadaren eta Hamas organizaziopolitiko islamistaren arteko liska-rretan. Horrez gain, Gazan eskolaksuntsitu, etxeak eta bulegoak za-paldu, eta familia osoak lekuz alda-tu dituzte. Israelen ere, eskolak,etxeak eta eraikinak kaltetu dira.

ZER KALTE

ERAGIN DITU

EGUNGO

GATAZKAK?

4.

Gatazkaren muina, neurri handi ba-tean, erlijiosoa da, nahiz eta egundimentsio politikoa hartu duen. Eu-ropan, juduen aurka zeuden aurrei-ritziei erantzunez, XIX. mendearenamaieran juduak Israelen ezartzeadefendatzen zuen mugimendu batsortu zen: sionismoa. Judu askok,Lehen Mundu Gerraren ondoren,Palestinara emigratu zuten, bainaBigarren Mundu Gerraren amaieran,Palestina bitan zatitu zen: alde ju-dua eta alde arabiarra. Estatu ju-duak (israeldarrak) lurraldearen%55 hartzen du, eta estatu arabiarpalestinarrak, % 44. Juduek planaonartu zuten; arabiarrek, berriz,baztertu. Orduan, Israel eta Pales-tinaren arteko gerra piztu zen, etahorrek palestinarren bi herenakkanporatzea edo ihes egitea eraginzuen. Denborarekin, Israelek pales-tinarren eremu gehiena beregana-tu du.

ZEIN DA

ARRAZOI

HISTORIKOA?

Haur bat Palestinako bandera batekin, Zisjordaniako hesi israeldarraren ondoan korrik

m a n t a n g o r r i 5berria LARUNBATA, 2021EKO MAIATZAREN 29A

5.

Israelek azken urteetan palestinarreieuren lurrak kentzeko eta beren lu-rraldeetatik ateratzeko martxan jarridu «Apartheid Hesia». Hagako Nazioar-teko Zigor Auzitegiak banaketa hesia«legez kanpokoa eta nazioarteko le-geen aurkakoa» zela ebatzi zuen. Na-zio Batuen Erakundeak, berriz,2004an, eraikitze lanak bertan behe-ra uztea eta hesia botatzea exijituzuen. Israelek ez du inoiz bete ebaz-pen hori, besteak beste Israelek ezdituelako nazioarteko ebazpenak be-tetzen. Banaketa Hesiaren 413 kilo-metro daude eraikita, eta beste 90kilometro eraikitze bidean dira.

APARTHEID

HESIA

6.

1967az geroztik, Israelgo Gobernuekkokapen estrategikoetan kolonia ju-duak sortzeko baimena eman dute.Kolonia horiek Palestinako lurraldeazatikatu dute, eta arriskuan jarri duteetorkizuneko estatua sortzeko lu-

rralde jarraitutasuna. Palestina27.663 kilometro koadroko lurraldebat zen lehen, eta 3.320 kilometrokoadroko lurraldetxo bat da orain,barne loturarik gabekoa, bananduaeta bakartua.

LURRALDEAREN BILAKAERA

7.

Gaur egun, oraindik, palestinarrakatzerritarrak dira euren lurrean ber-tan, Israelgo Estatuak euren estatu li-brea sortzeko aukera ukatzen diela-ko. Gazan eta Zisjordanian bizi direnhiru milioi inguru lagunek, Israelen bizidiren milioi bat lagunek eta errefuxia-tuta bizi diren seitik gora milioi lagu-

nek euren bizimodua askatasunezaukeratzeko legezko eskubidea alda-rrikatzen jarraitzen dute, baina ezdute beste herrialde baten babesirekia. Israelek, aldiz, AEBen laguntzahandia jasotzen du: armamentuaerosteko diru laguntza eta babes di-plomatikoa ematen dizkio.

PALESTINARREN ALDARRIA

a . EFE

Juduenlurraldeak

Arabiarrenlurraldeak

Tel AvivTel Aviv

GazaGaza

JerusalemJerusalem

Juduenestatua

Arabiarrenestatua

Israelekokupatua

Israelekokupatua

Palestinarrenkontrolpean

Juduak

Biztanleak

Arabiarrak

720.000

1.070.000

Juduak

Biztanleak

Arabiarrak

2.380.000

1.280.000

Juduak

Biztanleak

Arabiarrak

6.340.000

6.580.000

Tel AvivTel Aviv

GazaGaza

JerusalemJerusalem

JORDANIAJORDANIA

JORDANIAJORDANIA

ISRAELISRAEL

EGIPTOEGIPTO

EGIPTO(Sinai)

EGIPTO(Sinai)

ISRAELISRAEL

EGIPTO(Sinai)

EGIPTO(Sinai)

SIRIA(Golangogainak)

SIRIA(Golangogainak)

Tel AvivTel Aviv

GazaGaza

JerusalemJerusalem

Tel AvivTel Aviv

Gaza hiriaGaza hiria

JerusalemJerusalem

ITURRIA: PALESTINAKO ESTATISTIKA BULEGO ZENTRALA, ISRAELGO ESTATISTIKA BULEGO ZENTRALA, BERRIA

1947 1949 1967 20171947NBEren proposamena Armistizioa* Sei Eguneko GerraPalestinako Agintaritza

(Erresuma Batua)

ZISJORDANIAZISJORDANIA

GAZA

ISRAELISRAEL

SIRIA(Golangogainak)

SIRIA(Golangogainak)

Tel AvivTel Aviv

Gaza hiriaGaza hiria

JerusalemJerusalem

ZISJORDANIAZISJORDANIA

GAZA

* Israelgo Estatua 1948an sortu zen.

m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2021EKO MAIATZAREN 29A berria

DENBORA-PASAK 2.Zer dago lekuzkanpo? Kazetari batGazan aritu da argazkiakateratzen. Lau irudi hauetakobatek ez dauka zerikusirikbesteekin. Zeinek?

1. Margotu. Kolore berberekin margotu beharda marrazkia. Animatuko al zara?

m a n t a n g o r r i 7berria LARUNBATA, 2021EKO MAIATZAREN 29A

Erantzunak: 2.-Izozkia. 3.-A3. Puzzlea. Mikeli puzzleak egitea gustatzenzaio, baina ez du amaitzea lortzen.Lagunduko al diozu?

A B C

D E F

‘Sahara etaPalestinako ipuinak’ Euskal Herriaren senide izandaitezkeelako jaso ditu egileak biherrialde hauetako ipuinak. Biztanleekokupazioa, erbestea eta senideekikourruntzea pairatu behar dute. Ipuinen

hautaketan ahozko tradizioko lanak eta idazleak beraksortutakoak ere badaude. Liburu honetan artista palestinarreketa sahararrek kolaboratu dute.

Xabier SusperregiArgitaletxea:Oiartzungo Udala.

‘Gerrak ez du izenik’ 1937ko martxoa da Durangon. Mirentxuaspaldian isilik dabil. Ez du hitz bakar batere egin, amama hil eta egun berean aitafrontera joan zitzaionetik. Hitza eta irudia,sentimenak eta gertaerak, errealitateaeta fantasia uztartzen dira albumilustratu honetan, gerra ororen

ezaugarriak agerira aterata: gosea, beldurra, tristura…

Leire BilbaoArgitaletxea: Pamiela.

‘1936ko gerra. Neguluzearen atarian’ Ipuin honek Iñaxi eta Antton anai-arrebenbizimodua kontatzen, du. Elgetan bizi dira,ez dira eskolara joaten, ezin dute. Etxean ezdiete uzten Patxi eta Maritxu lagunekinjolasera joaten. Tiroak eta arma hotsak dira

nagusi inguruan, lubakiak bazter guztietan... Gerra garaia dadenentzat.

Xabier MendigurenArgitaletxea: Elkar.

‘Palestina, zure mina’ Erietxe batean esnatu da emakume gazte bat,Gazan. Kolpe bat izan du buruan, baina ez dugogoratzen ezer: ez nola zauritu den, ez nor den,ez non dagoen. Apurka-apurka, baina, oroimenaitzuliko zaio, baita zapalkuntzaren kontzientziaere, eta horren bitartez ikasiko dugu guk erePalestinako egoeraren berri.

Begoña BilbaoArgitaletxea: Elkar.

AZOKA

m a n t a n g o r r iberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2021EKO MAIATZAREN 29A

JOLASA

1Borobil bat osatu behar dutelagunek, eta Jon Txalo kanpo-

an kokatuko da.

2Borobilean daudenek bereneskuak bizkarrean gurutzatu

behar dituzte, esku ahurra gorantzdutela.

3Jon Txalok borobilaren in-guruan birak emango ditu

korrika, eta nahi duenean, edozeinkideri txalo bat emango dio es-kuan.

4Txalo ematen dion kidea,Jonen kontrako norabidea

hartuz, berriro bere tokira itzuli be-har da, Jon baino lehenago.

5Lortzen badu, kide berak ja-rraituko du Jon Txalo izaten.

Jon Txalo lehenago iristen bada jo-tako kidearen tokira, rolak aldatukodituzte.

DATUAK

Kontinentea: Amerika(Brasil). Adina: 6-10 urte artean.Materiala: -.Lantzen dituenalderdiak: Motrizitateaeta erreflexua.Iturria: Munduko jolasak(Txatxilipurdi).Webgunea:www.txatxilipurdi.com

Jon Txalo