1

PRESENTACIN DE ANTONIO DURN MORRIS, PRESIDENTE DA AAAG: Benvidos a estas Xornadas teraputicas da AAAG, nas que tentaremos atopar un diagnstico eficaz para os males que nos afectan principalmente aos actores e actrices deste pas, e en consecuencia ao resto dos profesionais. Via sendo habitual que todos os anos fixesemos unhas xornadas de debate un da para o Teatro e outro para o audiovisual, independentemente de que os nosos asociados e asociadas formen parte indistintamente destes dous sectores. Este ano debido a situacin transversal que nos afecta, decidimos abarcalo todo nun s da e cun nico tema: A CRISE E O TEATRO ou O TEATRO EN CRISE e A CRISE E O AUDIOVISUAL ou O AUDIOVISUAL EN CRISE. Facmolo as porque sabemos e temos datos para afirmar que tanto o teatro como o audiovisual pasan por un gran momento de creacin e de expansin, momento este que se ve mermado pola situacin poltica e econmica moi desfavorables para ns neste momento. Facendo un mal smil podemos dicir que se un non ten para comer vai padecer todas as enfermidades e o peor de todo que non ter forzas nin sequera para combater esta situacin. Por iso queremos agradecer a presenza dos nosos convidados, que hoxe xa estarn como autnticos especialistas, esperando que o que nos receiten sexa un tratamento a curto prazo pero, por riba de todo, eficaz. Tamn queremos aproveitar estas xornadas para alentar aos nosos compaeiros cara ao asociacionismo como unha das poucas alternativas en momentos coma este, xa que entre todos, cando menos, teremos una postura conxunta para sar adiante. Somos actores, somos actrices, directores e directoras, somos artistas: esta situacin non nos debe asustar por que a crise algo que, por desgraza, estamos acostumados a vivir. A nosa forza e a nosa creatividade sempre estiveron por riba e seguirn estando. Ns s pedimos que nola deixen exercer coa dignidade que todos merecemos. E nada mis. Grazas a todos e a todas, e antes de empezar teo que agradecer e nomear tamn s entidades que colaboran nas Xornadas como son: AISGE, Consorcio do Audiovisual, AGADIC e, por suposto, o Consello da Cultura. E xa vos deixo coa primeira mesa de debate titulada A CRISE E O TEATRO ou O TEATRO EN CRISE, que estar moderada por Casilda Alfaro. Grazas outra vez.

2

A CRISE E O TEATRO OU O TEATRO EN CRISE?

...E na Cultura, o Teatro como un termmetro que marca, hoxe, onte e sempre, a temperatura vital do pas e a sa xente (que dica Lorca), do seu idioma, da sa forma de ser e de estar no mundo. Un pas sen Teatro non ocupa lugar, non existe como tal desde o comezo da Historia... Por iso, con crise ou sen ela, temos que seguir a avanzar e non recuar nin un paso. Non podemos permitir que caia o pano a destempo... Posoloxa: 10.00 h -10.15 h Inauguracin. Antonio Durn Moreiras Morris Actor e Presidente da AAAG 10.15 h-11.30 h O Teatro e a sa promocin desde a Administracin pblica. Mara Paredes. Coordinadora

de Programacin da AGADIC CDG, presente e futuro. Blanca M Brage Cendn. Directora do CDG Imos cara a un teatro necesario para a sociedade?. Fernando Dacosta. Actor e Empresario O papel da ESAD na integracin dos novos actores ao mercado laboral. Afonso Becerra.

Profesor da ESAD Novas Linguaxes. Achegamento a outros pblicos. Pedro Fresneda. Responsable do Teatro

Ensalle de Vigo Modera: Casilda Alfaro. Actriz e Vogal de Teatro da AAAG 11.30 h - 11.45 h Pausa-Caf 11.45 h - 14.15 h Debate cos asistentes 14.15 h Conclusins

3

CASILDA ALFARO Benvidos a estas Xornadas Teraputicas que organiza a AAAG e moitas grazas por estardes aqu. Sen mis demora imos comezar estas xornadas. Daquela comezamos xa con Mara Paredes, coordinadora de programacin da AGADIC. A AGADIC, como xa sabedes, a entidade creada para promover e fomentar as industrias culturais en Galicia, entre elas o teatro, e diante do horizonte con presente delicado e futuro incerto que se nos presenta, eu planteo: Mara, ns estamos ansiosos por saber e coecer como vai seguir promovendo a AGADIC a nosa industria. Cando queiras

MARA PAREDES - AGADIC: Ola, bos das a todas e a todos. Na AGADIC, nestes momentos, o que era antes IGAEM, dentro da sa lei e no seu articulado, unha das sas lias claras a promocin, difusin e distribucin de espectculos culturais, de teatro, msica, danza e maxia. E para o desenvolvemento desta promocin e difusin a AGADIC establece dous mbitos de actuacin: por un lado ten unha promocin interna, unha promocin e difusin interna que canaliza a travs das sas redes de distribucin, e que agora vou simplemente nomear, e por outro lado ten unha promocin externa. Na promocin interna a AGADIC promove, coordina e co-financia tres redes con respecto ao teatro: a Rede Galega de Teatros e Auditorios, que funciona desde o ano 95 e na que neste momento hai 45 espazos asociados e unha programacin estable que se fai en dous semestres, onde ten presenza sobre todo teatro e, nunha porcentaxe pequena, a danza. O orzamento que ns estamos barallando durante estes tres ltimos anos entre 1.000.000 e 1.200.000 euros. Para o ano 2011 a AGADIC decide que a pesar do recorte que vai sufrir todo o organismo, se vai intentar manter este orzamento. Ata agora o nmero medio de funcins que se estn facendo na Rede son anualmente oitenta e pico e un 80% destas funcins son de teatro e un 20% son de danza; a msica non nada significativa dentro da Rede. Como digo, este semestre que est a punto de comezar, (empezarn a programar a partir da semana que vn) non vai variar o seu orzamento, van ter exactamente o mesmo orzamento que o ano pasado; o que si nos estamos plantexando son

4

cambios futuros que intentaremos aplicar dentro do segundo semestre. Os cambios mais importantes que imos aplicar... ben... imos intentar equilibrar un pouco as porcentaxes de co-financiamento, imos intentar axudar mis e co-financiar mis aos Concellos e entidades de menos poboacin, que son os que menos posibilidade teen economicamente, e quitarlle un pouco s poboacins de mis habitantes; imos establecer como tres campos de actuacin: de menos de 12.000 habitantes, de 12.000 a -creo que son- 40.000 habitantes e de 40.000 habitantes para arriba, e a co-financiacin da AGADIC vai depender diso. Para os concellos, nas poboacins mis pequenas, ns imos empezar a asumir o 60% e eles s o 40%. Para os de mediana poboacin imos a aumentar ao 50 %, e s cidades grandes que son as que nestes momentos van a ter mais orzamentos, a nosa co-financiacin vai a ser do 40%. Estes axustes pequenos vannos permitir que concellos tipo Muros, Cario, Ponteareas, poidan seguir mantendo a programacin. A sensacin que temos (de maneira case informal, porque anda que tivemos reunins con eles, eles non saben moi ben do orzamento do que van dispor) que todos van manter un mnimo de programacin, porque a maiora teen como nica programacin cultural a que estn facendo a travs da Rede, polo que esperamos que este nmero de funcins non se poida baixar. As e todo temos pensado tamn que unha vez estea pechada a programacin, se observamos grandes desequilibrios ou non se chega a un nmero de funcins considerable, pois ter unha marxe de manobra para poder intentar equilibrar e que todos tean programacin. Esta Rede a que mis orzamento recibe da AGADIC. Despois est a Rede de Salas, moito mais pequena. Nestes momentos hai seis salas programando; unha delas dedicase nica e exclusivamente a programacin infantil, e o resto levan unha lia un pouco de teatro contemporneo, e mesmo algunha delas como que se est especializando moito en danza, que o caso de Teatro Ensalle en Vigo. O orzamento para esta rede e para este ano vai ser exactamente o mesmo que o do ano pasado, non imos recortar o orzamento, e aqu manexamos unhas cifras de sobre 130.000 mis ou menos, e estn facendo unha media de funcins de entre 200 e 220. Estou falando sempre dos tres ltimos anos. Despois, outra lia que ns temos de difusin, que a podemos considerar tanto interna como externa a Feira Galega das Artes Escnicas que acabamos de presentar. A Feira ten uns obxectivos moi claros: por un lado quere mostrar as producins mis destacables e que poden entrar (porque son catro das e poden estar as que poden estar) que son as novas producins que estn facendo nestes momentos as compaas para que, por un lado os programadores empecen a configurar a sa programacin e por outro -e ns si estamos intentando que haxa venda- que vean programadores de fra e que compren espectculos. De feito isto est moi ligado promocin externa que ten a AGADIC con respecto s compaas de teatro. A AGADIC saca anualmente, nas sas axudas s artes escnicas, un apartado, que o apartado de distribucin. Neste apartado de distribucin contmplanse tres tipos de axudas: por un lado hai unha bonificacin do 40% para compaas que conseguen vender os seus espectculos no marco da Feira -estas compaas poden ser tanto as que estn na Feira co espectculo como calquera compaa que estea na Rede-. E nun perodo de tempo que vai desde o inicio da Feira ata o da 2 de Novembro, a AGADIC bonifica o 40% destas funcins. Ademais hai outras das axudas: unha de distribucin, para axudar aos custos de desprazamento, manutencin e dietas das compaas que saen fra e outra que se chama presenza de compaas en Feiras nacionais ou internacionais: cando unha compaa quere estar nunha Feira ou est convidada a estar nunha Feira de Teatro, tanto de aqu como de fra, a AGADIC ten unha partida econmica para axudar a esas Compaas a poderen estar al. En principio estas son as lias bsicas que a AGADIC ten de promocin e difusin para o teatro. Despois est a presenza da AGADIC, moitas veces, en feiras e mercados a nivel nacional e internacional con material publicitario, con catlogos e publicidade das nosas compaas de teatro, msica e danza. Estas son, un pouco, as lias de axudas que a AGADIC ten para promocin e difusin do teatro que, en principio, vanse manter co mesmo orzamento do ano pasado para este ano 2011. CASILDA ALFARO: Ben, pois moitas grazas Mara. Continuamos entn coa seguinte convidada que Blanca Cendn, actriz, cantante e actual directora do Centro Dramtico Galego. O Centro Dramtico Galego, como teatro institucional, un referente teatral en Galicia, un receptor importante de actores e actrices, de xeito que crea postos de traballo e, anda que sexa por un perodo

5

moi concreto de tempo, asegura unha estabilidade econmica e tamn psicolxica, como dica antes Morris, durante ese espazo de tempo. Blanca, cando queiras: Presente e Futuro do CDG.

BLANCA CENDN: Ben, grazas por invitarme e, como non estou moi afeita aos discursos oficiais, redactei un pequeno escrito sobre o presente e o futuro do CDG: Eu levo seis meses traballando no CDG. Digamos que comecei a finais de abril, e dende eses seis meses, ben, digamos que foi un perodo curto pero moi intenso de traballo e vouvos explicar un pouquio todo o que levamos feito neste tempo. En principio eu incorprome a un organigrama que xa funciona de por si, quero dicir, eu simplemente podo un pouco decidir en que lias vamos traballar, pero, evidentemente, hai un organismo que funciona xa desde hai mis de vinte e cinco anos; hai xente con moita experiencia, que saben un pouco como levar todas estas, digamos, directrices, levalas a cabo, non? Dende a mia curta experiencia, iso si que moi intensa, cando accedn ao cargo de Directora do CDG desde hai seis meses, salientar que intento seguir unha lia continusta coa anterior directiva na busca de novos pblicos e de novas propostas escnicas, porque considero que a renovacin do teatro galego necesaria, dentro dun panorama teatral contemporneo. Por outro lado est a incorporacin de novos directores artsticos, dentro do plantel de directores do CDG e a convocatoria de castings nos elencos do CDG, onde tean cabida actores tanto de coecida traxectoria como novos valores sados das escolas de arte dramtica, que teen mais dificultades para entrar no mercado profesional. Con esta idea xorde Salom, de Oscar Wilde, baixo a direccin de Carlos Santiago, que ver a luz o prximo 26 de novembro, da que forman parte os actores que foron elixidos por convocatoria pblica, que son Mara Mera, Pepe Penabade, Alberte Cabarcos, Marcos Correa, Mara Salgueiro e Hugo Torres, un equipo de direccin artstica no que entran novos valores como Pancho Lapea, na escenografa e consagrados profesionais como Baltasar Patio, Fausto Isorna, Pepe Sendn, Fran Prez, Cloti Vaello e Fanny Bell. Por unha parte est o apoio do CDG comunidade artstica galega a travs de iniciativas como a cesin gratuta das salas da nave de servizos mltiples no polgono empresarial Costa Vella en Santiago, para que as compaas ensaien novas producins.

6

O programa de formacin continua para profesionais da escena que xa deu comezo a finais de setembro cun curso intensivo sobre Shakespeare a cargo de Alfredo Padilla, formado na RADA (Royal Academy of Dramatic Art), e que no prximo febreiro abrir as portas ao teatro de Molire a cargo de Mario Toms, formado na escena francesa. Por outra banda est a programacin do Saln Teatro, intentando configurar unha programacin diversa e variada coas ltimas propostas de teatro, danza, msica e cine dentro do panorama galego, nacional e internacional. Ben, como dica ao principio, o equipo de producin e direccin do CDG, para min, a base na que me sustento, as como no equipo de tcnicos que fan posible que todas as teoras das que estou falando acaben nunha prctica real sobre o escenario; por iso digo sempre que non estou soa, que teo equipo. E polo tanto tamn considerei que era necesaria a figura do Consello Asesor, formada por profesionais tanto do teatro como de fra do teatro, e que son: Ana Valls, Roberto Taboada, Kukas, Carlos Neira, Xan Cejudo, Xerardo Pereira Menal (Catedrtico de Historia Antiga, por se non o coecedes, forma parte da Universidade) e Alfonso Pato, que o director do Festival de curtametraxes de Cans. Eles asesranme en moitos campos, como a programacin, relacins coa administracin, iniciativas de producin e coproducin, escolla de textos dramticos, novos pblicos e relacins coa Universidade, entre outras cousas. Ben, pdese dicir que este o meu presente, no que batallo da a da. Nun futuro prximo, se falamos do 2011, flase de recortes por parte da administracin en cultura. Eu batallo da a da para que o CDG siga mantendo o seu orzamento, indispensable para afrontar as producins e a programacin do Saln Teatro. E agora vou falar un pouquio de como foi a entrada, como foi o recorte de presuposto. Cando eu entrei en abril, houbo un recorte de presuposto dun 20% e haba un problema: que haba que arrancar cunha producin, porque xa levaba seis meses sen direccin o CDG e se parara a producin. Entn decidimos o que pensamos que era o mais factible: arrancar a producin no final deste mes e entrar na distribucin da xira para o 2011, para que se puidese facer posible. Evidentemente, non unha producin de doce nin de vinte actores; una producin sinxela, pero unha producin. E non s estn traballando seis actores e director, senn tamn todo un equipo de direccin artstica. O tema o seguinte, eu anda a estas alturas non fun informada oficialmente do recorte orzamentario. Sei que hai rumores de que si vai haber recortes e que afectarn a todos os organismos, tanto ao CDG como ao Centro Coreogrfico e tamn a aqueles, imaxino, que dependen das axudas do AGADIC, ou non? (a Mara Paredes) Dicas que non, que as mantiades no orzamento? MARA PAREDES: Na Rede imos intentar manter os nmeros do ano pasado. O que ten claro a direccin da AGADIC e que as quere que volo traslade, que AGADIC, cando tea os orzamentos totalmente pechados, vai apostar claramente pola distribucin e vai apoiar a distribucin. Esta a lia da direccin da AGADIC. BLANCA CENDN: Ben, ns estamos tamn procurando estratexias, na medida en que, imaxina que tiveses outro recorte, que sera FATAL para o CDG, porque o CDG nace como unidade de producin evidentemente; o feito de que agora haxa programacin no Saln Teatro unha cousa recente; mis ou menos parte de arredor do ano 2000 ou 2001. Entn, digamos que se necesita un presuposto mnimo para facer unha programacin estable todo o ano, sabemos que hai moitas compaas, entre elas a maior parte galegas, que participan da programacin do Saln Teatro; e evidentemente o que temos que buscar unha solucin para que ningn dos dous piares, que o CDG como unidade de producin e o Saln Teatro, deixen de funcionar. Evidentemente, eu recordo cando empecei como actriz, que o Centro Dramtico faca unha media, creo, que de tres producins ao ano; mais ou menos das, tres. Agora, pois, digamos que tres impensable. Os custos das producins son elevados, iso todos o sabemos, porque hai que respectar un convenio de actores xa pactado e hai que respectar tamn os cachs mnimos da xente que traballa na direccin artstica; non imos rebaixar para nada todo isto e entn temos que manter unhas producins que teen uns custos arredor de entre, digamos que 300.000 ata 500.000 mis ou menos. Ese o mnimo indispensable para poder

7

traballar. Por iso que eu estou intentando que non s por parte da AGADIC, senn tamn por parte da Consellara de Cultura se vexan implicados en que o CDG sexa un puntal para o teatro galego e que sigan mantendo os orzamentos. E por agora nada mis. CASILDA ALFARO: Pois moitas grazas. E continuamos co noso seguinte convidado: Fernando Dacosta, actor, director de teatro, empresario, msico, etc. Imos cara un teatro necesario para a sociedade? Sei que unha pregunta moi aberta, un tema moi amplo. Pero poderiamos facer unha anlise, xa que estamos con termos mdicos, endxena e esxena dos factores que interveen e condicionan a sade do noso teatro. Facer unha anlise disto moi interesante e saudable; falar de contratacin de actores, mantemento no tempo dos espectculos e polo tanto rendibilidade artstica e econmica, en fin etc, etc...... A sociedade sntese identificada co noso teatro? Son preguntas para despois, para abrir o debate. Confiamos na ta capacidade de sntese. Adiante Fernando.

FERNANDO DACOSTA: Imos cara un teatro necesario para a sociedade? 1 Imos cara unha alimentacin necesaria para a sociedade? Imos cara unha sanidade necesaria para a sociedade? Imos cara un mercado laboral necesario para a sociedade? Imos cara unha educacin necesaria para a sociedade? Non 2 Que precisa a sociedade, ese conxunto de individuos do que formamos parte e aos cales referenciamos o noso traballo? Precisa alimentarse, vestirse, ter unha morada. Para conseguir iso precisa un traballo remunerado, outra das preocupacins bsicas dentro dunha sociedade catalogada como capitalista.

8

Cuberto isto precsase un sistema sanitario que nos protexa de enfermidades, accidentes, que faga que non sintamos dor fsica (as dores psquicas son faria doutro costal). Elevando o pensamento podemos chegar a pensar que para a subsistencia desa sociedade se precisa incluso unha educacin que permita entender, fixar e manter unha serie de valores para o sostemento da propia sociedade. Pero, teatro?!! s veces dise do ser humano que obtn a diferenciacin dos animais por algo como o riso, que os animais non rin. Podera opoerse a este argumento que os animais poden ter outras mostras de xbilo. Dunha planta ou mesmo dunha ameba parece mis doado diferenciarnos: o movemento propio dos humanos, os sons que emitimos, as nosas formas de alimentacin e procreacin, ... fan supor que somos algo mis ca iso ou cando menos distinto. Pero, dun animal? Os animais tamn precisan alimentarse, poden precisar abrigo (que en moitos casos levan incorporado), precisan ben seguro unha morada Para conseguir iso teen que traballar, sa maneira, e que non lles falte traballo, porque senn han morrer de fame. Ao seu xeito precisan curar as enfermidades, as feridas, e obteno coa sa intuicin, o seu coecemento, a axuda doutros animais nalgns casos. (Sempre falamos dos bos animais, como poderiamos falar da boa xente, aos moi runs mellor mantelos parte). Por fin, tamn precisan de seren educados polos seus maiores, cuestin de supervivencia. En que nos diferenciamos logo? Temos unhas necesidades bsicas semellantes, procuramos as mesmas cousas para sobrevivir... 3 Hai quen pensa que non estamos aqu tan s para sobrevivir, senn tamn para vivir, e que vivir vai mis al de cubrir as necesidades bsicas: Tralo alimento, a vestimenta, a morada, o traballo, a sade e a educacin vn outra preocupacin complementaria a estas e que fai que se preserven esas necesidades: a cultura A Unesco en 1982, declarou "que a cultura d ao home (e muller, entndese) a capacidade de reflexionar sobre si mesmo. ela a que fai de ns seres especificamente humanos, racionais, crticos e eticamente comprometidos. A travs dela discernimos os valores e efectuamos opinins. A travs dela o home exprsase, toma conciencia de si propio, recocese coma un proxecto inacabado, pon en cuestin as sas propias realizacins, busca incansablemente novas significacins, e crea obras que o transcenden." (UNESCO, 1982: Declaracin de Mxico) Hai quen considera preciso soar, transmitir mediante a linguaxe (verbal ou corporal) os coecementos de xeracin en xeracin, sentir, reflexionar, escoitar e opinar, trasladar aos demais mediante unha forma artstica os coecementos adquiridos, gozar e facer gozar, rir, chorar, emocionar, xogar, errar para evolucionar como especie, ofrecer vida no canto de quitala Hai quen considera que todo isto preciso para non vivir nunha sociedade totalmente animalizada, e que a partir disto, destas cuestins culturais, xusto cando mis podemos preservar as necesidades bsicas de todo ser humano, para que non impere a lei da selva, para que non gae sempre o mis forte e que os intelixentes, os sensibles, os invlidos, os tarados, os ateos, os xustos, os de aqu e de acol, os nosos e os demais tean posibilidades tamn de conseguir esas necesidades bsicas. "Na sociedade o suxeito pode analizar, interpretar e comprender todo o que o rodea por medio das representacins simblicas que existen na comunidade. dicir, os smbolos son indispensables para a anlise social e cultural do espazo no que se atopa o ser humano e a partir da explicacin simblica dos obxectos pode adquirirse unha percepcin global do mundo." Por iso hai quen cre na cultura, e dentro da cultura no teatro, esa expresin artstica tan propia polas sas caractersticas e tan fronteiriza, tan da palabra como da msica e do silencio, das luces, dos claroescuros e das sombras, da quietude, do movemento e da danza, ... Esa forma artstica que nos empeamos en cualificar como efmera ns mesmos, cando un bo

9

espectculo quen de impregnar e ficar no maxn dun espectador que o procesar a travs da sa cultura e a partir de a o transmitir aos demais desbotando as o efmero. Esa vent aberta ao ntimo, ao social, aos conflitos pequenos e inmensos que o teatro e que nos empeamos en chamar espello da sociedade cando a sociedade xa ten onde mirarse para poerse guapa e para deformarse. Un espello, efectivamente, reflicte a nosa imaxe e o que queremos ns atravesar o espello, amplialo, aprofundalo, non mirarnos nel nin que se mire ningun dun xeito vacuo. O teatro tamn esa transmisin lingstica do galego que uns tolos romanos vulgarizados pretenden facela vehicular a pesar dos pesares, e estea quen estea nas administracins. Porque poucas profesins defenden o galego coma a dos teatreiros, contra inimigos do galego e contra falsos amigos, e sabemos de que estamos a falar. Esa profesin galega que algn da recibir o estudo que merece sobre a inversin que se fai nela e o nmero de espectadores que depara, de postos de traballo que xera. Un estudo que ningun fixo porque a "ratio", ben seguro, sera excelente para a profesin galega se se compara con grandes fastos multimillonarios, xa que hai concertos, hai carpas instaladas, hai visitas papais que pagaran, s elas, o teatro de anos e anos para unha sociedade, as producins, as funcins, os festivais, o ensino, E aqu non falamos de "crise", ese termo tan estendido e que cumprira cambiar claramente por "distribucin da riqueza", xa que no canto de crise o que hai un reparto da riqueza determinado que despraza o dieiro duns lugares a outros: sacarlle cartos aos pobres para darllos aos ricos. Un anti Robin Hood est a mandar nos bancos, nas administracins, nas igrexas, Esa profesin teatral que se declarou, moito antes de que fora xeral, en crise. Porque ns non estamos en crise, o teatro crise: "Crise (do latn crisis) unha conxuntura de cambios en calquera aspecto dunha realidade organizada pero inestable, suxeita a evolucin (). Os cambios crticos, anda que previsibles, teen sempre algn grao de incertidume en canto sa reversibilidade ou grao de profundidade, pois en caso contrario seran simples reaccins automticas como as fsico-qumicas." Con esta definicin, o teatro sempre est en crise. Esperemos que, a partir deste momento socio-econmico, en moitos anos, a ningun se lle ocorra falar de teatro subvencionado: nesta sociedade estn moito mis subvencionados os bancos do liberalismo econmico ultracapitalista, os seguros, os frmacos contra a gripe-A, os medios de comunicacin (que agradecen esa subvencin e ns non, vela o noso pecado: non ser estmagos agradecidos), as estradas, os hospitais, os funcionarios, a Consellera de Cultura, a AGADIC, os Concellos... Para acabar, e continuando coa definicin de crise, "se os cambios son profundos, sbitos e violentos, e sobre todo traen consecuencias transcendentais, daquela, van mis al dunha crise e poden denominarse revolucin. A ver se desta vez non quedamos a medias e completamos a crise chegando revolucin. Fernando Dacosta. Outubro de 2010. Antes da visita papal a Galicia que custar entre 3 e 4 millns de euros ao erario pblico. CASILDA ALFARO: E continuamos agora co noso seguinte convidado: Afonso Becerra de Becerre, dramaturgo, director de teatro e profesor da ESAD. Esa ESAD que conta xa con catro anos de vida e polo tanto coa primeira promocin na ra de actores e actrices titulados/as en Arte Dramtica: Afonso, que nos contas do ensino teatral en Galicia e da integracin dos novos actores e actrices no mercado laboral?

10

AFONSO BECERRA: En primeiro lugar dar as grazas xunta directiva da AAAG por terme convidado, por ternos convidado. Vexo aqu estas caixas de plulas e as caras serias de todos os que estamos aqu, como enfermos, non parece unha reunin de xente do mundo da cultura, na cadeira encaixados e a primeira receita supoo que ser que teremos que ( unha metfora) sorrir ante as dificultades. Ben, eu escribn catro obviedades e ao mellor algunha metedura de pata, males da xuventude, que o que vou estampar aqu: ESCOLA SUPERIOR DE ARTE DRAMTICA DE GALICIA. Teatro. Para o Teatro. Teatro. Entn ao fo do que o meu compaeiro acaba de reflexionar, Cultura e Arte. Penso que non hai que xustificar o interese ou a pertinencia dunha escola, pero non est de mis un mnimo pensamento. indiscutible que o Teatro Cultura e tamn Arte. A formacin teatral vese lexitimada pola propia natureza do teatro como manifestacin cultural e artstica. A cultura aprndese. A Tradicin (actualizacin de referentes do pasado que se manteen e forman parte da identidade dun pobo). A lingua. A esttica e a tica. No tocante arte, Horacio na sa Arte Potica describe dous ingredientes: o ingenium (o enxeo de ndole psicolxica) + ars (a tcnica). As podemos considerar a Arte na sa dimensin de artificio, oficio, tcnica, na sa capacidade de sublimacin, simbolizacin e expresin. (Por ex. As Belas Artes: pintura, msica, escultura son unha sublimacin das tcnicas e linguaxes pictricas, musicais, escultricas) Centrndonos no eido actoral: DE QUE DEPENDE A ARTE DUN ACTOR, DUNHA ACTRIZ? Da sa versatilidade. De que tea cantos mis rexistros mellor. E isto depende non s do seu enxeo e do seu talento innato senn tamn do seu dominio das ferramentas expresivas: o corpo, a voz, a presenza escnica e as mltiples tcnicas e mtodos de traballo que lle permitirn resolver as ecuacins escnicas que deber enfrontar en cada espectculo. Sen dbida a cultura teatral halle axudar grazas ao estudo terico e prctico das diferentes tradicins teatrais, o coecemento dos diferentes estilos. O xogo con diversos referentes e modelos de creacin e composicin actoral. En consecuencia, poderiamos formularnos a seguinte pregunta retrica: Serve de algo, para

11

todo isto, que algun que queira ser actriz ou actor pase catro anos internado nunha escola desde as 8,30 s 15 h. facendo expresin e tcnicas corporais, esgrima, danza, acrobacia, expresin e tcnica vocal, dicin, canto, msica, interpretacin, caracterizacin, dramaturxia, historia do teatro, literatura dramtica, esttica, etc.? De algo servir. A experiencia dinos que a educacin e a formacin en xeral e a educacin e a formacin artstica en particular son positivas cando estimulan a emancipacin, o crecemento interior e a autocrtica, cando fornecen de ferramentas sen xerar seres clnicos. Pero a intervn de maneira decisiva a personalidade e o traballo do alumnado: o xito da formacin artstica depende nun 75 % da aprendizaxe e nun 25 % da docencia (de grandes mestres teen sado alumnos mediocres e alumnos brillantes). Ao final, un bo profesional vai ser aquel que interiorizou e fixo sas todas as aprendizaxes. A efectividade prodcese cando nos desprendemos das aprendizaxes, cando desaprendemos, cando somos capaces de transcendelas. Pero a escola est na base. CAL UN DOS PAPEIS FUNDAMENTAIS DA ESAD RESPECTO AO MERCADO LABORAL? Crear un espazo ptimo de adestramento e preparacin de profesionais e artistas verstiles e cualificados e colaborar na sa promocin e insercin laboral. Da ESAD estn comezando a sar novas xeracins de directoras e directores, actrices e actores e, moi axia tamn, escengrafas e escengrafos. Algns dos que remataron os seus estudos na ESAD estn facendo o posgrao en Artes Escnicas no Mster da ESAD e da Universidade de Vigo. Outros marcharon completar a sa formacin ao estranxeiro, Italia, Francia, Inglaterra, algns destes con becas. Outros integrronse en compaas galegas ou crearon novos colectivos. Algn marchou a Madrid facer castings Os Departamentos de Creacin e Producin e o de Mobilidade e Transicin colaboran na busca de sadas profesionais. Por exemplo, este ano a ESAD ofreceulle ao Concello de Vigo, polo Bicentenario da Cidade, mostrar algns dos traballos presentados polo alumnado como Proxectos Fin de Carreira. Da ESAD estn comezando a abrollar novas propostas teatrais. Espectculos cunha factura case impecable e cunhas poticas teatrais de forte coherencia formal e temtica que estn na lia do teatro europeo mis contemporneo. Refrome, por exemplo, aos traballos de das novas directoras: Eva Ferreira e Vanesa Sotelo. En ambos casos existe a vontade, por parte das implicadas, de facer chegar ao pblico os seus espectculos e, a ser posible, poder ganar algn dieiro para remunerar aos seus equipos artsticos e tcnicos e para poder seguir dedicndose ao teatro. Iso supoera a sa insercin na rede de teatros, auditorios e salas de Galicia. Pero velaqu a cuestin: hai en Galicia distribuidoras e programadores/as que estean dispostos a facerlles algn oco dentro dos seus hbitos de programacin e distribucin? Aqu onde observo unha fractura fonda e preocupante. O GUSTO, igual que moitas outras capacidades humanas, edcase. A recepcin e a percepcin cultvanse. Est demostrado que as persoas non vemos o que hai senn o que estamos preparadas para ver. E partindo desta premisa bsica, creo que arestora comeza a existir en Galicia un teatro invisible (como o titulou o xornalista Daniel Salgado), ignorado polos programadores e xestores pblicos e privados. Agora mesmo existe unha formacin regulada e intensa para os axentes produtores do teatro, porn quen os van xulgar e quen vai decidir que teatro se ve e cal non se vai ver, os programadores, non semellan, na sa xeneralidade, posur unhas competencias receptoras ou lectoras ao mesmo nivel. Quizais habera que iniciar, seguindo o exemplo da Sala Nasa, unha Escola do Espectador. Quizais a AGADIC debera convocalos a unha certa instrucin teatral que ensanchara a sa mirada. Quizais a AGADIC, como rgano competente na materia, debera promover entre os programadores a obrigatoriedade dunha cota mnima de novas propostas escnicas. Isto permitira que o teatro galego, sen desbotar nin menoscabar as compaas veteranas e o teatro mis tradicional (que non teen porque coincidir veterano con tradicional), se enriquecese con propostas mis evolucionadas a nivel de linguaxe escnica. Isto proporcionara un dilogo frutfero entre creadores de diferentes tendencias e, pouco a pouco, ira xerando un novo pblico. Sen dbida unha ESCOLA SUPERIOR DE ARTE DRAMTICA ha crear mis movemento teatral e as xeracins que saian dela han conquistar mis espazo para o teatro en Galicia. Quizais unha carteleira regular en tdalas cidades.

12

CASILDA ALFARO: E xa para rematar esta primeira fase est connosco Pedro Fresneda, empresario e responsable do Teatro Ensalle de Vigo. Achegamento a outros pblicos. Novas linguaxes. Novos espazos. Se cadra necesario encontrar ou descubrir outras formas de achegamento ao pblico, ocupar outros espazos dado que nunca existiron tantas ofertas de ocio na sociedade: Tv, Internet, redes sociais, etc... Como conseguir chegar a todos os pblicos, a todos os estratos sociais? Como conseguir que o teatro sexa unha opcin mis e importante nestes momentos? Ou, a que sectores da sociedade queremos e podemos chegar? Son moitas preguntas tamn. Confiamos igualmente na ta capacidade de sntese.

PEDRO FRESNEDA: Moitas grazas. Eu veo representar o traballo que veen facendo as salas moitos anos. Somos a segunda sala mis antiga de Galicia e isto significativo pois que s levamos oito anos, dicir son proxectos curtos por esgotamento. O traballo que veen desenvolvendo as salas o de xerar novas linguaxes. Levo oito anos en Galicia e quizais tea mis informacin do que pasou noutras realidades que na que vivo agora mesmo que Galicia. Pero o que naceu nas salas en gran medida o que logo ocupou os auditorios e isto vai pasando unha vez tras outra. Entn, o traballo que se ven desenvolvendo na sala Ensalle nestes oito anos divdese en dous grandes bloques: por un lado estar sempre moi pendentes do que nace, que crece, que est pasando novo en canto a novas compaas. Hai tres anos pelexouse moito para que xurdisen as subvencins nova creacin, para que as compaas incipientes puidesen ter unha pequena axuda, e por outro lado seguir sostendo as compaas que fan novas linguaxes anda que leven vinte anos ou trinta, caso de Provisional Danza ou de Matarile Teatro ata hai ben pouco, intentar darlles cabida para esas linguaxes que quizais non teen cabida suficiente nos grandes auditorios e nas grandes redes oficiais que manexan outros presupostos. En principio somos proxectos bastante baratos, quero dicir somos moi baratos todos, o gasto en Galicia e outras

13

comunidades en Teatro baixsimo comparado con calquera outro tipo de fasto ou gasto. interesante e ademais divertido porque nos pode facer sorrir un pouco, comparar os presupostos de cultura con calquera outra Consellara ou concellara nunha cidade. Entn, dentro do baratos que somos en xeral, todas as salas nos especializamos en sacar moita producin. Por poer un exemplo, por Ensalle pasan cerca de douscentos actores ao ano e traballan cerca de trinta tcnicos ao ano; dicir, se as salas que estamos traballando paramos, vai haber moitas compaas que van parar detrs nosa e o ERE sera espectacular; nunca o cuantificamos neses termos, pero parando, parara unha porcentaxe alta da profesin. dicir, a relacin cantidade de programacin calidade de programacin e custos, no caso das salas moi favorable, conseguimos sacar as producins con moi pouco dieiro. Facendo un pouco un histrico das salas, estas naceron ante unha demanda: non haba espazos. Nacen as salas, comparten os riscos e de a o famoso cincuenta por cento de billeteira, do que logo se apoderaron as programacins pblicas, incomprensiblemente. Duns anos a esta parte moitas das salas abandonamos iso, temos axudas para poder programar pagando, de maneira que por exemplo en Ensalle desde hai catro anos ningun traballa a taquilla, pelexamos moito a profesionalizacin dos asuntos. En canto creacin de pblicos, sempre me pasa o mesmo, hai moi pouco tempo, na ESAD precisamente, demos unha conferencia sobre a creacin de pblicos; eu creo que unha sala ten que ter coherencia e manter calidade na programacin e ten que xerar un espazo distinto a un auditorio, no que unha compaa poida permanecer unha semana, perfilar un traballo... o traballo moito mis prximo compaa, non o chego, monto, fago o bolo, desmonto e marcho, algo probablemente de moito mis fondo e este o traballo que temos que facer as salas, sempre e cando deamos calidade. O que non podemos intentar ou pretender que sexamos ns os que creemos o pblico, ns ofrecemos algo ao pblico que consideramos que de calidade, que profesional e que ademais, no caso das salas, ten que ser innovador, pero pelexamos contra un entorno. Entn penso que hai que darlle a volta a estas preguntas: non se trata de como xerar pblico, senn como evitar que nolo destran. O entorno hostil, se abrimos hoxe calquera xornal, hai mis pxinas para vender coches que para vender cultura, e iso obedece a un interese, non fortuto, hai un interese e hai, desde o meu punto de vista, unha absoluta desproteccin por parte das institucins pblicas, que son as encargadas de crear pblico, de educar ao pblico para que o pblico vaia ao teatro, dicir que nos estn cargando o marrn a ns, e ns temos a obriga de traballar e, evidentemente, de difundir o noso traballo na medida das nosas posibilidades, pero a publicidade que poida ter o plan E, ou o plan que sexa do goberno, infinitamente maior que a posibilidade que vaiamos ter ns de difundir os nosos espectculos. Entn non me parece que sexa un traballo das salas nin dos auditorios, anda que, se estes son pblicos, quizais si. Isto naceu en Catalua e foise estendendo: talleres de creacin de pblicos, talleres disto e do outro, xeradores de pblico... Se ben o podemos facer, todo este traballo complementario, e se o entorno segue a ser hostil e ningun quere que teamos pblico, non imos ter pblico, isto seguro. O traballo que se fixo en Ensalle fixo que o pblico medre ata chegar a un tope, entn estancamos un tope de pblico. Casualmente eu estou dentro da Coordinadora Estatal de Salas Alternativas e algo que falamos as trinta e das salas, chegamos a un tope de pblico, as cidades teen un teito de pblico interesado por estas propostas, de a non pasamos, a non ser que a proposta sexa validada por un Concello ou unha gran Institucin; entn si, e daquela non sei ata que punto a encarga cara a ns... Sinto decepcionar, non teo estratexias de creacin de pblico, salvo a calidade, o traballo e a revolucin, claro; ns si somos os encargados de protestarlle e de esixirlle aos representantes pblicos que fagan o seu traballo e os nosos responsables polticos de cultura son os responsables de esixirlle s facendas os presupostos que necesitamos, senn estaremos sempre pelexando que se a Rede A, que se a Rede B, que se teen mis dieiro estes, que se hai producins de noventa mil ou de vinte mil... En fin, eu non creo que este sexa o camio, o camio ser mis asociarse, xuntarse e ter moi claro quen o responsable de que as polticas culturais estean como estn. Este ano fixemos xira como compaa por Arxentina e por Mxico e en todos os Festivais nos que estivemos estaban os responsables polticos ao p do cann, vendo da por da todas as producins, todos os teatros cheos. unha cuestin de interese: se se quere nchese, se non se quere non se enche, pero non somos ns. Se nos abandonan quedamos abandonados evidentemente. Polo tanto, non se trata de facer o de sempre e dicir non culpa mia, non, ns temos a responsabilidade de ofrecer calidade, innovacin e de promover aquilo que a sociedade est demandando... Pero, coidado, porque se a sociedade est demandando que fagamos show bussiness barato, pois a min non me apetece e creo que teo dereito a non

14

facelo. E penso que isto todo. CASILDA ALFARO: Abrimos agora, rematados os relatorios, unha quenda de intervencins. Vou tomando nota e cando queirades comezamos ERNESTO CHAO: Ben, vou facer das preguntas e as non perdo a vez. Unha delas para Mara e outra para Blanca. Interesoume moito o que comentaches das novas bases da Rede para o segundo semestre de 2011. Polo visto xa se falou este tema na reunin cos programadores o venres; pois ns anda non sabemos como a cousa exactamente. Fra das porcentaxes das subvencins aos concellos, que me parece ben, tamn escoitei que a partir do segundo semestre de 2011, aqueles concellos que leven catro funcins obrigatoriamente teen que escoller unha de catro para adultos xa me dirs ti se certo, eu falo de odas- unha de catro para adultos, unha infantil, unha de danza e unha de maxia. MARIA PAREDES: Os que teen? Perdoa. ERNESTO CHAO: Os Concellos, a maiora deles, ti sabes que levan catro funcins no semestre. Que teen que elixir unha de danza , unha de maxia, unha de teatro infantil e unha de teatro para adultos. Se as MARIA PAREDES: Queres que che conteste?

ERNESTO CHAO: Si, quero que me contestes, pero acabo. Se isto as, eu digo que estou totalmente de acordo en que a danza hai que potenciala porque ten pouca distribucin, pero se isto que estou

15

dicindo certo resultara que, como a maiora dos concellos levan 4 funcins ao semestre, a gran parte deles, habera o mesmo nmero de funcins para o teatro adulto que para maxia, que para danza. Entn, eu ben sei e ti tamn, que as compaas de teatro para adultos son sete, oito, nove ou dez veces maior en nmero que as de danza. Entn, como resultado, as compaas de danza, se son cinco, tern un montn de bolos, e as compaas de teatro para adultos, de 45 lugares, igual van a un sitio. Habera 45 funcins a repartir entre as 50 compaas que hai, ou sexa, unha funcin por compaa. Se as, que non o sei. MARA PAREDES: Das cousas. Primeiro, si que verdade que tivemos reunin o da seguinte de rematar a Feira, onde presentamos propostas. verdade, anda que non me deu tempo, que o prximo da 17, aproveito, imos convocar s asociacins. Quero dicir, ns presentamos unha serie de propostas para incorporarse a partir do segundo semestre da Rede, a unha das patas da Rede. Agora, evidentemente, fltanos a outra pata. En principio, o que pasa que, e foi un problema meu, incorporeime o luns oficina, tia todo o pos-Feira e teo moito traballo pendente; est pendente de que convoquemos as asociacins, que en principio a data que quedei cos programadores vai ser o 17 se vos vai ben-. Chegaravos un comunicado, por un lado para presentar iso, que entendemos que si. Por outro lado, non exactamente o que dis ERNESTO CHAO: Por iso pregunto. MARA PAREDES: Non exactamente o que dis, a ver se son capaz de acordarme de memoria: quen tera que programar as catro disciplinas seran concellos que teen que facer un mnimo de dezaoito funcins, non os que programan catro. De todas todas, estas propostas, xunto con outras que nos fixeron os programadores, que queren propoer tamn s compaas, eu de feito creo que na reunin estaba Xermn, que est aqu tamn. E hai outras propostas que os propios programadores, tanto o comit tcnico como algn programador mis, quere falar coas compaas, onde vamos establecer isto, entn. Si vai haber unha reunin. Quedan establecidos como tres tramos; vai haber uns concellos que van ter que programar un mnimo mais tampouco me quero ERNESTO CHAO: Pillar..? MARIA PAREDES: pillar, porque non teo aqu as bases e non o teo claro. Pero imaxina, s van ter que programar as catro disciplinas concellos que teen que facer dezaoito bolos. Despois hai outro tramo, que seran as cidades, os que pasan creo que son- de 70.000 habitantes. Despois hai outro tramo, que o tramo medio onde teran que programar que non estou segura se 14 ou 11 funcins Acrdaste ti? XERMN TOBO: Catorce. MARIA PAREDES: Catorce funcins. A teran que programar tres disciplinas. E despois estn os do tramo pequeno, que son menos de 20.000 habitantes, pode ser, onde o financiamento a vai ser do 60%, e teen que programar, creo que son once () Si, son once, catorce dezaoito. Entn s os das catro disciplinas seran os que programen un mnimo de dezaoito. De todas formas, esta proposta, evidentemente, non a imos aplicar agora porque entendemos que hai que facer un cambio porque tamn hai para ns un cambio moi importante que, cando sau a normativa no DOGA para inclurse, ou para prorrogar a estancia na Rede como espazo, haba unha serie de condicins tcnicas que cumprir, vale? E estaban todas listadas, e esta listaxe sau da famosa reunin onde se fixo a reforma da Rede, onde estabamos presentes todos. Deuse un prazo para aqueles Concellos que non adaptaban e que non cumpran iso, tian determinados prazos en funcin de meses para ir completando todo. Chegou o momento e o que si verdade que algn dos Concellos que neste momento estn programando, caeu,

16

porque non seguiu cumprindo as condicins para estar na Rede. Hai unha parte tcnica, ns temos un estudo de todos os espazos, desa primeira visita que fixo un equipo tcnico da AGADIC, vanse coller os espazos que non cumpran os requisitos, vaise volver facer unha visita, mais os prazos son os que son. Entn, por un lado tamn pode pasar iso. En todo caso isto. como un pouco mis ampliado, vermolo en principio o da dezasete. ERNESTO CHAO: Grazas, Mara. que como escoitara iso, parecame tan surrealista en principio MARA PAREDES: Si verdade que estas son demandas que se fan directamente, pois a proteccin da maxia () haba o sector da danza e da maxia que quera unha rede s para eles, cunha dotacin econmica determinada. Isto era imposbel. Entn, o que tamn se vai facer que se unan as programacins; s vai haber e falo da Rede s do segundo semestre, non estou falando desta que se vai abrir- eu espero poder abrir o luns para que os Concellos comecen a programar. E van existir s das programacins: unha programacin para teatro infantil e unha programacin para teatro de adultos. E ti a, cos mnimos esixidos en cada programacin vas eles van ter que programar. ERNESTO CHAO : Vale. MARA PAREDES: Tentamos xuntalas, e separalas s por pblicos. ERNESTO CHAO: Xa dixen antes que a facer das preguntas. A Blanca -mis que unha pregunta unha aclaracin- Antes, na ta intervencin, dixeches que un espectculo do CDG custa moitos cartos porque hai que respectar o Convenio, hai que pagar a unha serie de xente do equipo artstico Eu quero aclarar para todos que o Convenio que se puxo en marcha o ano pasado, o nico que non o aceptou foi o CDG. Quero dicir, que se subiron moito as tarifas das empresas privadas que nos encareceu moito o salario dos actores- pero no CDG seguiron cos salarios que se cobraban desde hai dous, tres e catro anos. Non subiu nin un euro o salario do CDG. Quero dicir que non podemos poer a desculpa de que subiron moito os actores, porque os actores do CDG estn cobrando o mesmo que hai anos. E en canto ao equipo artstico, todas as compaas privadas tamn temos o noso equipo artstico: o director, o escengrafo, o figurinista, etc. A min, que queres que che diga? E non por meterme contigo, perdoa, creo que a programacin do CDG deste ano moi cativa. Moi cativa en canto a postos de traballo que ofrece. Xa sei que unha circunstancia, estamos nun paso ti entraches, levaba seis meses iso sen director, e gustarame saber, se pode ser, para o ano que vn, que proxectos hai de espectculos. Segundo o teu programa queras facer a pera do Patacn, que me parecera estupendo que o CDG abordase un espectculo de moita xente, con varias disciplinas -cantantes, bailarns, actores- E eu pregunto, vai haber cartos para iso? Porque eu penso que o CDG, ese o tipo de espectculo que ten que facer, porque non moi normal que agora mesmo as compaas privadas teamos os mesmos ou mis actores que a compaa institucional. BLANCA CENDN: Eu teo que responder a iso e volvo dicir que eu entrei en abril, nun semestre no que se aplicaba un 20% de recorte orzamentario, onde xa estaba digamos que quedaba como unha especie do 25% do presuposto que xa tia gastado o CDG. Ou sexa, o CDG contaba cun milln de euros ao inicio do ano, e despois houbo un recorte deses 200.000 que foron aplicados, digamos, que nos meses que eu entrei. Evidentemente podera non facer unha producin, pero parceme que co tempo que levaba o CDG sen producir, era mellor arrincar unha producin que deixar un baleiro. De todas formas non sei se sabedes que o orzamento que non se gasta tes que devolvelo a unha cousa que se chama Caixa nica, que tes que devolvelo a Facenda, vaia. Os cartos en cultura e nas institucins, tes un presuposto ao ano que tes que gastalo, quero dicir, que non via a conto non facer nada. Via a conto facer. E parte, evidentemente,

17

xa sei que nas compaas privadas hai deseador de vestiario, de iluminacin como nunha compaa pblica. Non sei, pero claro, nunha compaa pblica como o CDG, digamos que xa comentei que unha producin das mis pequena custa arredor dos 300.000 euros, digamos que o deseador de iluminacin ten un cach, evidentemente. Tampouco penso que sexan moi elevados, pero tema. Falas do Convenio dos actores, non? Que non se subiu. Os custos dos actores claro que son importantes, evidentemente, pero hai que loitar para que isto polo menos se mantea, quero dicir, o tema : seguimos con producins ou, se comezamos xa con recortes orzamentarios monos ter que mover a nivel de coproducin; quero dicir, imos ter que buscar outro tipo de solucins. Evidentemente o que non pode ser que o CDG pare. O CDG ten que continuar. E o CDG nace como unidade de producin, e penso que hai que manter as producins. Porque para min como actriz tamn era moi doado traballar no CDG. Evidentemente, cun soldo digno e cunhas condicins e un contrato durante seis meses que todos ansiamos ter. A situacin do mercado laboral moi precaria, entn penso que temos que seguir batallando por a. Evidentemente non son nin os mellores tempos, e a verdade que eu chego nun momento en que empezan os recortes. Ou sexa, foi chegar e encher, chegar e chegar cun recorte, e tes que buscarte a vida para seguir mantendo unha programacin estbel no Saln Teatro. Imos ver, desde o ano 2000, 2002, como dixen antes, o Saln Teatro inicia a programacin, e na programacin pois tamn se d acollida a moitas compaas galegas -galegas e de fra, porque temos que ter unha programacin variada-. Pero, evidentemente, non son as mellores circunstancias, Ernesto. E eu intentarei pelexar por ese musical, evidentemente, e quero probabelmente que sexan, non sei, como mnimo dez ou doce actores, e despois hai un corpo musical que tocara en directo, que sern entre seis e oito. Imos ver o que se pode facer, pero eu tentarei pelexar por ese musical, por esa nova producin do ano que ven. O recorte, pois si, est por a, pululando, hai rumores, non me informaron oficialmente dos presupostos do ano que ven, pero se non por parte da AGADIC, hai polo menos un acordo coa Consellara de Cultura de levar adiante este proxecto. E eu penso que todos, penso que quero sentirme apoiada neste sentido, no momento en que eu reciba unha mala noticia, espero que a profesin estea comigo para defender o CDG. ERNESTO CHAO: A prensa di: Salom custou 300.000. E non certo, quero dicir, hai 300.000 para a producin mis os catro meses de xira. BLANCA CENDN: Evidentemente. ERNESTO CHAO: Pero logo a xente vai ao teatro e di: e onde estn os trescentos mil? BLANCA CENDN: Non, non, son seis meses de salarios, de xira, porque os custos da xira, xa sabedes que o que o cach do CDG un cach simblico. Ns non podemos cobrar doce mil euros de cach, anda que o espectculo o custe. Evidentemente tmonos que mover nun cach moi simblico. Incluso hai compaas privadas que cobran mais cach que o CDG. Pero o que pasa que o CDG ten que moverse, ten que xirar, e unha xira subvencionada, e sabmolo todos. A min gstame falar de nmeros para que vexades a realidade. Porque s veces dise: Ah, trescentos mil euros! Pero en que o gastaron? Est ben que saibamos de nmeros todos. Eu tamn cando cheguei ao CDG non saba o que custaba unha producin e dixen Dios mo! Pero canto custa unha producin! Pero a realidade, empezas a facer nmeros e as. Imaxinade o que custa unha producin do CDN. ERNESTO CHAO: Eu o que quero dicir que se concretizamos os gastos de producin -eu chmolle producin desde o primeiro ensaio at que se estrea- ao mellor non tan inmensamente maior un espectculo do CDG dun das compaas privadas. BLANCA CENDN : Evidentemente, os resultados poden ser magnficos pola quero dicir

18

ERNESTO CHAO: En cartos. BLANCA CENDN: En cartos, non, claro. Non sei, penso que as compaas privadas movdesvos, claro, con moitos menos cartos e, evidentemente, pois Pero as cousas vanse facendo. Digamos que o teatro institucional ten que ser teatro institucional e o teatro das compaas privadas teatro das compaas privadas. E hai que manter eses salarios, evidentemente. Non sei se respondn de todo, Ernesto, pero, ben, mais ou menos... ERNESTO CHAO: Era para que comentases sobre o que tes programado, pero se non se sabe, non se sabe... BLANCA CENDN: Evidentemente non podo facer se non estou informada oficialmente, non o sei. Estarn barallando a ver que o que fan. VICENTE MONTOTO: Ben, do que se tratara agora Estivemos un pouco diagnosticando a enfermidade, dando datos, etc., e agora sera ben entrar na medicacin, no tratamento. Entn, eu vou facer tres preguntas as seguidas, porque senn alrgase moito se hai unha conversa. Continuando co tema CDG, eu dira que os profesionais imos estar absolutamente implicados na defensa da poltica do CDG, pero iso ten que ter, digamos, un complemento por parte da direccin do CDG. Eu creo que sera necesario facer pblico como obxectivo, anda que despois a realidade dificulte levalo a cabo, pero plantexarse como obxectivo recuperar as tres producins anuais e que os espectculos do CDG, dada a funcin fundamental que teen de dar emprego, anda que sexa por uns meses, a moita xente, temos que considerala esencial nesta profesin, e polo tanto, plantexarse ese obxectivo. Hai que ir a recuperar as tres producins anuais, e ademais producins de moita contratacin. Con eses obxectivos eu estou seguro de que, nas dificultades que a direccin do CDG poida atopar para levalos a cabo, vai encontrar o apoio da profesin. Despois, a Afonso eu quera preguntarlle Tamn vai no tema de atopar a plula clave... Falamos de Escola e a ESAD unha reivindicacin histrica desta profesin, defendmola en moitos foros desde hai moitos anos, por fin foi adiante, e agora hai algo que coxea: a xente vai sar da Escola, e tememos que algunhas cousas as ignora, ou polo menos creo que non se nos convidou a que ns puidesemos informar e preparar xente en certos aspectos de cara ao futuro emprego, como o Convenio Colectivo, como a necesidade do asociacionismo como ferramenta fundamental para defender os seus intereses e os intereses da actividade en xeral. E non sei se esa cerrazn que houbo at agora se pensa abrir na Escola para que realmente os alumnos empecen xa a ter un contacto mis institucionalizado, por exemplo, coa AAAG e cos profesionais. E a Mara eu quera preguntarlle se sabe algo Hai un compromiso que ela sabe do conselleiro, de hai tempo claro que os compromisos do conselleiro ultimamente non son moi de fiar, pero en todo caso este non o desdiciu- que que a Consellara asuma o Plan das Artes Escnicas, que un plan global que ten elementos ambiciosos, que ten garantas que evidentemente non se estn cumprindo como o incremento anual do presuposto, etc., pero que ten outras cousas que son importantes tamn como a Comisin de Avaliacin do seu cumprimento, de correccin de lias, etc. Sbese algo? Porque o compromiso era xa para non sei cantos meses hai que se a reunir a Comisin de Seguimento do Plan, que se a encargar unha anlise do cumprimento do mesmo, etc. MARA PAREDES: Dme a sensacin de que A ver, eu son Mara Paredes, son a coordinadora do Departamento de Programacin da AGADIC, e levo determinados temas da AGADIC; quero dicir, eu non pertenzo direccin da AGADIC, eu non estiven nas negociacins cando se fixo ese Plan; vs sabedes que eu non estiven nesas reunins. Eu sei, por unha reunin na que si estaba presente, contigo, que iso se a activar. Eu non teo relacin directa co conselleiro, entn, os compromisos que adquire o conselleiro eu non son a persoa indicada para contestar isto, Vicente, porque non teo nin idea.

19

VICENTE MONTOTO: Iso est claro, non o plantexaba nese sentido, de que ti deses a resposta poltica, porque o lxico sera que estivese aqu, pois ou o Conselleiro ou Fasero para dar esas respostas pero CASILDA ALFARO: Non estaban dispoibles hoxe MORRIS: Fasero estaba citado e seica a vir, pero marchou a Copenhague. VICENTE MONTOTO: O que eu pregunto se non vos puxeron xa aos funcionarios a elaborar a avaliacin do cumprimento do Plan, etc., que iso si podes sabelo.

MARIA PAREDES: Si, eu o que si sei -e de verdade que non estou moi metida no tema e non me apetece meter a pata porque un tema de direccin, non do meu departamento- que si se est avaliando. Nestes momentos hai unha empresa que o est facendo e que nos est pedindo datos seino porque eu estou pasando datos do meu departamento e estase facendo esa avaliacin-. At a chego. Eu coordino o que coordino, dedcome ao que me dedico e tampouco coezo todos os temas da direccin. Pero que si se est facendo esa avaliacin verdade porque eu estou pasando datos. At a podo dicir. CASILDA ALFARO: mellor que continuemos coa orde das preguntas. Blanca... BLANCA CENDN: En principio, Vicente, penso que era mis que nada unha especie de apoio a que continuemos con esas tres producins por parte do CDG. Imos ver, iso depender da magnitude do proxecto. Evidentemente se un musical ten 20 persoas en escena, pois ao mellor non se poden facer tres, pdense facer dous, pero iremos vendo que tipo de proxecto hai cada ano para ver

20

se se poden levar a cabo os tres, ou dous, ou tamn traballar a nivel de coproducins. O interesante dar acollida ao maior nmero de profesionais e que os proxectos tean unha calidade especial, cada unha. Que seguimos na loita? Pois si, claro que si. AFONSO BECERRA: Respecto ao que dicas, Vicente, a Escola est arrancando, realmente. Leva catro anos, pero xa vedes, como a Facultade de Xornalismo ou calquera institucin, porque unha institucin, lvalle tempo. De feito, non ten un s profesor titular, a Escola, somos todos uterinos (risas) interinos. E o director est en comisin de servizos. Ou sexa, a Escola saberase o que a Escola dentro de anos. A Escola agora mesmo un proxecto que est en marcha. Entn iso tamn un pouco para respostar ao que dicas, que hai como unha cerrazn. Eu creo que tera que estar moito mis contaminada, a Escola; que todos os que facedes teatro teriades que estar pasando pola Escola continuamente, a dar charlas, a facer al clases, como se fai no Institut, que hai unha figura que a min me parece fantstica, que teen na Deputacin de Barcelona -pero aqu, isto das consellaras funciona as- que o profesor especialista. En canto Helena Pimenta tia funcionaban os seus espectculos, xa nola contrataron para que nos viese dar Literatura Dramtica Inglesa; Shakespeare, vunolo dar ela. En canto hai non sei que director ou actor que tal, bumba! Claro, iso abre moito o abano, anda que haxa unha plantilla de profesores titulares, que puidera pasar a min iso parecerame ideal. Pero claro, unha opinin persoal. Si penso que ten que haber contaminacin. Houbo unha representacin da AAAG, que veu hai tres anos, era Gena Baamonde a que veu falar en nome da AAAG. Temos unha chea de profesores que son socios, aqu est Alfonso Rivera, que o profesor de Mimo e Pantomima, socio da AAAG. Carmen Abizanda hai moitos profesores que son socios. Alumnos, dos que saen, case a metade se fan socios. Al est Fran Nez, ti es socio, non? FRAN PELETEIRO: Peleteiro. Son socio, si. AFONSO BECERRA: Fran Peleteiro, perdoa. Ves? E Fran Nez tamn se far, supoo. Quroche dicir que si que se est. O que pasa que son pouquios, estamos arrancando, estase abrindo. Agora, o que ti dis, iso, eu creo que unha cuestin de que como est nacendo anda temos sabes? Agora cambiaron os plans de estudos para a adaptacin ao Espazo Europeo de Educacin Superior: Boloa. Entn estamos agora a, buscando, mirando as lexislacins, porque claro, como unha institucin regulada non podes facer tampouco o que che dea a gana, tes que te ater a uns mnimos que veen marcados e Quero dicir que hai moito traballo de fondo e s veces non nos d tempo case a reaccionar. Eu intento obrigar s alumnos a que vaian ver todo o teatro, e a direccin, sempre se comenta nas reunins e tal a necesidade de que vaia pasando a xente de teatro pola Escola. Para falar, para que haxa un dilogo, para coecerse, que iso moi importante, porque nisto de facer teatro os equipos son fundamentais, e os equipos fanse coecendo, quero dicir, se eu non vos coezo non podo traballar con vs, se vosoutros non me coecedes, tampouco, nin se xera nada, haise que coecer. Entn fan falta encontros, estou de acordo, pero eu creo que hai boa disposicin, sabes? O que pasa que s veces hai tanto traballo interno!.. de cambio de plan de estudos, dunha escola que est dando pasos, quero dicir, este o quinto ano e iso para unha institucin moi pouco. unha nenia de 5 anos. Entn, pouco a pouco. E vosoutros, desde logo, tendes a un papel activo, quero dicir, de propoerlle Escola non sei, que a Escola pblica. da Consellara de Educacin, pero pblica, ou sexa, non nin de Manuel Vieites (anda que o pareza), nin mia, nin de ningun. pblica, pblica. CASILDA ALFARO: Z Paredes. Z PAREDES: Eu queralle facer un par de preguntas a Blanca. Primeiro dicir que unha opinin moi persoal que o recorte que eu supoo que todos sabemos que houbo recorte- na mia opinin non s da responsabilidade dos polticos. Neste caso, na mia opinin, Blanca Cendn como directora do CDG tamn responsbel dese recorte.

21

BLANCA CENDN: Ah! Z PAREDES: Si, si, desde logo, un recorte que ten que ser negociado entre unha parte e outra, non? Polo tanto eu como espectador e, evidentemente, isto non nada persoal- tamn considero que esa parte ten que ser unha responsabilidade ta, na mia opinin. Despois a pregunta se o CDG... se se entende que unha unidade nacional de repertorio, se unha compaa nacional de repertorio, se se entende as. E se se entende as, pregunto por que se repite un espectculo, ou un texto neste caso, en 25 anos de existencia. Hai moita dramaturxia, e pregunto eu por que se repite. E insisto na pregunta que fixo Vicente, se se van manter as tres producins, e esa preocupacin eu creo que ten que ver cun pblico e unha profesin que est acostumada a que esa unidade de producin, que a nica neste pas que pode facer tres producins ao ano, as faga. As privadas, evidentemente non o poden facer. Isto era para Blanca. A Afonso, volva repetir a pregunta porque non me quedaba explicado: Que relacins est establecendo a Escola, ou que formas est buscando de establecer relacins coas compaas e cos profesionais do teatro? E por ltimo, e unha pregunta difcil, gustara de preguntar a Pedro que son as novas tendencias, que unha cousa que eu non sei. BLANCA CENDN: Ben, por orde comezo eu. Z Paredes, pois moi ben. Imos ver, eu entro en abril, hai un recorte de presuposto e resulta que eu teo a culpa. Vale, perfecto. Z PAREDES: Ti es a directora. BLANCA CENDN: Son a directora, pero eu non teo a chave, nin dos cartos, nin da administracin. Vale, pois apao coas culpas. Non me parece correcto. Cando hai un recorte na administracin, evidentemente, se ven aplicado ao CDG, eu podera pelexar por ese 20%, pero parceme a min que eu estaba chegando ao cargo, e eu en principio teo que saber como funciona ese organismo. Ningun nace aprendido, anda que o pareza. E, evidentemente, eses recortes da administracin que foron aplicados nese momento, pois imaxino que virn dunha cousa que ao mellor ten algo que ver, mais non s con Cultura, senn mis arriba. dicir, de todas formas esas cousas sempre son pelexadas polos directores do CDG, non? As cousas non quedan as nin son tan simples, non? Despois, o que aludes de Salom, recrdoche que Os Vellos Non Deben de Namorarse, de Castelao, representouse tres veces no CDG. Por que entn se representaron nesta ocasin e por que..? Z PAREDES: Eu falei de Salom. BLANCA CENDN: E eu estouche dicindo que non a primeira vez que pasa. Evidentemente eu penso que os directores do CDG temos liberdade e iso est no noso contrato- liberdade artstica para decidir que obras. Se evidentemente un ten unha afinidade con determinados autores pode defendelos. Evidentemente non nin o mesmo elenco nin o mesmo director, unha versin totalmente diferente. Penso que tanto Shakespeare como Wilde, como calquera dos autores dramticos, poden repetir. Ademais non hai ningunha clusula no CDG na que diga est prohibido terminantemente repetir repertorio. Iso non existe. Quero dicir, iso son opinins persoais. Z PAREDES: Esa unha pregunta que ven asociada anterior. Non podes responderme se non respondes a

22

outra: a de se entendes que o CDG un Teatro Nacional de Repertorio. BLANCA CENDN: Ti queres que che conteste a primeira, a segunda?.. Non sei, non entendo ben. Z PAREDES: Se entendes que o CDG un Teatro Nacional de Repertorio. BLANCA CENDN: que non entendo ese concepto, Teatro Nacional de Repertorio. Queres dicir que non se debe de facer? Gustarame que me aclarases a ta pregunta. Z PAREDES: Pois unha unidade nacional de producin, iso est claro. unha unidade de producin institucional e que polo tanto ten unha preocupacin co repertorio para poder mostrar ao pblico galego aqueles espectculos, ou aqueles textos que as compaas privadas non teen forma de levar escena. Iso supoo que unha das preocupacins BLANCA CENDN: Non necesariamente. Eu penso que as compaas teen toda a liberdade absoluta para decidir que textos e que autores, e neste caso o CDG presentou desde hai 25 anos un repertorio bastante amplo, diferentes autores, tanto galegos como nacionais e internacionais, e penso que ten que seguir por a. Penso que a censura non debe de existir, e eu entendo isto como censura. Z PAREDES: Por favor, non estou censurando nada. Estou facendo unha pregunta. BLANCA CENDN: E eu estou facendo a mia lectura da ta pregunta. Ben, non sei se quedou contestada Z PAREDES: Non. BLANCA CENDN: Pois sinto non contestarche. CASILDA ALFARO: Contina Afonso. AFONSO BECERRA: s un polemista. Como che gusta polemizar! Non por meterme onde non me chaman, pero eu penso que a identidade dramatrxica dun teatro, o Repertorio, dllo un equipo de direccin e un consello artstico que se mantea un certo tempo. Podemos falar do Teatre Nacional de Catalunya, con Sergi Belbel e o seu equipo artstico, que buscan unha lia a travs da escolla duns textos que reflicten unhas preocupacins ticas e estticas. Estoume metendo onde non me chaman, pero parceme que claro A min o CDG parceme que unha unidade de producin, parece como que fai o que pode aqu estamos falando de nmeros e de cartos, dunha profesin que necesita traballo, que est nun sistema teatral precario, porque certo, non? Entn eu vexo a pois esforzos por facer algo. Pero esta pregunta ta como superior aos medios e realidade do parceme, ou sexa, est ben pero parece que os tempos non son chegados anda. Do que ti dis. interesante: Teatro Nacional de Repertorio. Das salas, programacin de clsicos, contemporneos Iso pode dar moito de si Z PAREDES: Ou unha soa. Que o que se ten agora. E pode estar ben ou mis ben ou menos ben, pero o que se estivo facendo durante todos estes anos no CDG.

23

AFONSO BECERRA: Pero non lle deu tempo, sabes? Porque fxate, a quen mis tempo estivo, que foi Manuel Guede Oliva, si poderiamos pedirlle unha responsabilidade sobre como funcionou, que pblico creou, que irradiou a nivel esttico, que importancia tivo o teatro irradiado desde o CDG dentro e fra de Galicia Pero logo, imaxina, nxeles Cua, visto y no visto; Cristina Domnguez, non sei nin se chegou a catro anos; eu, que estaba no Consello Asesor, podera falar do noso intento de coherencia en coproducins e producins. Non fcil. Agora Blanca Cendn, sabes? Loitas denodadas polo mesmo que estades dicindo, que di a Vicente, a ver se conseguimos tres producins polo menos. Unidade de producin, Teatro Nacional? Nacional, que medo! Esa palabra. Estoume metendo onde non me chaman, perdoade, que son un meticn. Respecto ao que dicas, eu debera contestar a iso: relacin coas compaas, da Escola. Para min hai unhas cousas que son bsicas. A xente de teatro tamn debera ser espectadora, ir ver teatro. Eu vou ver todo o que podo, e case vexo todo. E intento obrigar obrigar unha palabra heavy aos meus alumnos a velo. Porque sei que a xente que quer escribir, le. E incluso cando ves algo que non che gusta ou non che interesa, importante que o vexas para dicir eu iso non o quero facer, ou con estes quero traballar, con estes non. Entn, esa a primeira cousa fundamental: Na ESAD, un sector de profesores -porque eu falo por min, porque existe a responsabilidade individual- quere facer que o alumnado vexa o teatro das compaas. Primeira cousa bsica: espectadores, educar espectadores, e facer que haxa mis espectadores, anda que sexa un nmero pequeno. O que digo, responsabilidade individual. Esa a primeira, para min. Logo, a seguinte: relacin coas compaas. Pois ben, da ESAD xa estn sando compaas. Aqu temos a Marta Prez, que non que estudara na ESAD, pero a sa compaa, que existe anda que sexa invisbel nas Redes non se ve moito- unha compaa que est feita por xente da Escola. Fran Peleteiro tamn est intentando facer cousas, eu seino anda que antes lle chamara Nez. Fran Nez igual, fixo unha coproducin no ltimo CDG cun grupo portugus. Quero dicir, hai irradiacin porque estn sando compaas, e xente traballando en compaas. Eduardo Alonso case ten un 75% de actores que saron da Escola, porque el mesmo di que saben bailar, saben cantar, dominan diferentes disciplinas, co cal se poden facer cousas, non? Entn hai esa relacin directa, anda que a competencia da Escola mis tal a pedagoxa, ou sexa: un sitio para adestrarse, para pensar e facer. Ou sexa, ese luxo de dicir vou estar catro anos a facendo interpretacin, esgrima, expresin corporal cocendo. Iso est ben, que en Galicia, mo diciades, era unha reivindicacin da profesin, e iso fundamental. Iso tamn relacin coas compaas. Z PAREDES: Fundamental? AFONSO BECERRA: A min parceme fundamental, pero no sentido literario: os fundamentos, os piares Pedro, que son novas tendencias?............................................................. PEDRO FRESNEDA: As de partida la pregunta A ver, esto es justo a lo que las 34 salas de la Coordinadora Estatal no nos queremos sentar: a definir qu son nuevas tendencias. Yo intento darte una opinin. Si antes he dicho nuevas tendencias lo lamento, yo me refiero ms a nuevos lenguajes. Porque la tendencia nueva es a no pensar y no es la idea. Los nuevos lenguajes, s que intentamos programar un teatro que por un lado sea un teatro de investigacin, es decir, que la autora est dentro de la propia compaa, lo cual no quiere decir que sea una creacin colectiva. Es decir, puede haber una autora de direccin o puede ser una autora de creacin colectiva. Cosas que ms o menos y no siempre se cumplen al 100%, pero ms o menos definiran un tipo de programacin. Insisto, hablo desde Ensalle, all est Mon, que tampoco tenemos exactamente la misma programacin y seguramente tenga otra visin, pero no unidad de espacio, no unidad de tiempo... y para nosotros, personalmente para nosotros es fundamental que haya una mezcla o una pretensin de no cerrar las disciplinas. A m me cuesta mucho hablar de actores y de bailarines como cosas distintas. Incluso me cuesta a veces hablar de msicos y de actores como cosas distintas. Las formaciones son distintas pero, una cosa que creo que desde la ESAD se est pretendiendo es que todos sepamos de todas esas disciplinas

24

para que podamos mezclarlas. Cuando todo eso se da, si adems el tema que se intenta abordar desde la produccin es un tema de inters humano y actual, es cuando puedo hablar de nuevo lenguaje. Pero te insisto, esto lo trato con mucho cuidado, porque puedes ver la programacin de Ensalle y decirme y esto? Pues tendr que decirte pues tienes toda la razn, aqu s hay unidad de espacio, aqu s que hay unidad de tiempo, aqu s hay una lgica. De alguna manera, los programadores de las salas tenemos ese trabajo, que es el de decir pues esto entra o esto no entra. En otros sitios no lo s, te aseguro que en Ensalle es el trabajo que ms desagrada en el sentido de decir oye, esto que no he metido, que no he considerado que pueda entrar en mi programacin, ojal que entre en la programacin de alguien porque creo que calidad tiene de sobra, lo que pasa es que no me entra en la lnea. Ensalle tiene tambin una lnea muy marcada, hay otras salas que manejan ms cosas. No te he contestado, verdad? CASILDA ALFARO: Rosa lvarez. ROSA LVAREZ: Perdoade a previa. Afonso, eu normalmente nestas xuntanzas teo un ton de voz que parece que estou coma un can, non se me d por rir non sei, prefiro rirme polos bares, quizis, ou cos compaeiros traballando nun espectculo. Aqu estamos para debater cousas serias, o que queira que ra, o que non, fai doutra maneira. Digo isto porque non me gusta que me digan como teo que actuar. Estou actuando como teo que actuar, eu xa me manexo. AFONSO BECERRA: Pois perdoa, Rosa. Non che quera dicir ROSA LVAREZ : Non, non a min parceme que ests gracioso. AFONSO BECERRA: o que intento. ROSA LVAREZ: Felicitar, e se houbese unha votacin eu creo que gaara por maiora, a Fernando. Grazas polo teu discurso. Eu creo que estamos todos de acordo contigo e creo que ter un discurso leva a ter un comportamento. Eu non creo que non se poida actuar no teatro nin na vida -pero do teatro do que estamos falando- sen ter un discurso tico, poltico, moralista, moral, como o que ti fixeches. Por favor, hasmo pasar, non para copiarcho, pero para telo, para lelo. Creo que todos estamos de acordo, e se as pido un aplauso para Fernando. (APLAUSO) Quera dicir isto porque pensaba que nos temos que meter, ou dialogar, ou cuestionarnos moitas cousas de tipo econmico, de tipo distribucin, de tipo postos de traballo, de tipo invisbeis, de tipo novas linguaxes pero tamn temos que ter claro un punto de vista sobre o que queremos. Por iso quera darche as grazas especialmente. Entn, agora si vou pasar a cousas duras. Por favor non nos mosqueemos ningun, pero hai cousas que hai que dicilas e para iso son estes debates. E teo que empezar por Blanca. Sntoo moito Blanca; non o sinto, non o sinto para nada, era por quedar ben. Dgoo porque houbo as un conato, no cal, como eu xa tia pensado o que quera preguntarche, pois por se acaso ese conato volve. Quero dicir que estou totalmente de acordo con Vicente, entn xa non vou ampliar mis ese tema. Eu creo que temos que saber, a maiores do que di Vicente, que lia tica e esttica vai levar o CDG. A min non me importan tanto os espectculos; si o nmero de postos de traballo, evidentemente Pero tamn que tipo de espectculos vai facer e que, ten razn Z, que non pode facer unha compaa e todos sabemos iso o que , o que non o saiba que pregunte pero todos sabemos o que . Eu creo que -e isto unha visin moi persoal- soamente se vai poder conseguir iso de que ti consigas mis presuposto, que vai ser un dos temas que te vai afectar especialmente, porque se un non consegue o presuposto que quere, ao mellor ten que marchar, porque para iso se est nun posto determinado. Eu creo que nese Consello Asesor debe estar a AAAG, porque vai ser a que vai defender o nmero de postos de traballo, e

25

imprescindble No noso territorio, digo, que ao mellor noutro territorio doutra maneira, pero no noso territorio anda preciso que a AAAG estea no Consello Asesor, non ao mellor para defender lias dramticas, para iso estn os estudosos, pero si para defender os postos de traballo de todos ns. E para defender que iso se cumpra. E logo, isto son afirmacins s que non necesito resposta, simplemente a mia maneira de entender como debera ser e como estara disposta a pecharme no CDG: se estou de acordo coa poltica que vai levar, coa poltica teatral e cultural. E por ltimo, unha pregunta -esta si que unha pregunta- pero para despois, se fas favor, porque igual moi complexa, ou ao mellor non ma queres contestar. O asunto que por primeira vez no CDG (sabas que che a facer esta pregunta, probablemente) se convoca un casting con 40 pxinas para cubrir 40 historias, con non sei canto articulado de sade e benestar; non o lin todo porque me pareca un cachondeo. Entn, a primeira vez, e eu non sei se unha obriga, ou sexa, unha imposicin da AGADIC, unha imposicin da Consellara ou que simplemente a mia amiga Blanca Cendn decide que vai facer un casting con estas caractersticas. Co cal, previamente -por iso digo que non fai falta que me expliques moito- estou en total desacordo, parceme unha humillacin para esta profesin, total e absoluta, as o digo e non teo ningn problema. Entn, se me queres aclarar algo, ben, pero que tampouco algo que me BLANCA CENDN: Se deixas que che aclare, pois ao mellor si, porque esas corenta pxinas das que fala Rosa, nin son corenta, nin hai absolutamente nada de requisitos, porque o nico que se peda claramente era un Currculum Vitae, unha foto e encher unha folla de rexistro, que non ten nada mis que poer que os datos, onde vives e nada mis, ou sexa nmero de carn de identidade e punto, non haba nada mis. Evidentemente, a xente moi libre de querer presentarse ou non querer presentarse a un casting. Ti tes unha voz, pero aqu no teatro galego hai moitas voces, e hai moitas voces que queran casting. Hai moitas voces que estaban desexosas de poder traballar no CDG por primeira vez, porque nunca se abra o CDG a outros actores. Evidentemente, temos que facer unha enquisa a ver quen est de acordo co casting e por que a xente non est de acordo co casting e por que ROSA LVAREZ: Non, non. Imos ver BLANCA CENDN: Dixame terminar, Rosa. Eu fun acusada de chamar a un director que non era dos habituais no CDG. Evidentemente, eu teo liberdade artstica e podo designar ao director que eu considere conveniente. E a persoa que designei, evidentemente unha persoa (e aqu hai algn actor que est traballando con el)... unha persoa que ten unha traxectoria moi salientbel e digna de traballar no CDG. Ti comentbasme que os directores do CDG coecan aos actores e non facan castings. Carlos Santiago quera coecer aos actores e, aos que coeca, quera probalos noutros papeis, porque buscaba un rexistro determinado. Haba que buscar unha Salom, e a Salom non estaba no catlogo de actores, e poda estar, por exemplo, ao mellor, nas fornadas que saen da ESAD e dentro dos actores novos. Evidentemente, o casting -non sei se fixestes moitos castings, pero eu na mia vida fixen moitos, aqu ou en Madrid- pero claro, no CDG non est permitido facer castings. Pero si que vos presentades, aqueles que dicides que non ides a castings, a todos os de audiovisual, evidentemente. Claro, o audiovisual unha cousa e o CDG outra cousa, non sei por que. Parceme a min que eu non pedn ningn requisito BELN CONSTENLA: Fixemos tres castings cando vieron directores de fra, tanto para Salvat BLANCA CENDN: Si, claro. ROSA LVAREZ A ver, Blanca. Eu non estou plantexando para nada ningn tipo de prohibicin nin nada BLANCA CENDN

26

Rosa, ti falaches de humillacin. E cando ti me dis humillacin eu teo que respostar que hai unha alegra tremenda na profesin de que se abra a veda do CDG. O CDG estaba totalmente pechado a novos actores ROSA LVAREZ Iso non verdade. BLANCA CENDN Iso verdade. ROSA LVAREZ Non quero pelexar contigo, Blanca. Estou dando unha opinin e tes que respectala igual que eu respecto a ta. Non me contestaches. Dgoche que o teo gardado, e a prxima vez que nos vexamos, se nos vemos na Xornadas da semana que ven, levarei todos os papeis que poa esa proba. Era un monte de articulado que eu non lin pero que teo gardado. BLANCA CENDN Pero se non o liches, Rosa, se non o liches ROSA LVAREZ Non o lin todo. BLANCA CENDN A xente que se presentou ao casting, -e aqu hai xente que sau do casting- sabe perfectamente que s tivo que presentar un Curriculumente Vitae, unha foto e un rexistro, e aqu hai xente que pode dicilo. Se iso unha causa grave, que vea deus e o vexa, por deus. Aqu non se est pedindo ningn requisito especial. Aqu estase intentando abrir as portas do CDG, e sobre todo coa recomendacin dun director que quere facer casting. Porque, imos ver: se Carlos Santiago quere facer un casting, por que non se pode facer? ROSA LVAREZ Vale, de acordo. Paro aqu coa historia. Queda a mia constancia. O que falo polos bares gstame falalo coa xente, directamente, e dar a mia opinin. E paro co tema, porque senn non podemos falar doutras historias. E agora quera dirixirme a Afonso. Si, preocupoume moito o tema que dixeches da invisibilidade, non? Porque o da invisibilidade das mulleres que estn lapidando e todo iso... Ben, quero dicir que eu teo moito respecto por esa palabra, non?: Invisibilidade. Entn, eu creo que os alumnos AFONSO: Non hai palabras sagradas,Rosa. Temos que empezar a desacralizar. ROSA: Si, pero dgoche que me preocupou. Non che digo que non a digas, digo que me preocupou, nada mis, eh? Ademais, preocupoume por varias razns, porque eu creo que si estn sendo visibles. Estamos vendo espectculos de alumnos que estn sando, estn sendo tan visibles como compaas que levan sete, oito ou nove anos e fan un espectculo. AFONSO: Onde os vedes? Dime teatros. ROSA: Ti vchesme a min nun espectculo que levamos con el dous anos e que s fixemos seis representacins? AFONSO: Home eu vin case todos os vosos, ao mellor algn non. ROSA:

27

Ah, amigo! Non, iso non vale. Non o viches. AFONSO: Eu falo de teatros, non ? Que son os espazos pblicos de exhibicin teatral. ROSA: Eu creo -e tamn estou de acordo en parte co que dica Vicente, entn tampouco me vou estender moitsimo mis- que hai unha falta -dito por alumnos- unha falta de interaccin entre a profesin, ou sexa, a profesin que est traballando cos alumnos. Eu non entendo,e non sei se certo ou non, pero moitos alumnos dinme que teen problemas para traballar estando na ESAD. Eu creo, porque as o fixemos moitos, que se pode traballar, porque traballar unha das grandes ensinanzas que tes. Traballando, equivocndote no escenario, ao mesmo tempo que estar estudando. Entn, creo que son das cousas que se poderan compaxinar. E, de feito, profesores da Escola si que estn posibilitando que haxa xente. Eu tiven o privilexio de ter a unha alumna da ESAD comigo na direccin e que estaba sper sper encantada, pero que se non chega a ser por Santi Prego, dende logo eu non sabera da sa existencia. AFONSO: Pois haiche moita xente que curra sper ben, eh. ROSA: Digo que tamn depende da actitude que se tea dentro da Escola con esa xente que est a, os propios alumnos loxicamente, que todos tivemos que pelexar moito por estar, e pelexamos moito por estar na sociedade. Digamos que ten que ser as, se cadra, pero ese tema de non poder traballar puntualmente e ao mesmo tempo estudar en algo que ten que ver moito coa prctica, que non unha carreira terica soamente. A pregunta se certo ou s un rumor. AFONSO: Mira, rapidamente. Esa unha polmica Non, non certo depende dos casos. Eu estudei en das escolas de Arte Dramtica, na de Asturias e na de Barcelona, e esa mesma polmica, iso que ests dicindo, pasaba al tamn, haba esa polmica, sempre a vai haber. Quero dicir, se ti ests traballando en interpretacin cinco escenas do Tranva chamado desexo, a rapaza que fai de Blanche Dubois, logo, pola tarde, ten que ir facer non sei que a outro sito e tal non lle d tempo a preparar ben e aquilo de que quen moito abarca pouco aperta. A propia Escola, dentro da praxe -porque hai teora e hai prctica, non?- dentro desa prctica marca grandes retos a aquelas persoas que queren ser actrices e actores. Retos a nivel de interpretacin que s veces a profesin non che d oportunidade, porque case todos os actores traballan con papeis protagonistas, con papeis que son moi difciles que Entn, s veces no fcil compatibilizalo. Pero mis ca nada por iso de que quen moito abarca pouco aperta. Non mis ca iso, sabes? Eu -parece que non est ben falar dun mesmo, pero s por unha cuestin concreta- eu al en Barcelona si estiven traballando tamn mentres estudaba. Pero, moitas veces, pois dis ti, mellor che mis til traballar as fins de semana de camareiro e durante a semana poder aplicarte e currar ao mximo eses retos que a Escola che marca. Dedicar eses catro anos realmente a entrenarte, porque logo para traballar, unha vez que empeces xa, a ver quen despois vai parar, sabes? Agora, o que dis verdade, hai profesores como Santi Prego, como moi ben dis, que o promocionan, e que est moi ben, outros profesores non que o penalicen, pero que son mis Claro, eu non vou s aulas, eu son profesor e non estudei na ESAD de Galicia, estudei en Barcelona e en Asturias; entn, quero dici