· Web viewerabiliz eta eguneroko fenomenoen interpretazioan aplikatzen du. Substantzia bat...

Fisika eta Kimika

DBH 3. maila

IKASGELAKO PROGRAMAZIOA Unitate didaktikoen programazioa

Ikasgelako programazioa – DBH

1. unitatea: METODO ZIENTIFIKOA

HELBURUAK KONPETENTZIEN ETA ASKOTARIKO ADIMENEN ARABERA

- Metodo zientifikoaren prozesu bereizgarriak ezagutzea eguneroko bizimoduko fenomeno fisikoak eta kimikoak azaltzeko. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta Teknologiarakoa / Adimen naturalista)

- Metodo zientifikoa ikerketa-lan batean aplikatzea eta IKTen laguntzarekin idaztea, erakustea eta defendatzea. (Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzekoa / Adimen linguistikoa)

- Ikerketa zientifikoak zientziaren, teknologiaren eta gizartearen garapenean duen garrantzia balioestea, bere aurkikuntza eta aplikazioen bidez. (Gizarterakoak eta herritartasunerakoak / Pertsona artekoa)

- Magnitudeak eta horien unitateak ondo erlazionatzea SI sisteman eta notazio zientifikoan, ikerketa-lanaren emaitzak adierazteko xedez. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta Teknologiarakoa / Adimen logikoa eta matematikoa)

- Gai kimikoak eta horien etiketak eta laborategiko materiala eta tresnak identifikatzea eta ingurumena babesteko segurtasun-arauen eta hondakinak ezabatzeko arauen arabera erabiltzea. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta Teknologiarakoa / Adimen logikoa eta matematikoa)

- Komunikabideetan argitaratutako albiste zientifikoen interesa eta zorroztasuna modu kritikoan aztertzea eta balioestea ondorioak atera ahal izateko. (Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzekoa / Adimen linguistikoa)

- Testuinguru zientifikoan jasotako ezagutza berriak aplikatzea eguneroko bizimoduan gertatu ohi diren fenomenoak interpretatzeko. (Ikasten ikastea / Pertsona artekoa)

EDUKIAK EBALUAZIO-IRIZPIDEAK LORPEN-ADIERAZLEAK

Metodo zientifikoa: etapak.

Magnitudeak neurtzea.

Nazioarteko Unitate Sistema.

Notazio zientifikoa.

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea.

Laborategiko lana.

Metodo zientifikoaren ezaugarriak aitortzea eta identifikatzea.

Ikerketa zientifikoa eta industrian eta gizartearen garapenean duen eragina balioestea.

Hipotesiak egiten ditu eguneroko fenomenoak azaltzeko teoria eta eredu zientifikoak erabiliz.

Behaketak, datuak eta emaitzak erregistratzen ditu antolatuta eta zehaztasunez, eta ahoz eta idatziz komunikatzen ditu eskemak, grafikoak, taulak eta adierazpen matematikoak erabiliz.

Erlazionatu ikerketa zientifikoa eguneroko bizimoduko aplikazio teknologikoekin.

2


Ikerketa-proiektua.Magnitudeak zehazteko prozedura zientifikoak ezagutzea.

Fisikako eta Kimikako laborategian dauden oinarrizko materialak eta tresnak ezagutzea; ingurumena babesteko segurtasun-arauak eta hondakinak ezabatzeko arauak ezagutzea eta errespetatzea.

Argitalpenetan eta komunikabideetan azaltzen den dibulgazio-izaerako gai zientifikoei buruzko informazioa interpretatzea.

Ikerketa-lan txikiak garatzea metodo zientifikoaren aplikazioa eta IKTen erabilera praktikan jartzeko.

Erlazioak ezartzen ditu magnitudeen eta unitateen artean, ahal izanez gero Nazioarteko Unitate Sistema eta notazio zientifikoa erabiliz emaitzak adierazteko.

Produktu kimikoen etiketetan eta instalazioetan gehien erabiltzen diren sinbolo ohikoenak ezagutu eta identifikatzen ditu, eta haien esanahia interpretatzen du.

Laborategiko materiala eta oinarrizko tresnak identifikatzen ditu eta badaki nola erabili behar diren esperientziak egiteko segurtasun-arauak errespetatuz eta prebentziozko jarrerak eta neurriak identifikatuz.

Informazio garrantzitsua hautatu, ulertu eta interpretatzen du dibulgazio zientifikoko testu batean eta ateratako ondorioak transmititzen ditu ahozko eta idatzizko hizkera zehaztasunez erabiliz.

Interneten eta beste bitarteko digital batzuetan dagoen informazio-fluxuaren fidagarritasunari eta objektibotasunari lotutako ezaugarri nagusiak identifikatzen ditu.

Aztertu beharreko gairen bati buruzko ikerketa-lan txikiak egiten ditu metodo zientifikoa aplikatuz eta informazioa bilatzeko eta hautatzeko eta ondorioak aurkezteko IKTak erabiliz.

Bakarkako eta taldeko lanean parte hartzen du eta lan hori balioetsi, kudeatu eta errespetatzen du.

3


Zehar-lerroak

Jarrera ekintzailea: prozesu sortzaileak eta lankidetzakoak garatzea, norberaren ekimena sustatzen dutenak.

Elkarbizitzarako hezkuntza: elkarrizketetan eta eztabaidetan inplikatzea, tolerantzia eta errespetua adieraziz eta gainerakoen esku hartzeak balioetsiz.

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak: Interneten informazioa modu arduratsuan bilatzen ohitzea, eta kanal egokienen bidez partekatzea.

Ingurumen-hezkuntza: ingurumena babesteko segurtasun-arauak eta hondakinak ezabatzeko arauak ezagutzea eta errespetatzea.

AGORA: argudiatu neurriak hartzeko premia eta arrazoitu nazioartean bateratu gabeko neurri-sistema batek eragin ditzakeen arazoak. Eztabaidatu ikasgelan eta behatu informazio globala trukatzearekin bateragarria izango al litzatekeen.

4


Sekuentzia didaktikoa: JARDUERAK ETA BALIABIDE DIDAKTIKOAKFasea Helburua Jardueraren deskribapena Baliabideak

HASIERAKOA Testuinguruan jartzea

- Behatu hiru irudiak, deskribatu ikusten dena eta idatzi iradokitzen dituen pentsamenduak.

- Ikaslearen liburua. POD.

Aurretiko ezagutzen miaketa

- Hautatu planteatutako galderak. - Ikaslearen liburua. POD.

Hasierako motibazioa

- Bateratu ikaskideekin galdera guztiak. - Ikaslearen liburua. POD.

GARAPENA Eduki berriak sartzea

- Bilatu antzinako unitateei buruzko informazioa eta erlazionatu SI sistemarekin.- Bilatu laborategiko tresnen funtzionamenduari buruzko informazioa.- Azaldu ontzien etiketetako sinboloen esanahia.- Irudikatu grafikoki ikasle batek eskolako patioan egindako korrikaldi bateko mugimenduaren azterketa.

- Ikaslearen liburua. POD.- Interneteko estekak. Liburu digitala.- Ikaslearen liburua. Liburu digitala. Interneteko estekak.

Ezagutzak egituratzea

- Aplikatu metodo zientifikoaren etapak pendulu baten mugimenduaren azterketari.- Egin kalkuluak bihurketa-faktoreekin.- Adierazi SI sistemako unitatetan zenbait neurri eta kantitate.- Kalkulatu notazio zientifikoan adierazitako zenbakiekin.- Argudiatu nola birziklatuko liratekeen hondakin arriskutsu batzuk.- Sortu blog bat zientzien ezagutzan izan diren aurrerapenak aditzera emateko.- Ikusi IKT tresnen bilakaera.- Bereizi interpolatu eta estrapolatu eta magnitude eratorria eta oinarrizko magnitudea kontzeptuak.- Egin iragarpen matematikoei buruzko ikerketa-lan bat artikulu baten irakurketatik abiatuta.

- Ikaslearen liburua. MO.- Interneteko estekak.

LABURPENA Ezagutza aplikatzea. Ebaluazioa

- Egin «Esperimentatu» eta «Zientzia eskura» atal praktikoak.- Osatu «Amaierako jarduerak» ataleko jarduerak.- Osatu «Probatu zure gaitasunak» ataleko jarduerak.- Hausnartu ikasitakoari buruz.

- Ikaslearen liburua.

5


BESTE JARDUERA BATZUKKONPETENTZIAK ETA ASKOTARIKO ADIMENAK PROBATU ZURE GAITASUNAK

• Uztartu metodo zientifikoaren etapak praktiketako laborategira joan diren ikasleen azalpenarekin.• Idatzi zenbakiak notazio zientifikoan.• Atera informazioa laborategiko produktu baten etiketatik.• Ezagutu Nazioarteko Sistemako unitateak.• Ezagutu laborategian hartu beharreko jarrerak eta neurriak.• Interpretatu laborategian lortutako datuen grafikoak.

ASKOTARIKO ADIMENAK GARATZEKO JARDUERAK

• Egin lan bihurketa-faktoreekin.• Adierazi SI sistemako unitatetan zenbait neurri eta kantitate.• Adierazi notazio zientifikoan hainbat zenbaki eta egin eragiketak kalkulagailurik gabe.• Erlazionatu antzinako unitateak SI sistemakoekin.• Sortu blog bat zientzien ezagutzan izan diren aurrerapenak aditzera emateko.• Irudikatu grafiko bat eskolako patioan korrikaldia egin duen ikasle baten datuekin, erlazionatu aldagaiak eta bereizi

interpolatu eta estrapolatu kontzeptuak.• Eztabaidatu eguneroko bizimoduan planteatzen diren arazoei buruz.• Egin aurkezpen bat argazkiekin laborategian janzkeraren inguruan izaten diren jokabide desegokiei buruz.• Ikertu zer desberdintasun dauden bi kontzeptu hauen artean: «substantzia leherkorra» eta «substantzia piroteknikoa».• Irudikatu datuak grafikoki eta adierazi zer erlazio duten aldagaiek elkarren artean: zuzeneko proportzionaltasuna,

alderantzizkoa edo koadratikoa.• Interpretatu grafikoak eta adierazi aldagaien arteko erlazioak.• Egin jakineko gaiak bilatzeko lanak.

6


PENTSAMENDUAREN KULTURA PENTSAMENDU-ERRUTINA: Pentsatu – interesatu – ikertu

Helburua: behaketa-gaitasuna garatzea. Proposatutako gaia ikertzeko jakin-mina sortzea.

Jarduerak: irudia behatu eta iradokitzen dituen pentsamenduak idaztea.

PENTSAMENDU-TREBETASUNA: planteatzen diren galderak idaztea.

HAUSNARTU: bateratu ikasle guztien erantzunak eta ekarpenak.

EMOZIO-HEZKUNTZA(Emozionatuz)

ANIZTASUNAREN TRATAERA

CURRICULUM-EGOKITZAPENA

Oinarrizkoa:

Sakontzeko:- Adierazi metodo zientifikoaren etapen eta praktiketako laborategira joaten diren hainbat ikasleren azalpenen

arteko erlazioa.- Interpretatu laborategian lortutako datuen grafikoak.- Egin iragarpen matematikoei buruzko ikerketa-lan bat artikulu baten irakurketatik abiatuta.- Irudikatu datuak grafikoki eta adierazi zer erlazio duten aldagaiek elkarren artean: zuzeneko proportzionaltasuna,

alderantzizkoa edo koadratikoa.- Irudikatu grafiko bat eskolako patioan korrikaldia egin duen ikasle baten datuekin, erlazionatu aldagaiak eta

bereizi interpolatu eta estrapolatu kontzeptuak.

IKASTEKO ZAILTASUNAK PREBENITZEKO JARDUERAK (prebentziorako ikuspegia)- Ondorengo web orria kontsultatu behar da ikasleek bihurketa-faktoreekin zerikusia duten kontzeptuak landu

ditzaten (teoria, jarraitu beharreko prozedura, zenbait adibide eta ariketa): http://links.edebe.com/nd6- Banatu ikasleak taldetan. Irakasleak metodo zientifikoarekin zerikusia duten hitzak idatziko ditu. Taldeko kide

bakoitzak esaldi bat osatuko du hitz horietako batekin eta taldeko gainerako kideei erakutsiko die; denen artean zuzendu, zabaldu eta zehaztu egingo dute.

EBALUAZIOA UNITATEA KONPETENTZIAK / ASKOTARIKO ADIMENAK

7


• Edukien ebaluazio-fitxa:Metodo zientifikoa inguratzen gaituen mundua

ulertzeko aukera eman diguten fenomeno fisikoak eta kimikoak esplikatzeko jarraitu beharreko prozesu-multzo gisa aitortzea.

Ikerketa zientifikoak ideia berriak sor ditzakeela eta aurkikuntza eta aplikazio berriak bultza ditzakeela balioestea, eta baita industriak gizartearen garapenean duen garrantzia ere.

Magnitudeak zehazteko prozedura zientifikoak ezagutzea.

Laborategi bateko oinarrizko materialak, substantziak eta tresnak ezagutzea; ingurumena babesteko segurtasun-arauak eta hondakinak ezabatzeko arauak errespetatzea.

Argitalpenetan eta komunikabideetan azaltzen den gai zientifikoei buruzko informazioa izaera kritikoarekin interpretatzea.

Ikerketa-lan baten idazketan eta erakusketan etapa guztiak betez eta IKTak erabiliz aplikatzea metodo zientifikoa.

• Edukiak jasotzearen behaketa.• Jarduera-sortzailea.

• 1. Unitate Didaktikoaren errubrika.• Konpetentziak ebaluatzeko fitxa.• Proiektuen errubrika.• Trebetasun orokorren errubrikak.• K/AAen ebaluazioa. Bakarkako erregistroa.• K/AAen ebaluazioa. Ikasgelako taldearen erregistroa.• Ikaskuntza-txostena (portfolioa) eta txosten

elektronikoa (e-portfolioa).• Ebaluazio-txostena.

IRAKURKETA SUSTATZEA ata AHOZKO ETA IDATZIZKO ADIERAZPENA GARATZEA

Irakurketa Fisikarekin eta Kimikarekin zerikusia duten gaiei buruzko informazioa ulertzeko irakurketa. Fisikaren eta Kimikaren esparruko informazioa ulertzeko irakurketa. Testu zientifikoak ulertzeko irakurketa. Informazioa lortzeko edo zabaltzeko, ikertzeko eta lineako kartografia-baliabideetarako sarbidea izateko

proposatutako web orrietako informazioaren irakurketa. Irakurketa ulertzeko estrategien erabilera:

- Irakurketa isila (ulermena norberak erregulatzea).- Sintesiak, eskemak eta laburpenak egitea (norberaren ulermenaren kontzientzia).

Adierazpena Ahozko eta idatzizko adierazpena arrazoibideetan, bakarkako jarduera eta lanetan, taldeko jardueretan, etab. Ikaskuntzen ahozko eta idatzizko adierazpen egokia, hiztegi zehatza erabiliz.

8


Ahozko eta idatzizko azalpena hainbat helbururekin: informatu, irakatsi, partekatu, etab.

IKTak Sormen@: problema bat ebaztea Jordi Lagares Roset-en Funtzioak programan oinarrituta (http://links.edebe.com/fr), esperimentuak hasierako egoeran eta neurririk gabeko beste batzuetan nola jokatzen duen ikusteko.

Bihurketa-faktoreei buruzko informazioa bilatzea.

Antzina erabilitako unitateei buruzko informazioa bilatzea eta SI sistemarekin erlazionatzea.

Laborategiko hainbat tresnari buruzko informazioa bilatzea eta haien funtzioak azaltzea.

Zientzien ezagutzan egindako aurrerapenak argitaratzeko blog bat sortzea.

IKT tresnen bilakaera ikertzea.

Argitaratutako artikulu batetik abiatuta, matematikari baten iragarpenak egiaztatzea.

Egin aurkezpen bat argazkiekin laborategian janzkeraren inguruan izaten diren jokabide desegokiei buruz.

Ikertu «substantzia leherkorra» eta «substantzia piroteknikoa» kontzeptuen arteko desberdintasunei buruz.

Irudikatu datuak grafikoki eta adierazi zer erlazio duten aldagaiek elkarren artean: zuzeneko proportzionaltasuna, alderantzizkoa edo koadratikoa.

Egin jakineko gai batzuk bilatzeko lanak.

KALIFIKAZIO-IRIZPIDEAK

Metodo zientifikoaren ezaugarriak ezagutzea eta identifikatzea.

Ikerketa zientifikoa eta industrian eta gizartearen garapenean duen eragina balioestea.

9

http://links.edebe.com/fr


Magnitudeak zehazteko prozedura zientifikoak ezagutzea.

Fisikako eta Kimikako laborategian dauden oinarrizko materialak eta tresnak ezagutzea; ingurumena babesteko segurtasun-arauak eta hondakinak ezabatzeko arauak ezagutzea eta errespetatzea.

Argitalpenetan eta komunikabideetan azaltzen den dibulgazio-izaerako gai zientifikoei buruzko informazioa interpretatzea.

Ikerketa-lan txikiak garatzea metodo zientifikoaren aplikazioa eta IKTen erabilera praktikan jartzeko.

10


METODOLOGIAMATERIALAK ETA BALIABIDEAK ESPAZIOAK ETA DENBORAK ESTRATEGIA METODOLOGIKOAK

Ikaslearen liburua Fisika eta Kimika 3. maila.Liburu Digital Interaktiboa.Koaderno Digital Interaktiboa.Baliabideen liburutegia.Ikasgelarako baliabideak.Emozio-hezkuntza lantzeko materiala.Ikaskuntza- eta zerbitzu-proiektuak.Ebaluazio-sortzailea.Portfolioa eta e-portfolioa.Ordenagailua.Kalkulagailua.Arbel digitala.Gaiak berezko aduen eskuz maneiatzeko materiala eta material esperimentala.

3 ordu astean

Ikasgela

Jardueraren premien arabera molda daitekeena (arbel digitalaren erabilera, talde-lana, etab.).

Kanpoko espazioak

Lan autonomorako bereziak (liburutegiak, etxea, ikas-aretoak…).

Laborategia

Jardueraren premien arabera molda daitekeena (behaketa, praktika…).

- Lana eta aurretiko ezagutzak eguneratzea.

- Edukiak sekuentzia logiko baten arabera eta zorroztasun zientifikoarekin antolatzea eta erakustea, eguneroko bizimoduko adibideekin, esperimentu txikiekin eta euskarri grafikoarekin.

- Jarduera dibertsifikatuak eta zailtasun-mailaren arabera antolatutakoak, konpetentziak, askotariko adimenak, trebetasun zientifikoen garapena, pentsamendu kritikoa eta sortzailea, lan kooperatiboa, IKTak, ikasgelatik kanpoko ikaskuntza eta ikerketa, ekimen ekintzailea egiazko proiektu batean eta gizarte berri baterako balioak lantzen dituztenak.

11


EBALUAZIO-PROZEDURAK ETA -TRESNAKIDATZIAK AHOZKOAK BESTE BATZUK

• Ikasleak ikasgelako eguneroko jardueran egiten dituen atazak.

• Ikaskuntzak eta oinarrizko konpetentziak ebaluatzeko jarduerak.

• Problemak ebazteko jarraitutako prozesua.• IKT jarduerak: jarduera eta test interaktiboak,

problemen ebazpena eta web estekak.• Ikaslearen koadernoa.• Bakarkako txostena.• Jarraitutako planteamenduaren, prozesuen

eta lortutako emaitzaren balorazioa.

• Bakarkako eta taldeko galderak.• Ikasle bakoitzaren partaidetza-mailaren

behaketa eta balorazioa eta ikasgelan egindako azalpenen eta esku-hartzeen kalitatea.

• Bakarkako erregistro-fitxa.• Ikasgelako taldearen etengabeko

ebaluaziorako erregistroa.• Autoebaluazioa (ahozkoa eta idatzia).• Irakaslearen bloga.• Portfolioa.• Unitateko konpetentzien ebaluazio-errubrika.• Konpetentzien hiruhileko ebaluazio-errubrika.• Proiektu ekintzailearen ebaluazio-errubrika.• Trebetasun orokorren ebaluazio-errubrika.

12


IRAKASKUNTZAREN EBALUAZIOAPLANGINTZARA EGOKITZEA EMAITZA

AKADEMIKOAKHOBETZEKO

PROPOSAMENAKEskola eta material didaktikoak prestatzea.

Koherentzia dago programatutakoaren eta eskolen garapenaren artean.Denboran zeharreko banaketa orekatua da.Eskolaren garapena taldearen ezaugarrietara egokituta dago.

Metodologia egokia erabiltzea. Ikaskuntza esanguratsuak hartu dira kontuan.Aintzat hartzen da diziplinartekotasuna (jardueretan, edukien tratamenduan, etab.).Metodologiak ikaslearen gaitasunen motibazioa eta garapena sustatzen ditu.

Irakaskuntza arautzea. Ikasleen jarraipen-maila.Ikasgelan ikaskuntzetarako erabilitako baliabideen baliozkotasuna.Sustapen-irizpideak irakasleen artean adostuta daude.

Ikaskuntzen ebaluazioa eta ikasle eta familiei haiei buruz ematen zaien informazioa.

Estandarrak konpetentziekin, ebaluazio-irizpideekin eta edukiekin lotuta daude.Ebaluazio-tresnek aukera ematen dute ikaskuntzaren aldagai ugari erregistratzeko.Kalifikazio-irizpideak planifikatutako jardueren tipologiara doituta daude.Ebaluazio-irizpideak eta kalifikazio-irizpideak honako hauei jakinarazi zaizkie:- ikasleei- familiei

Aniztasuna tratatzeko neurriak erabiltzea.

Aurrez hartzen dira neurriak, ikaskuntza-zailtasunak ezagutzeko.Ikaskuntza-gaitasun eta -erritmo desberdinei eman zaie erantzuna.Eskainitako neurriak eta baliabideak nahikoa izan dira.Txosten psikopedagogikoei erreparatuta irakasle-taldeak gomendatutako neurri bereziak aplikatuko dira.

HPB-EI LAGUNTZEKO PROGRAMAZIOA Ikasleak1 2 3 4 ...

- Ikasgelako arreta indibidualizatua proposatutako jarduerak egiteko.- Programazioko jarduerak egokitzea.- Arreta indibidualizatua ikasgela barruan/kanpoan egokitutako jarduerak egiteko.- HPB-en ondoriozko curriculum-egokitzapen esanguratsua.- Adimen-gaitasun handiagatiko curriculum-egokitzapena.- Curriculum-materialean egokitzapenak HS-n berandu sartzeagatik.- …

2. unitatea: MATERIAREN IZAERA13



- Materiaren egoera fisikoak eta egoera-aldaketak interpretatzea materiaren eredu zinetiko-molekularraren arabera eta haren propietateak deskribatzea. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta teknologiarakoa / Adimen naturalista)

- Gas baten presioa, bolumena eta tenperatura kontzeptuak eta horien arteko erlazioak ulertzeko esperimentuak egitea. (Matematikarakoa. Zientzia eta teknologiarakoa / Adimen naturalista. Adimen logikoa eta matematikoa).

- Problemak ebaztea gasen legeez baliatuta. (Matematikarakoa. Zientzia eta teknologiarakoa / Adimen naturalista. Adimen logikoa eta matematikoa).

- Datu grafikoak eta zenbakizkoak maneiatzea substantzia baten egoera-aldaketak interpretatzeko. (Matematikarakoa. Zientzia eta teknologiarakoa / Adimen naturalista. Adimen logikoa eta matematikoa)


Eredu zinetiko-molekularra.

Gasen legeak.

Materiaren propietate orokorrak eta ezaugarri espezifikoak ezagutzea eta haren izaerarekin eta aplikazioekin erlazionatzea.

Arrazoitu materiaren agregazio-egoeren propietateak eta haren egoera-aldaketak eredu zinetiko-molekularraren bidez.

Materiaren propietate orokorrak eta propietate bereizgarriak bereizten ditu, azken horiek substantzien karakterizaziorako erabiliz.

Gure inguruneko materialen propietateak haien erabilerarekin erlazionatzen ditu.

Solido baten bolumenaren eta masaren egiaztapen esperimentala deskribatzen du eta haren dentsitatea kalkulatu.

Substantzia bat hainbat agregazio-egoeratan zergatik aurkez daitekeen arrazoitzen du, tenperatura- eta presio-baldintzen arabera.

Likidoen eta solidoen propietateak eredu zinetiko-molekularra erabiliz azaltzen ditu.

Materiaren egoera-aldaketak deskribatu eta interpretatzen ditu eredu zinetiko-molekularra erabiliz eta eguneroko fenomenoen

14


Ezarri gas baten egoera baldintzatzen duten aldagaien arteko erlazioak laborategiko esperientzietan edo ordenagailuko simulazioetan lortutako emaitzen irudikapen grafikoetan edota tauletan oinarrituta.

interpretazioan aplikatzen du.

Substantzia bat berotzeko grafiketan oinarrituta, bere fusio- eta irakite-puntuak ondorioztatzen ditu, eta behar diren datu-taulak erabiliz identifikatzen du.

Gasek eguneroko egoeretan duten portaera justifikatzen du, eredu zinetiko-molekularrarekin erlazionatuz.

Gas baten presioa, bolumena eta tenperatura erlazionatzen dituzten grafikoak, emaitza-taulak eta esperientziak interpretatzen ditu eredu zinetiko-molekularra eta gasen legeak erabiliz.

Zehar-lerroak


Gizarte-hezkuntza eta herritartasunekoa: elkarrizketetan eta eztabaidetan inplikatzea, tolerantzia eta errespetua adieraziz eta gainerakoen esku hartzeak balioetsiz.


AGORA: herrialde guztietan tenperatura-eskala (ºC, ºF eta K) bera ez erabiltzeak dituen ondorioei buruz eztabaidatzea.

15




- Behatu irudiak isilik hainbat segundotan eta egin hitzen zerrenda bat. - Ikaslearen liburua. POD.


- Bateratu galderak eta errepikatu eta errepikatu «Testuinguruan jartzea» atala. - Ikaslearen liburua. POD.


- Hausnartu zein izango den landutako gaia. - Ikaslearen liburua. POD.


- Ezagutu dentsitate kontzeptua.- Bilatu udalerriko presio atmosferikoari buruzko informazioa.- Ezagutu gasen eredu zinetiko-molekularra.- Ikertu goizean ihintza eratzen denean eta egunean zehar desagertzen denean gertatzen den prozesuari buruz.- Azaldu materiaren egoerak.- Ikertu plasmari buruz.



- Adierazi zer egoera fisiko duten zenbait substantziak giro-presioan eta –tenperaturan.- Kalkulatu zenbait materialen masa euren dentsitatea kontuan hartuta.- Kalkulatu beiraren dentsitatea g/cm3-tan eta g/l-tan bihurketa-faktoreak erabiliz.- Adierazi gasen presioak SI sistemako unitatetan.- Kalkulatu eskala-aldaketak: ºC-tik K-ra.- Kalkulatu gasen bolumen-aldaketak tenperaturaren eta presioaren arabera.- Marraztu egoera solidoan dagoen substantzia baten partikulak kohesio- eta aldarapen-indarrak irudikatuz.- Marraztu egoera likidoan dagoen substantzia baten partikulak kohesio- eta aldarapen-indarrak irudikatuz.- Idatzi gasen portaera arautzen duten hiru legeak eta horien formula matematikoak.



- Egin «Esperimentatu» eta «Zientzia eskura» atal praktikoak.- Osatu «Amaierako jarduerak» ataleko jarduerak.- Osatu «Probatu zure gaitasunak» ataleko jarduerak.- Hausnartu ikasitakoari buruz.


16



• Erreparatu inguratzen gaituen materiaren propietate makroskopikoei.• Definitu gas baten egoera zehazten duten aldagaiak.• Bereizi antizikloia eta depresioa. Interpretatu eguraldiaren mapa bat.• Erlazionatu materiaren eredu zinetiko-molekularra arropa eguzkitan zabaltzeko eguneroko gertaerarekin.• Esplikatu izotz-koskorrez betetako ontzi bat berotzeko prozesua fase bakoitzeko datu guztiak adieraziz.


• Kalkulatu hainbat materialen masa bere dentsitatetik abiatuta.• Kalkulatu dentsitateak bihurketa-faktoreak erabiliz.• Bilatu udalerriko presio atmosferikoari buruzko informazioa.• Bilatu plasmari buruzko informazioa.• Esplikatu nola kalkulatuko litzatekeen esfera trinko baten dentsitatea bere erradioa eta balantza bat erabiliz.• Egin txosten txiki bat Torricelliren esperimentuari buruz.• Kalkulatu gasen bolumen-aldaketak tenperaturaren eta presioaren arabera.• Aplikatu Problema bat planteatzea teknika kooperatiboa ebazpen matematiko bati erantzuten dion enuntziatua

eratzeko.• Bilatu naftalina-bolatxoei eta denboran zehar duten portaerari buruzko informazioa.• Ulertu materiaren egoera-aldaketak eta eredu zinetiko-molekularra.


Helburua: behaketa-gaitasunean sakontzea. Proposatutako gaia ikertzeko jakin-mina sortzea.

Jarduerak: behatu irudiak isilik 30 segundoz eta osatu hamar hitzeko zerrenda.

PENTSAMENDU-TREBETASUNA: partekatu hitzak ikaskideekin eta errepikatu zerrendaren behaketa eta elaborazioa hitz berriekin.

17


HAUSNARTU: bateratu hitz guztiak eta pentsatu.




Oinarrizkoa:

Sakontzea:- Erreparatu inguratzen gaituen materiaren propietate makroskopikoei.- Esperimentatu sarean tenperaturaren eta presioaren araberako bolumen-aldaketekin.- Bilatu plasmari buruzko informazioa.- Ulertu materiaren egoera-aldaketak eta eredu zinetiko-molekularra.

IKASTEKO ZAILTASUNAK PREBENITZEKO JARDUERAK (prebentziorako ikuspegia)- Gasen legeei buruzko ariketa interaktiboak egiteko: http://links.edebe.com/pzb3ns- Eredu zinetiko-molekularrean sakontzeko: http://links.edebe.com/5c8

EBALUAZIOA UNITATEA KONPETENTZIAK / AA• Edukien ebaluazio-fitxa:

Materiaren propietateak deskribatzea bere agregazio-egoeretan eta eredu zinetiko-molekularra erabiltzea haiek interpretatzeko, ereduekin interpretatzeko deskribapen makroskopikoa bereiziz.


• 2. Unitate Didaktikoaren errubrika.• Konpetentzien ebaluazio-fitxa.• Proiektuen errubrika.• Trebetasun orokorren errubrikak.• K/AAen ebaluazioa. Bakarkako erregistroa.• K/AAen ebaluazioa. Ikasgelako taldearen erregistroa.• Ikaskuntza-txostena (portfolioa) eta txosten


18

http://links.edebe.com/pzb3ns






Adierazpena Ahozko eta idatzizko adierazpena arrazoibideetan, bakarkako jarduera eta lanetan, taldeko jardueretan, etab. Ikaskuntzen ahozko eta idatzizko adierazpen egokia, hiztegi zehatza erabiliz. Ahozko eta idatzizko azalpena hainbat helbururekin: informatu, irakatsi, partekatu, etab.

IKTak Sormen@: sortu plasmari buruzko collage bat, on-line, irudi txundigarriekin eta testu argitzaileekin.

Bilatu plasmari buruzko informazioa Interneten.

Bilatu plasmari buruzko datu berriak «Eguzkiaren geruza misteriotsua argitzen» artikuluan oinarrituta.

Bilatu Interneten zenbait substantziaren dentsitatea eta adierazi SI sisteman.

Idatzi Torricelliren esperimentuari buruzko txosten bat.

Esperimentatu on-line tenperaturaren eta presioaren araberako bolumen-aldaketekin.

Bilatu naftalina-bolatxoei eta denboran zehar izan duten bilakaerari buruzko informazioa.

Ulertu materiaren eredu zinetiko-molekularraren egoera-aldaketak bideo batean oinarrituta.

19



Materiaren propietate orokorrak eta ezaugarri espezifikoak ezagutzea eta bere izaerarekin eta aplikazioekin erlazionatzea.

Materiaren agregazio-egoeren propietateak eta haren egoera-aldaketak arrazoitzea eredu zinetiko-molekularraren bidez.

Ezarri gas baten egoera baldintzatzen duten aldagaien arteko erlazioak laborategiko esperientzietan edo ordenagailuko simulazioetan lortutako emaitzen irudikapen grafikoetan edota tauletan oinarrituta.

20



Ikaslearen liburua Fisika eta Kimika 3. maila.Liburu Digital Interaktiboa.Koaderno Digital Interaktiboa.Baliabideen liburutegia.Ikasgelarako baliabideak.Emozio-hezkuntza lantzeko materiala.Ikaskuntza- eta zerbitzu-proiektuak.Ebaluazio-sortzailea.Portfolioa eta e-portfolioa.Ordenagailua.Kalkulagailua.Arbel digitala.Gaiak berezkoa duen eskuz maneiatzeko materiala eta material esperimentala.

3 ordu astean

Ikasgela


Kanpoko espazioak


Laborategia





21












22














23


3. unitatea: MATERIA ETA ELEMENTUAK


- Eredu planetarioa materiaren egitura intimoa eta partikula subatomikoen ezaugarriak eta kokapena ulertzeko eta deskribatzeko eta zenbait elementuren propietateak interpretatzeko erabiltzea. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta teknologiarakoa / Adimen naturalista)

- Isotopo kontzeptua deskribatzea, isotopo erradioaktiboen baliagarritasuna analizatzea eta sortutako hondakinen eta horiek biltegiratzearen arazoa aztertzea. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta teknologiarakoa / Adimen naturalista. Adimen logiko eta matematikoa).

- Erlazionatu elementuen propietateak taula periodikoan duten kokapenarekin, eta ezagutu sinboloaren bidez aplikazioak ulertu ahal izateko. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta teknologiarakoa / Adimen naturalista)


Egitura atomikoa.

Isotopoak.

Eredu atomikoak.

Elementuen sistema periodikoa.

Identifikatu sistema materialak, kontuan izanda substantzia puruak edo nahasteak diren, eta balioetsi interes bereziko nahasteen garrantzia eta aplikazioak.

Proposatu nahaste bateko osagaiak banatzeko metodoak.

Substantzia puruetan eta nahasteetan egunero erabiltzen diren sistema materialak bereizi eta sailkatzen ditu, nahasteen kasuan homogeneoak, heterogeneoak edo koloideak diren zehaztuz.

Disolbatzailea eta solutua identifikatzen ditu interes bereziko nahaste homogeneoen osagaiak analizatzerakoan.

Disoluzioak prestatzeko esperientzia bakunak egiten ditu, jarraitutako prozedura eta erabilitako materiala deskribatzen ditu, kontzentrazioa zehazten du eta litroko gramotan adierazten du.

Nahasteak osatzen dituzten substantzien propietate bereizgarrien arabera banatzeko metodoak diseinatzen ditu, laborategiko material egokia deskribatuz.

24


Onartu eredu atomikoak teoriak interpretatzeko tresnak direla eta beharrezkoa dela horiek erabiltzea materiaren barne-egitura interpretatzeko eta ulertzeko.

Analizatu isotopo erradioaktiboen baliagarritasun zientifikoa eta teknologikoa.

Interpretatu elementuen antolamendua taula periodikoan eta ezagutu esanguratsuenak euren sinboloetan oinarrituta.

Atomoa irudikatzen du zenbaki atomikoaren eta masa-zenbakiaren bidez, eredu planetarioa erabiliz.

Oinarrizko partikula subatomikoen ezaugarriak eta atomoan duen kokapena deskribatzen ditu.

XA Z notazioa zenbaki atomikoarekin eta masa-zenbakiarekin erlazionatzen ditu, oinarrizko partikula subatomiko bakoitzaren kopurua zehaztuz.

Isotopo bat zer den azaltzen du eta isotopo erradioaktiboen aplikazioak, sortutako hondakinen arazoa eta horiek kudeatzeko soluzioak zein diren esaten du.

Elementuek taula periodikoko talde eta periodoetan duten egungo antolamendua arrazoitzen du.

Metalen, ez-metalen eta gas nobleen propietate nagusiak taula periodikoan duten kokapenarekin eta ioiak osatzeko duten joerarekin erlazionatzen ditu, gas noble hurbilena erreferentziatzat hartuta.

25


Zehar-lerroak



Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak: Interneten informazioa modu arduratsuan bilatzen ohitzea, eta kanal egokienen bidez partekatzea .

AGORA: eztabaidatu daltonismoari buruz eta ikertu heredatu egiten den eta zer diren «Ishihara-ren kartak».

26




- Behatu irudiak eta idatzi elementu interesgarrienak. - Ikaslearen liburua. POD.


- Hautatu hiru elementu idatzitakoen artean eta aukeratu aurrenarentzat kolore bat, bigarrenarentzat sinbolo bat eta hirugarrenarentzat irudi bat.



- Partekatu ikaskide batekin egindako aukeraketa eta arrazoitu egindako hautaketak. Hausnartu hitzik gabeko komunikazio horri buruz .



- Bereizi substantzia puruak,nahasteak, elementuak eta konposatuak.- Bilatu Daltonen teoria atomikoari eta elementuak izendatzeko erabiltzen zituen sinboloei buruzko informazioa.- Ikertu zer partikula-mota den quark-a eta nola aurkitu zen.- Ikertu zer elementu aurkitu zituzten espainiarrek, eta nork eta noiz egin zituen aurkikuntzak.- Bilatu gadolinioak erresonantzia magnetiko batean betetzen duen funtzioari buruzko informazioa.- Ezagutu taula periodikoa osatzen duten elementuak.- Prestatu eta erakutsi nitrogenoari buruzko lan bat: izaki bizidunetan duen garrantzi biologikoa eta zikloa, Zenbakia teknika kooperatiboa erabiliz.



- Aipatu eguneroko bizimoduan aurki daitezkeen substantzia puruak eta nahasteak eta sailkatu elementu eta konposatutan eta nahaste homogeneo eta heterogeneotan.- Kalkulatu ozpin botila bateko azido azetikoaren bolumena etiketari erreparatuta.- Arrazoitu konposatuak eta elementuak substantzia bakunagotan deskonposa daitezkeen.- Erlazionatu Rutherford-en eredu atomikoaren eta eguzki-sistemaren egituraren antzekotasunak.- Zehaztu hainbat elementuren protoi-, neutroi- eta elektroi-kopurua.- Egin grafiko bat atmosferako eta unibertsoko elementu-proportzioari buruz.- Identifikatu telefono mugikor bat, iPod bat eta zuntz optikoa fabrikatzeko erabiltzen diren elementuak.- Identifikatu metal astunak eta eragin ditzaketen arazoak.



- Egin «Esperimentatu» eta «Zientzia eskura» atal praktikoak.- Osatu «Amaierako jarduerak» ataleko jarduerak.- Osatu «Probatu zure gaitasunak» ataleko jarduerak.


27


- Hausnartu ikasitakoari buruz.


• Ezagutu janarietan aurki daitezkeen elementuak.• Egin janari jakin baten elementuei buruzko azterketa sakon bat, kasu honetan intxaurrak.• Ikertu potasioaren hiru isotopoei buruz.


• Kalkulatu ozpin botila bateko azido azetikoaren bolumena etiketari erreparatuta.• Bilatu Daltonen teoria atomikoari eta elementuak izendatzeko erabiltzen zituen sinboloei buruzko informazioa.• Ikertu zer partikula-mota den quark-a eta nola aurkitu zen.• Egin grafiko bat atmosferako eta unibertsoko elementu-proportzioari buruz.• Identifikatu telefono mugikor bat, iPod bat eta zuntz optikoa fabrikatzeko erabiltzen diren elementuak.• Identifikatu metal astunak eta eragin ditzaketen arazoak.• Ikertu Pierre eta Marie Curie-k erradioaktibitatearen inguruan egindako ekarpenak eta aurkikuntzak.• Ezagutu nitrogenoaren garrantzia eta aplikazioak.• Diseinatu prozesu bat nahastura bateko harea, gatza, zur-txirbila eta burdin-txirbila bereizteko.• Sortu atomoak aplikazio batetik abiatuta.• Idatzi txosten bat Higgs bosoiaren historiari buruz.• Egin txosten labur bat 2011ko martxoaren 11n Fukushiman izandako istripuari buruz.• Egin PowerPoint-eko aurkezpen bat taula periodikoko elementu bati buruz.



Jarduerak: irudiak behatzea eta elementu interesgarriak idaztea.

PENTSAMENDU-TREBETASUNA: hautatu hiru elementu eta aukeratu aurrenarentzat kolore bat, bigarrenarentzat sinbolo bat eta hirugarrenarentzat irudi bat.

28


HAUSNARTU: partekatu hurbilen duzun ikaskidearekin kolorea, sinboloa eta irudia, zergatik aukeratu dituzun azalduz. Eztabaidatu hitzik gabeko komunikazio-sistema horri buruz.




Oinarrizkoa:

Sakontzea:- Bereizi substantzia puruak,nahasteak, elementuak eta konposatuak.- Ikertu zer elementu aurkitu zituzten espainiarrek, eta nork eta noiz egin zituen aurkikuntzak.- Ezagutu taula periodikoa osatzen duten elementuak.- Aipatu eguneroko bizimoduan aurki daitezkeen substantzia puruak eta nahasteak eta sailkatu elementu eta

konposatutan eta nahaste homogeneo eta heterogeneotan.- Arrazoitu konposatuak eta elementuak substantzia bakunagotan deskonposa daitezkeen.- Egin grafiko bat atmosferako eta unibertsoko elementu-proportzioari buruz.- Zehaztu hainbat elementuren konfigurazio elektronikoa.- Identifikatu hainbat elementuren taldeak eta periodoak.

IKASTEKO ZAILTASUNAK PREBENITZEKO JARDUERAK (prebentziozko ikuspegia)- Materiaren sailkapenean sakontzeko: http://links.edebe.com/kmj- Taula periodikoaren historia eta esanahia ezagutzeko: http://links.edebe.com/qdm

EBALUAZIOA UNITATEA KONPETENTZIAK / AA• Edukien ebaluazio-fitxa:

Identifikatu gure ingurunean erabili ohi diren materialak eta bereizi elementu konposatuak edo nahasteak diren nabaritasun esperimentalak lortzeko prozesuen diseinuan oinarrituta.

Balioetsi materiaren egitura intimoa ulertzeko ereduak erabiltzeko premia, eta erabili eredu

• 3. Unitate Didaktikoaren errubrika.• Konpetentzien ebaluazio-fitxa.• Proiektuen errubrika.• Trebetasun orokorren errubrikak.• K/AAen ebaluazioa. Bakarkako erregistroa.• K/AAen ebaluazioa. Ikasgelako taldearen erregistroa.• Ikaskuntza-txostena (portfolioa) eta txosten

29

http://links.edebe.com/qdm

http://links.edebe.com/kmj


planetarioa atomoak eta euren arteko aldeak deskribatzeko.

Analizatu isotopo erradioaktiboen baliagarritasun zientifikoa eta teknologikoa eta horiek biltegiratzeak sortzen duen arazoa.

Arrazoitu elementuek taula periodikoan duten antolamendua eta ezagutu elementu adierazgarriak eta beste elementu esanguratsu batzuk euren sinboloetan oinarrituta.

Erabili taula periodikoa elementu kimikoen datuak lortzeko, eta aplikatu atomoaren oinarrizko eredu bat bere aniztasuna eta bere propietateetako batzuk interpretatzeko.








IKTak Sormen@: bilatu elementuei buruzko informazioa taula periodiko interaktibo baten bidez.• Kalkulatu ozpin botila bateko azido azetikoaren bolumena etiketari erreparatuta.• Bilatu Daltonen teoria atomikoari eta elementuak izendatzeko erabiltzen zituen sinboloei buruzko informazioa.• Ikertu zer partikula-mota den quark-a eta nola aurkitu zen.• Egin grafiko bat atmosferako eta unibertsoko elementu-proportzioari buruz.

30


• Identifikatu telefono mugikor bat, iPod bat eta zuntz optikoa fabrikatzeko erabiltzen diren elementuak.• Identifikatu metal astunak eta eragin ditzaketen arazoak.• Bilatu hainbat elementu taula periodikoan euren sinbolotik abiatuta.• Ezagutu nitrogenoaren garrantzia eta aplikazioak, esaterako, sukaldaritza molekularrean.• Sailkatu partikula subatomikoak Interneteko esteka batean sartuta.• Sortu atomoak aplikazio batetik abiatuta.• Idatzi txosten bat Higgs bosoiaren historiari buruz.• Praktikatu atomoen partikulekin eta ioiekin Interneteko esteka baten bidez.• Ikertu isotopo erradioaktiboek medikuntzan dituzten baliagarritasunak.• Ezagutu QDR-a eta landu janarien etiketen bidez.• Egin txosten labur bat 2011ko martxoaren 11n Fukushiman izandako istripuari buruz.• Egin PowerPoint-eko aurkezpen bat taula periodikoko elementu bati buruz.


Identifikatu sistema materialak, kontuan izanda substantzia puruak edo nahasteak diren, eta balioetsi interes bereziko nahasteen garrantzia eta aplikazioak.

Proposatu nahaste bateko osagaiak banatzeko metodoak.

Onartu eredu atomikoak teoriak interpretatzeko tresnak direla eta beharrezkoa dela horiek erabiltzea materiaren barne-egitura interpretatzeko eta ulertzeko.

Analizatu isotopo erradioaktiboen baliagarritasun zientifikoa eta teknologikoa.

Interpretatu elementuen antolamendua taula periodikoan eta ezagutu esanguratsuenak euren sinboloetan oinarrituta.


Ikaslearen liburua Fisika eta Kimika 3. maila.Liburu Digital Interaktiboa.Koaderno Digital Interaktiboa.Baliabideen liburutegia.Ikasgelarako baliabideak.

3 ordu astean

Ikasgela

Jardueraren premien arabera molda


- Edukiak sekuentzia logiko baten arabera eta zorroztasun zientifikoarekin antolatzea

31


Emozio-hezkuntza lantzeko materiala.Ikaskuntza- eta zerbitzu-proiektuak.Ebaluazio-sortzailea.Portfolioa eta e-portfolioa.Ordenagailua.Kalkulagailua.Arbel digitala.Gaiak berezko aduen eskuz maneiatzeko materiala eta material esperimentala.

daitekeena (arbel digitalaren erabilera, talde-lana, etab.).

Kanpoko espazioak


Laborategia


eta erakustea, eguneroko bizimoduko adibideekin, esperimentu txikiekin eta euskarri grafikoarekin.


32


EBALUAZIO-PROZEDURAK ETA –TRESNAKIDATZIAK AHOZKOAK BESTE BATZUK










33














34


4. unitatea: LOTURA KIMIKOA


- Interes bereziko zenbait substantziaren lotura-mota ulertzea bere propietateak ondorioztatu eta interpretatzeko. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta teknologiarakoa / Adimen naturalista)

- Eguneroko konposatuen masa molekularra zuzentasunez eta zorroztasunez kalkulatzea haien masa atomikoetatik abiatuta, kalkulu kimikoak egiteko. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta teknologiarakoa / Adimen naturalista, Adimen logiko eta matematikoa)

- Maiz erabiltzen diren zenbait substantzia eratzen dituzten entitateak idaztea, elementuak edo konposatuak diren adieraztea eta haien aplikazioak ezagutzea. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta teknologiarakoa / Adimen naturalista)

- Konposatu kimiko bitarrak behar bezala formulatzea eta izendatzea IUPAC erakundearen arauen arabera, haiekin lan egiten duten pertsonen arteko komunikazio-prozesuak errazteko. (Matematikarakoa. Zientziarakoa eta teknologiarakoa / Adimen naturalista)


Atomoen arteko loturak: molekulak eta kristalak.

Masa atomikoak eta molekularrak.

Interes bereziko elementuak eta konposatuak, aplikazio industrial, teknologiko eta biomedikoekin.

Konposatu bitarren formulazioa eta nomenklatura IUPAC arauen arabera.

Jakin nola elkartzen diren atomoak egitura konplexuagoak eratzeko eta esplikatu ondoriozko multzoen propietateak.

Bereizi atomoak eta molekulak, eta elementuak eta konposatuak, maiz erabiltzen diren eta ezagunak diren substantziak diren kontuan izanda.

Dagokion atomotik ioi bat eratzeko prozesua ezagutu eta esplikatzen du, bere irudikapenerako notazio egokia erabiliz.

Atomo batzuk molekulak eratzeko nola elkartzen diren azaltzen du, gertaera hori maiz erabiltzen diren substantzietan interpretatuz, eta haien masa molekularrak kalkulatzen ditu...

Maiz erabiltzen diren substantziak osatzen dituzten atomoak eta molekulak ezagutzen ditu, elementu edo konposatutan sailkatuz, euren adierazpen kimikoan oinarrituta.

IKTak erabiliz, interes bereziko elementu eta/edo konposatu kimikoren baten propietateak eta aplikazioak aurkezten ditu informazio bibliografiko eta/edo digitalaren bilaketa gidatutik abiatuta.

35


Formulatu eta izendatu konposatu bitarrak IUPAC arauen arabera.

Hizkera kimikoa erabiltzen du konposatu bitarrak izendatzeko eta formulatzeko IUPAC arauen arabera.

Zehar-lerroak




AGORA: eztabaidatu kimikak egungo gizartean dituen inplikazioei buruz.

36




- Idatzi 3 ideia, 2 galdera eta 1 analogia materiaren eta bere osaeraren gaiari buruz.



- Erreparatu irudiei eta unitatearen izenburuari eta egin berriro 3, 2, 1. - Ikaslearen liburua. POD.


- Partekatu erantzunak eta ikusi nola aldatu den landutako gaiari buruzko hasierako pentsamoldea.



- Definitu lotura kimikoa kontzeptua eta sailkatu lotura-motak.- Arrazoitu zergatik duten atomoek elkartzeko joera.- Ikertu nork adierazi zuen zortzikotearen araua.- Arrazoitu zer bi konposatuk dituzten fusio-puntu desberdinak.- Dedukzio-inferentzia trebetasuna aplikatuta, sailkatu hainbat substantzia ionikoak, kobalente atomikoak kobalente molekularrak edo metalikoak diren kontuan izanda.- Ikertu zer den IUPAC erakundea eta zer betekizun duen gizartean.- Bilatu azido sulfurikoaren aplikazioei buruzko informazioa.- Egin grafitoari buruzko ikerketa.



- Azaldu nola eratzen den potasio fluoruroaren (KF) kristal ionikoa eta azaldu bere propietateak.- Marraztu, diagrama batean, nola eratzen den fluor molekularen (F2) lotura.- Bilatu F2-ren propietateak eta alderatu Cl2-renekin- Argudiatu hidrogeno-loturak egon daitezkeen amoniako-molekulen (NH3) artean.- Kalkulatu elementuen masa atomikoak.- Kalkulatu substantzien masa molekularrak.- Adierazi masa atomikoaren balioa kilogramotan eta alderatu elektroi batenarekin.- Ikasi konposatuak izendatzen.- Formulatu konposatuak.- Jakin zer elementurekin era daitezkeen hidruroak.- Ondorioztatu konposatu baten formula bere izenetik abiatuta.- Sailkatu substantziak, elementuak edo konposatuak diren kontuan izanda.- Ezagutu sendagai bat sintetizatzeko prozesua.


LABURPENA Ezagutza aplikatzea.

- Egin «Esperimentatu» eta «Zientzia eskura» atal praktikoak.- Osatu «Amaierako jarduerak» ataleko jarduerak.


37


Ebaluazioa - Osatu «Probatu zure gaitasunak» ataleko jarduerak.- Hausnartu ikasitakoari buruz.


• Egiaztatu laborategian hainbat substantziaren uretako disolbagarritasuna, eroankortasun elektrikoa eta fusio-tenperatura. Sailkatu substantziak lortutako datuetatik abiatuta.

• Formulatu hainbat konposatu.• Egin bilaketa-lan bat eta aurkezpen bat ur-botiletan erabiltzen den materialari buruz.


• Ikertu nork adierazi zuen zortzikotearen araua.• Marraztu, diagrama batean, nola eratzen den fluor molekularen (F2) lotura.• Dedukzio-inferentzia trebetasuna aplikatuta, sailkatu hainbat substantzia ionikoak, kobalente atomikoak kobalente

molekularrak edo metalikoak diren kontuan izanda.• Kalkulatu substantzien masa molekularrak.• Ikertu zer den IUPAC erakundea eta zer betekizun duen gizartean.• Finkatu formulazio kimikoari buruz ikasitakoa Interneteko esteka baten bidez.• Bilatu Interneten azido sulfurikoaren (H2SO4) aplikazioak.• Ikertu grafitoari buruz: formula kimikoa, propietateak eta aplikazioak.• Aurkitu sarean gaiarekin zerikusia duen albiste bat.• Ezagutu sendagai bat garatu eta sintetizatzeko prozesua.• Azaldu nola eratzen den lotura ionikoa aluminio bromuroan (AlBr3).• Marraztu kobrearen barne-egitura.• Identifikatu substantziak laborategian esperimentu baten bidez.• Kalkulatu Cl-ren masa atomikoa bere isotopoen masetatik abiatuta eta alderatu taula periodikoarekin.• Ikertu Alexander Fleming-i buruz.


38



Jarduerak: 3 ideia, 2 galdera eta 1 analogia idaztea materiaren eta bere osaeraren gaiari buruz. Erreparatu irudiei eta unitatearen izenburuari eta egin berriro 3, 2, 1.

PENTSAMENDU-TREBETASUNA: partekatu binaka hasierako eta amaierako 3, 2, 1 jarduerak.

HAUSNARTU: bateratu erantzunak eta erantzun hasierakoekiko aldatu diren ala ez.




Oinarrizkoa:

Sakontzea:- Definitu lotura kimikoa kontzeptua eta sailkatu lotura-motak.- Arrazoitu zergatik duten atomoek elkartzeko joera.- Ikertu nork adierazi zuen zortzikotearen araua.- Dedukzio-inferentzia trebetasuna aplikatuta, sailkatu hainbat substantzia ionikoak, kobalente atomikoak kobalente

molekularrak edo metalikoak diren kontuan izanda.- Ikertu zer den IUPAC erakundea eta zer betekizun duen gizartean.

IKASTEKO ZAILTASUNAK PREBENITZEKO JARDUERAK (prebentziozko ikuspegia)- Lotura kimikoek eguneroko ingurunean duten garrantzia egiaztatzeko: http://links.edebe.com/wbva7d,

http://links.edebe.com/t8ca- Azken belaunaldiko materialetan sakontzeko: http://links.edebe.com/26ew

EBALUAZIOA UNITATEA KONPETENTZIAK / AA• Edukien ebaluazio-fitxa: • 4. Unitate Didaktikoaren errubrika.

39


Azaldu atomoek elkartzeko joera dutela eta ondorioztatu eratutako multzoen propietateak.


Formulatu eta izendatu interes bereziko konposatu bitarrak IUPAC arauen arabera.

Erlazionatu ideia zientifikoak aurrerapen teknologikoekin eta beste esparru batzuetakoekin, bizi-kalitatea hobetzeko aukera ematen dutela aitortuz.

Identifikatu taula periodikoko elementu kimiko adierazgarrienen kokapena beste elementu batzuekin loturak egiteko joerarekin erlazionatuz.


• Konpetentzien ebaluazio-fitxa.• Proiektuen errubrika.• Trebetasun orokorren errubrikak.• K/AAen ebaluazioa. Bakarkako erregistroa.• K/AAen ebaluazioa. Ikasgelako taldearen erregistroa.• Ikaskuntza-txostena (portfolioa) eta txosten







IKTak Sormen@: egin horma-irudi digital bat hondakinen sailkapenari eta birziklatzeari buruz Mural.ly tresnaren bidez.

40


Bilatu F2-ren propietateak eta alderatu Cl2-renekin.

Ikertu zer den IUPAC erakundea eta zer betekizun duen gizartean.

Praktikatu formulazioa Interneteko esteka baten bidez.

Bilatu Interneten azido sulfurikoari eta grafitoari buruzko informazioa.

Bilatu sarean gaiarekin zerikusia duen jakineko albiste bat.

Ezagutu sendagai bat sintetizatzeko prozesua, osagai aktiboaren esanahia, bere ondorioak eta baliagarritasuna.

Bilatu hormak pintatzeko erabiltzen den karearen formula kimikoa eta ondorioztatu bere propietateak.

Erlazionatu loturak eta elementuak Interneteko esteka baten bidez.

Praktikatu konposatu bitarren nomenklatura Interneteko esteka baten bidez.

Idatzi amoniakoaren, fosfatoaren eta silanoaren formulak eta bilatu horien aplikazioei buruzko informazioa Interneten.

Idatzi sarean argitaratutako albiste baten konposatuen formulak.

Elkartu substantziak beraien aplikazioen arabera.

Bilatu arkatzaren minari buruzko informazioa.


Jakin nola elkartzen diren atomoak egitura konplexuagoak eratzeko eta esplikatu ondoriozko multzoen propietateak.


Formulatu eta izendatu konposatu bitarrak IUPAC arauen arabera.

41



Ikaslearen liburua Fisika eta Kimika 3. maila.Liburu Digital Interaktiboa.Koaderno Digital Interaktiboa.Baliabideen liburutegia.Ikasgelarako baliabideak.Emozio-hezkuntza lantzeko materiala.Ikaskuntza- eta zerbitzu-proiektuak.Ebaluazio-sortzailea.Portfolioa eta e-portfolioa.Ordenagailua.Kalkulagailua.Arbel digitala.Gaiak berezko aduen eskuz maneiatzeko materiala eta material esperimentala.

3 ordu astean

Ikasgela


Kanpoko espazioak


Laborategia





42












43














44


45

· Web viewerabiliz eta eguneroko fenomenoen interpretazioan aplikatzen du. Substantzia bat...

Documents

Transcript of · Web viewerabiliz eta eguneroko fenomenoen interpretazioan aplikatzen du. Substantzia bat...