XORNAL CULTURAL PARA O LECER

Nº27Marzo de 2019Prezo: 2 euros

Catas e músicana Feira doViño deChantada

Páxina VIII

Páxina IX

Páxinas XI

Páxina XIII

O Monte doFaro terá áreade descanso

Protocolo parao control dapresenza doxabaril

'Metauniversoscotiáns',fotografíascontra osmicromachismos

Entr

evi

sta Camille Hédouin

Páxina VI

Páxina XV

A Gudiña iniciaproxectos derecuperación desoutostradicionais

“Cada día menos artistas eintelectuais se atreven a

posicionarse contra a direcciónque toman as cousas”

A Secretaría de Estado de Comercio considera internacional “a efectos aduaneiros” o “Salón dos Viños e Licores Galegosde Calidade”, “Vinis Terrae”, que organiza Expourense para os días 1 e 2 de abril. O recinto feiral de Ourense promovesectores endóxenos para Galicia como o termalismo, agro-gandería e viticultura, así como produtos turísticos de calidade,á vez que tende pontes con novos mercados para xerar oportunidades de negocio.

Páxina XVI

Sober celebra enabril a XXXIXFeira do Viño deAmandi

Vinis Terrae en abril

Isto foi o que pensei estesdías, coando me enterei epuiden ler en algúns medios

de comunicación, da exposición“ Os adeuses “ do fotógrafo co-ruñés Alberto Martí. 73 fotogra-fías que en Ellis Island, nosrecorda o que fomos e o quesomos. Tremenda exposición quexa queda na historia da nosaterra. O que xa non estou tan dacordo e co circo que se montouarredor desta viaxe de políticose non políticos a esta cidade.¿cantos viñeron ? ¿ En que boshoteis quedaron e para que?.Según informou a colectividadegalega, o goberno galego pagabaautobuses para levar a todos osque quixeran ir a exposición, au-tobuses até o ferri e logo o barcoaté a illa. En realidade eu nonsabía, que os galegos de NovaYork estaban tan necesitados.Solo lles faltou facer unha roma-ría, por que gaitas houbo. Puxe-ramos por caso que as imaxinesde aqueles emigrantes impresosnas fotos da exposición, nosollaran. ¿Que pensarían ?. Levotrinta anos na emigración, su-poño que poderei dicir algo,neses trinta anos canseime demirar pasar políticos, ¿que fala-ban ?. Ninguén fala galego, ninnos centros galegos da emigra-ción, nin na nosa terra. E curiosoescoitar falar os pais, non todos,pero escoitalos falar galego ecando falan cos nenos, fálanllecastelán. De pouco sirve que tra-duzan a Rosalía a o xaponés oua o ruso, si nos non falamos a

nosa lingua. Sabemos, por queestá aí, que Galiza e un país deemigrantes, e a pesar de que nosvendan plans de retorno para osemigrantes, seguiremos sendounha terra de emigrantes, e pordesgracia agora non emigransolo os servicios, se non taménos do mundo académico. Podíanfacerse moitos debates sobre aemigración, pero non interesan.Veñen a vendernos fume aquí e aMiami. Non hai dubida de queunha e outra vez teño que repe-tir que a exposición e dunhafonda expresividade humana, oque me doe como galego e o usodas cousas para un determinadofin. Foi como nos mellores tem-pos. ¿Será que xa empezou acampaña ?. Fai algúns anos, es-cribín no libro “ Mais aló de Fis-terre “ uns versos que dicían. �Por que ti Galiza!, mereces mais,mereces mais ca mil. Mais que unmillón de verbas falsas, no cumiodun púlpito. Mante�o a espe-ranza, de que un día non moilonxano, recobres a túa identi-dade. Sen que en Madrí, decidano teu destino. Po lo que vexoisto vai tardar moito, case tantocomo a resurrección de Xesu-cristo. Castelao dicía: “ Somosgalegos po la gracia do idioma “.Un dos graves problemas de Ga-liza e a falta de institucións quenos defendan. Está claro que asinstitucións que para tal fintemos en Galiza, cerraron filasco poder, ¿ Por que será ? Nin-guén se enfronta o poder na de-fensa da nosa lingua, que día a

día perde mais falantes, buscaneternizarse nunha poltrona, ondeos puxeron a dedo. Parece quetodo mundo busca situarse. Emoi triste, esa miseria humanade certos políticos de presumirde un galeguismo que nunca en-tenderan. En realidade Galiza quee un pobo traballador e honesto,merece moito mais, non soloemigrar. Fai anos vendíannos oconto, de que os galegos emigra-bamos, por que eramos aventu-reiros. Eu dende rapaz,persoalmente sempre esperei queGaliza espertara do seu sono,non sei se verei iso. O que si seie que coando era un neno, indaque na escola nos ensinaran todoen castelán, os mariñeiros e oscampesiños na rúa e na casatodos falabamos galego. Agoraque os mariñeiros e os campesi-ños, quixeron imitar os señori-tos, ensinándolles solo castelános seus fillos. Agora si se acabao galego. Estou seguro, que siCastelao, ollara este acontece-mento, faría unha grande carica-tura, e escribiría debaixo.Mándannos a emigración, e logovisítannos.

O FARELO | Marzo de 2019II

Opinión

Colaboradores: GALIZA: Rocio Rodríguez – Montserrat Rodríguez – Porto Ucha – Raquel Vázquez – C. Méixome –

M. Xiraldez – M. Rguez. Alonso – X. Maure – Uxío Breogán – Pérez Lema – X. Glez. Mtnez. – M. Bragado – B. Iglesias (Mero) – Nemesio Barxa – Andrea Goro – Anxo Mena – I. Otero Varela – SusiRodríguez – Jesús Témez Fernández – Isidoro Gracia – Roberto Carlos Mirás – Rafael José Adalid –Laura de Cáceres – Kiko Neves – Ramón Mariño – Manuel Estévez – PORTUGAL: Hilaria AlbertinaDantas Antelo - Viale Moutinho – Manso Preto – Isabel Varela – João Martinho – MADRID: Juan Lou-zán – BARCELONA: Fdez. Valdeorra – PAIS BASCO: Nicolás Xamardo – CANARIAS: Fco. Puñal – NOVAIORQUE: Fco. Álvarez (Koki).

Fotografía: Hernández – A. Gutiérrez – M. Preto – Dpto. Propio.Humor: Tokio, Martirena – Pepe Carreiro – X. Marín – Xosé Manuel Fernández Montes (Hermanager

Producións) – Ignacio Hortas – Francisco Puñal –Felix Ronda – Fuco Prado – Sex – Ortifus (España) –Omar Pérez (Galicia) – Mauricio Parra (Colombia) – Cébula (Polonia) – J.Bosco e Fernández (Brasil) –Marlene – Pohle (Arxentina) – Guy Badeaux (Canadá).

Depósito legal: VG-14/2017

Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Departamento propio e axencias publicidade@novasdoeixoatlantico.comFotografía: Hernández e departamento propioDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T. 658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.comEdita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD

36860 PONTEAREAS - GALIZA - T. 986 64 12 69 redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Xornal Cultural para o Lecer

Recórtannos en sanidade emellórannos en emigración

Por Francisco Álvarez Koki

TRUMP

No ceo Americano USA,apareceu un novo bicho.Espécimen case humano nesta inclusa,que trata de meter este mundo nun nicho.

Tipo tonto, presumido, arrogante,que dirixe un país, así tirano.Ten nos seus xeitos, un poder ameázante,que cumpre todas as reglas de un ditador anano.

Quixera pensar, que non existe este fulano,que tiven un pesadelo do inferno,pero o espertar, caín na conta do engano,e volvín a realidade deste inverno.

Ten este home, na súa conducta.Ten nos seus ollos, un xogo de mísiles.Ten no seu cerebro tanta forza bruta,que pido un novo tempo de caraveles e Abriles.

Pensar que houbo xente que lle deu o voto,e pensar nunha sociedade estragada,o reconto da ignorancia en tanto loco,que convirte a vida nun instrumento que non vale nada.

Eu quixera encontrar o lonxe unha terra,a millóns luz deste planeta.Fuxir de tanto ser, que cada día cerra,a esperanza deitada na cuneta.

O planeta, necesita unha reforma.O planeta, ten que ser outro planeta,con seres intelixentes que se conforma,con mellorar a vida, e non pensar na peseta.

Así que deste xeito, cerro esta esquela.O mundo vai cara o seu desconcerto,quedaremos, pois a unha velae o planeta, empeza dende hoxe a ser un deserto.

Francisco Alvarez Koki

OpiniónIIIO FARELO | Marzo de 2019

Que difícil é ás veces vivir enharmonía co teu país, coa túacultura, coa natureza, coa

Terra e coa humanidade...! É unhaloita constante no entanto, até costeus adversarios se pode chegar a viviren harmonía. A codicia e o odio confrecuencia impídennos vivir en harmo-nía. Por iso, o fascismo medra por do-quier. Resisten claramente EuskalHerria e Catalunya e -en menor me-dida- Galiza e Canarias. Por que medra

o fascismo en España? Eu coido queporque só con fascismo, imperialismoe racismo conqueriron o dominiosobre outras nacións e outros pobos.Curiosa identidade a que se sostén ne-gando e destruíndo a identidade dosdemais: o seu idioma propio, a súahistoria, os seus dereitos individuaise colectivos, a súa dignidade... Mais orespecto e o aprecio só se conseguense non usas a forza inxusta e gratui-tamente. O outro, é temor, medo;

porén non respecto. Quen vive na es-curidade teme a luz e non quere queos seus actos se cheguen a coñecer;pero a luz é fundamental: para que

haxa vida, demo-cracia e xustizaten que haber luz.Estamos nun mo-mento decisivo, noque hai que esco-ller entre DIÁ-LOGO, XUSTIZA E DEMOCRACIA (todascon maiúsculas) ou fascismo. Esco-llede ben e non vou dicir máis porqueás veces o silencio é mellor. O Sol e aLúa quentan ou aluman en silencio, aTerra xira en silencio e as plantas me-dran en silencio. O silencio tamén éparte da natureza, ten a súa maxia eo seu poder.

Fascismo nunca máis

Por Ramón Coira Luaces

Dedicada a miña afillada Begoña ea Xosé, Uxía e Antía, que me levaron aver as cegoñas por todo Silleda.

Atardiña do marzo "marceiro" es-taba tristeira, no ceo un presaxiode tronada ameaza o verde dos

prados do val de Escuadro, namentresArturo achegado á Lareira mira cos olloscansos a súa cegoña, tan “rebulideira”noutra hora, tan vagarosa agora, pre-tiño da fogueira do fumeiro, agarda achegada do seu Tepletán querido, quedende Cidade do Cabo volverá un anomáis para poñérense a criar os seus fi-lliños na palleira do vello Arturo, o seuamigo querido, o seu salvador que acoidou dende aquel tráxico día que lleestoupou aquel tiro na súa á.

Non me poido queixar pensa, moitosfillos e netos saíron de min, encheronde vida este val, se non fora por Arturoe polo meu cegoño querido, que anotras ano ensínalle o voo ós nosos me-niños e os guía amosándolle os camiñosdo outro fogar naquel outro continente.Que sorte teño de telos a eles¡

O tempo non dorme nin se para,pasaron vinte anos dende que a acolleuArturo e agora xa estamos velliños osdous, pensa, mentres segue pregun-tándose se poderá tornar un ano máiso seu Tepletan, os anos tamén pasanpara el, aínda que o disimule batendoo peteiro oufano, como se fora aquelrapaz do que se namorou sendo aíndaunha meniña.

Mira pola fiestra a ver se o ve

chegar, mais cada ano ven un chisquiñomáis tarde, o camiño faise máis longo,porque as súas fortes as xa estáncansas de tanto viaxe, dando xenerosoa vida polos outros. Non se enganounon, cando o escolleu aquel dia nafervenza, cando nos seus olliños claros,viu o arrinque para tirar sempre caraadiante, a ousadía e a forza dos va-lentes, o mellor pai para os seus fillos,o mellor namorado para ela, sóuboono primeiro agarimo, dende o primeirobico xa o soubo.

Arturo coida dela como sempre,aínda que agora as súas manciñas sonmáis febles e trémalle a voz cando llefala con aloumiños e arrolos, ontenon fixo a cea, nin tan sequera prendeuo lume, meteuse na cama moi cedo edurmiu ata as once, anda moi cansoesta tempada.

Hoxe o sol entra pola xanela conforza nova, ela suspira buscando noceo esa sombriña voadora que tan bencoñece e tanto agarda, albisca ó lonxeunha manchiña, e o seu corazón daun chouto, pouco a pouco vaise ache-gando, si, é el! o Tapletán volve! e elarenace de novo, e tamén volve ser apoliña que antes fora.

Corre cara a cociña para avisar aArturo, para recibilo os dous como fantódolos anos, el sorrí e dille, “vai ti,eu hoxe non me atopo ben”, ela pensa;“esta primavera non imos criar, direilleque se quede aquí e estaremos coArturo que xa está moi enfermo”, ca-vilando no medo de perdelo unha

bágoa córrelle pola cariña, mentresvai á porta a darlle a benvida ó amorda súa vida.

Na mañanciña seguinte Arturo cha-mounos, pasoulle a manciña con aga-rimo a ela polo lombo, mirouna cosolliños fermosos que tanto quería efoise para o outro Val. Este nadalpasado viñérono a ver os fillos que es-taban lonxe, foi unha ledicia, comoun derradeiro agasallo, estivo ledocomo un paxariño.

Agora a campá da igrexa toca amorte, da "as señas", un son que coñeceben Malena, sinte como un laio, róusallena alma chea de tantas lembranzasxuntiños, un queixume no ar estourana tarde sen consolo, como cando llepegaron aquel tiro noutra tarde aciaga.E toda a xente do val, aqueles que serían cando paseaban xuntos, "a estrañaparella" como lles puxeron para facerllemofa, choran polo toliño do Arturo oamigo das cegoñas.

Soterrárono no cemiterio, naquelaoutra casiña que miraba cada mañádende a fiestra do celeiro, a carón dafonte, pretiño da cancela, na mesmasepultura do amor da súa vida.

Maleniña vai alí todos os dias aficar con el un anaco, este ano nonpuxo ovos, secouse, xa non poñerámáis, quedarase co seu Tepletán parasempre, o seu namorado, e xuntiñosvoarán outra vez cara as fervenzas deFerveda, de Graba ou do Toxa coaimaxinación, Maleniña dende o baladodo atrio e Tepletán dende a cima docampanario.

Contan os veciños que o dia daSanta Isabel`, o dous de xullo, despoisde beber na fonte milagreira caeu

morta enriba dasepultura de Ar-turo, enterráronacon el, e alí estáata hoxe.

Once dias des-pois atoparon aTepletán morto na rocha da fervenzado Toxa onde se namoraran, por isomoitos mozos que coñecen ben estahistoria, teñen amores naquela ribeira.

Antes do derradeiro alentar, unhadas súas plumas saíu voando e pousousena sepultura de Arturo, quedou cravadaalí para sempre, se te fixas ben candovaias a igrexa, ver´as a súa pegada nomármore pretiño da lápida onde gravaronos seus nomes: Madalena (a súa muller)Arturo e Malena (a súa cegoña).

Os veciños de Escuadro e de todaSilleda, e moitos que veñen de fora avelas, ben coñecen esta historia. Acontorna, ó chegar marzo énchese devida e en Escuadro, en Graba, en Cer-vaña, en Pazos, en Abades, en Manduasou na Bandeira, a vida agroma, e nosniños as cegoñas crían os novos xer-molos, todos descendentes daquelesdevanceiros, a pequena Maleniña e ovalente Tepletán!

Ti sempre o decias papá "osamores verdadeiros nunca morren", titamén me criaches a min soíño, e cu-ráchesme as feridas do corpo e as daalma, seguro que no paraíso das ce-goñas e dos homes nos atoparemos,e ti acariñarás a miña cariña coa túaman e dirasme: "déixate de Andró-menas chiquito! que con estes contosde cegoñas case me fas chorar, pasa-rasme a man por o lombo e botarémo-nos os dous a rir, non sí?

O ceo das cegoñas

Por Avelino Jácome

Palabras, unicamente palabras.Soan no aire, escríbense e voanperdidas en calquera brisa. Sen

máis transcendencia, case sen existen-cia. Moitas delas soan ben: progreso, fu-turo, prosperidade, diálogo, liberdade,vivenda, traballo, dignidade, democra-cia, amparo social. Penduran no aireocultando o que hai detrás, alí están noespazo de conter o alento, case fieis tansó aos nosos soños. Os feitos son ou-tros, materialízanse aínda sen verbas,pero precisados desas verbas cando haique tapar a trampa e vocalizan, conmoita frecuencia, aquelas actitudes se-veras e ditatoriais que enlean a mentirae o furto. Por detrás hai sempre unhagroseira manipulación. Si, e entón acó-dese ás cifras, as cifras son capaces dedicir o que queiran dicir, pero xa polabeira vense os rotos, as des-estrutura-cións que xeran estes enormes desequi-librios, os ousados plans de emprego, aslimitacións dos dereitos máis básicosque derivan en terribles inxustizas,fames e mortes. Terribles soidades. As

primeiras verbas mentidas desátaasaquel que as divulga: os medios de con-taminación e manipulación social queacaban espallando o que os poderes llespiden, son quen paga logo en subven-cións mentiras e silencios, páganlles cosnosos cartos. Quede claro. O demoocupa un lugar que debera ser inmacu-lado, en fondo e forma, dos estamentosde protección nos niveis máis básicosde amparo social, de independencia esolvencia, áxiles e de reparación. E nonfuncionan, coaccionados por falsos in-tereses, xa que os políticos son, en fin,quen nomea aos xuíces das altas instan-cias. Así controlan todo. Por outro ladoa Banca pode presionar ou absolver aospolíticos, mesmo se permite pedir infor-mes policiais para controlar e comprobarque as súas ameazas funcionarían. Con-seguen datos privados que poidan im-plicalos, entón calan. Veñen roubos,silencios, saqueos, o descaro, as pres-cricións de delitos, a impericia xudiciale bancaria. As trampas. Desde aí faisede todo, e caen –a cousa é moi notoria-

aqueles que apertaron o gatillo, e queeran os que poñían a cara. Seica rouba-ban pouco e necesitaban máis. Nós ato-pámonos de súpeto instaurados nunhacrise, viñan para roubarnos tamén aconvivencia. Dicían que tiñamos un cre-cemento mal entendido, con dereito acerto benestar non merecido. E iso,claro, sae moi caro. Agora xorde a men-tira, adobiada con toques incribles. É amentira e a ocultación da súa avaricia.Mesmo hai unha involución enorme entodo o mundo e aparece quen se de-clara, unilateralmente, presidentedunha nación que ten problemas e con-flitos. Os “demócratasdetodalavida”aceptan esa interinidade e van detrásdese plan perfectamente preparado,todos aceptan a proposta do poderosí-simo tolo que move os fíos, novamentee unilateralmente. Todo chega e se es-palla. Sáelle ben, ao tolo aquel, téñen-lle medo e saben é capaz de calqueracousa. Anque non se defenda a legali-dade, anque non se deixe que aquelpaís coza as súas propias fabas, na súapropia cociña. Por riba, a continuación,veñen os tira-levitas de turno e per-dendo a compostura aceptan encanta-

dos ao novopresidente inte-rino. Dobran osxeonllos, unila-teralmente. Es-taremos tolos,pero non se danconta? Pasa así neste mundo de ousa-das parsimonias. Agora Putin, que nonse fía, vai fabricar máis armas. Aché-gase o frío, moito máis frío para os po-bres. Tamén a nós, aquí en Galiza, coneste goberno que non goberna ninexerce de galego. Será o prezo hoxe dasobre-vivencia ese deixarnos levar polosque perden a cabeza? E non pensemos,sequera, en soños. Iso acabouse. Eupregunto, moi para os meus adentros,onde está a ira, onde a loita? Pódenospasar aquilo que con frecuencia pasa,que nos colla ese complexo de culpabi-lidade, ese mesmo que nos fai, ás víti-mas, sentirnos culpables do mal queoutros fixeron. Será iso? De feito, osverdugos viven de marabilla. Ben se ve.Sería bo espertar dunha vez non só detantos sonos e soños que nos paralizan,senón da tanta mentira que nos en-volve, iso si, unilateralmente.

O FARELO | Marzo de 2019IV

Opinión

Verbas que agardan feitos

Por Baldomero Iglesias Dobarrio, Mero

AIrmandade Xurídica Galega tenpechado xa o seu calendario deactividades para este ano. Son

moitas e de contidos variados, para se-guir avanzando na extensión da linguagalega nos usos xurídicos. Desde quea fins da década dos anos oitenta osxulgados do Social núm. 2 de Ponte-vedra, de 1ª Instancia e Instruciónnúm.5, de Vigo e o da Estrada, pre-cursores da normalización, presenta-ran as súas intencións galeguizadoras,o número de órganos xurisdicionaisque se incorporaron a este procesonon parou de medrar. Certo que non naprogresión desexada. Pero parello aeste medre constátase un incrementosignificativo de operadores xurídicosque realizan as súas actividades profe-sionais en lingua galega.

Nas próximas semanas celebraransenos xulgados de Arzúa, Noia e Marínos respectivos actos conmemorativosdas primeiras sentenzas ditadas enlingua galega polas maxistradas Mª

Isabel Suárez García, Lorena TallónGarcía, Sandra Piñeiro Vilas e XermánVarela Castejón. O formato será omesmo que os que xa se celebraronnoutras localidades: descubrirase unhaplaca que dará fe deses feitos históricose intervirán en cadansúa quenda avo-gados e funcionarios xudiciais, e a se-guir procederase á sinatura dunha de-claración dos alcaldes dos concellosdos partidos xudiciais respectivos, com-prometéndose a galeguizaren as ase-sorías xurídicas.

Son varias as causas que minorizana lingua galega nos usos xurídicos.Establecendo unha orde responsabili-dades, podemos afirmar que en primeirolugar están as institucións públicas,que debendo estimular a súa normali-zación, non o fan. Este é o caso dasasesorías xurídicas do noventa porcento dos concellos galegos confiadasa avogados alleos a súa administraciónque realizan esa encomenda en caste-lán. Pero máis incomprensible é aínda

que a Asesoría Xurídica Xeral da Xuntade Galicia, que entende en milleirosde expedientes, non ordene aos seusletrados a cumpriren o mandato daLei de Normalización Lingüística.

En segundo lugar, cómpre sinalarque as facultades de dereito das tresuniversidades galegas non teñen de-senvolvido ningún proxecto pedagóxicopara estimular a sensibilidade do alum-nado polo uso da lingua galega. Dousdatos ilustran o dito: na Facultade deDereito da USC o 82% das aulas im-pártense en castelán. Cífra extrapolableás facultades dos demais campus uni-versitarios.

En terceiro lugar, temos que sinalaroutra razón: as organizacións sociais,nas que incluímos a partidos políticose sindicatos, non teñen feito ningúnlabor pedagóxico para mudaren os há-bitos lingüísticos dos seus afiliados.As estatísticas demostran, por exemplo,que o número de protocolos notariaisen lingua galega é insignificante setemos en conta a elevada porcentaxede galegofalantes. A mesma porcentaxeobsérvase nas demandas que se tramitannas oficinais xudiciais. “Algo estamos

a facer mal candoo noso idiomanon acada novosniveis de uso”,laiábase don Mi-guel A. FernándezLorez, alcalde do Concello de Ponte-vedra, no acto de inauguración domonumento dedicado a Isaac Diaz Par-do. Concordo con el nesa evidencia.Se cadra teriamos que repensar a es-tratexia a seguir e abandonar a utilizadadeica agora que lle conferíu á literaturaun papel sobranceiro que non podecumprir. A celebración do Día dasLetras Galegas non ten sido exitosaen resultados. Abandonáronse espazosde uso decisivos na vida social queforon gañados polo castelán. Velaimáis datos: 0 98,77% das aulas im-partidas no Grao de Medicina impártenseen castelán. Semellantes porcetanxesdánse noutros ámbitos académicosuniversitarios.

A regaleguización do País é cousade todos: das institucións, das orga-nizacións sociais e da cidadanía, quenon debe renunciar ao seu legadocultural.

Para sermos máis nós

Por Xosé González Martínez. Presidente do Foro E. Peinador

Carlos Maside García foi un pin-tor e gravador, que sentou asbases da nova pintura galega.

Naceu en Pontecesures en 1897 efinou en Santiago de Compostela en1958. Estudou nunha escola de Pa-drón, onde completou os estudos es-colares e recibiu as súas primeirasensinanzas artísticas. Cando tiña 16anos faleceu seu pai e el comezou atraballar nun almacén téxtil. En 1918comezou a publicar os seus primeirostraballos na revista Vida Gallega. Foiamigo de Castelao, estivo en contactocoa xente da Xeneración Nós e o seuamor por Galiza foi unha das súasconstantes vitais. Outra foi o marxismoe a defensa das clases populares. Ma-side apoiou os cambios da SegundaRepública e o Estatuto de Autonomíapara Galiza. Pertence ao grupo de osNovos, movimento vangardista quebuscou renovar a arte galega; xunto

con Rafael Dieste, Arturo Souto, Ma-nuel Colmeiro, Fdez. Mazas, etc. Ma-side viaxa a París cunha bolsa deestudos e recolle influencias do ex-presionismo, da estampa xaponesa edo cubismo; mantendo un certo pri-mitivismo propio da arte popular ga-lega e da escultura románica: é achamada estética do granito. Máistarde, exalta nas súas obras de pos-tguerra a cor e a luz.

Estabrece o seu estudo na rúa Vilarde Compostela (enfronte da editorialNós), desprazándose a Noia para darclase de debuxo no Instituto. PorénMaside tamén insvestiga e estuda ogravado. E participa na colección deArte Contemporánea do Seminario deEstudos Galegos. Os xoves vai con fre-cuencia á feira da carballeira de SantaSusana, onde fai bosquexos de paisanas,feirantes, vendedoras, animais, ferra-mentas,... Maside escríbelle a Luís Seoa-

ne: Creo que hai que pintar aquelo queamamos entrañablemente, que nos ataco seu misterio e alegría... En 1930 in-gresa brevemente na prisión de Madrid,acusado de simpatizar cun manifestoantimonárquico e coa sublebación deJaca. En 1932 participa nunha exposiciónitinerante por EE.UU. Xunto con outros

artistas do Estado e ese mesmo ano ex-pón individualmente no Casino de Vigo,que foi un gran éxito.

Maside colaborou coa Fronte Populare participou na campaña a favor doEstatuto de autonomía con cartaces,gravados e viñetas. Tras o golpe do36, Maside é cesado como profesor e

inhabilitado paraexercer a docencia,así como para par-ticipar en activi-dades culturais. Foiunha delación aque proporcinou ainformación do prego de cargos. E Ma-

side vese forzado a vivir un duroexilio interior. Trasládase a Vigo.Participou no parladoiro do caféDerby, xunto con Valentín Paz-An-drade, Francisco Fernández delRiego e Emilio e Darío ÁlvarezBlázquez. En Compostela, participado parladoiro do café Español conoutros opositores ao franquismo:Otero Pedrayo, Borobó, Bouza Brey,Ramón Piñeiro, García Sabell,...

O Museo de Arte Contemporáneachamouse “Carlos Maside” na súa me-moria. Destaco del que sempre senegou a perder a súa identidade galega.Se tedes ocasión, observade algunhasdas súas obras. Paga a pena. E podemosconcluír dicindo que Maside rexeitou aarte pola arte e que sempre entendeua arte nunha dimensión humanística.

Hai persoas que, aínda sendocegas, teñen unha clarividentevisión de futuro. E o caso de

Valentín Lamas Carvajal, un ourensánque devolveu ao idioma galego a condi-ción de lingua apropiada non so para asrelacións persoais senón para a comu-nicación escrita.En 1876, nun país ondeo 95 por cento da poboación utilizabaunha lingua proscrita, cuns índices deanalfabetismo tremendos, e unha po-boación rural dominante, Lamas Carvajalco seu “Tio Marcos da Portela”, fixo doprimeiro xornal en galego un auténtico“bestseller” que triunfaba en todas asfeiras do país, imprimindo ata 4.000exemplares, e prolongando por máis de12 anos o seu éxito.

“O Tio Marcos”, un labrego con chispa,personaxe extraído do Padre Sarmiento,era unha publicación popular, dirixida aeses sectores maioritarios na Galicia doséculo XIX, sen acceso a unha culturanon xa de elites, senón básica. Unxornal que conectaba perfectamentecoas súas preocupacións como campe-

siños, sintonizaba cos seus intereses, eutilizaba a sátira máis descarnada e aparodia como elementos de rebeldíacontra o caciquismo e, principalmente,na figura encarnada por Bugallal, nunhasociedade esmagada por un centralismoterrible. Sempre había un paisano queo mercase e ilustrase aos demáis coaseu lectura pública.

O salto de Valentín Lamas Carvajalcara unha publicación periódica en galegoe de tal éxito, hai 150 anos, sorpréndenoshoxe mesmo.Nunha sociedade como agalega que superou boa parte dos seusproblemas de atraso secular, pero quenon é quen de dar o paso definitivopara a dignificación do idioma propio.Aínda hoxe carecemos dunha estruturade medios e de publicacións impresasen galego con calado suficiente.

Aparte da súa labor poética, a expe-riencia xornalística de Lamas comezaraanos atrás coa publicación da revista“La Aurora de Galicia”, coa súa impli-cación no semanario “El Heraldo Gallego”e posteriormente en el “Eco de Orense”.

Seguro que este coñecemento internodos medios, para un home que tiñamesmo que ditar os seus artigos -casesempre a un dos seus fillos que o for-mateaba para a imprenta-, serviu depreparación para o seu gran proxectopioneiro da prensa galega. Estamosante un ser comprometido co país, do-tado dunha excelente visión como xor-nalista, que utiliza a súa facilidade ver-sificadora e o seu sentido do humorpara conectar cun público ávido deque, por fin, alguén lle de a razón,recolla os seus sentimentos e os reforcea través da letra impresa, na mesmalingua que eles falan e que poucasveces se materializa na escrita.

De Lamas Carvajal sorpréndenme moi-tas cousas. El utiliza a técnica xornalísticada entrevista: preguntas cortas seguidasdunha resposta, para formular todo tipode problemas e situacións coas que seatopa un labrego do século XIX, gobiadopolas rendas, endebedado cos usureiros,abocado a unha vida imposible oumesmo á emigración incerta cara América.Preguntas simples e respostas frescasque, coma os versos de Rosalía, quedabannas mentes campesiñas e eran reprodu-cidas unha e outra vez.

Como punto forte do seu proxectoxornalístico, Lamas introduce a pezapor entregas, como acontecía nas me-llores publicacións da época coa lite-ratura de cordel, publicando como uncadernillo do “Tío Marcos da Portela”o “Catecismo do Labrego”, o primeiroéxito da literatura galega que coincideco momento de maior expansión doperiódico. Novamente, Lamas Carvajalinnova, utilizando con respecto e ad-miración a máis pura técnica eclesiásticada repetición de conceptos directos efáciles de entender, como no Catecismocatólico, de tanto calado popular. Isosi, dándolle unha dimensión civil, aun novo credo social que, como os dezmandamentos, habían de chegar conforza a unha Galicia irredenta.

Hoxe, na Galicia do século XXI, aíndatemos que desprendernos de moitosprexuízos e aprender daquel cego ou-rensán de tan longa visión, aprendendoda súa humildade, da capacidade deconexión cos máis desaxidos, paradunha vez rematar un proxecto que150 anos despois aínda está moi lonxede ser realidade: Unha Galicia con me-dios propios e en idioma galego. Todaunha lección a de Lamas Carvajal.

VO FARELO | Marzo de 2019

Opinión

Carlos Maside, renovador da pinturagalega

O xornalismo de Lamas Carvajal

Por Xosé Ramón Pousa

Por Ramón Coira Luaces

O FARELO | Marzo de 2019VI

EntrevistaPor Moncho Mariño

-Mounqup é o teu proxectomusical co que xa tes dousdiscos, Proba de son (Molho,2017) e

Castro Verdi (Molho, 2018).A que ritmo che gustaría sacarnovos traballos?

Non sei, non me poño unobxectivo especial, mais abo-rrezo rapidamente do que xafixen, e non me sinto satisfeita.Teño ganas de probar moitascousas e necesito práctica paraconseguilo, así que quero pro-ducir todo o máximo que poda.Iso non é fácil de conxuguarco resto da miña vida. A miñanena, horta, obras da casa, oproxecto de Saumede, botarde menos a familia e ter quepasar algún en Francia.-Que elementos do mundoque te arrodea e que partesde túa personalidade inspi-ran as letras e ritmos dosteus temas? Cales son ostemas que máis tratas nastúas cancións?

Bueno podería inspirarmecon cualquera cousa, como oson do teclado do ordenadorcando estou escribindo conel. Teño temas moi persoaisonde falo da miña filla ou dasmiñas “debilidades”, mais enxeral son as problemáticas po-lítico-sociais as que inspiranos meus temas. Preocúpomemoito da situación ecolóxicae sociopolitica mundial. Taménsinto a necesidade de falardiso aínda que caio na contacada vez máis que é unhacousa arriscada. Cada día me-

nos artistas e intelectuais seatreven a posicionarse contraa dirección que toman as cou-sas. E iso me parece preocu-pante. -Prefires uns espazos a ou-tros para actuar? Cales?

Non, tanto me ten. Real-mente gústame ter espazo, oprincipal é pasalo ben e sehai un público entregado poisson moi feliz.-A interacción co público,achegarte ás persoas quevan ao teu concerto, é fácilpara ti ou marcas algún lí-mite?

Eu son tímida e nerviosa,así que non é fácil. Duranteos concertos gústame poñermedentro do público. Hai algoque me molesta na barreiraque crean os espectáculos, aescena, porque hai como unmuro entre o público e o quepasa sobre a escena. Gustanmeos concertos onde se rompenou pouco as fronteiras peronon me gusta nada. Fora dosconcertos pois si se me querefalar pois falarme, non haiproblema, é a vida normal sepode falar con quen sexa. -Algunha vez tes dito quenon controlar as cousas dámáis libertade, sobre todocando che preguntan porque cantas en galego e eninglés. Explícame iso.

Creo que coñecer moi benunha cousa ou pensar que secoñece moi ben, quere decirque puxemos unha lóxica, unhasregras e unhas costumes arredor

desa cousa, que esta ben polavida normal. Mais para a crea-ción, penso que esta ben in-tentar liberarse diso se se quereencontrar algo novo. Ben, écousa miña, espero ser sor-prendida, sentir algo máxicoque non entendo. Polos idiomas,se canto en francés me resultamáis difícil quitar esa formade dicir as palabras ou de es-cribir e de pensar. Noutros idio-mas encontro outras cousas eme permito non expresar oupronunciar perfectamente ascousas porque non as controlo.Desa maneira podo concentrar-me sobre a melodía e xogarcos sons das palabras. A musi-calidade é o que mais me gusta.Pero evoluciono, agora teñomenos vergoña de cantar enfrancés.-Con que artistas galegosestás máis en contacto? Tesfeito colaboracións coneles?

Hai moitos artistas guais enGalicia e por timidez non meatrevería a dicir nomes. Teñoideas para colaboracións perovou guardar o secreto polo deagora. Se me mandan á merdasentireime parva hahahaha!-Vives nunha aldea en Ou-rense, estás restaurando

unha casa na que queresvivir e ademais formas partede Saumede, un proxecto derevitalización do rural etamén es nai. Como conse-gues equilibrar todas estascousas?

Pois é un lío total !!!!! -Fálanos de Saumede, comofunciona? Por que te intere-saches por un proxecto comaeste?

Somos moi poucos, funcionacomo pode haha ! Queremosabrir un centro cultural todoo ano, acoller artistas en resi-dencia, talleres e eventos. Peroas obras non están acabadase cos anos sen usar en inverno,se complican as cousas. Sigoesperando porque creo quevivir no rural sen perder untipo de comfort é posible. Pó-dese vivir ben, comendo mellorgracias á terra, rehabilitar unhacasa confortable con materialsaudable. Mais tamén podester acceso a unha diversidadecultural cun proxecto comoSaumede. É algo importantepara o cerebro como comerverduras de calidade é impor-tante para a saúde.-Había proxectos semellan-tes ou iguais nalgunha partee nos que te fixaches para

facer o mesmo?O proxecto foi creado por

uns amigos meus e non existenmoitos dese tipo. Normalmentea idea da xente é crear unhacomunidade, Saumede non oé. Así que non teño exemplos.Existe o espazo Matrioska queo fan moi ben. Aaaah se fóse-mos máis nós tamén en Sau-mede e con máis xentenova....- Sénteste máis cómoda nunsitio onde non te coñecen,máis libre? E iso como sepode sentir na túa música?

Vivo en Pardavedra, na Bola,pero dá igual, aillada podo fa-cer ruido! E si, outra vez, es-tando lonxe da xente que mecoñece, tamén estou lonxe doque se espera de min. Comodixen sobre o tema de coñecermoito algo ou alguén, iso creabarreiras. Pois intento desfa-cerme delas!-Tés ideas para un novo tra-ballo ou xa estás preparandoun?

Acabo de compor a músicapara o novo espectáculo daLicenciada Sotelo, danza con-temporánea. A estrea é o xoves14 de febreiro en Ourense chá-mase “A Gala” ! E teño ideaspara un novo traballo tamén !

“Cada día menos artistas e intelectuais se atreven aposicionarse contra a dirección que toman as cousas”

Camille Hédouin

Camille Hédouin chegou a Galicia hai xa uns anos cungrupo de xente para restaurar unha aldea. Co tempo,esta bióloga, foille dando pé á súa paixón pola música

e pola vida no rural, ademais de buscar un espazo para expre-sarse libremente. Desa conxunción de ideas naceu Mounqup,un proxecto artístico que agora mesmo está dando pasos im-portantes dentro da escena galega.

VIIO FARELO | Marzo de 2019

Chantada celebra oentroido e unhanova edición da

feira do viño, a primera quese celebra cada ano na Ri-beira Sacra. Son días queofrecen a ocasión de coñe-cer a vila e a hospitalidadedos seus habitantes, o seucasco histórico, a súa pai-saxe, asombrarse coa ma-xestosidade da RibeiraSacra, que modelada ó longo dos sé-culos, ofrécenos os saborosos caldoscos que nos podemos deleitar, espe-cialmente na Feira do Viño onde secitan e dan a coñecer os produtoresdestes viños mencía.

Chantada tamén ten numerososmonumentos do Románico que sepoden visitar facendo calquera dasrutas turísticas que están á disposicióndo visitante.

Quen se achegue a Chantada nomes de febreiro e marzo poderá des-cubrir a singularidade e vistosidadedo ancestral Entroido Ribeirao, cosseus volantes e peliqueiros...

Tamén poderá o visitante percorrero chamado Camiño de Inverno, tramodo camiño de Santiago que ó seupaso por Chantada discorre por unhaantiga calzada romana, na fermosaaldea de Belesar.

O FARELO | Marzo de 2019VIII

Galicia

Manuel GallegoJorreto foi dis-tinguido polo

Ministerio de Fomento coPremio Nacional de Ar-quitectura. A Casona dosLemos, que alberga a sin-gular Casa da Cultura deChantada, é un dos seusproxectos destacados,xunto co Museo de BelasArtes da Coruña e a residencia do Pre-sidente da Xunta en Monte Pío, San-tiago. A Casona dos Lemos data doano 1551, sendo seguramente a casamáis antiga conservada da vila deChantada. Sen embargo, orixinaria-mente foi unha cuadra de cabalos áque se lle foron engadindo con pos-terioridade diversas estancias para vi-venda. En 1987 o arquitecto Jorreto

inicia o proxecto e en 1990 inaugú-rase despois de ser doada por Faus-tino Vilaseco ao Concello deChantada.

O arquitecto Manuel Gallego Jorretologrou facer dela un "espazo públicopolivalente” que é prolongación dapraza do Mercado. Hoxe é un lugarde encontro comunitario, social ecultural para a veciñanza.

Casa da Cultura de Chantada

Casa da Cultura de Chantada no Casco Vello.

Aprogramación da XXXVII Feirado Viño de Chantada comeza ovenres día 8 de marzo ás oito

do serán coa apertura das casetasdas 16 adegas participantes e a ac-tuación da orquestra Saudade. O sá-bado día 9 ás 11 da mañá actuarápolas rúas os gaiteiros da Escola tra-dicional de música de Chantada, ogrupo de zanfonas da Tradescola deLugo e Searas. A unha da tarde seráa Banda de música de Chantada aque ofreza un concerto. A actividademusical da tarde comenzará ás 5 cosCharangos de Neda, Festicultores,Zanfonas de Tradescola e Searas.Desde as 5 ata as 7, celebrarase a IVcata popular de viño e desde as 9 danoite actuarán as orquestras Tango eSolara.

O domingo día 10 de marzo as10:30 horas será a cata oficial destaedición da feira do viño. Actuarán norecinto feiral os gaiteiros Os Barrios,a charanga NBA e a banda de gaitasdo Concello de Chantada. A unha da

tarde, Cuqui Silva ofrecerá o pregóne posteriormente servirase o xantaroficial. As catro da tarde entregaránseos premios da feira do viño e actuaránNBA, Ardores e Orquestra Televisión.

Durante os días de festa haberáobradorios e ocioteca a cargo de Ve-laisca, para nenos maiores de tresanos, na Casa da Música do AuditorioMunicipal desde as 12 da mañá ataas dúas da tarde e de catro a oito, osábado e o domingo. Tamén os em-presarios locais abrirán tendas paradespachar os seus productos dentrodunha carpa.

Catas e música na Feira doViño de Chantada

Chantada celebra feiras mensuais os días 5 e 21.

En Chantada hai moito pordescubrir

IXO FARELO | Marzo de 2019

Galicia

AConsellería do Medio Am-biente e Ordenación doTerritorio destina 20.000

euros a habilitar unha área dedescanso no Monte do Faro, enChantada, ao carón da rutapola que discorre o Camiño deInverno. O delegado da Xuntaen Lugo, José Manuel Balseiro,explicou que se trata dun pro-xecto impulsado a través dunprograma de investimentos enconcellos incluídos na RedeNatura 2000, “con fin de con-servar e revalorizar o patrimo-nio natural de Galicia epromover a xestión sustentabledos recursos naturais”.

A actuación que o Gobernogalego financia en Chantadasitúase preto da capela doMonte do Faro e dunha fonteque se pretende mellorar. Ostraballos inclúen a construcióndunha varanda perimetral quedelimite a área e un solado degranito; a instalación de catroconxuntos formados por mesas

e bancos de pedra, e aplantación de varios car-ballos e bidos ao redor dasmesas para completar o ar-borado existente.

Tamén se limpará e acon-dicionará a fonte, canali-zando as augas, e instala-rase un panel interpretativocon contidos sobre o espazoda Rede Natura, o Camiñoe outros lugares de intereseda contorna.

A Consellería do MedioAmbiente financia este pro-xecto no marco dunha ordede axudas dirixidas a res-taurar, preservar e mellorar abiodiversidade nas zonas Na-tura 2000, os sistemas agrariosde alto valor natural, así comoa mellorar o estado das pai-saxes agrarias galegos dentrodos espazos protexidos ou nassúas áreas de influencia so-cioeconómica.

Dentro desta liña, teñen ca-bida iniciativas de creación de

rutas e áreas recreativas, asícomo os investimentos nece-sarios para proporcionar ele-mentos de información e in-terpretación adaptados ás ca-racterísticas dos espazos na-turais -como paneis informa-tivos ou observatorios- rela-cionados coa mellora do ca-rácter de utilidade pública daszonas da Rede Natura.

Xosé Manuel “Cuqui”Silva será o pregoeiroda Feira do Viño de

Chantada 2019. Enxeñeiroagrónomo e doutor "HonorisCausa" pola Universidade deVigo, Silva ten un extensí-simo currículo do que sa-lientamos a súaparticipación na negocia-ción para a entrada de Es-paña na Unión Europea

entre 1979 e 1986. No ano1986 comezou a traballar naComisión Europea, onde de-sempeñou varios cargos im-portantes, como directorxeral de Agricultura dende1999 a 2005. No 2010 repe-tiu de novo neste posto.Deixou a Comisión Europeano 2014. Actualmente évogal asesor na Secretaríade Estado de Investigación.

Cuqui Silva, pregoeiro

O chantadino Xosé Manuel “Cuqui” Silva.

O Monte do Faro terá área de descanso

O FARELO | Marzo de 2019X

Redacción LUGOGalicia

Durante dúas xornadas cele-brouse en Monforte a terceiraedición do certame dirixido a

noivos que planifican a súa voda e aquenes desexen organizar cerimoniascomo bautizos e comunóns. A inaugu-ración oficial correu a cargo do alcaldede Monforte, José Tomé Roca que estivoacompañado pola secretaria da Mesa doParlamento de Galicia, Raquel Arias, edo alcalde de Sober, Luís FernándezGuitián. O alcalde salientou que paraesta terceira edición “temos a sorte decontar coa presencia de máis de 30 ex-

positores relacionados coa organizaciónde todo tipo de eventos: servizos deanimación, floristería, fotografía e ví-deos, invitacións e decoración, xoieríae orfebrería, lencería, animación e am-bientación musical, perruquería, deco-ración con globos maquillaxe,repostería, tocados e complementos,traxes, viaxes e turismo, coches clásicose coctelería”. E por iso, José Tomé Rocafixo fincapé en “agradecer a presenciade todos os expositores neste evento,así como o seu esforzo e seu traballopor manter esta cita”.

O certamen con-tou, ademais doespazo expositivoao que aludiu o al-calde, con duascelebracións des-tacados na súa pro-gramación: Desfilede Noivos, Gala eComunión: un desfile que contou coasúltimas tendencias en moda para even-tos, maquillaxe e complementos e con-tará coa participación de modelos pro-fesionais. E, sorteo Bono-Regalo D. Ma-

nuel xa que todos os asistentes entraronno sorteo dun “bono regalo D. Manuel”,consistente en dúas ceas para dúaspersonas no restaurante Manuel Bistróde Monforte de Lemos.

Nova edición de cerimonias sociais

Raquel Arias, Luís Guitián e José Tomé, na inauguración.

OConcello de Monforteestá levando a cabounha política de posta

en valor dos recursos turísticosda cidade, neste caso recursospaisaxísticos, relacionados coCanón do Sil e a viticultura.Logo de realizar o pasado anounha completa sinalización doMiradoiro do Duque, tanto naestrada de Castro Caldelascomo en diferentes zonas dacidade, agora o Concello vaiacometer a súa reforma inte-gral para facelo máis atractivo,máis seguro, máis amplo e conmáis información.

O Miradoiro do Duque ten amellor situación xeográfica doCanón do Sil, pois está ubicadona ladeira que debuxa unhapequena curva sobre o río Sil,e deste xeito permite visibilizarunha ampla zona da RibeiraSacra a ambos lados, xusto en-riba do embarcadoiro da Depu-tación. Para a realización destaobra o Concello conta xa coaautorización da Dirección Xeralde Patrimonio Cultural da Xuntade Galicia. A licitación da obraxa está aberta e publicada naPlataforma de Contratos do Mi-nisterio de Facenda e ascendea un importe de 66.199,25 eu-ros, que se financia con fondosdo GDR e fondos municipais. O

procedemento desta licitacióné por concurso aberto. E amesa de contratación reuniraseo día 27 de febreiro ás 9:30horas para abrir as diferentesofertas das empresas que sepoidan producir.Deseño actualCon esta obra “pretendemos

que, ó mesmo tempo que seleva a cabo unha ampliación emellora, tamén queremos dotaró Miradoiro dun deseño máisactual, ampliar as zonas ondese pode contemplar a paisaxee aumentar a súa lonxitude noplano horizontal da súa pen-dente na ribeira do Sil, de xeitoque os puntos de observacióngañen altura sobre o terreo es-carpado aumentado así a sen-sación de baleiro e o seu atrac-tivo”, declara o alcalde. Ata ode agora, o Miradoiro solo tiñaun punto de observación cunbalcón de pequenas dimensiónse cunha capacidade insuficientepara a acollida de grupos devisitantes como poden ser asexcursións. Do mesmo xeito,as varandas actuais están for-madas por postes verticais demadeira de pino tratado, conpasamáns do mesmo materialsituado a 1 metro de altura e 3cables de aceiro entre o pavi-mento e o pasamáns, o que

supón un déficit na seguridadedo mesmo.

Na zona do Miradoiro, ac-tualmente tampouco existeningún panel informativo queoriente ós visitantes e lles in-dique as zonas que se podenver desde alí, e os convidedeste xeito a visitalas, dentroda labor de difusión do con-xunto da Ribeira Sacra. JoséTomé Roca resalta que “conesta proposta pretendemos me-llorar a capacidade de acollidapara grupos de visitantes e ómesmo tempo potenciar oatractivo turístico da zona, epara elo executarase un novomiradoiro con dúas zonas desdeonde contemplar a paisaxe,que se estenderán sobre a ac-tual pendente da ladeira”.Melloras técnicasCon esta actuación substi-

túese á actual planta trape-zoidal por outra deseñada conlaterais paralelos e de maioranchura, alongándose sobre aladeira e mantendo a orienta-ción cara o leste. Para iso co-locarase unha estrutura deaceiro voada sobre a ladeirafincada nunha cimentaciónoculta de formigón armado.

Na zona suroeste da ladeira,colocarase outro novo puntode observación de planta rec-

tangular rematado nunha pla-taforma semicircular, desdeonde contemplar as singularespostas de sol que, dada a súaaltitude, son as máis fermosasda Ribeira Sacra. Este novopunto de observación estarávoado sobre a ladeira medianteunha estrutura metálica igualque no caso anterior.

As varandas de protecciónserán de chapa de aceiro enon quedarán ocos polos quepoida introducirse un obxectosuperior a 10 cm. de diámetropara evitar problemas de caída,sobre todo de nenos. O pavi-mento será de táboas fixadasa un armazón metálico sopor-tado pola estrutura que voasobre a ladeira. Todo isto levaa que a superficie destinada acontemplar as incomparablespaisaxes do canos do Sil au-mentan considerablemente conovo miradoiro.

O acceso ás dúas plataformasdo miradoiro resolverase con

pavimento de lousa sobre so-leira de formigón, segundopermita a orografía do terreopero sen superar a pendentedo 10 por cento para evitarposibles esvaróns e con anchossuperiores a 1,50 metros faci-litando así o acceso ás persoascon mobilidade reducida ouen cadeira de rodas. Por estemotivo, ensancharase o accesoactual paralelo á caseta ataacadar un metro e 70 cm.,prolongándose ó mesmo tempoata enlazar coa zona de apar-camento, actualmente de terra,facilitando deste xeito o accesoó miradoiro sobre todo candoo tempo estea chuvioso. Nonovo miradoiro, no espazoexistente entre os dous palcos,colocarase un panel informativoda paisaxe que se pode con-templar, e un banco sen res-paldo con dobre cara onde sepoderá descansar e observar apaisaxe existente en toda acontorna do miradoiro.

Monforte mellorará e ampliará oMiradoiro do Duque

O alcalde, José Tomé, en rolda de prensa.

XIO FARELO | Marzo de 2019

Redacción LUGO

Galicia

OConcello de Monforte, a través da súaconcellería de Cultura, convoca oXXVIII Certame Municipal de Teatro

para centros de ensino de Monforte, que serealizará entre o 24 de abril e o 9 de maio de2019. No certame poderán participar todosos centros de ensino de Monforte de Lemosrepresentando unha soa obra de teatro. Domesmo xeito, tamén poderán participar comoinvitados outras asociacións ou colectivos lo-cais despois da correspondente petición e daaceptación por parte da Delegación Municipalde Cultura.

As solicitudes de inscrición para a partici-pación no certame presentaranse no RexistroXeral do Concello de Monforte a partir do díaen que estas bases sexan efectivas (o día enque se publiquen na web do Concello). O de-rradeiro día para realizar a inscrición é o 1de abril. A documentación que haberá quepresentar é título da obra, autor, reparto,nome do director, sinopse e duración damesma. Todos os participantes no Certamedeberán pertencer obrigatoriamente ó centroó que representan. As obras que representenos centros de ensino terán unha duraciónmínima de media hora e deberán ser estreadasno certame.XXVIII ediciónAs representacións das obras de teatro

terán lugar no salón de actos da Casa da Cul-tura Poeta Lois Pereiro, sempre ás oito datarde. As datas da posta en escena das obras,serán determinadas pola Delegación Municipalde Cultura e os centros de ensino nunha reu-

nión que terá lugar o 1 de abril no Concellode Monforte de Lemos, ás 12:00 horas. OConcello colaborará cos centros de ensinoparticipantes aportando material para a re-alización da obra por unha cantidade máximade 100 euros. Os premios consistirán na gra-vación en DVD das obras representadas queserán entregadas ós centros participantes,así como dun diploma acreditativo para cadaun dos participantes. A entrega de premiosterá lugar no salón de actos da Casa daCultura Poeta Lois Pereiro o 13 de maio ásseis do serán.

Certame Municipal de Teatro para Centrosde Ensino de Monforte

Casa da Cultura Poeta Lois Pereiro, en Monforte.

Catorce alumnos de 4ºda ESO do IES NosaSeñora dos Ollos Gran-

des de Lugo, acompañadospor dous profesores do centroe dous profesores de nacio-nalidade húngara, coñeceronas instalacións do Mazo deSanta Comba e o Centro deInterpretación Terras doMiño, co fin de realizar untraballo fotográfico e audio-visual que amose o patrimo-nio natural, cultural ehistórico da provincia. Estestraballos serán presentados aos preto de 35 alumnos doprograma Erasmus Plus Ka299que se chegarán a Lugo en

marzo coa finalidade de poren valor este enclave, si-tuado a escasos quilómetrosda capital luguesa.

As visitas ao Mazo de SantaComba son guiadas e de baldepara todos os públicos, e re-alízanse a grupos medianteinscrición previa. Forman partedo catálogo de actividadesde educación e divulgaciónambiental que se efectúandesde o Servizo de Medio Am-biente da Deputación e estáaberto a todas as persoas,colectivos ou usuarios quequeiran achegarse para co-ñecer este complexo etno-gráfico.

Estudantes coñecen asinstalacións do Mazo de

Santa Comba

Os escolares no Mazo de Santa Comba.

Acomisión de desenvolvementodo primeiro plan para o controlda presenza do xabaril en zonas

periurbanas e urbanas da cidade deLugo aprobou, por unanimidade, oprotocolo que recolle as distintas ac-cións a desenvolver nas próximas se-manas. O delegado da Xunta aclarouque a posta en marcha do plan retra-souse pola tardanza en acometer asrozas nas parcelas que os técnicosidentificaron e localizaron nos planosdas aforas da cidade como espazos derefuxio dos xabarís. Así por exemplo,explicou que o Concello de Lugo, tan

só ten realizados en torno ao 30% daslimpezas forestais comprometidas nes-tas parcelas.

“Se queremos que as medidas sexanefectivas necesitamos a implicaciónde todas as administracións, en parti-cular do Concello” –dixo Balseiro- aosque incluso convidou a cofinanciar asaccións propostas, “como por exemplocoa compra de novas gaiolas”

Precisamente a instalación das gaio-las será a seguinte das medidas aexecutar, “nos próximos días, tan pron-to contemos coas autorizacións deConcello e de Deputación, adminis-

tracións propietariasdas parcelas, procede-remos a instalalas”. Co-locaranse en lugaresde paso desta especie“escollidos coa máximadiscreción, porque decoñecerse as localiza-cións a presenza de cu-riosos pode escorrentaras manadas”ArqueirosO protocolo tamén

establece, como medida complemen-taria, a adoptar en función da efec-tividade das gaiolas, a posible utili-zación de arqueiros profesionais quese encargarán de realizar agardasnocturnas. O uso deste método decaza, moito máis seguro e rápido,

evita o emprego de armas de fogodurante a noite e que os propios xa-barís se dispersen cos disparos. Osarqueiros estarán apoiados polasforzas de seguridade para evitar pro-blemas coa incursión de animais nasvías de comunicación.

Protocolo para o control dapresenza do xabaril

Reunión da comisión de desenvolvemento do plan.

AConsellería do MedioRural destinou o pasadoano 103 millóns de euros

ás axudas para explotaciónsagrarias suxeitas ao Sistemaintegrado de xestión e controlno marco da Política AgrariaComún (PAC), que beneficiarona máis de 11.000 gandeiros daprovincia de Lugo. Esta cifrasupón un incremento do 12%con respecto aos pagos cuan-tificados no 2017.

O delegado da Xunta enLugo, José Manuel Balseiro,expuxo que estes datos poñende manifesto a relevancia des-tas achegas para fomentar acompetitividade do sector agro-gandeiro lucense “tanto polonúmero de beneficiarios comopolo importe concedido”. Probado volume e importancia dasaxudas da PAC en Lugo, enga-

diu, “é que en 20 muni-cipios da provincia asuma destas axudas su-pera o orzamento muni-cipal total, nalgún casomesmo o duplican concreces”. Así mesmo, lem-brou que xa está abertaunha nova convocatoriapara que os gandeirossoliciten os pagamentosda PAC correspondentesao ano 2019, e o prazo de so-licitudes está aberto entre o 1de febreiro e o 30 de abril.

Polo que respecta aos datosda última campaña, Balseirosubliñou que o importe prin-cipal corresponde ás axudasdirectas, que sumaron 83,1millóns de euros e inclúen odenominado pago básico, opago verde, axudas vinculadasa cultivos para alimentación

animal ou á produción de le-gumes de calidade, ás explo-tacións que manteñan vacasnutrices, vacún de cebo ouvacún de leite, así como ovinoe caprino, e aos agricultoresque inicien a súa actividadecon menos de 40 anos.TerritoriosPor outra banda, concedé-

ronse axudas ás explotaciónssituadas en zonas con limita-

cións naturais, por unha contíaglobal de máis de 9,5 millónsde euros. En terceiro lugar fi-guran as axudas agroambien-tais, por valor de 8,9 millónsde euros, para primar aos agri-cultores que aplican prácticasbeneficiosas para o clima ou omedio ambiente. E por último,os pagos para a produciónecolóxica chegaron aos 1,4millóns de euros na provinciade Lugo.

En canto á distribución porcomarcas, a Terra Chá e Meiraasumen 28,5 millóns de euros,o 27% do total; a suma dasáreas de Lugo, A Ulloa e a

Montaña alcanza os 33 millónsde euros, o 32% do total; acomarca de Sarria recibe 18millóns de euros, o 17% dototal; a zona sur da provincia-Lemos, Chantada e Quiroga-suma 14,6 millóns de euros, o14% do total; e finalmente acomarca da Mariña lucense re-xistra 8 millóns de euros enaxudas da PAC, o 7,8% dototal. Os cinco concellos daprovincia que maior contía daPAC reciben son os de Sarria(5,3 millóns de euros), A Pas-toriza (4,6 millóns), Paradela(4 millóns), Friol (3,8 millóns),e Guitiriz (3,7 millóns).

O FARELO | Marzo de 2019XII

Redacción LUGOGalicia

AXunta entregou mate-rial e equipamento deemerxencias a Agrupa-

cións de Voluntarios de Pro-tección Civil e GES de seteconcellos da provincia deLugo. Os beneficiarios foronos concellos de Xove, Lou-renzá, Viveiro, Ribadeo, Xer-made, A Pontenova e Cervo.En total, recibiron dúas pick-up, tres remolques, un furgóne unha moto de auga. Sú-manse así aos outros cincoconcellos da provincia querecibiron material a finais domes pasado: Cervantes, Ne-gueira de Muñiz, Meira, Bece-rreá e Quiroga. Nesa ocasión,a Xunta fixo entrega doutrasdúas pick-up, un remolque edous furgóns.

Estas entregas forman partedo investimento histórico queestá a realizar a Xunta nos úl-timos anos en equipamento

de emerxencias para os con-cellos galegos, e que xa acadaos 10,5 millóns de euros. Ade-mais da cesión de material, aXunta mantén un compromisoactivo co mantemento e fi-nanciamento dos servizos deemerxencias, como se demostraa través de exemplos comoconvenio dos Grupos de Emer-

xencia Supramunicipal, aos quedestinará 13,7 millóns.

Este apoio vén a recoñecertamén o labor esencial querealizan os voluntarios e vo-luntarias, así como os profe-sionais que traballan na pre-vención e atención ás emer-xencias e contribúen así á se-guridade de toda a cidadanía.

A Xunta entregou material eequipamento de emerxencias

Sete concellos lucenses recibiron material para atender emerxencias.

AXunta está a impulsaren Lugo e en Monfortede Lemos o emprego

nos sectores da hostalería eturismo a través do ProgramaIntegrado Dimo IV, que sedesenvolve en colaboracióncoa Asociación Provincial deEmpresarios de Hostalería eTurismo. O director xeral deOrientación e Promoción La-boral, Alfonso Marnotes,acompañado polo delegadoda Xunta en Lugo, José Ma-nuel Balseiro, visitou na ci-dade lucense aos alumnos ealumnas desta iniciativa naque participan 100 persoassen emprego e conta cun ob-xectivo de inserción laboraldo 45%.

A Consellería de Economía,

Emprego e Industria financiaao 80% esta iniciativa, a tra-vés dunha axuda de 250.000euros. O perfil dos partici-pantes son persoas con difi-cultades para atopar un tra-ballo como son persoas concapacidades diferentes, me-nores de 30 anos con baixacualificación, mulleres e per-soas inmigrantes.

Nesta edición do programapriorizouse por primeira vezaos Concellos Emprendedores,os que forman parte do con-venio que a Xunta asinou coaFederación Galega de Munici-pios e Provincias (Fegamp)para impulsar en Galicia o de-senvolvemento de novos pro-xectos industriais, como é ocaso de Monforte de Lemos.

O programa ten un ano de duración.

A Xunta impulsa en Lugo eMonforte emprego na

hostalería

Medio Rural destina axudas da PAC paragandeiros lucenses

As axudas superan os orzamentos muni-cipais dos concellos beneficiados.

XIIIO FARELO | Marzo de 2019

GaliciaRedacción OURENSE

Aourensá María R. Gómez Igrexasobtivo o III Premio Poesía ElCercano polo seu poemario “Es-

pellos de Hamlest amarelos” do que oxurado destacou a orixinalidade davoz, a súa innovadora proposta, o seuperfecto encaixe dentro da tradición ea creación dun eu poético propio nunespazo íntimo persoal.

A autora estudou Psicoloxía en Com-postela e doutorouse en Filosofía enMadrid. Traballa no Equipo de Orien-tación Específico da Consellería deEducación, departamento de Ourense.A presentación do libro e a súa autorafarase en El Cercano o próximo 15 demarzo. A organización recibiu 53 ori-xinais procedentes de distintos países.Entre os finalistas da deliberación úl-tima do xurado, composto polos es-critores José María Pérez Álvarez, San-tiago Lamas e Manuel Janeiro, desta-caron os seguintes orixinais: Xestosprofundos; Soamente; O melancólicopracer das voces das divas; París, aofinal do día; O estómago dos peixes;Charcos; Unha historia de todos, eMiradas.

Fallado o III PremioPoesía El Cercano

Afotógrafa coruñesa Loly Villochpresenta, no Museo Municipal deOurense, o seu proxecto exposi-

tivo de fotografía Metauniversos co-tiáns, unha colección de 44fotografías impresas en formato car-tón-pluma a maiores dunha instalaciónen vitrina representando unha das es-cenas da fotografía e unha proxecciónda artista. Permanecerá na sala 1 doespazo expositivo da rúa Lepanto atéo 10 de marzo, e está organizada coacolaboración da Fundación Cum Laude.

O proxecto mergúllase nos metau-niversos da muller, e vén acompañadapor unha serie de paneis que querendarlle visibilidade ás desigualdadesexistentes en materia de igualdade naactualidade, desde o espazo íntimoaté o público e mesmo institucional.“Situacións e contextos que se repitensen importar o lugar no que nos ato-pamos”, afirma a artista. Así, en cadaimaxe preséntanos o fogar, o cotiá,co mundo onírico que se crea nacabeza da protagonista desta historia,un xogo entre os espazos macro e osmicro: fotografías que transcenden do

singular e nos elevan ao universal.Especializada en fotografía creativa

e de viaxes (mesmo de carácter sub-marino), Loly Villoch comezou acaptar imaxes á idade de 9 anos. Asúa formación completouse a caróde fotógrafos como Gabi Tizón, SofíaMoro, Estela de Castro ou AlbertoGarcía-Álix.

Os seus metauniversos, converti-dos tamén en fotolibro, viaxaronpor outros espazos coma o Aire Cen-

tro de Arte de Santiago de Compos-tela, e diferentes librarías de Galicia,entre elas a libraría Eixo de Ourense.Así mesmo, participou en numerosasexposicións e publicacións colectivassobre fotografía en Santiago deCompostela.

O Museo Municipal está aberto demartes a domingo no seguinte horario:de martes a sábados, de 11:00 a13:30 e de 18:30 a 21:30 h., e osdomingos de 11:00 a 13:30 h.

'Metauniversos cotiáns', fotografías contraos micromachismos

Instalación en vitrina de Loly Villoch.

O FARELO | Marzo de 2019XIV

Redacción OURENSEGalicia

Este simposio pretendeter como base fundamen-tal o debate, a reflexión

e a proposta de achegas entretodas as partes interesadas.Trátase dun proxecto que pro-move o diálogo, como pontepara conseguir o entende-mento e o compromiso paraimpulsar as adaptacións sani-tarias que se identifiquencomo necesarias para unhamellor abordaxe das enfermi-dades de baixa prevalencia ouRaras.

A OMS ten identificadas ac-tualmente 7.000 enfermidadesraras, ás que hai que sumar asenfermidades ‘ultra raras’, aque-las que afectan a menos decinco persoas por cada 100.000habitantes, é dicir, teñen unhaprevalencia dez veces menorentre a poboación.

É por iso que o posibilitarpor medio deste simposio, oachegamento á realidade dasenfermedades ultra raras e den-tro delas, as ciliotaías, asícomo acceder a unha informa-ción valiosa por medio de cien-tíficos, especialistas, médicos,

enfermeiros/ as, educadores/as, terapeutas, asociacións, fa-miliares e os verdadeiramenteprotagonistas, servirán para es-tablecer as bases do que estáben, o que se avanza e o doque queda por facer.

O nome de ciliopatías faireferencia a un grupo de en-fermidades que causan unhadisfunción ou mal funciona-mento dun organelo celular,parecido ao cabelo chamadocilio. Os cilios participan natransducción dunha variedadede sinais extracelulares queinflúen na polaridad, crece-

mento neuronal, diferenciaciónou mantemento dos tecidos.

No simposio ofrecerase unhavisión global a preto das en-fermidades raras, xa que sedará unha abordaxe integraldo tema no que se uniránciencia e pacientes. Os pa-cientes son expertos das súasenfermidades e contribúen dun-ha maneira valiosa á configu-ración da investigación, polí-ticas e servizos no ámbito dasenfermidades raras. É por isoque neste simposio os pacien-tes e as asociacións xogasentamén un papel importante.

Ourense celebra en marzo o “I SimposioInternacional de Enfermidades Ultra Raras”

Presentación do simposio.

OPSdeG-PSOE de Cas-trelo de Miño vén demanter un encontro

con responsables da Confede-ración Hidrográfica do Miño-Sil, no que trataron eimpulsaron proxectos claveque os socialistas deste mu-nicipio ourensán defenden,entre outros, unha gran sendapeonil ou unha área termal,ambos na contorna do ríoMiño, proxectos que defende-rán no seu programa electorale que consideran fundamen-tais para mellorar a calidadede vida do pobo e para o im-pulso do sector turístico.

A portavoz do grupo mu-nicipal, Catalina González,mantivo esta reunión co pre-sidente da Confederación Hi-

drográfica, José Antonio Qui-roga, co fin de analizar estesproxectos que o PSdeG-PSOEconsidera “clave para o pre-sente o o futuro de Castrelo”.González asistiu acompañadade varios veciños e veciñaspara expoñerlle ó máximoresponsable deste organismodependente do Ministeriopara a Transición Ecolóxica,distintas propostas, ideas eproxectos que afectan par-ticularmente ás localidadesasentadas na ribeira mesmado Miño, e para defenderque se realicen novos in-vestimentos que melloren acalidade de vida e de lecerde toda da veciñanza do mu-nicipio, así como o atractivoturístico do Concello.

Os socialistas impulsan unhasenda peonil e área termal

en Castrelo de Miño

Catalina González con José Antonio Quiroga.

OPSdeG-PSOE de Leiroimpulsará no vindeiropleno local, unha ini-

ciativa co fin de activar a ins-talación dunha rede de fibraóptica neste municipio ouren-sán. Na moción, os socialistasreclaman ó grupo de gobernolocal do PP que “se interese eexecute a instalación da fibraóptica utilizando todos os me-dios ó seu alcance”, para queLeiro “deixe de ser de outro sé-culo no sector das telecomuni-cacións”, insistindo “unha vezmáis en que este feito impideo crecemento e fomenta oatraso e o illamento”.

Tamén demandan que se es-tude a posibilidade de manterconversas con empresas sub-ministradoras para estenderesta rede, e que se dean algúntipo de facilidades ou incen-tivos para que a acometidadestas obras sexa “interesante”para estas empresas. Igual-mente piden solicitar algúntipo de axuda ou subvencióná Xunta de Galicia, ó GobernoCentral e á Deputación de Ou-rense para así facilitar a im-plantación da fibra.

Manuel Rodríguez manifestaque “o abandono do rural tenmoitas facianas e unha delas

é a fenda dixital que se com-porta coma un círculo vicioso,no que as administracións nongaranten un acceso ás novastecnoloxías de xeito igualitarioe, por iso, a xente moza e osemprendedores non van asen-tarse nos municipios que nonson cidades ou grandes vilas”.

Os socialistas recordan que“hai moitos profesionais quetraballan vía Internet, e mozose mozas que utilizan a redepara os seus estudos”, poloque, sinalan, “ó acceso á in-formación a unha velocidaderápida é imprescindible, senesquecer que as redes sociais

forman parte da vida de moitaspersoas para comunicarse”. “Afibra óptica é a tecnoloxíaidónea para mellorar a calidadedestes servizos”, insisten antesde recordar que estas redestamén son importantes para

diversificar a oferta ofrecidapolo sector audiovisual, xaque permiten ofrecer gran va-riedade de servizos en liña, aprezos máis asequibles queos contidos accesibles vía sa-télite.

O PSdeG pide rede de fibra óptica para Leiro

Leiro ten 1.583 habitantes distribuidos en nove parroquias.

XVO FARELO | Marzo de 2019

Galicia

“Feitos fronte ó fume e lici-tacións fronte a contasfantasiosas”, declaran

desde o PSdeG-PSOE logo daparálise ante as necesariasobras nun dos museos máissenlleiros de Galicia. Din ossocialitas que veñen “desacar ó Museo Arqueolóxicode Ourense (Musarq) do aban-dono ó que o tiña sometido oPP, logo de oito anos de pa-rálise e desvergoña, ante asnecesarias obras nun dos mu-seos máis importantes e sen-lleiros de Galicia, que selocaliza nun dos poucosexemplos que se conserva nacomunidade de arquitecturado románico civil, ubicado naPraza Maior.”

O PSOE asegura que “cum-pre os seus compromisos elicitou as obras do Museo Ar-queolóxico de Ourense por

importe de 12.246.860,33 eu-ros e un prazo de execuciónde 30 meses”. “Os socialistasdesbloqueamos a situaciónanómala que afecta ó patri-monio histórico e cultural daprovincia, mentres os popu-lares quedaron de brazos cru-zados e non foron quen de

axilizar as obras para que aapertura sexa unha realidade”.“Estivemos oito anos sufrindounha absoluta parálise e vendocomo os gobernos de MarianoRajoy e de Núñez Feijóo foronincapaces de facer nada paraimpulsar unhas obras que, fi-nalmente, tivo que materializar

o goberno socialista só poucosmeses despois de chegar a LaMoncloa”, sinalan desde opartido socialista ourensán.

Os socialistas levan anosinstando esta apertura e a ex-posición das case 40.000 pezasgardadas nun almacén, e poriso celebran que o patrimonioourensán vai saír do ostracismoó que o tiñan sometido osconservadores. “Feitos fronteó fume e licitacións frontecontas fantasiosas que logonon executaban obras”, de-claran desde o PSdeG-PSOE.

Xestionado pola Xunta perode titularidade do Estado, oMusarq leva máis de tres lus-tros co cadeado botado pormor dunhas obras de rehabi-litación que, ata o de agora,aparecían e desaparecían dosOrzamentos Xerais do Estadoe dos feitos dos gobernos.

O Goberno central licita as obras de rehabilitacióndo Museo Arqueolóxico

O Museo Arqueolóxico de Ourense leva quince anos pechado.

Axunta de goberno localfoi informada dunhasentenza que obriga ao

Concello de Ourense a pagar27.915 euros por anular unconcerto do grupo Waterboysque debía celebrarse co gallodas festas da cidade en 2015.A actuación foi cancelada noúltimo momento porque ostécnicos municipais enten-dían que non era posible re-alizar os trámites oportunospara realizar a contratación,que fora apalabrada por co-rreo electrónico, segundo ex-plicou o alcalde, JesúsVázquez.

O Concello pagarápor anular un

concerto

Redacción OURENSE

Oconselleiro do MedioRural, José González,reuniuse co alcalde do

concello ourensán da Gudiña,José María Lago, para analizarposibles colaboracións en ma-teria de mobilización de te-rras, co fin de ampliar a baseterritorial das explotaciónsagrogandeiras da zona e loitarasí contra o abandono de pre-dios e os incendios forestais.O conselleiro salientou o tra-ballo que está realizando aAxencia Galega de Desenvolve-mento Rural para reducir o nú-mero de terreos abandonadosna comunidade. Neste senso,González sinalou que en Gali-cia hai actualmente arredor de114.000 hectáreas de terracon boa aptitude agraria paraser postas en produción e,

desas, unhas 46.000 son damellor calidade. Precisamenteun dos obxectivos da Conselle-ría é facilitar o mercado de te-rras e atopar solucións querespondan con axilidade ás de-mandas de territorio por partedas explotacións e poñer envalor estas terras.

O titular de Medio Rural to-mou nota do interese do al-calde por poñer en marcha unproxecto deste tipo, centradona recuperación de soutos tra-dicionais de castaña e de pra-derías en terras de pasteiroabandonadas. No primeiro caso,José González lembrou ademaisque está aberto o prazo parasolicitar as axudas para a crea-ción de superficies forestaismediante a plantación de co-níferas e frondosas tales como

piñeiros, carballos, castiñeirose nogueiras.

No tocante o plan de pastosen extensivo, o conselleiro sa-lientou que próximamente co-mezarán os traballos de acon-dicionamento de máis de 300hectáreas no concello veciñode Cualedro. Trátase dunhainiciativa que dá resposta aunha das 30 medidas deseñadastras a vaga de incendios dopasado ano, no que atinxe,en concreto, á mellora das zo-nas de pastoreo extensivo nosur de Galicia. O titular deMedio Rural trasladoulle aorexedor municipal a importan-cia destes traballos dentrodunha estratexia de dinami-zación e aproveitamento sus-tentable dos espazos rurais.Así, a través deste plan búscase

unha ordenación silvopastorilque racionalice o aproveita-mento do monte e actúe comoferramenta para controlar avexetación arbustiva. Un pro-xecto polo que o alcalde mos-trou gran interese polos be-

neficios que conleva para osagricultores e gandeiros dazona en xeral e tamén polaseguridade dos propios veciñosen particular, ao actuar comoferramenta de prevención doslumes forestais.

José González con José María Lago.

A Gudiña inicia proxectos de recuperación de soutos tradicionais

OConcello de Sobermantivo a primeirareunión cos 25 ade-

gueiros preinscritos para parti-cipar na XXXIX Feira do Viño deAmandi que se celebrará enSober o próximo sábado e do-mingo de Ramos, 13 e 14 deabril. Na reunión avanzáronsealgúns detalles da próxima edi-ción da feira que será presen-tada oficialmente xunto coas

actividades do ‘Mes do Amandi’o día 16 de marzo no miradoirode SoutoChao, en Doade.

O Goberno local perfila xaa programación do ‘Mes doAmandi’ que contará con catascomentadas, xornadas de ma-ridaxe, en colaboración coaEscola de Hostalería de Ro-sende, actividades musicais,xornadas técnicas coorganiza-das coa EVEGA, entre outros.

A adega Don Bernardino inau-gurará a mostra vitivinícolaen recoñecemento e lembranzado seu fundador e pioneiro daFeira do Viño de Amandi e daD.O. Ribeira Sacra, BernardinoRodríguez de Santa Cruz deBrosmos, falecido aos 89 anoso pasado mes de novembro.

A principio de xaneiro pu-blicáronse as bases do concursopara o cartel anunciador da

XXXIX Feira do Viño de Amandi.A persoa gañadora levará unpremio en metálico de 600

euros. Este ano a feira terácomo convidado de honra aoConcello do Saviñao.

O FARELO | Marzo de 2019XVI

Galicia

OConcello de Soberanuncia que a fadistaMaría do Ceo será a

pregoeira da XXXIX Feira doViño de Amandi, que este anose celebrará na localidade afin de semana do 13 e 14 deabril. O pregón será o do-mingo, día 14 de abril ao me-diodía. O alcalde de Sober, o“popular” Luis Fernández Gui-tián, recorda que a artista xaestivo recentemente dúasveces na localidade presen-tando os seus últimos traba-llos, concertos que tiveron ungrande éxito. En concreto, en2016 María do Ceo presentouo seu álbum ‘De Portugal aGalicia fado’ e o ano pasado,‘Cancións para nenos e nenas’.

O goberno local segue apos-tando así para dar o pregón odía grande da Feira do Viño deAmandi por persoas de reco-ñecido prestixio en diferentesámbitos, nesta ocasión rela-cionadas coa música, como xafixo en anos anteriores conpregoeiros de talla internacio-nal, como a fadista de orixeportuguesa, así como Rosa Ce-drón ou os gaiteiros Carlos Nú-ñez e Cristina Pato. “Pregoeirosdo mundo musical, xa que oAmandi e a Banda de Soberson dúas referencias do nosoConcello”, precisa o rexedor.

TraxectoriaA día de hoxe, dicir María

do Ceo é o mesmo que dicirfado. Considerada a sucesorade Amália Rodrigues por nonpoucos críticos, a súa é, senembargo, unha traxectoria úni-ca na que se funde a melan-colía do portugués coa dozurado galego. As súas excepcio-nais dotes vocais e a súa in-nata musicalidade fan dos con-certos de María do Ceo expe-riencias fascinantes que so-merxen ao público na paixóne na tenrura do fado tradicio-nal, pero tamén na personali-dade dunha artista singular.Embaixadora da cultura galegaen todo o mundo, a súa des-tacada carreira internacionalestá enraizada no fado como

inspiración básica e amosaesa identidade cultural luso-galaica que María do Ceo re-presenta, pode que, mellorque ninguén.

Nacida na cidade portuguesade Porto, respirou o fado desdeo berce grazas a seu pai, fa-dista afeccionado. Cando con-taba dez anos, a súa familiatrasladouse a Ourense e nesacidade viviu desde entón. Denena escoitaba os discos deAmália Rodrigues que seuspaís traían de Portugal, peroao residir en Galicia nuncativo contacto cos círculos defados de Lisboa. Así desen-volveu unha forma de cantardiferente, na que as dúas tra-dicións conflúen cunha asom-brosa naturalidade.

María do Ceo é nada en Porto.

A fadista María do Ceo pregoará a XXXIX Feira do Viño de Amandi

OConcello de Soberofrecerá unhaampla programa-

ción para celebrar o En-troido. O Entroido tamén sevai celebrar de xeito espe-cial para os máis pequenos,de maneira que haberáunha edición específica dasMerendas con Contos parapreparar esta data festiva epoder confeccionar os dis-fraces. O día 8 faranse ospreparativos para o En-troido, mentres que o día15 haberá un obradoiro decompadres e comadres. O21 de febreiro será o Xovesde Compadres e o 28 de fe-breiro o Xoves de Comadres.O 1 de marzo o protago-nista será o CEIP Plurilin-güe Virxe do Carme cundesfile do alumando polas

rúas de Sober. O Concelloconvocou ademais o V Cer-tame de Coplas de Entroido,cuxo prazo de presentaciónremata o 20 de febreiro.Baile da CachuchaO sábado día 2 de marzo

celebrarase o día grande oEntroido co desfile de com-parsas e o XIII Baile da Ca-chucha. A festa dará comezoás 17:30 horas co desfilede comparsas polas rúas deSober. De seguido, ás 18:30horas haberá música, incha-bles, xogos e merenda paratodos os participantes nopavillón do CEIP Virxe doCarme. Xa ás 19:30 horasfarase o desfile de disfracese haberá premios para asmellores propostas. Taménse fará unha degustaciónde cachucha e viño.

Sober programa oEntroido

A 39 edición da Feira do Viño de Amandi será o 13 e 14 de abril.

Sober celebra en abril a XXXIX Feira doViño de Amandi

XVIIO FARELO | Marzo de 2019

Galicia

Oconselleiro do MedioRural, José González,recibiu ao alcalde do

concello de Sober, Luís Fer-nández, para coñecer as nece-sidades deste municipiolugués relacionadas co agro.O alcalde solicitoulle ao con-selleiro a posibilidade de con-tar cun tractor rozadora, co

fin de mellorar así o mante-mento e limpeza da malezanas infraestruturas rurais, endeterminadas leiras e nas pro-pias redes secundarias de fai-xas de xestión da biomasa.

Ademais, José Gonzálezpuxo tamén en valor o pro-xecto que se acaba de remataren Sober para recuperar terras

abandonadas e dedicalas aocultivo de pastos e cereais.Trátase dunhas 25 hectáreasde antigas terras de laborpropiedade de particularesque foron integradas ao Bancode Terras de Galicia para oseu arrendamento por dousprodutores individuais dazona.

Medio Rural e Sober colaboran na prevenciónde incendios forestais

José González e Luís Fernández Guitián.

ABiblioteca Pública Pro-vincial de Lugo, que de-pende da Consellería de

Cultura e Turismo, xestionoudurante o pasado ano 152.923préstamos de libros, vídeos eoutro material, organizoupreto de 200 actividades cul-turais e 33 exposicións e mos-tras bibliográficas.

Estes datos foron dados acoñecer polo delegado da Xuntaen Lugo, José Manuel Balseiro,que subliñou que o centro “éun referente cultural para acidade”, que “avanza cos tem-pos” e ofrece cultura “en todosos soportes e formatos, tantonestas instalacións como através de plataformas onlinee das redes sociais, que utilizapara abrirse a un maior abanode público e dar a coñecer assúas propostas”.

Balseiro destacou que a Bi-blioteca conta con 34.644 so-cios rexistrados “e segue me-drando, xa que o pasado anorexistráronse 1.608 altas novas”.Aclarou que o centro ten ser-vizos para a cidadanía en xeral,non só para os socios. En total,no 2018 contabilizou case100.000 visitas ás instalacións;o mes de maior afluencia depúblico foi maio, con máis de23.000 visitas, e o de menorafluencia agosto, con algo máis

de 10.200 visitantes.Polo que respecta aos prés-

tamos, o 75% foron libros, o21% documentos audiovisuais(vídeos en distintos soportes)e o resto revistas, documentossonoros ou documentos elec-trónicos -como CDRom ou xo-gos-. Tamén presta ordenadoresportátiles e libros electrónicos(253 préstamos o pasado ano).

Balseiro destacou o feitode que o terceiro libro máissolicitado foi unha obra engalego, “A memoria da choiva”,de Pedro Feijóo. En primeirolugar situouse “Todo esto tedaré”, a historia de DoloresRedondo que ten por escenarioa Ribeira Sacra e coa quegañou o Premio Planeta no2016, e o segundo máis de-mandando foi “La chica deltren”, de Paula Hawkins.

En literatura infantil, os tí-tulos máis prestados foron, poresta orde, “El Pollo Pepe”, deNick Denchfield e Ant Parker;“La vaca que se subió a un ár-bol”, de Gemma Merino; e “Dia-rio de Greg”, de Jeff Kinney.

Balseiro subliñou que aXunta ten en marcha a plata-forma de préstamo de libroselectrónicos GaliciaLe, “todaunha biblioteca online á queos usuarios da Rede de Bi-bliotecas Públicas de Galicia

poden acceder cun click dendeas súas casas”.Axenda culturalA Biblioteca desenvolve

unha ampla axenda culturaldirixida tanto aos socios comoao conxunto da cidadanía. Oano pasado realizáronse pretode 200 actividades culturaispolas que pasaron 3.100 per-soas. A programación infantilfigura entre a máis demandada.Así, máis de 1.000 persoasparticiparon nas actividadesde animación á lectura, comocontacontos para os máis pe-quenos, obradoiros de diversatemática -o máis recente, sobreilustración, celebrouse a se-mana pasada- e espectáculosfamiliares.

Por outra banda, case 1.300persoas participaron nas visitasguiadas da Biblioteca. En moitoscasos son visitas concertadascon colexios, para que os nenose nenas se acheguen aos librose coñezan as múltiples opor-tunidades culturais e de ocioque alí poden atopar.

Paralelamente, o centro or-ganiza conferencias, presen-tacións de libros e proxecciónscinematográficas -entre outras,cómpre lembrar que esta éunha das sedes da Semana In-ternacional de Cine de Autorde Lugo-. O ano pasado orga-

nizáronse en total 23 eventosdeste tipo, nos que participaroncase 700 persoas.

Así mesmo, no centro fun-cionan tres clubs de lectura(adultos, inglés e cómic), nosque participan 63 persoas. Haitamén un club de conversa eninglés con 21 inscritos e oano pasado desenvolvéronsetres obradoiros de escrituracreativa con 45 participantes.

Balseiro resaltou que “unhadas características que definea axenda da Biblioteca é queestá moi pegada ao calendariocultural, tanto en xeral comoao da cidade”. Nese sentido, odelegado apuntou que “non éestraño que as exposicións,mostras bibliográficas e acti-vidades celebren as festas po-pulares, como o entroido ou oSan Froilán, e tamén todas asefemérides relativas aos librose ás bibliotecas”. En total, opasado ano estas instalaciónsalbergaron 33 exposicións e

mostras bibliográficas, infantíse para o público adulto. Nestemomento está exposta unhamostra sobre o Camiño de San-tiago, conmemorando os 25anos do Xacobeo 93, e o día30 inaugúrase unha exposiciónda obra pictórica de Castelaopara conmemorar o Día daIlustración, unha iniciativa daConsellería de Cultura e Turismoen colaboración coa AsociaciónGalega de Profesionais da Ilus-tración (AGPI).

Por último, Balseiro fixo re-ferencia aos certames de Poesíade Nadal e das Letras Galegas,que organiza a Biblioteca Pro-vincial en colaboración cunhavintena de bibliotecas públicasda provincia. Centos de escolaresparticipan na fase local de am-bos concursos. En cada casochegan á final provincial, quese dirime nesta biblioteca, máisdun cento de traballos que sonpremiados primeiro nos seusrespectivos municipios.

Balseiro destacou que a Biblioteca é un referente cultural para a cidade.

A Biblioteca Pública de Lugo xestionou153.000 préstamos en 2018

O FARELO | Marzo de 2019XVIII

RedacciónGalicia

Oconsello regulador dadenominación de orixeRibeiro vén de ser co-

laborador activo na XXI edi-ción do Campionato Oficial deGalicia de Sumilleres, ondeJuan Manuel Casares Gándara,presidente da denominaciónmáis antiga de Galicia, parti-cipou como xurado no cam-pionato galego de sumilleresorganizado por AGASU (Aso-

ciación Galega de Sumilleres.O gañador do campionato

foi Eduardo Camiña Ucha, dorestaurante Mugaritz, en Gui-puzkoa, o segundo posto foipara Tomás Ucha Altamirano,tamén do Mugaritz. A probafoi clasificable para o cam-peonato nacional de sumilleresUAES, que se disputará navindeira edición do SalónGourmets, no mes de abril en

IFEMA, Madrid. Eduardo e To-más serán os que representa-rán a Galicia na final a nivelnacional.

O xurado profesional queavaliou aos participantes estivoformado por sumilleres de AGA-SU, da Asociación Galega deEnólogos, Patricia Presas e Al-fonso Losada, os profesoresdo IES Carlos Oroza, ManuelHermo, Tina Vázquez e Carlos

Pérez, do Centro Superior deHostalería de Galicia, MartaFernández, da Asociación Ga-llega de Barmans, Jose Soto,o presidente do C.R.D.O. Ri-beiro, Juan Manuel Casares,

da revista HG&T, GuillermoCampos do Instituto Galegodo Viño, Juanjo Figueroa e daUAES (Unión de AsociacionesEspañolas de Sumilleres), JuanMuñoz e Alfredo Álvarez.

O campionato celebrouse no IES Carlos Oroza de Pontevedra.

O Ribeiro colaborou no XXI campionatooficial de Galicia Sumilleres

"Cansa" e "farta" tanto doPartido Popular como dotrato dispensado polos

seus compañeiros, Montse-rrat Lamas Novoa anunciouque abandona o seu escanona Deputación, no Concellode Xinzo de Limia e causabaixa nas filas do PP. MontseLama admite ter conversa-cións con Ciudadanos. O queconfirma tamén o secretariode organización de Ciudada-nos en Galicia, LaureanoBermejo. Non é oficial, peroé moi probable que Lamadeu o paso despois de acharacomodo nas filas da forma-ción laranxa. Das do PP, aconcelleira de Xinzo e depu-tada provincial dixo irse "de-fraudada" tras sentirse"abandonada" polos seuscompañeiros, o mesmo noConcello de Xinzo de Limiaque a Deputación. Nestainstitución, Montse Lama foia responsable de Transparen-cia e Goberno Aberto da ins-titución provincial, así comointegrante da xunta de go-berno Goberno da que, ade-

mais, era a portavoz. O presidente do PP, José

Manuel Baltar, cualificou de"persoal" a decisión de Mont-se Novoa, á que non conce-deu maior transcendencia. Eque tampouco sorprendeu omáis mínimo nas filas dopartido en Ourense, despoisde que se coñecesen os seuscontactos con Cidadanos ede que o pasado 29 de xa-neiro denunciase nun diariodixital de Xinzo que "nonPP non queren mulleresvalentes, preparadas, conpersonalidade e con criteriopropio".

Montse Lamas vaise doPP, da Deputación e do

Concello de Xinzo

Monserrat Lamas Novoa.

OPSdeG-PSOE esixe óalcalde tránsfuga deSan Xoán de Río, Luis

Castro, que deixe a acta deconcelleiro e que se absteñade votar co grupo socialista,a formación política quegañou as pasadas elecciónslocais e pola que foi elixidopara o cargo no gobernodeste municipio. Así mesmo,os concelleiros e concelleirassocialistas desta localidadexa reclamaron formalmente ásecretaría, que o rexedorcomprado polo Partido Popu-lar, deixe de formar parte dogrupo municipal do PSOE,“logo de entregarse ás redescaciquís do baltarismo e,polo tanto, reclaman quepase inmediatamente ó grupode edís non adscritos, tal ecomo recolle a lexislación vi-xente para estas situación”,sinala o PSdeG.

Nun escrito dirixido á se-cretaría xeral do Concello deSan Xoán de Río, notifican for-malmente que “o concelleiroelecto na candidatura do

PSdeG-PSOE nas elecciónslocais celebradas o 24 demaio de 2015, de acordoco establecido no artigo8.1b dos Estatutos doPSOE, perdeu a súa con-dición de militante destaformación política, motivopolo que xa non formaparte do grupo do PSdeG-PSOE na corporación mu-nicipal do concello, dei-xando de representar aesta formación política a todosos efectos”. Nese documentorexistrado recentemente, con-clúen que dan traslado da novasituación legal do tránsfuga“co fin de que se adopten asmedidas oportunas ós efectosda súa actuación corporativa”.

Os socialistas anuncian paraeste municipio da provinciade Ourense, unha nova can-didatura socialista “gañadorae máis sólida e forte que nun-ca”, e destacan que a comprade alcaldes e alcaldesas dou-tras formacións políticas, queBaltar está a executar em-pregando fondos públicas da

Deputación, incumpre grave-mente o pacto antitransfu-guismo no que os partidos –entre eles o PP– se compro-meteron a combater estas“prácticas deplorables que osseus partícipes deberán ex-plicar ós veciños e veciñasós que agora traizoan”. Taménaseveran que “propoñer eaceptar esta compra de von-tades políticas e institucionaisé rexeitable desde o puntode vista ético e moral, xaque supón un ataque directoá vontade da veciñanza deSan Xoán de Río, expresadacon rotundidade nas urnas”.

O PSdeG esixe ó alcade tránsfugade San Xoán de Río que deixe a

acta de concelleiro

Luis Castro, alcalde de San Xoán de Río.

XIXO FARELO | Marzo de 2019

Redacción

Novas da Raia

AFundação Bienal de Artede Cerveira voltou a serreconhecida pela terceira

vez com o selo “EFFE – Europefor Festivals, Festivals for Eu-rope” para o biénio 2018-2019.Trata-se de uma distinção pro-movida pela European FestivalsAssociation, com o apoio da Co-missão Europeia e do Parla-mento Europeu, que visareconhecer a qualidade dos fes-tivais europeus.

A ‘EFFE – Europe for Festivals,Festivals for Europe’ tem comoobjetivo a promoção de festivaiseuropeus comprometidos comas artes, as suas comunidadese os valores europeus. Nas pa-

lavras do presidente da Funda-ção Bienal de Arte de Cerveira,Fernando Nogueira: “É para nósuma honra ver distinguida abienal de arte mais antiga dopaís no contexto artístico eu-ropeu. Este selo contribui, semdúvida, para reforçar o recon-hecimento internacional doevento e de Vila Nova de Cer-veira, como um hub culturalde excelência”.

Os vencedores do Selo EFFEnão beneficiam apenas do re-conhecimento pelo seu trabalhoe valor, como também de umamaior visibilidade e de novasoportunidades de trabalho emrede, uma vez que alarga o en-

volvimento com a comunidadeartística. Segundo comunicadoda organização, sediada em Bru-xelas, “acima de tudo a EFFEreconhece a imensa excelênciadestes festivais no seu trabalholocal diário em toda a Europa”.

Bienal Internacional de Arte de Cerveiraconquista selo europeu pelo terceiro ano

Com a implementaçãodo projeto “Folclorevai à Escola”, as

crianças do ensino pré-esco-lar do Agrupamento de Esco-las de Monção e da SantaCasa da Misericórdia de Mon-ção, vão familiarizar-se coma arte do folclore.

Desafio lançado pelo GrupoFolclórico das Lavradeiras deS. Pedro de Merufe e aceitepela autarquia local e maisseis ranchos do concelho, o“Folclore vai à Escola” ini-ciou-se na passada quinta-feira, dia 7 de fevereiro, etermina a 21 de junho, en-volvendo um total de 319

com idades entre 3 e 6 anos. O projeto, entre as 16h00

e as 17h00, realiza-se umavez por mês na Santa Casada Misericórdia de Monção eem cada uma das escolas (EBVale do Mouro/Tangil, EB Es-trada/Mazedo, EB Pias, EBJosé Pinheiro Gonçalves, JICortes) com a participaçãode sete agrupamentos fol-clóricos do concelho (Lavra-deiras de S. Pedro de Merufe,Os Amigos de Longos Vales,Santa Maria de Moreira, GrupoFolclórico de Pinheiros, Estrelade Longos Vales, Casa doPovo de Barbeita e Moleirin-hos do Gadanha).

Três centenas de crianças vãoaprender folclore na escola

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA)

T. 986 64 12 69redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Oconselleiro de Econo-mía, Emprego e Indus-tria, Francisco Conde,

acompañado polo secretarioxeral para o Deporte, JoséRamón Lete, visitou en Ourenseas melloras realizadas en Ex-pourense co obxectivo de con-verter estas instalacións nunrecinto multifuncional quecompatibilice a actividade fei-ral coa deportiva. Entre as ac-tuacións que se realizarondestacan a ampliación da capa-cidade da pista de atletismo hi-dráulica ata as 1500 persoascoa colocación de novas banca-das para poder acoller compe-ticións de maior prestixio; e amellora integral do inmobledesde o punto de vista da efi-ciencia enerxética e a instala-ción de diverso equipamentopara a mellora da súa imaxe eproxección audiovisual.

Conde puxo en valor a cola-boración institucional (concellosde Ourense e San Cibrao dasViñas, Deputación, Xunta e Pa-droado de Expourense) alcanzadapara levar a cabo esta iniciativana que a Administración auto-nómica investiu máis de 4,3millóns en dous anos para in-

crementar a competitividade dorecinto. O titular de Economíasinalou a repercusión directaque esta actuación terá para acidade de Ourense, para a súaactividade feiral e deportiva.Explicou que para a localidadeourensá terá un impacto porquese está a converter nun polode atracción de competiciónsdeportivas a nivel nacional einternacional que permitirá ex-pandir a Marca Ourense e, enconsecuencia, a Marca Galicia.En palabras do conselleiro, onome de Ourense resalta polasúa actividade termal, gastro-nómica, industrial e agora taménpola deportiva.113 mil visitasNeste último ámbito, a ac-

tuación levada a cabo supónunha mellora substancial desdeo punto de vista da imaxe, atecnoloxía e a eficiencia ener-xética, que permitirá acollermáis competicións e ofrecermellores servizos. En canto aoimpacto económico, Conde su-bliñou que o recinto recibiu en2018 máis de 113.000 visitas,un 27,7% máis que o ano an-terior. Segundo engadiu o con-selleiro, trátase “dun proxecto

moi importante para a cidadeque está permitindo que Ourenseteña unha marca vinculada aodeporte, ao termalismo, á gas-tronomía e á actividade feiral”.En definitiva, para Conde estainiciativa súmase aos esforzosque se están a desenvolver paravertebrar a actividade económicada provincia ourensá. “Ourenseten unha das mellores pistasde atletismo cubertas que haia nivel nacional e internacional,un patrimonio que hai quepoñer en valor para ofrecer aosdeportistas e para que se con-verta nun polo de atracción

desde o punto de vista econó-mico e que sirva para vertebrará provincia”, rematou.

Pola súa banda, o secretarioxeral para o Deporte, José Ra-món Lete Lasa, destacou acompatibilidade de usos comoa principal característica destainfraestrutura que posibilitaque a pista, desde a súa inau-guración acollera “importantescampionatos autonómicos enacionais así como outras ac-tividades expositivas e feiraisde primeiro nivel”.

Neste sentido, falou da im-portancia dos vindeiros cam-

pionatos entre os que destacouo XXV Campionato de EspañaMáster, que terá lugar do 8 ao10 de marzo, e que atraerá aGalicia unhas catro mil persoasentre atletas e acompañantes.“Desde a Xunta seguiremosapostando por traer os melloreseventos deportivos a Galiciacomo vimos de demostrar enFITUR coa sinatura dun conve-nio coa Asociación do DeporteEspañol para mellorar o deportegalego en xeral e o posiciona-mento de Galicia, como destinoda práctica deportiva e do tu-rismo asociado ao deporte”.

Autoridades e persoal de Expourense na pista de atletismo.

XXV Campionato de España Máster en Expourense

Aúltima xornada deXantar, salón interna-cional de turismo gas-

tronómico, foi o día dedicadoa a Sober (Lugo) e Arnoia(Ourense), dous concellosque participaron nas 20 edi-cións do salón e que confíannesta feira cada ano para pro-mocionarse como destinosenogastronómicos.

Xantar cumpriu 20 anos efíxoo acompañado por 283 ex-positores, 12 países represen-

tados e recibindo máis de24.000 visitas durante cincodías. O feito de contar conBrasil como país invitado, através da participación da Pre-feitura de Foz do Iguaçu, su-puxo un gran paso na estrate-xia do salón de impulsar acooperación con Iberoméricagrazas tamén á participaciónde profesionais procedentesde Panamá, México, Costa Rica,Colombia e Perú.

Este programa incluíu exhi-

bicións de cociña en directona que participaron recoñecidoschefs de Galicia, Portugal, Pa-namá, Costa Rica, México, Perú,Brasil e Colombia e nas que sepuxeron en valor os produtosautóctonos e de calidade. Outradas actividades que espertarono interese dos profesionaisforon as máis de 25 catas co-mentadas de viño, licores, quei-xos, mel, ron e café. Ofrecéronsemáis de 50 degustacións ofre-cidas polos expositores como

as da raia con queixo e viño deAmandi (Sober), o Botelo do

Barco de Valdeorras e o xamónda Cañiza.

Sober e Arnoia vinte anos en Xantar

O alcalde de Sober, primeiro pola esquerda.