UD 4 España século XIX Apuntamentos
77
UD 4 ESPAÑA E GALICIA NO SÉCULO XIX www.historiartex.blogspot.com www.nonmeconteshistorias.blogspot.com
Transcript of UD 4 España século XIX Apuntamentos
UD 4 ESPAÑA E
GALICIA NO
SÉCULO XIX
www.historiartex.blogspot.com
www.nonmeconteshistorias.blogspot.com
CRONOLOXÍA 1
1775-1783 Guerra Independencia americana
1776 Declaración de Independencia das colonias británicas de Norteamérica
Declaración dos dereitos do home
1787 Creación da república federal de EEUU
O Estado americano redacta a Primeira Constitución escrita da historia
1789 Comezo da Revolución Francesa
1791-1792 Monarquía constitucional e parlamentaria francesa
1792 Proclamación da I República francesa
1792-1795 República Democrática francesa (convención)
1795-1799 República Burguesa francesa (Directorio)
1804 Proclamación do Imperio de Napoleón
Redacción do Código civil
1805 Batallas de Trafalgar e de Austerlitz
1808 Comeza a Guerra da Independencia Española
1814 Fin do Imperio Napoleónico
Congreso de Viena
1815 Santa Alianza
CRONOLOXÍA 2
1º CICLO DE REVOLUCIÓNS LIBERAIS EN EUROPA 1820
FIN DA DOMINACIÓN ESPAÑOLA EN AMÉRICA 1825
INDEPENDENCIA DE GRECIA 1830
2º CICLO DE REVOLUCIÓNS LIBERAIS EN EUROPA 1830
3º CICLO DE REVOLUCIÓNS LIBERAIS EN EUROPA 1848
2º IMPERIO FRANCÉS (NAPOLEÓN III) 1852
PROCLAMACIÓN DO REINO DE ITALIA 1861
PROCLAMACIÓN DO II IMPERIO ALEMÁN 1871
Máquina de Vapor (J. Watt) – 1768
Primeiro tear mecánico de vapor (E. Cartwright)– 1784
Primeiras locomotoras (R. Trevithick)-1804 (G. Stephenson)- 1825
Primeiros barcos de vapor – 1807
Primeira liña de ferrocarril – 1825 / 1830
Manifesto Comunista de K. Marx e Engels – 1848
Teléfono (Bell) – 1871
Lámpada eléctrica (Edison) – 1881
Automóbil (K. Benz) – 1885
Cinematógrafo (Lumière) – 1895
Primeiro voo en avión (Irmáns Wright) - 1903
CRONOLOXÍA 3
Reinado de Carlos IV 1788-1808
Guerra da Independencia 1808-1814
Constitución de Cádiz 1812
Reinado de Fernando VII
Trienio Liberal
Fin dominación española en América
1814-1833
1820-1823
1825
Rexencia de Mª Cristina 1833-1840
Rexencia de Espartero 1840-1843
Reinado de Isabel II
Década moderada
Bienio progresista
1843-1868
1843-1854
1854-1856
O sexenio Democrático
A Primeira República
1868-1874
1873-1874
A Restauración (Alfonso XIII-Mª Cristina H.) 1875-1898
Independencia de Cuba e Filipinas 1898
C
r
o
n
o
l
o
x
í
a
4
VOCABULARIO
BURGUESÍA, PROLETARIADO, SOCIALISMO,
ANARQUISMO, MONARQUÍA ABSOLUTA,
MONARQUÍA CONSTITUCIONAL, REPÚBLICA,
GUERRILLA, CONSTITUCIÓN,
PRONUNCIAMENTO, CARLISTAS, ISABELINOS,
BIPARTIDISMO, CACIQUE, DESAMORTIZACIÓN.
ANTIGO RÉXIME: forma de organización social (estamental), política (gobernos autoritarios
e absolutistas) e económica (agricultura de autoabastecemento e produción artesanal) dos
países europeos desde finais o século XV ata principios do século XIX.
MONARQUÍA ABSOLUTA: sistema político que se caracteriza pola
concentración de todos os poderes na persoa do rei, que só é responsable
dos seus actos ante Deus. Desenvolveuse na maioria dos estados
europeos durante os séculos XVII e XVIII.
MONARQUÍA CONSTITUCIONAL: Sistema político no que o xefe do
Estado é un rei, o seu papel é unicamente representativo, mentres que o
poder executivo reside no goberno, elixido democraticamente.
REPÚBLICA: Organización dun estado no que os cidadáns ou o
Parlamento elixen a súa máxima autoridade para un período determinado.
CONSTITUCIÓN: Lei fundamental dun estado que define os dereitos e as
liberdades básicas dos cidadáns e as formas de goberno.
PROLETARIADO: clase social que,
na sociedade capitalista, carece de
medios de produción e só dispón
da súa forza de traballo como
medio de subsistencia.
BURGUESÍA: clase social
dominante na sociedade
capitalista, que gozaba dun
estatus económico privilexiado por
ser a propietaria dos medios de
produción e que alcanzou a
prominencia política.
SOCIALISMO: doutrina
política xurdida en Europa
durante a Revolución
Industrial que propugna
unha transformación da
sociedade para lograr a
igualdade entre as persoas.
ANARQUISMO: Movemento político
estendido por Europa na segunda metade
do século XIX e principios do XX, que
rexeitaba o Estado e outras formas de
autoridade e coerción social e que
promove unha sociedade baseada
exclusivamente na cooperación voluntaria
entre as persoas.
GUERRILLA: grupo
armado que combate un
exército regular mediante
ataques rápidos e
sorpresivos.
PRONUNCIAMENTO:
levantamento militar contra
o goberno promovido por
un xefe do exército. No
século XIX en España os
pronunciamentos foron
protagonizados por
militares que querían
instaurar un réxime liberal.
Teniente Coronel Rafael del Riego junto a sus soldados
CARLISTAS: partidarios do príncipe Carlos Mª Isidro (irmán
de fernando VII), absolutistas.
ISABELINOS: partidarios de Isabel II (filla de fernando VII),
liberais.
BIPARTIDISMO: sistema político con predominio de 2
partidos que compiten ou alternan no poder.
CACIQUE: persoa que exerce unha dominación ou influencia
política abusiva nunha vila ou comarca.
DESAMORTIZACIÓN: Expropiación por parte do estado das
propiedades dos nobres, da igrexa e das terras comunais, e
a posterior venda nunha poxa pública.
O REINADO DE CARLOS IV
(1788-1808)
A FAMILIA DE CARLOS IV
POR GOYA
https://www.youtube.com/watch?v=quseErUlB4Q
A GUERRA DA INDEPENDENCIA
(1808-1814)
27 octubre,1807, Napoleón e Godoy firman o Tratado de Fontainebleau
Bayona, Francia.
Fernando VII abdica en favor de Carlos IV y este en favor de José Bonaparte
O 2 E 3 DE MAIO DE 1808: A CARGA DOS MAMELUCOS
E OS FUSILAMENTOS
Siento ardientes deseos de
perpetuar por medio del
pincel las más notables y
heroicas acciones o
escenas de nuestra
gloriosa insurrección contra
el tirano de Europa.
GOYA
AS CORTES DE CÁDIZ
(CONSTITUCIÓN DE 1812)
GRUPOS QUE FORMABAN PARTE DAS CORTES:
AS CORTES DE CÁDIZ
LIBERAIS
ILUSTRADOS
ABSOLUTISTAS
MONUMENTO
AS CORTES DE
CÁDIZ
CÁDIZ
Soberanía
Nacional
División de
poderes
Monarquía
constitucional
Liberdade,
igualdade,…
FOI COÑECIDA POPULARMENTE COMO “A
PEPA” PORQUE FOI PROCLAMADA O 19 DE
MARZO DE 1812 (FESTIVIDAD DE SAN JOSÉ).
O REINADO DE FERNANDO VII
(1814-1833)
AS REXENCIAS
(1833-1843)
O REINADO DE FERNANDO VII (1814-1833)
ETAPAS
1814-1820: Regreso a España
• Abole a Constitución de 1812
• Reinstaura a Monarquía Absoluta
1820-1823: Trienio Liberal
• Levantamento do xeneral Rafael Riego
• Monarquía Constitucional
1823-1833: Década Ominosa
• Novo período absolutista
• Independencia das Colonias americanas *
AS REXENCIAS (1833-1843)
Mª Cristina
(1833-1840)
Espartero
(1840-1843)
CARLISTAS:PARTIDARIOS DO PRÍNCIPE
CARLOS Mª ISIDRO (IRMÁN
DE FERNANDO VII) (ABSOLUTISTAS)
ISABELINOS:PARTIDARIOS DE
ISABEL (FILLA DE
FERNANDO VII)(LIBERAIS)
Estatuto Real 1834 divide a liberais entre moderados e progresistas
Guerra civil
1ª guerra carlista:
1833-1839
enfronta a
isabelinos e
carlistas
Constitución de1837
Desamortización
de Mendizábal
Expropiación por parte do
estado das propiedades dos
nobres, da igrexa e das
terras comunais, e a
posterior venda nunha poxa
pública.
Mª Cristina
(1833-1840)
Xeneral, liberal e progresista,
que asumiu a rexencia entre
1840 e 1843 ata a maioría de
idade de Isabel II.
Xeneral Baldomero
Espartero
Espartero
(1840-1843)
O REINADO DE ISABEL II
(1843-1868)
1843-1854
DÉCADA MODERADA
1854-1856
O BIENIO PROGRESISTA
1856-1868
ÚLTIMOS ANOS
O SEXENIO DEMOCRÁTICO
(1868-1874)
SUBLEVACIÓN DE 1868
OBXECTIVOS
SUPERAR A CRISE
ECONÓMICA
DEMOCRATIZAR A VIDA POLÍTICA
SECTORES POLÍTICOS
QUE PARTICIPARON
PROGRESISTAS E
REPUBLICANOS
O GOBIERNO PROVISIONAL DA GLORIOSA
A MAIORÍA SON OS DO PACTO DE OSTENDE
CONSTITUCIÓN DE 1869
AMADEO I DE SABOIA
1871-1873
A PRIMEIRA REPÚBLICA
(1873-1874)
Primeira Guerra
Carlista (1833–1840)
Segunda Guerra
Carlista (1846–1849)
Intentona carlista:
«Ortegada» (1860)
Terceira Guerra
Carlista (1872–1876)
Caricatura del Carlismo con sus ideales y
personajes principales por la revista
sátirica La Flaca del siglo XIX.
OS CATRO
PRESIDENTES
DA REPÚBLICA
(1873-1874)
O SISTEMA POLÍTICO DA RESTAURACIÓN
A CRISE DE 1898
A RESTAURACIÓN (1875-.....)
Alfonso XII (1875-1885) e
a Rexencia de María
Cristina de Habsburgo (1885-1902)
Abarcou o reinado de Alfonso XII (1875-
1885) e a Rexencia de María Cristina de Habsburgo (1885-1902)
Carácter liberal pero non democráticoDeseñado por Cánovas del CastilloDous únicos partidos alternándose no
goberno: Quenda pacífica, bipartidismo manipulación das eleccións mediante fraude electoral (pucheirazo) e caciquismo
O SISTEMA POLÍTICO DA RESTAURACIÓN
(SISTEMA CANOVISTA)
Diferentes forzas que se opoñían
ao sistema canovista:
Republicanos
Nacionalistas (PNV)
Movemento obreiro (PSOE, UXT)
Problemas de funcionamento político
da Restauración
Atraso da agricultura e da industria
téxtil
Guerras coloniais (Cuba: 1895-1898;
e Filipinas: 1896-1898) e guerra
hispano-norteamericana e as súas
consecuencias (crise económica,
política e cultural)
CAUSAS DA CRISE DE 1898
A INTERVENCIÓN DE EEUU: AFUNDIMENTO DO
USS MAINE, 1898
RNE
Lectura: La excusa del acorazado Maine, pax. 155. Menudas
historias de la historia. Nieves Concostrina.
Perdas económicas e humanas que afectaron as
clases máis humildes
Agravamento da crise do réxime da restauración
Crise cultural e de indentidade, aparición do
rexeneracionismo
Consecuencias do conflito:
ESQUEMA SOBRE AS 5 CONSTITUCIÓNS ESPAÑOLAS DO SÉCULO XIX:
HTTP://WWW.UCHBUD.ES/MATERIALES/CONSTIT.PDF
Ano 1812
Cádiz
1837 1845 1869 1876
Xefe estado Fernando VII
Rafael Riego
Mª Cristina
Isabel II
Isabel II Amadeo I de
Saboia
Alfonso XII
Contexto
histórico
1812-18141820 -1823
(1836 -1837)
1837 -18451854-1856
1845-1868 1869 -1873 1876-1923
(1930-1931)
Ideoloxía Progresista Progresista Moderada Progresista Conservadora
Soberanía Nacional Nacional CompartidaCortes e Raíña
Nacional Compartida Cortes e Rei
Sufraxio Universal masculino indirecto
Censitario Censitario restrinxido
Universal masculino
CensitarioA partir de
1890 universal masculino
REFORMA AGRARIA E
INDUSTRIALIZACIÓN
DISOLVER O RÉXIME SEÑORIAL
A DESAMORTIZACIÓN
Expropiación por parte
do estado das
propiedades dos nobres,
da igrexa e das terras
comunais, ea posterior
venda nunha poxa
pública.Mendizábal Madoz
FACTORES QUE DIFICULTARON A EXTENSIÓN DA INDUSTRIALIZACIÓN
A inexistencia dun mercado interior que permitise absorber a produción industrial.
A falta de capital para investir debido á escasa rendibilidade da agricultura.
A falta dunha rede de transportes e comunicacións que facilitase os
intercambios.
Os poucos investimentos por parte da burguesía terratenente
A escaseza de recursos enerxéticos.
Sectores nos que se produciu un maior desenvolvemento industrial e zonas nas que
se concentraba
Siderurxia vasca
Industria téxtil catalá (industria algodoeira)
Construción do ferrocarril
Minaría (Asturias, Málaga, Almería e País Vasco)
1848: primeira liña na Península Ibérica: Barcelona-Mataró
1851-1855: expansión da rede e creación dunha industria ferroviaria
1855: primeira “Lei Xeneral de Ferrocarrís
http://www.antena3.com/especiales/noticias/en-un-mes-de/octubre/inaugura-
primera-linea-tren-peninsula-barcelona-mataro_2011092000114.html
CAMBIO E CONTINUIDADE NA
SOCIEDADE ESPAÑOLA
NOVOS GRUPOS SOCIAIS
• BURGUESÍA INDUSTRIAL (en Cataluña e País Vasco)
• PROLETARIADO INDUSTRIAL (Barcelona, Bilbaoou Málaga)
O MOVEMENTO OBREIRO
• ANARQUISMO (anarcosindicalistaCNT) (anarcocomunista)
• MARXISMO PSOE/UXT (PabloIglesias)
A redacción do tema: O movemento obreiro en España
(https://www.youtube.com/watch?v=wkxR9Tqa9Fg). Mínimo 10 liñas:
• División do reino de Galicia en 4 provincias
• Reforma de Xavier de Burgos (1833)
• Gobernador Civil
REFORMAS DO ESTADO LIBERAL (REXENCIA MARÍA CRISTINA E REINADO ISABEL II)
• Batalla de Elviña (1809)
• Batalla de Pontesampaio (1809)GUERRA DE
INDEPENDENCIA
• Díaz Porlier (1815)
• Comandante Solís (1846)
• Mártires de Carral
PRONUNCIAMENTOS LIBERAIS
• Provincialismo
• Rexionalismo (Manuel Murgía e Alfredo Brañas)GALEGUISMO
GALICIA NO SÉCULO XIX
EMIGRACIÓN GALEGA NO SÉCULO XIX.
Os destinos de emigración galega no século XVIII foron: Portugal, Andalucía, Castela, Cuba e Arxentina.
Na segunda metade do século a emigración dirixiuseprincipalmente a estes últimos destinos de ultramar.
CARACTERÍSTICAS DA DESAMORTIZACIÓN EN
GALICIA.
A desamortización en
Galicia non afectou ás
formas de posesión da
terra.
Non converteu os
campesiños en
propietarios das terras xa
que o que se vendeu non
foron terras libres senón
que se transferiron rendas
forais.
Tampouco modificou o
tamaño das explotacións.
CULTURA E ARTE NA ESPAÑA DO
SÉCULO XIX
O 2 E 3 DE MAIO DE 1808: A CARGA DOS MAMELUCOS
E OS FUSILAMENTOS
Siento ardientes deseos de
perpetuar por medio del
pincel las más notables y
heroicas acciones o
escenas de nuestra
gloriosa insurrección contra
el tirano de Europa.
GOYA
Autor: Francisco de Goya y Lucientes (1746-1828)
Cronoloxía: 1814
Estilo: Romántico
Tema: Histórico: Fusilamentos dos españois a mans dos franceses (3 de
Maio de 1808)
Contexto histórico: Inicio da Guerra da Independencia
Significado: alegato contra a guerra e os seus horrores.
• Primeira metade do século XIXCronoloxía
• Reacción pensamento ilustrado e neoclasicismo
• Alemaña, Francia, InglaterraOrixe (país)
• Histórico, paisaxe,..
• Drama, misterio, inquietude, liberdade, melancolía,…
Temas
• Prioridade dos sentimentos e da intuición por encima da razón e da lóxica
• Exaltación do subxectivismo, da liberdade, do nacionalismo, do pesimismo e da melancolía.
Trazos Característicos
• Pintura
• Literatura
• Música
Artes nas que se desenvolve
• Friedrich, Viaxeiro xunto a un mar de néboa (1818)
• Géricault, A Balsa da Medusa (1818)
• Delacroix, A liberdade guiando ao pobo (1830)
Artistas e obras destacadas
título, cronoloxía, contexto histórico, características do
estilo, tema e significado.
Dos viejos comiendo es una pintura mural pasada a lienzo
realizada entre el 1820 y el 1823, coincidiendo con los 3 años
que duro en España el trieno liberal de Rafael Riego…..
Características como la deformación de las figuras, una visión
subjetiva de la realidad y … han permitido calificar a Goya de
precursor del estilo expresionista.
Goya nos refleja una visión angustiosa de la vejez como
suprema maldición. La gula, en las bocas desdentadas de estos
monstruosos viejos, adquiere una expresión casi diabólica.
El conjunto de catorce escenas al que pertenece esta obra se ha
popularizado con el título de Pinturas Negras por el uso que en
ellas se hizo de pigmentos oscuros y negros y, asimismo, por lo
sombrío de los temas.Museo del Prado, Madrid
• Primeira metade do século XXCronoloxía
• Alemaña
• Reacción contra o carácter naturalista e positivista do impresionismo
Orixe (país)
• Paisaxes urbanos
• Escenas da vida cotiá: soidade, miseria
• Critica social Temas
• Simplicidade e primitivismo
• Distorsión formal (deformación) e cores violentas
• Expresión subxectiva e emoción
Trazos Característicos
• Pintura e escultura
• Literatura, música, arquitectura e cine.
Artes nas que se desenvolve
• Munch, O grito (1893)
• Kirchner, Potsdamer Platz (1914)
• Kandinsky, Sketch for Deluge II (1912)
Artistas e obras destacadas
• Último terzo século XIXCronoloxía
• Francia
• Impacto do novos avances técnicos e científicos: ferrocarril, fotografía, óleo en tubo, óptica.
Orixe (país)
• Paisaxe
• Escanas da vida cotiá ao aire libreTemas
• Preocupación por plasmar a luz (a impresión visual) e o instante (o momento fugaz)
• Ausencia de perspectiva
• Pincelada moi solta e rápida, cores puras e complementarias
Trazos Característicos
• Pintura e escultura
• Música e Literatura
Artes nas que se desenvolve
• Manet, O almorzo sobre a herba (1863)
• Monet, Impresión, sol nacente (1872)
• Renoir, Le Moulin de la Galette (1876)
• Degas, Clase de Danza (1874)
Artistas e obras destacadas
Arquitectura orgánica.
Mosaico e ladrillo esmaltado adornado con tiras de cerámica decorada.
Motivos vexetais.
Novos materiais: ferro forxado (presente, especialmente nas varandas das terrazas e nos balcóns) e vidro.
Fortuny. Oleo sobre tela. Estilo:RealismoCronoloxía: 1870
Unha sociedade de clases:
A escena reune a clérigos, cortesans, toreiros, que acompañan a boda do autor
DE CINE
Goya.Fragmento de la película LOS FANTASMAS
DE GOYA.
http://www.youtube.com/watch?v=UV0x-fVYedk
Goya y Las Meninas de Velázquez. GOYA EN
BURDEOS
http://www.youtube.com/watch?v=0LtsZxeUfLA
