12/11/2010

1

Transition Towns herri mugimendua: EHrako ikasbideak

Ekoliderrak - KutxaDonostia, 2010eko azaroak 18

Joseba Azkarraga Etxagibel

Bi oinarri

• Peak Oil

• Aldaketa klimatikoa

CO2 levels over the past 60000 years Energiaren Nazioarteko Agentzia

• “Traiektoria erabat okerra daramagu”

• “Modu iraultzailean aldatu ezik, tenperaturak sei gradu egin dezake gora; munduaren azkena ez bada hori, antzeko zerbait izango da”

12/11/2010

2

Petrolio ugari eta merkeraren amaiera

0

10

20

30

40

50

1930 1950 1970 1990 2010 2030 2050

Pro

duct

ion, G

boe/

a

Non-con Gas

Gas

NGLs

Polar Oil

Deep Water

Heavy

Regular

EHren hiperdependentziaenergetikoa

� Menpekotasuna: 95% (EB % 53, Esp % 79)

� Petrolioa %41, Gasa %40

� Eregia kontsumoa : 3,97 tep/per-cap (EB 3,64; Esp 3,27)

� Intentsitatea: 0,18 kgep/€ (EB 0,15 –Esp 0,14)

� Autopista/autobideak 245 km miloi bat biztanleko (145 EB)

� 79 kamioi mila biztanleko (64 EB)

� Lan egunetan desplazamenduen % 41 autoz

EHko ekonomiaren %50a oso zaurkorra:

Petrolioaren ugaritasunean oinarrituEnergia menpekotasunaGarraio eta energian intentsiboaErrepideen nagusitasuna…

Klima eta energia: bi erraldoiren konbergentzia

Roger Revelee eta Hans Suess (zientzialari

estatubatuarrak, 1957)

“Gizakiok abian jarri dugu eskala itzela duen

esperimentu geofisikoa, aurrekaririk ez

duena eta etorkizunean sekula berriro

egin ahal izango ez dena: aurreko 500

milioi urteetan Lurrean metaturiko

petrolioa, ikatza eta gas naturala airera

jaurtitzen ari gara. Honek eragin handia

izan dezake kliman”.

W. Youngquist (Exxon petrolio enpresako geologoa eta akademikoa): “Petrolioaren

mundu mailako ekoizpenak tontorra jotzea, eta honen ondorioz ezinbestean biziko dugun

gainbehera, mugarri izango da Lurraren historian; orain arte ikusitako guztia gaindituko duen inpaktua izango du munduan. Eta gauza

segurua da gertaera hori gaur bizirik diren pertsona gehienek ikusiko dutela”

Teknologiak salbatuko?

“Seguir predicando que la tecnología llegará justo en el momento adecuado para salir del agujero ambiental es ser un entusiasta de la Primera Ley de Walt Disney: El deseo lo hará realidad”.

Nicholas Georgescu-Roegen

12/11/2010

3

Kolapsoaren bezpera?

• Jared M. Diamond, University of California-ko geografo eta fisiologoa (Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed)• Lovelock, Gaia Teoria• Colin Campbell geologoa• Dennis Meadows (The limits of growth)• Martin Rees astronomo eta astrofisikoa

J. Tainter-ek halaxe definitu du kolapsoa (Thecollapse of complex societies):

“Kolapsora heldu den gizarte konplexu bat, bat-batean txikiagoa da, sinpleagoa, estratifikazio etaezberdintasun sozial gutxiagokoa. Informazio fluxuamurriztu ohi da, jendeak komertzio eta interakziogutxiago du eta, oro har, koordinazio gutxiagodago norbanakoen eta taldeen artean.Jarduera ekonomikoa gain-behera etorrikoda aurreko guztiaren neurri berean.”

Gizarte gisa, jabetual gara?

Andrew McNamara, Queensland-eko (Australia) ministroa

Iraunkortasunerako, Aldaketa Klimatikorako eta Berrikuntzarako:

“Inongo dudarik ez dago, esentzialak izango dira konponbide lokalak, modu komunitarioan gidatuak. Hortxe izango dute gobernuek funtzio inportantea: tokiko sareak lagundu; sustatu behar dira tokiko elikagai, ur, erregai eta dendetan behar ditugun bestelakoez hornitzeko gai direnak. Hauxe izan zen nire argudioetako bat honi buruz egin nuen lehen diskurtsoan, 2005eko otsailean…, gure bizieren birtokikotzea ikusiko dugula, gogora ekarriko diguna ez aurreko mendea, ezpada lehenagokoa. Eta hori ez da gauza txarra. Zalantza barik, honakoa izango da erantzun merkeenetakoa eta oso eraginkorra: kontsumo lokala, ekoizpen lokala eta banaketa lokala sustatzea. Eta honek onura humano eta komunitarioak izango ditu…”

Aukerak?

Trantsizio ordenatua

• Planifikazioa• Borondatez

• Adostasunez• Gutxiagorekin hobe…

Trantsizio desordenatua

• Kaosa• Frustrazioa

• Ezberdintasunak• Hondamendi ekologikoak• Militarismoa

• Populismoak

4 funtsezko abiapuntu

1. Energia askoz gutxiagorekin bizi behar

2. Erresilientzia galdu dugu, eta berreskuratu egin behar

3. Ekin egin behar: kolektiboki eta orain

4. Sormen kolektiboa askatu

12/11/2010

4

Jarrerak

Eraikitzailea, katastrofismorik ez

“Ingurumenaren bueltako aktibistek azken 30-50 urteotan erabili ditugun erremintak (protestatzea/ manifestazioak/ presionatzea), desegokiak eta eznahikoak dira aurrean ditugun desafioen eskalari erantzuteko. Sekula ez dugu lortu kultura nagusiak konpromisorik hartzea horren inguruan, eta, ondorioz, gauzak egiteko beste modu batzuk kontsideratzen ari gara ”

Rob Hopkins

Erradikaltasun pragmatikoaGobernuen zain bagaude, gutxiegi izango da, eta beranduegi.

Norbanako gisa heltzen badiogu, gutxiegi izango da. Baina komunitate gisa ekiten badiogu, beharbada nahikoa izan daiteke, eta garaiz egin dezakegu

Baikortasuna:“Peak oil gertakariak eta aldaketa klimatikoak aukera paregabea

eskaintzen digute gure inguruko mundua berrasmatzeko, birpentsatzeko eta berreraikitzeko”

Rob Hopkins

Emozionalitatea

Bost estadio:

– Ukazioa

– Negoziazioa

– Beldurra / Oldartzea

– Tristura

– Ekintza

Lau eszenatokiak Eszenatokiak, emozionalitateari lotuak

• Teknofantasia: ukazioa

• Teknologia berdearen egonkortasuna: negoziazioa

• Mad-Max edo The Road: haserrea (ordena falta, legea ahuldu, biolentzia...)

• Permakultura-Transition (beherakada

kreatiboa, Lurraren kudeaketa)

12/11/2010

5

Istorio kulturalak– Teknofantasia:

• “Gobernuak salbatuko gaitu”• “Teknologiak eskainiko ditu soluzio guztiak”• “Hazkundea saihestezina da”

– Energia berdea:• “Desazkundea txarra da”• “Kontsumoa berdin zoriontasuna”

– Mad-Max:• “Maitasuna luxua da”• “Gizakiok berez gara txarrak”

– Transition pentsabidea :• “Gizandreok koopera dezakegu”• “Lan egin dezakegu sistema naturalekin”• “Garrantzi handiago eman interes kolektiboari”• Soiltasuna

Dohain / ahal / indarguneak

• Abiapuntuak: Peak Oil eta Aldaketa klimatikoa

• Protagonismo eta erresilientzia komunitarioa• Aldaketaren psikologia (adikzioen psikolog.)

• Eraiki• Emozionalitate baikorra, mezu positiboa

• Prozesu parte-hartzaileak • Tokian tokiko soluziobideak

• Ekimenak, ukigarriak bezain egingarriak• Antolakuntza horizontala (subsidiariotasuna)• Komunikazio irekia, pertsonak zainduz

• Apolitikoa ez: alderdiekiko autonomia eta gidaritza komunitarioa

• Existitzen diren ekimenekin konektatu• Izaera holistikoa

• Prozesua, emaitzekin obsesiorik ez• Esku-hartze komunitariorako metodologia

• Dimentsio espirituala• Masa kritikoa eskuratzeko gaitasuna

(guetotik atera)

Nortzuk egokitukodira ondoen?

Pertsonen eta

komunitateen tipologia

sinple bat

Pertsona / Komunitate

osasuntsuak

Pertsona / Komunitate

zaurituak

• Historia aktibista

• Kontzientzia sozial-ekologikoa

• Heldutasun psikologikoa

• …

• Haustura ekonomikoak

• Lidergo sendo eta autoritarioak

• Arau zurrunak

• “Nik/guk ez daukagu botererik” istorio kulturala

• …

EHren baldintzak

Baldintza positiboak• Estruktura demografiko ongi banatua

(hirigune handirik ez)

• Estruktura urbano konpaktuak• Lurraldearekiko atxikimendua

• Identitatea (herri, eskualde, herrialde, nazio)• Instituzio deszentralizatuak

• Ibilbide autoeratzaile aberatsa• Auzolanaren oihartzuna

• Nekazal eta eremu urbanoen arteko distantzia laburra

• Kapital soziala• Aktibismo aberatsa

• Borroka sena eta ekintzailetasuna• Ardatz ideologiko aurrerakoia

• Koiuntura politikoa

Baldintza negatiboak• Oraindik gatazkan ‘zentratuegi’• Gizarte traumatizatua/zatitua

• Hazkunde ekonomikoaren idolatria• Eskualdekako estrukturarik ez, edo lausoak

12/11/2010

6

Euskal harria

Atxarte (haitz arte) hipotesia