Europa a comezos do século XX

2. O camiño cara a Primeira Guerra Mundial 3. As fases do conflito bélico (1914-1918)

4. As consecuencias da guerra

5. A caída do Imperio tsarista en Rusia

6. A Revolución bolxevique e a guerra civil

7. A URSS de Stalin

TEMA 8: A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL E A REVOLUCIÓN RUSA .SILVIA FERNÁNDEZ

EUROPA A COMEZOS DO SÉCULO XX 1.1. As estencias da democracia. Consolidación dos sistemas políticos

constitucionais e parlamentarios Inglaterra e Francia avanzan cara un sistema democrático (leis sociais) O Imperio alemán: sistema parlamentario autoritario (gran poder do executivo, do kaiser, e cunha certa democratización (Austro-Hungría Sur de Europa: sistema democrático pero dominados polo fraude electoral e o caciquismo

1.2. O mantemento de réximes autoritarios. Vellos imperios multinacionaisImperio austrohúngaro: 1. Certas reformas pero dominio, poder, do emperador (certas liberdades, sufraxio restrinxido)

2. Sometemento dos pobos eslavos Imperio ruso: 1. Poder absoluto do emperador 2. Fracaso dos intentos e reforma Imperio turco: 1. En descomposición pero dominaba algúns territorios en Europa 2. Tibia modernización

1.3. A “Paz Armada”. Alteración do vello equilibrio europeo pola puxanzaeconómica e política de Alemaña Weltpolitik de Guillerme II Formación da Tripla Alianza: Alemaña, Austria-Hungría e Italia Francia, gran inimiga de Alemaña (problema de Alsacia e Lorena) Triplo Acordo: inimigos de Alemaña, Grancia Rusia e Gran Bretaña Alianzas militares

O CAMIÑO CARA A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL 2.1. As causas da guerra. Inmperialismo Nacionalismo

Crises prebélicas: 1. Crises coloniais de Marrocos 2. Conflito dos Balcáns: Anexión de BosniaHercegovinaao Imperio Austro-Húngaro. Dúas guerras balcánicas2.2. O estallido da guerra. Asasinato de herdeiro do Imperio austrohúngaro, Francisco Fernando e a súamuller en Saraeivo, 1908 Ultimatum de Austria a Serbia Rusia declara a guerra a Austria e moviliza as tropas Alemaña declara a guerra a Rusia e Francia GranBretaña declara a guerra a Alemaña, e Austria, candoesta invade Bélxica Italia mantívose neutral

AS FASES DO CONFLITO BÉLICO (1914-1918) 3.1. A guerra de movementos. Fronte occidental: 1. Ataque alemán por Bélxica e

Luxemburgo 2. Batalla do Marne: Detense o ataque alemán Fronte oriental: 1. Éxito alemán na batalla de Tannemberg 2. Fracaso austrohúngaro en Servia 3.2. A guerra de trincheiras. Inmobilización das frontes Novos aliados na guerra: 1. Turquía: a favor dos imperios centrais 2. Italia: entra a favor do Triplo Acordo, Entente 3. Bulgaria: entra a favor da Triple Alianza 4. Romanía: entra a favor do Triple Entente Batalla de VerdúnBatalla de Somme Guerra con grande custo humano 3.3. A crise de 1917 e a fin da guerra. Triunfa a Revolución Rusa bolxevique: Tratado de BrestLitovsk (1918) Entrada de EE.UU. Na I Guerra Mundial Na fronte oriental: derrota aos austríacos e os seus aliados que firman a paz Fronte occidental: derrota de Alemaña na II Batalla do Marne por exércitosfranceses, ingleses e EE.UU. Revoltas internas en Austria e Alemaña Final da guerra o 11 de novembro de 1918, abdicación do emperador alemán Guillerme II Proclamación da República de Weimar 3.4. Un novo tipo de conflito. Mobilización de gran cantidade de recursos económicos e humanos (Economía de guerra) Novo tipo de armamentos que elevaron as baixas humanas 1. Ametralladora 2. Desarrollo total de artillería 3. Aviación Primeiros bombardeos polas cidades Gas mostaza, lanzallamas 1. Submarino Destruciónde pobos, gábricas, colleitas, etc. Consecuencias da guerra na retagarda 1. Reconversión das industrias en función da guerra 2. Necesidade de préstamos 3. Traballo feminino -Propaganda

AS CONSECUENCIAS DA GUERRA . Os tratados de paz. Conferencia de París (1919) Asisten todos os países en guerra, pero

deciden só os vencedores O fracaso dos 14 puntos de Wilson Tratado de Versalles (potencias vencedoras de Alemaña): 1. Culpabilidade de Alemaña 2. Pagamento de fortesreparacións económicas 3. Desarmamento e desmantelamento alemón 4. Cesión de territorios ao Oeste e Leste de Alemaña (Alsacia e Lorena) e tamén a favor de Polonia dividindo Alemaña en dous, corredor Polaco. 5. Perda das colonias alemás 6. O diktat = nacionalismo revanchista Os outros tratados (Saint-Germain, Trianon, Neuilly e Sèvres) 4.2. O novo mapa de Europa. Profunda remodelación de Europa Imperio turco: 1. Desaparece case na súa totalidade en Europa reducíndose a actual Turquía. Formación de protectorados en antigos territorios asiáticos de Turquía por Francia e Inglaterra (Iraq, Siria, Líbano e Palestina) Imperio austrohúngaro: Desaparece o Imperio. XordeAustria e Hungría (dúas repúblicas). Prohíbese a unión de Austria e Alemaña. Aparece Checoslovaquia que colle imperios de Austria e Hungría. Tamén se forma Iugoslavia baixoo dominio de Serbia Imperio ruso: 1. Desaparece o imperio. Obxetivo das potencias occidentais: illar a nova Rusia Revolucionaria. Aparece a Gran Polonia a costa do Imperio Ruso. Gran Romanía aparece a costa do Imperio Austríaco e de Rusia. Aparición dos Estados Bálticos: Estonia, Letonia e Lituania 4.3. As consecuencias sociais e económicas Soldados mortos (10 millóns), víctimas civís Problema dos orfos, viúvos, feridos Perdasmateriais: aumento da débeda pública polos préstamos Gran inflación Beneficio temporal dos países neutrais EE.UU.: gran beneficiado da guerra. Principal prestamista dos países europeos 4.4. A Sociedade de Nacións. SDN -> Un dos 14 puntos do presidente Wilson Problemas: 1. A pesar de ser proposta por EUA, esta mantense á marxe 2. Non está a URSS 3. Paulatina retirada de países como Alemaña e Italia - 1.

A CAÍDA DO IPERIO TSARISTA EN RUSIA 5.1. O imperio dos tsares. Réxime autocrático dos tsares Unha

economía atrasada. A agricultura: principal actividadeeconómica Medios de produción en mans dos terratenentesMaioría de poboación eran campesiños nunhas condicións de vida case feudais Un tímido proceso de industrialización concentrado nalgunhas zonas en torno a Moscova, San Petesburgo e a zona dos Urais Xurdimento dun numeroso proletariado Burguesía escasa As forzas políticas. O Partido Constitucional Demócrata, ou kadet (burgueses) O Partido Socialrevolucionario (campesiños) O Partido Socialdemócrata de Rusia (marxista e obreiro) 1. Divídese e saen dous partidos políticos • Menxeviques (maioritario): Defendían a necesidadede establecer alianzas cos partidos burgueses para acabar cotsarismo • Bolxeviques (minoritario): Defendían unha revolución obreira. Líder, Lenin.

A REVOLUCIÓN DE 1905 Derrota rusa frente Xapón Produce un gran descontento da poboación e tamén

se produce unha manifestación pacífica Domingo Sanguento Aparición dos soviets (asembleas de campesiños, obreitos e soldados) Resultados da unión de 1905: 1. Eleccións por sufraxio universal ao Parlamento (Duma) 2. Promesa de reforma agraria 3. Pouco despois o tsar clausura o Duma 5.3. A Revolución burguesa de Febreiro de 1917. Entrada de Rusia na I Guerra Mundial Derrotas militares Aumentou a fame na poboación Pedindo a retirada da guerra Afin do tsarismo Tsar indefendible incluso polas clases burguesas Manifestación en Petrogrado Proclamación da República, formación dun goberno provisional que ten como obxetivo a instauración dunha democracia parlamentaria - 5.4. O goberno provisional. Continúa coa guerra Aumenta o descontento popular Prodúcese unha dualidade de poderes; O goberno provisional e os soviets Aumenta a influencia dos bolxeviques nos soviets Prodúcense as famosas Teses de Abril de Lenin 1. Derrocamento do goberno provisional pola forza 2. Formación dun goberno de soviets 3. Paz con Alemaña 4. Repartir as terrasentre os campesiños 5. Cesión das fábricas dos obreiros 6. Nacionalización da banca 7. Recoñecemento das nacionalidades do Imperio

A REVOLUCIÓN BOLXEVIQUE E A GUERRA CIVIL 6.1. A Revolución obreira de Outubro de 1917. Toma do Palacio de Inverno en

San Petesburgo (importancia da Garda Roxa) Fórmase o goberno obreiro donde preside Lenin Figuras: Trotski e Stalin Expropiación das terras que se reparten entre os campesiños Control das fábricas polos comités obreiros Tratado de Brest-Litovsk Fanse eleccións para a Asemblea Constituínte Disolución da Asemblea Constituínte: fin ao pluralismo político 6.2. A guerra civil (1918-1921) Exército Branco (apoiados por franceses, británicos, xaponeses, norteamericanos) Exército Roxo (exércitobolxevique, Trotski) Escasez de alimentos Represalias políticas (fusilamento do Tsar e a súa familia) Triunfo do exército Roxo, 1921 Endurecemento do réximesoviético Formación do Partido Comunista Ruso que ostenta o monopolio de poder Formación dunha policía contrarrevolucionaria secreta (Tcheka) Política económica: comunismo de guerra Nacionalización da industria e colectivización das terras dos campesiños 6.3. A formación da URSS. Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas Mediante a Constitución de 1924 Institucións: 1. Soviets Supremos 2. Presidium 3. Consello de Comisarios do Pobo Monopolio do poder do PCUS e o PCUS é un partido centralizado e xerarquizado Comité Central de Secretariado Xeral Ditadura do proletariado = Sistema totalitario (Unión de partido e de Estado)

A URSS DE STALIN 7.1. A pugna polo poder. 1924: morte de Lenin = Enfrontamento dentro do partido comunista Enfrontamentos entre os partidarios da colectivización de toda a economía e os partidarios da NEP Enfrontamento entre Trotski e Stalin 1. Trotski: Exportación da revolución cara a outros países 2. Stalin: Socialismo nun só país Stalin é nombrado Secretario Xeral do PCUS e eliminación dos opositores (Trotski) 7.2. A ditadura Stalinista. Ditadura persoal (Stalinismo) Partido controlado totalmente por Stalin Necesidade de pertenza ao partido para ocupar calquera cargo O culto á personalidade Dura represión (Gulag) Procesos de Moscova 7.3. O socialismo nun só país. Obxetivo fundamental: Convertir a URSS nunha gran potencia comercial Economía planificada e drixida polo Estado Características: 1. Plansquinquenais 2. Gosplán Colectivización total da economía e a prohibición da propiedade privada 1. Colectivización forzosa da economía 2. Koljós 3. SovjósDesenvolvemento industrial baseado na industria pesada, na produción de enerxía e na construción de infraestruturas 1. Atraso da agricultura 2. Descoidoda produción de bens de consumo Rápida industrialización e crecementoeconómico

LENIN TROTSKI