TEMA 4: Romanticismo

7/24/2019 TEMA 4: Romanticismo

1/6

TEMA 4

A PRIMEIRA METADE DO SCULO XIX

1. A revolucin romntica: Conciencia histrica e novosentido da ciencia

1.1. Conciencia histrica

Aditase considerar que o Romanticismo un amplo movementocultural ideolxico e social que se estende por Europa na primeirametade do sculo XIX.

Supn unha ruptura cunha tradicin e cunha xerarqua de valores

culturais e sociais, en nome dunha liberdade autntica. roxctase entodas as artes e constit!e a esencia da modernidade. "oda a arte actualderiva en certo xeito da revolucin que supuxo o Romanticismo.

En calquera caso, para situar os inicios do Romanticismo habemosde partir da Revolucin #rancesa $%&'() produciu un cambio decisivo entodas as ordes da vida* a poltica, a sociedade, o pensamento, acultura... +on ela inciase o !ltimo ran perodo histrico, A Idade+ontempor-nea, que abarca os sculos XIX e XX. o primeiro deles,come/aron a establecerse as bases que sustentan o mundo actual.

0 Revolucin #rancesa sucdelle o Imperio apolenico, pero traso seu a#undimento Europa quedou novamente sometida aos poderes do

Antio Rxime, situacin que se mantivo durante a primeira metade dosculo XIX. on obstante moitos aspectos cambiaran de1nitivamente ea pesar do +onreso de 2iena aos monarcas resultoulles di#cil reresar- situacin anterior* a herdan/a dos ideais polticos e sociais dosenciclopedistas como os dereitos do individuo e dos pobos, o benestarda humanidade, o proreso etc.

3esde o punto de vista literario qui/ais o que m-is nos interesasinalar polas repercusins que ter- nas obras deste perodo onacemento dos 4ovementos acionalistas, que anda que de sino moidiverso, te5en en com!n a cren/a de que os pobos cunha historia,

linua e costumes com!ns constit!en unha nacin e , polo tanto, te5endereito a ter o seu propio estado independente dos demais. umerososartistas e intelectuais participan desta nova conciencia histrica eplasman nas s!as obras esta ideoloxa que contrib!e ao #ortalecementodo sentimento nacional.

"ralo intento de apolen de obernar Europa, sucdense asrevolucins sociais que ao escritor rom-ntico xeraralle ese perpetuoestado de incon#ormismo perpetuo por ter que vivir nunha realidade quenon lles satis#ai.

Xunto co acionalismo e as Revolucins 6uruesas, o 7iberalismoconstit!e a outra ran doutrina da primeira metade do sculo XIX. Son

moitos os escritores que re8icten nas s!as obras aspectos deste

%


2/6

movemento econmico e poltico.9 sculo XIX en de1nitiva a centuria do historicismo, da revisin

dos #eitos do pasado e da imposicin dun concepto distinto da historia.9 historicismo ser- unha dimensin #undamental do Romanticismo, quecobra conciencia da aceleracin do paso do tempo e do desexo derecuperar o pasado. 9 home rom-ntico, constantemente insatis#eito#oxe cara ao pasado para recuperar as s!as races nacionais nun intentode entender o presente. As nesta evasin convive o so5o utpico do#uturo xa que moitos rom-nticos son revolucionarios coa nostalxia dopasado. esta #uxida o rom-ntico re#uxiarase principalmente na Idade4edia posto que o perodo de xestacin das nacins europeas. Estemedievalismo rom-ntico in8!e amplamente en todos os xnerosliterarios e nos estudos histricos e 1lolxicos.

1.2. o!o senti"o "a ciencia

or outra banda e en relacin co novo sentido da ciencia cabedestacar que durante o sculo XIX desenvolveranseextraordinariamente as ciencias e prod!cense importantes avancescient1cos e tcnicos que trans#orman o mtodo tradicional de vivir.

este perodo e ao lono de todo o sculo atop-monos con douselementos #undamentais, ciencia e tecnoloxa que se con1urar-n nomotor do proreso: as por exemplo os descubrimentos en medicina son#undamentais e ra/as a asteur inau!rase a era das vacinas e oinvento da m-quina de vapor $ ;att) e a s!a aplicacin revolucionar- aindustria. A literatura non allea a todo o anterior e as nos atopamoscon novelas que mani#estan ran interese por todo o relacionado coa

ciencia e os descubrimentos, para situarse en moitos casos en contra daciencia e sentir morri5a do primitivismo que proclamaba Rousseau comito do


3/6

artes, pero a literatura a #orma de expresin na que mellor se re8icte oesprito rom-ntico: entre as s!as caractersticas m-is destacadasatopamos*

?A liberdade de creacin #ronte aos canons do eoclasicismo*#oxen das normas cl-sicas, revolucionan a mtrica e volven -s rimasm-is libres e populares como as asonantes. 9s personaxes son con#recuencia prototipos de rebelda.

?9 subxectivismo* a importancia dos sentimentos, as emocins eas paixns $amor, su#rimento, odio). Ex-ltanse os sentimentosrelixiosos, patriticos e os inspirados na nature/a $a paisaxe alcan/arande interese). +obran relevo as ideas de liberdade e iualdade.

?A excelencia da imaxinacin e a #antasa #ronte ao racionalismoclasicista dos ilustrados, recreando mundos pasados$#undamentalmente, a Idade 4edia) ou exticos $orte de 0#rica e9riente).

?9 instinto #ronte - ra/n e as situacins lmite #ronte ao equilibrioe a harmona.

o Romanticismo cultvanse os tres xneros literarios porexcelencia* a poesa, a novela e o teatro, anda que a poesa o xneropredilecto para a expresin das paixns e o su#rimento tancaractersticos desta poca. +ultvase a polimetra, rmpense os moldesde estro#as antias e a s!a importancia tanta que pasa a #ormar partetamn de obras teatrais e novelsticas, disolvndose as os lmites entreos xneros.

En canto ao estilo caracteri/ouse por unha renovacin estilsticaque se resume no empreo de recursos e#ectistas e declamatorios atravs da #uncin emotiva da linuaxe $imprecacins, interroacins,exclamacins, presen/a do eu) e no enriquecemento da linuaxe

literaria mediante a inclusin de abundantes recursos retricos.A 1ura literaria clave no nacemento do Romanticismo o escritor

alem-n @oethe. A el debmoslle as obras iniciadoras do perodo* Ascoitas do mozo Wertherescrita en %&& en pleno #ervor do BSturm un3ranC, movemento prerrom-ntico alem-n.

A literatura rom-ntica estndese desde mediados do sculo X2III,ata mediados do sculo XIX. este perodo de tempo convenientedi#erenciar tres etapas* o prerromanticismo, o Romanticismo pleno e oostromanticismo, que convive con outras correntes literarias como oRealismo.

2. Poesa romntica. Novela histrica

9 Romanticismo un movemento ideolxico e cultural do sculoXIX caracteri/ado pola liberdade artstica. A Revolucin Drancesa $%&'()senta as bases deste movemento coas ideas de liberdade, iualdade e#raternidade. A iso en-dese o predominio do esprito sobre a ra/n quede#ende a 1loso#a idealista alem- dos sculos X2III e XIX.

9 Romanticismo caracter/ase por aspectos como a liberdade


4/6

artstica, o rexeitamento de toda norma, a rebelda, a evasin no tempoe no espa/o, o individualismo e subxectivismo, a presen/a dunhanature/a que re8icte os sentimentos do poeta, a presen/a dossobrenatural ou a exaltacin dos valores nacionais.

1. Poesa romntica

1.1. Poesa romntica alem

A poesa rom-ntica alem- haba ter o precedente dos autores doBSturm und 3ranC $tempestade e mpeto), que nace na seundametade do sculo X2III. Este movemento destacaba a superioridade dossentimentos e as emocins sobre a ra/n. a poesa rom-ntica alem-destacan*

()$"er$in. As s!as creacins estaban dotadas de ransensibilidade e nostalxia, e a s!a linuaxe caracteri/ouse polas s!as

imaxes e smbolos. 3estaca a s!a composicin O arquiplago, extensaevocacin da loita dos reos contra os persas na batalla de Salamina,na que canta a s!a nostalxia pola @recia cl-sica. 9 tema de toda a s!apoesa unha variacin dun mundo doloroso, no que se sentedesterrado, cara a outro ideal re8ectido no seu mito de @recia.

o!a$is. Escribiu Himnos noite, na que a noite a descubridorado verdadeiro sentido do mundo e #ai posible o retorno a unha divindadeque o da corrompeu.

1.2. Poesa romntica inglesa

A poesa rom-ntica inlesa ten al!ns precedentes importantes como6laFe.

1.2.1. Poetas "os $a*os9 nacemento o1cial do Romanticismo inls est- sinalado pola

aparicin en %&(' do libro Baladas lricasdas que son autores +oleridee ;ordsGorth. Ambos os dous compo5entes residiron unha tempada narexin dos laos de Inlaterra que d- nome - s!a escola.

+or"s,orth o poeta da nature/a e revlase como 1el seuidos

de Rousseau polo seu amor polo mundo tal como 3eus o creou, e no seurexeitamento polas ciencias empricas e artes industriais.Co$eri"*e destaca pola s!a B6alada do vello mari5eiroC, que

conta a historia dun mari5eiro que #oi castiado por matar a un albatros,que era o seu esprito protector, coa morte de toda a s!a tripulacin$vid. versin do rupo Iron 4aiden)

1.2.2. Poetas re-e$"es o% sat'nicos+hamados as porque 1xeron da s!a vida e a s!a obra un acto de

rebelda contra a sociedade e moral da poca.

Lor" /ron. +rea personaxes marxinados e rebeldes, que se


5/6

preocupan s polas s!as necesidades persoais, como O orsario ou!on"on. 3estaca o seu poema an, na que a historia de +an e Abelconvrtese nun re8exo da rebelin rom-ntica contra a inxusti/a divinapor elixir a Abel e non a +an, por crear un xnero humano que paa aculpa dos seus primeiros proxenitores.

Perc/ . She$$e/compuxoAdonais, que unha elixa pola mortede Heats na que hai unha aceptacin serena da morte, porque estasempre ser- derrotada pola inmortalidade do esprito humano. "amnescribiu o drama Prometeo li#erado, que conta a historia da liberacinde rometeo como rexeitamento de calquera #orma de tirana.

0eats. 3estacan as s!as odas, a $a%erca, Ao Outono e &o#reunha urna grega'que trata sobre o poder inmortali/ador da bele/a,mani#estado nas producins artsticas que elaboraron os antios reos.

1.#. Poesa ro&'ntica rancesaA pesar do precedente de Rousseau o Romanticismo tardou en

chear a Drancia. As novidades alem-s s chearon tardiamente da mande Ma"a&e "e St3e$, na s!a obra !e Alema(a.A lrica rom-ntica non triun#ou ata %'>, coa obra de La&artine.

As Meditaci)ns, #oi moi imitada polas e#usins sentimentais e paisaxesmelanclicos.

9utra 1ura destacada ctor (%*ocoas s!as Odas e #aladas,que conte5en unha evocacin da in#ancia e episodios histricos, e Ascontemplaci)ns, onde expresa a dor causada polo desterro e pola morteda s!a 1lla. A s!a poesa torrencial e ampulosa.

2. Novela histricaA novela rom-ntica esencialmente histrica, dicir, est-

ambientada no pasado, normalmente medieval. Esta ambientacinmedieval un re8exo do nacionalismo rom-ntico porque se considera -Idade 4edia a poca de xestacin das nacins europeas.

>.%. +a$ter ScottA arte da novela histrica creada por Scott reside na mestura de

#eitos histricos e a pura 1ccin o que provoca unha visin narrativa dahistoria que a #ai m-is humana e accesible. 9s personaxes de ;alter

Scott son personaxes planos, cuxa personalidade non anali/ada conpro#undidade.Escribiu *%anhoe, que presenta o con8ito entre normandos e

saxns polo trono de Inlaterra no sculo XII. esta obra o protaonista o mo/o valoroso saxn Ivanhoe, que se en#ronta ao cruel Xo-n Sen"erra, que usurpara o trono a Ricardo +ora/n de 7en.

9s en#rontamentos entre os clans escoceses e as tropas inlesas a materia de +o# +o,.

>.>. A$e5an"ro D%&asEscribiu as novelas de aventuras O conde de Montecristo eOs tres

mosqueteros. Esta !ltima est- ambientada na Drancia do sculo X2II e o

J


6/6

seu principal atractivo reside na intensidade da accin. 9s personaxesm-is importantes son 3KArtanan, un mo/o recn cheado a ars enbusca de #ortuna, e tres mosqueteiros $soldados arados de mosquete,especie de #usil antio).

>.. ctor (%*o3estacan as s!as novelas A nosa se(ora de Pars, que conta os

amores desraciados de +uasimodo $campaneiro chepudo da catedralde otre 3ame no ars do sculo X2) e a xitana Esmeralda - queraptou.

+ompn Os misera#les, novela de enredos e aventuras nunmundo de pobre/a e sordide/. A novela percorre a historia de Dranciadesde a Restauracin ata a cada dos 6orbns e vai dando conta dastrans#ormacins polticas e sociais.

>.. odemos encadrar tamn dentro desta novela histrica ao rusoP%sh6in con A -lla do capitn $novela histrico?lendaria cuxa

protaonista unha heroica muller) e ao italiano Man7oni con Osnoi%os' ambientada en 4il-n do sculo X2II, baixo dominio espa5ol.

>.J. Dra da novela histrica podemos destacar a novela de misterioFrankensteinde Mar/ She$$e/ e tamn a novela sentimental de8aneA%sten. 9s con8itos entre sentimento e realidade e a an-lise dascondicins sociais, econmicas e educacionais nas que se moven osseus protaonistas constit!en unha caracterstica persoal. 4oitoscrticos a consideran precursora da novela de costumes. A a#ada de/orthanger' 0mma eOrgullo e pre1uzoconstit!en as s!as principaisobras.

L

TEMA 4: Romanticismo

Documents

Transcript of TEMA 4: Romanticismo