S U P L E M E N T S E T M A N A U D E T H D I A R I A V U I . D I S S A B T E , 3 0 DE G È R DE 1 9 9 9

Ues 300 persones passen pera ñaua escola de Bossòst ena jornada de portes dubèrtes A mès der estudi Sant Roe tanben se dauric ath public era bibliotèca deth municipi bastida recentment

En tot coincidir damb era hèsta de Sant Vicenç, m diuendres passat se podien

visitar, en ua jornada de por-tes dubèrtes, es installacions

dera ñaua escola Sant Roe e era bibliotèca municipau de Bossòst. Per aguesti dus cen-tres, qu'an estât bastits récent-ment, i passèren ath long de

tot eth dia un bon nombre de persones. Per çô que hè ara sua dubertura, era bibliotèca ei previst qu' entre en foncio-nament eth pròplèu 1 de

hereuèr en tot qu'er estudi, pendent deth traslat deth

"mobiliari qu'ei ena antica bas-tissa, acuelherà as alumnes a compdar deth mes d'abriu.

Era ñaua bastissa dera escòia aucupe ua superfícía de tres cents mètres quarrats SILVIA PUÉRT0LA5

Plan de Formacion Contunha des Trabalhadors de Comèrç, p r o m o g u t peth Conse lh G e n e r a u d ' A r a n ,

e e labora t pe th Cent re de D e s e n v o l u p a m e n t de Direct ius de Ca ta lunya (CDDC)

Dates des corsi a realisar Com • Merchandising e imatge der estabiiment comerciau • Er impacte der EURO en sector • Tecniques de negociación e contractacion damb provedidors

: A concretar

8/02/99 ath 12/02/99 22/02/99 ath 25/02/99

•Qxml Per definir

Per definir Per definir

Qsm 24

20 24

Era inscr ipción entas corsi ei dubèrta ena sedença dett i Consel i i Generau d 'Aran 0 en te lefon num. 973 6 4 1 8 01. Vos rebrembam qu'eth numerò de places ei l imitât

Es diboishi animats tanben parlen en aranés V n Dissabte passat se pre-tUI sentaue en cine de Viel-ha era prumèra producción de diboishi animats doblada en lengua aranesa. Era pelli-cula qu'a estât revirada ei "Era princessa e eth cede" dera sèrie televisiua "Les Tres Bessones".

Ath torn de cinc centes per-sones seguiren er acte de pre-sentación d'aguest p rumèr doblatge des quaus era grana majoria èren mainatges.

Es tres Bessoes an estât revi-rades, includit er aranés, en 25 idiomes e se poden veir en 129 pa'isi de tot eth mon.

M I R A L H E M - M O S Aguesta s e t m a n a qu'encetam ua sòrta de

monografie sus es equips de fótbol aranesi.

A despiet de çô que pogue semblar pes, t eo r icament , pòc favorables condicions cli-matologiques dera montan-ha, aguest espòrt s'a practicat des de hè temps en parçan, sus to t en Baish Aran. Uns equips, eth Bossòst e eth Les, qu'an estât vinculadi, lèu tos-temp, t amb es sons vesins gascons en tot joga r enes diuèrses competicions depe-nentes dera federación fran-cesa.

Atau com era tradición ditz qu'eth prumèr partit de fót-bol -ja tamb es règles pròpries d'aguest espòrt- se joguèc en Londres en 1866, es vielhs a ranes i r eb remben qu ' e t h prumèr equip d'aciu siguec er Sport Club Aranés -era actuau'UD Bossòst-, fondât ena decada des ans vint: un bon pilèr d'ans dempûs des prumèri teams anglesi.

II A V U I DISSADTE 30 DE GfeR DE 1999

E R A E N T R E V I S T A Antonio Núñez

President deth Collectiu d'Arbitres "Ara ora d'arbitrar mos regim peth reglament que mèrquen es federacions" Silvia Puértolas

LES Silvia Puértolas. Des de quan fondane aguest collectiu d'arbitres? Antonio Núñez. Apuprètz des de començaments des ans nauanta. Quan entré a aucupar etti cargue de presi-dent, en an 1994, ja hège quauque temps que s'auie creat aguest collectiu. S.P. Guaira gent ne forme part?^ AuN. Èm uns dètz-e-ueit arbi-tres de diuèrsi pòbles dera Val. En aguest collectiu ei important remercar que i a tanben gent força joena que se i va integrant. S.P. Era major part des par-tits que shiulen es membres que compasen eth collectiu son sustot de fótbol e fótbol-sala. A.N. Òc son es act ivi ta ts esportiues qu'an mès con-tunhitat ath long de tota era sason e per tan t son enes que mès i arribam a préner part. Podem arribar a shiu-lar, entre toti, der orde de nauanta partits ar an. Açô non VÒ dider que non pren-gam part en d'auti compro-misi esportius se atau mos ac demanen. SJ. Receben bèra remunera-ción economica? A.N. Non. Eth collectiu se manten damb era requepta-cion que se trè en moment que s'organise, bèra competi-ción. En cas deth fótbol, per exemple, cada un des clubs participaires an de pagar ua quòta d'inscripcion. Aguesti SÒS se destinen entà renauir matériau, que nosati madeis-hi facilitara en cada partit. Eth punt de referencia l'aga-rri tostemps des deth fótbol perque ei eth que mès se pract ique. Ei atau com se costegen es despenes que comporte era activitat. Arbi-trara perque raos agrade e passam era estona mès non recebera cap de salari per açô. SJ*. A mès de préner part en partits de fótbol e fótbol-sala, tanben balhen supôrt a ues autes activitats espor-tiues. Mos explique de quin tipe. A.N. Òc balham supòrt ad aqueri espòrts que practi-quen es joeni en edat escola-ra. Açô va vinculat en cèrta forma damb eth Conselh Esportiu. Parlara d'activitats com eth ping-pong, escacs.

P E R F I L

cross...totes es competicions que s'organisen laguens deth parçan e qu'an a veir damb aguest Conselh tanben i pre-nera part. SJ*. Es arbitres tot soent son criticats pera manera de veir e sancionar es jogades. Aciu ena Val d'Aran açô tanben ei atau o es esportistes se pre-nen melhor es decisions arbi trans. AJ^. Non; aciu ei igual que per toti es endrets. Era labor deth arbitre ei era mès ingra-ta que i a. En Aran non èra mès privilegiats. SJ. Personaument e dempús d'uà actuación arbitrau diñ-cila, que se sòlen dar tot soent, non li entren ganes d'abandonar eth collectiu e mès tenguen en compde que non ne trè un profìt econo-mic? A.N. Aquerò passe es cinc pruraères raenutes dempús d'auer arbitrât un partit de fótbol per exemple, qu'ei un des espòrts que mès castigue as arb i t res . Mès quan as supera t aguest marge de temps i acabes tornant. S.P. Quin ei eth partit mès difícil que li a tocat arbitrar? A-N. Ua semifinau dera Copa

d'estiu de fótbol-sala que s'or-ganisaue en Bossôst e qu'en-frontaue as equips deth CAEI e Rodés Barbai. SP.Pense qu'era gent aranesa coneish era existéncia deth collectiu que vosté presidís? AJJ. Era gent qu'ei vinculada damb eth mon der espôrt òc que mos coneish, mès era rèsta dera Val d'Aran dificila-men t pense qu'existis. Se coneish que i a gent qu'arbi-tre e pro. SJP. Coma se planifíquen eth son trabalh annau? AN. Hèm ua planificación a coraençaraents de cada sason. Tenguem en compde totes es activitats esportiues enes quaus auràra de préner part . Passara circulares as collègis, clubs e deraès entà que mos donguen a conéis-her es sues in tencions de cara ara temporada. SJ*. Era normatiua que hèn a servir ara ora d'aplicar era reglamentación en quinse-volh tipe d'activitat ei era madeisha qu'era que se hè a servir pes Federacions en ambit nacionau? A.N. Mos régira pe th raadeish reglaraent tot e que i a quauque cas en qué

higem bèth pun t que pen-sara que pot afavor i r en arbitratge. SJP. Mos mete un exemple. A.N. Aguest serie e th cas deth fótbol-sala. Ena liga nacionau cada part dure vint raenutes. Nosati l'auera alon-gat a vint-e-cinc entà non auer de parar eth cronoraè-t re cada viatge que, per exemple , se d e m a n e un t emps raôrt. Mès me eau higer qu'aguesta raesura de modificación de reglament s 'es tudièc c o n j u n t a m e n t darab es clubs qu'acosturaen a préner part enes competi-cions vinculades damb era activitat. S.P. Coma ven era situación actuau entas joeni que vòlen practicar eth fótbol ena Val d'Aran? A.N. Actuaument an moites possibilitats. I a ua Escola de fótbol que motive as raainat-ges quan son joeni. Aguest ei un pas prèvi en tà poder jogar dempús a nivèu mès corapetitiu. S.P. Son mès disciplina ts es mainatges o es grani quan se trapén en camp de jòc? AJJ. Es raès joeni non te par-len, non protèsten, da gust

Antonio Nunez neishec en 1948 en Nerva (Huel-va) mès pòrte era major part dera sua vida viuent ena Val d'Aran en tot èster v incu la t damb e th m o n der espòrt. Tàs 14 ans ja practicaue eth fótbol qu'a estât ua des activitats esportiues ara quau i a dedicai lèu totes es sues estones de léser. Començaue a competir entàs 15 ans, en club de fótbol dera U.D. Bossôst. Ara, quan ei a punt de complir es 51 ans, aucupe eth cargue de nàaxim responsable deth collectiu d'arbitres aranesi. Antonio Nunez n'ei eth sòn president des de hè quate ans. Tanben forme part dera Junta der equip de fót-bol der A.R. Les, pöble en quau v iu actuau-ment . D'aguest equip non se n'a desvinculat practicament jamès ja que ne siguec jogador e tanben entrenador.

arbitrar a raainatges. S.P. A auut de gésser en tot córrer bèth viatge de bèth camp? A-N. En tot córrer jamès. Mès eth viatge que mès mau a mercat era causa siguec en Franca en un partit que se joguèc en Chaum e que jo auí d 'a rb i t rar . En acabar, veguec u n jogador e me esparrequèc era camisa. S.P. Era gent que forme aguest collectiu a bèth tipe de titolacion? AJ^. Non auem cap de titola-cion. Mès èra un collectiu que mos auera preocupat d'estudiar eth reglament. Ua t i to lac ion en tà a rb i t r a r requerís invertir molti sos. Nosati ac hèra perque mos agrade e ara ora dam un ser-v i d ar espòr t aranés que pensi que i a d'èster. I dedi-cara raoltes ores e aquerò ja ei plan important. S.P. Compden damb eth supòrt de patrocinadors entar equipament que pór-ten? A.N. Òc, un otèl de Vielha mos pague era ròba que hèm a servir en t a ra ac t iv i ta t esportiua ena quau prenem part.

JAUME VILALTA President

CRISTINA COLL HUIX Directora general

VICENTSANCfflS Director

LLUÍS MARTINEZ Subdirector Redacció: SILVIA PUÉRTOLAS

Pioducdó tècnica: JORDIPELÄEZ Pablidtat: ALBERT B0RRÀS JORDl RIBAS

•Ceniraleta Tel. ; 93-̂ 16 39 00-Fw: 93-316 39 36. Publicitat TeL; 93-̂ 3i5 39 2.3 - FÇ«: 93-3i6 39 25 Sabscriptois TeL : 93-3t6 39 44 " Pax: 93-316 3915 DÍStxibuciá TeL:-93-3l6 39 16-Fax: 93-3i6 3915

Conseil de Cent, 425 - 08009 Barcelona

Telèfonsala Valí d'Aran Redacció. 909 50 92 02 PumcitÄt.908692950

DtB20.249-1976 DIFÜSIÓ CONTROLADA PER L'OJD

A V U I

DISSABTE 30 DE GÈR DE 199g III Jornada de portes dubèrtes enta poder visitar era ñaua escola Sant Roe bastida en Bossost W . M i i M M u W 0 W V I U W H I I I . n u u u a o L i u a c i i D U d d U a l Er ajuntament deth municipi volec atau dar a conéisher es installacions que poirien entrar en foncionament en abriu

Silvia Puértolas public, s'a dividit en dues nian- ^ '' . ' ' ' ' . . " " " , - . -, B O S S Û S T

Ath torn de tres centes perso-nes visitèren, diuendres passat, en ua jornada de portes dubèrtes, es ñaues insta-llacions dera escola Sant Roc de Bossôst recentment bastida e que poirie entrar en foncio-nament entath mes d'abriu. Atau ac anonciaue eth còsso de Dinamisacion economicolabo-rau d'aguest Ajuntament, Máxi-mo R. Rodríguez.

Segontes Rodríguez: "Ara sonque manque trasladar entath nau collègi eth mobilia-ri der antic estudi. Ja trabal-ham entà auançar eth traslat e qu'es mainatges poguen començar es classes, dempús des vacances de Pasca, ena naua bastissa".

Aguestes installacions s'an construit en ua parcèlla qu'a ua superficia de tres mil mètres quarrats en tot qu'er espaci qu'aucupe aguest nau edifici ei de tres cents mètres quarrats. Era rèsta deth terren demorará coma espaci exterior entàs estones de léser.

Eth nau estudi, que recebec visitaires ath long de tot eth dia en qué demorèc dubèrt ath

public, s'a dividit en dues plan-tes. Ena planta baisha s'a abili-tat ua sala de professors,un lavabo, ua petita codina, ua secretaria, ua sala polivalenta de seishanta mètres quarrats a mès de dues aules infantius. Ena prumèra planta se i an bas-tit tres aules mès, ua sala entà informatica, e ua auta entà activitats plastiques a mès de dus labados. En aguest nau collègi s'an anullat totes'es barrères arquitectoniques en tot compdar damb ua rampa d'accès entà discapacltats fisics e un ascensor.

Era inversion hèta entath son bastiment a estât d'uns uei-tanta dus milions de pessetes. Eth finançament des trabalhs a corrut a cargue deth Departa-ment d 'Ensenhament dera Generalitat e der Ajuntament de Bossôst.

Era escòla de Sant Ròc s'a ubicat a prop d'uns auti servi-cis deth municipi com era zòna esportiua, era sala polivalenta e eth centre culturau.

Aguest darrèr tanben se dau-rie ath public eth madeish dia qu'er estudi, laguens d'aguesta jomada de portes dubèrtes, dat qu'aquiu ven d'abilità-se-i era bibliotèca municipau.

Enes aules sonque manque plaçar eth mobiliari SILVIA PUÉRTOLAS

Era escòla auec visitaires ath long de tot eth dia SILVIA PUÉRTOLAS

Eth nombre de visitaires que passèren pera bibliotèca ath long deth dia siguec per dejòs des que visitèren eth collègi, degut sustot a qu'aguesta j a auie estât inaugurada dies entà darrèr.

Segontes era còsso de Cultu-ra der Ajuntament de Bossòst, M.Angeles De Burgos: "Eth pròplèu dia 1 de hereuèr era bibliotèca municipau entrará en foncionament en tot ester un complement perfècte entas alumnes deth collègi de Sànt Ròc pr'amor dera proximitat des dùsedificis".

Totun, entad aguesta jorna-da de portes dubèrtes era bibliotèca presentèc coma nauetat er increment deth hons de libres respecte ath nombre d'exemplars damb es quaus compdaue eth dia que s'inaugurèc oficiaument.

Era instal lacion a passat d'auer, en poc mès de quinze dies, d'un milèr d'exemplars, principaument de lectura e consulta a arténher es pròp de cinc mil. Aguest hons s'a vist incrementat sustot pera aporta-ción que s'a hèt des deth Con-selh Generau qu'a baDiat ath torn de tres mil libros.

Rebrembem qu'cra inversion

hèta entath bastiment dera naua bibliotèca municipau a estât d'uns cinc milions de pes-setes. Es despenes an corrut a cargue der Ajuntament de Bossòst e era Fondacion "La Cabca". Aguesta darrèra entìtat a aportat un milion e miei de pessetes e a balhat eth mobilia-ri que i a ena sala.

Ena jornada de pòrtes dubèr-tes non manquèc era visita des alumnes que ben lèu aucu-paràn es aules deth nau estudi

e qu'ara ora tanben seràn es principaus usatgèrs dera naua bibUotèca.

Ei per açô que des der Ajun-tament se triguèc eth dia dera Festivität de Sant Vicenç, hèsta des escolars, entà daurir toti dus endrets ath public.

Ath torn de nauanta mainat-ges, acompanhats pes sòns pro-fessors, visitèren era escòla e bibliotèca laguens des actes fes-tins programats pera dirección deth cèntre.

Es alumnes de Sant Ròc sigueren enes installacions

La Setmana B. p. 86 — 64230 LESCAR

Telefone : 0 5 59 6 8 6 6 79 Telecopia : 0 5 59 6 8 67 17

Setmanér occitan d'informacions publicat per la S. C. 0. P. - S. A R. L VISTEDIT

Las Campanhas 64150 SEUVALADA

Director de la publicación : David Grosclaude

CATAUmYA

NAUT ARAN BAISH ARAN 98.4 98.0

O CAtelunvm inforxriMió l A T A L L í N Y A

MÚSIHA NAUT ARAN

98.4 BAISH ARAN

98.0

NAUT ARAN* 98.4

BAISH ARAN* 98.0

' En desconexión entà era Val d'Aran programa MEDDIA ARANÉS de: 12 a 13 ores e de 19 a 20 ores.

IV A V U I

DISSABTE 30 DE GÈR DE 1 9 9 9

Es Tres Bessoes, pruméri personatges de diboishi que parlen er aranés Ues cinc ceníes persones assistissen ara presentación d"'Era Princessa e eth cede"

Redacción VIELHA

Força siguec era especta-cion, sustot entre es mès joeni, que Iheuèc era pre-sentac ión deth prumèr doblatge ar aranés d'ua pelli-cula de diboishi animats, "Era Princessa e eth cede".

Aguest, qu'ei un des capí-tols dera sèrie "Les Tres Besso-

nes", ère présentât dissabte tàs sies dera tarde en cine de Vielha, en un acte que siguec dubèrt entà toti aqueri que i volgueren préner part.

Aquiu non i manquèc era directora artistica dera sèrie e creadora d'aguesti personat-ges, Rosèr Capdevila.

Tanben i siguec present eth director generau de Promo-cion Culturan dera Generali-

tat, Vicenq: Villatoro, atau com eth sindic d'Aran, Carlos Barrera.

Er acte compdèc a mès damb era preséncia des res-ponsables dera empresa Cro-mosoma, qu'ei era productora que s'a encuedat d'amiar entà dauant eth projècte.

Abantes de projectà-se era pellicula, eth sindic, anoncièc qu'abantes de finaus d'an se

Es Tres Bessoes partìcipèren en acte de presentación

P Ò R T A D U B È R T A

"Arregraïment ar Espitau de Vielha"

Juanita Segura

k j enhor Director :

A prumèrs de deseme auérem de besonh enta-ra mia m a r e dera assis-t é n c i a a d o m i c i l i d e r e s p i t a u d e V i e l h a . Tanlèu ac d e m a n è r e m , s e n s e p è r d e r t e m p s s i g u é r e m a t e n g u d i tamb es m a x i m e s aten-cions pera doctora Gil e era ATS Maria Teixidor. Non calec insistir entà que la tornèssen a veir pera tarde. Melhorèc e.

GAUSAG

p a s s a d i q u a t e o c i n c dies, patic un d e r r a m e c e l e b r a n . T o r n è r e m a d e m a n a r a r a d o c t o r a Gil, que n o n se h e c a demorar.

D e c i d i c que la c a l i e i n g r e s s a r p e r q u e e t h son estât atau ac reque-rie.

U n c ô p e n a p l a n t a siguec era doctora Saba-té e r a q u e se n ' e n -cuedèc. Non la deishèc ne un m o m e n t hènt-li tôt çô que poguec, que m a l e r o s a m e n t non ser-

vie entad arren pr 'amor qu'eth son estât ère cri-t i c e m o r i e as v int -e -quate ores.

M a n i f è s t i e t h m è n a r r e g r a ï m e n t per totes es a t e n c i o n s que m o s agüeren totes es perso-nes que son a t h servici des malauts.

Sauvi un bon rebrem-be p e r q u e s o n m o m e n t s e n e s q u a u s era a tención u m a n a ei t a n t i m p o r t a n t a c o m a era medican, e a n è r e m sobrèrs de tot.

veiràn reviradi ar aranés dus auti capitols dera sèrie.

Ath long dera tarde se dèren a conéisher es dotze persones qu'an hèt era revira-da des veus des personatges qu 'apare ishen en aguesta prumèra pellicula de diboishi animats en aranés.

Ua des curiositats der acte siguec era interpretación en dirècte, per part des mainades qu'an doblat as tres bessoes en aranés, de dues des canc^ons que se poden escotar ena pelli-

cula. Ua actuación seguida damb espectac ion pes apruprètz cinc centes perso-nes qu'aumpliren era sala.

Era presentación non podie acabar d'ua auta manèra senon que damb era projec-cion d'"Era Princessa e eth Cede", ua reproducción en c inta de vidèu, que j a s'a metut ara venta damb un prètz de 1.495 pessetes e ua durada de trenta menutes.

Es despenes qu'a ocasionat aguesta prumèra producción en aranés an estât costejades tant pera Conselheria de Cul-tura dera General i ta t com peth madeish Conselh Gene-rau.

Cau díder qu'Es Tres Besso-es ei ua sèrie qu'a estât revira-da en 25 idiomes e que se pot veir en 129 païsi.

Era empresa Cromosoma comencèc a produsir capitols en an 1994. Ara i trabalhen en era ath torn de dues centes persones.

973 64 18 01 Conxelh Generau d'Ann

973 64 25 69 Archhi litoric Generau d'Aran 973 64 13 15 Muséu Viâ d'Aran 973 64 18 15 Ecomusèu de \filani0s 973 64 18 15 MuséuS. Joan d'Arties

973 64 00 80 «ompièrs Vat d'Aran

973 64 00 04 Espitau Vat d'Aran 973 64 82 29 Dtopensari medicau • ies 973 6482 11 Dispensari medicau - Bossôst

H 88 Farmacia Pala - Baquèira 46 Farmacia Pala - Arties 46 Farmàçia Calala-Vielha 85 Farmacia Palá-Vielha 39 Farmacia Moralejo - Bàrdes 07 Farmacia Almansa - Bossòst 44 Farmàcia Almansa - Les

973 64 53 973 64 43 973 64 23 973 64 25 973 64 20 973 64 82 973 64 72

973 64 12 91 Pan-òquia de Salardú 973 64 00 21 Parroquia de Vielha 973 64 82 53 Parroquia de Bossòst 973 64 81 05 Parroquia de tes

m 973 64 20 973 64 80 973 64 52 973 64 00 973 64 81 973 64 72 973 64 01

44 Mòssos d'esquadra 14 Comissaria - Les 77 Guàrdia Civil - Baquèira 05 Guàrdia Civil-Vielha 77 Guàrdia Civil - Bossòst 29 Trafie - Bossòst 75 Casèma militar - Vielha

973 64 20 88 Gasolinèra - Vielha 973 64 72 91 Gasolinèra - Era Bordea 973 64 71 00 Gasolinèra - Pontaut

973 64 57 26 Infor, torisme Salardû 973 64 16 12 Infor, torisme Arties 973 64 0110 Infor, tortsme Vielha 973 64 82 07 Infor, torisme Bossòst 973 64 72 44 infor. torisme U s 973 64 44 55 Infór. Baquèira Beret 973 ̂ 4 09 79 Ceti. Initiatives Toristiques

973 64 72 32 Oeportur 973 64 24 44 Camins des Pirinèus 973 64 08 88 Escola d'EquItacion 973 64 28 64 Palai de Gèu 973 64 81 57 Complèxe esportiu Bossòst

m 973 64 01 95 Parada de taxis |Vielha| 932 65 65 92 Coches de linha 906 33 00 03 Información meteorologica 900 12 35 05 Información carretères

ÇÔ de Saforcada

Major, s/n Major, 36 Major, s/n etra. Baquèira, s/n

(25530 Vielha)

(25537 Arrùs) (25530 Vielha) (25551 Wlamòs) (25599/Wies)

etra, Nacionau, 230 (25530 Vielha)

Espitau, 5 PI. dera Glèisa, s/n Sorìeus, s/n

Edif. Campalias, s/n etra, deth Pòrt, s/n Avda. Pas D'Arró, s/n Sentin, 1 /\ntecada, s/n Eduardo Aunòs, s/n Querimònia, 3

Sant/\ndrèu, 1 Pas d'Arrò, 8 Major, 31 PI. dera Glèisa, s/n

Edif. Tressens baish etra, de Franca, s/n Parcatge Baquèira, s/n Montcorbison, s/n Sorieus, s/n Sorieus, s/n Pas d'Arrò, s/n

etra, deth Tunel, s/n etra. N-230, s/n etra. N-230, s/n

Balmes, 2 PI, Urtau, 26 Sarriulera. 5 Eduardo Aunòs, s/n PI. der/^untament, s/n Nucleu Baquöra, s/n Avda. Castièro, 15

SantRòc, I Pas á'Arró Balshl, s/n etra. França, s/n Eth Solan, s/n Era Lana, s/n

(25530 Melha) (25540 Les) (25550 Bossòst)

(25598 Baquèira) (25599 Arties) (25530 Vielha) (25530 Vielha) (25551 Es Bordes] (25550 Bossòst) (25540 Les)

(25598 Salardu) (25530 Vielha) (25550 Bossòst) (25540 Les)

(25539 Betren) (25540 Les) (25598 Baquèira) (25530 Vielha) (25550 Bossòst) (25550 Bossòst) (25530 Vielha)

(25530 Vielha) ¡25551 Era Bordeta) (25549 Pontaut)

(25598 Salardù) (25599 Arties) (25530 Vielha) (25550 Bossòst) (25540 Les) (25598 Baquèira) (25530 Vielha)

(25550 Bossòst) (25530 Vielha) (25330 Vielha) (25530 Vielha) (25550 Bossòst)

PI. Sant /\ntòni, s/n (25530 Vielha)

r

r i J

I -

A V

DIS :

2 0 J

E é

E qu Gri

I en( tot sat As: COI

I me

I

c. d

1 2 3 Fl 1

2

&

M 1 2 a ft i> 2i 3;

A V U 1

D I S S A B T E

3 0 D E G È R D E 1 9 9 9 > V

Eth Crèmi d'Ostalaria dera Val renauís e r a sua J u n t a Directiua

Redacción VIELHA

Era passada setmana se dauen a conéisher es noms des naui mem-bres que formarán, enes prôplèus quate ans, era Junta Directiua deth Grèmi d'Ostalaria dera Val d'Aran.

Es eleccions entà renauir era Junta, enes quaus i acostumen a prené-i part toti es associats, se celebrauen eth pas-sat 14 de gèr en tot coincidir damb era Assamblèa Generau qu'eth Grèmi convoque annaument.

Un viatge sigueren, trigats es dotze membres que formarien era ñaua

Junta, s'assignèren es cargues en tot nomentà-se coma President dera madeisha, Juan Antonio Serrano Iglei-sas que rempla^aue ath sòn predeces-sor, Emilio Sanllehy.

Es vicepresidents entàs pròplèus quate ans son Andreu Vidal e Elias Fañanás. Eth cargue de nau tresaurèr a requeigut en Rafael Sanmarti mentre qu'eth de secretari ei entà Manuel Gii. Era Junta ei constituida a mès per sèt vocaus que son: Pere Clos, Emilio San-llehy, Oriol Filella, Paul Barbier, José Antonio Nart, Oscar Farrés e Joan Bata-lla. Es eleccions se convòquen cada quate ans

U.D.BOSSdST Coupe Amitié Cazeres I I2 - UJDJSossôst 1 "Premiere Division Poule A'íága Fran-cesa Deman dimenge, tàs 15:00 ores en camp deth Castillon FC 95 - UDJBossàst

A.B.IB F.C.VIELHA Ck>upeAtnitii AJL£es 3-St . Beat 0 "Promotion Poule A" Liga Francesa Deman dimenge, tas 15:00 ores en camp deth Lussan Mssai iFC-AJt les

CoupeAmitié I Èavielba 3 - Plaine de Rivière 2 '2e Division Poule B" Liga Erancesa

Deman dimenge, tàs 15:00 ores en camp deth Cierp Cierp USGMII - F.CMéiha

ESCÒLA DEF(ÍTBOL M U N I C I f A U (Categoria mens 11) Liga Fran-

'""cesa St. Martory - Escöla de Fötbol (saspenut)

VliLHA . j g . Q Q g j j

( - 1 1 ) danPolignan Com. Neste - Escöla de Fötbol

e s c ò L A M U N t C I P A U

l ! S ) > O R T I U A "Äc,,:«, (Categoria mens 13) Liga Fran-

cesa Save Gesse 3- Escöla de Fötbol 5 Aue, entàs 15:00 ores en Sarra-

VIELHA g a t ,

("tS) St. Gaudens-Escöla de Fötbol ("ÊS)

(Cateigoria mens 15) Liga Fran- "Sî o ĵ.̂ (Categoria mens 17) Liga cesa • d j iy 'Erancesa Aue, entàs 15:00 ores en camp TOD Escòla de Fótból - Luchon deth Sede f r i (svspenut)

VIELHA St. GsMàexis-Escòla de Fótbol CopaCominges ("17} ^litàs 15 :00 ores en

camp deth Mabroc Mabroc-Esedia deFótbol

Il MARCHA ESP ï f i w E S Q U I DE H O N S

Aguesta dimenjada se disputane en Beret era dusau edición dera "Marcha Espitau" d'esqui de bons.

Es tres prumèri classifí-cats de cada modalitat e distància sigueren:

S a n i t à r i s . 10 Q U I L O M È T R E S Masculin lèr José A. Montañés 2au J.Manuel Loren 3au Luis Benedi Fennnln lèr M^. Angels Borràs 2au Encama Caverò 3au Concepdon Soro

Sanitàris. 18 QUaOMÍfUES Masculin lèr Carlos Galindo 2au Antonio García Sau Albert Horns Femenin lèr Marielle Bigot 2au Carmen De Miguel 3au Immaculada Caubet

Non S a n i t à r l s . 1 0 K m Masculin lèr Toño Foraster 2au Ruben Caseny 3au Roland Giné

Femenin lèr Cristina Mariscal 2au Roser Setó 3au Clara Vilches

Non S a n i t à r i s . 16 K m Masculin lèr Oscar Balcells 2au Josep Antoni Harden 3au Emaitz Jover Femenin lèr Monica Verge 2au Teresa Saracho 3au Virginia Berasategui

J ö m a d a Liga Temps ímm n i j ò i o ì S] KD I M» \ vivi l o i o s TOBECO ESCOLA CODINA

10 rASfj \RAN . C Í CONnAMIMÌ 'i / AR in s 10

10 OSSI D'ARAN 8 12 ARllES-X" 2 3 CAEI-TOYOTA 6

Pròpfèu 4 de hereuèr

Es participaires se fotografièren amassa XXii MARCHA

o n i n v ' j T i . TOBrt i } OSSlDAßAN- TOrO'S

AR'nES- ESTRELLA DAMM CONTj\MÏELL-PUJOLO CASH ARAN - ESCÒLA

M

Enguan se disputará era XXII edición

IcUm-î^ despár-tìi-à ea-ttòs-distàncies: ua de 10 quilomètres, ua aula de vint e ua tresau de trema quilomètres. Eth t e n n e d'inscripcion demorará dubèrt enquiath madeish dissabte dia 6.

Es partits dera Liga de fótbol sala se jòguen toti es dijaus e diuendres a Gompdar des 20.30 ores dera vrespada en poliesportìu de Vielha.

A V U I D i s s A i n n

3 0 Di; G t « DE 1 9 9 9

Eth darrèr catar Eth passai 15 de gèr morie eth Sr. Jordi Ventura, istoriador e economista. Era sua trajectòria professionau ei, sense dubte, desta-cada ath cant dera cultura catala-na e occitana e dera sua relación. D'auti s'an dedicat ja a analisà-la. Força d'auti la estudiarán. Voi en a g u e s t a o c a s i o n reprodu' i r un aspècte qu'eth defenie e qu'a a veir d a m b era Val d 'Aran. En 1 9 6 0 m a n i f e s t a n e , dempús d 'e rudi t s estudis, qu'enes epòques deth cata-risme auien existit dus bisbes ara-nesi, qu' auien fac i l i tat er accès deth catarisme a Catalonha (atau conste tanben ena Gran Enciclopé-dia Catalana). Moites an estât es cr i t iques recebudes per aguesta afirmación dera part des estudiosi, tanben erudits, qu'an volut demos-trar qu'aquerò ère ua interpreta-c ión pòc c lara , e qu 'enes docu-ments pertanhenti ath concili de Sant Fèlix de Caramanh de 1167, Ventura auie interprétât "aranen-sis" per "agenensis" e qu'en lòc de méter Aran i auie escrit Agen. Ja parlé d'aguest hèt en Bramau deth 6 de j u n h deth 98; ara i persuti perque a m ò r t era persona que defenie damb mès insistencia era e x i s t e n c i a de b i s b e s a r a n e s i e, e n t a r a Val d'Aran, ei un passat important, forme part d'un remer-cable aùviatge entara formacion sòcioistorica deth nòste pòble. Un petit parçan d'especiaus caractéris-tiques, coma eth nòste, meritane era distinción d'èster un bisbat.

Rebrembi qu'enes "Primeres Jor-nades Occitània Catalunya", dera Universität de Lhèida, celebrades es dies 28 e 29 d'octobre de 1997, coincidí damb eth Sr. Ventura. En ua des taules redones hi era afir-m a c i ó n de que se p r e n e m e t h mapa des regions Lengadòc-Rosse-Ihon, Mit jorn-Pirenèus e Catalo-nha, que formen era Euroregion acordada en 1991 pes tres Presi-dents des Regions, e la comparam damb eth territòri que governane (dirècta o indirèctament) eth rei Père I, abantes dera B a t a l h a de Muret, es dus territòris, son força parelhs (excepción hèta d'Aragon). E Açô ei ua sòrta de premonición de ce que pòt èster eth futur. Eth Senhor Ventura (jo èra seigut ath sòn cant) comentèc : "M'a lègr i de sénter aguesta comparación, per-que j o hi aguesta madeisha afir-mación hè trenta ans e me tractè-ren de Ihòco". Eth Sr. Ventura ei un des pionèrs dera segona mitât d'aguest sègle des relacions occita-nocatalanes.

Tornem sus era qüestion des bis-bes a r a n e s i . En ua p u b l i c a c i ó n d'Oikos-Tau der an 1998 titolada "L'últim catar" de Francese F.Maes-tra e Fèlix Villagrasa, s'escriu: "el document de Sant Fèlix de Cara-m a n y no diu Agen, diu Aran!" , afirme Ventura. "...Eis americans, que dispòsen de molts diners per fer aquests estudis , t o r n e n una mica al que a mi m'havia semblât que era possible , . . . " . As catol ics

catalans e occitans les shòrde eth catar isme e hèn interpretac ions intencionades. "Hi ha pergamins, (...) dins de la Corona d'Aragó i vaig fer una cosa amb la Vali d'Aran: [un document ) parla d 'un bisbe jcàtar) a la Vali d'Aran que es deia Ramon Casals. Resulta que aquest b i s b e , c o m el ls d i u e n , era de l ' e s g l é s i a d 'Agen, de la q u i n t a forca...Si mires un mapa, Aran és a la punta final de la terra occitana i Agen es a l'altra banda (...) No han fet una cosa molt senzilla, que a mi se'm va ocórrer fer -es d a r que això vol dir feina, i la feina cansa: anar a l 'arxiu de la Corona d'Aragó i mirar si en aquells anys, en el cens de la Vali d'Aran, hi havia un senyor que es digues Ramon Casals ...I, mira tu ...si!"(...) Se non ei eth madeish "en tot cas la coincidèn-cia és Clara (...)L'home que més ha negat l ' ex i s tènc ia de càtars a la Vali d'Aran és un catòlic de profes-sió, del Comenges". Eth Comenge q u ' e i era t è r r a d 'a on v i e n es dauancèrs deth Sr. Jòrdi Ventura. Possiblements per açô mostrane ua simpatia per aguest tèma, ath delà dera atraccion pera investiga-cion intellectuau.

Que non mo'lo prenguen aguest bisbe ! E en tot cas, que demoren patents es testimonis de quauquar-rés que damb seriositat a afirmat de forma clara qu'Aran en d'auti tempsi ère un territòri fôrça estra-tegic damb un important pes ena o r g a n i s a c i o n soc iau e re l ig iosa

d'Europa. Èren uns tempsi fôrça destacats ena consolidacion dera N a c i ó n o c c i t a n o c a t a l a n a , que signée b r u t a u m e n t perseguida e des .hè ta pes a m b i c i o n s terr i to-r i a u s des f r a n c e s i dera e p ò c a , aliats damb era glèisa de Roma. En tot aqueth e n t r a m a t , eth papèr dera Val d'Aran, d'un punt d'en-g u a r d a t e s t i m o n i a n , ère f ô r ç a important. Actuauments aurie de jogar un papèr semblant enes rela-c ions a c o n s o l i d a r des o c c i t a n s damb es catalans. J .Ventura, ena madeisha publicación, afirme que "La Nació occitana, al segle XII, és un embrió . En aquells m o m e n t s està sor t in t , i la m a t e n dins de l 'ou. No la deixen existir. El que p^ssa és que té una mort lenta" . Ara un conjunt de resistents illu-sionats sagen de mantié-la viua.

En bèth lôc deth territòri occi-tan, ena Val d'Aran, j a non i a un bisbe, mès existís un poder gover-n a m e n t a u d a m b c o m p e t é n c i e s prôpies , per rasons d 'es t ra tègia territoriau e per rasons istoriques e culturaus,... Enes epòques en qué en Aran i auie bisbe se començaue a gestar era sua organisacion poli-tica que damb es adaptacions obli-gades peth pas deth temps, encara perdure,...

Jusèp Lois Sans Socasau Institut d'Estudis Occitans - Aran

jsansl@pie.xtec.es

Pagès Editors tré en mercat "Era mèstra Pèpa", un conde hèt per ua autora aranesa

- rrr

MESTR^PèpJ, C a r a b î a s ^̂

Redacción VIELHA

Jos eth titol "Era mèstra Pèpa" era editoriau Pagès Editors a trèt en mercat un conde illustrât hèt en lengua aranesa.

Era autora d'aguesta creación a estât, Ninfa Carabias, mèstra en collè-gi de Salardú. Aguest ei eth prumèr viatge que Ninfa publique un relat curt mès ja pense en dar a conéisher publicament d'auti que n'a escrit enes estones de léser.

Ninfa Carabias explicaue que: "eth conde ei un reflèxe des dètz-e-ueit ans que pòrti trabalhant damb mainat-ges". Carabias higec que: "Q.uan escriui "Erà mèstra Pèpa" ja ac hi en aranés, ei a dider non a estât un relat qu'agen auut de revirar dempús d'uà auta lengua".

Tot e qu'era presentación oficiau deth trabalh encara non s'a hèt ja s'an

metut ara venta ath torn d'un milèr d'exemplars dera publicación damb un prètz de nau centes pessetes.

"Era mèstra Pèpa" ja se pot trapar en totes es libreries dera Val d'Aran atau com en quauques ues de Lhèida e Barcelona, segontes daue a conéis-her era madeisha empresa editora.

Per çô que hè as diboishi qu'illus-tren eth conde an estât elaboradi per Assumpta Garriga, ua estudianta de Hères Arts deth Solsonés.

Es responsables de Pagès Editors, auançauen que s'"Era mèstra Pèpa" a acceptacion era editoriau se plante-j a r à contunhar trabalhant en tot publicar d'auti relats curti adreçats sustot as mès joeni dera casa. Rebrem-bem qu'aguesta editoriau j a a hèt d'autes publicacions en aranés, com es obres guanhadores annaument enes Prèmis literàris Mossen Condô.

^il^oish; á 'Assumpta

Ei eth prumèr trabalh que publique Ninfa Carabias

A V DIS

30

l (

l ba do pa: eni de: d'a

em es cio lia d'£ im aci ta( vai tot ]

al da; ta, • est bo; Lei avi do l'a Èri de ree tic

I vei est re j fin rra en va( pa: pò] qu d'I

pa, j o i aui pe: de: su; cai tal ati tre dis

Mi

Pe d'e fa] Ga avi edi ris au qu "T( "M e "

mailto:jsansl@pie.xtec.es

J A V U I D I S S A B T E 30 DE GÈR DE 1999

(î

VII

enjós

Un centre per la cultura occitana del passat e del futur

David Grosclaude LESCAR

Lo CIRDOC (Centre Interre-gional de Desvolopament de rOccitan) fonciona e tra-balha mas es pas encara

—dobèrt al publ ic . Se tot se passa plan sera possible de i entrar per trabalhar, cercar e descobrir, a part ir del mes d'abril.

Totas las colleccions son pas encara en plaça e l'informatica es pas encara en estât de fon-donar mas es en cors d'insta-l lac ion. Amb un detzenat d 'emplegats , sera un lòc important per descobrir la cre-ación occitana passada presen-ta e futura. Lo capitani d'aquel vaissèl a j a viatjat un pauc per-tot pel monde.

Denis Mallet, a 48 ans, toma al país aprèp qualques anna-das en America latina, en Egip-ta, Grècia, Espanha e coma estacat cultural francés a Lis-bona. Segur coneis la region Lengadòc Rosselhon per aver avut en carga un moment los dossièrs de la cul tura dins l 'administracion regionala. Èra, per el, vengut lo moment de tornar al país quitament se reconeis que lo contèxte poli-tic "es un pauc dificile", allu-

Per los qu'aimarián estre-mar, mespresants, la lite-ratura occitana del sègle venent dins son recantón mai estequit, lo d'un folklorisme regional curat d'avenidor, per fin de la metre dins l'emba-rrat e la remandar d'un còp en cò de las lengas mòrtas, vaquí dos recuèlhs que son pareguts i a pas gaire e que portan testimòni d'una lenga que paga larg sos f idèls e d'una dotz poetica que finís pas de vos embalausir , tot-jorn renadiva. Puèi que sos autors i van de tot son lirisme per dire l 'amor ont que siá del mond: dempuèi Lesbòs, sus la mar qu'ausiguèt Safo cantar, dine al Magrèb, sus la talvèra... Dos libres per vos i a tardar e que podretz pas trescambar d'un agait passa-dis.

MaxLafarga

Per ÇÔ qu 'es "Gamins d'enlòc", de Max l^farga, que fa lo darrièr especial de "Lo Gai S a b e r " (Tolosa, 1998) , avèm aquí amassa, tornats editar, aqueles quatre poema-ris que fins al moment son autor nos avia porgi t e qu 'e ran mal de t r o b a r : "Terras m e s c l a d a s " , "Moments","A punta d'alba" e "Gantas de la m e m ò r i a " .

sion a la situación un pauc particulara al conselh regional de Lengadóc-Rosselhon.Denis Mallet nos a parlat del GIRDOG e de sos objectius.

David Grosclaude: Pilotatz un batéu, lo CIRDOC, es un gand o un petit batéu?

Denis Mallet: Al nivel simbo-lic es un grand batéu, mas es un petit batéu. Al nivél simbo-lic es grand p r ' a m o r es un inves t iment i n s t i t u c i o n a l

força grand, per çô que còsta per lo far foncionar . Es un engatjament realament impor-tant de l'institucion regionala dins la causa de la cul tura regionala. E aquò, atal, o avém pas jamai vist. Me sembla donc força important al nivél sim-bolic.

D.G.: Actualament gualas son las collectivitats implica-das?

D-M.: Actualament i son la

region Lengadòc Rosselhon e la Vila d e B e s i è r s . Mas es dobèrt a d 'autres , regions, departaments, vilas que vol-drián entrar. Istoricament la region Miégjorn Pirenèus voliá dintrar, mas enfin los problè-mas politics l'an pas daissada dintrar, e tanben lo departa-ment d'Eraut, qu'aviá votât una subvención. Lo contéxte politic es pas plan favorable per la dintrada d'autras insti-tucions mas pensam que tra-ba lham, demost ram qu'avança, que se fan causas sense esperit de partits . Lo monde pòdon donc d i n t r ^ e venir.

D.G.: Lo ti-abalh del CIRDOC es un traballi de quina natura?

D-M.: I a doas missions. La primièra es la continuación del traballi començat pel CIDO qu'es una òbra de conserva-don del patrimòni occitan al nivél documentari, escrit, orai, musical, d'imatges... Enfin tot aquò qu'es conservac ión, actualización, desvolopament de las colleccions. Lo traballi nòu es que sus aquela mission de conservación nosautres volèm far una òbra vertadiéra de desvolopament e de promo-cion de la lenga e de la cultura contemporanèa, de la creativi-tat contemporanèa occitana. Gal pas demorar sus l'idèa que trabalham sonque amb lo pas-sat. Es pas un projècte per la glòria del passat, es pas un

projècte nostalgie. Foguèsse aquò seriái pas aquí. Es un projècte per demostrar que la cultura nòstra, la lenga nòstra son vivas. Una cultura viva es una cultura que fabrica d'e projèctes artistics e la cultura occitana a pas jamai daissat de o far, que sián libres, dis-ques, músicas, artistas. Çô que podém constatar ara es que i a un desvolopament fôrça important dins lo camp de la creativitat, particularament musical.

D.G.: Los que vengan al CIR-DOC que poiràn trobar?

D.M.: Poiràn ausir musica, veire imatges, i aura tanben un accès a las tecnologías nòvas. Desvoloparem un site internet, produsirem mòstras permanentas e caminairas. Es un centre cultural occitan que VÒ1 conservar lo passat, ajudar per que se fabrique lo present e lo futur e dialogar amb la societat occitana e la societat internacionala.

D.G.: E los contactes amb los vesins catalans?

P.M.: Es i m p o r t a n t per nosautres de regardar cossi an fait eles per arribar ont ne son, mas tanben i a los del nòrd, e tot lo torn de la Medi-terranéa. Gal inscriure la cul-tura d'Òc en un concert qu'es pas solament francés, qu'es tanben europèu.

Adreça: plaça de 14 de jui-llet - BP 180 -34503 Besièrs.

Lesbòs. Argeria

O i t a n t a p o è m a s , en tot , p laça t s j o s lo s igne de J . Bodon, J.S. Pons e R. Lapassa-da, que revenon sens relambi a una sola sorga que de la mementa cola e que ne son lo rebat "a piadas menudas". Al dire de Joan Rigosta, un de SOS prologaires, "aquí la lenga va son caminar suau".

P r ' a m o r q u ' a q u e l e s " c a m i n s d ' e n l ò c " fan un novèl "pont de mar biava" que de Gasconha en Africa, ont Max Lafarga foguèt coope rant, torna rescompassar lo temps de l 'amor, quand lo recòrd larga son apèl. Aquí "la vila bianca e sas carriéras de frescor", a l 'aurièra d'un desèrt ont "carga sos camèls lo vent" e d'una mar "gròssa de totas sas colèras", es a cos-tejar Garona e sos pibols, lo país de l'enfança. Mas que lo poèta fiigis l'exotisme e mai tota a n e c d ò t a e s ' agrada d ' e n t r e b e s c a r , vèrs aprép vérs, lo còs embelinant de son amiga ("femna de mèi, femna tortora") a d'imatges embeu-rats de tendresa: "un fais de dralhas de memòria", de sen-darèls que van trevar la nuèit

Jaume Figueras i Trull

al fiai d'una lenga natra, que vos arrapará prigond... D'ont l 'esfaçament dels signes de puntuación, per dire de non pas tròp quichar lo vèrs... Per ne far cort: aquò's ma fauta se capiti pas a la vos far sen-tir, aquela redoléncia, mas vaquí un poèta q u ' a i m a a ca l inhar los mots e que ne tiraretz delicia...

Ludan Lescòp

Per quant a Lucían Lescòp, avètz aquí d'abòrd l 'editor d 'unes m a i q u ' a g r a d i u s "Gants de Lusanis" (Sant Prix, 1996) que l'an d'abans li èran estât mandats d'Atèna per son desconegut reviraire occi-tan, un certan Poscule Giani. A ÇÔ qu'aquest li contava, un aujòl n'aviá trapat en 1922, tot proche de Bergamà, l'ori-ginai grèc dins un sacon de cuér, durant la guèrra grèco-turca: de papiròs que quau-qu'un aviá datat del s. VI aG. Puèi, a son torn, es dins un cabinet del granièr qu'el aviá faita sa tròba, setanta ans pas-sais. E ara, pivelat d'a fons per aquela subrebèla creac ión

d'un còp èra, venia de ne finir la revirada en òc.

Enfin: qué que ne siá, aquò son mai de seissanta tèxtes cortets d'una tindanta pròsa poetica qu'es tota banhada d'un erotisme de tria. Estent qu'es dins la seguida de Safo qu 'aque la Lusanis, sort ida dins la jovença de sa Pamfilia natala e venguda demorar a Mitilene, capitala de Lesbòs, cantét las desiranças d'una amor que de filhas solas, tot òme a despart, aiman a se balhar, quand lo còr e mai la earn cr idan son degut. Un amor que sentís lo salabrum e lo mentastre, tan soscadís que sensitiu, e que bombís dejos la man a cada careça, dins lo secret d'un ostalon... E que retipa, per sa sensibilitat, al delà de Safo e sas sòrres, los ep igramas de Meleagre de Gadaran.

Mas seretz pas longs a vos mainar qu'aquestes "Gants de Lusanis" son la revirada par-ciala d'aquelas "Ghançons de Bilitis" qu'en 1895 un galejai-re e requist Pierre Loüys aviá far labicadas de sa man de mèstre, en tot far semblant

q u ' a q u ò è r a n de p o è m a s autentics trobats en Greta. Pel m o m e n t , son autor reüssi-guèt a la far passar, aquela rusa, fins qu'en 1900 foguèt lo grand rambalh... Mas aquò truca pas degun, a l'ora d'ara: nòstra Bilitis/Lusanis es ven-guda un nom familhièr e son pas gaires los que sabrián la desoblidar, aquela petita drò-11a encantaróla que li triga de venir femna, quora afiscadoi-ra (" leu, sabriá i viure que nuda...") quora crentosa... Ne son la pròva, encara, las tres versions catalanas que fins al jorn de uèi son paregudas, en 1 9 3 5 , 1 9 8 4 e 1 9 9 7 , e que s ' endevenon meravi lhosa-ment amb sa correspondenta occitana. Nos cal apondré, per

vili A V U I DISSABTE 30 I3H Gi-R Ü1-: 1999

FÓTBOL D ABANTES

"Jogadors com Garay o Arrate venguien deth País Base entà enfortir er equip"

m U.D.Bossòst

XAVI GUTIÉRREZ E RIU

Suauquarrés définie eth fótbol com era metafora dera guèr ra . E s ' auem sent q u ' a c t u a m e n t podem resolver es nòs tes diferéncies a t rauèrs deth fótbol, sense auer de besonh de préner es armes, qu 'e i

. remercable er auanç dera umani ta t en aguest sentit . Encara que, en cèrti Iocs, per plan que i age fótbol tanben i aurà guèrres.

Eth fó tbol hè possible , força viatges, çô que non artenh era diplomàcia. Atau, per exemple, er afrontament USA-Iran en darrèr Mondiau de França possibil i tèc eth contacte entre ciutadans de dus païsi e, dilhèu, permetec emprincipiar de nau contac-tes bilateraus entre es respec-tius govèrns que, non hè pas gua i re , non se pojdien ne veir. E qu 'e i domatge que non i auesse agut ua selec-ción iraquiana ena madeisha compe t i c ión , çô que mos auesse estauviat, dilhèu, er 'espectacle' der atac-e-gòl de deseme passat con t ra era ' por te r i a ' de Saddam e es sons.

Donques se ve qu'aguest espòrt se comencèc a practi-car en Bossòst enes ans 1924 o 1925, a despiet que non se coneish era data exacta de fondacion pr'amor que non s'a sauvat documentación. Eth prumèr equip d 'aquiu deth quau auem constància ei er Sport Club Aranés, que siguec fondât, promoigut e amia t en tà d e u a n t pera volentat personan de Manuèl Huguet, tamb era collabora-cion de d ' a u t a gen t de th pöble. Mès que resuite qu'ère tanta era passion d 'aguest senhor per aguest espòrt que se roïnèc tamb eth. Eth fót-bol ère era sua passion e er Sport Club eth sòn amor, e tà vedé-lo enes p rumèrs lòcs

dera classif icacion qu ' è re capable de despéner un pilèr de SÒS guanhadi en sòn tra-ba lh -ère comptab l e ena mina- entà enfortir er equip tamb fichatges de jogadors de dehòra. Mès non vos pen-setz pas qu 'es e s t r angè r s d ' a b a n t e s se c r i d a u e n De Boer, Mijatovic o Denilson; mès lèu au ien noms com Ayarzábal, Garay o Arrate -que siguec internacionau- e compaginauen eth sòn tra-balh ena Reau Societat tamb escapades entà Bossòst s'er Sport Club auie bèth partit important. Açô passane enes ans 29 e 30, e tad aguest i cassi eth president Huguet les telegrafiaue e les hège a vier, en tren, deth Pais Base. Ei ciar qu 'aquer i jogadors èren un cas a part, professio-naus en miei d ' ama teu r s , que j o g a u e n per sòs e as quaus se les pagaue es viat-ges e minjars, en tot qu'as de casa non se les daue arren. Ath respècte mos comente Manuèl Delaurens, exjoga-dor der equip, que dempús d'un partit d'aguesti, es bas-qui tostemp auien ena taula un pernilh tà minjar, en tot qu'es de casa a passar hame.

Maugra t çô (que pogue semblar as nòsti uelhs, abi-tuadi as ludentes samarretes des grani equips ac tuaus , non mos podem de i sha r enganhar pera fóto e pensar

qu'aquera ère ua ròba quin-sevolha. La c rompèren en San Sebast ian e, amassa tamb es botes, ère un equi-patge de prumèra quali tat ena epòca. Samarre tes de coton, bòtes de cuer, que tos-t e m p les au ien l uden t e s quan tocaue partit, e balon tanben de cuer. Encara que i auie quauqui inconvénients. Per exemple, es bòtes auien era pun ta de husta , e non mos podem pas imaginar çô de dures qu ' è ren ; t a n b e n pr'amor d'açô que calie cho-tar lèu t o s t emp t a m b era puntèra, tamb çô qu'er estil de jòc cambiaue en repòrt ar actuau. E eth balon tanben auie es sòns trebucs. Se guar-da tz era fó to ve i ra tz mès d'un jogador tainb ua sòrta de benda en cap; mès agues-

tes non èren pas entà shugar eth sudor. Se les calauen es jogadors qu'auien de rema-tar soent de cap se volien 'sauvar era pèth' dera tèsta, perque s'auien era desfortu-na de tocar eth balon pera part a on i auie eth cordon -plan gros e rude- segur que se hègen m a u . Ath delà d 'açô, com que de ba lons non n ' i auie gua i r i , se se petaue que lo calie descoser, trè-li era boisheriga e pedaçà-la en tot meté-l-i un pedaç. Pr'amor de com ère hèt, er inconvenien t mès gran se daue quan ploiguie, "alavetz -mos comen ten es exjoga-dors- se se b a n h a u e ère plom".

Un aute des elements sos-l inhables dera fóto e qu 'a cambiat ena actualitat son es

colors der equip. Es samarre-tes que vedetz èren de color nere, eth madeish que por-taue era Reau Union d'Irun -un des equips fôr t s dera epôca- tamb era unica dife-rénc ia d ' u n escut des Pirenèus brodât pes gojates deth pöble; arren a veir tamb es d'ara, que son es madeishi qu'es deth Bètis. E coma ja a u e m c o m e n t a t adès, en c rompar es samarre tes en San Sebastian, dilhèu qui se n'encuedèc li agradauen es colors d ' a q u e t h equip , o dilhèu non n'i auie cap mès de disponible tà véner.

Ua auta des curiositats que mos r e m è r q u e n es nôs t i interlocutors ei qu'abantes es barrons des porteries èren quar ra t s . Mès q u ' a t h delà d 'agues t i , e th ba r ron que subergessie en vielh camp -e aguest ÒC qu'ère redon- ère un dera lum que portane era electricitat tara mina Victô-ria e q u ' e n t r a u e uns boni mètres laguens deth camp, tamb çô que se vedien esce-nes plan comiques; e mo'n arrim toti quan les rebrem-ben es qui les auien vist.

Era vrespada de ter tül ia fotbolèra en çô d'Emilio qu'a es tâ t p lan ag rad iua . Des d'aguesta plana que volem arregraïr as sôns participai-res era sua co l laborac ion entà poder escriuer sus eth tèma informadi de prumèra m a n ; gràcies a Manuel Delaurens , er a n f i t r i o n e ex jogador der Sport Club atau com Joan Escur e José Penetrò, a Jòrdi Delaurens -ac tuau e n t r e n a d o r de th Bossòst- e a Silvia Puértolas.

E enquiara pròplèu setma-na que n'i aurà mès, perque an d e m o r a t massa causes entà condar.

Propietari: J O S E F A L T A D I L L G O N Z A L E Z

Bstab l iment G o u r m e t P inxos - Tapes

Bodega (criances, reserves i g rans reserves )

P roductes de la Vail Men j a r preparat per emporta r

Passeg dera Libertat,5 • Vielha Tel./Fax (973) 64 08 82 25530 VIELHA (LLEIDA)

A

1)1

El

Te 1 0

1 s I n 2 f 3 r 4 r

5 r 6 I 7 I

8 I 9 I 10 11

12

iip Eui

N Te 3 1 4 : 1 S h i r h 3 I 6 1 ;

M ft En [n RJ R€ Ba En

i. En Ut >

•