Saguzarra

Nolakoa da

Saguzarrak edo gau-enarak (Chiroptera) ugaztun hegalariak dira. Saguzarren aurreko

besoak hegal gisa garatu dira eta horregatik hegal egiteko gai diren ugaztun bakarrak

dira, planeatzeko gai diren beste batzuekin alderatuta. Hegan egiteko modua hegaztien

ezberdina da, ez baitituzte besoak mugitzen, baizik eta behatzak. Behatzen artean mintz

fin bat dago, patagio izenekoa.

Kalkulatzen da 1.100 bat espezie daudela mundu osoan zehar, hau da, ugaztun

guztien %20a gutxi gora behera. Gorputzaren zati handi bat hartzen duen bihotz

erraldoia dute, hegan egiteko energia ugari behar baitute. Euskal Herrian 25 espezie

inguru daudela estimatzen da. Txikienek 29-33 mm. artean neurtzen dute eta 2 gramoko

pisua dute; handienek berriz 1,5 metroko tamaina eta 1,2 kilogramoko pisua. Landare

tropikal batzuek behar-beharrezkoa dute saguzarrak egotea, euren haziak hedatzeko

modu bakarra eurek hedatzea delako.

Bizitokia

Bizitokiak saguzar espezieen arabera aldatzen dira. Hiru portaera nagusitzen dira: urte

osoan zehar leizeetan bizi direnak (haitzulotarrak), urteko garai batzuk soilik pasatzen

dituztenak kobazuloan (erdi-haitzulotarrak) eta urte osoan zehar kanpoan bizi direnak

(kanpotiarrak).

Arriskuak

Saguzarrak desagertzeko zorian daudela eta, babestutako animaliak dira. Hauek dira

kiropteroek aurkitzen ahal dituzten arrisku nagusiak:

Gai toxikoak: Tratamendurako produktuak irensteak norbanako zein kolonia oso

batzuen heriotza eragin lezakeela ohartu gara. Animaliak pestizidek edo/eta ongailu

kimikoek intoxikatutako intsektuak jatean, pozoia gantzean edo amaren esnean geratzen

da. Hori dela eta, batez ere hibernazio garaian (haien koipea soilik kontsumitzen

dutenean) eta edoskitze garaian (amaren pozoitutako esnea edaten dutelarik) hiltzen dira

gau-enarak. Bestalde, behiei ematen zaizkien zizareen aurkako botikak, digestio

aparatuan dauden parasitoak akatzen dituztenez, behi kakan aurkitzen dira eta

saguzarrek jaten dituzten intsektuak kutsatu litzakete.

Biziguneen itxiera: Eraikuntza zaharren berrikuntzak, irekidura zein sotorik ez duten

eraikin modernoen garapenarekin eta ganbarak edo ganerrak logela bihurtzearekin

batera, saguzarrei usaian erabiltzen dituzten eremuak kentzen dizkie (teilatupeak, eliza-

dorreak, ganbarak, zubiak...). Meatze eta harrobien lurpeko zatiak segurtasunagatik

isten dituztenean, espezie haitzulotarrek bizitokia galtzen dute. Horrez gain, zuhaitz

zaharrak eta basoak mozteak zuhaitzetan bizi diren gau-enarei etxea kentzen die.

Ingurumenaren aldaketa: Intsektuentzat lagungarri diren biotopoen desagertzeak

(hesiak, eremu hezeak, zuhaiztiak...) saguzarrei beharrezkoa zaien janari iturria

murrizten du. Erretxina duten landareak eta zuhaitzak landatzeak eragin berdina du.

Javier Ayerra

Informazioa: Wikipedia