Asociación Deportiva de

Montañismo, Sendeirismo

e Actividades ó Aire Libre

Rutas 2010

Programa de Rutas para o ano 2011

http://www.pasadadascabras.es

Saúda

Parece que foi onte cando me puxen a facer o saúdo da revista do ano pasado e xa pasou un ano e teño que volver a esprimir os miolos (está claro que o meo non é a redacción)

para volver a escribir catro palabriñas para confecionar o saúdo diste ano para a xa mais que consolidada revista anual desta gran Asociación como é Pasada das Cabras.

Este ano que rematou adicámolo case que exclusivamente en facer o Camiño de Santia-go, tiñamos programado facelo dende O Cebreiro ata Santiago pero a petición de varios socios continuamos ata Fisterra, así que menos en agosto fixemos unha etapa por mes acabando en Fisterra en decembro, que por certo rematamos con unha comida en Cee que lembraremos durante moito tempo tanto pola calidade e abundancia das viandas como polo servicio que nos prestaron e ademais o dono do restaurante agasallounos cun décimo de lotería de Nadal que pensamos nos faría ricos a Asociación pero non tocou un peso ¡que lle vamos facer... axa salud!.

Do resto das rutas que tiñamos programadas para este ano solo fixemos a do Río Riguei-ra en Xove e a ruta das Praias en Castropol, o resto suspendemolas porque había moi pouca xente interesada en facelas, (facer duas rutas no mesmo mes a xente non está pola labor), exceptuando as xa clásicas do Día do Socio no Monte Castelo e a nocturna a San Cibrao.

O Camiño de Santiago foi todo un éxito sobre todo a primeira fase ata Santiago, case que en todas as etapas tivemos que levar dous autobuses para dar cabida a toda a xente e fixéronse varios socios novos que empezaron o Camiño con nos e gustoulle a experiencia. A última etapa xuntamonos todos o chegar o Monte do Gozo xa que alí nos esperaba o tesoreiro Andrés con varias compañeiras da Asociación que tiñan montado un suculento catering a base de empanadas, xamón cocido e non sei cantas cousas mais que a Asociación ofreceu gra-tuitamente a todos os camiñantes.

Para este ano o grupo que se fixo para a preparación das rutas capitaneado por Santi, que relevou a Graciano neste cometido, xa que este non podía adicarlle tanto tempo a Aso-ciación, preparou un bo número de rutas, unhas mais fáciles, outras mais complicadas, pero cremos que todas moi atrativas, esperamos vos gusten e que poidamos seguir contando coa maior participación posible para poder seguir medrando.

Unha aperta para todos.José Antonio Armesto Casas

do Presidente

Son as 7.30 horas da mañá do sábado, 23 de xaneiro, desafi ando os pronosti-

cos do tempo e logo dunha noite de ven-to e auga, arrancamos da estación cara O Cebreiro dos autobuses cheos de ilusión por principiar a nosa aventura do Camiño Francés.Chegamos ao O Cebreiro logo de dúas ho-ras, máis ou menos, de viaxe, e logo dun café, unhos, e outros dunha cunca de cal-do, visitamos, á presa, a aldea.Inesgotable, o conxunto histórico e etno-gráfi co do Cebreiro aínda está disposto a deleitarnos coa presenza de nove ben res-tauradas e conservadas pallozas; unha de-las está habitada como museo, eso reza na porta, xa que non poidemos vela por atoparse pechada, continuando chega-mos O Santuario de Santa María a Real, sempre aberto, amosa unha encantadora e atemporal arquitectura popular. Trala torre-porche, a estructura toda en aparello de lousa, descubrimos unha disposi-ción basical con tres naves irregulares, baptisterio in-dependente e muros encalados. Para se proteger das treboadas, o edifi cio atópase parcialmente soterrado, contén a imaxe de Santa María a Real. Unida ao templo está a hospedería, un antigo mosteiro que funcionou como hospital de peregrinos e logo como hospedería. Mencionar tamén a conservación das pallozas.Trátase dunha construcción de orixe prerromano que só vela dá idea do enseño dos seus primeiros moradores. A planta oval, os baixos muros de pedra e un teito cónico de postóns de carballo cubertos de palla de centeo garan-tízan a protección fronte ó extremo rigor climatolóxico que rolda as alturas.Deixamos O Cebreiro pola estrada, e non polo camiño de pedra que atravesa o poblado, nós non poidemos ver o fondo do val e as casas de Barxamaior e A Lagúa de Tablas por mor da intensa néboa coa que nos despi-deu O Cebreiro. A catro quilómetros, chegamos a Liña-res, dín que nestas terras tiñan os monxes do Cebreiro as súas prantacións de liño e que tamén aquí gardaban os seus teares. Pasamos pola iglesia de Santo Estevo, un templiño medievo moi infl uído, como todos os da comarca, pola estructura de Santa María a Real, e che-gamos o alto de San Roque (1270 m.), onde un colosal peregrino de bronce sustitúe a antiga capela. A fi gura apoiándose nunha grosa cachaba e termando do som-breiro que quere voar, avanza contra o vento.Á dereita segue o camiño estreito cara un alto. Ó che-gar ao outeiro do Penedo, non nos chegan os ollos para contemplar o que temos diante: Ancares, O Val do Na-via, a vertente do Sil, a serra do Courel e os montes do Bierzo perdéndose ao lonxe. A natureza, ás veces, dá alegrías como esta.Na baixada está o pobo de Hospital, antes chamado da Condesa que, segundo din, debe o seu nome a un ve-llo hospital. Pasada a fonte con lavadoiro, outra igrexa “modelo Cebreiro”, enfi lamos unha desviación que sae á dereita, camiñamos pola esquerda e chegamos a Pa-dornelo. A fonte da Pinguela, de moito caudal, aparece próxima á igrexa de San Xoán, con varias dependencias anexas abandonadas, eso parece. Desde O Padornelo, unha costa empinada, dura por estar chea de cascallos, fainos calar a todos ata chegar ao Alto do Poio, o derra-deiro miradoiro da montaña. Desde O Poio (1335 m.), lugar onde paramos, unhos para respirar e recuperar os folgos, outros para picar un pouco e cargalas pilas,

O Camiño Francés: Primeira EtapaO Cebreiro - Triacastela

XANEIRO 2010

outros para tirar do pitillo, pero todos para contemplar por última vez o cadro desta comarca de Cebreiro. A moitos nos chamou a atención a fonda parcelación das montañas, con praderías e labradíos mesmo nas pen-dentes.Desde O Poio, todo é costa abaixo ata o fi n da xornada, avanzamos por un camiño paralelo á estrada ata entrar en Fonfría, que se chama así pola baixa temperatura das augas da súa fonte.Á saída da aldea, O Camiño e a estrada seguen rum-bos distintos que non se fundirán ata ben lonxe. Polo Barreiro chegamos a Viduedo, pasamos a pequena ca-pela de San Pedro e bordeamos xa o monte Calderón.Vemos ao lonxe unha canteira. Máis adiante, de súpeto aparece a singular silueta do monte Oribio, é o seupé, Triacastela. Desde este punto, a baixada e moi rápida por Filloval, As Pasantes, resta un curto e moi agrada-ble paseo no que abondan os vellos castiñeiros, freixos e teixo. Entramos en Ramil, aldea precedida dun fa-moso e centenario castiñeiro (800 anos), e de caserío ben conservado. Antes de introducirnos en Triacastela, a esquerda témolo albergue de peregrinos, nunha gran fi nca que chega ata o río e que nos anuncia a fi n da nosa xornada.Xa para rematar, e logo de recuperar un pouco os fol-gos, visitamos Samos e o seu mosteiro, pero esto fi xé-molo en autobús, que para o primeiro día non estivo mal. Para o sábado, 13 de febreiro, agárdanos a se-gunda etapa: TRIACASTELA-SARRIA (por Furela), pero esta será outra historia.

Anxo Rubiños.

A pesares de que o sábado non prometía moito, pois

estaba moi nubrado en Burela, madrugamos, tíñamos a hora de partida ás 07:30 h. e todos fu-mos caendo, de mellor ou peor maneira, pola estación de auto-buses para partir á hora previs-ta. As caras que tiñamos a esas horas as 77 persoas que parti-cipamos na ruta, non son para comentar!Despois dunha viaxe bastante longa, pero non cansada, chega-mos a Triacastela, a poboación onde habíamos rematado a pri-meira xornada e que supoñía o comezo da nova ruta que íamos comenzar e onde facía un frío terrible, estabamos a 0 graos, paramos un intre nun bariño moi típico a tomar o riguroso cafeiño mañaneiro (que ven me fi xo!) momento que aproveitou, o noso presi, para sellar as credenciais de todos nós…. dende logo velo coa carpetiña baixo o brazo….parece todo un colexial!Sen tempo que perder, sacamos a foto de rigor na Cruz de Santiago que hai na Praza da Dipu-tación, ó lado da Casa do Concello, serían as 10:30 h. cando nos puxemos en marcha. Volvimos polos nosos pasos e cruzamos a carretera que cruza a vila, a LU-633, se mal non recordo, para coller unha pista asfaltada que nos poñia xa en pleno Camiño, dirección San Xil, ó pouco de comezar chegamos a aldea de Balsa, recordo unha costa empinada que nos deu que facer pois estaba toda xeada e esbarábase con moita facilidade. Neste sitio hai unha capeliña mal cuidada que ten un castiñeiro centenario ó lado, continuamos ascendendo polo camiño entre carballos e castiñeiros ata chegar á Fonte dos Lameiros, unha fonte moi orixinal, pois ten unha cuncha de vieira ben grande e do medio dela sae o chorro de auga, tamén ten unha balsa para recoller a auga que, por certo, estaba xeada na sua superfi cie. Eiquí xa estabamos ben altos, ó mellor a 900 m., logo chegamos a San Xil, catro casiñas nun alto, e seguimos por unha carreteiriña ancha e asfaltada que ía pola loma dos montes hasta coroar no Alto de Riocabo, o lugar mais alto desta ruta e tamén o máis bonito para min, porque había unhas vistas espectaculares de todo o val de Sarria e xa estábamos a 124.5 qm. de Santiago, a partires de eiquí, todo llanear e descender ata chegar primeiro a Fontearcuda e despois a Furela (curioso nome, ¿verdade? Que parecido ao noso Burela). Eiquí paramos en Casa Franco, a comer os bocatas un bo número de camiñantes, non vos creades que falamos moito mentres comíamos, as paroladas e as bromas viñeron despois cos cafés e os chupitos. E despois……o peor, retomar a marcha, menos mal que a maior parte do tramo que nos quedaba era en baixada, pasamos por Pintín e Calvor, recor-

do cruzar por un bosque de castiñeiros moi bonito, despois xa chegamos á carretera LU-5602 e xa non a abandoamos ata chegar a Sarria, antes de adentrar-nos no pobo, pasamos por diante do albergue que tiña moi boa pinta, moderniño e ben cuidado. Xa en Sarria, o noso grupete de colegas que fi xemos a ruta xuntos, e que non fumos dos primeiros precisamen-te, deunos tempo de mudarnos e ir tomar un viño antes de coller o bus de retorno.Perso almente, foi un día moi intenso, en boa compa-ñía e unha experiencia que espero dure moitos anos na miña retina ¡Que máis se pode pedir!

Aurelio Fernández

O Camiño Francés: Segunda EtapaTriacastela - Sarria

FEBREIRO 2010

1.-A VIAXE BURELA-SARRIAUn grupiño de peregrinos, ao redor de oitenta persoas, vai-se formando na Estación de Autobuses de Burela; desde as 7:15 hs escoitase falar do tempo, da hora de levantar-se e das historias soñadas de cadaquén. O grupo arriba á estación polos seus propios medios; o guía, José Antonio, presidente da Asociación Deportiva “Pasada das Cabras”, dá a benvida co cóctel de “bos días”; empeza a familiarizarse o grupo de viaxe ata a chegada dos dous autobuses da em-presa Morán de Mondoñedo.En torno ás 7:30 horas arráncase escoitando que a uns se lles pegaron as sabas, a outros aquelouselles o electrónico e así conversas de temática variada, con paradas en Nois (Foz), Cruz do Lobo (Barreiros) e Lourenzá para recoller máis peregrinos, chégase ao Hotel Montero á entrada de Vilalba onde se fai unha paradiña para ollear a prensa escrita e observar os grupos de fumadores e non fumadores que se conformaron nun santiamén.Sobre as 10:00 hs da mañá estáse en Sarria. Despois da obrigada foto de familia, coma de costume, desfaise a agrupación; iniciase a visita ao patrimonio histórico e bares ou cafeterías abertos de Sarria. Entre o augurio doutro bo día comeza a an-daina por unha subida de escaleiras.2.-PERFIL DA ETAPASáese de Sarria deixando a un lado o Mosteiro dos pais Mercedarios para adentrarse nun senfín de corredoiras. Estes camiños entre muros de pedra están cubertos de carballos e castiñeiros. É unha etapa repleta de natureza, prados, bosques, vacas e paisanos guiando o gando dun terreo a outro, desta fermosa Galicia rural ata chegar ao río Miño. Destaca a paisaxe de terras cerradas con lastras de lousa. Cátase a tansformación da vida do agricultor pasando etapas de gando de leite, a gando de carne e recentemente a rabaños de ovellas e cabras.Hai tramos do camiño nos que se ven restos das antigas calzadas romanas descubertas pola erosión da auga. O grupo atópase con tramos do camiño que son verdadeiros ríos de auga con pasos de pedra que hai que ir saltando para non mollar os pés.Esta terceira etapa dende o Cebreiro é para algúns camiñantes a primeira, xa que Sarria atópase moi cerca dos míticos e de-rradeiros 100 quilómetros, a distancia mínima que hai que andar a pé para gañar a “Compostelá”. A etapa non defrauda nin o primeirizo nin ao curtido peregrino. Ofrece incontables aldeas dos concellos de Sarria, Paradela e Portomarín, bos exemplos do románico, pistas veciñais asfalta-das, senadas e corredoiras rurais, pontes medievais e pasadoiros rústicos e ata unha moderna área de descanso chea de máquinas expendedoras.O tramo inicial de 2,9 quilómetros entre Sarria e As Paredes ofrece un excelente comezo de etapa. Pasando xunto ao edifi cio da Prisión Preventiva, chégase ao mirador sobre Sarria, ador-nado cun cruceiro. Uns trescentos metros despois do mirador, o Camiño xúntase co Convento da Magdalena.Esta rota está chea de paixases fermosas e patrimonio histórico. En Barbadelo sae ao camiño o crego ofertando aos peregrinos a visita guiada á Igrexa románica monumento nacional.En Mirallos, parroquia de Ferreiros no concello de Paradela, un home de ben explica ao grupo de peregrinos que posúe sete credenciais asinadas por outros tantos bispos, e parola que os sinais do camiño desta etapa son obra súa. O lugareño destaca a importancia da igrexa rómanica que se baixou pedra a pedra desde Ferreiros no 1790.3.-CHEGADA A PORTOMARÍNResulta moi agradable pasear polas rúas desta localidade de vida tranquila, só minimamente alterada polos peregrinos, e con fermosas vistas sobre o val do río Miño.A vila nova está edifi cada no alto dun outeiro. A vila antiga quedou submerxido nas augas do Miño cando se fi xo o encoro de Belesar no 1960.Nun parqueciño fronte ao río pódese descansar, gozar da conversa e da tarde tan estupenda mentres tanto van chegando os últimos do grupo, algo cansos, para superar a subida fi nal polas escaleiras que levan ao medio da vila.A visita á igrexa é obrigada; a portada principal mostra a pegada do Pórtico da Gloria da catedral de Santiago; no exterior pódense ver os números escritos no seu día sobre as pedras para poder facer o traslado e a posterior reconstrución.Así, con compras e visitas, entre unhas cousas e outras, vai pasando a tarde e chegan as 18:00 horas para volver ao punto de partida.4.-OBXECTIVOS CUMPRIDOSO regreso deste grupo heteroxéneo en idade e intereses foi de ledicia e satisfación polos obxectivos acadados xa que se cum-priu cunha etapa máis para gañar a “compostelá”, andouse por aldeas e vilas de Galicia, e probáronse os produtos típicos da zona.O grupo séntese gratifi cado por pasar outro día camiñando e conversando con outros peregrinos de Ferrol,Ourense, etc, que tamén fan o camiño francés a Santiago.Despois desta 3ª etapa, na que é imposible aburrirse, ten practicamente de todo, o grupo estivo entretido e atópase cada vez máis unido e harmonioso agardando a próxima con ilusión e curiosidade.

Asdo.: Antonio Mogo Río

O Camiño Francés: Terceira EtapaSarria - Portomarín

MARZO 2010

O dez de Abril ás 7:30 da mañá comeza-

mos a IV etapa do Ca-miño de Santiago. Moi contentos e prepara-dos collemos o auto-bús e partimos cara o punto de inicio da eta-pa, Portomarín, previo paso por Lourenzá para completar o grupo da viaxe.A camiñata comezou despois de tomar un café e facer a sempre típica foto de grupo.O primeiro que fi xemos foi cruzar o Rego das Torres por unha pasare-la metálica, unha den-sa néboa cubríao todo

e non deixaba refl ectir os raios do sol. Deixamos o río ás nosas costas emprendendo unha longa subida de 11 qm; dosifi cando os esforzos fomos cruzando bosques de piñeiros e toxos. Máis tarde o camiño levounos pola marxe da estrada ó mesmo tempo que o sol empezaba a ser o noso compañeiro. A néboa comezou a desaparecer e a presenza do sol fíxose notar de aquí en diante.Así fomos subindo a serra de Ligonde, serra que divide os vales do Miño e Ulla. Á carón do camiño atopamos un fermoso carballo xunto ó cruceiro de Lameiros, un dos máis importan-tes de toda a ruta. Nos catro lados desde cruceiro puidemos observar pequenas referencias ó calvario, mentres na cruz se amosa a maternidade e a vida.Saímos de Lameiros e chegamos ó pobo de Ligonde que, antigamente, contaba cun hospital de peregrinos e coa blasonada casa do Carneiro, onde se hospedou Carlos I en 1.520 na súa viaxe de camiño para coroarse Emperador.Tamén o fi xo o seu fi llo Felipe II cando ía de viaxe a Coruña para casar con Maria Tudor.Continuamos polo asfalto e chegamos á Igrexa de San-tiago de Lestedo, de estilo neoclásico.Deixamos á dereita, totalmente desviado da ruta, o mosteiro de Vilar de Donas, de grande riqueza artística por ter unhas das mellores pinturas góticas de Galicia.O fi nal estaba preto e animámonos a sacar folgos para poder chegar ó destino (Palas de Rei). Estábamos moi cansos pero satisfeitos, xa que estabamos a punto de vencer esta ruta tan longa e dura. Unha vez na meta atopamos a igrexa de San Tirso, hoxe igrexa parroquial, que conserva unha fermosa porta románica do século XII.Mereceu a pena este esforzo. Regresamos á casa moi animados cantando un popurri de can-cións da nosa xuventude e rematando así un longo día con 25 qm. de camiñata.

Eugenio López

O Camiño Francés: Cuarta EtapaPortomarín - Palas de Rei

ABRIL 2010

O Camiño Francés: Quinta EtapaPalas de Rei - Arzúa

MAIO 2010

O día oito de Maio, facemos a quinta ruta a máis longa do

tan ansiado camiño de Santigo, dende Palas de Rei ata Arzua, uns 29 qms; a cal xa percorre par-te da súa andaina por terras coru-ñesas, deixando atrais a provincia de Lugo. Non cargamos con moitas provisións pois hai numerosos si-tios onde poder avituallarse.Saímos coma sempre as sete e me-dia da maña dende a estación de autobuses, sobre uns setenta pe-ligrinos, para chegarmos a uns oi-tenta despois de ir facendo as pa-radas pertinentes para recoller os nosos compañeiros de Ribadeo, Lo-urenzá e de Viveiro, parando para iso en Guitiriz onde a maioría toma un temtepé ou almorzo.Unha vez en Palas o redor das dez da maña é despois de sacar a foto de familia, pois xa casi que eramos unha familia, saimos cara a Arzúa, por diante esperabanos unha camiñata longa con moitos desniveis, subidas e baixadas; por eso se deci que esta e unha ruta “quebrapernas”. O día non é que digamos acompañara moito, anque ata a mitade moi ben, nubrado pero sen cho-ver, pero dende Melide a cousa cambiou, e canto máis nos íamos acercando a Arzúa máis chovía.Tras sair de Palas polo Campo dos Romeiros, despois de cruzar soutos e máis soutos chegamos a San Xulián do Camiño. Saímos por una pista asfaltada cruzando o río Pambre, chegamos a Casanova, logo a Porto de Bois onde tivo lugar a batalla entre Enrique II de Tras-támara e o conde de Lemos. Entre bosques de eucaliptos alcanzamos Couto; pobo que pertence a Lugo pero o siguente xa é da Coruña. Pasamos por un tramo de calzada romana, e alcanzamos Leboreiro. Cru-zamos un polígono industrial, descendemos ata Furelos, cruzamos o río e vamos chegando a Melide, terra de polvo e de melindres. Onde moita xente fi xo a parada para comer, pois o olor do polvo chamaba a comer e por enriba chovía ben.Melide é o punto que une o Camiño Primitivo co Camiño Francés.Cruzamos Melide e vamos chegando a un bosque de eucaliptos, entrando despois na A Pe-

roxa e seguidamente Boente.Falta pouco para iniciar un “Quebrapernas” de continuas subidas, baixadas e numerosos arroios ou regatos.Castañeda, é o siguente pobo ata Ribadiso da Baixo, e preto esta Arzúa seguindo un bo pedazo pola estrada N-547, estrada que cruzamos unhas cantas veces. Unha vez alcanzada a meta e vendo que chovía ben, o microbús xa saíu cara a Burela pois os de Lorenzá xa estaban todos e aprovei-taron para sair antes; cando aínda faltaba algún por chegar ó destino. Os restantes saímos sobre das seis da tarde, cansos e algo molladiños.

Susana Álvarez Álvarez

O Camiño Francés: Sexta EtapaArzúa - Pedrouzo

XUÑO 2010

Los mismos preparativos que para cualquier ruta. El día anterior dejo la ropa preparada (la camiseta y la sudadera de Pasada das Cabras), las botas a punto y, cómo no, algo de co-

mida energética para el camino. Siempre estoy ilusionada por lo que va a acontecer en el día. De camino a la estación de Burela voy pensando en mis compañe-ros de viaje. ¿Con quién com-partiré la jornada? ¿Alguno no podrá ir? ¿Seremos muchos o pocos?...La salida era a las 7:30 de la mañana, pero, como es habi-tual, salimos tarde. Nos queda poco para llegar al fi nal del ca-mino. Ya estamos cerca de San-tiago. Es la penúltima etapa, tranquila, sin apenas subidas ni bajadas. Atravesamos pequeños regatos de aguas muy claras en los que apetecía meter los pies y refrescarse un poco. La ruta en distancia es perfecta. Yo creo que a muchos de los de Pasada das Cabras nos parece que 20 kilómetros se andan bien. Sobre todo si, como en esta ruta, la subida no es excesiva. El camino de Arzúa a Pedrouzo es de una difi cultad baja. El tramo mas complicado es en la segunda mitad, con un ascenso moderado hasta Ferreiros.Al salir de Arzúa nos encontramos con la Fuente de los Franceses. Continuamos por el Ca-serío de As Barrosas, que se encuentra en medio de un robledal. Pasamos después por la

Capilla de San Lázaro y seguimos hasta los pueblos de Pregonto-ño, A Calzada, Calle, Boavista, Salceda, A Rabiña, Santa Irene, A Rúa, y llegamos a Pedrouzo, lugar en el que termina la etapa. Se nota que todos estos pequeños pueblos viven de la ganadería, y, por supuesto, de su famoso queso. Los pequeños bosquecillos de robles y algún que otro castaño se alternan con las praderías y los eucaliptos. El tiempo fue caluroso y muy soleado. Nos hizo un día espléndido. Algo que no he olvidado de esta ruta es la cantidad de peregrinos que venían haciendo el Camino. A veces parecía que íbamos en romería. Fue la etapa en la que nos encontramos con más gente. ¡Y qué decir de los ciclistas! Si no estábamos atentos corríamos el riesgo de ser atropellados. La ruta fue un continuo “¡Buen Ca-mino!”. Pasamos por monumentos como el dedicado a Guillermo Watt, que quedó en el Camino sin lograr su objetivo, o a Mariano Sánchez Covisa. Los dos murieron en 1993 sin llegar a la meta. Durante las etapas de este camino siempre me he preguntado los motivos que llevan a la gente a hacer este viaje. Siento cierta sim-

patía por aquellos que lo hacen por una fe ardiente que me gustaría que nos pudieran llegar a transmitir a todos los que vamos por esos senderos. En un mundo tan materialista, el que alguien pueda hacer un esfuerzo así por amor a un ideal me parece loable.Llegamos a Pedrouzo para comer (algunos ya lo habían hecho antes). Santiago está cerca. La próxima etapa será la culminación de nuestro viaje. Hemos compartido muchas cosas todos los del grupo. Hemos hecho amigos y no olvidaremos nunca ni ésta ni las anteriores etapas. Seguramente con los años los recuerdos se volverán difusos, pero siempre nos quedará un recuerdo global de lo bien que lo pasamos, lo que nos reímos, lo que compartimos, y de los buenos momentos de conversación que tuvimos. No quisiera terminar sin las palabras de Machado: “Caminante, no hay camino; se hace camino al andar”. ¿Volveremos a hacerlo otra vez? Con esa ilusión y deseando que alguna vez podamos empezarlo desde Saint Jean de Port me despido.

Josefi na Martínez

Subida ao Monte CasteloDÍA DO SOCIO - XUÑO 2010

O 27 de xuño citámonos na praza da Mariña a media

mañá para disfrutar do Día do Socio con unha nova subida ó Monte Castelo. A xornada pre-sentábase interesante, conco-rrida e con bo tempo. Para sa-car a foto de rigor os fotógrafos tivéronse que retirar bastantes metros para encadrar a todos os participantes, que éramos moitos. Como quen non quere a cousa puxémonos a andar uns detrás dos outros cara ó paseo marítimo do Cantiño.Esta vez cambiamos radical-mente o itinerario da ruta con respecto a edicións anteriores. Sempre subiamos pasando pola praia da Marosa, pero esta ruta planifi couse para ascender pasando polo Cantiño. Eu penso que foi unha decisión acer-tada por que na variación está o gusto e tivemos a oportunidade de coñecer e dar a coñecer outras paisaxes do noso concello. Falando animosamente en galego de Burela, en galego de Foz, en asturiano de Navia, en castelán de Madrid en…fomos sumando quilómetros moi cómodos ata chegar á ponte da variante que hai enfronte da garde-ría. A partir de aquí os grupos fanse mais pequenos e preparámonos para xestionar as primeiras subidas en vertical que hai ata a cima. O paso faise lento e case sen querer colocámonos en fi la india e automaticamente deixamos de conversar para dosifi car a enerxía.Pasada das Cabras é unha asociación de sendeirismo veterana e conta con socios moi curtidos e preparados para camiñar en calquera situación do terreo e condición at-mosféricas. A subida ó Monte Castelo fíxose corta e doada aínda que a costa mais pronunciada medira uns tres quilómetros. Este ano chegamos cedo á meta, e co deber cumprido, preparamos a nosa mente para outro tipo de actividades menos fatigosas, aparentemente. O primeiro que fi xemos foi practicar, cada un para si, con un tirador de cervexa para acadar unhas cañas que con mais ou menos espuma acabara coa sede de cada un de nos.O xantar que compartimos foi abundante e variado, a base de xamón, polbo, carne…e con música de calidade que nos puxo en movemento moito antes de rematar o postre. Bailamos, cantamos e pasámolo moi ben. A promesa de repetir esta ruta fíxose colecti-va, como se fi xo colectiva a sensación de confi anza e compañeirismo que se viviu nesta xornada. O sendeirismo ten estas cousas.Unha aperta.

Alfredo Llano García

O Camiño Francés: Sétima EtapaPedrouzo - Santiago

XULLO 2010

Parece mentira, pero ya han pasado siete meses desde que una mañana fría de enero, en O Cebreiro, empezamos a caminar este tramo Gallego del Camino de Santiago, a la vez ilusionados y con serias dudas de si seriamos capaces

de acabarlo. Y si, fi nalmente hemos podido, mes a mes, ir completando las etapas de este singular viaje, interior dicen algunos, y que no sin cierto esfuerzo nos han acabado llevando a la Plaza do Obradoiro, frente a la Catedral de Santiago de Compostela, fi nal de esta peregrinación. Como en cada una de las etapas anteriores, a las 7:30 nos encontramos todos en la estación de autobuses de Burela, dispuestos a iniciar viaje, un poco especial, en este caso, por tratarse de la última etapa. Unos veinte kilómetros nos quedaban para completar el último tramo del camino, entre Pedrouzo y San-

tiago. Con las mochilas perfectamente guardadas en el maletero y todos sentados cómodamente en los autobuses, salimos con dirección a Pedrouzo, donde llegamos a eso de la 10 de la mañana, una hora perfecta para empezar la etapa donde la ha-bíamos dejado el mes pasado. Tras la foto de ri-gor, salimos del pueblo pasando por cerca de las pistas deportivas y el colegio, tomando una pista de tierra que nos internaba en un pequeño bos-que de eucaliptos. El frescor de la mañana saca de estos árboles ese inconfundible aroma que pa-rece abrirnos los pulmones mientras comenzamos a entrar en calor en estos primeros tramos de la etapa. La primera población que nos encontramos a poco más de un kilómetro es San Antón, tras la cual volvemos a caminar a la sombra de eucalip-tos y carballos hasta llegar al siguiente poblado, Amenal. De momento el camino no nos fatiga, la buena temperatura ambiente y la suave topografía del sendero facilitan el paseo. Un poco más ade-lante cruzamos el río Brandelos y la N-547, por un

paso inferior, aquí el camino se empina un poco hasta llegar a Cimadevila. El nombre del pueblo da idea de su ubicación en alto, estamos en el Km. 4 de nuestro recorrido. La subida continua, aunque con menos pendiente, hasta encontrarnos con el cartel que nos informa que entramos en el Municipio de Santiago. Enseguida vemos a nuestra izquierda el períme-tro vallado del Aeropuerto de Santiago, más conocido como Aeropuerto de Lavacolla, con sus varias hileras de balizas y equipamientos de ayuda a la navegación. Ya va quedando menos. Tras cruzar una carretera local entramos en San Paio, aldea de la parroquia de Sabugueira, estamos casi en el Km. 8 de nuestro recorri-do. A la salida de esta población afrontamos un breve repecho por pista asfaltada para posteriormente descender atravesando los núcleos de A Esquipa y Lavacolla. Seguimos el camino cruzando la N-634 y cogemos el desvío a Villamaior. Poco más adelante cruzamos el río Sionlla, también conocido como arroyo de Lavacolla, don-de la tradición dice que los peregrinos se despojaban de sus sucios ropajes con el polvo del Camino y se lavaban para estar un poco mas presentables en su próxima visita al Apóstol. Finalmente una pista asfaltada cuesta arriba nos lleva hasta el esperado Monte do Gozo, donde algunos compañeros ya nos esperaban con ricas viandas extendidas sobre varias mesas y abundantes bebidas para apagar la sed del Camino. Serían en torno a las 13:30, cuando llegamos, hora ideal para alegrar la garganta con un poco de líquido fresquito y prepararnos para dar buena cuenta de las empanadas, el queso, el lacón y otras exquisiteces que ya estaban listas para ser consumidas. En las dos horas siguientes tuvimos tiempo de sobra para llenar los estómagos y compartir anécdotas y recuerdos de las etapas anteriores. Incluso algunos sacamos un ratillo para disfrutar de una improvisada siesta con la mochila como almohada. Tras este merecido descanso, nos ponemos de nuevo en marcha. Ya se divisaba a lo lejos la catedral y toda la ciudad de Santiago. Escasos cinco kilómetros y habremos ganado el Jubileo. Retomamos el Camino, tras bajar una larga rampa y algunas escaleras, salvamos por un puente la autovía y las vías y seguimos de frente por la rúa San Lázaro, donde se encuentra la bonita iglesia que le da su nombre, el Palacio de Congresos y Exposiciones de Galicia y el albergue de peregrinos, también del mismo nombre. Enlazamos con la rúa do Valiño y continuamos de frente por la rúa das Fontiñas y rúa dos Concheiros. Seguimos por este tramo urbano del Camino, ya dentro de la ciudad de Santiago, hasta entrar en el casco histórico por la rúa das Casas Reais. Pasamos bajo el Arco del Palacio por un pasadizo, sitio habitual donde tocan sus instrumentos los músicos callejeros, para acceder, fi -nalmente, a la Plaza do Obradoiro, hemos llegado a nuestro destino. Que decir de este momento, aunque suene un poco manido, hay que decirlo: la emoción nos embarga a todos. El Camino, se haga por motivos religiosos o simplemente lúdicos, tiene una magia que no se puede explicar, pero que se siente, y esta se hace máxima al llegar a esta plaza llena de peregrinos compartiendo la misma sensación. Una experiencia inolvidable. Seguro que repetimos, y esta vez nos lo hacemos entero desde Roncesvalles. BUEN CAMINO PARA TODOS…

ALBERTO COLINO FERNÁNDEZ

Ruta do Río RigueiraAGOSTO 2010

Los meses de verano no suelen te-ner mucha afl uencia de caminantes

para las rutas. Vacaciones, familiares, playa, son elementos que, muchas veces, nos condicionan la práctica de nuestro deporte favorito. Por esta ra-zón se aprovechan para hacer peque-ñas rutas cercanas y de poca duración (esto no quita su encanto e interés).La que hicimos este año recorre un tramo de la “Ruta dos muiños” que el Concello de Xove está acondicionan-do para uso y disfrute de todo aquel que quiera hacer un agradable paseo siempre por las márgenes do Río Ri-gueira.Esta ruta empieza en el puente “da Barxa” y acaba en el puente “do Carro”. Discurre por la parroquia de Lago (4 molinos) y la de A Rigueira (3 molinos). El arreglo del suelo del camino, la instalación de vallas y cancelas nos facilita un cómodo recorrido por esta zona y a su vez, impide el acceso al ganado que estro-pearía el bien cuidado sendero.La fatalidad hizo que la Naturaleza nos recordara que siempre está ahí. Las inundaciones y riadas del mes de Junio levantaron gran parte de la piedra del suelo y embarró o derrumbó otras. El Concello ya está reacondicionando todo otra vez. A ver si dura más.Salimos de Burela una veintena de personas. La ruta la comenzamos en Regosangüento (des-de la depuradora de Xove). Desde aquí hasta el puente “do Carro” hay unos 7 Km. de paseo por la orilla del río, a la sombra de los árboles y acompañados constantemente por el rumor del agua.Al poco rato nos encontramos con un molino restaurado y una simpática noria. El molino lo restauró la familia Abad para su uso tradicional. El proceso, a la antigua usanza, comienza con la siembra y recogida del trigo para convertirlo en harina para posteriormente, hacer pan y empanada en el horno de la casa. Todo esto para disfrute de familiares y amigos en un en-torno envidiable.Paramos un poco en este molino e hicimos una foto de grupo en la noria (construída por uno

de los miembros de la familia citada). Loable iniciativa la de esta familia, a ver si cunde el ejemplo.Reiniciamos nuestro camino y seguimos observando los destrozos de la riada (sobre todo en el suelo). La valla y las cancelas para impedir el paso de los animales se conservaron mejor.La mañana continúa y el paseo sigue siendo muy agra-dable. Continuamos alternando las dos márgenes del río, atravesando por puentes donde se puede ver los estragos del agua. No cruzamos ningún núcleo urbano. Sólo alguna que otra vivienda aislada rompen el verde frescor del entorno.Poco a poco nos acercamos al último molino (da ponte do carro) y al puente del mismo nombre punto fi nal de esta ruta. Aprovechamos para visitar la iglesia de la Rigueira

que se encuentra al lado y un área recreativa que invita a llevarse la tortilla y la empanada para reponer fuerzas. Como esto no estaba previsto montamos en el bus y nos acercamos a Xove a tomar un refrigerio antes de volver a Burela.Como vemos es una agradable forma de pasar una mañana de Agosto, haciendo un poco deejercicio y acompañado de amigos en un entorno admirable.

César Carlos de la Huerga Sanz

Rota Nocturna a San CibraoAGOSTO 2010

Esta caminata nocturna, poco a poco se está convirtiendo

en una de las rutas de referen-cia de nuestro calendario; lo que a mí me atrae de esta ruta es la comodidad, ya que no hace falta autobús y salimos desde el medio del pueblo, el atractivo que genera la noche y el encanto de caminar bajo la luna llena, animo fehacien-temente al que nunca la haya realizado a que pruebe para el próximo año.El día señalado, el 28 de agos-to, no pudo ser más propicio, porque a pesar de que la luna llena coincidió el día 24, aun te-nía un tamaño considerable y la noche estaba bastante despejada, esto, aunque parezca un

hecho insignifi cante, facilita mucho el camino ya que nos permite caminar casi sin hacer uso de las linternas. Cada uno de nuestro nutrido grupo, iba ataviado con un chaleco refl ec-tante y una linterna y comenzamos la ruta ya anocheciendo, desde la cola de pelotón parecíamos una serpien-te fosforescente, que brillaba cuando nos cruzábamos con las luces de algún coche solitario. Otro encanto añadido de esta ruta nocturna es el silencio, que apenas se rompe en determina-das ocasiones con algunas sonrisas y murmullos y que nos permite abs-traernos en nuestros pensamientos, aunque eso sí, sin dejar de dar pierna

y siempre con el objetivo de llegar a San Ciprián en el fondo de nuestra mente.La verdad es que la ruta siempre se me hace especialmente breve, a lo mejor es porque nunca se ve lo que resta de camino y, por lo tanto, no cunde el desánimo o porque como el sol no calienta, nos invita a caminar más deprisa, el caso es que a mí, se me pasa la ruta en un abrir y cerrar de ojos. A las doce y media de la noche, casi sin darnos cuenta, ya estába-mos tranquilamente, en la terraza del bar O Porto de San Ciprián, tomándonos el merecido chocolate con churros, estos momentos los aprovechamos para reponer energías y para ha-cer piña unos con otros y hablar de esos temas tan importantes que tenemos entre manos.Por cierto, algunos aun tuvieron tiempo de pasarse por la parroquia de Adelán, a celebrar el San Ramón….pero esa es ya otra historia.

Aurelio Fernández.

Ruta das Praias: Arnao - CastropolSETEMBRO 2010

Comenzamos la ruta desde el área recreativa de Arnao, con

un día nublado y viento del NE fl ojo, los senderistas descubrire-mos, enclaves con gran encanto, oiremos el rumor de las olas y los olores de la brisa, ponemos rum-bo a los acantilados, pasando por el campo de tiro al plato de Ar-nao y el hangar de ultra ligeros, que no pudimos verles volar por lo temprano, eran las 10:15h cuan-do comenzamos el recorrido, pa-ramos en el faro de la Punta de la Cruz, donde hicimos las fotos, con el faro de La Pancha y el Puente de los Santos como fondo.Pasamos por la resguardada playa de Arnao, lugar precioso para darse un baño, si el tiempo lo permitiera, continuamos viaje pasando por debajo y admirando la estructura y ampliación del Puente de los Santos, llegamos a la ermita de San Román, lugar donde los marineros de Figueras se desplazaban para ver si podían salir a la mar, continuamos por el camino de las casas y playa de San Román, dejando a nuestra derecha las naves de los Astilleros Gondan, en la zona de la izquierda vemos el palacete Peñalba, su diseño fue realizado en 1912 por un discípulo de Gaudí, llegamos al mirador donde se divisa el muelle de Figueras singular villa marinera y el palacio de los Trenor-Pardo de Donlebun, edifi cación con una torre central (sXVI), se alza sobre el puerto dominando una amplia y vistosa panorámica sobre la ría del Eo, seguimos por el muelle, contemplando el puerto deportivo y el de pescadores, la rula y el pósito, seguimos el amurallado del palacio hasta la puerta principal y pasamos por la plaza de Sanfeliz, vemos la estatua homenaje a la pescantina.Comenzamos el paseo costero hasta Castropol, un trecho mas allá contemplamos los restos del molino de las Acias, un antiguo molino de mareas, en las cercanías del mismo existen unas pequeñas calas, en marea baja se ven los cultivos de ostras y moluscos de la ría, ha-cemos un alto para visitar las Torres de Donlebun, lugar natal del Almirante Sancho Pardo navegador y gobernador de Cuba que derrotó al corsario Drake en el (s.XVI). Entramos en la ensenada de la Linera que nos ofrece una fantástica panorámica, con una vista preciosa de Castropol seguimos hasta el viaducto del Esquilo donde están los Astilleros Pacho, una pequeña carpintería de Ribera, la única superviviente dedicada a la construcción de embar-caciones de madera, continuamos hasta Salias, lugar donde se divisa, la Linera, Castropol, Figueras, el puente de los Santos y Ribadeo, recorriendo un Km más llegamos a Castropol,

siguiendo el paseo de la punta, llegamos al muelle, don-de tomamos un refrigerio para reponer fuerzas. Fin de la etapa y regreso a Burela.Queda pendiente para otra ocasión, en que los senderis-tas vengan con menos prisa, la visita a la Villa de Castro-pol, la cual merece ser visitada por su conjunto Histórico Artístico, el paseo en barca para disfrutar del hermoso paisaje de la Ría del Eo y sus pueblos ribereños.Castropol, 16 de septiembre de 2010.

Julián Fernández Iriarte

O Camiño de Santiago a Fisterra:Santiago - Negreira

SETEMBRO 2010

Facendo o camiño de Santiago, nas últimas semanas, algún compañeiro ou compañeira propuxo continuar a ruta hata Fisterra, ó que a gran maioría aceptou.

Comezamos a primeira etapa o día 25 de Setembro. Saímos de Burela no horario de costu-me, as 7.30 h, coa incertidume de si faría bo ou mal tempo.Despois de tomar un tentempé polo camino, chegamos a Santia-go ás 10.30 da mañá. Na praza do Obradoiro xa había un bo ambien-te.Entre a cantidade de xente que alí había, entraba un grupo de uns tres mil veciños de corenta conce-llos da provincia de León con máis de 150 enormes pendós, algún su-peraba os once metro de altura.Para recibilos había un grupo fol-clórico, asi que a verdade é que xa non apetecía saír de alí.Iniciamos a ruta. Saímos pola rúa das Hortas, e a pouca distancia xa atopamos a pequeña carballeira de San Lourenzo e un pouco despois una antiga fábrica de curtidos.Comezamos a darlle ás pernas unhas corenta persoas polo medio do monte rodeados de vexetación variada: eucaliptos, piñeiros, toxos…Pasamos ó concello de Ames. A xente aínda iba con bo ritmo cando caíron unas gotas. Non acabaramos de por a capa e xa hubo que gardala outra vez. Vaia casas se vían neste conce-llo!Seguindo o camiño cruzamos unha ponte medieval e xa comezamos o máis difícil da etapa, unha costa duns 3 qm., parecía que non remataba nunca.Por fi n chegamos ó Alto de Mar de Ovellas coa lingua de fóra e a camiseta empapada. Bota-mos un traguín de auga e continuamos.Pasamos do tramo máis duro á paraxe máis fermosa: Ponte Maceira, una ponte medieval construída no século XIV que cruza o río Tambre. Ademáis, podemos disfrutar dun fermoso conxunto monumental constituído por un poblado da época medieval, un antigo muíño, una presa, un pazo moderno e ó outro lado da ponte a Capela de San Blás.Seguindo o camiño atopamos una pequena carballeira para pasar de seguido ó asfalto. E por fi n chegamos a Negreira. Cansos pero satisfei-tos. E despois de tomar unhos cafés e de camiño ó autobús aínda podemos disfrutar do Pazo de Cotón, una fortaleza medieval unida á Capela de San Mauro.As 17.30 h. iniciamos o regreso chegando a Bu-rela ás 20.30 h., e como di o refrán: Rematou o día e rematou a romería.ATA A PRÓXIMA.

FRANCISCO FERNÁNDEZ LÓPEZ

O Camiño de Santiago a Fisterra:Negreira - Lago

OUTUBRO 2010

Outra etapa mais do Camiño de Santiago, no seu percorrer

ata Fisterra, outra etapa menos que nos resta para deleitarnos das fermosas vistas que nos ofrece o cabo de Fisterra.Saímos dende Burela e imos reco-llendo a xente de diferentes parro-quias ata xuntar un grupo de 35 camiñantes, moi aventureiros, xa que o tempo nos vaticinaba moita choiva para ista etapa.Despois da viaxe en autobús, que para algún se fi xo moi pesada, chegamos a Negreira con moitas ganas de percorrer a etapa.Negreira recibemos cun día moi neboado e con moita humidade, algún alegranse porque polo menos con neboas non hai choivas.O ritmo de saída foi algo mais tranquilo do habitual, seguramente que a xente quixo dosifi -car as enerxías, xa que con 27 quilómetros que tiñamos por diante, a etapa presumíase moi longa.

Os primeiros treitos percorremolos polo medio dunhos castiñeiros e carballeiras que, nesta época do ano, parece que está no seu esplendor e nos regalan algunhas estampas moi espectaculares.Pero a beleza destes primeiros quilómetros logo se torna en decepción ao ver a cantidade de trei-tos que temos que facer polo asfalto, incluso algún treito se volve moi perigoso porque descorre pola estrada, sen arcén, e con algúns turismos circu-lando a velocidades inapropiadas, o que nos leva a tomar moitas precaucións.Na segunda parte do percorrido empezamos a atopar con cantidade de granxas gandeiras onde a sua principal actividade son as vacas de leite, isto sempre vai aparellado con o típico aroma pestilen-te que deixa o purín, o que para algún dos cami-

ñantes se lle torna moi ingrato, pero coma outros dín, estamos en Galicia, e isto e así.Nesta etapa tivemos outro incoveniente, xa que polas características das estradas, tan só puidemos ter un punto de encontro co autobús, e ademais tivémolo moi preto da chegada, polo que obligou a facer un percorrido de 20 quilómetros para aqueles que peferiron deixar a mochila con a comida no autobús, polo menos no punto de encontro había un bar que nos permiteu tomar un cafetiño para quentar o corpo.Dende eiquí ata o remate da etapa, xa todo o percorrido pola estrada, algo que desluce moito ista actividade.Quédanos a ledicia de saber que tan só nos quedan duas etapas para chegar a Fisterra, algo que moitos esperamos con moita ilusión.

Juan Carlos Pernas Balseiro

O Camiño de Santiago a Fisterra:Lago - Cee

NOVEMBRO 2010

En realidad, Finisterre sí

parece el fi n del mundo. Después de más de tres horas de viaje, llegamos al lugar llamado Lago. Algo perdido por esas tierras del Xallas. Yo tenia mis sospechas de que como en la ruta anterior hi-ciéramos todo el recorrido con un paisaje domina-do por las vacas y el fuerte olor desagradable que nos acompañó toda la ruta. Por suerte no fue así.Después de la acostumbrada foto y del obligado bocadillo empezamos por caminos de asfalto tan molesto como feo. Cuando por fi n pisamos caminos de tierra todo cambió, hasta la pre-sencia de la hermosa cigüeña, la misma que antes solo veíamos en la primavera pero que se están asentando en la península todo el año.Más asfalto y el cruce sobre el río Xallas nos llama la atención lo caudaloso que baja, moti-vado por las fuertes lluvias de los últimos días, hubo quien se atrevió a decir que tenía más agua que el Miño a su paso por Lugo.Subimos al monte Do Sino, subida suave pero larga, muy larga y podemos ver el recorrido torrencial por momentos del río Xallas y los embalses que lo paran y tranquilizan.El día frío pero soleado prometía acabar con la ropa seca pero todo lo contrario. Negros nubarrones se encargaron de descargar sobre nosotros abundante lluvia y algo de granizo durante cerca de media hora. Era la hora de comer y al abrigo de la ermita de Nosa Señora das Neves recuperamos fuerzas.Otro pequeño empujón, otra larga subida y por fi n vemos la hermosura de la ría de Corcubión y el destino llamado CEE. Para llegar a CEE tuvimos que sufrir una fuerte bajada para aden-trarnos en el centro de la población, por cierto, pueblo este moderno, grande y bonito.Tocaba la hora del relax, café y chupito y al autocar. Otras tres horas de viaje tranquilo. solo alterado por las risas de los viajeros de la parte de adelante y de nuevo en Burela sobre las 10 de la noche. Cansado, satisfecho, con el deber cumplido y pensando en que el próximo rematamos esta aventura que empezamos en el mes de Enero mas de 80 personas y rematamos poco más de 30.Por suerte el mundo no se acaba en Finisterre.Un saludo.

Jesús San José Arranz

O Camiño de Santiago a Fisterra:Cee - Fisterra

DECEMBRO 2010

Non era outro sábado máis non, era a data da derradeira etapa do camiño Xa-

cobeo, do fermoso e atinado proxecto pro-gramado por esta Asociación consistente na realización ó longo do presente ano (unha etapa por mes) da Ruta Xacobea (camiño Francés) no seu treito galego, dende O Ce-breiro ata Fisterra, por mor da celebración do Ano Santo 2010.O destino fai que, por circunstancias fami-liares viaxe un fín de semana sí e outro cá-seque tamén ata a Costa da Morte, así que agardei expectante, xunto coa miña parella Espe a chegada do autobús da Asociación na vila de Cee, punto de comenzo da devandita etapa. O presidente José Antonio, sempre pendente e preocupado de cada asociado, me informaba puntualmente da ubicación e da hora de chegada.Unha vez superadas as primeiras emocións polo súpeto encontro con tantos e tantas coñecidos e coñecidas, amigos e amigas de Burela e da Mariña, nun medio e nun espazo diferente e tan pouco habitual, puxémonos sen demora a camiñar, xusto diante o Hospital comarcal de Cee, pouco despois das 11:00 horas. O día estaba estupendo como sí quixera o Apostol recompensar os sufridos peregrinos polos esforzos destos ó longo do ano e engadirse oculto e impasible ó roteiro.O paso pola fermosa e senlleira vila de Corcubión foi o primeiro intre sublime da andaina. O grupo sempre homoxéneo cami-ñaba nunha interminable ringleira polas empedradas, estreitas e laberínticas rúas desta histórica vila, cun fermos Sol outonal as nósas costas que iluminaba o fermoso e seguro paso do grupo. Saímos da vila por unha fermosa congostra ascendente, non forte, pero sí contínua que arrancou os primeiros sudores dos participantes para sen darnos conta acadar a parroquia de Vilar (qm. 2,5) nun engaiolante promontorio que compensou o esforzo da subida cunhas espectaculares vistas da ría.Baixamos á Estorbe (qm. 6), vila cunha fermosa cala e sen separarnos do Mar de Fisterra acadamos sen darnos conta 2 km. máis adiante Sardiñeiro, xa no termo municipal de Fisterra. Nada máis atravesar esta vila comenzo dunha nova subida con outro premio fi nal: o mirador de Calcoba coa idílica e retirada cala de talón ós nósos pés, a interminable praia de Langosteira pouco máis adiante e o promontorio de Fisterra coa vila de base e o faro (destino da etapa) na punta.O remate da fermosa corredoira de 2 qm. a carón da Langoasteira, que tanto frecuentaba e inspiraba a Camilo José Cela e que leva o seu nome, coincide con outro momento culminante do camiño, sobre todo para gastrónomos e amantes da boa mesa: o Restaurante “Tira do Cordel” un referente nestas terras, sempiterno aspirante a “extrella Michelín” e que nos servíu de escusa para tomar un merecido refrixerio para repoñer as enerxías perdidas e afrontar con reservas o treito ata o fi nal da etapa no Faro de Fisterra.Atravesamos o fermoso e descuidado trazado urbano da vila de Fisterra (qm. 12) xa co grupo máis diperso e con parada obligada no acolledor albergue do centro do povo para recoller a acreditación Xacobea ós que fi xeron o camiño completo den-de Compostela. A ascensión dende a vila ata o Faro –a pesar do contínuo asfalto, unha mágoa!-, tamén supón outro punto inesquecible da andaína coa inmensidade do océano de fronte a pespectiva do cabo cada vez máis preto e a silueta do Pindo e pouco maís alá do Louro a esquerda. Rematamos o camiño xusto no cabo a carón do improvisado santuario que sirve de purifi cación ós peregrinos queimando nel as roupas e/ou botas que o acompañaron na peregrinaxe. As faces dos presentes re-fl exaban a satisfación interna pola culminación desta fermosa aventura que, algúns máis remisos duvidaban completar cando

comenzaron este proxecto 11 meses antes no Santuario de O Cebreiro e sobre todo loubando e agradecendo a aorganización a realización desta ansiada ilusión.Preto das 16:00 horas comenzamos o xantar de volta á vila de Cee. O local seleccionado –outro éxito organizativo– foi o puxante restaurante do Hotel Ínsua que nos delitou cun menú enxebre e mariñeiro, producto galego cen por cen e cociña tradicional sen disfraces, e lonxe dos me-diáticos sabores esnoubistas tan de moda.Un pouco nostálxico pola recente despedida do grupo pero inmensa-mente féliz polos intres emocinalmente intensos que acababa de vivir, vin desaparecer o autobús de Morán polas rúas de Cee. Xa de volta cara a nósa morada ocasional da Costa da Morte veume a mente aquela refl exión de afamado autor que ven á decir: “Los amigos son la familia que uno escoge”. É por iso que pertenzo a esta Asociación dende a súa constitución no ano 2005, porque que “Pasada das Cabras” forma parte da miña familia.

ALFONSO IGLESIAS

Programa de Rutas 2011PRESENTACIÓN

O programa de rutas que fixemos para este ano intentamos ceñirnos o mais posible o resultado da enquisa que se fixo os socios para este fin.Por este motivo fomos alternando os días das rutas entre sábados e domingos así como o de

comer en restaurante ou de bocadillo xa que dita enquisa reflexaba mais ou menos un 50% nos dous puntos.

Asi mesmo fomos alternando, na medida do posible, a dificultade das rutas e por petición tamen de moitos socios programouse un fin de semana de albergue que case que con toda seguridade sexa nos Picos de Europa, pero de momento, a hora de facer o calendario, non o tiñamos moi definido e non quixemos adelantarnos pero non vos preocupedes que se vos avisará con antelación.

Esperamos que vos gusten e disfrutedes delas.

CAMIÑO PRIMITIVO DE SANTIAGO - FONSAGRADA

- Data: Sábado, 12.01.2011- SITUACIÓN: Fonsagrada- TEMPO (horas): 1:30- DISTANCIA (Qms.): 6

- DIFICULTADE: Baixa- TIPO DE RUTA: Travesía- COMIDA/BOCADILLO: Comida

Este ano comezamo-lo con unha pequena rota para xustificar “o cocidazo” de todos os anos na Fonsagrada que non poidemos facer no mes de Decembro por motivos de programazón. Bo pro-veito.

SAN XOÁN DA COVA (P.R. - G. 36)

- DATA: Domingo, 13.02.2011- SITUACIÓN: A Ponte Ulla (Vedra) - Coruña- TEMPO (horas): 3-4- DISTANCIA (Qms.): 15

- DIFICULTADE: Baixa- TIPO DE RUTA: Travesía- DESNIVEL (m.): 69 subida/152 baixada- COMIDA/BOCADILLO: Comida

Esta fermosa ruta discurre pola marxe dereita do río Ulla, aproveitando camiños de paso, sendas de pescadores e sendeiros xa marcados sendo o seus principais atractivos:Mirador de Gundián, xunto a ponte do ferrocarril aos pés do impresionante desfiladeiro salvado polo viaduto do tren, a uns 100 metros sobre o nivel do río, que permite unha visión incomparable do Ulla.O pobo A Ponte Ulla, con interesantes construccións.O muíño de Reboredo, provisto de cinco moas.Area de recreo de AgronovoPazo de Ortigueira en Santa Cruz, fundado no S. XVIArea de recreo do couto de Ximonde un dous coutos de salmón máis importantes de GaliciaArea de recreo de Cubelas, onde finaliza a andaina.

A COBA (P.R. - AS. 153)- DATA: Sábado, 12.03.2011- SITUACIÓN: Santalla de Oscos (Asturias)- TEMPO (horas): 5- DISTANCIA (Qms.): 15.47

- DIFICULTADE: Media- TIPO DE RUTA: Circular- DESNIVEL (m.): 823 subida/836 baixada- COMIDA/BOCADILLO: Bocadillo

Chegamos por a estrada desde San Martín de Oscos. A Coba é unha preciosa aldea abandoada que agarda aos seus visitantes con enormes caseróns e limpos regatos, nun mundo invadido de olores. E unha preciosa ruta que enlaza sucesivas aldeas abandoadas na ribeira do río Agueira.

DESFILADERO DAS XANAS- Data: Domingo, 10.04.2011- SITUACIÓN: Santo Adriano/Proaza/Quirós- TEMPO (horas): 3- DISTANCIA (Qms.): 6

- DIFICULTADE: Fácil- TIPO DE RUTA: Ida e volta- DESNIVEL (m.): 350 (subindo)- COMIDA/BOCADILLO: Comida

Atópase case na sua totalidade no Concejo de Santo Adriano, ainda que unha pequena parte per-tence aos concejos de Proaza e Quirós. Discorre pola marxe dereita do río Viescas ou das Xanas, con pouco desnivel, varios túneis, levan-nos polo mais abrupto do camiño, que chega en alguns puntos ata os 80 m sobre o río que forma múltiples cascadas. Grande parte do percorrido é un desfiladero, que se pode considerar como a do Cares en miniatura.Esta rota tanto pola súa beleza como pola súa dificultade está recomendada para os nenos.

“CAMIN REAL DE LA MESA” (Salienza-Puerto de la Mesa-Salienza)- DATA: Sábado, 7.05.2011- SITUACIÓN: Salienza/Somiedo/Asturias- TEMPO (horas): 5:30- DISTANCIA (Qms.): 12

- DIFICULTADE: Moderada- TIPO DE RUTA: Circular- DESNIVEL (m.): 590 (subindo)- COMIDA/BOCADILLO: Bocadillo

A calzada romana da Mesa, chamada polos asturianos Camín Real da Mesa, aproveita unha anti-ga ruta camiñeira de orixes remotos. Que pudo ser construída en tempos do emperador romano Augusto sobre restos de outros camiños para unir Asturica Augusta, (Astorga), e Lucus Asturum, (Lugones), comunicando León e a costa do Cantábrico por Asturias.

“XXIV TRAVESÍA COSTA NAVIEGA”

- DATA: Domingo, 19.06.2011- SITUACIÓN: Puerto de Vega - Navia- TEMPO (horas): 5 - 6- DISTANCIA (Qms.): 20

- DIFICULTADE: Moderada- TIPO DE RUTA: Travesía- DESNIVEL (m.): 469 subida/547 baixada- COMIDA/BOCADILLO: Provisionamento

PEÑA FURADA”, organiza a exitosa “Travesía Costa Naviega”. Este ano van pola edición XXIV. Coa Travesía que organizan todos os anos polo mes de Xuño, deron a coñecer e a facer famosa esta fermosa ruta, hoxe chamada “Costa e Praias de Navia” sendeiro, que percorre o concejo de este a oeste, por toda a liña costeira. Chegando a ser record “Guiness” no ano 1991 pola sua grande parti-cipación.A ruta iníciase no lugar coñecido polo “Bao”, inmediacións da N-634, no cruce coa estrada cara Porto de Vega, lévanos a través dunha paisaxe incomparable. Dende alí iremos bordeando a costa, admiran-do os seos acantilados e calas, para arribar na “praia de Navia”.Nota: O avituallamento e comida durante toda a rota moi bon.

“III MARCHA NOCTURNA A SAN CIBRAO”

- Data: Sábado, 20.08.2011- SITUACIÓN: Burela - San Cibrao- TEMPO (horas): 2:30- DISTANCIA (Qms.): 12 (ida e volta)

- DIFICULTADE: Baixa- TIPO DE RUTA: Ida e volta- COMIDA/BOCADILLO: Chocolatada

Saliremos ás 10 da noite da Praza da Mariña, collemos o paseo marítimo ata a praia da Marosa e dende alí seguiremos todo o son da carretera, bordeando os acantilados ata chegar a San Cibrao onde tomaremos todos xuntos unha chocolatada con churros e os que teñan folgos volver andando ata Burela.

FIN DE SEMANA NOS PICOS DE EUROPA

- DATA: Por determinar- SITUACIÓN: Picos de Europa

- COMIDA/BOCADILLO: Albergue

Fin de semana en algún dos macizos (Oriental - Central - Occidental) dos Picos de Europa e en algunha das tres Comunidades Autónomas (Asturias - Leon - Cantabria).Comunicarase con antelación polos medios habituais (carteis, prensa e sobre todo na páxina Web do Clube).

IV EDICION MONTE CASTELO

- DATA: Domingo, 26.06.2011- SITUACIÓN: Burela - TEMPO (horas): 3:30- DISTANCIA (Qms.): 16

- DIFICULTADE: Baixa- TIPO DE RUTA: Travesía- DESNIVEL (m.): 496 subida/208 baixada- COMIDA/BOCADILLO: Comida

A ruta coma a de tódolos anos de subida ó Monte Castelo para celebrar o Día do Socio. É unha oportunidade de convivencia.

“PIORNEDO – MUSTALLAR”

- DATA: Sábado, 9.07.2011- SITUACIÓN: Piornedo (Ancares) - Lugo- TEMPO (horas): 5- DISTANCIA (Qms.): 15

- DIFICULTADE: Moderada- TIPO DE RUTA: TIda e volta- DESNIVEL (m.): 938 subida/942 baixada- COMIDA/BOCADILLO: Bocadillo

Os nomes dos picos de Ancares teñen resoáncias míticas para a maioría dos aficionados galegos e leoneses ao montañismo. Mostallar, Miravalles, Cuiña, Tres Bispos, Penarrubia... o chamado circo de Ancares é un dos priviléxios naturais do noroeste peninsular. Nos seus cumes e nos seus vales estendense infinitos carreiros que esperan ao camiñante ávido de se integrar en plena natureza e de vivir a mellor das aventuras, a de se atopar consigo mesmo fronte ao mundo.

“V ENCONTRO DE SENDERISMO RIO OURO”

- DATA: Sábado, 24.09.2011- SITUACIÓN: Foz- TEMPO (horas): 4 - 5- DISTANCIA (Qms.): 17

- DIFICULTADE: Fácil- TIPO DE RUTA: Circular- DESNIVEL (m.): 367 subida/369 baixada- COMIDA/BOCADILLO: Provisionamento

Os nosos veciños de Foz “Os Sendeiros” fan todolos anos a ruta Río Ouro e praias de Foz con gran afluencia de camiñantes tanto de Galicia coma de Asturias.A ruta sale da praia de Fazouro e vaise adentrando polo val do Río Ouro ata chegar o salto de auga que leva o seo nome, alí cruzase por unha pasarela e voltamos a praia pola outra marxen do río, collemos un sendeiro e vamos bordeando os acantilados e as praias ata chegar a Rapadoira.A chegada a Organización invita a todos os camiñantes a unha bonitada.

“Alto do Couto – Devesa Rogueira – Formigueiros”- DATA: Sábado, 8.10.2011- SITUACIÓN: Visuña - Moreda (O Caurel)- TEMPO (horas): 4- DISTANCIA (Qms.): 10

- DIFICULTADE: Moderada- TIPO DE RUTA: Circular- DESNIVEL (m.): 472 subida/452 baixada- COMIDA/BOCADILLO: Bocadillo

A ruta comeza no Alto do Couto, atravesa a Devesa de Rogueira - fonte do Cervo. Pasando por unha antiga mina e finalmente súbese a Formigueiros (1640 mts, cume mais alto de O Caurel), a ascensión é sinxela, non hai un carreiro pero a vexetación é baixa e pódese camiñar sen moitos problemas, dende alá baixamos ao punto de partida “alto do Couto” (pódese ampliar si añadimos a visita a Lagoa da Lucenza ou a aula da natureza en Moreda).

“MOSTEIRO DE CARBOEIRO - FERVENZA DA TOXA”- DATA: Domingo, 13.11.2011- SITUACIÓN: Merza - Silleda- TEMPO (horas): 6- DISTANCIA (Qms.): 20

- DIFICULTADE: Moderada- TIPO DE RUTA: Circular- DESNIVEL (m.): 586 subida/607 baixada- COMIDA/BOCADILLO: Bocadillo

Ruta circular que parte do Monasteiro de Carboeiro, pasando por a Ponte Romana, Río Deza, Área de A Carixa e a Catarata do Río Toxa.

“RUTA DOS PINTORES”

- DATA: Sábado, 10.12.2011- SITUACIÓN: Fonsagrada - Ferrería de Pántaras- TEMPO (horas): 3:30- DISTANCIA (Qms.): 12

- DIFICULTADE: Baixa- TIPO DE RUTA: Circular- DESNIVEL (m.): 30 subida- COMIDA/BOCADILLO: Comida

A ruta dos Pintores é unha das rutas mais atractivas para desfrutar da maravillosa paisaxe que oferece a bisbarra de Fonsagrada. En ela teremos a oportunidade de poder camiñar polos bos-ques de castiñeiros mais fermosos existintes na rexión, contemplando as típicas curripas que eran construccións circulares de pedra onde almacenaban as castañas co fin de que madurasen e se desprenderan finalmente do ourizo, ademais de as protexer do xabarín e outros animais. Por úl-timo como o seu nome indica, nesta rota podemos coñecer a pátria natal de dous dos pintores in-ternacionais mais importantes cos que conta Fonsagrada: Manuel López Monteserin e Benjamín Vázquez, visitando as aldeas onde naceron e viviron a súa infancia.