ROMANTIEK - bartjandegraaf.nl€¦ · Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778) 1752 – 1762: Genève,...
Transcript of ROMANTIEK - bartjandegraaf.nl€¦ · Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778) 1752 – 1762: Genève,...
het tijdperk van de
ROMANTIEK
Jean-Jacques Rousseau
1712 - 1778
‘Ik beaam met geen woord wat ge zegt,
maar ik zal het recht dat ge hebt om het
te zeggen tot de dood toe verdedigen’
Voltaire
Allan Ramsay (1766)
1765-1767 → verblijf in Engeland
begint aan zijn Bekentenissen
Vertoog over de ongelijkheid (1755)
Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761)
Emile, of Over de opvoeding (1762)
Het maatschappelijk verdrag (1762)
Bekentenissen (1770)
Overpeinzingen van een eenzame wandelaar (1778)
Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761)
Onmogelijke liefdesgeschiedenis tussen
Saint-Preux en de adellijke Julie d'Étanges
Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761)
Authenticiteit belangrijker dan rationele morele (maatschappelijke) principes;
‘heilige principes’ en gevoelens zijn belangrijker. Niet-authentiek gedrag leidt
tot zelfvernietiging.
AUTHENTICITEIT
vervreemding
pedagogiek
kwaliteit
Authenticiteit niet als ‘oertoestand’ maar als
ideaal, als mogelijke toekomst
AUTHENTICITEIT
Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)
1712: geboren in Genève
1724 – 1728:
leerjongen bij een notaris, leerjongen graveur
1728 – 1732:
graveur, lakei (onder de hoede van Madame de
Warens)
v.a. 1732:
geliefde van (de 13 jaar oudere) Mme de
Warens; wordt door haar ingewijd in de liefde,
cultuur en muziek
priesteropleiding (afgebroken); zingt in
kerkkoor; bekwaamt zich in de muzieknotatie
v.a. 1737:
muziekleraar in Vevey; trekt naar Parijs en
Lyon; werkt bij het kadaster in Chambéry
1739: huisonderwijzer voor de zonen van een
rechter in Lyon
Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)
1742:
vertrekt naar Parijs en biedt daar de Academie
zijn muzieknotatie aan; huisleraar
1742 - 1745:
secretaris van de Franse ambassadeur in
Venetië
1745:
terugkeer naar Parijs; relatie met Thérèse
Levasseur
1746 - 1751:
werkt als onderzoeksassistent voor monsieur
Dupin, eigenaar van het Kasteel van
Chenonceau; v.a. 1749 artikelen voor de
Encyclopédie
v.a. 1752:
schrijft opera’s en toneelstukken waarmee hij
succes boekt
Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)
1752 – 1762:
Genève, Montmorency, enz.
1762 - 1767:
veroordeling voor zijn boeken Emile en Het
maatschappelijk contract: vlucht naar
Zwitserland, Pruisen, Zwitserland, Corsica,
Engeland
1767:
terugkeer naar Frankrijk
1770:
terugkeer naar Parijs
Laatste jaren een leven als kluizenaar. Sterft op
2 juli 1778 aan een hersenbloeding
René-Louis Girardin met een buste van
Rousseau
JEAN-JACQUES ROUSSEAU
VERTOOG
DAT DE PRIJS VAN DE
ACADEMIE
VAN DIJON HEEFT
GEWONNEN
In het jaar 1750
Op de door de Academie gestelde
vraag:
Of het herstel van de
wetenschappen en de kunsten heeft
bijgedragen tot de
zuivering van de zeden.
Barbarus hic ego sum quia non intelligor
illis,
(Hier ben ik, een barbaar, omdat zij mij
niet begrijpen) Ovidius.
‘Op een dag bladerde ik …
… moment van uitzinnigheid’
Bekentenissen (1770)
Voorbericht
Inleiding
Het vertoog
vraagstelling
Deel een
Socrates
Deel twee
Egyptische godheid die de wetenschap
naar de mensen bracht deed dat uit
onvrede tegenover de rust van de
mensen
‘Almachtige God, gij die in uw handen de
harten van de mensen bewaart, verlos ons van
de kennis en de rampzalige kunsten van onze
vaderen, en geef ons de onwetendheid, de
onschuld en de armoede terug; alleen dat kan
ons gelukkig maken en alleen dat is in uw ogen
kostbaar’
Albrecht Dürer (1504)
Nicolas-Sébastien Adam (1762) John William Waterhouse (1896)
‘Twee zielen, helaas, houden
in mijn borst verblijf en elk trekt
zich van de andere terug en stoot
die af’
Tragische figuur → belichaamt de
geboorte van de Moderne Tijd:
Verlichting én Romantiek;
vooruitgang én verlies
Reïncarnatie van eerdere mythen
over de geboorte van de
(moderne) mens en het verlies van
een (oorspronkelijke) onschuld
VERLICHTING ROMANTIEK
denken, rede voelen
objectief subjectief
analyse synthese en holisme
helderheid ambiguïteit, ironie
wetenschap kunst
nabootsing creativiteit
materialisme spiritualiteit
nut zin
kwantiteit kwaliteit
Een mechanische natuurbeschouwing boven een organische
natuurbeschouwing
De mens die boven de natuur staat en haar probeert aan te wenden
voor eigen nut t.o. de mens die onderdeel is van de natuur