Robert Louis Stevensonen Altxorraren uhartea · 2013-03-14 · Robert Louis Stevensonen Altxorraren...

Robert Louis Stevensonen Altxorraren uhartea irakurtzeko ariketak

Koaderno honen asmoa ikasleei Altxorraren uhartea eleberria irakurtzea erraztea da.

Horretarako, hasieran eta amaieran era orokorreko galderak dituzten fitxak daude; lanari, aldiari edo egileari buruzkoak dira, hain zuzen ere.

Gainerako fitxetan, liburuko kapitulu bakoitzaren edukiarekin lotuta dauden berariazko ariketak ageri dira. Ulermena, analisia eta adierazpena lantzen dira, batez ere, fitxa horietan.

3

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

IRAKURRI BAINO LEHEN: GALDERA OROKORRAK

Izen-abizenak: ...................................................................................................Ikasturtea: ............................... Eguna: ..........................................................

1 Seguru an tzean, izenburu hori duen libururen bat irakurrita edo filmen bat ikusita izango duzu. Edonola ere, zer iradoki tzen dizu Al txorraren uhartea izen-buruak?

2 Pen tsatu al duzu inoiz abenturaren bat izatea? Konta ezazu labur nolako aben-tura izango li tzatekeen.

3 Zure ustez, ba al dago gaur egun i tsaslapurrik? Nolakoak dira? Zure ustez, liburue-tako eta filmetako i tsaslapurrak bezalakoak al dira gaur egungo i tsaslapurrak?

4

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

4 Sarrerari dagokionez, ba al du kontakizun honek zerikusirik Espainiaren histo-riarekin?

5 Marraztu «al txorraren mapa» bat, ustezko al txor ezkutua aurki tzeko argibide eta guzti.

IRAKURRI BAINO LEHEN: GALDERA OROKORRAK

Izen-abizenak: ...........................................................................................................................................Ikasturtea: .............................................. Eguna: ..................................................................................

5

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

IRAKURRI AHALA: 1. KAPITULUA Itsasgizon zaharra ostatuan


1 Nolako narra tzailea ageri da hasieratik? Lehen per tsonan ala hirugarrenean konta tzen du istorioa narra tzaileak?

2 Zer eragin sor tzen du eleberriko lehenengo esaldiak?

3 Narra tzailearen aitak kapitainak negozioaren hondamendia eragingo zuela uste zuen. Zergatik? Bat al dator narra tzailea ideia horrekin? Zergatik?

6

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honetan, narra tzailea orainaldira i tzuli zen une baterako. Zertarako?

2 Zer eraku tsi zuen Livesey doktoreak «gogoz kontra, hilobitik atera zaitut, Bones jauna» esan zuenean?

IRAKURRI AHALA: 2. KAPITULUA Txakurbeltz agertu eta ezkutatu


7

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Sarri, i tsaslapurrek bi hi tzez osatutako ezizenak izaten zituzten. Hi tz horiek i tsaslapurraren izaeraren edo gorpu tzaren ezaugarriren bat deskriba tzen zuten, hi tzez hi tz edo metaforaren baten bidez. Asmatu zeuk horrelako beste izen ba tzuk, bi hi tz edo gehiago bilduz:

Txakur + bel tz = Txakurbel tz

Bizar + bel tz = Bizarbel tz

+ =

+ =

+ =

2 Zer eman zion i tsuak kapitainari? Zer esan nahi zuen horrek?

IRAKURRI AHALA: 3. KAPITULUA Marka beltza


8

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honek argi erakusten du Stevenson gauza zela irakurlearengan jakin-mina eta ten tsioa sor tzeko. Zure ustez, nola lor tzen zuen hori?

IRAKURRI AHALA: 4. KAPITULUA Kutxa


9

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Nor ziren zaldizkoak? Zergatik agertu ziren bat-batean, gure lagunak salba tzeko?

2 Zergatik joan behar izan zuen Dance ikuska tzaileak, Livesey doktoreari Pewren herio tzaren berri ematera?

IRAKURRI AHALA: 5. KAPITULUA Itsuaren amaiera


10

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Zergatik esan zuen Trelawney jaunak Jim Hawkins «benetako bi txia» zela? Zer figura erretoriko erabili zuen adierazpen horretan?

2 Livesey doktorearen arabera, zer aka ts zuen Trelawney jaunak?

IRAKURRI AHALA: 6. KAPITULUA Kapitainaren paperak


11

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Trelawney jaunak, hau da lur-jabeak, gutunean esandakoaren arabera, zer i txaron daiteke tripulazioko jendearengandik?

2 Zer hiritan gara tzen da kapitulu hau? Aurki ezazu hiri hori Erresuma Batuko mapan. Zerk erakarri zuen Jim hiri horretan?

IRAKURRI AHALA: 7. KAPITULUA Banoa Bristolera


12

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Zer desberdintasun zeuden John Silverren eta Jimek ordura arte ezagutu zituen bukaneroen artean?

2 Kapitulu honetan, John Silverrek tabernan ezagutu zuela Txakurbel tz eta berak ezin izan zuela harrapatu kontatu zien Jimek lur-jabeari eta Livesey doktoreari. Pen tsatu nola izango zen hiru per tsonaiaren arteko elkarrizketa, eta John Silve-rrek zer esango zien zeha tz-meha tz. Ida tzi elkarrizketa hori, estilo zuzena erabi-liz.

IRAKURRI AHALA: 8. KAPITULUA Zantzuak Kataloxa tabernan


13

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Adierazi ea honako hi tz hauek egokiak diren Smollett kapitaina nolakoa zen deskriba tzeko: ardura tsu, a tsegin, beldurti, harro, lapur, zorro tz.

2 Marinelek ondo zekiten non zegoen uhartea. Zure ustez, lur-jabearen zuhur-tziarik ezaren ondorioz al zekiten hori?

IRAKURRI AHALA: 9. KAPITULUA Bolbora eta armak


14

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Bilatu mapa batean non dagoen Portobello, eta lotu aipa tzen diren gertaerak liburuaren sarreran esandakoarekin.

2 Kapitulu honek ondo erakusten du Stevensonek kapitulu bakoi tzaren amaieran jakin-mina sor tzeko duen gaitasuna. Azaldu zergatik.

IRAKURRI AHALA: 10. KAPITULUA Itsasaldia


15

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Dick nola erosi zuten adierazten duen eszena estilo zuzenean aurkezten da. Narra tzailea zarela joko dugu. Konta ezazu eszena hori zeharkako estiloan. Honela: «Silverrek esan zuen…».

IRAKURRI AHALA: 11. KAPITULUA Upelean entzun nuena


16

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

2 Adierazi baieztapen hauetako zein diren egiazkoak, kapituluan konta tzen dena-ren arabera. Azaldu eran tzunak.

a) Flint eta Billy Bones baino i tsaslapur ankerragoa zen England.

b) Israel Hands ez zen oso adimen handikoa.

c) John Silver ez zen i tsaslapur arrunta.

d) John Silver txikitatik zen herrena, eta horregatik mugi tzen zen hain trebeta-sun handiz makuluarekin.

IRAKURRI AHALA: 11. KAPITULUAUpelean entzun nuena


17

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Saldukeria halabeharrez aurkitu zuenean hasi zen Jim gizon bihur tzen. Nola ikusten zuen bere burua une hartan?

2 Muinoa lurraldearen goragunea da. Ida tzi lurraren goragunea adierazten duten beste euskal izen ba tzuk.

IRAKURRI AHALA: 12. KAPITULUA Gerra-kontseilua


18

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Narra tzaileak muinoak orra tz biluziekin konpara tzen ditu kapituluaren lehe-nengo paragrafoan. Ida tzi zeuk beste konparazio bat hemen deskribatutako uhartearen beste osagaietarako: harea horiko zerrendak eta zuhai tz garaiak.

2 Bilatu kapitulu honetako adberbio-esapide ba tzuk:

– Lekuzkoak:

– Denborazkoak:

– Moduzkoak:

IRAKURRI AHALA: 13. KAPITULUA Nola hasi zen uharteko abentura


19

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honetan Jim bere abentura-zaletasunaren eta eran tzukizunaren artean mugi tzen zela ikusten dugu. Nola?

2 Ordenatu kapituluan ageri diren honako ekin tza hauek:

a) Jimek lekutik ihes egitea.

b) Tomen eta John Silverren arteko eztabaida.

c) Alan erail tzea.

d) Silverrek Alan erail tzea.

e) Tomek Silverri a tzea ematea eta hondar tzaran tz abia tzea.

IRAKURRI AHALA: 14. KAPITULUA Lehenengo erasoa


20

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Zure ustez, adore tsua izan al zen Jim gizon ezezagunari aurre egin zionean?

2 Jimek Ben Gunn erotuta zegoela uste izan zuen, abera tsa zela esan zuenean. Zer uste duzu zuk?

IRAKURRI AHALA: 15. KAPITULUA Uharteko gizona


21

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honetan, beste narra tzaile bat ageri da. Zergatik? Lotu eran tzuna narrazioaren denborarekin.

2 Zergatik uste zuen Smollett kapitainak Abraham Grayk jarraitu egingo ziola eta tripulazioko lagunak bertan behera u tziko zituela?

IRAKURRI AHALA: 16. KAPITULUA Sendagileak jarraitzen du kontakizuna: Nola atera ginen itsasontzitik


22

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honetan, kanoi birakaria aipa tzen da. Ida tzi beste su-arma ba tzuen izenak.

2 Zenbat aldiz joan zen guztira sendagilea uhartera txalupan? Nor joan ziren hare-kin kasu bakoi tzean?

IRAKURRI AHALA: 17. KAPITULUA Sendagileak jarraitzen du kontakizuna: Uharterako azken bidaia


23

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Narra tzaileak honako hau ida tzi zuen: «Ordura arte, zorigaiztoko agure hark ez zuen hi tzik atera gure arazoak hasi zirenetik; ez zuen inoiz harridura, kexua edo beldurra, ezta adostasuna ere, adierazteko hi tzik atera». Zer deri tzozu Redruthen jarrera horri?

2 Zergatik eskatu zion barkamena lur-jabeak Redruthi?

IRAKURRI AHALA: 18. KAPITULUA Sendagileak jarraitzen du kontakizuna: Lehenengo eguneko borrokaren amaiera


24

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honetan, berriro da Jim gertatutakoen narra tzaile. Zer puntutan jarraitu zuen kontakizuna? Osoan al dator bat Livesey doktoreak aurreko kapi-tuluan u tzi zuen unearekin?

2 Zergatik esan zuen Jimek klima eta rona zituela alde?

IRAKURRI AHALA: 19. KAPITULUA Jim Hawkinsek jarraitzen du berriz kontakizuna: Oholesian babestuta


25

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Marraztu oholesiaren eta gotorlekuaren planoa, kontuan hartuta orain arte agertu izan diren datuak. Koka i tzazu zuzen puntu kardinalei dagokienez, eta ida tzi nora bidali zuen kapitainak per tsonaia bakoi tza.

2 «Deser tzio» ‘desertatu’ adi tzarekin lotuta dagoen izena da. Ida tzi honako adi tz hauen ekin tza adierazten duten izenak:

ADITZA IZENA

Desertatu Deser tzio

Menderatu .............................................

Tiratu .............................................

Lortu .............................................

Aurreratu .............................................

Bildu .............................................

Aukeratu .............................................

Igarri .............................................

Erori .............................................

Irten .............................................

IRAKURRI AHALA: 20. KAPITULUA Silverren mezua


26

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Zergatik zegoen hain argi gotorlekuari iparretik erasoko ziotela?

2 Adierazi egia (E) ala gezurra (G) diren honako baieztapen hauek:

Grayk Job Anderson hil zuen.

Lur-jabea zauritu zuten erasoan.

I tsaslapur guztiek lortu zuten oholesia zeharka tzea.

Erasoa bukatu zenean, lau i tsaslapur zeuden hilda.

Leialetako bat ere ez zuten zauritu.

IRAKURRI AHALA: 21. KAPITULUA Erasoa


27

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Jimek, gotorlekurik atera zenean, gotorlekua defenda tzeko osasun onean zeuden bi gizon baino ez zituen u tzi. Nor ziren? Zer gertatu zi tzaien besteei?

2 Zure ustez, zuzen jokatu zuen Jimek, alde egin zuenean? Zergatik?

3 Nori esan zion Jimek honako hau «Txalupa aurkituta, nire ihesaldia bukatu zelakoan egongo zarete»? Zer eragin dute irakurlearengan horrelako iruzki-nek?

IRAKURRI AHALA: 22. KAPITULUA Nola hasi zen itsasoko abentura


28

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Marraztu goleta baten gaueko silueta. Seinalatu marrazkian kroskoa eta mas-tak.

IRAKURRI AHALA: 23. KAPITULUA Itsasaldiaren mende


29

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Zergatik igo zen Jim Hispaniola i tsason tzira?

2 Ida tzi aurreko kapituluko marrazkiko toki egokietan honako hi tz hauek: «branka», « txopa», «ababor», «istribor» eta «maspreza».

IRAKURRI AHALA: 24. KAPITULUA Txalupatxoko itsasaldia


30

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Ordenatu kapitulu honetako gertaera hauek:

a) Jimek Israel Handsi zauria benda tzen lagun tzea.

b) Israel Handsek Jimi tratua eskain tzea.

c) Jim sotora jaistea.

d) Jimek ur-zorrotada ona edatea.

e) Jimek Israel Handsi koñaka ematea.

2 Konparazioa deskripzioak egiteko erabil tzen den literatura-baliabide bat da. Kopiatu hemen kapitulu honetako lau konparazio.

IRAKURRI AHALA: 25. KAPITULUA Nola jaitsi nuen itsaslapurren bandera


31

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honetan, narrazioaren sei une desberdin bereiz daitezke. Ida tzi esaldi bat, horietako bakoi tza deskriba tzeko.

2 Eleberrian zeharko hel tze-prozesuan, Jimek aurre egin behar izan zion herio-tzari, ordura arte inoiz egin ez zion bezala. Zer alde dago?

IRAKURRI AHALA: 26. KAPITULUA Israel Hands


32

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honetan irakur tzen denaren arabera, errudun senti tzen al da Jim, ihes egiteagatik?

2 Kapitulu honek ustekabe handia dakarkie Jimi eta irakurleari. Zer gertatu da?

IRAKURRI AHALA: 27. KAPITULUA Zortziko errealak


33

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Nola portatu zen Jim kapitulu honetan? Ezertarako balio izan al zion izan zuen jarrerak?

2 Nori esker ez zuten hil Jim? Zergatik?

IRAKURRI AHALA: 28. KAPITULUA Etsaiaren kanpalekuan


34

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Nola isla tzen da i tsaslapurrek John Silverri zioten beldurra?

2 Bilatu, ezagu tzen ez baduzu, «antagonista» hi tzaren esanahia hiztegian. Nor da John Luzearen antagonista?

IRAKURRI AHALA: 29. KAPITULUA Berriro marka beltza


35

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Zer deri tzozu Jimek sendagilearen oholesiaren gainetik pasa tzeko eta ihes egiteko proposamenari uko egiteari?

2 Noiz aldatu zen sendagileak Jimi buruz zuen jarrera?

IRAKURRI AHALA: 30. KAPITULUA Ohorezko hitza


36

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 «Orra tz» hi tzaren honako esangura hauetako zein dagokio kapituluaren izen-buruari? Nola esaten zaie elkarren artean lotuta dauden esangurak dituzten hi tzei?

a) Barra fina, luzanga, zirkularra, punta du mutur batean; metalezkoa izaten da gehienetan, eta lan jakin ba tzuk egiteko erabil tzen da.

b) Metalez, maskorrez edo bestelako material zurrunez egindako haga txoa; muturretako batean harribi txiz apainduta egoten da, eta zapiak edo orraz-kera lo tzeko edo apain tzeko erabil tzen da.

c) Erlojuan ordua seinala tzen duen haga txoa.

d) Diametro txikiko metalezko hodia, mutur bat zeiharka ebakita du, eta, bes-tean, zorro txoa du, xiringa bati lo tzeko.

e) Dorre edo kanpaleku baten piramide i txurako bukaera estu eta garaia.

2 Izan al dezake Jimek uste onik John Silverrengan?

IRAKURRI AHALA: 31. KAPITULUA Altxorraren bila: Flinten orratza


37

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Zer arrazoibide erabili zuen Silverrek en tzuten ari ziren aho tsak espiritu bate-nak ez zirela ondoriozta tzeko?

IRAKURRI AHALA: 32. KAPITULUA Altxorraren bila: zuhaitzen arteko ahotsa


38

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kapitulu honetara iri tsi arte, ez dugu jakin zer gertatu zen Jimek i tsasoan abentura izan zuen artean. Nola jakin dugu?

2 Iruzkindu nola hartu zuten Jim lur-jabeak eta Smollett kapitainak.

IRAKURRI AHALA: 33. KAPITULUA Buruzagi baten erorialdia


39

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Zer deri tzozu hiru i tsaslapurrak uhartean uzteari? Eran tzuteko, hartu kon-tuan erabaki horren alde onak eta txarrak.

2 Zure ustez, zergatik «uzten dio» narra tzaileak Silverri ihes egiten, justiziaren eskumenetik libre?

3 Narra tzaileak ez diosku zer egin zuen berak diruarekin, ezta geroago zertan jardun zuen ere. Imajina ezazu nolako bizimodua izango zuen Jim Hawkinsek Ingalaterran, eta ida tzi gai horri buruzko lerro ba tzuk lehen per tsonan.

IRAKURRI AHALA: 34. KAPITULUA Eta azkena


40

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

1 Kokatu mapa batean Stevensonek bere azken urteetan «hegoaldeko i tsasoetan zehar» bisitatu zituen tokiak: Hawaii, Tahiti, Zeelanda Berria eta Samoa, gu txienez.

2 Stevensonen biografia irakurri eta gero, azaldu zergatik ez zuen aita bizi elebe-rriko protagonistak.

3 Bilatu Interneten Livingstone doktorearen bidaiei buruzko informazioa, eta laburbildu per tsonaia horren abenturak.

IRAKURRI ONDOREN


41

© G

RU

PO

AN

AYA

, S.A

. Fot

okop

iatz

eko

baim

ena

duen

mat

eria

la.

4 Eleberriko zer per tsonaia izan da interesgarriena zure tzat? Azaldu zergatik.

5 Zer iri tzi duzu, orokorrean, eleberri honi buruz? Gomendatuko al zenioke inori? Azaldu eran tzunak.

IRAKURRI ONDOREN


Ariketak eta soluzioakEmilio Fontanilla Debesa

Edizioa Marga Fdez. Montijano

Talde teknikoa Gema Melero

© GRUPO ANAYA, S. A., 2013 - Juan Ignacio Luca de Tena, 15 - 28027 Madrid. www.anayainfantilyjuvenil.com e-mail: [email protected]

Robert Louis Stevensonen Altxorraren uhartea · 2013-03-14 · Robert Louis Stevensonen Altxorraren...

Documents

Transcript of Robert Louis Stevensonen Altxorraren uhartea · 2013-03-14 · Robert Louis Stevensonen Altxorraren...