PROTEÍNAS(Do grego “proteios”, de primordial importancia).

Moléculas constituídas por C, H, O e N.

As unidades que as forman son os

aminoácidos (moléculas cun grupo amino

(-NH2) ,e un grupo carboxilo (-COOH).

Hai 20 aminoácidos diferentes.

FÓRMULA XERAL

DUN AMINOÁCIDO

Os aminoácidos únense entre si

mediante enlaces peptídicos

(covalentes) entre o grupo carboxilo

dun aa. e o grupo amino do aa.

seguinte.

AS PROTEÍNAS SON

BIOPOLÍMEROS DE AMINOÁCIDOS

ENLACE PEPTÍDICO

Cadea polipeptídica.

As ESTRUTURAS

SECUNDARIA, TERCIARIA E

CUATERNARIA, determinan a

CONFIGURACIÓN ESPACIAL

dunha proteína e a súa

ACTIVIDADE BIOLÓXICA.

ESTRUTURA DAS PROTEÍNASA ESTRUTURA PRIMARIA é a

secuencia de aminoácidos. Está

determinada xenéticamente. Dela

depende a ESPECIFICIDADE da

proteína.

A INSULINA (hormona

sintetizada no páncreas que

intervén no metabolismo da

glicosa) está formada por 2

cadeas polipeptídicas. A determinación da súa secuencia

de aminoácidos ( estrutura primaria)

valeulle a Sanger o Premio

Nobel en 1953. Frederick Sanger.

Reino Unido, 1918.

AMINOÁCIDOS

ESENCIAIS

Algúns aminoácidos

denomínanse

esenciais porque

non poden ser

sintetizados polo

propio organismo e

necesariamente

deben ser inxeridos

na dieta.

O TRIPTÓFANO É

UN AMINOÁCIDO

ESENCIAL.

PROTEÍNAS

DE ALTO

VALOR

BIOLÓXICO

Ao arroz fáltalle un

aminoácido esencial, a

lisina. Ás lentellas

fáltalle metionina.

Xuntos constitúen un

alimento completo con

proteínas de alto valor

biolóxico.

Son as que

conteñen todos

os aminoácidos

esenciais.

PROPIEDADES DAS PROTEÍNAS

ESPECIFICIDADE

DESNATURALIZACIÓN

DESNATURALIZACIÓN

A desnaturalización é a perda da

configuración espacial dunha proteína

(so conserva a estrutura primaria) e por

tanto da súa funcionalidade.

Esta desnaturalización pode ser

causada pola acción de calor, ácidos ou

bases, luz ultravioleta…

DESNATURALIZACIÓN DA

OVOALBÚMINA POR CALOR

calor

DESNATURALIZACION das proteínas do leite,

LACTOALBÚMINA e CASEÍNA, en medio ácido.

ÁCIDO LÁCTICO

Ácido l.

FERMENTACIÓN POR BACTERIAS

CASEÍNA

LACTOSA

ESPECIFICIDADE

Cada especie de ser vivo ten as súas

propias proteínas (diferentes das

doutras especies) e, aínda, dentro duna

mesma especie hai diferenzas entre os

distintos individuos. Isto non ocorre cós

glícidos e lípidos, que son comúns a

todos os seres vivos. Isto é así porque

as proteínas de cada ser vivo están

determinadas polo seu ADN.

A especificidade das proteínas explica

algúns fenómenos biolóxicos como o

rexeitamento nos transplantes de

órgános, enxertos biolóxicos ou nas

transfusións sanguíneas.

FUNCIÓNS DAS

PROTEÍNAS

FUNCIÓNS DAS PROTEÍNAS

FUNCIÓN EXEMPLOS

Estrutural O COLÁXENO forma parte dos osos e dos tendóns; a

QUERATINA constitúe o pelo, as unllas e as plumas;

De reserva A ALBÚMINA é a principal proteína de reserva no ovo

(ovoalbúmina) e no leite (lactoalbúmina).

De regulación A INSULINA, secretada polo páncreas é unha hormona

peptídica que favorece a utilización de glicosa polas

células

Catalizadora Enzimas dixestivos, como a sacarasa, a maltasa.

Defensiva ANTICORPOS que recoñecen e neutralizan os axentes

patóxenos que infectan un organismo.

Transportadora

Contráctil

A HEMOGLOBINA do sangue transporta o osíxeno ós

tecidos. As LIPOPROTEÍNAS transportan colesterol.

A MIOSINA e a ACTINA permiten a contracción dos

músculos.

ENFERMIDADES

RELACIONADAS CÓ

METABOLISMO DAS

PROTEÍNAS

FENILCETONURIA

A fenilcetonuria é unha

enfermidade hereditaria

que consiste na ausencia

do enzima que metaboliza

o aminoácido fenilalanina,

presente en moitos

alimentos proteicos

(peixes, carnes, ovos). Se

non se detecta a tempo, a

partir dos 3-5 meses o

neno comeza a ter

síntomas de retraso

mental.

Se se detecta ao momento de nacer e se trata cunha

dieta adecuada o bebé desenvolverase normalmente.

Fotografía de ANNE GEDDES

A ENFERMIDADE CELÍACA é unha intolerancia permanente ao

glúten (proteína presente en moitos cereais), que provoca nos afectados lesións na

mucosa do intestino delgado. É un trastorno xenético que adoita afectar a varios

membros da mesma familia.

En Galicia hai

25.000 celíacos

ALTERACIÓN DA MUCOSA INTESTINAL

CAUSADA POLA ENFERMIDADE CELÍACA

En presenza de glúten, a mucosa

intestinal aplánase, limitando a capacidade

de dixerir e absorber nutrientes.

Pilar de Vega

Bioloxía de 1º de bac