PRiNC«PE • ViANA"SUPLEMENTO MENSUAL DE LA REVISTA, DESTINADO AL FOMENTO DEL VASCUENCE

DIPUTACION FORAl DE NAVARRA Franqueo concertadoN.° clasificador 34/60

Vocal Delegado de la Seccion de Lengua Vasca

PEDRO DIEZ DE ULZURRUNSeigarren urtea — Pamplona. Abril-1971 — Apirila. Iruna — 62 gn. zenbakia DIRECTOR: J. E. URANGA

Andres Narbarte,"Xalto" zena

Golzueta, bost bokalak be-rekin dituela, ezin bestekobide bihurri batzuen azkenmuturra da. Nafarroko bide-rik txarrena jotzen zuen gu-re gidariak. Hernani aldetikzerbait zabaldu nahian dabil-tza. Ba luke beharra. Denbo-rak, bestalde, ez zigun lagun-du: etxetik ateratzean langa-rra, xirxil eta hotza, Goizue-tara orduko euri larria. Bi-dean, amurrai-zaleak Urumeagora belaunetarainoko urean.Martxo ahul baten hamalaua.

Xalto zenaren herrian, Se-beinoren berri, galdetu gabejakiten da. Oraikoan ere ezginuen galdetu beharrik izan:hantxe zen plazaren erdian,euriari bizkarra ematen. Be-rarekin zen, Andres laneanibili zeneko lantegi zuzenda-ria. «Ez zen gehiago laneanari —esan zigun honek—; la-guntza txiki bat jasotzen zuensegurotik, eta horrekin bizizen. Asturias-ko minetara era-mateko eskatzen zidan. Nolaeramango nuen!».

Eguraldiak ez zuen barka-tzen. Sebeino Berroeta-renetxea, aspaldiko modan, gau-

zez betea da. Botika ta den-da, espartin ta bakalau-zola,biidur naiz Goizuetan izan di-ren baserritako asto guziakbegiak itxi-ta bilatuko zutenhango bidea. Txikitatik nuenentzutea.

—Astak zuen «Xalto» ize-na; Sebeinok dionez, ibiltze-ko moduagatik izango zen.Aitak minetan egiten zuentana. Harri batek human jota Ezkurrera ereman zuteneta handsk Donostiara. Ni joanmntzan, gero, bila. Andresekhamar urte ez zituen izangota, hamabost bat kilometroanatera zitzaigun bidera.

Enziklopedia haundi batenabaino ugariago da Sebeino-ren etorria. Miami-n duenalaba serorari euskeraz idaz-ten dio; eta, gerra ondoanParis aldera egin zuen itzu-liak liburu bat merezi luke.Arditatik ahuntzetara gabiltz,gustora:

—Dim aldetik oso gaizkizebilen Narbarte; ez zeklendiruari kasu egiten. Txapel-keta batetik etortzean beza™

GURE DIPUTAZIO BERRI A

loan berri den Apirilaren bigarren egunean Diputazioaren Etxe Nagusian gure Diputazio be-rria lehenengo aldiz bildu zen.

Hona hemen Nafarroko Gobernadorearekin Diputazio berria.Ongi etorria izan dediila Nafarroaren onerako.

la: bidean gelditu ta ikustenzuen guzsari zerbait eskain-ka... Azken aidi hontan amaere biidur zen etxean lo egi-ten. Aldeko baserrian geldi-tzen zen. Egun pare bat gasz-ks zemazkian amak eta eltzeabialtzen zson egunero.

D. Vicente Hernandorena,herriko apeza, gurekin da etahau dio:

—Noiznahi, goizean goizetxetik atera ta gaua arte be-re buruakin oshukars zebilenmendian. Herrian yste dutemedikutan hass-ezkero galduzela Andres. Bat-edo-batek be-rars esan ere bai.

Jatetxe apain txukuna du-gu ostatu. Harri zahar guziakagirian, zahar berri jatorra.Aurtengo soldado-gaiak sartudira gure atzetik. Auspo-soinuasko ta dantza gutxi. «Kin-to» eguna.

—ccMoxo» baserrian fas©zen Andres, dio apezak. 1926--koa da. Berrogeita bost urtebeteko zituen urnaren 27-an.

Hori bai, Txemeneko bordanbizi zen txiki txikitatik.

—Nola izan da? galdetudiogu.

—Bere gisa zebilen aspal-di; basahuntza bezaia mendiz .mendi. Urtarrilaren (ilbeltza-s en) bedratzian sasi - larreerretzen ari zen Aduntzikoerrekan, Etsolla mendian. Ba-serritik ordu erdi bateko bi-dea. Suak indarra hartu zsonnunbait, eta ote erretzen ariziren beste lau gizon joan zi-tzaizkion laguntzera.

Pinudi asko da inguruan.Goizuetan lehenbizikorik al-datutako pinuen berri ongidaki Sebeinok. Ikustekoa daoral, burruka askoren ondoan,otea ta anarra besterik ez zentokitan dagon aberastasuna!Metro baten puja egiten omendute askotan. Laister Nafa-rroko herririk aberatseneta-koa...

hemen. «Ni joana neok», esanizan behar zien. Azkenekotanizanki, «Aita gurea» helduomen zitzaion ezpainetara.<cjesukristo nere Jauna» oso-rik ez zekiela ere aitortu zienlaguneri. Gero, atake batekingelditu zitzaien bide erdian.

Goizuetako apezak xehekita ongi hartuak ditu gauzak.Era guzitako errestasunakizan ditugu. Atsaldea ba di-joa eta itzuli behar... Lainoerori guzien zama sartua du-gu guk ere barnean. Morris--aren garbigailuak ez du ar-gitzen parabrisa; bi aldiz be-te diogu ur-ontzia. Lasarte taLazkau-txikik bina bertsokantatu dizkate ihautetan. Gu-rutze baten premia ba laikehilarrian. Doinu gogorrekobertsutan abestu du Xaltokbere bizia.

J. M. Satrustegi

—Bertsulariak ezagutu zi-fuers laguntzaiieak, dio D. Vi-zentek. Balna, estuturik ze-gon; ebaindua esaten dugu

P R I N C I P E D E V I A N A 1971—APIRILA

CJosas a un proilema 7 sus debatesUna vez, como otras tantas veces ya, estamos

ante una obra salida de la pluma de nuestro asiduocoiaborador fr. Luis Viilasante. El Padre Villasante,presidente de la Academia Vasca (Euskaltzaindi) einfatlgable publicista vasco, ha inlciado Gon «Haciala lengua literaria comun» la serie «Luis EIeizalde»sobre unificacion del euskera escrito (1). Con eltimon de la Academia en sus manos, no ha queridoolvidar el necesario esfuerzo de divulgacion de lasactuales inquietudes del Pafs por una expresion li-teraria al servicio de todas las variadfsimas formasde la cultura actual.

La serie tiene por objeto la autorizada divulgacionde la probiematica, sentido tan vivamente por lasnuevas promociones de escritores y «anderenos», deun idioma que haga posible la supervivencia y des-arrollo del euskera. El autor nos da noticia, al frentedel primer fasciculo, de Sos propositos que ie guian:«vu!garizar el conocimiento del Plan basico sobre launificacion del euskera escrito». El Plan es ya cono-cido en ios circulos relativamente reducidos de losque nos autodenominamos «euskaltzales»; pero sedeja sentir la urgencia de una mas amplia informa-cion, dado que nuestro pueblo se ha hecho eco deestas inquietudes inteiectuales, pero sin que se Iehaya informado adecuadamente. Para facilitar, en es-tos momentos que podemos considerar decisivospara el futuro del vascuence, un mas ajustado co-nocimiento de los problemas lingiiisticos, el autorha abierto esta ventana de luz de la serie «Luisde E!eizalde».

El fasciculo que comentamos pone Ios cimientosiinguisticos de la soiucion. Estudia la naturaleza dela lengua literaria; historia el proceso o procesospor los que diversos idiomas (aleman, ingles, fran-ces, castellano, Catalan...) nan constituido sus len-guas comunes; examina la interrelacion de las doslenguas paralelas, escrita y hablada; expone la geo-grafia dialectal del vascuence y la fragmentacionliteraria que hemos sufrido en medida creciente. Laparte mas sustanciosa de la obra esta consagradaa la exposicion pormenorizada del Plan Mitxelenade unificacion: principios basicos, ortografia, signosde puntuacion, lexico, morfologia y sintaxis. El PlanMitxelena ha supuesto —y de ello somos todos cons-cientes— un paso gigante en la toma de concien-cia y planteo de solucion de nuestro problema fun-damental del idioma literario vasco. Luis Villasante

lo arropa con sus comentarios y enriquece con suspropios matices, permaneciendo atentamente fiel alpensarniento del Plan y de la Academia que lo pro-hijo en su Congreso de Aranzazu.

E! iibro se cierra con dos capftulos en que seresume el camino que desde hace mas de mediosiglo se ha debatido este arduo conflicto de la mul-tiplicidad dialectal. Primeramente, el autor defiendela falta de fidelidad ai Maestro que suponen ciertasposturas antiunificadoras que se escudan tras Sabi-no de Arana. Este combatio un plan que el mismoproyectista (Resurreccion M.a Azkue, en 1891) masadelante habia de arrinconarlo; pero hay en Aranaun ansia clara de unidad, como lo atestigua su es-fuerzo por crear una ortografia unica. En un extensocapitulo de «Hacia la lengua literaria comun» po-demos pasar revista, por fin, a los varios proyectosde unificacion literaria: Eleizalde, Urquijo, Orixe, Al-tube, Campion-Broussain, Azkue, Krutwig, Arrue, Os-kilfaso y el grupo de escritores reunidos en BayonaU964 y 1969) y Ermua (1968). La Historia de laLiteratura vasca ha conocido, dirfamos que desdesiempre, las dificultades en que debe batirse paracomunicarse con todos los vascoparlantes, como noslo atestiguan Leizarraga (1571), Axular (1643), Etche-berri (1712), Mendiburu (+1782), J. A. Moguel( + 1804), Anibarro ( + 1830), Iturriaga ( + 1851) y elpnncipe Bonaparte ( + 1891).

Negar la necesidad de la integracion de nuestrasbabelicas divisiones dialectales escritas en una len-gua comun seria excesivamente temerario de caraa! porvenir. Los que quisieramos alcanzar un nivelsuperior de cultura en euskera conocemos bien!os esfuerzos imposibles a que nos vemos someti-dos para hacernos entender por un sector vasco dealguna extension, con riesgo constante de tener querenunciar a nuestro pensamiento que pugna por ex-presarse, pero al que ata de pies y manos unaabsurda situacion sociolinguistica. Creemos que es-tas paginas del P. Villasante podran prestar un ser-vicio necesario al Pafs, al que deseamos una mejorinformacion y una mas actual cultura vasca.

Joseba INTXAUSTI(«Aranzazu» aldizkaritik hartua)

IT2SA*

Eliza gaurko munduanlakintza-iskillu berri en arora, lege gabe, aunditzen dijoa gu-

duaren gaitzbide ta izugarrikeria. Izkillu hauekin eratutako eraun-tsiak apurtu dezazkete, itxu itxuan, ikutzen dituzten baztar guz-tiak, orrengatik bere buruari legez eusteko neurriaren ganezizango Iirake.

Oraindik geiago, gaurko egunean pilleraturik dauzkaten iskiliusaiSSakin elkarri erasoko balieke, bi aldeak txaio deseginik gel-dituko Sirake, ganerako munduan sortuko lituzketen orcdamenakaspatu gabe, ta erio nagusi.

Gaitz ikaragarri hauek ikusirik Eliz —Batzarrak dio, bide berribatez, aztertu behar direia gudaren goraberak. Jakinaren garieanego-ten ahai dira gaurko eguneko gizonak, gudaketaren sortzeazzorrotz erantzun beharko dutela, gaurko erabakiak geroaren etor-kizuna aunitzetan aienatu dezakete-ta.

Gauz hauek ikusirik, Sinodo Santu honek, bereak bezela artuzazkeneko Aita Santuak, guda erabatekoaren buruz emandako gai-tzespenak, erabakitzen du «Guda ekihaldi guztia, itxu itxuan, uriosoak apurtu nahi dituena, edo lurralde zabalak beren biztanleekin,Jainkoaren eta gizon beraren aurkako biurrikeri gaitza da, go-

| gorki ta zalantzik gabe gaitz-esi beharra».| Gaurko eguneko gudatan, tresna berri hoiek dauzkatenak, gai-i tzik iotsagarrienak egiteko arriskuan daude, bildur izatekoa da.| Horrengatik erritako agintari ta gudari buruzagiak, jaanko ta gi-* zadiaren aurka egin dezaketen pekatuaz konturatu ditezela.% Gudatako bakarrik ez dira pilleratzen iskiliu bildurgarri hoiek.I Sortu ditezken burruketan bere buruari eusteko edo defensarakoI aitzakiekin, gero ta tresna geiago pi3leratzen ari dira, edozeini| ikara sortzeko. Pakea nazio artean tlrtkatzeko bsdersk egokienaI dala, uste dute frankok.I Nolanahi dala, buruan sartzen ahal dute gizonek, iskiliu bi!*f durgarriak asmatzen eta pilleratzen saiatzeak, ez digutela ziyrI pakea ekarriko, ortzak eta aginak elkarri erakutsiz, pakearen itxu-I ra bano burrukarena geiago azaltzen dutela.

(1) Serie «Luis de Eleiza!de» sobre unificacion del euskeraescrito. Fasciculo 1. «Hacia la lengua literaria comun». EditorialFranciscana Aranzazu. Onate (Guipuzcoa). 126 paginas. 60 ptas.

EUSKALTZAINDIARENBATZARRA

Joan dan ostiralean, martxoko 26~an, Euskaltzaindiak bere hi-ieroko batzarrea egin zuen Guipuzkoako Diputazioaren jauregian.

Euskaltzainak batzarturik zeudela, Gipuzkoako Gobernari JulioIranzo jauna etorri zen batzarkideak agurtzera, Diputazioko Le-hendakari, Araluze jaunak, laguntzen ziolarik. -Gobernari jaunakhitz bero batzuk zuzendu zizkien euskaltzainei, berak euskeraga-tik sentitzen duen estimazioa adieraziz, eta Euskaltzaindiko zere-ginei laguntzeko duen borpndatea agertuz. Euskaltzaindiaren ize-nean euskaltzainburuak erantzun zion eskerrak emanez, Euskal-tzaindiak dituen helburuen eta zereginak azalduz eta zeregin hoiekbete ahal izateko zein motx eta laguntza beharrean gertatzenden elkargo hau adieraziz.

Gainorakoan, hona hemen batzarrean ukitu ziren puntu nagu-siak:

Gipuzkoako Diputazioa, bere Jauregian berriztatze lanen artean,Euskaltzaindiko gela ere egokitzen hari diefa aditzera eman zen.

Hurrengo batzarrea (apirilekoa, alegia), Bilbon egitea erabakizen, II Euskal Antropologia astea de!a-ta.

Lejonako Udaletxeak Euskaltzaindira egindako eskutitz bat ira-kurri zen. Lejonako herrian zenbat euskaldun den jakiteko esta-distika bat egin nahi luke Ayuntamentu horrek, gero euskaldunhoien egoerak eskatzen duenari hobekiago erantzun ahal izateko.Euskaltzaindiak gogo onez hartu du asmo hau eta bere aldetiklaguntza erabaki du.

Luis Mitxelena eta Txomin Poillen-en eskutitzek irakurri ziren«gorputz» eta «sein» hitzei buruz.

Durangoko eskutitz bat irakurri zen: Euskaltzaindiaren lagun-tasuna eskatzen du, J. Urquixo jaunaren ehunurteburua dela-ta,«EuskaI Jaialdi» antolakizunetarako. Batez ere txapelketa bat jarrinahi dute euskal idazle klasikoak nola argitara ditezken estu-diatzeko, Euskaltzaindiak asmo horreri laguntza erabaki du.

Ondoren Euskaltzainburu jaunak txosten bat irakurri zuen, Eus-kaitzaindEaren aldizkari den «Euskera» nola gaurkotu ta eraberritubehar den aztertuz. Redakzio-kontseiki bat izendatu zen eta al-dizkari honen egitura eta heiburuan zein izango den aditzera emanzuen.

Manuel Lekuona euskaltzain jaunak bere txostenaren bigarrenzatia irakurri zuen «asko» hitzari buruz hitz honen erabiikeraaztertuz.

Antono Labayen eyskaltzain jaunak txosten bat irakurri zuen«vertical» «horizontab> eta «oficina» euskeraz nola osan ditezkenastertuz.

Euskaltzainburu jaunak eskaturik, Corominas-en erdai hiztegj eti-tnologikoa Euskaltzaindiaren liburutegirako erostea erabaki zen. Etabere bat liburutegi hori behar den bezaia jartzeko eskabide bategitea onartu zen.

Azkenik, Euskaltzaindiak karnet batzuk aterako ditu euskal ira-kasleentzat, eta harretarako irakasle hauei beren «curricuium vi-tae» bialtzeko eskatzen die.

(Eisskaltzaindiaren Prensa-bulegoaren agiria)

EUSKAL HERRIKO LEIOAMIGEL XABIER URMENETAJAUNA JOAN ZAIGU

Orain bi ilabete duela Urmenetajaunak Diputazioa utzi zuen. Zazpiurtez egona dago gure NafarroakoJauregian nafar-lurraldearen aideetengabe eta geratu ezineko lanakeginez. Ixil ixilean joan zaigu berelehenengo eginkizunetara aurpegiaematera.

Guretako, Urmeneta jaunarekin,hor edo hemen, Ian batean edobestean elkarrekin zerbait hartu--eman eta lana egin dugunetako,ziur ziur dakigun gauza da gizonprestu, argi, langille ta iakintsuajoan egin zaigula.

Urmenetaren adimendua mail gu-zietara eltzen zan, eta problemabatean edo bestean sartu ezgerozdenok ikusten gauz arrigarria zanberehala berak kontua hartu, etamenderatu egin zuela.

Euskeraren aide, eta hau da gu~ri tokatzen zaiguna, bere burua(muhak ta kaxkaezurra barru), bo-rondatea, adimena, arimaren inda-rra ta dena jarri zituen.

Diputazioan daude betikoz Urme-natari eskerrak berak onhartu zi-tuen euskeraren aldeko azken era-bakiak, Diputazioaren gain jarrizikastolak eta beste ikastola berriakirikitzeko eskubide eta erraztasu-nak emanez.

Berari eskerrak ere errevistahau, gure euskal «Prmcipe de Via-na» aldizkari hau, sortu zan etaNafarroako euskaldun diren etxeguzietan sartzen da.

Urmeneta jaunak merezi ditu gu-re agurrik beroenak, eta txalorikindartsuen eta biozkorrenak Nafa-rroaren eta euskeraren aide egindituen Ian guziengatik. Agur Ur-meneta biotzez!

MARXEN MARXISMOA*LIBURU BERRIA

Biiboko «Mensajero del Corazonde Jesus» delako EditorialarenETOR izeneko euskeraz argitaratze-ko Liburu-Sailak bere bigarren li-burua argitara eman berri du-MARXEN MARXISMOA» izena du-ena.

Gotzon Garate jauna da bere egi-lea. Jaun hau Deustuko Unibersi-dadearen Irakaslea da.

Liburu hontan irakurleek marxis-moari doakion iakiteko bide erraza

aurkituko dute dena euskera garbieta entelegarrian idatzia.

<cHERRl HiZKUNTZEENBILERAK» IRUNEAN

Yoan berri diren Apirileko 4 eta5 egunetan Iruneko «Museo de Na-varra» delakoan Nafarroako Dipu-tazioaren «Prmcipe de Viana» El-kargoko «Euskeraren Aldeko Saila»-ren laguntza, babesa eta ardura-pean Espaniako Herri Hizkuntzeeiburuz gaiak harturik bi «Lan egun»(Jornadas de trabajo erderaz) egindira.

Badakigu Espanian erderaz (gaz-teleraz) gainera iru hizkuntzaz min-tzatzen direia: gure euskera, ga-llegoa eta katalana. Iru hizkuntzhauek beren eskubidea, beren bizi-tzeko zuzenbideak dituzte, edo izanbeharko lituzkete behintzat. Honen-gatik bada, gure euskeraren esku-bideak finkatzeko, eta euskerarekinbatera, gallegoaren eta katalanare-nak ere ongi ta garbi jartzeko taazaltzeko Irunean Elkar hizketakizan dira pasatu berri diren Erra-moko igandean eta ondoko aste-lenean.

Bi «Lan egun» hauetan partehartzeko Galiziatik eta Kataluniatik,hizkuntza bakoitzaren Akademikojaunak gure txokora etorri diraEuskal Akademiaren jaunekin etagure Diputazioaren «Principe deViana» Elkargoko Agintari Nagusie-kin elkarri gure hizkuntzeen alde-ko problemei buruz itzegin, aztertueta azaltzeko.

3PAR AMERIKETAKO IDAZLESAT LESAKAKO HERRIAN

Williams jauna Ipar Ameriketakoidazlea dugu; hontaz gainera LosAngeles'eko Unibersidadearen «Min-tzaira ta Historia» ren Irakaslea.

Ipar Ameriketan Ian egiten aridiren euskaldun artzaien bizimodu-ari buruz liburu bat nahi du idatzi.

Gure oitura eta biziera ongi eza-gutzeko Lesakako herrira etorriada. Ongi etorri Euskal Herrira!

EUSKAL MEZA TAFALLANOtsailaren amairugarrenean Tafa-

llako Aita Eskolapioeen elizan eus-keraz esandako Meza bat asi zanematen. Meza hau larunbata gu-zietan emango da, baita ere urte-ko festa guziko bezperetan.

Ordua: Arratsaldeko zortzietan.Zorionak!

EUSKAL MEZA BERRIAKIRUNEAN

Berri pozgarria da.Euskerari toki ta kasu gehiago

eman ta egin euskera ain maitedugunetako pozgarria egiten zaigu.

Irunean denok dakigun bezaia bieuska! Mezak ematen ziran: BataAma Karmeldarreen Elizan, igandeta jai guzietako goizeko amabietan.Bestea Aita JesuSteen Eiizan, la-runbata ta besta guzietako arra-tsalde zazpietan.

Hontaz gainera Martxoko seiga-rrenean irugarren euskal Mezaematen asia zan. Euskeraz esanda-ko Meza hau San Pedro Parrokianematen da, larunbata ta besta gu-zietako arratsaldeko seiterdietan.

Eta... beste bi aurki asiko omendireia ere iakin dugu: Bata Sakra-mentinoeen Parrokian eta besteagure auzoko dan Burladako herrian.

IRUNEKO «LA VASCONIA»BANKO ETXEA IRUNGOHERRIAN

Martxoaren amabigarrenean Gi-puzkoako irungo herrian Iruneko«La Vasconia» Banko etxeak Ban-koko Ofizina bat iriki egin zuen.Ofizina honen zuzendaria JoseErramon Gonzalez jauna izendatudute.

Bizkaiko Anaitasuna aldizkari ederta irakurgarrian leitu dugunez Gon-zalez jaunak erderaz esandako ho-nako hitz eder hauek esan zitueninaugurazio egunean: Nuestra pre-sencia en Irun se debe a una vo-cacion y a un imperativo. Vocacionporque Guipuzcoa y Navarra soncomplemento una de la otra; eimperativo, porque la presenciadel Banco en la cuenca del Bida-soa, desde hace decenios, no po-dia ni debia terminar en Endarlaza.Esa era una limitacion que ha-ci'an los hombres; pero Dios que-ria que a uno y otro lado delpuente se hablase el mismo idio-ma».

Hitz politak benetan!

Ikusle

1971 —APIRILA P R I N C I P E D E V I A N A — 3

lhauteri egunean Lasarte ta Lazkao txiki bertsolari onak Goizuetan

egon ziren «Umore ona» taldeak ekarririk. Narbarte zenart bertsolari

bakoitzak bina bertso kantatu zizkioten. Hemen bertsoak.

LASARTEK

Erri maite au ikusi deguGaur pozez zorioneanGai bati eldu bearrean naizGizon onen esanean.Et'ala dio kantatutzekoAndresen oroimeneanDesio diot egon dedillaJaunaren aldamenean.

LAZKAO TXIKIK

Gure lagun bat ain zan jatorraOri da lendabiziko.Nik ere ez det aipatu gabeNere lagun bat utziko.Azken orduan eginik zegonJaungoikoaren graziko.Bere ondoan artuko zuenBetikotasun guziko.

LASARTEK

Andres ez dugu ikusterikanAurtengo karnabaletan.Jesus aundiak artu zezalaBere beso zabaletan.

LAKAO TXIKIK

Munduan etzan aleginduaOso berso makaletanKantatzen zuen gizon bezelaAskotan itz apaletan.

Amaika aldiz lagun NarvarteLagun eguiten zenduanzebaintsu aldiz broma ederraJarri izandu genduanOngi dakizu geio bersorikZuk ezin bota munduanBanan gaur ere kantari zaudeJaungoikoaren onduan.

LASARTERI OMENALDIADonostiako Turismo Etxeak antolaturik San Jose

egunean eta «Astoria» deitutako etxean, Lasarte ber-tsolariari omenaldia egin zaio.

Goizeko amekaterdietan «Astoria» yendez bete be-terik yar-leku bat ere utsik agertzen etzeia, bertso-lari bestari asmenta eman zioten. Amabi bertsolariari izanak dira Lasarteren omenaldi hontan; Lazka-no, Gorrotxategi, Lizaso, Arotzamena, Lopategi, Az-pillaga, Agirre, Lazkao-Txiki, Mattin, Xalbador, Uzta-pide eta Lasarte denen bum, bertsolarien erdi er-dian arkitzen zela. Basarri izan zen gai-emaile etabestaren zuzendari Salaberria yauna.

Besta guziz ederra eta bertsolariak ere arras ongi,denak Lasarte goraipatu zutelarik. Besta bururatzeko,Leitzako Alkateak eta Donostiako Turismo Etxeko Len-dakariak, Lasarteri ohorezko edergailuak eman zizkio-ten bere omenaren oroitzapena izan dezan. Lasartekbertso hunkigarrietan bere esker onak biotzaren er-ditik agertu zituen denei, Aintzinderiei, bere lagunbertsolariei eta entzule guzieri. Entzuleek txalo ta

esku-zarta beroekin beren bozkarioa agertu zuten La-sarteri merexi zuen agur maitekorra erakutsiaz.

Entzuleen artean auteskundeak izan ginituen; zeinbertsolari behar zen autatu datorren aldian omenal-dia egiteko. Yaz Xalbadorri egin zitzaion eta aintzi-neko urtean Uztapideri. Sar-bideko txartelan entzulebakotxak behar zuen bere gogoko bertsolarien izenaparatu eta gisa hortan zenek txartel gehiago bereaide 'biltzen zituenak hura irabaztale. Mattin ahetzta-rrak irabazi zituen bozak eta hortaz datorren urteanMattini eginen zaio omenaldia.

Urbia ostatuan anai-arteko bazkaria iru ehun baz-kaltiar bildu ginelarik. Bazkalondoan denak umore ede-rraikin, bereziki bertsolariak sasoin ederra erakustenzutela bertso atsegingarrietan Lasarte goretsiz. Egungogoangarria bai zinez. Zorionak Lasarte bertsolariarieta gure goresmenak Donostiako Turismo Etxeari.

Hemen agertuko ditut Klemenfe bertsolariak kan-tatutako bertsoak.

Gaur gogotik atera naiznere etxeko ateti,Manuel Lasarte omenaldianDonostin egoteati,zuen ondoan oso gustoraegon izandu naiz beti,nere bertsuak eldu diradebiotzan txoko bateti,Agur Donosti agur LasarteNaparruaren parteti.

2

Gaur Donostira allegatu naizbizi izanarren aparte,nere begiak etzeuden errexManuel ikusi arte,ainbeste lagun onduan izanabadaukazu naiko suerte,bizi naizerano zure lagun batemen daukazu Kiemente,aurrera ere alkar maitatuazbizi gaitezen Lasarte.

Urre ta zillarrez betea duzuumilladen buru ori,au ola dela entzunadiotet nik geigori,ortaz eskerraz ernan bearrak

Basarri ta Uztapideri,ugaritasunez bete dizutezuk daukazun grazi ori,aiekin batean eskerrak biotzezGipuzkoa guziari.

4

Zu legurtzia ez da errexaaurrea eta atzeti,zorionekoa agertu zinanjaio zinaden etxeti,ardorik gabe kantari berdinasten zerade goizeti,gizon maitatua atera zinanNaparruako Leitzati,Gero zerua deseio dizutnere biotz biotzeti.

Maitetasuna zaizula zurini nago ezagutua,Donostira joana egun artanbatez nago damutua,erregalo bat egin dizutezillar eta urrez doratua,zure sorlekuan ezagutu dutezuk daukazun talentua,merezi du ta agurtzen dutLeitzako Ayuntamentua.

M. Izeta

::::::x::S:W:W::::S::::::::::::

Nafarroan ikusten dugun euskal-zaletasunaren piztea ez da berezkolaharraren etorrera. Indarketa la-tzarekin egina da aurretik negusarrerako ereintza sakona; ixilkakoIan asko da lurpean sartua. Uda-berriko izpiak ikustean behartuakgera Ian ixilaren aipatzera.

Gogoan dugu, esate baterako,Aita Felipe Murietakoa. Gaurkoa daeta noizbaiteko gizaundiaren mitokutsua hartzen ari zaigu. «Umeendeia» izeneko orritxoekin egin zuenbere ereintza. Behin eta berriz be-ren izentxoak paperretan ikusteak,zenbat haurtxoren poza ez zuenaizatu? Idazle txiki haiek guziakizan zuten euskeraren deia bere

« A P I R I L L A »Auxe urtien laugarren ilia.Guazen gauz onaren billa.Orain arterano nolabaitian,egona da erdi ilia.

Uda-Berria sortu danetikateratzen da argira.Agertzen dira izaki denakbizitzaren atarira.

Indarrian datoz bazter guztiakneguko luak baztertzen.Sasoi ontako edertasunezpozaren pozez betetzen.

Bazitun otzak bere nekiak,t'alde egin dun ondoren,odol berriaz aseturikanarbolak daude ostotzen.

Esaera asko zugaz badiraalderdi danetakuak.Batzuek ona, ezin obia;bestek nolabaitekuak.

Alare Aprilla ekartzen digugure Jaunaren eskuak,ta beti, beti betetzen ditubere asmo ta goguak.

Ill onek daki goibeletatikmillaka euriak ixurtzen,eta guztiak sartze'omen diraupela baten barrunen.

Ezin obiak dira alaere.Mesedia dute zabaltzen.Ur abek gabe zelai-soruakegongo ziran igartzen.

Arto aziak zabaldutzekoSan Markos aurreko astia,egiz omen da (ala diote)gerokua bano obia.

Ez dut nik ori beinere ikusi.Izan ote da egia?Gerogo ere ongi ereitenbadago nun nai nekia.

Or dabiltz gure arrantzaliakurte sasoik oneniangelditu gabe itsasuarionura kendu naian.

Bat dala orain, gero bestia,eragozpenak tartian...ikusiko da gero partillaastiaren azkenian!

Itsaso ontzia geiegi di'ala,arraia berriz len ana,eta antxua ateratzekodituzte milla arte-mana.

Alare ontziak egin ta egin,kaltetako alajana!Bakoitzarentzat arrai gutxigo.Egi garratz eta mifia.

Urte abetan antxo kosterakberia eman biar dunian,ikuste'ituzte arrantzaliaketsaikeriak aurrian,

ta bat bezela itzal askotxodanak elkarren ganianjarrirazterano aldez aurretikegiz bildurrez aidian.

Eltxua bezin ugari ontziakosta portu danetikan.Ogia biar ta beraren billaaita-semek nunaitikan.

Biar ainbat gabe gelditzen diraasko beren sendietan.Zenbat utsun eta illuntasunaaskotxoren sukaldetan!

«Eguneroko zure ogia»,biar duzu arrantzalia.Orixe esan nai digu ogiak:Biar duzun gauza guztia.

Izen onetan sartutzen diragauz asko. Egi aundia.Ori nai dugu zuri Jainkuakona danez ematia.

Garuak berdez estali ditubazter asko mendietan.Belar zelaiak eder zaizkiguzoragarrik bazterretan.

Kirkirren kanta, zenen atsegin,ene! gure belarritan.Tximinitatxo ta erlekor dabiltzlorez lore egaketan.

Joaquin Aldave

UMEEN DEIA (1)egunean Kezka bat piztu zuen gu-re artean. Idatzi zaiken euskeraz.

Bestalde, gizon burutsueri irrinobat eginarazten zien hizkuntza bi-xiarekin, zenbat eta zenbat buru-bide haundi eta esames polit ezzuen erein!! Lau mila orriko 65zenbaki, gari bikor asko dira sasi--larre zen euskeraren alorrean...

Orduko haurrak, gaurko gaztedia.Neguko hotzaren ondotik, udabe-rriaren epela. Haurren kezkatik,ikastolak. Urte gutxi barne, gauilunean argi zuria. Kiro berri ho-nen harian Aita Felipe-ren izenaezin baztartua da. Begi xorrotxhaien begiratua barnean senditu gi-nuen guziok, zor bat ba dugu: ha-ren barne-mina Euskalerrian zabal-tzera behartzen gaituen zorra.

Hari esker, gazte askoren izenakliburu mardul ederrean sartuak di-ra. Beren eta, heuren atzekoenpozgarri izan daiken bilduma abe-ratsa; bizi guziko oroitgarri jato-

rra. Eta denbora berean, euskal-tzale sutua izan zen Aita Felipehaundiari egiten diogun omenaldia.Eritzi batez garestitxo idurituaga-tik, eskutan hartu orduko gure es-ker onaren opari merkena delakonturatuko gera.

Euskaldun berri batek hori eginba zuen... zer ari gera besteok?Noizbait pozez egin ba dut liburubaten aipamena, oraikoan. IsmaelTorres, Aita Felipe zenaren anaiakegin du bilduma txalogarri honenlana eta azken orritako herri-lerroeta izendegia.

(1) Ismael Torres, c.m.f. «Ume-en deia» (Aita Felipe Murietakoakhaurrekin egin lanaren bildumaosoa) Claret Liburutegiak argita-ratua. 466 orrialde. 250 pta.

4 — P R I N C I P E D E V I A N A 1971_AP!RILA

IKFLSi,tGURE SEMEA, LAPURRA?

Ego aldeko Ameriketan izandu direnak diotenez, ango gizon eta ema-kumientzat, ESATEA, IZATEA bano makurregoa omenda. Katu argala be-zala jmiauka! dabillenari, etzaiozu esan:

—Orduan, zuk ^zer eskatzen didazu?—iMik eskatu...? Eskatzea Iotsagarria da. Nik ez det eskatzen, baizik...

—Baizik, ^zer?—Mesedez, borondatez..., ematen ba'dit...Zure baratzan, eta baita zure etxean ere, ikusten baduzu norbait

atzaparka dabillela, etzaiozu esan:

—jEee...! ^Lapurretan?

—Etzaidazu esan neri olako itz zakarrik...—Egiketa zakarrentzat, itz zakarrak mintzo bear. jZu lapurra zara!

—Jauna, \mesedez, ez nazazu ofenditu...!Euskaldunen artean ere, ez Ameriketan ainbeste, baho zerbait za-

karrago da ESATEA, IZATEA bano. Bestela, ikusi dezagun.

Lagunari, adiskideari, edozein gauz esan dezakiezu eta ez da nolanaiasarretuko; edozein gauz, bat ez bada...

—Ze burubako, alper eta gezurti den zure seme zarrena!

—Ja, ja, ja! —egingo du.

—Zure alaba Mathalen, sorgin mukizu ori...

—Ja, ja, ja...—Esan didate, Batiste, zure seme txikiena, oso lapurra dela...

—Nere semea, lapurra? Sagar bat artu dulako, lapurra?Elitzake obe izango, olakon bat dizutenakin asarretu bearrian, zuen

semeak ongi azi ga«taroatik? Zergatik, ume guztiak, berez, lapurtxoakbai dira; bizitzeko, bear dute eskukin arrapatu...

—Artutzea ,ez da lapurtzea —esango duzute.—Egi da. Bano, umiak ez baidaki zein dan gurea eta bestiena, aita-

mak erakutsi bear diote zer artu dezaken, eta zer ukitu ez dezaken...Nola azi semeak, aunditzen direnean, zintzo izan ditezen, eta nolaerakutsi bear zaien? Bi kaso auetan, ikusiko duzute zein dan modubikanena eta makurrena.

OGEI OLLO, TA OGEITA BOST ARRAULTZ?

—Nere aitak, denboraz, belarrondoko bat eman ez bazidan, ni orainseguro aski kartzelan egongo nitzake —aditu nion bein gizon zintzobateri. Zer gertatu zen, bada? Berak kontatu zidana, laburki esangodizuet.

Mutiko kozkorra zela, bere amari laguntzen zion olio kabitako arraul-tzak biltzen. Gero, bakarrik, egiten zuan lantxo ori. Egun batzuetanziran amabi arraultz, urrengo egunean, amabost... Amak, musu bat eman-da, esaten zion:

—Zeinbat arraultz billatu ditun gure mutikoak! Atzo amabi, eta gauramabost...!

Ain itz gozoak aditzean, berotu zen mutikoan gogoa... Bein, aita eresukaldean zegoala, ekarri zituan OGEITA BOST arraultz.

Aitari, illundu zitzaion bekaha, eta dio bere emazteari:

—Zeinbat olio dauzkigu?

—Ogeion bat izan bear dute; baho arraultz banaka batzuk atzo paatu-takoak izango dira noski ..

Urrengo egunean, beste OGEITA BOST... Aitak, dio semeari:

—Nondik bildu dituk ainbeste arraultz?

—Etxeko kabitatik.

—Denak?

—Banaka batzuk, auzo etxeko kabitatik...

—Artu saskitho ori —dio asarre bizian—, eta etorri nerekin!

Gero, suma dezukezute zer gertatu zen. Bien familitakoak, beti adis-kite bizi bai ziran, adiskideagokoak gelditu ziran; mutikoak, lotsa aun-diaz, ustu bear izandu zuan saskithoa, artu zuan belarrondoko bat, etaetxera!

Ordutik, etzuan ebatsi ihori, ez arraultz bat, ez arbi bat, ezta ezerere...

BA...: UMIAN GAUZAK!

Beste kaso au, gertatu zen...

Zertako esan, non, nola ta nori? Bat eta bein bakarrik izandu balitz...!

Artu zazute gaurko, biarko, etziko periodikoa. Egunero irakurri de-zakezute nola lapur eta gaizkille batek, pistola batekin kinatuta, ebatsidituala ogei, berrogei, berreun milla pezta, eta, lapurtutako autoan, igesegin duela...

iMai duzute jakin gaiztakeri oien asiera?Aitamak lo zeudelako, mutikoa asi zen arrapaka: eskolan, arkaitzek

eta «boligrafoak»; baratzetan, sagarrak, aranak, geraziak, udariak; den-detan, goxoak, joxtalluak...

—Ba...: umian gauzak! —zioten bere aita eta amak.

Bano lapurtxoa, aunditu zenian, asi zen ebasten: bein, oliaxko ba-tzuk, lagunekin beendatzeko; beste bein, erleju bat «billatu»... zuan;beste bein, bizikleta bat, moto bat, diru mordoxka bat...

Emen, an, nonai, inon ez dute nai artu «lekuik ez dutelako»..., Sa-purra dela berari ez esateagatik...

Azkenian, gero ta alperrago delako, gero ta bizio geiago artzen di-tualako, ara non dabillen, munduz-mundu, gaizkil nazkagarri eginda...!

GURASOAK: —Zuen semea, lapurra da —esaten badizute, txikiadenian—, ez gaizki artu. Denak jaioak gera grina txar oiekin.

Bano, ez lo egon; garaia dan bitartean, jarri eta jarraiki, ainbestemaite duzutenai, bide onean, mundu guztian estimatuak izan daitezeneta zerua irabazi dezaketen.

ERAITEN DENA, BILTZEN DA: ALORRETAN ETA SEMIETAN...!

A. Astiz Arregi

JIZKOUBUffMartxoaren 21 ean Tolosako plazan, aizkorian zein-

-gehiagoka ari izanak dira Astibia eta Arria, Euskai--Herriko bi aizkoiari hoberenak. Desafiozko apostuazen, ogei milla duro jokatzen zutela Apostu honekyende asko bildu-arazi zuen Tolosako plazan, dudikgabe yendeak bazuen bi aizkoiari hauen arteko gu-dukaidia ikusi nahia. Trabesak ere ausarki eta diruagipuzkoarraren aide. Yokoa hasi aurretik «ehun be-rrogeitamarri» uyu egiten zuten. Hemen aizkoiari ba-kotxaren eginkizuna:

Lehenik 4 onbor kana-erdiko, gero 6 onbor 72 on-tzako eta ondotik bertze 4 onbor kana-erdikoak.

Bi aizkolariak batean hasi eta 14 onborrak zeheklasterrago erdibitu.

Lendabiziko bi egurrak Astibiak lasterrago moztuzituen bainan gero Arriak irugarrenean berdindu etaaurrea hartu laugarrena moztu arte. Gero egur aun-diak hasi zireiarik Astibiak berdindu eta aintzinatu,bostgarrena akitu orduko abantai! puska bat hartuziolarik. Trabesak itzulikatu dira eta orai diru guzialeitzarraren aide. Astibia bizkor dago eta bere gain-tasuna nabarmen agertzen da. Beti aintzinean etaneke aundirik gabe 14 onborrak puskatzen ditu Arriarilau minutu exkaxen aldea kendu ziolarik. Astibia ira-baztun. Zorionak.

Hemen bi aizkolarien denborak:

LenbizikoaBigarrenairugarrenaLaugarrenaBostgarrenaSeigarrenaZazpigarrenaZortzigarrenaBederatzigarrenaAmargarrenaAmekagarrenaAmabigarrenaAmairugarrenaAmalaugarrena

LenbizikoaBigarrenaIrugarrena

ASTIBIARENAK

54 ontzakoa ..54545472727272727254545454

ARRIARENAK

54 ontzakoa ..5454

1-20 minututan3-326-188-45

15-2023-3031-3339-3046-2354-1856-5759-3062-3064 m. ta 56 s/tan

LaugarrenaBostgarrenaSeigarrenaZazpigarrenaZortzigarrena

5472727272

Bederatzigarrena 72

1-253-335-53

minututan

AmargarrenaAmekagarrenaAmabigarrenaAmairugarrenaAmalaugarrena

7254545454

8-3516-1323-5732-2540-374957-076062-5266-0768 m. ta 52 s/tan

M. I.

• TIRAMartxoaren 19 an San Jose egu-

nakin, Baztango soka-tira Xapelgoaegin zuten Elizondon. Xapelgo hau«C D Baztan» deitutako batasunakantolatu zuen eta nor-gehiagokahortan Baztango herrietako sokati-rariak ari izanak dire. Zortzi ekipaberen indarrak negurtu beharrez:Elizondo A, Elizondo B, Erratzu,Oronoz, Amayur, Aimandoz, Gorra-mendiko «Air Force» ko amerika-noak eta «Aviacion» eko soldadoak.«!riarte» pilota lekua bete beteayendez 1500 ikusliar biidu zireia-rik. Mai-Buruan Baztango BallekoEtxeko Aintzindariak, Nafarroako Fe-deraziokoak eta Xapeigoaren anto-latzaleak. Zortzi ekipeen artean zoz-keta egin ondorean, lendabiziko sa-yoa Erratzuar eta «Aviacion» ekoeisuertatu zitzaien eta Erratzuarrekbi tiraldiak airez-aire irabazi. Biga-rren ekifialdia Amayur eta Elizon-do B eta Amayurtarrak bi tiral-dietan irabaztale bainan ez aisa,tiraldi batek minutu bat eta ama-lau segundu iraun zuelarik. Iruga-rren borrokaldian Oronoz eta «AirForce» koak eta Oronoztarrak bie-tan aisa irabazi. Laugarren gudu-

kaldia izan zen atakatuenetaik, Ai-mandoz eta Elizondo A beren in-darrak ederki probatu zituztela. Bitaldeak tiraldi bana irabazi zuteneta bertze bat egiteko lana izanzuten. Irugarren hau ikaragarriaizan zen eta azkenean Elizonda-rrak irabaztale minutu ta amairusegundoen borrokaldia egin ondo-

Lau talde pasa ziren final-erdie-tara: Elizondo A, Amayur, Erratzueta Oronoz. Bortzgarren eta seiga-rren puestorako Aimandoz eta Eli-zondo B aritu ziren eta Alrnandoz-tarrak irabazi eta zazpigarren etazortzigarrenerako «Aviacion» eta«Air Force» eta amerikanoak ga-raille. Bi sayo hauek egin ta on-doan final-laurdenak yokatu ziren.Lehenik Elizondo A eta Oronoz etabi tiraidietan Elizondarrak irabaz-tale. Gero Erratzu eta Amayur etatalde bakotxak tiraldi bana irabazi.irugarren tiraldia Amayurtarrek ira-bazi zuten bainan neke aundiare-kin. Tiraldi hau izandu zen dene-tan luzeena minutu ta 34 segunduiran zuelarik. Hemen indarrak ber-

dintsu agertu ziren eta yendeaktxalo ta esku-zarta aundiak eginzituen Erratzuar ta Amayurtarrenohoretan.

Irugarren eta laugarrenerako Erra-tzuarrak eta Oronoztarrak. Borro-kaldi huntan ere talde bakotxaktiraldi bana irabazi zuen eta iru-garrenean Erratzuarrak garaiile.

Gero azkenengo sayoa ElizondoA eta Amayur. Elizondarrak bi t i-raidietan irabaztale, Baztango So-katirarien Xapelgoa bereganatuz.Elizondo A ohore guziekin Xapel-dun.

Zorionak Xapelduneri eta bai ber-tze ganerako guziei ere, denekerakutsi bait-dute beren indarra etakemena. Denei gure goresmen bi-zienak.

Gero Sarien-banaketa egin zu-ten, irabaztaleek eta bertzeek ereSari ta «Trofeoak» izan zituzteneta yendeak txaio ederrekin berebozkarioa erakutsi zuen.

Talde zaharrena Elizondo A de-nen artean 288 urte (banaz bertze36 urte] eta gazteena «Aviacion»168 urte (banaz bertze 21 urte].Talde pisuena Erratzukoa denen ar-tean 811,5 kilo eta sokatirari gu-zietan pisuena Erratzukoa ere, Fran-zisko Elizetxe 21 urte eta 114 kilo.

Besta guziz ederra eta yendeakontent. Eztugu utzi behar aipatugabe Azpilkuetako dantzaritxikiakeginikako dantzaldia. Tiraldien tar-tetan dantza politak erakutsi ziz-kiguten Maurizio ta Pelix sofiularizituztela. Baita ere Baztango gaz~teek Mutil-Dantzak dantzatu zituz-ten.

Zorionak bestaren antolatzaleeri.

Anzanarri

1971 —APIRILAP R I N C I P E D E V 1 A N A

IRUNA

ROCHAPEA, ez; LA ROCHAPEA, ez;LARROCHAPEA, has.

Eta beste BAl-EZ batzuek.'Cure Iruna zar ontan ba ditugu,

ba dira majina bat euska! izenekoleku, xoko ta kale. Euska! izen po-lit oiek iez ditezke gorde bereeuskal kutsu guziakin? ^Nor da,edo nortzuk gera izen oiek barra--barra noia nai, idatziz edo mintzaz,arrastaka erderakerira eramaten ga-biltzanok?

!runatar guzieri eta, batez ere,gure Diputazio Foraiari eta Aiun-

tamentuko Jauneri adierazi nai ge-nioke idatzitxo ontan. Asmorik zu-zenenak eraman gaitu gai ontazaritzera.

Ona emen ejenpiu batzuek:1.—Larrochapea erderaz edo La-

rrotxapea euskeraz, bano beti le-nengo silaba «La» eta bigarrena«rro», biak alkarri erantsiak. «La-rrochapea» itz benetan euskeraz-koa erderatu egin degu «La Ro-chapea» idatziaz edo Rochapeabakarrik esanaz. Eta ez jaunak,ez; «Larrochapea» besterik ezinditeke izan gure ballara edereta maitagarri onen izena. Orainetxez eta lantokiz beterik dagonballara au garai batean •—urte askoere ez dira— etzan orreia. Baratz,aior eta larre batzuek besterik etzi-ran eta an goian arresiz beste al-dera Iruna zarreko etxeak. Etaemen beiran, Arga ugaide onuntzaide onetatik «Larrochapea». Beraz,

SUMBILLA

Ez dakit nonbaitan txakurrak lokainkakin lotzen dituzten edo ez;baihan emen, gure artean, lokarri azkarrakin iotuta ere, naiko Ian ba-de! a, hori si nest en errexa da. Err an nai dut: gauzak pentsatzetik egi-tera, badeia bide zaiila; ez dituguia, bideak amesten ditugun bezinzabalak, arkitzen.

oOoPiilota leku berria, sunbildarren aspaidiko ametsa zan. la ortarako

lanean hasi ziraia, ez da atzoko berria. Baihan, oraintxen erraten nuena:etzituzten gauzak uste ta nai bezin mamitsuak azaidu. Ala ere: El quelo persigue, lo consigue», dio erdaldunak, Saiatu gabe, cleusere ez.Eiziko txakurrak ere, sainga galantak egihaz altxatzen du erbia... ez?

Apaindua ta arro zegon Sunbilla, udaberria asi bezperegun... err annai dut martxoaren Wan, Sanjose egunez. Goiz-goizean, egun illun taeuritsu; baihan gero, goiz aski, eguzkia nagusitu zan, nun-nai txoriaktxio-txioka eguna alaitu nairik. Nik uste, egun hartan Bidasoako urak erebirjihagoak eldu ziraia, ez baziran ala jarraituko ere bide luzez.

Azkenik, betetzen zan sunbildarren ametsa; azkenik, piilota leku be-rria idekitzeko eguna, alletu zitzaion! iendea ugari; iekuz estu; bestaederra. Erriko sekretario jaunaren hitzaldi egoki bat; lastima, iende aunitzartaz etzela, merezi zuen bezela, oartu. Gero bizpairu oioitz iaburbatzuk latinez, ur-bedeinkatu tanta batzuek; eta bi pillot-partidu galan-tak. Lehendabizi, Pierola ta Lajos, Bergara ta Azkarate'n aurka; NaldaI-Alegria, Eskisabel-Etxandia, ondotik.

Egualdi goxoa eguerdi inguru; otza berriz, illunabartzerakoan. Baihangiro goxoa goiz ta illunabarrez, gauerdi arte. Sunbildarrak ongi irabazitazeukaten holako bestatxo bat.

oOo—«Pozik egoten al dira Sunbillako erri-agintariak, tan ederra egin

bait-dute. Begira: reglamentoak eskatzen dituen neurriak, badauzka; naizpiltotan ariizeko, naiz baloncesto, naiz balon-mano eta abar... Koloreillunegia eman diotela, zioten goizean, eta ez omen da piilota geiegiikusten; baihan be real a zuzendu lei ken oker txikia da hori. 1.250 lagu-neri lekua egiten dio, ta bertze 250 lagunentzat ere, prestatzen al da.Oraindik arrigarriagoa: iendea iarritzeko betiko leku ok lasai aurre-ratu edo atzeratu leizkenak dira, firril batzuen bitartez. Frontoien atzekota aurreko aldean komunak ta aida-lekuak, eben garbitzeko lekuakin.Goian, lenengo pisuan: ardangela bat; an ari ziran Ian ta Ian «U!i-beltzak» izeneko gazte-alkarteko lagun batzuek txukun jantziak; ardan-gela bat baiho geiago iduri zuen kafeteri bat. Benetan ok lanean saiatudira zintzo frontoi onen aide; begi ona izan dute erriagintariak Ianoiek gazteen eskuetan utzirik.

trntar guziak, oso pozik daude. Ta hona emen, baten batek uste ezbazuen ere, erri-agintarien kezka oien frutua... Nik uste arro egotenahal gerala sunbildar guztiok... Berea gosta dala, egia da. la bost mi-lloiekin askiko zala, baihan zazpiraiho alletu. Bearrik lenengo presu-puestoko irutik bi «Educacion Fisica y Deportes» delakoa ta IruhikoDiputazioen artean ordaintzen digutela... Orreri esker, ahal izandu dagure piilota leku berri hau...».

oOoBertze millaka gora-behera kontatuko zizkigun Basilio erretore jaunak,

ez bazuten, ain xuxen, lagun batzuk deitu. Pozik zagon, sunbildar guz-tiakin baiera.

Eiziko ixakur onak erbia altxatu artio ixiltzen ez diran antzera, Sun-billako herriak ez du atsegin, bere ametsa betea ikusi arte. Ta orain,horra hor, Mendaur mendi zorrotzen magaiean,. herri onen lanan saria.Benetan gure Jaungoikoak etzuen mundua, gizon-oilluentzako egin!!

Anthon

Lar + etxe + pe edo «etxepeanziran iarreak».

Onela izate onek, euskal izene-ko bi izen: «Larre» eta «etxe» etasufijo iokatibo bat «pe», Larrocha-pea utzi bazigun, etzagun «Rocha-pea» asmatu ezta «La Rochapea»erderakeritu.

2.—Beste ejenpiu bat: «Larrane-tako Aldapa» edo «La Cuesta deLarraina» ere bada. Eta, ona emen,gure azkarrean erregin gaixo orialdapan utzi degu. Ez! Emen erre-ginik ez da, larrana baizik. La Cues-ta de «la reina» gure «Larraina'tik»atera degu. Esaten da eta idatzitaere ikusi degu. ila Reina, Larrai-natik»? Jaunak eta ala ere!!!

Larraina euskeraz, «ia era» daerderaz, eta iarrain Nafarroan zerdan argitu bearrik ez da.

Erri guzienetan iarranak ba zi-ran, gariak, baba beltzak edo besteuzta batzuek jotzeko. Orain ez.Orain, Iarrain aietan edo futboleanibiltzen dira errietako gazteak, edoetxe berriak aitxatu dira leku oietan.

irunan berdin. Garai batean«Cuesta de Larraina» aide ortanIarranak ba ziran ere, orain, pre-sondegia, etxeak, «C!ub Larraina»,jardin alaiak eta abar agertu dira.Bano, aidapa? Geldi dedilla ortan:aldapatxo oat, «Larranetako Alda-pa» edo «La Cuesta de Larraina»alegia. Bano ez aidapa zar «LaCuesta de la Reina» alako oriAiajana!

3.—irunako istoria edo leiendamoduko gertaera batek «MiluzekoZubia» edo «Puente de Miiuz» utzidigu. Karlos M'garren NafarroakoErregeak, 1350'garreneko urteankoronatuak, arrapatu ditu bere in-guran zebiltzan irauitzalleak eta de-nak zubi ortan edo zubi orren on-doan urka-mendira eraman.

Bigaramonean Karlos Erregea etaberetarrak juan dira urkatuak ikus-terat eta denak mia edo minganaluze-luze zintzilik ikusirik, «Miluzezubia» deitzen diote zubialde gu-ziari.

Eta emen koxka; «Miluze Zubia»bada euskeraz, «Puente de Miluz»dedilia erderaz eta ez norbaitekidatzi duanez «Puente de Mi Luz»erderakeriturik. Karlos Erregeari«Makurra» edo «EI Malo» goitize-na nork edo zergatik jarri zioten ezdakigu. Zubialde orri «Mi Luz», norketa zergatik jarri bear dio?

Euskeraz dagona, bego euskeraz.Ejenpiu auetxek aski dira; bes-

terik gabe, euskerazko izen batzuekirunan nola dabiltzan ikusteko.

J. A. Gorriti

UITZIUiTZIKO EUSKALDUNAK, VASCO

BIURTURIK?

Hala esan liteke. Hona zer en-tenditzen dudan nik idazpuru ho-rrekin.

Euskalduna, euskeraz ari dena da,euskera duena. Euskera erabiltzenduena zernahi gauza adierazteko.Bestea, euskera jakinik erabat er-deraz ari dena, hori, neretzat bei-nik-bein, vasco da. Edo, asko jotaere, basko.

B eta, k izkiekin, nai baduzu; ba-no, euskalduna, inola ere, ez.

Euskal-deiturarik luzeenaren ja-bea ere, berdin, euskera eukirik,erderaz mintzo baldin bada. Bas-ko, hori, ere. Ez euskalduna. Go-rago eman dudan arrazoiagatik.

Negargarria Uitzin gertatzen aridena. Kanpotar bizar luze asko;kanpotar txistulari aunitz; euskalitxurako jantzi asko. Tamaiez, eus-kera gutxi. Bertakoak eta makurre-nak. Noiz atera ote da Uitzin, eus-kera darabiltenen azken labe al-dia? Noiz? Aberats kutsu artzenduten erri guzien kontu bera, ger-tatu zaio Uitziri ere. Nortasunagaldu. Erritasuna galdu. «Orixe»aundia begira balego!

Uitzi: «Orixe»k, zuretzat bakarra-rentzat baleza bezala artu, «EUS-KALDUNAK» poemako. Harako be-re aholku ura:

Jaunak arnas.a dit oraindioNere Ian au jarraitzeko;Biotzak diraust bein ere ez dalaErri maite au galduko.Erritasuna gorde badeza,Erri-lurraz jabetuko.Beza sinismen; ta ain gogo dunikjaunak ez dio ukatuko.

Uitziar batek

EUSKERAZ ONGI IKAS!Lehengokoan, elkar Itza aipatu genuen. Ikus ditzagun, egun-

goan, elkar horren erarik usatuenak. Hor ere frangotan, utsikegiten baidira.

Erran genuen bezala, ez da ikusiko gara («nos veremos» adie-razteko), elkar ikusiko dugu baizik.

Elkar ikusiko gara esaldiak, ez du zentzuko deusik erran nahi,ez eta eikarrekin ikusiko gara delakoak ere.

Bestaldetik,

eikarrekin ikusiko dugu, ez da nik zu eta zuk ni ikustea,eikarrekin (egon-eta) zinea ikusiko dugu (nik eta zuk) baizik.(Eikarrekin, egon aditzarekin doalakotz; eta ez ikusiko berboare-kin).

Bainan, nik zu eta zuk ni

elkar ezagutu dugu, elkar maitatu, eta abar da.

Hau dena ikusiz gero, hauxe erran dezakegu:

a) Berboa aktiboa denean (sujetoak, «K» bat artu behar due-nean), elkar da:

Elkar topatu dugu (nik eta zuk dugu).

b) Pasiboa delarik, aldiz (sujetoak ez du «k»-rik), eikarre-kin da:

Eikarrekin bizi gara (ni eta zu gara).

Eikarrekin gaude, menditarat eikarrekin joan gara,

Beste dekiinazio-kasutan, ez dugu uste hainbeste nahasketa-rik sotzen denik:

Elkarri joka, nik zuri matraillekorik ematen, eta zuk neri be-harrondokorik.

Elkarri kontuak artzen, nik zuri eta zuk neri.Elkarri lagunduz, elkarri Iotuta, eta abar.Hala-nola elkarren, elkarrenganat, eta antzekoetan.

oOo

Izteginoajarduki = ariparatu = ezarri, jarriexeri = jarrigisa = era, moldesobera — gehiegigaitza = haundia, garrantzikoadeus = ezeroro = guztiak, denakorokorra = jeneralaeskuin = eskubi, eskuma

GOIZUETA

Lengo aldian Narvarte «Salto»zenail dela esan nizutenean aguin-du nizuten bi edo iru gertakizunberarekin niri igarotakoak kontatu-ko nitizutela xelebre samarrak idu-rituta eta ara gaur bat edo beste.

Lenengo aldiz Principe de Via-nak Naparroan bersolaririk bai otezegon edo ez prueba bat eguiteko,Lekunberrin antolatu zun sayoa. OnPedro Diez de Ulzurrun Apaiza eus-kalzale jatorra gure errian urtepranko koadjutore egona eta geroParroko Aranon, nere lagun aun-diak eskribitu zidan Iruhatik esa-naz, bera emen egon zen denboan,baziraia bibaseritar Salto ta Kare-to (au baserrian izena) oso polikibertsotan egiten zutenak eta egi-nalak eguiteko oiek biak Lecum-berrira eramateko. Itzeguin niotenbieri eta ezetz eta ezetz, deuse-gatik etiala yoin, oiek yai arratseanpisko bat berotu, kopa batzukineta aitzera bezela ez zela publi-koan aurrean kantatzea. Nik belau-nikoaz iarri gaheko guzik eguinnitizten konbenzitu nayean esanaz,Naparroa ez zela Guipuzkoa etaVizcaya becela, emen oaindik ezzela bersolari sonaturik agertu tagaherakoak ere ayek bezela api-zionatu' batzuk izango ziraia. Pre-sentatu utsakin berrogei ta amar-na duro yaso zuteia, nik debaldoeramango nitula nere furgonetan

eta azkenekoak izaten baziran apa-ria ere emango niotela.

Noiz bat ere limurtu nitun esanziaten bakar bakarrik niri gustoaegiteagatik yoin ziala. Ala yai arra-salde batean nere semea bolanteanzela sartu nitzan berakin barrenerata bidean asi nitzan erderazko «Es-cuela de Parbulos» baten bezelapreparatzen esanaz ez nekila zer-gayak erabilli biarko zian, bino no-la naire euskera famatutzeko gau-za bai zen, zerbait yakitea ongietorriko ziziotela gure izkuntzan ga-nean. Narvartek esan zian arrenustez Ciola (au da Leitza aldetikerriko sarreran lenengo itxea) etaBarren-ltxe azkenekoa Hernani aldera» oietatik kanpora deus gutxibalioko zula. Nik erantzun nionezetz. Nola neroni oan urte pillabat Bayonako estazion Parisera yonbiar eta Par's tik Hendayera ze-torren trena artu eta euskeraz min-tzateak zuzendu ninula. Ganeraeuskera zela munduan dian izkun-tza guzitan zarrena eta orregatikdula meritu aundia. Aitonak etaAmonakere naiz zarrak izan penaematen digutela iltzean eta gureizkuntzari ez digula utzi biar iltzenbaizik piskortu eta indartu.

Lekunberrin bildu zian zortzi ber-solaritano, lenbiziko sayoan lau eli-minatu eta beste lautan bi Goizu-tarrek barrenen Bigarren sayoan,bi, eliminatu ta bi Goizutarrak az-kenerako. Orduko nere poza tapantasia, saltoka ume baten mo-dura. Biyeri zen aurrena izan aguin-du zioten iruna berso euskera fa-matuaz botatzeko gaya eman zio-ten. Gure Salto oroitu nik esanadenatan zarrena dela eta Jangoi-koa bino zarragorik ez dela baizein eta or bota ditu iru bersokbat bino beste egokio Jaungoikokeuskeraz jDredikatzen zula, arrenzatJesu Cristo Jaungoikoa zen, etaTxapeldun, Irabazizitun bi milla pe-zeta, Trofeo edo kopa ederra, Txa-pela ederra ta ganera bastoy edomakilla.

Luze samar yon ez dedin eta gei-egui aspertu nai ez zituztealako,urengo aldian kontatuko dizutetIrunan Txapeldun atere zen egu-neko viajea.

Seveino

6 — P R I N C I P E D E V I A N A 1971—APIRILA

Mintzairari buruz (II)Zenbaitzuek, euskeraren egoera larriari buruz, ez gindezkeala

hainbeste axolatu behar erraten dute. Azken finean —diote— ber-din litzake izkuntza bat nola bestea. Erran nahi baida, «bat» ezindenez gero, «besteak» behar duela derriorrez izan. Eta «bestea»badakigu zein den.

Garbi asko dakusagu, bai, horrela dioienen «sozial»-sakontasu-na eta pikaren azken umea berdln direla. Gainerat, katu horrekbadu beste buztanik. Zeren, horrelako «ergelkeriak» erraten di-tuztenek izkuntzari —normala den bezala— garrantzi haundia ema-ten baidiote (nahiz besterik adierazi). Bainan, beren mintzairarinaski; ez besterenari. Beste itzetan: beren ekonomiko-politiko-kultural egoerari. Horretarako, sasi-unibersalismo-z dira jaunzten,uniformidadea baizik billatzen ez dutelarik.

Lehengo egunean ere, uniformidadea aipatzen genuen; eta ezahantz gem, uniformidadea nahi duena burjes,moldea dela. Egiaz-ko sozialismoa, aldiz, gizonak jatorrik diren bezala izan daiteze-naren billa doala.

Bainan lot gaitezen mintzairari.Izkuntza bat ez da bere kabuz bazkatzen; are gutiago bizitzen.

Izkuntza bat gizonek dute bizi-erazten. Eta gizonak —mendeakzehar— elkarren arteko borrokan kokatzen dira. Mintzaira batenindar eta ahultasuna ez doakio, beraz, izkuntzari, gizonen artekoegoerari baizik. Eta ez dira hiltzen, suntsitzen ala bizitzen, berezitsusiak, zaillak ala antzeko zerbait direlakotz (nahiz zer-ikuste-korik eduki, naski); gizonen arteko gora-beheren arauera doazila-kotz baizik. Hots, baldin ekonomiko-politiko-kulturalak direla medio.

Hau dena gogoan edukiz gero, konpreni genezake batean erra-ten genuena. Alegia, gutartean nahas-bideizat aipatzen eta mol-datzen direnak, izkuntzaren barrenetikako problemak direla. Eus-kera ez zela «mintzaira», edo-ta Unamunok ziona: «mintzaira»bai, bainan ez aski egoki eta aberatsa egungo eguneko gizartebatendako, erraten zaukutenetik asi eta, egungo «aizerakoia, bur-jesa, garrantzirik gabeko gauza» eta horrelatsukoak artio. Bitar-tean, gure herrian gertatzen den mukurrurainoko erdera sartzealagunduz.

Bainan, orai artio ezarritako trabetan ez gara deplauki behaz-topatu; denbora frango galdu izan arren. Orduan —alabeharrez—,zerbait sakonagorik aurkitu behar zen. Lilluragarriagorik. Eta eus-kerari buruz gabiltzanez gero, amurik egokiena, euskera bera da.Areago, euskeraren batasuna. Euskaldunok, euskera biziko bada,nahi-eta-nahi-ez ibilli behar dugun bidea. Bada, batzuek "batasu-na* itzetik ortzerat derabillate; bainan ez haren konplejidade etazailtasun osoan; «zenbait» gauza aztertu eta salatu beharko bai-ziren; eta hori, horrelako sasi-aurrerakoieri ez zaie nehundik erekomeni.

Bestalde gainerat, badute «zer-gerta-ere»-ko arrazoirik. Horienartean hauK: alegia, euskaldunek euskeraz ikastea, tira! (ezin ebitadaitekealakotz; ahalik oztopo gehien paratuz; eta gainerat, ger-tatzen ez den gauza), bainan neholaz ere erdaldunak; eta orozgainetik —diote— kanpotik heldu zaizkigunak. «Gizonen eskubi-dea k direla» eta, guk ez omen dugula horretarako dretxorik (ba-tzuendako, «gizonen eskubideak» eta «bereak» beti datozi bat.Zer kasualidade!).

Helburu bat besterik ez dagoelarik (euskeraren hiltzea), denada, bide batetik ala bestetik, itxurazko kezka bati buruz ibilli-eraziz,jendea benetako problemataz kontzienzia ez dadin; eia horrelageure bideari uzten diogun. Bortxara ezin baldin bada —eta de-plauki ezin da— oztopo-ideiarik sortu behar da. «Ezker»-kutsukin.Zeren eta, zenbatenaz eta «ezkerragotik» heldu, hanbatenaz etasarkorrago baidateke ziria.

Nehork ez beza pentsa, nik horrela izan dadin nahi dudanik.Aillekitza horrelakorik ez balego! Bainan betor benetan boron-date onekoa dena; emanen baidiogu bere nahikundearen froga-tzeko aski lanbiderik.

Zorionez herriak —funtsean— ez dio oldar horri zakurrareneztulari baino kasu gehiago eman. Hala ere, ohartu behar ginakehoni: txarrena ez dela batzuek hura erratea eta bilfatzea. Horre-lako oldarrik badirelakoan egon behar baigenuke aspaldian. Ne-gargarriena da, euskaldunak amua irentsita, lanari eusteko ahal-menik gabe sineste horretan gelditzea. Eta irensten ez baduguere, amu guzti horiek gainditu nahiz, beti egundo munduko de-mostrazionerik egiten ibilliaz, beste puntatik bainan marro bertanbehaztopatzea. Bitartean (eta gure bitarteak luzeak dira gero!),ez baidugu benetako aintzinerako urratsik ematen.

Zorigaitzez hau, usu xamar gertatzen da gutartean. Izan ere,hementxe gabiltza aunitzetan, jo eta kea, ahunizaren gauerdikoametsak urratzen. Horretan tematuz gero, nor litakean garaile,garbi baino garbiago dakigularik.

Borroka zail eta arras konplejoa da; eta gutien uste lekuanerbia dago lo. Iratzarri behar gara, beraz, jokaeraren mamitzeko.Gure nahia goizeko intza bezalaxe izan ez dadin; eguzki pixkabat ateratzen duen bezain fite suntsitzen dena.

Anko Sendoa

U /* T B I KLagun zaharrak ziren sua ta biak;

ongi ezagutzen zuten elkar. Mendierretzen «Xa!to»ren parerik ezomen oihan-zainak. Lan ona egitenziola, dio berak. Bihotzean zeraman.Lau pundu eman ta bertsu bat es-katu zioten bere herritarrak. Ba-serritarraren samina darion koplaitzuli zien:

Goseak dabiltz Goizuetanaurten ere ardiak,neri beintzat hi! zaizkitia ia erdiak,itxita bai dauzkaguziaro mendiak,nik erreko nituzkehorko pinudiak.

Lagun txarra zuen Andresek be-re sua. Katuak bezala, gutxiena us-te delarik atzaparka. Bi aldiz be-hintzat oso gaizki ibilia zen gizajoa.Ongi atera ta ongi konda; hortanixildu zen gauza.

Iruneko gaixotegian egon zen ga-raian Diez de Ulzurrun sendagi-learekin izan nitzaion ikusten. Asa-rre antzean zebilen denekin. Base-rria erre ziotela sartu zitzaion bu-ruan; etxera itzuli nahia zuen go-goan. Denboraren buruan, ama eresutan erre ziotela adierazi zienGartzaron-go saiora berekin joanakziren lagunei. Surik ez ba zueneskutan, suarekin zituen ametsak...

Ez nundik eta ez handik, berrilatza, haiako batean: suak eremanzuela Andres Narbarte, Goizuetakobertsularia. Lainopean bezala helduzitzaigun gauza; ez jakin zer pen-tsa...

Ez; ez du suak ikutu. Lokarriakhautsi ta mendira jo duen zaldi-

URAUr ixilkoia; ur marmaratsua: biak,

ura; ezti-gordinak.Urtero berdin: negu-udaberri-udaz

ikusten dut, ixilik ta arkaitza ezti-ki bustiz, gainbehera doala kare--ur xirrixta bat: iturritxo polita egiz.

Bertaratzen ez banaiz benepein,ez dut aren otsik entzuten ahal.

Giitxaur osto batzuek sonuiariiartzen dute far-farfar udazkeneanur ixila, aren pean zorroz goitietzanez ta bere balaku-ferekakinok gorputz osoa pozaren pozezinaurrosiz.

Giitxaur ostoak usteldu arte, edoerauntsi aundi batek bulkatu taandik biali arte irauten du itu-rriaren sofiuak.

Gero, ixilean darama urak berrizbere bidea.

Ur-negar ixilkoia mintzahazten aldu zerbaitek aldika: ixilazi ere bainoiz edo noiz solasturia.

Iturriko ur kantari; ur ixila; be-ren bidean doazila: ez dago ontanmakurrik.

Sturri sendo elezua, ezin ixil.Nork mintzahazi ubar lodi ixilkoia?

Maitagarri zaigu lena: bildurga-rri bigarrena: beharrezkoak naskibiak.

Ur tanta, lorean.Udaberri goiz argi batez:Eguzkiari danak begira:Ta, il baino len, dezazken eder-

tasun guziak oni eskeintzen.Axeri-zubiaren zazpi koloreak,

perla dirdiratsu antzera, eskeintzendizkio bizitza kixkaltzen eta urtzenari zaion eguzki bero ederrari.

Intzak ezetasuna eman dio, bai,

loreari gauaz: ez da alfer egon.Bizitz iaburrean, on aundia egin

du: zezaken on guzia.Apain eta langile; iangiie, naiz

apain.Ttipi, garbi, polit, behartsu-abe-

rats, on...On. Batez ere. On.

Ibarrondo

-basa bezala joan dakio eskutik,berak piztutako sua. Galdurik ikusidu bere burua, eta barnean zera-man su-ikara gorria iauzirik, estu-tu ta ito da. Laguna etorri zaiobiia eta, erre gabe, lepotik eremandu jostatzera.

Ixilduko dira, orai, esames guziak:Amaren bildurra,Goizuetako nexkatxen iges egin

Asturias-ko minak, [beharrak,medikuen jantzi txuriaketa lotsa.

Jubiiazio-sari eskaxak ez dio[lorik kenduko,

mendi bakardadeko bertsuaketa suaitzali dira betiko.

J .M.S.

Euskal izenak

5 INIGODuela bi urte bakarrik, Iru-

neko nere adiskide bat oso gaiz-ki ibili zen I n i g o , gure izenzaharra, seme bati ezartzeko.Inaki eskeintzen zioten iege-gi-zonak, eta I n i g o nahi zuenberak. Nolabeit adierazi zien Ina-ki baino jatorrago zela Inigo,eta iiburutan sartu ere bai. Ha-lare, biaramonean ez zen egun-karitan Inigo-rik agertu; ixiika-ko gauza bezala gorde zutenlege-gizonak.

Geroztik asko aldatu dira gau-zak, eta bi azken ilabete haue-tan ugari ta ugari dira IrunenI n i g o izeneko haurrak. Etabildurrik gabe jakinarazten digu-te gainera.

ITURRIAK

gehiago, bat batean, hainbestegurasoren gogokoa gertatzea.Gure herria esnatu delako mar-ka pozgarria. Galdera bat egin-go nuke nik crai: i n i g o al-daizenaren itur-burua?

ENEKO

Legearen aurrean ezin da esanIgnacio hor deiakoz, Inigo baz-tartu behar denik. inigo da joanden mila urteko izen zaharra,eta Ignacio, erdal itzulpena; be-rria. Nortasun haundiko gizonikizan den galdetzen ba digute,izen horrekin ezagutzen dituguNafarroko zonbait errege; InigoArista, batez ere.

Asko da, erdal Ignacio etaInaki baztartu gabe I n i g o ize-na on-harturik ikustea; asko dairuneko Registroan eragozpenikez dueia aitortzea; eta askoz

Latinez idatzirik daude gureerrege gehienen berri ematenduten paper zaharrak eta, E n e -c o esaten dute. Hamabigarreneta hamairugarren mendeanEneko asko da gure herritan.Izen bereko aita semeak elka-rrengandik berexteko EnekorenEneko (EnneGus Enneci), esanohi da. Gauza garbia da. Izangodugu, beraz, Eneko izena sar-tzeko eragozpenik? Denborakesango du.

Nere ustez, jokabide zabal etaedeki batean ba dira zonbaitizen iturri berekoak, eta gurasobatek berdin erabiltzeko esku-bidea duena: Eneko, Inigo, Ina-ki ta ignacio. Euskaierriko ize-nik ugariena izana da garai ba-tez eta aldaketa hoiek guziaksortu zaizkio. Ez ote da abe-rasgarriena denen erabiltzea?Goazen, beraz, Inigo dugularikEneko-ren bila. Zonbait tokitansartzen hasia da.

Sagi

NAVASAL, FRBOTAZATI. 4? - PAMPLONA - D L. N,\.