www.eakopoesiaegunak.com

Poesia egunetako berripapera Ea-Bizkaia 2013ko uztailaren 19tik 21era

IKUSGARRIA DA HEMEN BIDEGABEAG. ARESTI

Patxo Telleria, Mikel Martinez, Iaki Ziarrusta, Mikel Antza, Josu Bergara, The Playful Ensemble, Fabiana Boer, Ainhoa Alberdi, Jurdana Otxoa, Idoia Beratarbide, Rikardo Arregi, Hedoi Etxarte, Leandro Yaku, Castillo Suarez, Borja Estankona, Ainara Lasa, Eaut Elorrieta, Lucien Etxezaharreta, Eaut Etxamendi, Oier Guillan.

EGITARAUA 2013ko uztailaren 19tik 21era Poesia egunetako berripapera Ea-Bizkaia

Uztailaren19a, barikua19:30ean, Udaletxean. AntzezlanaEuskErarEn izEn poEtikoak (Gabriel arestik 1967an Hernanin irakurritako hitzaldia)Patxo Telleria

20:15ean, Udaletxean. Irakurketasumak kawsayMikel Martinez eta Iaki ZiarrustaTesTua: Mikel Antza

23:00etan, Eskolapen. KontzertuaLapatzatik itsosurEJosu Bergara eta The Playful Ensemble hari laukotea

Uztailaren20a, zapatua

Uztailaren21a, domeka

10:30ean, Udaletxean. HitzaldiaartEa GizartEa aLdatzEko trEsna Gisa: sormEna Eta taLdE-indartzEaFabiana Boer

13:00etan, Burdinolarako bidean.Hitza bidaide

urrats GaLduEn bidEaInsTalazIoa: Idoia Beratarbide

Burdinolaren aurrean. Antzezlana

zapatak Ainhoa AlberdiTesTua: Joxemari CarrereMusIka: Jurdana Otxoa

15:15ean, Bedaronan Herri-bazkaria

18:30ean, Apikalen. Poema errezitaldiaidazLEak irakurLE Rikardo Arregi, Hedoi Etxarte eta Fabiana BoerMusIka: Leandro Yaku

22:30ean, Eskolapen. Poema errezitaldiaurtEbEtEtzE fEstaCastillo SuarezMusIka: Borja EstankonaIrudIak: Ainara Lasa

23:15ean, Eskolapen. KontzertuadEsErriko kantakEaut Elorrieta

11:00etan, Beletxen. HitzaldiapoEsia, maiLu Eta fErEkaLucien Etxezaharreta

13:00etan, Talaian. KantaldiakantuarEn poEsiaEaut Etxamendi

15:15ean, Natxituko bolatokianHerri-bazkaria 17:30ean, Ermintxo hotelaren atzeko belardian. Poema errezitaldia

ELkartasun basatiaOier Guillan

Castillo SuarezLeandro YakuMikel Martinez

Iaki Ziarrusta

Josu Bergara

Fabiana Boer

Mikel Antza

The Playful Ensemble

Ainhoa ALberdi Eaut Etxamendi

Eaut Elorrieta

Borja Estankona

Oier Guillan

Lucien Etzezaharreta

Ainara Lasa

Rikardo Arregi Hedoi Etxarte

Patxo Telleria

Jurdana Otxoa

Idoia Beratarbide

32013ko uztailaren 19tik 21era Poesia egunetako berripapera Ea-Bizkaia

KONTZERTUAJosu Bergara eta The Playful Ensemble hari laukotea23:00etanEskolapen Uztailaren 19a (barikua)

ANTZERKIAPatxo Telleria19:30eanUdaletxean Uztailaren 19a (barikua)

IRAKURKETAMikel Martinez eta Iaki ZiarrustaTesTua: Mikel Antza20:15eanUdaletxean Uztailaren 19a (barikua)

Mikel Antzak ekonomiari bu-ruz handik eta hemendik iraku-rritakoei buruzko hausnarketa mamitu du Eara hurbiltzen direnentzat. Eguneroko bizitza arruntaren errealitatea, gure bai-tan gordetzen dugun iragandako bizimoduaren oroitzapen hor-matua besterik ez denez, errai-letatik kanpo ibiltzeko arriskua hartu du. Izan ere, bada garaia arriskatu eta berritzeko.

Sumak Kawsay

Euskeraren izen poetikoak

(Gabriel Arestik 1967an Hernanin irakurritako hitzaldia)

AntzezpenA baino, Gabriel Aresti-ren hitzaldi baten irakurketa dramatizatua da. Ustezko hitzaldi hau benetako bi hitzal-diren batuketa eta egokitzapena da: Euskal teatro berri baten beharra: euskal komedia, Donostian 1964an emandakoa eta Eus-keraren izen poetikoak Hernanin 1967an irakurritakoa.

Lapatzatik itsosure

Josu Bergara kantautoreak itsasora begira idatzitako abestien kantaldia eta poemen errezitaldia eskainiko digu. The Playful En-semble hari laukotearen laguntzaz Gabriel Aresti, Esteban Urkiaga Lauaxeta eta hainbat olerkariren hitzak olatu erraldoi bi-hurtuko dira. The Playful Ensemble taldea Nerea Alberdik, Natalia Wangek, Ariadna Villatek eta Ibai Santamariak osatzen dute.

G. Arestiren etxea

4 2013ko uztailaren 19tik 21era Poesia egunetako berripapera Ea-Bizkaia

HITZA BIDAIDEInstalazIoa: Idoia Beratarbide13:00etanBurdinolako bidean Uztailaren 20a (zapatua)

HITZALDIAHizlaria: Fabiana Boer10:30eanUdaletxean Uztailaren 20a (zapatua)

ANTZERKIAAinhoa AlberdiTesTua: Joxemari CarrereMusika: Jurdana OtxoaBurdinolaren aurrean Uztailaren 20a (zapatua)

HERRI-BAZKARIA15:15etanBedaronan Uztailaren 20a (zapatua) Urrats horien artean ZAPATAK agertu dira. Emakume bat. Eskuetan bi zapa-

tatxo. Bonba bat erori den tokian ez omen da beste bat erortzen, hori diote. Iraganez betea dator, bonben lekuko isilak diren zapaten artean, orainean agur esatera. Zauriak sendatu eta etorkizunerantz bidaiatzeko. Aurrera, beti aurrera, beti aurrera, haizearen norabidean...

Urrats galduen bideaArtea gizartea aldatzeko tresna gisa: sormena eta

talde-indartzea

Finantza sistema gaizto hedatzen ari da; militarrak gailentzen ari zaizkigu, hedabi-deek manipulatzen gaituzte; esplotazioa, indarkeria eta espekulazioa hedatzen ari dira Testuinguru honetan, arteak kos-mogonia berri bat dakar: horizontala da eta botereari zuzentzen zaio. Artearen bidez taldeak sortzen dira, eta hain zuzen horregatik, mundua alda dezake.

Urrats galduen bidea oroimenari egindako keinua da. Plazatik abiatuta Burdinolara lehenbizi, eta errekan gora Iruetaraino gero, bidean gure aurretik ibili-takoak ekarriko ditugu gogora, urteen sasitzari iraba-zitako zidorrean. Historiak irentsi dituen urratsak, eta gureak haien gainean.

52013ko uztailaren 19tik 21era Poesia egunetako berripapera Ea-Bizkaia

POEMA ERREZITALDIACastillo SuarezMusika: Borja Estankonairudiak: Ainara Lasa22:30eanEskolapen Uztailaren 20a (zapatua)

KONTZERTUAEaut Elorrieta 23:15eanEskolapen Uztailaren 20a (zapatua)

POEMA ERREZITALDIARikardo Arregi, Hedoi Atzarte eta Fabiana Boer Musikaria: Leandro Yaku 18:30etanApikalen Uztailaren 20a (zapatua)

Idazleak irakurle

Rikardo Arregi Diaz de Heredia poeta gasteiztarrak hiru poema liburu idatzi du: Hari hauskorrak (Erein, 1993), Kartografia (Alberdania, 1998) eta Bitan esan beharra (Alberdania, 2012). Hainbat antologiatan eta hainbat hizkuntzatan agertu dira bere poemak. Itzulpenak egiten ditu, artikuluak, zutabeak egunkarietan, jendaurreko irakur-ketak Volgako Batelariak taldeko kidea da.

Hedoi Etxartek hiru lan argitaratu du: 2008an Suzko lilia poema liburua (Susa), 2009an Alain Urrutiarekin Ihes ederra eleberri grafikoa (Alberdania) eta 2012an Sinplistak poema liburua (Susa). Besteak beste, Argia eta Euskalerria Irratian kolabo-ratzen du. La hormiga atmicako kidea da.

Fabiana Boer (Buenos Aires-Argentina) askotariko artista da: kantaria, poeta, akto-rea, antzerki-zuzendaria Aditua da antzerkia eta immigrazioa uztartzen dituzten egi-tasmoetan eta, oro har, antzerki sozialean. Bi poema liburu argitaratu ditu: Ro arriba eta IdeMtidad. Erresistentzia, borroka eta aldaketa. Hiru hitz horiek oso lotuta daude Boerren ibilbide artistikoarekin.

Urtebetetze festaBatzuetan zauriak irekita uztea da onena, gonbidatuak sar daitezen nahi dute-nean. Ezohiko festa baterako gonbidapena da hau. Castillo Suarezek Urtebetetze festa (Elkar, 2012) liburuko hainbat poema errezitatuko ditu Borja Estankona musikariaren laguntzaz, hitz, irudi eta musika artean ezkutatzen den mundu ira-dokitzaile bezain zorrotza agerian utziz.

Deserriko kantak

Deserria bada bakardadea eta biluztasuna, bada sentimendu babesgabeen kontaki-zuna. Baina norbere burua berrasmatze-ko aukera ere bada, geografia berrietan saiatzekoa. Badira desterratuak Arestiren Aitaren etxean, Sarrionandiaren memoria-ren mapetan eta handik kanpo. Norbera-ren gorputzetik erbesteratuak ere badira. Norbere baitako kartografietan bidaiatzera gonbidatzen du entzulea, gogoeta eragi-nez norbere aberriaz eta atzerriaz, norbere emozioen geografiaz.

6 2013ko uztailaren 19tik 21era Poesia egunetako berripapera Ea-Bizkaia

RO ARRIBAAn ms,arrancados del misterio:se es el exilio.Sumergidos precariamente en la olla de la nadainmediatamente pesados y medidospara la correcta adaptacindomesticados a base de voces insonorasde sabores inspidosde abrazos que no abrazande rdenes sin rostrode manecillas de reloj.Obligados, jodidamente obligados.Y an as, subsistimosbuscando obstinadamente patios o malvonesolores para desentraarsudores y llamadascalores y cornisasojos como los tuyosel revuelo de algn otro pequeo mundo.Sedientos de sedhambrientos de hambrevacos y pletricos de miedos intangiblesconjuramossentados al borde de la nochela hora feliz de la inocenciaque vuelva remediableesta insensata muerte.

Fabiana Boer

ERREkAn gORAAre gehiago,misteriotik erauziak:horixe da exilioa.Ezerezaren eltzean nola-hala murgilduakBerehala pisatuak eta neurtuakbehar bezala molda gaitezenbezatuak ahots insonorizatuen bidezzapore gabeko zaporeen bidezbesarkatzen ez duten besarkaden bidezaurpegirik gabeko aginduen bidezerlojuen orratzen bidez.Behartuak, izorratzeraino behartuak.Eta, hala ere, hementxe jarraitzen dugugure egoskorkerian patioak edo geranioak bilatzendeskubritu beharreko usainakizerdiak eta deiakberoak eta teilatu-hegalakzureak bezalako begiakbeste mundu txiki bateko zalaparta.Egarriaren egarrizgosearen gosezbeldur atzemanezinez gabeturik eta aserikdei egiten diogugauaren ertzean eseritainozentziaren ordu zorionekoariberak konpon dezanheriotza zentzubako hau.

Fabiana Boer

N andreak ideiatxoak izaten ditueta papertxoetan idaztea du gogoko.Hala ere jabetzen da sarri galtzendituela edonon idatzitako oharrak,eta horrek zaildu egiten dubere pentsamendua garatzea.

N andreak beste bi andreren etxeetakogorotz-estoldak garbitzen ditu:bitrozeramikak, pasabideetako markoak,ohean dauden gurasoen beso-soin arteak,ipurmasail-artea eta behatz-arteak.

Mendebaldeko prentsan diotenez(El Correo, Deia, Goienkaria)prostituta da N andrea, ez ofiziozbaizik eta afizioz. N andreak ez dituinformaziook ez baieztatu ez ukatu. N andrearen zerbitzuak jasotzen dituztenbeste-bi-andre horiek oso ezberdinak dira.Batek ez daki zapatistak nork diren etabestea erabat ados dago zapatistekin.Bat ezkerrekoa da eta, deskartez, besteaeskuinekoa. Baina N andreari berdin

n AnDREAREn ZERBITZUAk

>

72013ko uztailaren 19tik 21era Poesia egunetako berripapera Ea-Bizkaia

Konturatu nintzen lehen aldianharridura izutuaz begiratu nien,Barranquillo de Don Zoilo-n izan zen,Las Palmas-en, eta bide osoa, beherantz,oinen inguruan arin hegakaegin zuten nirekin,hiruzpalau izango ziren, bost, beharbada.Goizero aurkitzen nituen leku berean,goian, eta goizero errepikatzen zutenibilbide bera ene ondoan.

Zerbait eskatzen zidatela pentsatu nuen,poema bat, uste dut,baina ez nengoen prestinondik inora, falta zitzaidana niri,euskal literatura zamatzekotximeletez betetako poema batekin.Beste bat gehiago oraindik ere?Txori eta tximeleta gehiegi ditugueuskal literaturan.

Baina tematu ziren.Gutxi dakit tximeleten bizitzaz,llabur-llaburra dutela uste dut,ezin izan, beraz, beti berberak.Hiltzen zirenek zerbaitesango zieten jaio berri guztiei?Tximeleta haiek txikiak ziren, zuriak,ez munduko eder eta ikusgarrienak.Ahantzi nituen irla utzi nuenean.

Haiek ez ninduten ahantzi, harrezkeroztikedonon agertu zaizkidalako.Ikaratu nintzen ikusi nitueneanArbanassi-tik gertuVeliko Tarnovo-ra doan bidean heganene oinen inguruan betiko moduantximeleta txiki zuri beldurgarri haiek.

Informazio sistema sofistikatuaizango zutela pentsatu nuen,zerbait genetikoa,kontinentez kontinente eskari zoroasetatsu zabaltzeko:Rikardo Arregiri poema bat eskatu,Rikardo Arregiri poema bat eskatu.

Arbanassikoa ahantzi nuen,baina tximeleten agerraldiakugariago bilakatu zirenDaymn ibaiko bainuetxeetan,Seana-ko kaleetan, ondoren,Bradway izeneko leku batean,euria ari zueneta kristalean joka ikusi nituenpoemak eta babesa eskatzen.Hori izan zen beldurgarriena.Tel Aviv, Broadstairs, Ea,Florianpolis, Saint-Girons, Pendueles.Tximeleta txiki zuri arruntak,betiko tximeleta txiki zuri arruntakene oinen inguruan hegaka.

Gaur azkenean amore eman duteta poema idazten dizuet.Euskal literatura modernoakbarkatuko dit erori izana.Mesede bat eskatzen dut bakarrik.segi, segi agertzen edonon, edonola,segi, segi agertzen,tximeleta txiki zuri arruntok.

Rikardo Arregi

POETAk ESkARI BAT OnARTZEn DU AZkEnIk

ordaintzen diote biek hilaren amaieran.Eta gaixotzen bada edo jaieguna badadirurik gabe gelditzen da berdin biekin.Gauza batek egiten du okerragoabeste-andre-ezkertiarra: errukizbegiratzen dio N andreari eta irudi lukelaguna izan nahi duela. Aitzitik,beste-andre-eskuindarrak mespretxuzbegiratzen dio N andreari eta horrekerosoagoa bilakatzen du giroa.Gorotza dena izan bedi gorotz gisa tratatuapentsatu eta ohartxoa idatzi du N andreak.

N andreak badaki bere lanak balio duena bainogutxiago jasotzen duela beste-andreengandik.Hori nolabait orekatzeko, lixiba eta plastikozkoeskularruak lapurtzen dizkie beste-bi-andreei. N andreak Bogotatik etorri zenean uste zuenlixiba eta plastikozko eskularruenabesterik ezingo zuela egin Gasteizen(Bogotan egiten zuen berbera, bide batez esanda).Baina zorionez N andrea harremanetan dagoJ andrearekin eta honen labanen keinuekin.

Hedoi Etxarte

HITZALDIALucien Etzezaharreta 11:00etanBeletxen Uztailaren 21a (domeka)

POEMA ERREZITALDIAOier Guillan17:30eanErmintxo hotelaren atzeko aldean Uztailaren 21a (domeka)

KANTALDIAEaut Etxamendi 13:00etanTalaian Uztailaren 21a (domeka)

HERRI-BAZKARIA15:15eanNatxituko bolatokian Uztailaren 21a (domeka)

EAKO UDALABIZKAIA

Kantuaren poesia

Poesia kanta bat izan da betidanik, eta Etxamendiren kan-tagintza poesia bizia da. Herri kulturaren sustraietarik atera zuen bizi eta min deiadar luzea, sorterriko mendien erreka eta malkarren oihartzun, bazter nafar hustuen dolamenez eta bizi nahi sarkorrez. Ehun eta bat kanta sortu zituenak lekukotasun apasionatua botatzen du mundu osoaren itxa-ropen tematuan kokatuz.

Poesia, mailu eta fereka

Haurtzaroa berez poesia dela diote, irudi-mena eta ametsak elkartzen baititu mundu berri batean. Poesia, hitzen labetik, mundu berri horien eraikitzailea da, maitasun eta minak esanez eta itxuraldatuz. Mailuaren dangak deiadar daitezke mundu lokartu hau iratzarraraziz, kanta berriak agertuz. Hitzen isila eta musikaren fereka dira poe-siaren bideetan. Irakurketa eta oharpenen artean mailua eta fereka poesiaren ingu-ruan ibiliko dira.

Elkartasun basatia

Oier Guillanek kaleratu berri duen Elkartasun basatia poesia liburua (Susa, 2013) aurkeztuko du errezitaldi baten bitartez. Emanaldian Me-trokoadroka kolektiboko hainbat kide izango ditu bidelagun, poemaka kolaboratzaile: poetak, musikariak, aktoreak... Elkartasun basatia poe-sia liburuan norbanakoaren eta taldearen arteko talka islatzen duten poemak dira nagusi.