Planes_manejo_finca

54
TECNOLOXÍAS PARA O TECNOLOXÍAS PARA O DESENVOLVEMENTO HUMANO: OS DESENVOLVEMENTO HUMANO: OS PLANS DE MANEXO DE FINCA PLANS DE MANEXO DE FINCA

Transcript of Planes_manejo_finca

Page 1: Planes_manejo_finca

TECNOLOXÍAS PARA O TECNOLOXÍAS PARA O DESENVOLVEMENTO DESENVOLVEMENTO

HUMANO: OS PLANS DE HUMANO: OS PLANS DE MANEXO DE FINCAMANEXO DE FINCA

Page 2: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Índice

- A Ordenación Territorial como o marco dun desenvolvemento sustentable.

- Plans de Manexo de Fincas (PMF). Conceptos básicos.

- O proceso de elaboración dos Plans de Manexo de Fincas.

- Perigos e riscos da ferramenta.

- Exemplos de Plans de Manexo de Fincas e actuacións propostas neles.

- Conclusións: Plans de Manexo de Fincas e Tecnoloxías para o Desenvolvemento Humano.

Page 3: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

O concepto

Zona protegidaForestal

Page 4: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Unidades territoriais

É o conxunto de territorios que drenan o auga cara un mesmo cauce. Según a escala coa que se traballe, pode haber desde os grandes ríos, subdividindo até as máis pequenas “quebradas”, que terán a súa propia microcunca. Os límites veñen determinados polos “parte-aguas” ou divisorias de augas.

QUÉ E UNA CUNCA HIDROGRÁFICA?

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

-CARACTERÍSTICAS MÁIS HOMOXÉNEAS TANTO NO ASPECTO DO MEDIO FÍSICO COMO DO SOCIO-ECONÓMICO.

- AS CUNCAS HIDROGRÁFICAS ADOITAN TER EN COMÚN MOITOS PROBLEMAS DE XESTIÓN, COMO COMPETENCIA ENTRE USOS DE AUGA,DE DEFORESTACIÓN NA PARTE ALTA, LUMES, ETC.) QUE NON ENTENDENDE LÍMITES ADMINISTRATIVOS,

- AXEITADAS ESPECIALMENTE EN ZONAS DE TOPOGRAFÍA ABRUPTA

Page 5: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Parte-augas ou divisoria

PARTE ALTA DA CUNCA

MICROCUNCA 1

MICROCUNCA 2 MICROCUNCA 3

Page 6: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano• METODOLOXÍA APLICABLE TAMÉN AOS PLANS DE

MANEXO DE FINCA, A OUTRA ESCALA

Page 7: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Page 8: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Definición, outras denominacións

• Ferramenta para adecuar a capacidade dunha explotación ou unidade territorial de xestión ás necesidades da poboación que depende da mesma, sen mermar as posibilidades do resto da poboación nese intre ou no futuro.

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

• Plans de manexo integrado de fincas, plans de explotación de fincas, plans de ordenación de fincas,

Page 9: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Enfoques e principios

• Como ordenar a casa ou despacho compartido• Punto de encontro dos enfoques territoriais de

arriba-abaixo e de abaixo-arriba (top-down, bottom-up), como xeito de concretar os plans de ordenación nas unidades máis pequenas de xestión (xestión é distinto de tenza)

• enfoque de cunca hidrográfica, DDR.• A vivenda é parte da finca, con tódolos seus

servizos básicos• Ferramenta de e para a unidade de xestión• Planificación a medio prazo, non só cortopracista• Solución da problemática tamén a corto prazo

(cultivos tradicionais, culturais)

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 10: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Enfoques e principios

Desenvolvemento Sostible

PRODUCIÓN (ECONÓMICA TRADICIONAL

ECOLOXIA

CULTURA

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Internalización de servizos

Page 11: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Lume incontrolado

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 12: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Avance da fronteira agrícola

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 13: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Mal uso do recurso auga

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 14: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Desastres naturais

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 15: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Sobrepastoreo

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 16: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Mal uso de agroquímicos

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 17: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Mala xestión de resíduos a tódolos niveis

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 18: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A finca

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 19: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Page 20: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Page 21: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Page 22: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Page 23: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 24: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Page 25: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Page 26: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A finca

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 27: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A finca

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 28: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

A finca

Page 29: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Page 30: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Aspectos transversais

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

ENFOQUE DE DEREITOS HUMANOS

ENFOQUE DE EQUIDADE DE XÉNERO

ENFOQUE AMBIENTAL

ENFOQUE FAMILIAR E INTERXENERACIONAL

BUSCA DE CAUSAS PROFUNDAS E DIVULGACIÓN DE PROBLEMÁTICA, EPD

INVESTIGACIÓN PARA O DESENVOLVEMENTO E DIFUSIÓN DE LECCIÓNS APRENDIDAS (p.e. campesiño a campesiño)

Page 31: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Metodoloxía

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

PRESENTACION

RECOLLIDA DE INFORMACIÓN DA FINCA (biótico e abiótico)

RECOLLIDA DE INFORMACIÓN EN OBRADOIROS FAMILIARES (técnicas adaptadas de dinámicas DDR ou DDP,

reloxo, liña da vida, etc.)

RECOLLIDA DE INFO PERSOAL A CADA MEMBRO FAMILIAR

VALIDACIÓN INFORMACIÓN E TRABALLO DE GABINETE

DIAGNOSE E PRESENTACIÓN DO DIAGNOSE

PROPOSTAS DE ACTUACIÓN CONSENSUADAS E PRIORIZADAS (MATRIZ DE PRIORIZACIÓN, MAPAS

SOÑADOS, CAPACIDADE DE CARGA, MULTICRITERIO)

TRABALLO DE GABINETE, PROPOSTA CONSENSUADA DE PLAN DE FINANCIACIÓN E PLAN OPERATIVO

** A metodoloxía varía segundo as institucións. Ver exemplos en publicacións de MARENA-Nicaragua, FAO, La Cuculmeca , etc.

Page 32: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Acompañamento técnico continuo (extensión agroforestal)

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 33: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Presentación na familia

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 34: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Xeorreferenciación

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 35: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Diagnose medio bióticoMalnutrición

Ataque de masticadores

Falta de fósforo

Rolla e antracnose

Barrenador

Page 36: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Diagnose medio abiótico

Page 37: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Obradoiros familiares

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 38: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Planificación consensuada

Mapas pasado, actual e soñado

Matriz de priorización de

problemas

Page 39: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Productos

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 40: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Productos

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 41: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Riscos

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

- Risco de intromisión na intimidade familiar, o equilibrio pode ser fráxil.

- Risco de mal uso da información recollida polas institucións.

- Risco de participación asimétrica dos membros

- Risco de non integración nos liñamentos de enfoque de cunca hidrográfica (ex. motores)

- Risco de volta a prácticas cortopracistas, ou do contrario, que non sexa operativo por ser só medioplacista

Page 42: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Riscos

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

- Risco de non integración do resto dos axentes de desenvolvemento da zona (comunidade, institucións)

- Risco de non apropiación pola familia, sen aportacións propia e esperando só inversións externas a fondo perdido (necesario seguemento)

- Risco de propostas non axeitadas por mala recollida de información

- Risco de mala redacción, difícil de comprender para as familias e pouco sistemático

- Risco de non apropiación en grandes fincas

Page 43: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Exemplos de documentos

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

PROXECTO FIDER-ESF GALICIA

FINCA MONTESOL. FIDER

FINCA LAS LANZAS. ISF-ApD

BASE DE DATOS DE PLANS DE MANEXO

FINCA EL MOLINO. ISF-ApD

Page 44: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Técnicas e prácticas concretas que se poden propoñer

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións AGROFORESTERÍA: Uso de árbores como compoñente do manexo integral do recurso terra, para atender necesidades de vivenda, alimentación e ingreso da poboación, e servindo para a mellora e protección do solo.

AGROECOLOXÍA: sen uso de agro-químicos

SISTEMAS SILVOPASTORAIS: de combinación de gando e forestería (sombra, protección contra choivas torrenciais, alimento)

MANEXO DE SISTEMAS FORESTAIS DE LEÑA

AGRICULTURA DE PATIO OU TRASPATIO (HORTA)

MULTIPRODUCCIÓN (CAFÉ A 5 PISOS, TAUNGYA, etc.)

SISTEMAS ROTATORIOS (de cultivos, de gando, conxuntos)

Page 45: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento HumanoSedentarización do Cultivo do Millo / “La Milpa en Camellones”

EXTRAIDO DE www.inca.gob.mx/materiales_eventos/.../3-Cid-Agroforestales.ppt

Page 46: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Mellora do Distanciamento de Sementeira e Mellora do Distanciamento de Sementeira e Emprego axeitado do Fertilizante QuimicoEmprego axeitado do Fertilizante Quimico

EXTRAIDO DE www.inca.gob.mx/materiales_eventos/.../3-Cid-Agroforestales.ppt

Page 47: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Abonos Verdes e Cultivos de Coberteira

EXTRAIDO DE www.inca.gob.mx/materiales_eventos/.../3-Cid-Agroforestales.ppt

Técnicas e prácticas concretas que se poden propoñer

Page 48: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

PATIO

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

EXTRAIDO DE www.inca.gob.mx/materiales_eventos/.../3-Cid-Agroforestales.ppt

Técnicas e prácticas concretas que se poden propoñer

Page 49: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Recuperación productiva de zonas abandonadas por improductivas mediante diversas prácticas, e zanxas de filtración en curvas a nivel para recargar acuíferos

EXTRAIDO DE www.inca.gob.mx/materiales_eventos/.../3-Cid-Agroforestales.ppt

Técnicas e prácticas concretas que se poden propoñer

Page 50: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

BIODIXESTORES E COCIÑAS MELLORADAS

Técnicas e prácticas concretas que se poden propoñer

Page 51: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Algunas actividades

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

AUGA E ENERXÍA

Page 52: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

Ferramienta de xestión sostible dos recursos endóxenos, clave na protección ambiental, porque é preventiva e non

correctiva, e é integral e vencellada ao territorio e non unha acción puntual.

Ferramienta de planificación participativa para a asignación de recursos externos buscando un obxectivo

de mellora da calidade de vida

Potencialidades

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Page 53: Planes_manejo_finca

Os Plans de Manexo de Finca, Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano

NON XENERA DEPENDENCIA DE NINGÚN TIPO

A Ordenación Territorial

PMF: conceptos básicos.

PMF: elaboración

PMF: perigos e riscos

PMF: exemplos

Conclusións

Tecnoloxía para o Desenvolvemento Humano (TpDH)

TECNOLOXÍA PARTICIPATIVA

XENERA PROTAGONISMO

É UNHA TECNOLOXÍA APROPIADA (nos dous sensos: é axeitada e adaptable para cada territorio; e se poden

apropiar dela convertendo á propia poboación en axente de desenvolvemento sen poñer en perigo o

desenvolvemento doutros territorios)

REPLICABLE E AUTOREPLICABLE

Page 54: Planes_manejo_finca

MOITAS GRACIASMOITAS GRACIAS