Plan de Emerxencia Exterior (PEE) ARTEIXO QUÍMICA, S.L. 1 1.- OBXECTO E ÁMBITO DO PLAN 1.1....
107
Dirección Xeral de Emerxencias e Interior ARTEIXO QUÍMICA, S.L. Plan de Emerxencia Exterior (PEE) ARTEIXO QUÍMICA, S.L.
Transcript of Plan de Emerxencia Exterior (PEE) ARTEIXO QUÍMICA, S.L. 1 1.- OBXECTO E ÁMBITO DO PLAN 1.1....
Dirección Xeral de Emerxencias e Interior
ARTEIXO QUÍMICA, S.L.
Plan de Emerxencia Exterior (PEE)
ARTEIXO QUÍMICA, S.L.
ÍNDICE
1.- OBXECTO E ÁMBITO DO PLAN
1.1. Obxecto 1
1.2. Marco legal e documental 3
1.2.1. Marco legal 3
1.2.2. Referencias documentais 4
2.- DESCRICIÓN DO CONTORNO E DAS INSTALACIÓNS
2.1. Descrición das instalacións 5
2.1.1. Identificación e datos xerais 5
2.1.2. Descrición das instalacións e procesos 6
2.1.3. Produtos e substancias 21
2.1.4. Medios e instalacións de protección 23
2.1.5. Organización da empresa 25
2.1.5.1. Cadro de persoal/quendas de traballo 25
2.1.5.2. Organización de seguridade 26
2.2. Contorno das instalacións
2.2.1. Localización das instalacións 32
2.2.2. Ámbito xeográfico 33
2.2.2.1. Xeografía 33
2.2.2.2. Demografía 35
2.2.2.3. Xeoloxía 35
2.2.2.4. Hidroloxía 36
2.2.2.5. Meteoroloxía 36
2.2.3. Contorno natural, histórico e cultural 40
2.2.4. Contorno industrial 42
2.2.5. Rede viaria 43
2.2.6. Rede de asistencia sanitaria 45
2.2.7. Rede de saneamento 45
2.2.8. Instalacións singulares 45
3.- BASES E CRITERIOS
3.1. Identificación do risco 47
3.1.1. Riscos asociados aos produtos 47
3.1.2. Hipóteses accidentais consideradas 60
3.2. Selección e descrición da metodoloxía seguida para a definición
da zona de risco 64
3.3. Análise de consecuencias: modelos de cálculo 67
3.4. Definición das zonas obxecto de planificación 68
3.4.1. Zonas obxecto de planificación 71
3.4.2. Criterios de planificación 76
3.4.2.1. Radiación térmica 76
3.4.2.2. Sobrepresión 77
3.4.2.3. Dispersión tóxica 78
3.5. Estudo de vulnerabilidade 78
4.- DEFINICIÓN E PLANIFICACIÓN DAS MEDIDAS DE PROTECCIÓN
4.1. Medidas de protección para a poboación 83
4.1.1. Avisos á poboación 83
● Sistemas de avisos 83
● Control de accesos 83
4.1.2. Confinamento 84
4.1.3. Afastamento 84
4.1.4. Evacuación 84
4.1.5. Medidas de protección persoal 85
5.- ESTRUTURA E ORGANIZACIÓN 86
5.1. Esquema organizativo 86
5.2. Dirección do plan 86
5.3. Comité asesor 86
5.4. Centros de coordinación 87
5.4.1. CECOP (Centro de Coordinación Operativa) 87
5.4.2. CECOPAL (Centro de Coordinación Municipal) 88
5.5. Posto de mando avanzado (PMA) 88
5.6. Gabinete de información 89
5.7. Grupos de acción 89
5.7.1. Grupo de Intervención 90
5.7.2. Grupo de Seguimento e Avaliación 90
5.7.3. Grupo Sanitario 91
5.7.4. Grupo Loxístico 91
5.8. Estrutura e organización doutras entidades 92
5.8.1. Planes de Actuación Municipal (PAM) 92
5.8.2. Plan de Emerxencia Interior da Instalación (PEI) 92
5.8.3. Outros plans 93
6.- OPERATIVIDADE DO PLAN 93
6.1. Criterios e canles de notificación 93
6.2. Criterios de activación do plan 94
6.3. Procedementos de actuación 96
6.3.1. Alerta do persoal adscrito ao Plan de Emerxencia Exterior 96
6.3.2. Actuación desde os primeiros momentos da emerxencia
6.3.3. Actuación dos grupos de acción 97
6.3.4. Constitución do posto de mando avanzado (PMA) 97
6.3.5. Coordinación dos grupos de acción 98
6.3.6. Seguimento do desenvolvemento do suceso. Fin da emerxencia
6.4. Información á poboación durante a emerxencia 98
7.- CATÁLOGO DE MEDIOS E RECURSOS 98
8.- IMPLANTACIÓN E MANTEMENTO DO PLAN DE EMERXENCIA 98
8.1. Implantación do Plan de Emerxencia Exterior 99
8.1.1. Responsabilidades 99
8.1.2. Actuación de implantación 99
8.1.2.1.Divulgación do plan 99
8.1.2.2. Formación e adestramento dos integrantes dos
grupos de acción 99
8.2.Mantemento do Plan de Emerxencia Exterior 100
8.2.1. Responsabilidades 100
8.2.2. Actuacións de mantemento e mellora do plan 100
8.2.2.1.Comprobacións periódicas dos equipos 100
8.2.2.2. Exercicios de adestramento 100
8.3. Revisións do PEE e procedementos de distribución. Avaliación da
eficacia
ANEXOS
Anexo 1: Cartografía xeral
Anexo 2: Zonas de planificación. Estudo da vulnerabilidade
Anexo 3: Fichas de seguridade de produtos e substancias.
Anexo 4: Detalle dos escenarios accidentais
Anexo 5: Información para a activación do PEE
Anexo 6: Directorio telefónico
Anexo 7: Plan de transmisións
Anexo 8: Catálogo de medios e recursos
Anexo 9: Consellos á poboación: Manual de prevención do risco químico
1
1.- OBXECTO E ÁMBITO DO PLAN
1.1. OBXECTO E ALCANCE O Plan de Emerxencia Exterior defínese segundo o Real decreto 1254/1999, do 16 de
xullo, da seguinte forma:
Art. 11.4. Os órganos competentes das comunidades autónomas
elaborarán, coa colaboración dos industriais, un plan de emerxencia
exterior para previr e, de ser o caso, mitigar as consecuencias dos
posibles accidentes graves previamente analizados, clasificados e
avaliados, que estableza as medidas de protección máis idóneas, os
recursos humanos e materiais necesarios e o esquema de
coordinación das autoridades, órganos e servicios chamados a
intervir.
Polo cal, este documento establece o marco orgánico funcional para mitigar as
consecuencias dos accidentes graves orixinados pola actividade de Arteixo Química,
mediante a movilización dos recursos humanos e materiais necesarios para a protección
das persoas e dos bens situados non seu contorno, así como permitir a coordinación entre
as distintas administracións chamadas a intervir.
Este Plan de Emerxencia Exterior (a partir de agora PEE) elaborouse para facer fronte a
emerxencias que se poidan orixinar nas instalacións de Arteixo Química, S.L., situadas na
parcela 51 do Polígono Industrial de Sabón, na localidade de Arteixo, provincia da Coruña.
Arteixo Química, S.L. está afectada polo artigo 9 do R.D. 1254/1999, do 16 de xullo, polo
cal se aproban medidas de control dos riscos inherentes aos accidentes graves en que
interveñan substancias perigosas. As substancias perigosas presentes nas instalacións
pertencen tanto á táboa 1 de substancias enumeradas como á táboa 2 de categorías de
substancias e preparados non denominados específicamente.
De acordo co artigo 7.2 da Directriz básica de protección civil para o control e
planificación ante o risco de accidentes graves en que interveñen substancias perigosas,
Real decreto 1196/2003, do 19 de setembro, o PEE recolle as funcións básicas seguintes:
Determinar as zonas de intervención e alerta.
Prever a estrutura organizativa e os procedementos de intervención para as
situacións de emerxencia por accidentes graves.
2
Prever os procedementos de coordinación co plan estatal para garantir a súa
adecuada integración.
Establecer os sistemas de articulación coas organizacións das administracións
municipais e definir os criterios para a elaboración dos plans municipais de
protección civil.
Especificar os procedementos de información á poboación sobre as medidas de
seguridade que se deben tomar e sobre o comportamento que hai que adoptar en
caso de accidente.
Catalogar os medios e recursos específicos á disposición das actuacións previstas.
Garantir a implantación e o mantemento do plan.
Así mesmo, o plan establece a organización dos servizos e recursos que proceden:
Da propia Administración.
Doutras administracións públicas, segundo as súas dispoñibilidades, e das
necesidades do plan.
De entidades públicas e privadas.
NOTA: a modificación dos anexos adxuntos a este Plan de Emerxencia Exterior non
supón unha modificación deste.
Con base non prescrito polo R.D. 1196/2003 (Directriz básica de protección civil),
unicamente os accidentes de categorías* 2 e 3 motivarán a posta en marcha deste
PEE, e as autoridades limitaranse a actuar como simples informadoras á poboación
en caso de accidente 1 percibido por esta.
(*) Definición das categorías de emerxencia segundo a directriz básica:
Categoría 1: aqueles para os que se prevexan, como única consecuencia, danos
materiais non establecemento accidentado e non se prevexan danos de ningún tipo
non exterior del.
3
Categoría 2: aqueles para os que se prevexan, como consecuencias, posibles
vítimas e danos materiais non establecemento; mentres que as repercusións
exteriores se limitan a danos leves ou efectos adversos sobre o ambiente en zonas
limitadas.
Categoría 3: aqueles para os que se prevexan, como consecuencias, posibles
vítimas, danos materiais graves ou alteracións graves do ambiente en zonas
extensas e non exterior do establecemento.
1.2. MARCO LEGAL E DOCUMENTAL
1.2.1. Marco legal
NORMATIVA COMUNITARIA
Directiva 96/82/CE, do Consello, do 9 de decembro de 1996, relativa ao control dos
riscos inherentes aos accidentes graves en que interveñan substancias perigosas.
Directiva 2003/105/CE, do Parlamento Europeo e do Consello, do 16 de decembro
de 2003, pola que se modifica a Directiva 96/82/CE, do Consello, relativa ao control
dos riscos inherentes aos accidentes graves en que interveñan substancias
perigosas.
NORMATIVA ESTATAL
Lei 2/1985, de protección civil (BOE núm. 22, do 25 de xaneiro).
Norma básica de protección civil, aprobada polo Real decreto 407/1992, do 24 de
abril (BOE núm. 105, do 1 de maio).
Real decreto 1254/1999, do 16 de xullo, polo que se aproban as medidas de control
dos riscos inherentes aos accidentes graves en que interveñan substancias
perigosas. (BOE do 20 de xullo).
Real decreto 119/2005, do 4 de febreiro, polo que se modifica o Real decreto
1254/1999, do 16 de xullo, polo que se aproban medidas de control dos riscos
inherentes aos accidentes graves en que interveñan substancias perigosas.
Real decreto 948/2005, do 29 de xullo, polo que se modifica o Real decreto
1254/1999, do 16 de xullo, polo que se aproban medidas de control dos riscos
inherentes aos accidentes graves en que interveñan substancias perigosas.
4
Real decreto 1196/2003, do 19 de setembro, polo que se aproba a Directriz básica
de protección civil para o control e a planificación ante o risco de accidentes graves
en que interveñen substancias perigosas. (BOE núm. 242, do 9 de outubro).
NORMATIVA AUTONÓMICA
Lei 5/2007, do 7 de maio, de emerxencias de Galicia.
Decreto 56/2000, do 3 de marzo, polo que se aproba o Plan territorial de
protección civil de Galicia (Platerga) e a planificación, as medidas de coordinación
e a actuación de voluntarios, agrupacións de voluntarios e entidades colaboradoras
en materia de protección civil de Galicia.
Decreto 277/2000, do 9 de novembro, polo que se designan os órganos
autonómicos competentes en materia de control de riscos inherentes aos
accidentes graves en que interveñan substancias perigosas.
Decreto 109/2004, do 27 de maio, de modificación do Decreto 56/2000, do 3 de
marzo, polo que se regula a planificación, as medidas de coordinación e a
actuación de voluntarios, agrupacións de voluntarios e entidades colaboradoras en
materia de protección civil de Galicia.
Decreto 223/2007, do 5 de decembro, polo que se aproba o Estatuto da Axencia
Galega de Emerxencias.
1.2.2. Referencias documentais
Como referencias documentais base para o desenvolvemento deste documento utilizáronse
as seguintes:
Documento Data Nº
revisión
Información básica do establecemento Arteixo Química Xaneiro 2005 1
Sistema de xestión da seguridade da instalación Xaneiro 2005 1
Política de prevención de accidentes graves Xaneiro 2005 1
Análise do risco da instalación Xaneiro 2005 1
Plan de Emerxencia Interior do establecemento Xaneiro 2008 2
Ademais dos documentos sinalados na táboa anterior, tivéronse en conta o Plan territorial
de emerxencias de Galicia – Platerga, homologado pola Comisión Nacional de Protección
Civil na sesión do día 24 de marzo de 2010.
5
2.- DESCRICIÓN DO CONTORNO E DAS INSTALACIÓNS
2.1. Descrición das instalacións
2.1.1. Identificación e datos xerais
A empresa Arteixo Química, S.L. inicia a súa actividade de fabricación de química fina e
tensoactivos non ano 1979, daquela denominábase Robusa. non ano 1998, logo da súa
adquisición por parte de Cromogenia Units, muda a súa denominación á actual.
Os datos xerais do establecemento, enderezo e razón social, detállanse a seguir:
Razón social Arteixo Química, S.L.
CIF B-24284622
Enderezo Polígono Industrial de Sabón - Parcela 51 15142 – Arteixo (A Coruña)
Teléfono
Fax
CNAE 24.66
Nº rexistro industrial 1509688
Persoa de contacto
Teléfono
As coordenadas do centro das instalacións son:
UTM Xeográficas Fuso
X
539938
Y
4796512
Latitude norte
43º 19’ 05.79’’
Lonxitude oeste
8º 30’ 31.14’’ 29
2.1.2. Descrición das instalacións e procesos As instalacións de AQ están constituídas por dúas naves xemelgas e acaroadas, de catro
cubetos de tanques, dous cubetos de recipientes móbiles, á parte dunha torre de
refrixeración, dunha planta de tratamento de augas, dun taller de reparacións e
mantemento e do edificio de oficinas e laboratorios.
6
Máis detalladamente, as instalacións nas cales se almacenan e tratan substancias perigosas
presentan as características que se describen a seguir:
Zona de almacenamento de materias primas Situada dentro dunha das dúas naves de produción, cunha superficie inferior aos 300 m2,
está constituída por unha ducia de depósitos de almacenamento de materia prima,
recibida a granel e descargada mediante unha bomba móbil. Na mesma zona sitúanse uns
botellóns de nitróxeno e oxíxeno, o equipamento de aire comprimido, un xerador de
nitróxeno con depósito de 2 m3 e dúas centrífugas.
Zona de produción 1 A zona de produción 1 sitúase xunto á zona de almacenaxe de materias primas e consta
principalmente de 6 reactores de varios volumes, xuntamente con todos os equipamentos
accesorios do proceso tales como bombas, moegas, condensadores, filtros etc. Na mesma
sala sitúase un grupo de refrixeración de amoníaco, unha centrífuga e un secador. Na
mesma zona, nunha sala separada, sitúanse as caldeiras de produción de vapor.
Zona de produción 2 A zona de produción 2 sitúase na segunda nave, acaroada á descrita anteriormente. Nesta
zona están instalados 3 reactores, 2 depósitos de mesturas e outros de almacenaxe, unha
sala de filtración e seca e varios andeis para almacenaxe de palés.
Sala de caldeiras A sala de caldeiras sitúase nun espazo independente dentro dunha das naves (nave 1).
Cubetos de almacenaxe 1 O cubeto de almacenaxe nº 1 sitúase na parte oeste da parcela, xunto á planta de
tratamento de augas residuais. Está segregado en dúas partes e consta de dous tanques de
augas residuais, un tanque decantador, un tanque de augas nai e un scrubber de lavado de
gases, e polo que se refire á almacenaxe de substancias perigosas, dous tanques de
dimetilamina diluída ao 40%, un de alcohol isopropílico, un de cloruro de bencilo e un de
tetramer-K.
7
Cubetos de almacenaxe 2 O cubeto de almacenaxe nº 2 sitúase na área incluída entre a nave de produción 1 e o
edificio de oficinas. Inclúe os tanques de almacenaxe de metanol, de antranilato, de sosa,
de 2-etilhexanol, de produtos ROPOL SBDO e ROQUAT Q66/50 e de augas nai das reaccións.
Cubetos de almacenaxe de envases móbiles Os cubetos de almacenaxe de envases móbiles están situados na parte norte da parcela,
son dous distintos, un para inflamables e outro para tóxicos e corrosivos, e permiten
almacenar nunha serie de andeis recipientes móbiles de substancias clasificadas con
etiquetas de perigo correspondente á denominación, asegurando en todo momento a
contención de eventuais verteduras. Unha rampla permite o acceso de carretillas ao
interior dos dous cubetos.
Nas instalacións de AQ lévanse a cabo diferentes procesos de química fina en reactores e
equipamentos absolutamente versátiles e intercambiables entre eles. Todos os produtos se
realizan por partidas e non hai liñas de produción dedicadas, excepto a planta de
produción de dimetilbencilamina (DMBA), que é de uso exclusivo. Os principais procesos
realízanse nun único reactor e constan simplemente dunha fase de enchedura do reactor
coa materia prima e co disolvente adecuado (alcohois ou auga, principalmente) e de
adición dun dos reactantes ou do catalizador da reacción. En caso de reacción exotérmica
dosifícase o reactante e paralelamente enfríase a solución. O control das reaccións
realízase mediante toma de mostras e control dos parámetros de pH e da presenza de
materia prima non reaccionada, principalmente.
Algunhas das reaccións prevén unha segunda fase de neutralización que se realizará nun
reactor secundario coa solución máis adecuada segundo o caso. Outra operación que se
realiza é a de separación dos disolventes por destilación, realizable non mesmo reactor por
baleiro. Así mesmo, algunhas reaccións necesitan unha fase de filtración do produto, para
eliminar partes sólidas, ou, pola contra, para separar do disolvente o produto cristalizado.
Esta última operación adoita facerse por centrifugación e seca.
Algúns produtos son simples mesturas doutros produtos, que necesitan axitación e
eventualmente achega de calor para mellorar a solubilidade recíproca.
Na táboa amosada a seguir indícanse as substancias e o tipo de tanque, así como as
cantidades totais contidas e as condicións de almacenaxe.
8
9
A seguir preséntanse as especificacións dos depósitos de almacenaxe das substancias clasificadas.
10
11
12
13
14
Preséntanse en forma de táboas os datos relativos aos cubetos:
15
16
Nas seguintes táboas relaciónanse as principais tubaxes que atravesan o establecemento, é dicir, aquelas que van desde o parque de tanques
á planta de procesamento.
17
18
19
20
Canto aos servizos do establecemento, atopamos os seguintes:
EXTERNOS:
- Subministración de electricidade e outras fontes de enerxía: o establecemento
está conectado á rede eléctrica da empresa Hidrocantábrico, que lle dá
servizo á zona. A potencia contratada é de 200 kW.
- Subministración de auga sanitaria: Arteixo Química está conectada á rede de
distribución de auga da Deputación Provincial da Coruña.
- Subministración de auga contra incendios: o establecemento está conectado á
rede de auga da Deputación Provincial da Coruña.
- Subministración doutras substancias: contratouse a subministración de gas
natural para abastecemento das caldeiras, a cantidade contratada anual é de
2.900.000 kWh.
INTERNOS:
- Rede interna de distribución eléctrica: existe unha rede interna de distribución
eléctrica, conectada cun centro de transformación de 630 kVA e relación de
transformación 15.000/380 V.
- Auga quente e outras redes de distribución de líquidos: a auga quente xérase e
almacénase a 85º C nun depósito e está dispoñible para o consumo de fábrica.
O quentamento realízase mediante un serpentín interno polo cal circula aceite
térmico que provén das caldeiras.
- Sistemas de comunicación: existen teléfonos nas oficinas, non laboratorio, nos
vestiarios (con sirena na fábrica) e non taller de mantemento. Fax, correo
electrónico e teléfonos sen fíos son outros medios existentes na fábrica.
- Aire para instrumentación: o aire para instrumentación chega a través dun
sistema de compresión xeral da planta, formado por un compresor de 2,9
m3/min (7,5 bar) cun motor de 18,5 kW, un depósito acumulador de 1 m 3 e
unha rede de aire comprimido que percorre toda a fábrica.
- Nitróxeno: disponse dun xerador de nitróxeno de membranas a partir de aire
comprimido cunha rede igualmente estendida aos reactores e depósitos de
21
cloruro de bencilo para inertización. Dispón dun depósito acumulador de 2 m3
na nave 1.
OUTROS SERVIZOS:
- Rede de tratamento de residuos: a fábrica dispón dunha instalación para a
recollida, selección e tratamento interno de residuos líquidos. Dispón dunha
instalación depuradora de augas residuais, constituída por un sistema de
depuración con reactor biolóxico de 500 m3. A súa capacidade é de 100
m3/día. Para residuos sólidos, lodos, envases e outros, acódese a xestores
autorizados.
- Rede de sumidoiros e sistemas de evacuación de augas residuais: sistema de
canles nas dúas naves de fabricación para recolla de verteduras e posterior
envío á depuradora. As augas pluviais envíanse ao exterior a través de
conexión coa rede de sumidoiros dispoñible non polígono.
- Dispositivos de control e recolla de auga contra incendios: as augas contra
incendios recóllense nas quenllas con destino á depuradora non interior da
planta, mentres que non exterior actualmente flúen á rede de pluviais. Está
previsto garantir a estanquidade da planta mediante unha arqueta de
selección neste ano.
SERVIZOS DE VIXILANCIA:
- Servizos de supervisión de accesos ou detección de intrusións: a fábrica está
completamente valada para evitar calquera intrusión e dispón dunha alarma
conectada coa central de alarmas. Conta cunha patrulla de vixilantes do
polígono cando non exista actividade na fábrica (vacacións, sábados, domingos
e festivos).
2.1.3. Produtos e substancias As substancias perigosas presentes nas instalacións de Arteixo Química pertencen tanto á
táboa 1 de substancias enumeradas do anexo I do R.D. 1254/1999, como á táboa 2 de
categorías de substancias e preparados non denominados especificamente, aínda que as
cantidades almacenadas de substancia enumerada se reducen a 8 Tm de metanol.
22
A seguir detállanse as cantidades de substancias clasificadas almacenadas na instalación:
Limiar Substancias específicas
Parte 1 anexo I R.D. 1254/1999 Inferior Superior
Cantidade
(t)
Metanol 500 5000 8
Categoría de substancias e preparados non denominados especificamente:
Limiar Categoría de substancias perigosas
Parte 2 anexo I R.D. 1254/1999 Inferior Superior Cantidade
(t)
1. Moi tóxica 5 20 20
2. Tóxica 50 200 60
3. Comburente 50 200 -
4. Explosiva 50 200 -
5. Explosiva 10 50 -
6. Inflamable (frase R10) 5000 50000 100
Frase R17 50 200 - 7. Moi Inflamable
Líquido moi infl. 5000 50000 200
8. Extremadamente Inflamable 10 50 -
R50 200 500 150 9. Perigosa para o ambiente
R51 e R53 500 2000 50
R14 100 500 1 10. Calquera clasificación distinta
con enunciados de risco R14 ou R29 R29 50 200 -
23
A seguir detállanse as substancias representativas presentes non establecemento:
Categoría de substancias perigosas (parte 2, anexo I R.D. 1254/99)
Substancias representativas
1. Moi tóxica Dicloroetiletero Dimetilsulfato
2. Tóxica
Cloruro de bario cristalizado Cloruro de bencilo Epiclorhidrina Acrilonitrilo
6. Inflamable Alcohol isobutílico Produto R10
7b. Líquido moi inflamable
Alcohol isopropílico Dietilamina 40% ROQUAT SM 75 Tolueno
R50
Amiet 105c BARQUAT PQ2 Cloruro de cinc
9. Substancias perigosas para o ambiente
R51/53
Amidoamina TO-30 TETRANYL BIM 85 Tetramer-K
10. Calquera clasificación distinta en combinación cos enunciados de risco seguintes: R14 Metilato sódico
2.1.4. Medios e instalacións de protección Preséntase nesta epígrafe unha listaxe dos medios de prevención e protección distribuídos
non establecemento de Arteixo Química, recollidos por tipoloxía.
PROTECCIÓN DAS INSTALACIÓNS
Hidrantes:
− Zona de produción 2 ao lado do taller − Zona de produción 1 ao lado do cubeto
Bocas de incendio equipadas (BIE):
Zona de produción 1 e 2 Ao lado dos andeis 2 unidades
Zona de produción 1 Xunto á sala de caldeiras 1 unidade
Almacén exterior móbiles Na parede exterior da nave 1 unidade
Depósito de gasóleo 1 unidade
24
Rede de abastecemento de auga contra incendios e xogo de bombas:
A rede de auga contra incendios aliméntase dunha piscina de auga contra incendios, que pola súa vez é alimentada desde un pozo interior á factoría, que actúa como pulmón. Esta rede está formada por un circuíto pechado que se alimenta mediante 3 bombas, unha bomba jockey, unha bomba eléctrica abastecida da rede e unha bomba con motor diésel. Así mesmo, a presión máxima da rede de auga contra incendios é de 90 m.c.a. O caudal mantido é de 90 m3/h. As bombas contra incendios dispoñen dun dispositivo de alarma situado non exterior do foso en que está a súa posta en marcha.
Extintores móbiles:
Zona de produción 1 5 unidades po 9 kg
Zona de produción 1 1 unidades espuma 100 kg
Zona de produción 2 2 unidades po 9 kg
Zona de produción 2 1 unidades espuma 100 kg
Almacén exterior móbiles 3 unidades po 9 kg
Oficinas 2 unidades CO2 5 kg
Taller 1 unidade po 9 kg
Caseta gas ERM 1 unidade po 9 kg
Centro de transformación 1 unidade CO2 5 kg
PROTECCIÓN DAS PERSOAS
Equipamentos de protección persoal:
− Lentes contra salpicaduras. − Pantallas faciais. − Máscaras antipó. − Semimáscaras para filtros de gases. − Botas de protección. − Capuchas para o po. − Luvas de protección química. − Luvas de coiro.
Duchas de emerxencia e lavaollos:
− Un lavaollos en cada nave. − Tres duchas nos vestiarios lindeiros ás naves de produción. − Unha ducha lavaollos non cubeto de fixos inflamables. − Dúas duchas con lavaollos non cubeto de almacenaxe de envases móbiles en andeis.
Material sanitario de primeiros auxilios:
− Unha caixa de urxencias nos vestiarios. − Unha caixa de urxencias non taller de mantemento. − Unha caixa de urxencias non laboratorio.
25
PROTECCIÓN DO AMBIENTE
Barreiras de contención:
− Barreiras de contención para pequenos derramamentos de tipo absorbente. − Area nas proximidades das arquetas de pluviais máis conflitivas.
Bombas para transvasamento e contedores de emerxencia:
− Existen varias bombas pneumáticas móbiles e dúas bombas de fuso tipo "mono" de desprazamento positivo, tamén móbiles, con materiais adecuados para os trasfegas.
OUTROS
Iluminación de emerxencia:
− Iluminación de emerxencia en todas as saídas.
2.1.5. Organización da empresa
2.1.5.1. Cadro de persoal/quendas de traballo
Os recursos humanos con que se compón o cadro de persoal da empresa, así como as súas
quendas de traballo, detállanse a seguir:
Departamento Persoal xornada
normal Persoal por quenda
Número de quendas
Dirección 1
Administración/Loxística 2
Calidade/Laboratorio 3
Produción 8 3/2 3
Mantemento/instalacións 3
Seguridade e Ambiente1 0
Deberíamos indicar que poden existir, ademais, persoas alleas á actividade que se poden
achar nas instalacións. Estas son: visitas e transportistas, que en todo momento estarán
baixo a custodia de, polo menos, unha persoa do cadro de persoal de Arteixo Química, S.L.
O horario de traballo da fábrica é de 24 horas durante os 5 días da semana e non existe
actividade nela durante as fins de semana e festivos.
1 O cargo de responsable de Ambiente é asumido polo propio director da planta, mentres que o cargo de responsable de Seguridade recae non responsable de Mantemento e Instalacións.
26
En xornadas de vacacións, festivos ou fin de semana, o Servizo de Vixilancia do Polígono de
Sabón encargarase de avisar, en caso de detectar algunha anomalía ou incidencia, o
director de Emerxencia, ou o xefe de Intervención, e estes avisarán os medios externos se
for necesario.
2.1.5.2. Organización da seguridade
A organización de seguridade de Arteixo Química implica a todo o persoal do cadro de
persoal, desde os niveis máis altos ata os inferiores. Cada un ten asignadas
responsabilidades e funcións para facer fronte a unha posible emerxencia e participa
activamente nela.
A estrutura é a seguinte:
Recaen sobre o director da instalación as funcións de asegurar a execución das accións de
identificación, avaliación e control dos riscos de accidentes graves, así como garantir a
información e formación dos traballadores nos aspectos relativos á prevención de
accidentes graves.
Descríbese a seguir a estrutura organizativa de resposta a posibles emerxencias para as
distintas situacións laborables existentes. Cada unha destas situacións leva asociado un
organigrama de emerxencia.
DIRECCIÓN
Resto do cadro de persoal
Xefe de Seguridade
27
A. Plantas produtivas en marcha e oficinas con actividade. Esta situación ten lugar cando todas as plantas de produción están en marcha e as oficinas
con actividade. Tamén pode haber presenza dun número indeterminado de persoas que
leven a cabo actividades auxiliares (mantemento de equipamentos ou instalacións,
montaxe de obras, enxeñaría civil etc.).
Esta situación corresponde ao período de actividade comprendido entre luns e venres, das
8:00 ás 19:00 h, o que supón a caracterización desta situación como laborables diúrnos, así
dáse, neste caso, o maior nivel de ocupación da planta.
Neste caso, todos os cargos adscritos ao Plan de autoprotección están habitualmente
presentes nas instalacións. O organigrama de emerxencia é o A.
B. Plantas produtivas en marcha e oficinas sen actividade. Esta situación ten lugar cando todas as plantas de produción están en marcha, pero sen
ningún tipo de actividade nas oficinas.
Esta situación corresponde ao período de actividade comprendido entre luns e venres, das
19:00 ás 8:00 h, o que supón a caracterización desta situación como laborables nocturnos.
Neste caso, todos os cargos adscritos ao Plan de autoprotección non están presentes nas
instalacións, polo que se aplicará o organigrama de emerxencia B.
C. Plantas produtivas paradas, sen actividades auxiliares. Esta situación ten lugar cando todas as plantas de produción están paradas, sen ningún tipo
de actividade, e tampouco se levan a cabo actividades auxiliares de mantemento ou de
enxeñaría nas instalacións. Esta situación pode darse durante períodos vacacionais e
durante os días festivos.
Neste caso, non hai presenza de persoal na empresa. O director de Emerxencia non está
fisicamente na planta, senón en situación localizable 24/24 horas mediante teléfono fixo.
Igualmente, o xefe de Intervención está localizable mediante teléfono móbil.
28
ORGANIGRAMA DE EMERXENCIA. SITUACIÓN A. Plantas produtivas en marcha e oficinas con actividade.
DIRECTOR EMERGENCIA
JEFE DE INTERVENCIÓN
EQUIPO DE APOYO
EQUIPO PRIMERA
INTERVENCIÓN
NIVEL I DIRECCIÓN EMERGENCIA /
REPRESENTACIÓN EMPRESA
NIVEL II DIRECCIÓN OPERATIVA
NIVEL III GRUPOS OPERATIVOS BOMBEROS
COORDINARREFERIR ASESORAR
COMUNICAR CON EL EXTERIOR
ASESORARINCORPORARSE
EMERGENCIACONTENER
MITIGAR EVACUAR
RESOLVER
DISOLVER
REDISTRIBUIR
COMUNICAR
29
ORGANIGRAMA DE EMERXENCIA. SITUACIÓN B. Plantas produtivas en marcha e oficinas sen actividade.
LOCALIZABLES
24/24 HORAS ASESORAR
COMUNICAR CON EL EXTERIOR DIRECTOR
EMERGENCIA
JEFE DE INTERVENCIÓN
EQUIPO PRIMERA
INTERVENCIÓN
NIVEL I DIRECCIÓN EMERGENCIA /
REPRESENTACIÓN EMPRESA
NIVEL II DIRECCIÓN OPERATIVA
NIVEL III GRUPOS OPERATIVOS BOMBEROS
ALERTAR ASESORAR
EMERGENCIACONTENER
SIN ARRIESGARSE EVACUAR
RESOLVER
COMUNICAR
ALERTAR
ASESORAR
30
ORGANIGRAMA DE EMERXENCIA. SITUACIÓN C. Plantas produtivas paradas, sen actividades auxiliares.
LOCALIZABLES
24/24 HORAS ASESORAR
COMUNICAR CON EL EXTERIOR DIRECTOR
EMERGENCIA
JEFE DE INTERVENCIÓN
SERVICIO DE VIGILANCIA
DEL POLÍGONO
NIVEL I DIRECCIÓN EMERGENCIA /
REPRESENTACIÓN EMPRESA
NIVEL II DIRECCIÓN OPERATIVA
NIVEL III GRUPOS OPERATIVOS BOMBEROS
ALERTAR
ASESORAR
EMERGENCIADETECTAR
INFORMAR
RESOLVER
COMUNICAR
ALERTAR
ASESORAR
31
Para centralizar as comunicacións e actuacións en caso de emerxencia, existe un Centro de
Control de Emerxencias, cuxas características se detallan a seguir:
CENTRO DE CONTROL DE EMERXENCIAS - CCE
LOCALIZACIÓN:
Situado na oficina de Administración, lugar desde onde se dirixirán todas as accións relacionadas coa emerxencia.
En caso de verse afectada a oficina de Administración pola emerxencia, o director de Emerxencia decidirá a nova localización do CCE fóra das instalacións de AQ.
FUNCIÓN:
É o lugar onde estará situado o director de Emerxencia, o responsable do Grupo de Evacuación e o responsable do Grupo de Comunicacións.
MEDIOS
− Dúas liñas de teléfono exterior + fax. − Dúas liñas de teléfono interior. − Dous teléfonos sen fíos para as comunicacións entre:
- O director de Emerxencia cos responsables dos diferentes grupos. - O director operativo cos responsables dos diferentes grupos.
− Planos da planta e mapas da zona − Lista do persoal clave cos seus enderezos e teléfonos. − Plan de autoprotección. − Análise do risco − Avaliación dos riscos laborais da planta. − Fichas de seguridade das substancias e produtos. − Listaxe dos servizos externos de emerxencia e dos organismos oficiais cos seus enderezos e
teléfonos.
No anexo correspondente ao directorio telefónico inclúense os nomes, postos e teléfonos
de localización do persoal designado para actuar en caso de emerxencia.
As sucesivas modificacións nos anexos deste Plan de Emerxencia Exterior por motivo de
cambios de persoal implicado nas actuacións en caso de emerxencia non suporá a
modificación do propio plan.
32
2.2.- CONTORNO DAS INSTALACIÓNS
2.2.1. Localización da instalación
A planta de fabricación de tensoactivos e química fina da empresa Arteixo Química, S.L.
está situada non Polígono Industrial de Sabón, non termo municipal de Arteixo (A Coruña),
que ocupa unha parcela de aproximadamente 9.000 m².
A parcela limita:
- Ao norte cunha zona non urbanizada, parcialmente dedicada a cultivos.
- Ao sur coa avenida Educación do polígono.
- Ao leste coa empresa Estrunhave.
- Ao oeste cun camiño de servidume que permite o acceso á zona de cultivos.
O Polígono Industrial de Sabón conta con máis de 3.000.000 de m2, as empresas instaladas
son arredor de 100 e os traballadores empregados son sobre 4.500.
Sitúase no termo municipal de Arteixo e os termos municipais máis próximos son os da
Coruña, A Laracha e Culleredo.
Indícanse na seguinte táboa as coordenadas UTM do centro do establecemento:
UTM Xeográficas
X Y Latitude norte Lonxitude oeste
539938 4796512 43º 19’ 05.79’’ 8º 30’ 31.14’’
O acceso principal á planta realízase desde a confluencia da avenida Educación coa
avenida Prensa e a avenida Enerxía.
Vista aérea das instalacións
33
2.2.2. Ámbito xeográfico
2.2.2.1. Xeografía A planta de Arteixo Química, S.L. está situada no Polígono Industrial de Sabón, no termo
municipal de Arteixo (A Coruña). Trátase dun polígono cunha superficie total de 3.000.000
de m2.
Canto á topografía, hai que dicir que o polígono está nunha área de lixeiro declive
comprendida entre os 10 e os 50 metros de altura, delimitada por relevos montañosos
comprendidos entre os 100 e os 200 m, o máis próximo dos cales é o monte de San Tirso,
que separa as instalacións da praia de Alba. Estes relevos están cubertos por vexetación,
constituída principalmente por coníferas.
Cómpre destacar que na zona se encontra o encoro de Rosadoiro, constituído por unha
presa na desembocadura do Rego das Teixueiras. Este pequeno encoro divide pola metade
o polígono industrial e constitúe un punto de paso obrigado para a entrada a este desde A
Coruña, tanto por estrada convencional como por autoestrada.
Os termos municipais máis próximos ao de Arteixo son os da Coruña, A Laracha e
Culleredo.
Inclúese a seguir o mapa topográfico da zona.
34
35
2.2.2.2. Demografía Segundo datos do INE, o Concello de Arteixo contaba no ano 2007 con case 28.000
habitantes. A gráfica que se mostra a seguir reflicte a evolución da poboación entre os
anos 2001 e 2007.
A continuación preséntase unha táboa resumo das poboacións máis próximas co número de
habitantes aproximado e a distancia desde a instalación de Arteixo Química.
POBOACIÓN DISTANCIA desde AQ
(en km) Nº HABITANTES (ano 2007/2008)
A Coruña 11 245.164
Arteixo 1 27.713
A Laracha 9 10.943
Culleredo 11 26.707
2.2.2.3 Xeoloxía
O Concello de Arteixo sitúase ao suroeste da cidade da Coruña, e dentro do marco
xeolóxico rexional localízase dentro da zona IV Galicia-Tras Os Montes. Pola súa vez, esta
áchase no seu dominio oeste onde se diferencian dous dominios xeolóxicos:
- Zona leste formada por granitos localizados en diferentes fases da oroxenia
hercínica.
- Zona oeste, formada por rochas metamórficas de sedimentación posiblemente
antepaleozoica, de metamorfismo probablemente hercínico, na cal se instrúen
granitos prefase e senfase.
36
As instalacións de Arteixo Química encádranse na folla número 045-11 do Mapa Xeolóxico
de España.
2.2.2.4 Hidroloxía
As características especiais da vexetación existente nas terras de Arteixo determinan que a
rede hidrográfica da comarca estea formada por ríos e regatos de pequeno percorrido que
desaugan rapidamente no mar.
Os ríos máis importantes do municipio de Arteixo son o Arteixo ou Bolaños e o Seixedo, que
desembocan a ambos os lados da praia de Alba, situada entre a Punta Cancela e a Punta de
Alba, ao oeste do termo municipal de Arteixo.
O río Seixedo desemboca no mar a través da praia de Alba, entre esta e a Punta da Ría. O
seu curso ten unha lonxitude total de 10,2 km e a superficie total da súa bacía é de 30,85
km2. Entre os afluentes máis importantes está o Rego das Teixueiras, que transcorre
paralelamente á autoestrada AG-55, ata a súa confluencia co Seixedo na zona das
Aguceiras.
O río Arteixo ou Bolaños ten as súas fontes no municipio de Culleredo. Despois dun curto
percorrido, o río adéntrase nas terras de Arteixo. Desemboca no mar entre a praia de Alba
e a Punta de Alba, despois dun traxecto de aproximadamente 9 km. Está a 10 m da
instalación.
Existen outros regatos de menor entidade como son o Rego da Cortiña e o Rego de Sisalde,
que desembocan ao leste de Punta Langosteira e ao leste da praia de Barrañán,
respectivamente.
A praia de Raña está situada a 1.000 m das instalacións de Arteixo Química.
2.2.5 Meteoroloxía
A información meteorolóxica que se inclúe neste punto foi facilitada:
• Pola Secretaría Xeral de Infraestruturas do Ministerio de Fomento.
• Pola Axencia Estatal de Meteoroloxía (Aemet), do informe redactado para o Plan de
Emerxencia Exterior de Arteixo Química, tomando como observatorio de referencia
o da Coruña, cuxa situación é:
37
Na estatística de vento e no cálculo da frecuencia das distintas categorías de
estabilidade atmosférica utilizáronse as observacións realizadas ás 00.00, 7.00,
13.00 e 18.00 horas UTC durante os últimos 10 anos. Para a elaboración das
estatísticas relativas á precipitación e aos meteoros utilizáronse os datos recollidos
por este observatorio ao longo dos últimos 40 anos.
• Temperatura
As temperaturas medias anuais da zona de estudo sitúanse arredor dos 13-14º C e as
mínimas no inverno, xaneiro e febreiro, próximas aos 9º C. A amplitude térmica media é
reducida, cun valor próximo aos 9º C.
Á vista destes datos, pódese apreciar que non se trata dun clima extremo, senón máis ben
suave no que a temperaturas se refire, no cal a influencia mariña se fai sentir, provocando
unha clara ausencia de continentalidade que tempera os extremos.
O período cálido esténdese ao longo dos meses de xullo a setembro, con temperaturas
medias mensuais entre 17-19º C, con valores máximos en agosto, no cal superan os 22º C,
cunhas medias máximas absolutas que poden superar os 28º C tamén en xullo.
As máximas absolutas para os meses de xullo e agosto non superan en ningún caso os 30º C,
cunha media anual de 22,5º C.
O período invernal que abrangue os meses de decembro, xaneiro e febreiro presenta
valores mensuais medios que roldan os 10º C, cunha temperatura media de mínimas de
7ºC.
Inverno Verán
Media 13-14º C Media 17-19º C
Mínima 9º C Máxima 28º C
• Precipitacións
Nesta epígrafe facilítase a información estatística básica sobre o réxime de precipitacións
na zona de estudo. A información desagregouse por meses e refírese aos valores mensuais
de precipitación total, número de días de precipitación apreciable, número de días con
precipitación, así como días con precipitación maior de 10 e de 30 l/m3.
38
Os meses con precipitacións máis abundantes e intensas corresponden ao outono e ao
inverno, mentres que en xullo e agosto se rexistran uns 30 l/m3 e só ocasionalmente se
superan os 10 l/m3 en 24 h. Ao longo do ano son escasas as precipitacións de máis de
30l/m3 e, en cambio, son abundantes os días de chuvia, que durante os meses invernais
superan, por termo medio, as dúas semanas.
• Condicións de vento
A táboa reflicte as frecuencias anuais de dirección e velocidade do vento. Establecéronse,
de acordo co especificado na alínea a) do punto A.2.8 do anexo I do R.D. 1196/2003, do 19
de setembro, catro intervalos de velocidade e os oito rumbos para a dirección do vento. Ás
calmas, velocidades inferiores a 2 km/h, que representan aproximadamente o 7% do total,
non se lles asigna dirección, polo cal se repartiron entre os 8 rumbos proporcionalmente ao
peso de cada rumbo dentro do primeiro intervalo de velocidades.
Os ventos de menos de 5 km/h, próximos á calma, representan o 20% do total das
observacións; arredor das dúas terceiras partes da frecuencia corresponden ao intervalo
comprendido entre 5 e 20 km/h, que poderíamos denominar ventos frouxos, porén os
ventos moderados representan aproximadamente un 17%. A proporción de ventos fortes,
con velocidades medias en 10 minutos superiores a 40 km/h, é moi cativa, aparecen
asociados aos temporais invernais, durante os cales non é infrecuente que se midan rachas
de vento superiores a 100 km/h. As direccións dominantes son as situadas arredor do SW,
así como do N e NE. Ben que as primeiras son características do inverno e as segundas máis
habituais en verán, as direccións dominantes están presentes en todas as épocas do ano.
39
Amósase a seguir unha rosa de ventos da estación da Coruña:
• Categorías de estabilidade. Inversións
A táboa amosa a porcentaxe media anual en que se observan as seis categorías de
estabilidade de Pasquill. Os cálculos realizáronse mediante o método de Turner, a partir
dos valores do vento e a nubosidade rexistrados polo observatorio da Coruña.
Obsérvase un claro predominio da categoría da estabilidade D (neutra), que xunto coas
categorías E (lixeiramente estable) e F (estable), representan casi o 80% do total de
observacións. As situacións moi inestables corresponden a menos do 1% dos casos. O 17%
restante repártese entre a clase B (inestable) e a C (lixeiramente inestable).
Dentro do 13% de situacións de estabilidade estarían as inversións. Para determinar a
frecuencia con que estas se presentan nas capas máis baixas da atmosfera recorreuse ao
arquivo de radiosondaxes do observatorio da Coruña, que dispón de observacións diarias ás
40
00.00 e 12.00 UTC. O segundo e o terceiro punto da sondaxe, que corresponden a unhas
alturas medias sobre o chan de 56 e 112 metros, respectivamente, amosan a existencia
dunha inversión no 10% dos casos.
• Meteoros
No verán, as néboas de orixe mariña afectan con frecuencia o litoral da provincia da
Coruña; entre xuño e setembro obsérvase a presenza de néboa durante uns seis días ao
mes. As frecuencias de tormentas, pola contra, presentan un máximo durante os meses
invernais, trátase de tormentas asociadas ao paso frecuente de sistemas frontais durante
esta época do ano.
• Humidade
A humidade do lugar é pouco variable e elevada, presenta un valor máximo en setembro e
outubro, cun 81%, mentres que o mínimo se dá en abril, cun 76%. O valor medio anual é do
79%.
2.2.3. Contorno natural, histórico e cultural
O Concello de Arteixo ten un contorno natural importante. Hai que mencionar como
espazos singulares o encoro do Rosadoiro, declarado refuxio de caza, e Punta Langosteira,
espazo incluído como sistema de protección de costas.
O encoro do Rosadoiro está situado no municipio de Arteixo e trátase dun encoro artificial
construído pouco antes do establecemento da central térmica de Sabón.
Punta Langosteira é unha península de máis de 50 ha de matogueira e rochas modeladas
polo vento e a influencia mariña, que albergan comunidades vexetais e animais moi
adaptadas a estas limitacións climáticas.
41
Componse de comunidades estables de pouca diversidade, pero cun valor especial por se
tratar dunha das poucas zonas virxes e difíciles de transitar do litoral provincial.
Ademais das sinaladas, no municipio localízanse outras zonas importantes protexidas tales
como o espazo declarado como zona de especial protección dos valores naturais (Costa da
Morte).
En canto á vexetación potencial desta zona, pertence á serie colina galaico-portuguesa
acidófila do carballo ou Quercus Robur, vexetación potencial, carballeiras acidófilas. No
entanto, na liña de costa, dadas as súas características biofísicas, as comunidades vexetais
alí inventariadas responden a outra tipoloxía de vexetación potencial, son comunidades de
litoral características.
A vexetación potencial foi substituída por cultivos forestais de piñeiros e eucaliptos, queda
o resto do territorio cuberto por extensas áreas de mato, cultivos agrícolas e áreas
industriais ou urbanizadas.
Canto ás principais formacións vexetais, atopamos:
- Comunidades de rocha costeira.
- Comunidades de praias.
- Vexetación de ribeira.
- Eucaliptais e piñeirais.
- Matogueiras.
- Prados, pastos, pasteiros e terreos de cultivo.
- Comunidades da zona mesolitoral.
No que se refire á fauna da zona, hai que dicir que o medio galego foi altamente
influenciado polo home, son escasos os ecosistemas non alterados de ningún xeito pola
acción antrópica e constitúen, en conxunto por tanto, un gran mosaico de diferentes
hábitats (case sempre de reducidas dimensións) en que o solapamento entre especies é
notable.
No contorno histórico do Concello de Arteixo existen restos arqueolóxicos que se
encontran detallados no Inventario de Xacigos Arqueolóxicos da Xunta de Galicia.
42
2.2.4. Contorno industrial
O Polígono Industrial de Sabón, en Arteixo, constitúe un dos contornos industriais máis
importantes dos arredores. Os seus inicios remóntanse ao ano 1965, cando se delimitan os
terreos e os proxectos de infraestruturas. As primeiras empresas instálanse a principios dos
anos 70.
A superficie do polígono é de máis de 3.000.000 de m2, con arredor de 100 empresas
instaladas e máis de 4.500 traballadores empregados.
Actualmente estase a executar un novo polígono industrial no contorno do concello de
Arteixo cuxos datos de proxecto prevén a construción de 100 parcelas. Os datos amósanse
a seguir:
Acteca – Actividades Económicas de Arteixo
Promotor / xestor Concello de Arteixo / IGVS
Estado de
desenvolvemento Proxecto sectorial
Ano inauguración ________________
Nº parcelas 100
Superficies
Industrial 938.263 m2 Vías 188.014 m2
Equipamentos 31.027 m2 Aparcamentos 20.557 m2
Servizos 11.423 m2 Reserva infraestruturas 31.039 m2
Zonas verdes 259.439 m2 Total 1.479.762 m2
Vías internas Largo de calzada
Principal 17 m
Secundario 14 m
Á parte de Arteixo Química, os principais establecementos que tratan produtos químicos
no polígono son os que se mostran na táboa adxunta.
43
COMPAÑÍA ACTIVIDADE ACTECO Xestión e reciclaxe de residuos
CORTIPLAS Transformación de poliéster
DIANA FOREST Madeireira especializada no deseño e produción de todo tipo de labores de madeira natural, desde a explotación ao tratamento e á elaboración.
FERROATLÁNTICA Fabricación de silicio metal
INOSA Fabricación produtos de poliestireno expandido
NORQUIMIA Fabricación e comercialización de produtos químicos para a construción e o mantemento industrial
OXICORTE Oxicorte industrial
OXINOR Oxicorte industrial
RYLESA Química
UNIÓN FENOSA Produción enerxía eléctrica central térmica
As instalacións industriais situadas nos arredores de Arteixo Química, así como a súa
actividade e distancia á planta obxecto de estudo, recóllense na táboa seguinte:
EMPRESA ACTIVIDADE DISTANCIA
ESTRUNHAVE Prefabricados de formigón 30 m
TESEIN, S.A. Instalacións de seguridade e contra incendios 25 m
TEAIS, S.A. Fabricación e comercialización de revestimentos,
morteiros especiais, microformigóns, pinturas, aditivos
para morteiros e formigóns, adhesivos e outros produtos
especiais
150 m
PERFIALSA, S.L. Extrusión de aluminio 250 m
RETSA II, S.A. Galvanización en quente por inmersión. Tratamentos
superficiais para anticorrosión do ferro e do aceiro 25 m
BAJAMAR SÉPTIMA Alimentación 140 m
2.2.5. Rede viaria
Os accesos e vías de comunicación do Polígono Industrial de Sabón recóllense a seguir:
44
A autovía A-6 é a única vía da rede do Estado presente, as vías restantes son da rede
autonómica e das redes primaria e secundaria.
A autoestrada AG-55 conecta A Coruña con Carballo e posibilita o acceso á cidade da
Coruña desde Arteixo.
O enlace de Arteixo conecta, a través das vías AC-551, A-6 e AG-55, coa glorieta de Sabón,
que constitúe a entrada principal ao polígono e presenta unha alta densidade de tráfico
con graves problemas de conxestión en horas punta. Desta glorieta parten conexións,
ademais de co polígono, co núcleo de Arteixo e as estradas AC-552 e AC-415. Trátase de
vías de elevada IMD (intensidade media diaria), que serven de comunicación entre Arteixo
e A Coruña a través dos núcleos de Vilarrodís e O Moucho (pola AC-552) e Oseiro, Pastoriza
e Meicende (pola AC-415) e presentan varios tramos de travesía que ralentizan a
circulación.
Da rede provincial cabe destacar as vías interiores do Polígono Industrial de Sabón (CP-
0504 e CP-0509) e a vía de conexión entre Pastoriza e O Portiño de Suevos (CP-0503).
Recóllense a seguir as vías de comunicación máis próximas ás instalacións:
VÍA DISTANCIA
Autovia A-6 3,5 km
Autoestrada A-55 4 km
Comarcal AC-552 1,5 km
45
2.2.6. Rede de asistencia sanitaria
O Concello de Arteixo conta con centros de saúde destinados á atención primaria, así como
ao servizo de urxencias. Na actualidade son dous os centros existentes, pertencentes ao
Servizo Galego de Saúde; un situado na propia localidade de Arteixo e outro no núcleo de
Meicende.
No polígono industrial existe unha clínica asistencial de carácter privado.
No que a centros hospitalarios públicos se refire, cómpre o desprazamento á cidade da
Coruña ata o CHU da Coruña. Existen outros centros de carácter privado que se localizan
tamén na cidade, tales como o Hospital San Rafael ou o Centro Hospitalario Santa Teresa
(Policlínico).
2.2.7. Rede de saneamento A instalación dispón, de acordo coa normativa vixente, de redes de saneamento
independentes para augas pluviais e augas contaminadas.
A instalación dispón de sistema de tratamento de augas.
Así mesmo, a instalación dispón de rede de recolla de augas pluviais, cuxas canalizacións
son independentes.
2.2.8. Instalacións singulares
Como instalacións singulares industriais comprendidas dentro do ámbito do Polígono
Industrial de Sabón, podemos mencionar a central térmica e o ciclo combinado Unión
Fenosa-Gas Natural, a fábrica de produtos de impermeabilización de Teais e a fábrica de
aliaxes de Ferroatlántica.
A 30 metros da instalación está a empresa Estrunhave, S.L., dedicada á elaboración de
prefabricados de formigón.
A empresa de galvanizados Retsa II así como Tesein, dedicada a instalacións de seguridade
e contra incendios, tamén se encontran nas inmediacións de Arteixo Química.
O cadro seguinte amosa tanto as actividades como as distancias das ditas instalacións a
Arteixo Química.
46
EMPRESA ACTIVIDADE DISTANCIA
ESTRUNHAVE Prefabricados de formigón 30 m
TESEIN, S.A. Instalacións de seguridade e contra incendios 25 m
TEAIS, S.A. Fabricación e comercialización de revestimentos,
morteiros especiais, microformigóns, pinturas, aditivos
para morteiros e formigóns, adhesivos e outros produtos
especiais
150 m
PERFIALSA, S.L. Extrusión de aluminio 250 m
RETSA II, S.A. Galvanización en quente por inmersión. Tratamentos
superficiais para anticorrosión do ferro e aceiro 25 m
BAJAMAR SÉPTIMA Alimentación 140 m
FERROATLÁNTICA Fabricación de silicio metal 4000 m
CENTRAL TÉRMICA E
CICLO COMBINADO Produción de enerxía eléctrica 1500 m
Canto a outro tipo de instalacións, atopamos no contorno do establecemento centros
educativos de carácter público e instalacións deportivas municipais, as cales pasamos a
detallar a continuación.
INSTALACIÓN ENDEREZO DISTANCIA A
ARTEIXO QUÍMICA
IES de Sabón Avda. Arsenio Iglesias, 47 800 m
CEIP Ponte dos Brozos Avda. Arsenio Iglesias, 34 1.300 m
Escola Infantil Trasnos Avda. Arsenio Iglesias, 1 1.000 m
IES Manuel Murguía Avda. Arsenio Iglesias, s/n 1.000 m
Polideportivo Municipal Avda. Arsenio Iglesias, s/n 1.000 m
Piscina municipal Avda. Arsenio Iglesias, s/n 1.000 m
Campo de fútbol ‘Ponte dos Brozos’ Avda. Arsenio Iglesias, s/n 900 m
47
3.- BASES E CRITERIOS
É a descrición e referencias dos fundamentos científicos e técnicos en que se basea o PEE,
tanto no referente á identificación e valoración dos riscos como ao establecemento das
zonas e criterios de planificación.
3.1. Identificación do risco
Nos puntos seguintes descríbense tanto os riscos asociados aos produtos presentes nas
instalacións de Arteixo Química como as hipótesis accidentais consideradas, estas últimas
desenvoltas con maior amplitude no anexo 4 deste Plan de Emerxencia Exterior.
3.1.1. Riscos asociados aos produtos
En función dos produtos existentes nas instalacións, determináronse os posibles riscos que
se poidan presentar nas instalacións, diferenciando os de tipo térmico dos de tipo
mecánico e químico:
- Térmico: deflagración non explosiva, incendio de charco e dardo de lume.
- Mecánico: explosión de nube de vapor confinada/non confinada e explosión física.
- Químico: nube tóxica.
Os riscos asociados a posibles reaccións secundarias, perigosidade por acumulación de
produtos, polas súas condicións de almacenaxe ou operación e condicións de transporte
descríbense a seguir.
- PERIGOSIDADE DA OPERACIÓN DE POSTA EN MARCHA E DE PARADA DAS
INSTALACIÓNS
A posta en marcha das instalacións da planta comporta os riscos típicos da posta en marcha
de calquera planta de procesamento que empregue substancias moi diferentes en procesos
produtivos por lotes.
48
Éstas débense basicamente á inertización de equipamentos que empregan disolventes e
outras substancias orgánicas volátiles que poidan formar atmosferas inflamables, ao axuste
de parámetros de proceso e ao control de procesos de tipo batch en reactores e
equipamentos polivalentes. As situacións en que se poden presentar son as seguintes:
- Sobrequecemento de equipamentos, que puede provocar a evaporación
masiva do contido ou a aceleración da reacción, co conseguinte aumento de
presión
- Formación de sobrepresións no interior de equipamentos de proceso, con
abertura de válvulas de seguridade ou alivio, ou rotura dos discos de rotura
- Ignición de atmosferas explosivas formadas en reactores, depósitos de
procesamento, equipamentos de mestura, dosificación de centrífugas etc.
- Rotura de bombas, tramos de tubaxes embridadas e outros elementos
debido a golpes de ariete ou sobrepresións
Canto á posta en marcha inicial dos tanques de almacenaxe e á súa parada e posta en
marcha en caso de baleirado por operacións de mantemento, a perigosidade está asociada
á inertización dos equipamentos que requiran deste servizo. Durante estas operacións
existe o risco potencial de crear atmosferas explosivas especialmente por erros de
procedemento e en caso de equipamentos como bombas ou liña de pequenas dimensións.
- PERIGOSIDADE ASOCIADA AO TRANSPORTE
O risco asociado á circulación de camións de abastecemento de materia prima á planta non
supón incremento do risco por circulación de camións dentro do Polígono Industrial de
Sabón, sendo esta unha zona de alta densidade de tráfico de mercadorías, algunhas delas
perigosas.
O risco pola circulación de camións cisterna ou de transporte de recipientes móbiles dentro
das instalacións queda catalogado polos seguintes incidentes:
- Colisión de vehículo cun camión cisterna durante a descarga
- Colisión dun camión cun vehículo o cunha estrutura
Polo xeral, a gravidade dun accidente está condicionada pola velocidade con que se
produce o impacto e, fronte a iso, Arteixo Química ten limitada a velocidade dentro das
instalacións.
49
Perante unha posible colisión dun vehículo cun camión cisterna durante a descarga, o
movemento deste último en caso de choque sería moi limitado posto que durante esta
operación dispoñen de calzos e están fortemente freados.
Canto á fisuración das cisternas, estas están protexidas por parachoques, polo cal esta é
improbable.
A colisión dun camión cisterna cun vehículo ou unha estrutura é improbable xa que a
entrada de camións no posto de descarga se realiza a velocidade moderada e por un acceso
fácil.
- PERIGOSIDADE ASOCIADA A OPERACIÓNS DE CARGA E DESCARGA
Estas operacións considéranse de especial importancia, por ser das operacións de maior
risco na industria en xeral, e no caso de Arteixo Química cabe destacar:
- A maioría de produtos son manipulados en envases, e aínda que pode
aumentar o risco de vertedura ou derramamento, reduce a cantidade
derramada en caso de incidente
- A descarga de produtos tóxicos a granel por mangueira limítase ao cloruro
de bencilo, mentres que todos os restantes produtos tóxicos ou moi tóxicos
se manipulan en envases
- A descarga de produtos inflamables conta cun pequeno cubeto de recolla de
derramamentos sobre o cal se sitúa a zona de válvulas da cisterna e a
conexión das mangueiras
- PERIGOSIDADE DERIVADA DAS CONDICIÓNS DE ALMACENAXE
As condicións de presión e temperatura de almacenaxe e os caudais de trasfega de produto
nas operacións de enchedura ou baleirado de tanques tamén son variables de risco que se
deben considerar, aínda que no caso específico das instalacións de Arteixo Química se
pode excluír calquera risco.
De feito, os tanques de almacenaxe mantéñense en condicións normais de temperatura e
presión, é dicir, non se presurizan nin se quentan ou refrixeran. Só o tanque de cloruro de
bencilo se mantén en lixeira sobrepresión grazas a unha capa de nitróxeno.
Todos os tanques dispoñen de cubetos con capacidade suficiente para recoller a totalidade
do contido.
50
- PERIGOSIDADE DERIVADA DA ACUMULACIÓN DE PRODUTOS NAS INSTALACIÓNS
Un factor relevante en caso de se producir un accidente é a cantidade de substancia
perigosa que se vexa involucrada nel.
As instalacións almacenan cantidades importantes de substancia perigosa nalgúns tanques.
Á parte destes, as principais acumulacións de produto corresponden aos volumes dos
envases almacenados nos cubetos dedicados.
- XERACIÓN ACCIDENTAL DE SUBSTANCIAS PERIGOSAS
A formación de produtos de descomposición orixinados a causa dun proceso de combustión
estequiométrica ou de descomposición térmica queda detallada na táboa que se xunta a
seguir para as principais substancias clasificadas de natureza inflamable presentes nas
instalacións da planta.
51
A seguir amósanse as condicións de temperatura, presión e caudal das substancias clasificadas na área de recepción e expedición, é
dicir, na área de carga e descarga das cisternas.
52
53
54
As características de perigosidade das substancias listadas proporciónanse nas táboas que
se presentan a seguir.
- 1. SUBSTANCIAS DE NATUREZA MOI TÓXICA
- 2. SUBSTANCIAS DE NATUREZA TÓXICA
55
56
- 6. SUBSTANCIAS DE NATUREZA INFLAMABLE
57
- 7b. LÍQUIDOS MOI INFLAMABLES
58
- 9i. SUBSTANCIAS PERIGOSAS PARA O AMBIENTE – R50
59
- 9ii. SUBSTANCIAS PERIGOSAS PARA O AMBIENTE – R51/53
- 10a. SUBSTANCIAS CO ENUNCIADO DE RISCO R14
60
3.1.2. Hipóteses accidentais consideradas
Nas táboas mostradas a seguir descríbense os escenarios accidentais presentados en
función dos produtos presentes, así como a súa localización.
61
62
63
64
3.2. Selección e descrición da metodoloxía seguida para a definición da zona de risco
As hipóteses accidentais asociadas a fugas e acumulacións de produto son presentadas
sobre a base seguinte:
Para determinar os tempos de duración das fugas tomouse en consideración a forma de
detección e o tipo de actuación posible para a súa interrupción, adoptándose desde un
tempo de fuga mínimo de 120 segundos ata un máximo de 10 minutos, segundo os
escenarios e de acordo cos seguintes criterios (TNO):
Os criterios escollidos con respecto ao diámetro do orificio polo cal ocorre a fuga, en
función de se o escenario é propiamente un equipo ou ben unha condución, lístanse na
seguinte táboa:
Asúmese un coeficiente de contracción de orificio de fuga de 0,61 para líquidos e de 0,98
para gases ou vapores.
Considerouse a posibilidade de charco inflamable pola ignición inmediata do charco
formado como consecuencia do derramamento líquido dunha substancia inflamable. A
superficie con risco de incendio correspóndese coa dun derramamento non confinado nas
instalacións de almacenaxe de recipientes móbiles (limitadas a 1.000 litros de produtos con
espesor de charco de 1 cm).
65
O diámetro de charco formado ante o derramamento de produto almacenado en recipiente
móbil está definido polo espesor do charco formado. No estudo considerouse que para que
exista ignición inmediata do produto derramado, o grosor debe ser como mínimo de 1 cm.
En derramamentos non confinados, o diámetro máximo do charco pode vir definido por un
balance entre o caudal de bombeo da liña e a taxa de vaporización ou combustión de
produto.
Para estimar os diámetros dos charcos incendiados emprégase a expresión seguinte no
cálculo da taxa de combustión:
As nubes tóxicas avaliáronse, de xeito xenérico, utilizando dous modelos diferentes de
dispersión: modelos matemáticos que permiten prever, dadas unhas condicións iniciais e
segundo as características fisicas e químicas do produto, a evolución dunha nube
contaminante en función da posición e do tempo. Estes modelos clasifícanse en dous
grupos:
a) Modelo gaussiano para gases neutros. Utilízase para describir a dispersión de nubes
de gases cunha densidade similar á do aire, xa sexa porque a masa molecular do
contaminante é similar á do aire, ou ben porque está suficientemente diluído no
momento do escape.
Este modelo supón que a nube se estende transportada polo vento e se dilúe
segundo o modelo da campana de Gauss.
66
b) Modelo para gases pesados. Utilízase principalmente nos primeiros momentos. A
dispersión pode estar influenciada pola densidade do vapor o do gas que se escapa.
Os vapores e os gases con densidades superiores á do aire tenden a caer e
dispersarse a rentes do chan mentres que a nube non alcanza, mediante a súa
dilución no aire, densidades próximas a este.
Os valores das concentracións correspondentes ao primeiro índice dispoñible (entre os
índices AEGL, ERPG e TEEL, na orde) xunto co IPVS para substancias obxecto deste estudo
indícanse nas táboas mostradas a seguir. Os valores en letra grosa son os utilizados para o
cálculo.
67
3.3. Análise de consecuencias: modelos de cálculo
A ‘análise de consecuencias’ dos escenarios descritos, é dicir, o cálculo do alcance das
magnitudes físicas representativas do accidente (neste caso radiación térmica e dispersión
tóxica), realizouse utilizando modelos de recoñecido prestixio que foron desenvoltos por
entidades de solvencia (TNO e NOAA/EPA).
Os modelos de cálculo utilizados para a elaboración de cada un dos escenarios
identificados son os seguintes:
O cálculo de consecuencias derivadas de accidentes require a adaptación dunha serie de
valores de media para as principais variables meteorolóxicas. De xeito resumido,
preséntanse a seguir os datos máis representativos.
O parámetro máis importante para prever as consecuencias de incendios é a humidade
relativa. Neste caso adoptouse o valor do 77% correspondente á media da zona.
En relación coa temperatura, trátase dun parámetro cunha importancia secundaria sobre
as consecuencias. Considerouse en todos os casos a temperatura de 14,4º C, igual á media
anual no lugar. Para o cálculo da radiación térmica de incendios de charco tomouse unha
velocidade media do vento comprendida no intervalo entre 2 e 3 m/s.
68
Para os efectos do cálculo da dispersión inflamable é importante adoptar un criterio moi
conservador que comporta considerar a velocidade máis desfavorable do vento (velocidade
menor) asociada á categoría de estabilidade máis estable (estabilidade F).
Outro factor para ter en conta son as características topográficas do contorno do
establecemento, xa que teñen unha especial incidencia na potencial magnitude das
consecuencias asociadas ás hipóteses accidentais consideradas na análise de risco.
As instalacións de Arteixo Química sitúanse nunha zona en cuxas proximidades non existen
alturas moi relevantes que poidan constituír unha barreira contra a dispersión de nubes
tóxicas.
3.4. Definición das zonas obxecto de planificación
A Directriz básica (R.D. 1196/2003) define e delimita a afectación dos accidentes mediante
valores límite, en función do tipo de fenómeno perigoso (mecánico, térmico ou químico)
que se produza.
As zonas potencialmente afectadas polos fenómenos perigosos que derivan dos accidentes
potenciais previstos determínanse baseándose nas distancias a que as variables
fisicoquímicas son representativas. Así, defínense como:
- Zona de intervención (ZI), aquela en que as consecuencias dos accidentes
producen un nivel de danos que xustifica a aplicación inmediata de medidas de
protección.
- Zona de Alerta (ZA), aquela en que as consecuencias dos accidentes provocan
efectos que, aínda que perceptibles pola poboación, non xustifican a
intervención, agás para os grupos críticos de poboación.
Ademais, referente ao estudo da concatenación de efectos, establécese a zona de efecto
dominó (ZD) como aquela a partir da cal se deben ter en consideración posibles situacións
de propagación do accidente.
Na Directriz básica de protección civil, o efecto dominó defínese como a concatenación de
efectos causantes de risco que multiplica as consecuencias debido a que os fenómenos
perigosos poden afectar, ademais dos elementos vulnerables exteriores, outros
recipientes, canalizacións ou equipamentos do mesmo establecemento ou doutros
establecementos próximos, de tal xeito que se produza unha nova fuga, incendio ou
estourido neles que pola súa vez provoquen novos fenómenos perigosos.
69
70
71
3.4.1. Zonas obxecto de planificación
Resumo de accidentes graves.
72
73
74
75
.
Resumo do efecto dominó.
76
3.4.2. Criterios de planificación
Tendo en conta os criterios de vulnerabilidade contidos no número 2.3 do artigo 2 da
Directriz básica de protección civil para o control e planificación ante o risco de accidentes
graves en que interveñen substancias perigosas, os valores obtidos para cada unha das
variables en cada unha das hipóteses e escenarios accidentais establecidos no informe de
seguridade e as consecuencias que nel se consideran para as persoas, o ambiente e os
bens, estableceranse en cada un dos supostos as dúas zonas obxecto de planificación
(intervención e alerta).
O órgano competente poderá descartar da planificación aqueles escenarios accidentais que
por presentar unha frecuencia de ocorrencia extremadamente baixa se considere moi
improbable a súa materialización, xustificándoa convenientemente.
Débese ter presente que a definición das zonas de intervención e alerta presupón a
existencia de elementos vulnerables nelas, de xeito que as áreas afectadas por un
accidente que non coincidan con elementos vulnerables non requiren máis medidas de
planificación que as de illamento ou sinalización.
Realizarase un inventario de elementos vulnerables (persoas, ambiente e bens) situados
nas zonas. Este inventario conterá polo menos a natureza, situación e extensión de todos
os elementos vulnerables situados nas zonas obxecto de planificación.
A superposición das zonas de intervención e alerta co contido do inventario de elementos
vulnerables permitirá determinar o alcance do risco nas zonas obxecto de planificación.
3.4.2.1 Radiación térmica
Tres tipos de escenarios poden estar asociados á variable física perigosa de tipo térmico:
- Dardo de lume (jet fire): por ignición do chorro turbulento de gas inflamable.
- Lumarada (flash fire): por ignición retardada dunha nube de vapores inflamables
acumulada.
- Incendio (pool fire): por ignición inmediata ou retardada dun escape líquido.
A zona de afectación por incendio de líquido é de natureza radial (afecta en todas as
direccións). A zona de afectación por dardo de lume e lumarada é claramente direccional.
A probabilidade de intersección das consecuencias con elementos vulnerables vese
reducida atendendo a un factor de probabilidade de reacción de vento (caso da lumarada).
Algúns valores adoptados para establecer efectos sobre instalacións próximas son os
seguintes:
- Dardo de lume: lonxitude da lapa asociada ao fenómeno.
77
- Lumarada: debido á rapidez da combustión non é previsible que afecte
directamente equipamentos ou depósitos provocando a súa destrución inmediata.
En todo caso, calquera posible efecto dominó viría dado polas lapas mantidas que
seguirían o fenómeno lumarada e que se localizarían no punto de escape como
incendio ou dardo de lume.
- Incendio: os valores limiar para cada tipo de afectación detállanse na táboa
seguinte, cuxas recomendacións se adoptarán na descrición dos bens afectados e
na cuantificación dos danos.
3.4.2.2 Sobrepresión
Os efectos de fenómenos de tipo mecánico son principalmente a onda de presión e a
proxección de fragmentos que poden ser resultado de explosións de nubes de gas ou de
explosións físicas de caldeiras e aparellos a presión en xeral.
A zona de afectación por explosión é de natureza radial, é dicir, que afecta en todas as
direccións. Pódense considerar como parámetros de comparación recollidos na bibliografía
os seguintes valores:
No caso das instalacións de Arteixo Química non se simulou ningunha explosión de vapores
inflamables, xa que en todos os casos se comprobou que a cantidade de produto dentro dos
límites de inflamabilidade é inferior a 1.000 kg.
78
3.4.2.3 Dispersión tóxica
Os efectos de fenómenos de tipo químico débense a gases tóxicos que se dispersan a rentes
de terra e a variable representativa é a concentración do tóxico ou a dose, influíndo tamén
o tempo de exposición.
As substancias presentes no establecemento susceptibles de provocar dispersións tóxicas
son o dimetilsulfato, a epiclorhidrina e o cloruro de bencilo. As dispersións tóxicas poden
ter lugar pola evaporación dun charco na zona de descarga, por unha perda de contención
do tanque, pola evaporación dun derramamento debido á rotura catastrófica dun dos
recipientes móbiles, ou pola rotura das válvulas de fondo do reactor.
3.5. Estudo de vulnerabilidade
Vulnerabilidade dos bens
Nesta epígrafe introdúcense aqueles valores calculados para os escenarios accidentais
presentados que permiten definir o nivel de afectación dos bens lindeiros á zona de
afectación do accidente.
A análise realízase atendendo ás diferentes variables físicas perigosas que se poden xerar
en caso de accidente.
Considerouse o efecto dominó nas propias instalacións, tendo en conta as posibles
consecuencias de cada un dos escenarios accidentais presentados sobre as instalacións
máis próximas e comprendidas dentro das zonas de alcance dunha forte radiación térmica
ou sobrepresión.
O artigo 8 do R.D. 1254/1999 establece tamén a consideración do incremento nas
consecuencias dun accidente grave debido á localización e á proximidade entre os distintos
establecementos e á presenza neles de substancias perigosas. Para iso, disporase do
intercambio dos datos necesarios entre os industriais.
Existen algunhas instalacións industriais nos arredores da planta de Arteixo Química que
poden manipular algún produto perigoso, pero ningunha delas está afectada polo R.D.
1254/1999.
Canto ás vías de comunicación afectadas que se deberían controlar, preséntase a seguir
unha táboa en que se indica distancia ata as instalacións, enderezo destas e puntos
quilométricos de corte.
79
Vía de comunicación Distancia/enderezo Puntos km de corte
Autovía A-6
Autovía do Noroeste 3.500 m / NW
Non sería necesario corte da vía. A súa
conexión coa AC-552 realízase a través da AC-
551 ata a rotonda de Seixedo, que constitúe
un dos principais accesos ao polígono.
Autoestrada AG-55
Autoestrada A Coruña-
Carballo
4.000 m / SW
Non sería necesario corte da vía. A súa
conexión coa AC-552 realízase a través da AC-
551 ata a rotonda de Seixedo, que constitúe
un dos principais accesos ao polígono.
Estrada AC-552
A Coruña-Cee 1.500 m / SW
p.q. 9,000 (glorieta acceso ao polígono)
p.q. 11,200 (acceso ao polígono pola estrada
de Caión)
Os elementos vulnerables situados nas zonas obxecto de planificación: centros e
instalacións deportivas, elementos vulnerables de carácter natural ou histórico
represéntanse no anexo 2: zonas de planificación. Estudo de vulnerabilidade.
Así mesmo, no dito anexo, inclúese a listaxe de vivendas afectadas situadas nas zonas
obxecto de planificación. Indícase a superficie construída e a referencia catastral para
cada unha delas.
Vulnerabilidade das persoas
O cálculo da vulnerabilidade sobre as persoas correspóndese coa aplicación das diferentes
ecuacións Probit existentes, estas permiten determinar a porcentaxe de persoas afectadas
(factor de resposta-FR), xa sexa por consecuencias letais ou por outros efectos daniños
para a saúde como consecuencia da exposición aos diferentes escenarios accidentais.
No caso de radiación térmica, correspondente a incendios de charco, calculouse a
vulnerabilidade en canto a queimaduras de primeiro e segundo grao, e efectos
directamente letais para os individuos.
Respecto do tempo de exposición, os criterios de vulnerabilidade expostos no CPR18E do
Purple Book de TNO indican a utilización dun tempo de exposición de 20 segundos para os
efectos térmicos.
No anexo 2 (táboa resumo da análise de vulnerabilidade Arteixo Química) recóllense os
diferentes limiares de radiación correspondentes aos diferentes efectos, e ao 1%, 50% e
99% das persoas afectadas, cun tempo de exposición de 30 segundos (un 50% superior ao
valor recomendado por guías de prestixio como o CPR16E, co cal os valores calculados
representan unha visión conservadora do risco). Os diferentes limiares calculáronse co
80
modelo de vulnerabilidade Damage 5 de TNO, que recolle os criterios expostos no CPR16E
(Yellow Book) tamén de TNO.
No caso de fenómenos de tipo químico, para o cálculo dos escenarios accidentais
asociados a dispersións tóxicas de substancias, definimos oito rectángulos superpostos
segundo indica a figura adxunta. Cada rectángulo ten factor de resposta diferente,
definido a partir dos cálculos de vulnerabilidade.
Os rectángulos corresponden aos seguintes valores de letalidade:
Determínanse estas áreas de letalidade para os diferentes escenarios de tipo tóxico
identificados, indicando o alcance da nube (distancia a sotavento) e a súa largura.
Estímase a variable Probit segundo a función:
Os datos recollidos para as substancias con risco químico represéntanse no anexo 2.
Vulnerabilidade do ambiente
O “risco ambiental” constitúe un aspecto que se debe considerar dentro do ámbito da
prevención de accidentes graves en que interveñan substancias perigosas.
Neste sentido, a Directriz básica de protección civil para o control e planificación ante o
risco de accidentes graves en que interveñen substancias perigosas (R.D. 1196/2003), baixo
o título de “Análise de vulnerabilidade do ambiente”, indica textualmente:
“O industrial proporcionará unha análise fundamentada na identificación,
caracterización e valoración sistemática e obxectiva de cada un dos compoñentes e
factores relevantes do sistema de risco”.
81
A análise basearase na avaliación e parametrización dos catro compoñentes que constitúen
o sistema de risco:
- Fontes de risco.
- Sistemas de control primario.
- Sistema de transporte.
- Receptores vulnerables.
As substancias obxecto de estudo na análise do risco son: dimetilsulfato, epiclorhidrina,
cloruro de bencilo, alcohol isopropílico, dimetilamina e tolueno. Ningunha delas presenta
características de perigo que poden afectar directamente o ambiente, aínda que as
substancias tóxicas resultan tóxicas tamén para a vida acuática.
Debido á manipulación na planta de substancias clasificadas como perigosas para o
ambiente, considérase especialmente representativa neste punto a aplicación do índice ás
substancias pertencentes ás categorías 9i e 9ii (Amiet 105C, BARQUAT PQ2, cloruro de cinc
técnico, amidoamina TO-30 e TETRANYL BIM 85), a pesar de que non se recollesen
escenarios accidentais coas ditas substancias.
O índice de risco ambiental (IRA) defínese como a media aritmética dunha serie de 4 índices
asociados a cada un dos compoñentes do sistema de risco definidos anteriormente (FR,
SCP, ST e RV). A expresión que define o índice é a seguinte:
O valor de IRA obtido mediante esta metodoloxía asígnase a unha das cinco categorías
seguintes:
A inclusión dos riscos dentro das categorías anteriores serve de base para establecer
estratexias e medidas de redución do risco.
82
O índice débese calcular para cada medio afectado (atmosfera, augas superficiais e solo)
de xeito independente. Os compoñentes defínense de maneira específica para cada medio.
As táboas resumo da análise de vulnerabilidade do ambiente represéntanse no anexo 2.
83
4.- DEFINICIÓN E PLANIFICACIÓN DAS MEDIDAS DE PROTECCIÓN
4.1. Medidas de protección para a poboación
Considéranse medidas de protección os procedementos, actuacións e medios previstos co
fin de evitar ou atenuar as consecuencias dos accidentes graves, inmediatas e diferidas,
para a poboación, o persoal dos grupos de acción, as propias instalacións afectadas, o
ambiente e os bens materiais.
As medidas de protección seleccionaranse en función da súa eficacia para mitigar ou previr
efectos adversos dos accidentes considerados no PEE, e de acordo coas zonas de
planificación establecidas para cada un deles.
Nas epígrafes que seguen descríbense as medidas de protección que irán destinadas
fundamentalmente á poboación, co fin de paliar no posible as consecuencias dos
accidentes.
4.1.1. Avisos á poboación
• Sistemas de avisos
O sistema primario de avisos á poboación consistirá en sirenas electrónicas, controladas
tanto en local como a través dun sistema remoto instalado no CAE 112-Galicia, con
cobertura na zona de alerta e intervención.
Como sistema secundario utilizaranse, entre outros, a megafonía da Policía local de
Arteixo e das agrupacións de voluntarios da zona, cando a situación o aconselle.
• Control de accesos
As vías que hai que controlar serán:
Vía de comunicación Distancia / Dirección
Autovía A-6
Autovía do Noroeste 3.500 m / NW
Autoestrada AG-55
Autoestrada A Coruña-Carballo 4.000 m / SW
Estrada AC-552
A Coruña-Cee 1.500 m / SW
Estrada AC-0609 / AC-0394 Vías internas do polígono
84
4.1.2. Confinamento
Esta medida consiste no refuxio da poboación nos seus propios domicilios, ou noutros
edificios, recintos ou habitáculos próximos no momento de se anunciar a adopción da
medida, mediante o sistema de alerta.
Mediante o confinamento, a poboación queda protexida da sobrepresión, do impacto de
proxectís, consecuencia de posibles explosións, do fluxo de radiación térmica, no caso de
incendio, e do grao de toxicidade.
4.1.3. Afastamento
O afastamento consiste no traslado da poboación desde posicións expostas a lugares
seguros, utilizando os seus propios medios. Esta medida é aconsellable cando se produzan
efectos daniños para as poboacións citadas.
Esta medida está xustificada cando o fenómeno perigoso se atenúa rapidamente, xa sexa
pola distancia ou por interposición de obstáculos á súa propagación. Presenta a vantaxe
respecto da evacuación de que a poboación trasladada é moi inferior, ao mesmo tempo
que o traslado se fai cos propios medios da poboación. En consecuencia, as necesidades
loxísticas da medida redúcense practicamente ás derivadas dos avisos á poboación.
Débese aplicar cando as zonas que se van planificar poidan estar dentro da área de
intervención, se dispoña de tempo suficiente e o traslado da poboación polos seus propios
medios non supoña ningún risco suplementario ao existente.
Por outra parte, a utilidade da medida é nula cando o fenómeno perigoso do cal se
protexerá a poboación se atenúa lentamente, neste caso habería que prever a evacuación.
O director do plan, asesorado polo posto de mando avanzado, determinará a conveniencia
e utilidade do afastamento da poboación e os lugares seguros cara a onde a poboación se
debe dirixir, así como as vías de afastamento dispoñibles.
Débense controlar as vías de afastamento, para canalizar o tráfico e evitar un caos
circulatorio.
4.1.4. Evacuación
A evacuación consiste no traslado masivo da poboación que se encontra na zona de
intervención cara ás zonas afastadas, lugares “de refuxio ou illamento”. Esta medida
aplicarase cando o afastamento sexa insuficiente ou se deba establecer por un tempo
prolongado.
85
Deberase dispor dos recursos de transporte adecuados para persoas e ferramentas de
primeira necesidade, feridos, inválidos etc. Tamén pode ser preciso dispor ou habilitar
dependencias médicas e administrativas para o control das persoas evacuadas.
4.1.5. Medidas de protección persoal
Aplicaranse as medidas establecidas no Manual de prevención do risco químico en Galicia,
que serán adaptadas á situación específica dos posibles afectados durante o proceso de
implantación.
86
5.- ESTRUTURA E ORGANIZACIÓN
5.1. Esquema organizativo
O PEE organízase considerando a súa Dirección como máximo órgano para a toma de
decisións.
Por outro lado, establece grupos específicos para asumir as tarefas de coordinación da
emerxencia, comunicación a afectados, comunicacións internas durante a emerxencia e
intervención, con localizacións e funcións que se describen nas epígrafes que seguen.
En calquera caso, débese considerar que os responsables mencionados neste documento
poderán delegar noutros cargos as súas tarefas en función da dispoñibilidade de cada un e
das necesidades que se presenten.
5.2. Dirección do plan
A Dirección do PEE recaerá no director xeral con competencias en materia de protección
civil de la Xunta de Galicia, salvo no caso de declaración de interese nacional, situación en
que compartirá a dirección cun representante designado polo Ministerio do Interior. As
súas funcións serán:
• Declarar a activación do PEE.
• Decidir, en cada momento e con consello do Comité Asesor, as actuacións
máis convenientes para facer fronte á emerxencia e á aplicación das medidas de
protección á poboación, ao medio, aos bens e ao persoal adscrito ao plan.
• Determinar e coordinar co Gabinete de Información a información á poboación
durante a emerxencia, a través dos medios propios do PEE e dos de
comunicación social. Inclúese tanto a información destinada a adoptar medidas
de protección como a información xeral sobre o suceso.
• Desginar representantes públicos e privados nos distintos órganos cando estes
non formen parte orixinalmente deles.
• Designar substitutos daqueles membros dos distintos órganos do plan que non
poidan estar dispoñibles no caso de activación do plan.
5.3. Comité Asesor
Para asistir a Dirección do plan nos distintos aspectos relacionados con este, establecerase un comité asesor ao cal se incorporarán, a xuízo da Dirección do plan, como mínimo os membros seguintes:
87
Subdirectores xerais da dirección xeral con competencias en materia de protección
civil.
Representante designado pola Subdelegación do Goberno na Coruña.
Delegado territorial da provincia da Coruña.
Un representante do Concello de Arteixo.
Un representante da Axencia Galega de Emerxencias.
Un representante por cada unha das consellerías con competencias en materia de
sanidade, ambiente e industria.
Un representante designado por Arteixo Química, S.L.
Este comité poderá reunirse en presenza física ou virtualmente, utilizando medios telemáticos.
A súas funcións básicas son:
Analizar e valorar as situacións da emerxencia.
Asistir ao director do plan sobre a posible evolución da emerxencia, as súas
consecuencias, medidas que se van adoptar e medios necesarios que se van
empregar en cada momento.
5.4. Centros de coordinación
5.4.1. Cecop (Centro de Coordinación Operativa)
O PEE contará co Centro de Atención de Emerxencias 112 Galicia como Centro de
Coordinación Operativa (Cecop), en que se realiza a coordinación de todas as operacións e
a xestión de todos os medios.
O Cecop constituirase nas instalacións do CAE 112 Galicia, sen prexuízo da utilización
doutros centros de coordinación (Cecopal, Sala de Crises do Goberno da Xunta de Galicia
etc.). Estará situado no edificio de usos múltiples de San Marcos (Bando), en Santiago de
Compostela.
Neste edificio tamén se instalará o Cecopi (Centro de Coordinación Operativa Integrado),
en caso de situación declarada de interese nacional, e nomearanse os correspondentes
representantes do Goberno estatal cando así proceda.
88
O Cecop(i) encargarase da coordinación da información.
5.4.2. Cecopal (Centro de Coordinación Municipal)
Tamén se considerará como centro de coordinación o Centro de Coordinación Municipal
(Cecopal) e estará en contacto co Cecop(i) para executar as medidas necesarias de forma
conxunta.
5.4.3. Sacop (Sala de Control de Operacións)
A Sacop estará baixo a dependencia directa dun coordinador nomeado pola Dirección
do plan, que pode ser tamén membro do Comité Asesor.
Encóntrase localizada no Cecop e desde esta sala mobilízanse os medios e recursos
necesarios.
A Sacop disporá de soportes técnicos de información que permitan a transmisión en
redes de voz e datos da Xunta de Galicia de:
Bases de datos de substancias perigosas, cartografía e do Catálogo de Medios e
Recursos de Protección Civil da Comunidade Autónoma de Galicia.
Información propia do PEE, PEI e do Plan de Actuación Municipal.
A Sacop poderá asesorar con cálculos de consecuencias e vulnerabilidades, así como
polo coñecemento de expertos.
5.5. Posto de mando avanzado (PMA)
Constituirase, dependendo do tipo de accidente, nas proximidades das instalacións do
complexo industrial de Arteixo Química, ou no lugar máis adecuado, a xuízo do xefe do
PMA. A xefatura no PMA será asumida en primeira instancia pola persoa de maior rango do
grupo de intervención que chegue ao lugar do sinistro. Con posterioridade, a Axencia
Galega de Emerxencias indicará, en coordinación coa Dirección do plan, quen deberá
asumir a xefatura.
O posto de mando avanzado (PMA) funcionará como centro de coordinación dos grupos de
acción con comunicación permanente co director do PEE a través do Centro de Atención de
Emerxencias 112 Galicia.
89
Débese sinalar que a elección dunha situación ou outra do posto de mando avanzado (PMA)
dependerá das características do sinistro e da posibilidade de acceder a el sen se expor a
riscos innecesarios; prestarase especial atención aos raios estimados para as zonas de
intervención e alerta, así como ás condicións meteorolóxicas e as súas posibles variacións.
5.6. Gabinete de Información
Dependendo directamente do director do Plan de Emerxencia Exterior, constituirase o
Gabinete de Información. A través deste gabinete, canalizarase toda a información aos
medios de comunicación social durante a emerxencia.
O Gabinete de Información estará dirixido polo responsable do Gabinete de Prensa da
consellería con competencias en materia de protección civil, e ademais participarán nel
representantes dos seguintes gabinetes de prensa:
· Da Delegación do Goberno en Galicia, en caso de formarse o Cecopi.
· Do Concello de Arteixo
· Da empresa Arteixo Química
As súas misións básicas serán:
• Centralizar, coordinar e preparar a información xeral sobre a emerxencia, de
acordo co director do Plan de Emerxencia Exterior, e facilitárllela aos medios
de comunicación social.
• Informar sobre a emerxencia a cantas persoas ou organismos o soliciten.
• Obter, centralizar e facilitar toda a información relativa aos posibles afectados,
facilitando os contactos familiares e a localización de persoas.
5.7. Grupos de acción
Para o desenvolvemento e a execución das actuacións previstas, o PEE preverá a
organización de grupos de acción, cuxa denominación, funcións, composición e estrutura
quedarán determinadas segundo as súas necesidades e características e coa seguinte
estrutura:
90
5.7.1. Grupo de Intervención
Este grupo estará formado polo Servizo de Extinción de Incendios e Salvamento de
Arteixo e, en caso de ser necesaria a súa intervención, polo Servizo de Extinción
doutros parques da contorna e por todo o persoal que se considere necesario en
función da magnitude da emerxencia.
Funcións do Grupo de Intervención: combater o accidente, auxiliar as vítimas e
aplicar as medidas de protección máis urxentes dentro da zona de intervención.
º 5.7.2. Grupo de seguimento e avaliación
Este grupo estará formado por representantes designados polas seguintes
consellerías con competencias en materia de:
· Calidade ambiental
· Saúde pública
· Seguridade industrial
· Seguridade e saúde laboral
· Un representante designado pola empresa Arteixo Química
. O persoal que se considere necesario en función da emerxencia
A xefatura do grupo teraa a persoa responsable de seguridade industrial.
Funcións do Grupo de Seguimento e Avaliación:
1. Avaliar e adoptar as medidas de campo pertinentes no lugar do accidente para
coñecer a situación real, en cada momento, do establecemento.
2. Seguir a evolución do accidente e das condicións ambientais.
3. Realizar, a partir dos datos do establecemento, datos ambientais, datos
meteorolóxicos e calquera outro dato dispoñible, unha avaliación da situación e
da súa previsible evolución.
4. Recomendarlle ao director do Plan de Emerxencia Exterior as medidas de
protección máis idóneas en cada momento para a poboación, o ambiente, os
bens e os grupos de acción.
5. Recomendarlle á Dirección do plan as actuacións que se consideren máis
eficaces para combater a emerxencia.
6. Todos os demais aspectos relacionados co seguimento e control dos fenómenos
perigosos.
91
5.7.3. Grupo Sanitario
Este grupo estará dirixido pola Xefatura Territorial, con competencias en materia
de sanidade na Coruña, e formará parte del o persoal adscrito ao Sergas da Área
Sanitaria da Coruña, persoal da Fundación Pública Urxencias Sanitarias de Galicia –
061, do Grupo de Intervención Psicolóxica en Catástrofes e todo o persoal que se
considere necesario en función da emerxencia.
Funcións do Grupo Sanitario:
1. Prestarlles asistencia sanitaria de urxencia aos feridos que eventualmente se
puidesen producir.
2. Proceder á clasificación, estabilización e evacuación daqueles feridos que, pola
súa especial gravidade, así o requiran.
3. Coordinar o traslado de accidentados aos centros hospitalarios receptores.
4. Organizar a infraestrutura de recepción hospitalaria.
5. Atención psicolóxica ás vítimas que o requiran.
6. Todos os demais aspectos relacionados coa actuación sanitaria (sanidade
ambiental etc.).
5.7.4. Grupo Loxístico e de Seguridade.
Este grupo estará dirixido polo xefe do servizo provincial da Xunta de Galicia con
competencias en materia de protección civil, en coordinación co xefe da Unidade
de Protección Civil da Delegación do Goberno en Galicia en caso de Cecopi.
Neste grupo integraranse:
· Garda Civil
· Unidade do Corpo Nacional de Policía Adscrita á Xunta de Galicia,
(Policía autonómica), da Delegación Provincial da Coruña.
· Policía local de Arteixo, sempre de acordo co disposto no Plan de
Actuación Municipal (PAM).
· Agrupación de Voluntarios de Protección Civil do Concello de
Arteixo e, de ser o caso, doutros concellos limítrofes.
· Instituto de Medicina Legal de Galicia.
. O persoal que se considere necesario en función da emerxencia.
Os recursos pertencentes ás Forzas Armadas e, en particular, os da Unidade Militar
de Emerxencias, non están asinados no Plan de Emergencia Exterior.
92
Naqueles casos nos que se solicite á Administración Xeral do Estado a súa
intervención e se aprobe ou se prevea a súa aprobación, os recursos das Forzas
Armadas poderán, en función das súas capacidades e formación, integrarse nos
distintos grupos de acción. En todos os casos, os recursos das Forzas Armadas
estarán dirixidos por os seus mandos naturais.
Funcións do Grupo Loxístico e de Seguridade:
1. Prover todos os medios que a Dirección do PEE e os grupos de acción necesiten
para cumprir as súas respectivas misións e mobilizar os citados medios para
cumprir coa finalidade global do PEE.
2. Desenvolver e executar as actuacións tendentes a garantir a seguridade cidadá
e o control de accesos.
3. Executar os avisos á poboación durante a emerxencia.
4. Establecer e garantir as comunicacións do PEE.
5. Todos aqueles aspectos relacionados coa loxística, o apoio aos actuantes e á
poboación afectada, á seguridade cidadá e ao control de accesos.
6. Medidas relacionadas coa investigación forense.
5.8. Estrutura e organización doutras entidades
5.8.1. Plan de Actuación Municipal (PAM)
O Concello de Arteixo non conta cun Plan de Actuación Municipal para o risco químico,
polo que este debe elaborarse incluíndo as instalacións de Arteixo Química.
5.8.2. Plan de Emerxencia Interior da instalación (PEI)
Arteixo Química dispón do preceptivo PEI (na súa versión de 2008 no momento de
elaboración deste PEE), elaborado con base nos requirimentos do R.D. 1254/1999, que
considera, por tanto, as pautas de actuación en caso de accidente grave.
No número 5 deste PEE (“Estrutura e organización”) identifícanse as principais unidades
estruturais (mandos e grupos de intervención) que compoñen o organigrama de
emerxencias. En cada caso existe un director ou máximo coordinador do PEI, que será o
máximo responsable da emerxencia e o responsable de alertar o 112 Galicia (Cecop) en
caso de accidente de categoría 1, 2 ou 3, e pór así en marcha este PEE.
93
Non existe convenio ou pacto de axuda mutua en caso de accidente grave, ao non haber no
polígono outras empresas químicas afectadas pola normativa Seveso II ou de risco
comparable.
5.8.3. Outros plans
Por outro lado, a Comunidade Autónoma de Galicia dispón do Plan Territorial de
Protección Civil - Platerga, plan director que comprende o conxunto de normas, plans
sectoriais, específicos e procedementos de actuación como dispositivo de resposta da
Administración pública fronte a situacións de emerxencia.
6.- OPERATIVIDADE DO PLAN
6.1. Criterios e canles de notificación
A Dirección da emerxencia en Arteixo Química, o director do PEI ou persoa en quen
delegue, no suposto de que ocorra un accidente clasificado como de categoría 1, 2 ou 3,
notificarallo coa maior urxencia ao Centro de Atención de Emerxencias 112 Galicia, a
través de calquera dos seguintes medios:
1. Chamada ao Centro de Atención de Emerxencias 112 Galicia, ao número
único de emerxencias europeo un – un – dous (112)
2. Chamada a través de emisora de radio ao Centro de Atención de
Emerxencias 112 Galicia
Unha vez realizada a chamada, facilitarase a información contida no protocolo de
comunicación do anexo 2 deste documento.
O protocolo que establece este PEE, que se utilizará para a notificación de
accidentes, deberá estar incorporado ao Plan de Emerxencia Interior de Arteixo Química.
94
6.2. Criterios de activación do plan
Tal como se indicou na epígrafe anterior, no Centro de Atención de Emerxencias 112
Galicia recíbese a notificación procedente do establecemento afectado polo accidente.
En función da categoría do accidente, a Dirección do Plan de Emerxencia Exterior procede
á activación do PEE. Este activarase sempre que o accidente sexa de categoría 2 ou 3. O
nivel de resposta determinarao o director do Plan de Emerxencia Exterior de acordo coas
características e a evolución do accidente.
Naqueles casos en que, para mitigar as consecuencias dos accidentes de categoría 1, sexa
necesaria a mobilización de medios externos, esta será sempre solicitada ao Centro de
Atención de Emerxencias 112 Galicia polo director do PEI, e queda a criterio do director do
PEE a activación ou non do Plan de Emerxencia Exterior.
Desde o punto de vista de afectación ao ambiente, os plans de emerxencia activaranse
unicamente cando se prevexa que, por causa dun accidente grave, se poida producir unha
alteración grave do ambiente e que a súa severidade exixa a aplicación inmediata de
determinadas medidas de protección.
O procedemento a seguir en caso de accidente represéntase no fluxograma seguinte:
95
Tec. garda comunica á AXEGA e
á Dirección do PEE
Tec. garda avalía xunto a técnicos da
dirección xeral
Persoal alleo á planta
CAT 1 CAT 2 ó 3
Alertar medios e informar o Comité
Asesor G. Información
Director do PEI
DIRECTOR ACTIVA O PLAN
Enviar medios externos?
Seguimento CAE 112
Mobilizar medios externos
EVOLUCIONA CAT 2 ou 3
MOBILIZAR Comité Asesor, medios
G. Información segundo PEE
Tec. garda comunica á AXEGA e
á Dirección do PEE
Seguimento do accidente (Cecop)
FIN DA EMERXENCIA
¿Enviar medios externos?
NON
NON
SI
SI
96
6.3. Procedementos de actuación
6.3.1. Alerta do persoal adscrito ao Plan de Emerxencia Exterior
O PEE de Arteixo Química contén procedementos de actuación ben definidos tanto no
referente aos avisos ao Centro de Atención de Emerxencias 112 Galicia para a activación
dos integrantes do plan como sobre a actuación dos distintos grupos de acción de acordo
cos criterios expostos a seguir.
Para a activación do PEE de Arteixo Química contarase co uso do directorio telefónico
relativo a este Plan de Emerxencia Exterior existente no Centro de Atención de
Emerxencias 112 Galicia.
Unha vez constituídos os grupos de acción, estes poranse en funcionamento seguindo as
directrices definidas nos seus manuais operativos.
6.3.2. Actuación desde os primeiros momentos da emerxencia
Nos primeiros momentos da emerxencia e ata a activación completa do plan, realizaranse
os seguintes pasos:
1. Recibida a primeira chamada de alerta no Centro de Atención de Emerxencias 112
Galicia, reunirase a información máis completa posible.
A información solicitada polo Centro de Atención de Emerxencias 112 Galicia será
obxecto de análise seguindo estes pasos:
a. Informarase nun primeiro momento o técnico de garda do sistema integrado de
atención ás emerxencias da Xunta de Galicia.
b. Informarase seguidamente o xefe de servizo con competencias en planificación e
o subdirector xeral con competencias en materia de protección civil da Xunta de
Galicia.
c. Os técnicos antes mencionados avalían a situación. Poden ocorrer tres cousas:
I. Que o accidente sexa de categoría 1 e que non se necesiten medios externos
para controlar a situación. Neste caso, non é preciso activar o Plan de
Emerxencia Exterior e actuarase seguindo as indicacións dos técnicos antes
mencionados ata a fin da emerxencia.
97
II. Que o accidente sexa de categoría 1 e se precisen medios externos para
controlar a situación, pero non é necesario activar o Plan de Emerxencia
Exterior. Informarase a Dirección do PEE e os membros do Comité Asesor e
enviaranse os medios externos que requira a emerxencia.
III. Que os técnicos antes mencionados conclúan que se necesitaría activar o
Plan de Emerxencia Exterior, polo que informarán a Dirección do plan e
continuarase coa secuencia inicial no punto 2.
2. A Dirección do Plan de Emerxencia Exterior decidirá se é necesaria a activación do
plan. No caso de se activar, avisaranse os integrantes de todos os órganos descritos
no plan.
6.3.3. Actuación dos grupos de acción
Faranse as chamadas de alerta aos distintos grupos de acción:
1º) Grupo de Intervención.
2º) Grupo Loxístico e de Seguridade.
3º) Grupo Sanitario, que deberá pórse en marcha en caso de que existan feridos, ou ben
organizarse e manterse alerta e preparado, en caso contrario.
4º) Grupo de Seguimento e Avaliación.
6.3.4. Constitución do posto de mando avanzado (PMA)
O posto de mando avanzado (PMA) constituirase no lugar máis adecuado e será a base de
coordinación de todos os medios que se encontren facendo fronte á emerxencia. Ao se
producir unha situación de emerxencia, a xefatura do PMA será asumida en primeira
instancia pola persoa de maior rango do grupo de intervención que chegue ao lugar do
sinistro. Con posterioridade, a Axencia Galega de Emerxencias indicará en coordinación
coa Dirección do plan quen deberá asumir a xefatura.
98
6.3.5. Coordinación dos grupos de acción
O director do posto de mando avanzado coordinará as actuacións dos diversos grupos de
acción co fin de optimizar o emprego dos medios humanos e materiais dispoñibles.
6.3.6. Seguimento do desenvolvemento do suceso. Fin da emerxencia. Os responsables dos distintos grupos de acción, a través do xefe do posto de mando
avanzado, aconsellarán o director do Plan de Emerxencia Exterior sobre as medidas
necesarias en cada momento para mitigar os efectos de accidentes maiores.
Así mesmo, estas persoas asesorarán, xunto co Comité Asesor, o director do Plan de
Emerxencia Exterior sobre a conveniencia de decretar a fin da emerxencia, coa
correspondente desactivación do PEE, unha vez controlada a situación que deu lugar á súa
activación.
6.4. Información á poboación durante a emerxencia
O Gabinete de Información activará os protocolos de información á poboación e será o
encargado de facilitarlles aos medios de comunicación a información adecuada para que a
fagan pública (fundamentalmente, medidas de autoprotección e información sobre persoas
afectadas), segundo o que dispoña o seu manual operativo.
7.- CATÁLOGO DE MEDIOS E RECURSOS Os medios e recursos empregados en situación de emerxencia, co fin de que poidan ser
incorporados ao PEE no caso de seren necesarios, serán os recollidos no Catálogo de Medios
e Recursos da Comunidade Autónoma de Galicia dispoñibles para a protección civil (que se
xunta a este PEE como anexo IX).
8.- IMPLANTACIÓN E MANTEMENTO DO PLAN DE EMERXENCIA EXTERIOR A implantación e mantemento deste PEE deben englobar as actuacións necesarias para
dotalo da máxima efectividade á hora de atallar un posible accidente grave. Neste capítulo
recóllense as directrices para implantar e manter así adecuadamente este PEE, que deben
culminar en dous rexistros saíntes deste:
99
_ O plan de implantación: que se desenvolverá durante o primeiro ano desde a
homologación da Comisión Nacional de Protección Civil.
_ Manuais dos grupos operativos: o seu desenvolvemento é responsabilidade de cada
un dos grupos.
O Plan de Implantación deberá detallar, polo menos:
• A responsabilidade do deseño e implementación do plan
• As actuacións de formación e adestramento previstas para o período de vixencia
do plan.
• Os destinatarios de cada acción formativa (p.e. o grupo de intervención, a
cidadanía dos concellos aludidos neste PEE etc.).
• Os medios humanos e materiais necesarios.
• Propostas de actuación.
8.1. Implantación do Plan de Emerxencia Exterior
8.1.1. Responsabilidades
É responsabilidade da dirección xeral en materia de protección civil elaborar, validar,
implantar e manter actualizado e operativo este PEE.
8.1.2. Actuacións de implantación
8.1.2.1. Divulgación do plan
Este PEE, unha vez avaliado e homologado pola Comisión Nacional de Protección Civil,
deberá ser adecuadamente divulgado pola súa Dirección:
° Divulgación á poboación: deseño de campañas publicitarias, material divulgativo,
sesións formativas etc. orientadas á poboación afectada.
° Divulgación aos traballadores do complexo industrial: por medio dos directores do
PEI de Arteixo Química, o director do PEE garantirá o adecuado coñecemento por
parte dos traballadores do PEE e das súas implicacións.
° Divulgación aos grupos operativos, a través do xefe de cada grupo.
8.1.2.2. Formación e adestramento dos integrantes dos grupos de acción.
Como consecuencia das actuacións de implantación, efectuarase un exercicio de
adestramento ou simulacro.
Un exercicio de adestramento consiste na alerta de unicamente unha parte do persoal e
medios adscritos ao PEE (por exemplo, un grupo de acción, un servizo etc.).
100
O simulacro formúlase como unha comprobación da operatividade do PEE no seu conxunto,
o exercicio enténdese máis como unha actividade tendente a familiarizar os distintos
grupos e servizos cos equipos e coas técnicas que deberían utilizar en caso de accidente
maior.
Cada grupo de acción debe dispor dun manual operativo que describirá con detalle as
responsabilidades e actividades asignadas a cada un deles, os protocolos de actuación en
caso de accidente e unha listaxe de áreas xerais/exercicios de adestramento que se
considerarán.
8.2. Mantemento do Plan de Emerxencia Exterior
Enténdese por mantemento do PEE o conxunto de accións encamiñadas a garantir que os
procedementos de actuación previstos nel son plenamente operativos, así como a súa
actualización e adecuación a modificacións futuras no ámbito territorial obxecto de
planificación.
8.2.1. Responsabilidades
É responsabilidade da dirección xeral en materia de protección civil elaborar, validar,
implantar e manter actualizado e operativo este PEE, en colaboración coas demais
entidades descritas no plan.
8.2.2. Actuacións de mantemento e mellora do plan
O director do Plan de Emerxencia Exterior promoverá as actuacións necesarias para o
mantemento da súa operatividade, en colaboración coas demais entidades descritas no
plan.
8.2.2.1. Comprobacións periódicas dos equipos.
Periódicamente revisarase o Catálogo de Medios e Recursos, a súa idoneidade, estado de
conservación e funcionamento.
101
8.2.2.2. Exercicios de adestramento.
Periodicamente, ou sempre que os grupos de acción varíen significativamente en estrutura
ou composición (incorporación de novo persoal ou equipos), o persoal será adestrado nas
materias adecuadas en función das tarefas de cada grupo operativo e do prescrito no
manual operativo.
8.3. Revisións do PEE e procedementos de distribución. Avaliación da eficacia.
8.3.1. Revisións Este PEE revisarase en calquera caso cada 3 anos e sempre:
• Que se modifique a operatividade do PEE.
• Que se demostre insuficiencia ou inadecuación dos medios materiais, humanos ou
organizativos vixentes.
• Que o complexo industrial obxecto deste PEE sufra modificacións substanciais en
relación ás substancias manexadas/almacenadas, ás instalacións ou aos procesos.
8.3.2. Distribución Sempre que se xere unha nova revisión do PEE das instalacións de Arteixo Química, a
dirección xeral con competencias en materia de protección civil da Xunta de Galicia,
deberase asegurar de que todos os grupos implicados reciban outra actualizada, e que a
coñezan e comprendan adecuadamente.
A mesma dirección xeral deberá dispor dun rexistro actualizado dos destinatarios da
información de novas revisións.
Os destinatarios dos avisos (e, de ser o caso, formación/información, que se levará a cabo
mediante o correspondente plan de implantación) deberán ser, polo menos:
• Os membros do Comité Asesor de apoio á Dirección do PEE
• A poboación incluída nas zonas de planificación do concello de Arteixo.
8.3.3. Avaliación da eficacia Sempre que se produza unha intervención motivada pola posta en marcha deste PEE
(accidente grave) ou calquera outra actuación englobada no seu ámbito (actuacións de
formación, información etc.), a dirección xeral con competencias en materia de protección
civil deberá emitir informe de actuacións co contido establecido pola lexislación vixente.
