INGURUNEA EREMU BEROETAN

Duela 4milioi urte, gizakiak Afrikan bizi ziren, klima beroko eremuetan. Eremu beroetako paisaia oraingo sabanaren antzekoa zen:

Belardi handiak, zuhaitz sakabanatuak...

BIZIKIDETZA(eremu beroetan)

Animalia arriskutsuekin bizi ziren:

Elefanteak, kokodriloak.

Animaliak harrapatzeko errekara hurbiltzen ziren.

INGURUNEA EREMU HOTZETAN

Duela milioi bat urte, Afrikatik irten ziren Europara,Asiara eta Ipar Amerika eta bertako klima hotzari aurre egin zioten

Bertan glaziazioak zeuden, hau da, ia urte osoan zehar izoztuta zegoen.

HOTZARI AURRE EGITEKO METODOAK

Hotzari aurre egiteko babestutako

haran eta kobazuloetan bizitzen hasi ziren,larru lodiak eta sua erabiltzen zuten berotzeko, janaria prestatzeko eta animaliak uxatzeko.

BERTAKO ANIMALIA ARRISKUTSUAK

Bertan ere animalia arriskutsuekin bizi ziren:

Hartzak, mamutak...

Animaliak tranpen bidez harrapatzen zituzten.

LANABESAK (1)

Paleolito hitzak “harri zaharra” esan nahi du, eta aldi horretan gizakiek eginiko harrizko lanabesei egiten die erreferentzia: gezi-puntei eta aizkorei adibidez.

LANABESAK(2)

Lanabesak egiteko, harria kolpatzen zuten bere forma

hartzeko.

LANABESAK(3)

Hezurrak eta egurra ere erabiltzen zuten, esate baterako arpoiak egiteko.

KOMUNITATEA (1)

20 eta 40 kide inguruko tributan bizi ziren. Tribuko kideak elkar lagundu eta maitatzen ziren.

KOMUNITATEA (2)

Haurtzaroa oso luzea zen, urte asko igarotzen ziren haur bat bere kasa baliatzeko.

Gurasoek umeei bizirik irauteko behar zuten guztia irakasten zieten: tresnak, arropak...

Txiki- txikitatik haurrek fruituak biltzen ikasten zuten.

KOMUNITATEA (3)

Zaharrenak ziren jakintsuenak, tribuak zuzentzeaz gain haurrei historioak kontatzen zizkieten.

HARREMANAK (1)

Tribuko harremanak izaten zituzten elkarren artean, horrela, seme- alabak izaten zituzten.

HARREMANAK(2)

Ehiza taldeak antolatzen zituzten guztien artean.

Batzuetan tribuen artean liskar bortitzak izaten zituzten.

JANTZIAK

Lehen gizakiak eremu beroetan bizi zirenez ez zuten gorputza estali beharrik.

Europara,Asiara eta Amerikara joan zirenean, hotzetik babestu behar izan zuten.Hezurrezko orratzez josten zituzten arropak eta animali-tendoiak haritzat erabili. Dotoretzeko lepokoak jantzi edo gorputza lur gorriz estaltzen zuten.

BIZITOKIA

Paleolitoan pertsonak

nomadak ziren. Aintziren ondoan eta ibai ertzetan kokatzen ziren.Leku horietan landare jangarri asko egoten zen.

Bizitoki desberdinak daude.

Toki beroetan aire zabalean kokatzen ziren txaboletan .

Toki hotzetan, haitzuloetan.

ELIKADURA

Ehizatik, bilketatik eta arrantzatik bizi ziren.Emakumeak: animali txikiak eta landare eta

fruituak harrapatzen zituzten Makil zorrotzekin egiten zuten lan eta oso gogorra zen.

Gizonak: animali handiak harrapatzen zituzten lantzak erabiliz, baina ez askotan.

Biak arrantzatzen zuten hezurrezko arpoi zorrotzekin.

OSASUNA ETA GAIXOTASUNA

Bizimodua oso gogorra zen zeren eta animaliek edozein gizakiri gaixotasuna trasmititzen zioten.Zoritsar bat gertatzen bazen ondorio izugarria izan zitekeen.Neguan elikadura topatzea oso zaila zen eta neguoro tribuko norbait hiltzen zen. Zenbait landereen sendatze ahalmen

ezagutzen zuten baina haur asko hiltzen ziren eta 20 urtetara ez ziren iristen.

SINISMENAK ETA ERRITUAK

Gure arbasoek espirituetan sinisten zuten, horregatik errituak egiten zituzten espirituak alde izateko.Paleolitoan gizakiek hildakoak ehortzen zituzten.

ARTEA

Duela 35.000 urte inguru gizakiek lehen artelanak egin zituzten.LEHEN PINTURAK:

Kobazuloetako paretetan margotzeari labar-artea deritzo.

- Polikromoak dira kolore asko erabiltzen zituztelako.- Pinturak oso errealistak dira.- Animalien irudiak agertzen dira.- Adibide onenak Espainiako iparraldean eta Frantziako

hegoaldean daude.

ESKULTURAK ETA GRABATUAK

Gure arbasoek grabatuak egiten zituzten harrietan eta animalien hezurretan.

Emakumeen eskultura txikiak egiten zituzten, Venus-ak. Eskulturatan nabarmenak ziren sexu organoak.