PALAESTRA LATINA - culturaclasica.com · 2015. 10. 21. · Disfruta tú sin ánimo altanero. Al que...

$: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.com · 2015. 10. 21. · Disfruta tú sin ánimo altanero. Al que alcanzó renombre Fn lo restante de su vida breve Descanso honesto con ra\ón se$
ANNUS SCHOL. III. NUM. 22 1932 1933 MENSE JANUARIO MCMXXXIII

rim m

PALAESTRA

LATINA

S U M M A R I U M

HORATIANA, (H. Martija).

AD REGES MAGOS, (J. Llobera).

CoNLOQUiA LATINA.—Telephonium.

TROCHUS ET TEMPUS, ( C . Janicius).

COMMERCIUM E P I S T U L A R E .

NOVA ET VETERA, (I. González).

C E R V A R I E N S I S A C A D E M I A E VIRl LITTERATI.

Ralmundi Lazari Dovii Oratio.

CuRSUS GYMNASTICUS, 0 . M.*Mir).

ÍNTER SCHOLARES

PER ORBEM (R. Pastó).

BiBLiOGRAPHiA, (M. M. P., J. M. Giral).

M. VALERII MARTIALIS (J. Llobera)

in operculis.

EXERCITATIONES SCHOLARES in Opercu l l s .

COMPOSITIONES VERTENDAE. In operculis.

Ordínarii atque Superíorutn permissu

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/01/1933 - Pàgina 1

www.culturaclasica.com

M. Valerii Martialis Oda L. I, 59 Hispane reddita. w

A D LICINIANUM

Vicina in ipsum silva descendet focum Infante cinctum sórdido.

Vocabitur venator, et veniet tibi 30 Conviva clamatus prope.

Lunata nusquam pellis et nusquam toga, Olidaeque vestes múrice:

Procul horridus Liburnus et querulus cliens, Imperia viduarum procul.

35 Non rumpet altum pallidus somnum reus, Sed mane totum dormies.

Mercetur alius grande et insanum sophos: Miserere tu felicium,

Veroque fruere non superbus gaudio, 40 Dum Sura laudatur tuus.

Non impudenter vita quod relíquum est petit, Cum fama quod satis est habet.

Hasta tu hogar, cercado De peqneñuelos sórdidos, la espesa Vecina selva bajará de grado. Llamarás a tu mesa Al calador, y convidado luego Por ti el vecino accederá a tu ruego.

Lejos de aquel contorno La piel lunada, la recién teñida Veste de grana y el togado adorno-. Lejos la vo\ temida Del Liburno, las quejas del cliente. El mando de las viudas insolente.

No tu profundo sueño Romperá el triste reo; la mañana Dormirás toda, de ti mismo dueño. Deja que de la insana Plebe el aplauso necio aquél mendigue; Til al feli^ compadece que lo sigue.

Del go\o verdadero. Mientras ensalman de tu Sura el nombre. Disfruta tú sin ánimo altanero. Al que alcanzó renombre Fn lo restante de su vida breve Descanso honesto con ra\ón se debe.

JOSEPHUS LLOBERA. S . J .

(1) Vide num, sup. lo opercuiU. 37. Mereatur Teubn. 41. reticum Teubn. 42. Oibcit apud Tenbu. con)lclt tat est, verum animl pendet.



ANNUS SCHOL. III. NUM. 22 1932-1933 MENSE JANUARIO MCMXXXIH

PALAESTRA L A T I N A

MENSTRUOS DE LATINITATE COMMENTARIUS Pretium subnotationís annuae, solutione aatelata, est 6 pessetarum in Híspanla, 7 In America et Lusltanta, 8 la rellquís civitatibus. Pretium mlttatur oportet ad Adraiaistratorem: CERVERA (Lérida) - Universidad " España,

HORATIANA Illorum temporum memoriam repetenti, quibus. ob renovatas

tum Latinas tutn Graecas litteras, ingenia quam plurima excitata at-que multorum opera perfectione sunt inlustrata, utilissimum fore mihi videtur ad antiquitatis Latinae auctores mentes oculosque con-vertere, atque ut studiosa manu illi scribendi dicendique magistri saepius versentur incitare. Tantum enim iis inest pulcritudinis na-tivae ac jucunditatis, tantumque ad acuendum judicium efficacitatis, ut vix aliquid possit melius.

Cicerone praetermisso, cujus opera manibus semper teñera de- ' bemus, quippe in quem ingenii opes natura effuderit universas, poetas praecipue evolvamus oportet, a quibus omnis litterarum Latina-rum elegantiae et eloquentiae iaus in nos derivat. Quis enim latine scire aut scribere cupiat, qui longe melius ex ipsa poétarum lectione quam ex grammaticorum schola voti compos non fiat? Et sane sum-mus ille Romanae eloquentiae parens. M. TuUius ex quo fonte pro-prietatem sermonis nitoremque verborum hausit nisi ex Plauti, Te-renti, aliorumque poétarum lectione? •Omnis loquendí elegantia, ait, quamquam expolitur scientia litterarum, tamen augetur legendis oratoribus et poétis.>"> Prae ceteiis vero Horatíum proprietate di-cendi, sententiarumque pondere ad ingenium illustrandum idoneum puto.

De Horatiano igitur opere, paucis de ejus vita praemissis, bre-viter disseram, ea motus ratione ut alumni qui bonarum litterarum studiis incumbunt, tanti poetae lectionem non sine íructü instituant.

Horati i vita. —Q. Horatius Flaccus in oppido Venusia, colonia militari in finibus Lucaniae et Apuliae natus est pridie nonas De-cembris a. 689 (a. 65 a, Ch.)

(1) De Oraiore. III. 10.



50

Matre quae brevi, ut videtur, mortua fuit, et patre libertino, non divite, qui patriis scholis minime contentus, una cum filio Ro-mam se contulit, *̂^ ibique, actionum coactor vel salsamentarius suis auctis reditibus, puerum instituendum commisit magistris notioribus, Ínter quos Orbilius Pupillus, «major fama quam emolumento, et in docendo férula scuticaque usus».*^> Ibi puer adhuc Latinos et Graecos rite legere et ante ceteros Homerum admirari didicit*^'. Patre mortuo, in Graeciam profectus est ut coepta studia litteraria, praesertim vero philosophica perficeret, quae ibi tune temporis magnopere flore-bant. Hoc explóratum habere possumus, Horatium Athenis sibi pro-posuisse sapientiae studiis se tradere, ut sermonibus, Píatonis instar, faciendis, mores civium Romanorum emendaret, ac dóciles ánimos in bonum reduceret. Romam reversus, a Bruto, qui se libertatis vin-dicem proclamarat ad ejus partes cum alus juvenibus tractus, tribu-nus militum factus est, et in Macedoniam ductus; at poeta, victo in praelio Philippensi Bruto, post multa pericula, «relicta non bene par-mula»<*Mn fugam se dedit, militiamque ahdicavit. (a. 42) Romam, triiimvirum indulgentia, rediit, sed agello amisso et ob id in paupe-riem lapsus, «venia inpetrata», ab Augusto scribae munus obtinuit totumque insuper ad vitam commodius sustentandam, componendis versibus se dedit. '̂ '

Editis carminibus, statim famam sibi comparavit, cujus opera amicitiam iniit cum viris id temporis inlustrioribus, Vergilio et Vario qui juvenem poétam Maecenati commendarunt, adeo ut hic in suorum numerum exceperit, ac villa et praedio in Sabinis donaverit'*'. Dein per Maecenatem Augusti familiaritatem adeptus, non mediocrem in utriusque amicitia locum habuit. Augustus epistularum officium Ho-ratio obtulit, ut hoc ad Maecenatem scripto significat: «Ante ipse sufficiebam scribendis epistulis amicorum: nunc occupatissimus et infirmus Horatium nostrum a te cupio abducere. Veniet ergo ab ista parasítica mensa ad hanc regiam, et nos in epistulis scribendis adju-vabit». Scripta quoque ejus, ait Suetonius, adeo probavit mansura-que perpetuo opinatus est, ut non modo Saeculare carmen pan-gendum injunxerit sed et Vindelicam victoriam Tiberii Drusique privignorum suorum inlustrandam, eumque coegerit propter hoc tribus carminum libris ex longo intervallo quartum addere.

Horatius obiit paulo post Maecenatem, V. Kal. Decembres a. 746, Manió Censorino et C. Asinio Gallo Consulibus.

HENRICUS M A R T I J A , C . M . F . (Sequar)

(1) ISat. 6, 72: «Noluit In Flaviludum me mlttere(pater) Sed pueium est ausus Romam portare docendum -(2) Sueíoníos in Vit—(3) II Epíst, 2, 42-(4) Carm. II, 7,-(5) II Epist, 2, 51, «., pauperta» impulíl audax ut veríus facerem».—(6) Carm. II, 18, 14



51

Ad Reges Magos (Cfr. Hor. Ep. VII.)

C^uo, principes Eoi , tenditisf aut gravis

Cur dextra aono regio:

— IVegem Ijraelis quaeritntu, qui carior

J&st spiritu quem aucimuj.

x iunc supplices vocare votis venitnus

£ ique aona luna ere •

Heroois ecquio vos lurore improoi

Latent vel Intanti minae?

JJeine vis, an lorte caelí oracula,

A n causa vos agit latens:

o i c est: sacrum vestigium voois aatum,

i3iaus micans in aere.

O mille millies oeati, queis D e u m

V ioere magnum contigit,

Aurumque regí ollerre tote pectore,

Deoque tus myrrnain et virol

hin vestra lerviaus prematn vestigia

£ t sponte vooiscum sequar:

Jesu R e a emptori otleram Itagrantia

Quae vota spirent lilia,

E t pauper et castus libenter muñera

Xluic solvam oboeaientiae.

Josepkus LLOBERA, S. J.



52

^Conloquia Latina

TELEPHONIUM

Personae; JOHANNES acri ingenio, telephoma vi-

dit numquam, ANTONIUS satis ins-tructus.

]. — Fave, Anloni; de íelephonio nescio quid meas venit ad aures. Nosíirí eos adpa-ratiis quid sint?W

A.— (Stupore oppressus) Num iele-phonium in vita non vidisti?

].—Ab oppido numquam deveríi. A.—Atqui ipse cum aliis eo sum saepe con-

locutus. ].—Mirabile quidquam sit illiid opporleí;

a/uní enim quemquam ex eo gratulari posse.

A.—Et eas gratulationes longiores esse quam per epistulam.

J.—Si ila est cartulam tibí daba, quam ha-beo bellulam ut, cum nudius iertius Caesaraugustam veneris, eamdem per telephonium ad parantes meos mittas.

A.—Ha... ha... hae..I J. —Quid tu rides? Quid habet ridiculi pro-

positum meum? A. — Qui tnittam, amabo, cartulam per te

lephonium? J. — Quid jam.^ Nonne, ais, posse quemquam

gratulationes mittere per telephonium atque eas quam per epistulam longiores?

A.—Cum tibí dixi qund per telephonium gratulationes mitti possent, orales tan-íum gratulationes mihi volebam.

]. — Quo demum pacto? Egone inde non motus ut per telephonium cum alterius oppidi hominibus loqui possim?

A.—Ita profecto: ñeque cum hominibus vi-cini oppidi tantum sed et exterae etiam nationis et vel A mericae.

]. — Vel cum Americae hominibus? Igitur eo casu si quis Natalia Domini gratu-

EL TELÉFONO

Personajes: JUAN, listo de carácter, no ha visto

nunca teléfonos. ANTONIO, instruido.

J.—Oye, Antonio, he oído decir no sé qué cosas de los teléfonos; ¿sabes tú qué son estos aparatos?

A—(Sorprendido) ¿Que no has visto un teléfono en tu vida?

J.—Nunca he salido de mi pueblo... A.—Pues yo hasta me he comunicado

por él varias veces. J. —Debe ser bien sorprendente, pues di

cen que se puede felicitar por él.

A.—Y hasta pueden serlas felicitaciones mucho más largas que una carta.

J.—Si ello es así, yo te daré una postal muy bonita que tengo para que, cuando pasado mañana estés en Zaragoza, la envíes por teléfono a mis padres.

A. —ija... ja,., ja..I J. —¿Por qué te ríes? ¿qué tiene de cho

cante mi propuesta? A. - ¿Cómo quieres que envíe una postal

por teléfono? J. —¿Pues qué? ¿no dices que se pueden

enviar felicitaciones por teléfono aun más largas que una carta?

A. —Al decirte que se podían enviar felicitaciones por teléfono me refería solamente a felicitaciones habladas.

J. —¡Cómo! yo sin moverme de aquí, podría hablar por teléfono con personas de otro pueblo?

A. —Efectivamente; y no sólo con personas de otro pueblo vecino, si que también con personas de otra nación y hasta con personas de América.

J.—¿Hasta con las,de América? Pues en tal caso, si uno quisiera felicitar las

1) laterrogaadi forma apud cómicos usi!attsslma.



53

lari cupial, octobri mense minimum locuturus sit, ut vox illuc temperi perve-niat. Itane?

A. — Minime quidem: vox eo per telepho-nium ictu oculorum venit.

].—Ain vero? A.—A;o enimvero: ita est ut audh. ]. — Uti conjicio, telephonium sil oporlet

adparalus complicalissimus el carus. A.—Nequáquam; scilicei hodie lelephonium

adeo vulgatum esl, ul non tanlum in urbibus el populis sed eliam in privalis domibus constilualur.

].—Ego vero si quodpiam lelephonium vi-deam, obslupeam.

A.—Faciam igilur quod patero ut proxi-mis feriis le Caesarauguslam mecum adducam ul videas lelephonium, alque ex eo loquaris el loqui audias.

Pascuas de Navidad, habría de hablar por lo menos en octubre para que la voz llegase allá con tiempo, ¿no es verdad?

A. —No; pues la voz por teléfono llega en menos de un abrir y cerrar de ojos.

J. -¿Cómo suena? A.—Como suena; tan posible y real. J —Según eso, el teléfono debe ser un

aparato complicadísimo y muy caro. A.—Nada de eso, pues has de saber que

hoy día el teléfono es tan común, que en las ciudades y hasta en las viviendas particulares se va instalan-do.

J.—Pues yo, si viese uno, creo que^quedaría pasmado.

A.—Pues ya haré lo posible por llevarte estas vacaciones conmigo a Zaragoza para que veas y hables y oigas hablar por teléfono-

Trochus et tempus

Ut trochus hic rápidos torquet velociter orbes, Sic tempus, pueri, vitaque vestra ruit.

Sed trochus, ut cecidit,. repetito turbine surgit, Témpora non surgunt ut cecidere semel.

CLEMENS JANICIUS

> i i i p > i i i i i i l i i i i i i i w i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i M i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i l l n i i i i l i n i i i i i i i i i i i i i i i i i i i m i i i i i i i i i i i i i i i i i l l l i i

CJociis nostris et lecíotious faustisaimum in cunctis nouutn opta-

mus annum. (^ratia eí pax a Domino ^esu (^hfisto qui pro nobis

patuulus factus est et in praesepe uagiit.

" " ' * - *- - i i i i ' i i f ' T inirr



54

Commercium Epi^tulare Andreas Avenarías Emmanueli Jové C. M. P.

Ipso die Andreae, suavissimi Apostoli, perfeci alque exscripsi, quae de Sanlotio sequerentor. Nunc dimidiam fere partetn lotius rei tenes, quam ego absolvam mense Januario si salvus rediero ab Monachio, quo me profecturum cogito, simuiatque ante JesQ nataiem, nominaiem diem tuum, finís erit imposi-tos scholis. Et dum alii bacchabantur in deiicüs, quae cum puerorum soliem-nitate conjüngi solent, ego fortasse solitarius cubabo domi parochi vici Schleibhcim rürsüs inflammalo sinistro crurc, injecto sale. Durum erit illis anni diebus carene sacro, qaod, ne accidat, vehementcr timeo. Sed sicut Deo immortali placuerit, sic fíat. lilis igitur diebus si mei memor fueris, ex toa fe-ceris re, nam quo citius convaluero eo maturius SantoliQm integram accipies. Tibí tuisqae felicia sint instantia festa.

Deinde, quí tu ex mea imagine canos concludere potuisti? nam jacent ad dextram machinae litterae tuae, quae tantopere me deiectarunt et delectant, exceptis dumíaxat aprís. Hoc multis nostrorum fratrum accidit, ut canescat paulliilum capillus ñeque enim unquam premimur ea, qua hodie multi, difflcui-tateinvenlendae occupationis, nunquam sumus sine aliqua cura et sollicitadi-ne. Mei autem capilli rarescunt potius quam canescunt, ita ut jam multis annis clericali tonsura opüs non sit et frons mihi crescere videatur; ceterum est, cur valetudine contentas sim. Et si silvae Bohemicae caelum asperom dicitur esse, est tamen saluberrimum propter sllvaran magnitudinem et altum supra mare situm. Investigavi in his silvis vias.et solitudines, per quas ego cotidie post meridiem ambulans Davidico laado Deum carmine. Interdum etiam, com est animus, alacrior, partes canontur. Hodie totas cecini vesperas, et ipaae arbores imbibere visae sunt flammeum illud patroni mei <0 bona crux>. Certe numquam ante hunc diem talla audiverunt. In illis igitur viis, si tu una esses, interdum loqueremur latine, una psallcremas, aestivos calores femperaremus gélido rivo, qui illic lortuosus prata palustria dividil.

Gratias tibi ago, quod addidisti litteris simililudinem statarae tuae. Stabis igitor in quadam aedicuia supra scriptorium pegma meum, et si qaando te inde amollar, haerebis tamcn memorlae meae, quae quoties Palaestrae fasciculus redditus eril redintegrabitur. Nondam est redditus Decembris fasciculus, sed hoc loco laudandus mihi es, quod Í̂ ALABSTRA primis mensium diebus adventare solet. Ipse experiris, quam sit non facile comparare singulorum mensium supcllectilcm. De es&edo igitur nondüm vidi sed exspecto, nam recte illa voce machinamenta illa referri censeo. Qüod Fornarios noster deoblivione Avena-rii nostri meis ad te liiteris süppegerat, (D nihil fuit; nam illis temporibüs inter-ceptum erat meum cum «Alma Roma» commercium qüia, exorfo Ínter Germanos et Ítalos bello, impediebator epistolarum vectura. Sed cum id in quadam epistula scripsissem Fornario, humanissime addidit fascículo próximo illum no-merum, in quo de lank machina ípse satis subtiliter, ut mihi videtur. scripserat.

Quod tu extremum posQísti: oscolari te manum, tametsl illa uñeta est sacro oleo, minus placuit. Cur enim genam genae non admoventes osculemur,

(1) Conf. «Alrnam Roniam>, ann. XIX fase. UI, p, 5t ad calcem.



55

si Qspiam inrer nos conspexerimQs. fratres religioso statQ et sacerdotio? Sed satis malla verba feci amico Hispano, lam properandum est ad illum acervom epistolarum, qui mihi his tribus diebas cumulatus in mensa est ita, ut vix emer-agm ex gratulando. Vale. Pridie kalendas et ipsis kai. decembribus.

Emmanueljové, C. M. F., Andreae Avenarío, S. V. D. s. p. d. Tibí jamdiu non tantum litteras debebam sed et responsionem complen-

dam quae in alia epistula fuerat incoepta. Hanc etiiim responsionem faciet suam Tassetus noster cujus litteras, utrumque nostrum adioquentes, mense Majo vertentis anni in Alma Roma ante meas ad te ultro perlegi. In iisdem amicus Gallas et auscitabulum accipiebat et non opportere signifícabat, aut maltum fallor, novas cudere voces, Julil Caesaris faltas exemplo, qui ctam-quam scopulum vitabat novam et insolens verbam>. Hoc exemplom aatem non omnes sant secati posteriores Caesare scriptores; quin immo hujusmodl religioso scrupalo clare repugnabat Horatias in Arte poética cum dicebat:

Ego cur adquirere pauca si possum invideor?

Sed feliciter ad Tanke latine nominandum nulla opas est novata voce, sed iam Pornarius tres proposuit vel easte/Iumvel teatudinem vel Graecum hele-polim quae mihi quidem non displicent omnino, at magis placel vetas etiam vocabalum sed ñeque Graecam at helepolis, ñeque adeo commane ut testudo, ñeque quidquam fíxum significans at castellum. Essedum tibi innai in superio-ribus litteris cujus essedi proprietates protinas explicabo. lis. meo qaidem judíelo, rei qua de agitur, signiflcandae magno opere adcommodatur.

Jam vero si etymon attendimus essedum á\c\am videtur, ait Porceiiinius, ab ataao) i. e. cum ímpetu feror. Nonne artíficiam illud bellicum in Germanos cum impeta ferebatar. cunctis obstacalis superatís, quae ex iniquitate soli proveni; ebant, ex fossis, ex aggeribus, ex nubibus denique telloram?

Nunc si qais roget quid fuisset antiquitas essedum, cum Vossio respon-debo: cvehiculi vel curras genus quo soliti sunt pugnare Qalli.» linde jam tia-bemus artificium iílod fuisse currum bellicum, cujus motas in hostes satis violentas, in quo nemo non videt cam Tanke hodierno convenire.

Sed gradam addamus. Quinam primum essedum adhibuerant? Et in hoc mirabiliter non similitudinem sed paritatem habet essedum cum recenti tormento bellico, nam, ut si de Tanke loqaeretur. sic scripsit Porcellinios: Essedum est vehiculum Qallorum et Britannorum apad Belgas primo repertum, vehendis quidem hominibas oneribusque aptum. sed a Qallis praecipue Britan-nisque usurpatum in bello, cum ex eo pugnare soliti essent*. Atque in eo quidem testimonio, praeter illad etymi quod ex ipsa voce prodit, adparet et eadem origo et Ídem usus et idem ferme locas ubi primum est usurpatus uterque cur-rus beliicus et recens Tanke et essedum vetas.

Ñeque opponas essedum birotum fuisse atque equis tractum, etením in adplicandis praesentibus rebus antiqua vocabula non paritatem quaerimus sed quam maximam in adjunctis similitudinem.

Si tibi et lectoribus satis fecerim ex animo mihi gratalabor; sin minas judicíum melius alus relinquo. Tibi obsequentissimus. Vale.

Cervaria, Vil Kal. Novembres 1932.



''^6

NOVA ET VEtERA Fors et picturae hojus, quam oculis lustrabis luis, lector suavissime, ar-

gomenla Ínter se convenire non videantur; verum ea od meom linguac Latinae graptiíce exprimendae scopum congruere certc adsentieris. Et enim varia sunt in tabula genera expr^ssa rerum, quae primum mondanda alumnorum memp-riae curabis; deinde, ut grammaticas orationes proprio Marte dicendique rationes ipsi ex illis arguinentis Insti-toarit. Sequentia autem sunt nomina rerom, quae !n pictora cernes adjoncla:

1 6, 2 3 4, 18, 20 5 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 19 21 22 2 Í 24 25 26 27

Chirotheca pero, onis et solea petasus horologium pileus ocrea lychnus perspicillum perula pasceolus galerus mánuballistula consplcillum lychnuchus marsupium sacciperiutn et arca crepida cothurnus Interula subucula violina lentes cultellus umbella et scipio

Etsane tobularum istiosmodi scopas vel finis non in id unam vergit, quod alumnorum memoriam in iis addiscendis vocibús, quae oculis-quasi ra-piuntur, adminicuiere, vel sint eáe tamquam unoróm ocüiorüm pedamentum. Porro ¡n picturarum usu pergere magister debct, alqoe varia ex eis abstracta alumnorum studio argumenta expromere, proe primis in schola adulescen-tulorum, eosdém etiam atque etiam de aliquo picturae objecto interrogando.

Adposita. exempli gratia, tabala sit velutf hodiernae lectionis summa. Ad hunc fere mbdompotest magister, memoriae ab alumnis traditis vocabülis, procederé: HAOISTER^ — Repeie mihi earum, quae in chirothecam, peronem, peta^um, ho-

tabula vides, nomina rerum. rologium... ' ALUMNUS—i!?a in tabula depictam video Vi. —Quid vero rei chirotheca? Quid sibi



vuli pero? Quid?... A.~Chirotheca est manuum digitorumque

iegumenti gemís; peroné utimur ad contegenda crura...

H.—Recle omnia. Meministin', quibus haec vox chirolheca conjletur verbis..?

A.—Origiiiem ducit ab Graecis vocibus yeíp (manus) et 9if¡Kyj (capsa)...

n. — Quando, igitur, chirolheca iiteynurr Quandonam peroné..?

A. — Scilicet, frigus cum nimis urgeat ma-nusve scaleant pernionibus...

H. — Qualis est, sodes, chirothecarum color..?

A. — Multiplex esse polesi... M. —Df'c mihi aliqua colorum nomina. A. — Albus, niger, ruber, roseus, caeruleus,

violaceus, fulvus, viridis, pullus... . Sic fere, vulgaris defínitionís usa

jogiquc glumnorum ope tabolne intcr-rogatione, facillime in directa docen-

8^57

di methodó procedes, muirumque ac cito proficienf adolescentes in llngua addiscenda. Ex eo, verbi gratia, quod

.varia in tabula vestium genera ex-stant (cof. num. 1, 2, 3, 5, 6, 7,12.19, 21,22,23), el alia ad hunc nipdüm propones aiümnis.

'c>>

Abolla birrus bracae buccula calceus calvatica campestre cucullas dtabathruni epitogium gallicae impluvia indusium. lacerna manucium mas truca pallium pectorale pedule paenula periscelis phaecasium rheno sagum. sandalium schem.a sculponeae sublíéar

hopa bata pantalón visera calzado 'mantilla taparrabo capucha zapatilla guardapolvo chinela impermeable camiseta capa mitón zamarra manto chaleco calcetín levita jarretera pantuflo pechera capote sandalia librea zuecos calza

Hac tándem similiquc rationc, alumnorum ocaíis objccia tabula, [ea-qüe diligenter exarata (quod, Ot nunc est, haudila nobisfacile), illa Latina lingua exuetar siccijate, quae adeo deterret hodiernos nostros scholares. Velis, igiíiir, equisque ccrtemus ad unum omnes Latinitatis studiosii ot recentes docendarom lingiiarum me-thodi nostro redintégrandae Latinae linguae suffrageniur studio.

I. GONZÁLEZ, C. M. F.



58

Cervaríensís Academiae viri litterati.

RAIMUNDI LAZARI DOVII

Oratio defiliis Officialium müitarium qui in helio moriuntar^'^^

Cum numquam defuerint homines desides et turbulenti, qui decreta praemia virtuti, a qua longissime ipsi absunt, variis artibus in invidlam infamiamque vocarent; tum nulla mihi videntur pluribus ca-lumniis ignavae multitudinis patere, quam quae, ob susceptos forti-ter a militibus pro patriae defensione labores, Imperatoriis edictis constituta fuerunt. Quod si aliquando homines legum ac majestatis ossores, in traducendis coram plebe Principum jussis, aliquo colore sibi blandiantur se non odio aut ambitione id faceré, sed amore aequi-tatis quae Inmodicis privilegiis non parum labefactatur; tune máxime id ausos axistimem cum ab Imperatoribus Gratiano, Valentiniano et Teodosio constitutum fult ut filii officialium qui in bello decederent, in locum parentis sui subrogarentur. Audite verba L. 3, C. de Fil. Off. Mil. qui in bello moriuntur: «Si quis quocumque modo militans in bello moriatur, filius ejus, si unus sit vel ex multis major natu, sta-tim in locum ejus succedat et easdem annonas accipiat, si pater us-que ad Biardii dumtaxat gradum pervenerit. Quod si altiorem obti-nuerit (veluti ducenarü aut centenarii) filius ejus fiet tantummodo Biardius». Dicent hic quid injustius, quam militarla praemia non mérito virtutis, sed nascendi incertae condicioni adscribi? Certe qui ita loquuntut dúo mihi videntur neglegere, ex quibus tota aequitas hujus legis repetenda est. Alterum quales illi fuerínt juvenes, qui in paternos honores beneficio hujus legis succederent, neindignis; alterum quales patrum virtutes, ne dignis quidem fíiiis, sed major quam pro meritis parentum tantus favor collatus videatur. Atque ut de filiis quos prius nominavi dicam etiam pirius: non, uti postea fieri consuevit, filii officialium delicils et otio diffluebant,non saltationibus et ludis sed tractandis diu noctuque armis ceterisque obeundis durae militiae mu-nlis aetatem suam exigebant. Atque haec quidem in pace, nam bello-rum tempore quae tune crebra et diuturna erant, patrem in quamcum-quem Martis fortunam commitabantur ut, eo magistro, tolerare mill-tiam verumque laborera atque omnem virtutem discerent: communem cum illo victum communes labores communia etiam pericula habe-bant. Quidni ígitur praemia honoresque cum illo haberent communia? De officialibus vero ipsis cum omní prorsus tempore, etiam cum rariora sunt bella, praeclaram in rempublicam eorum sint merita cujas saluti et incolumitati quietem fortunas vitamque etiam suam de-voverunt, illud fidenter dixerim nunquam fortasse quam hujus pro-mulgatae legis tempore illustriora extitisse, cum propter ingentes imperil turbas nulla dabatur ab armis cessatio et bella cum barbaris procul a domo gerebantur. Miseram vero interdum fortium ac de república bene meritorum militum sortera! qui cum ea, quae gerunt

(1) Habita «d Cervtrlenset Académicos quo dle ille )utl> civllls Doctor inauguratus est: 19 m, Decembrls anno 1765.



pro salute omnium, longe a suorum civíum oculis agant, nuUam non modo gratiam ab illis accipiunt: quin etiam illa quae a principibus justissima praemia sibi suisque filiis obtinuerunt sine illorum invi-dia retiñere non possunt. Quod si funestam cruenti Martis speciem, si large fluentes atri sanguinis rivos, si diuturnas vigilias frigoris de-nique ac famis patientiam videre non licuit, tamen quae illi tot aerum-nis bona nobis pepererunt, intueri licet. Nam nisi hace illi formidan-da pericula constanti animo aggressi fuissent, nisi militum armis hostium injuriae propulsatae essent, nuUum hodie haberemus impe-rium, nuUas urbes, nuUa agrorum aut pastlonum jura; jaceret agricultura, mercatorum navigatio conquiesceret. Academiae ipsae quarum mansuetiora studia máxime a militari professione et strepitu abhorrere videntur, sine militum praesidio silerent contemptae, nec haberemus tranquillos hos conventus quibus ad omnem eruditionem et laudem informamur. Satis multa a me dicta esse arbitror ut appa-reat hanc legem de filiis Officialium non fuisse injustam, temporibus autem illis atque hominibus, quibus lata fuit valde accomodatam. Quod si aliqui tamen sunt qui rationibus istis omnino non acquies-cant, huic quidem certe aetati nostrae et praesenti Hispani imperii fortunae gratulari debent quod Carolus Rex, quem Deus nobis diu sospitem et incolumem servet, inter alia multa quae ad populorum felicitatem sapienter, juste, prudenterque constituit, novam legem de viduis et orbis Officialium tulit qua partem paterni stipendii ómnibus quidem ut honestissime alerentur officia vero nonnisi lis qui inter filios Officialium virtute et meritis excellerent reservari jussit. Qua prefecto lege non solum orborum necessitati sed etiam militari glo-riae, qua stetit ad hanc diem et posthac stabit Hispanum imperium, prudentissime consuluit. Nam qua alacritate, quo animo Hispani ho-mines, quos prodeuntes in aciem non vultus hostilis, non acerba pericula, non praesens mortis metus, sed única relictae posteritatis* anxía sollicitudo retardare posset, nunc fidentes se cuicumque Martis discrimini committent? cum sciant si quid humanitus illis acciderit, manere filiis suis in Carolo providentissimum parentem qui eorum commoda non minore, quam solent patres, caritate procuret. Quibus vero contigerit ut in acie gloriosissima morte occumberent, ubi in-gressi fuerint beatas piorum sedes illudque animorum concilium quod illustres Hispanorum Heroum animae celebrant circum Philip-pum Regem cui anniversarium honorem tribuisti hodierno die, quem semperhonoratum, semper acerbum habebitis; quibus laudibus filium Carolum coram Philippo patre prosequentur? Pater vero haec audi-ens (si quis tamen post^tnortem sensus eorum est quae in terris cum virtute et laudabiliter aguntur), quo gaudio efferetur, qua laetitia exultabit, cum videat filium successorem amplissimi imperii nactum esse eum, quiñón modo omnes párentis virtutes in se expresserit, sed in afficiendo minificentissimis praemiis virtutes bellicas quibus nemo antea plus Philippo tribuerat, parentem suum non modo aequaverit sed longo etiam intervallo superaverit?



60

CURSUS GYMNASTICUS

TULLIUS TIRONr'> S. Scripta, ut videtar, ínter med Oct. a. 47 a. Ch. et id. Mart. a. 44. (Ad fam. 16,20)

Sollidtat,^^> ita vivam,<^> me tua, mi Tiro, valetudo;^*^ sed^^^ con-fido, f'*̂ 5/ diligentiamp^ quam instituisti/^^ adhibueris, cito te firmum fore. Libros compone; <^^ indicem, cum Metrodóro lubebit, (^'^ quoniam ejus arbitratu vivendum estJ"^ Cum holitore, utvidetur. Tu potes (^^> Kalendis exspectare gladiatores, postridie rediré, et ita cetiseo;(^^> ve-rum ut videbitur. ("' Cura te, <"' 5/ me amas, diligenter. Vale.

ADNOTATIONES

1) Tiro: Carissimus fuit Ciceronis servus, postea libertas; acri ingenio ac liberali, litteris et doctrina máxime ex' cultusj nonnulla conscripsit opera, primas conlectionem epistularum Tullii e-, didit, illo veluti administro Orator Romanus in litterarum studiis usus est; eidero denique aliqui adscribunt, quas Latini dlcunt notas seu breviationes ver-borum, et aliquatenus respondet quod hispanice taquigrafía et estenografía ap-pellamus, a vocibus Graecis '^^yp'^t '"^S" voí-fpatpi^ (velox, angusta-scriptio).

2) Sollicitat: (sollicitus) a voce Osea sollus (totus) et cieo, quasi totus moveor. Sensum hic habet agitandl, turbandi, anxium et sollicitum reddendi, Hispano vero sermone idem est ac preocupar, tener en cuidado. Cf. «Multa sunt quae me soUicitant aguntque> (Cic. Ad Att., 1, 18. 1).

3) ha vivam-. Est formula graviter at-que vehementer adfirmantis, inprecantis vero sibi mortem ne vivam: «Ne vivam, si sclo», (Cic. Ad Att. 4, 16) «que muera si lo sé». Ad desiderium voluntatem.que significandam subjunctivus usurpatur, et aequivalet Graeco optativo absque «v. Ita vím auget orationis.—Hunc locum recte vertes: «Es tan cierto, como que vivo, que me preocupa tu salud.» Cf. «Ita vivam ut máximos sumptos fació» (Cic.

Ad Att. 5, 15, 2), «Es tan cierto, como que vivo, que voy a lo ruina».

4) Tua, mi Tiro: Possessiva vix ex-primuntur, nisi vis orationis postulet. — Subinde necessitudinem exprimunt con-junctissimam: Mt Tiro; Tironi suo: mi querido Tirón; a su querido Tirón,

5) Sed: Temperat, limitat aut etiam rejicit práecedenteni sententiam, prae-sertim negativam, atque ad sermonem seu argumentum intermissum resumen-dum inservit, sicut ad transitiones. Ve-rum eodem fere modo invenies, supe-riorem tamen sententiam aliquatenus vividius retractare videtur. At maximi est ponderis, inservitque máxime objec-tionibus proponendis solvendisque.

6) Confido te firmum fore: Inflni-tum cum accusativo subjecto, tamquam complemento lógico orationis primariae, invenies post verba quae ad sensus refe-runtur, ut videndi; audiendl, dicendi, cet; quaeque nonnullas alias animi ma-nifestationes et intellectus expromunt, sic verba cogitandi, credendi, sperandí, confidendi, cet.—Futurum infíniti (te firmum fore) actionem exprimit, in usu horum verborum, consequentem illam quae in oratione primaria habetur.

7) Si diligentiam adhibueris: Est in subjunctivo, quia condicionem exprimit adhuc perficiendam, ac praeterea illam



61

habet incertítudinem quáe apud nos sic exprimltur; «Si empleares, en el supuesto que emplees...»; gallice vero uteris inperfecto inditativi: «Si fractus inlabatur orbis inpavidum ferient ruinae». ("Hor. Od. 3, 3, 7-8); «SI el mundo hecho pedazos se desquiciare..,»; «si le monde venait á s'écruler...»; est insuper in subjunctlvo poientiali, qixo significatur rem fieri posse, duuimodo haec vel illa condicio explea-tur. Subjunctivus potentialis dúplex habet tempus: praesens et praet.perfectum, quibus absque discrimine exprimí potest síve actio praesens, sive futura (juxta enim probatos auctores subjunctivus caret futuro) (i); insaper eundem fere sensum habent sive praesens sive prae-teritum in subjunctivo potentiali, prae-terquamquod aliquando praesens notio-

,nem habet actionis.nondum fínitae, prae-teritum vero actionis jam expletae.— Sensus ideo orationis est; «Confío que pronto estarás restablecido, si empleares como fundadamente lo espero, (quod ex perfecto intellegitur) la diligencia que has empezado a ponera. —Adhibere est proprie uti aliqua re ad finem praestitu-tum: «Videamus, quanta sint, quae a philosophia remedia mothisadhibeantur» (Cic. Tuse. 4, 27). Uti dicitur de usu in genere, et praesertim de usu constanti. quasi habitual! et necessario, quam certa constantiam et necessitatem in locu-tione uti aliquo praeceptore, aliquo fatni' liariter, expromptam invenies: «-Utebatur intime Q. Hortensio» (Corn. Nep. Att. 5, 4). Usurpare, quod ab usu et rapere promanare videtur, usum notat transeuntem et momentaneum, non vero necessarium, quare de verbis in oratione proferendis dicitur: «Praeclare est hoc usurpatum a doctissimis...» (Parad. 5, 1, 33). Frui de-nique jucunditatem manifestat quae in usu alicujus rei animum occupat: «Tu voluptate frueris, ego utor» (Sen. Vit. Beat. 10, 3).

8) Instittiisti; /'in siatuoj Simplex statuere transíate exprimit consilium seu

optatum aliquld agendi, duní composi-tum instituere ostendit etiam initium actionis i. e. aequivalet verbis incipere, or-diri...—Nota pro compositione; instituc, ¿í-t. Vocalis brevts, non consecuta r, nec praecedenti /, in syllaba media aperta (ea scil. quam una tantum consona con-sequitur) mutatur in { rarius in j j in compositione; sic habes: i permanens: vídeo-evidens, provídus; é-l: sé-deo-obsídeo,praesldt:o;dédi'red' didi; á'l: hábeo'adhíbeo; státuo-resfíluo, insñtuo; (5-í: lócus-Ülico (in loco); ü-i: cáput-capUis.

.9) Libros compone: Usurpatur praesens imperativi cum, ea quae peragenda sunt, nullam relationem ad tempus alí-quod statutum habent, sed nunc aut ci-tius aliquid est faciendum; «vale; cura ut valeas.» Exprimitur vero ./«íuro imperativi actio quae ad tempus futurum manifesté refertur, praesertim ubi oratio secundaria futurum postulat, aut rei quae evenire possit aptatur; hocque imprimís in legibus earumque imitationibus invenies. «Si... de me ipso plura dicere vlde-bor, ignoscitote» (Cic. P . Sest. 31).—Prae-fixum com, con (cum) signiiicat con-junctionem, societatem, amplitudinem* intensitatem: Pono — poner, colocar — sine notione accessoria; comjoonere—poner en orden, arreglar—; componere comas, bellum. — Pono conflatur partícula *pó et verbum S i n o , utluculenter

Ideo *pó-s-i-no *pósno, pono.

Cum MetrodÓro lubebit: Subjunc-

in participio pó4~SÍt.US adparet. habes * " ^ - ' - - - ' ' " *-

10) tivum nos usurpare solemus, Latini vero indicativum ubi adest oratio temporalis rei futurae. «Me, ut tibi videbitur, sepeli-to» (Cic. Tuse. I, 43, 103). «Sepúltame como te pareciere, te parezca.*

11) Ejus arbitratu vivendum est: «Hay que estar a lo que él diga»; arbitralus, sicut et alia hujusmodi substantiva, in ablativo casu fere solummodo reperiun-tur.

(1) Dan» lea proposltions Indépendentes, acríbamtt scripaerim píuvent désigner solt une actioa préafnte, solt une actlon á venir, pulsque le subjonctlf n'a pas de forme spéclale pour le futur. (Riemana, Syníaxe latine § 152; a. 1920).



62

12) Tu potes spectare: Solent Latini indicativum usurpare in verbis et locu-tlonibus quae veram possibilitatem aut obligationem notant ubi nos subjuncti ' vum hypotheticum habemus; quo indicativo exprimitur possibilitas aut obli-gatio, praesens aut praeterita, aliquld perficiendi. *Possum nominare» (Cic. De Senect. 7, 24). *.Podria nombrar». *-Pote-ras dixisse» (Hor. ad Pis. 328). *Podrias haber dicho».

13) Ita censeo: «Este es mi parecer». Formula fuit etiam senatorum propria et solemnis.

14) Ut videbiiur: Discrimen quod in-tersit Ínter hanc locutionem (ut videbitur) et illam quae in hac ipsa epistulá ha-betur (ut videtur), illud esse adparet,

quod posterior! Ipcutione consilio et sen-tentiae Tironis adsentiat Tullius de mO' do sese cum holitore habendi, quasi d i ' cat: «Estoy conforme con lo que me dices del hortelano»; dum prior faculta-tem prorsus tribuit Tironi ea, quae in epistulá a TuUio signifícantur, perficiendi: «Pero, en fin, haz lo que te plazca».

15) Cura te: Cf. «Cura ut valeas, fac valeas, da operam ut valeas». Vale i. e. sanus sive incolumis esto; hac voce uti-mur in discessu, comiti bene precantes; frequentissime occurrit in epistulis prae-sertim. Salve majore pollet vi quam vale-, vale praesertim ad Corpus refertur, salve ad pericula: *Vale, mi Tiro, vale, vale at-que salve. (Cic. Fam. 16, 4, 4).

JosEPHUS M.» MIR, C. M. F.

ínter Scholares

OEORGIUS.—JEJC qua tándem chorte aut ca-vea nobis ades?

LiviNUS.—<;?u!rf ita? G. — Quia male saginatus, quia macie pel-

luces totus, ariditaíe crepitas. Utide prodis?

L.—E conlegio laicali vel potius athaeo. G.—Ergo ades nobi^ onustus liiteris. 'L.—Immo pediculis. G.—Pulcre comitatus advenís. L. —Sane nec tutum est nunc viatorem iré

incomitatum. G.—Agnosco satellicium eorum scholasti-

corum. Ecquid novarum rerum videras Lutetiae per aesíaíem?

L.—Illud in primisquod, scio, tibividebitur incredibile. Lutetiae beta sapit, et quer-cus contionatur.

G. — Quid tu narras? L.—Hoc quod audis. G.—Quid ego audio? L. — Hoc quod narro. G. — Monstri simile. L.—Atqui sic res habet; nec audita narro,

sed comperta. G. — Oportet igitur illic plurimum sapere

homines, si sapit beta et quercus. L. —Recle conjeclas.

MONITUN.-Soclo8 nostros aniic4ssime roftamus nt cum subnotatlonls pretlum per gyrum postaiem mlserlnt, de mUsionc et de numero mlttcn» tls certiores nos faeere vellnt. Quasdam nunc pretil missiones habemus, ñeque scimus eas qutbusdam adseribamus. Válete atque Ignoscltel



63

Per orbem Pro rebus Hispanicis. Perquam

tamiliare PALAESTRAE Icctoribus no-men Associationis G. Budé et gratum omnino cst, amoremque in eoram ani-mis tot labores ab illa felicissime sQs-cepti et in fínem adducti excitarunt. Tamen plurium nondum fortasse per-venit ad aures nova institatio, quae nobis praecipue Hispanis máxime est placitura. De collecMone agltur piibli-calionum quam «Les Belles Letres> edet in lucem, ad res Hispánicas in ómnibus gentibus propagandas.

Nihil finí suo non consenlaneum insrituit, cum hoc in yotis habeat. lit-teras Latinas fovere; quod sane etiam assequetur litterataras neo-latinas investigando. Haec igifur collectio hunc In primis finem sibi proponit: recta cognitlo rerum Hispanicarum, nam ut recte adflrmat relator, Híspanla non bene noscitur ñeque proinde pro mérito aestimatur. Ad hunc finem obfi-nendum conlectio sive opera litterarla methodo scientifica tradita, sive stu-dia generalia vitam Hispanicam sub diversis aspectibos consideratam complectetur. Sectlo specialis nostrae Catalaoniae reservatur.

Commissio Romana ad instau-rationem studil et usus llnguae La-tinae promovendam. Nuper Romae commissio pro siudio et usu linguae Latinae, quam constituunt E. D. De Francisci, Gratiae et Justitiae Admi-nister, et professores Solmi, Scialoja, Bodrero, Paribeni. Nogara, Rossl, Ussani, Frascherelli, Galassi Paluzzi et Rispoli. conventum habuit, in quo normas ab Instituto pro studiis Roma-nis servandas statuit ut instauratio-nem promoveat studil et praxis Lati-

nitatis, et quibus normis concursus oratorlae et conversationis In lingua Latina a praelaudato Instituto proxi-me celebrandus moderari debeat. Praeterea creationem sectlonis specialis adprobavit, qua In próximo ter-tio Congressu nationali pro studiis Romanis speclatim de modo fructuo-sius studendi Latinee linguae tam in Universilatibus quam In Licels.

Congrés de Nlmes.-SO Mar$'̂ 2 Avril 1932. - Actes du Congr¿s. Gralissimo animo adfecti sumus paginas percurrendo hujus Sopplementl Bulletini Associationis G. Budé, qul aclorum in Congressu Nemausi sum-mam continet. Volumen in 12, 244 pa-glnis constans crescentis activitatls Associationis evidentissimum praebet testimonium. Praeter historicam Con-gressus evolutionem, in hoc volumine pluresinvenies investigationes etcom-municationes ponentium omnino ine.-ditas et originales, sicut et dlscussio-nes de rebus nunc máxime agitatis.

A Virgilio... il Clero Mantovano, Mirablli laudum concenlui Vergíiium in bis mlllesimo nativitatis anno ce-lebrantium Clero Mantuano minime deesse licebat. Ad nostram redactio-nem pervenit nuper conlectio lucubra-tionum quibus Clerus Mantuanas Vergíiium et inlustravit et honestavit. Volumen 287 paglnarum XIV compo-sitlones continet, quarum Xill disser-tationum et Investigationum nomine sane merentur decoran, in quibus ideología, affectus, aliaque adjuncta Vergíiium speciantia perscrutantur.

R. PASTÓ, C. M. P.



64

Biblioéraphia A. Giíera.Gramáííca histórica del Cá

tala anííc—Publicada a despeses de la Institució Patxot, Barcelona, 1931. Haec, quam hodie benévolo nos-

trae PAL ABSTRAE lectori oíferimus, operis recensio non continel criHcum laboris judicium, sed ejus potius ex-positionem, pablicaf'oneni, noíitiam; impares enim nos ad sinceram hujos libri criiicem instifucndam essc fate-mur. Ex ritolo sufficientcr adparet de lingua nunc apud nostrates in usu, stve popolari, sive litterario non agi, sed de anliqoa apud avos nostros ad-hibcri sólita.

In libro hoc tractafionis materiam contr'a vigentem adhucconsuetudinem in capito, paragraphos et articules non dividitur; duas logióe distinguere oportet parles: iilstoricam primo, technicam secando. In parte prima de factrs historicis agitur, quae nostrae lingaae propagationis causa extiíe-runt; de quinqué linguae dialectis; de linguae Catalaunicae extensioñe; de constitutivis ejusdem linguae elemcn-tis; de illius graphia, deque monu-mentali ejusdem índole. Parstechnica haec capita complectitur: phoneticam primo, morphoiogiam deinde. synta-xim tertio, verborum modos, conccp-tuom per partículas coordinationem ac vocabulorum tándem formationem, qüae omnia peritissimis PALAESTHAE

lectoribus minutatim explanare super-vacaneum arbitror. Quae in syntaxi tamen, verborum modis ac concep-tuum per partículas coordinationem statuQntur regulae vel normae muitis ex antiquis. uti par esl, scriptoribus desumplis exemplis, passim conflr-mantur.

Nofae bibliographicae non inifio vel in fine totius libri conjünctim, si-cut mos esf, sed in fine capifis, cajas

sunt congerunfur, tum adjeclis nume-ris ioci illius, ad quem referuntür, ut p. 10. 17, 35 et 40, tum vero sine olio numero, cum ad totam pertineant pa-ragraphum. ut p. 2, 74, 75, 95-%, 135-139.

Ocfo paginis tándem index analy-ticus continetur, duabus Index mate-riae,qüi ultimusordinariumpcr capita, paragraphos et artículos dlctinctüm supplantat.

Faxit Deus üt per mullos annos vires el. auctor hujus generis labori-bus impenderé possit, doñee una tándem sit omniuin nostruní, in altera vita, loquela scliicet angélica.

M. M. P., C, M. F. J. Humbert. HistoireIllustrée.—París,

HenriDldier edít., 4, rué de la Sor-bona, 1932. Opas vertente hoc anno adparuit

utilissimum abs dubio Latii cultoribus. Nam saepe accidit ut scopus ab auc-lorlbus praefíxus, minime in exoplata pertingat, quod locum in praesenti non obtinét. J. Humbert Litterarum histo-riam una cum generali ab origine Ro-mani Imperii usque ad initium Aetatis Mediae minutatim et facili cálamo describit.

In opere tria supra omnia emincnt. Primo mirabilis nexus quo connec-tuntur Litteratura Latina et Historia; secundo rite scriptorum Índoles deli-neatur eorumque opcrüm; teríio copiosa inlustratione lectorum ante ocu-los prisci reviviscunl mores, artes, vita política et litterarla. Etsi amplior desiderafur critica, documentatio istias vicemaliunde gerit. Demum hujus historiae auctor sedólo perpendit ac reserat quid Lilterarum Latinarum proprium sit, nempe omne illod quod nobís magni Populi animam mifes-tat et missionem.-J. M. GIRAL, C.M. F .



Exercitationes Scholares

Los pavos reales y el buho

(Annus III n., 20)

Entre las cusas humanas nada hay

seguro. En medio del collado que se des

cubre en las ruinas de Civitavecchia de

Frascati, existe un campo muy célebre

por su belleza y por la abundante varie

dad de árboles, y bastante vistoso por el

arte de jardinería y pur sus flores. Una

bandada de pavos reales que iba corrien

do de una parte a otra, se detiene atra-

yendo las miradas de todos, tanto por

sus colores, cuanto por la ancha rueda

que forman sus plumas. El de más edad,

un pollo del más hermoso pavo, repetía

a menudo gloriándose, que él constitui

ría las delicias de todos, llevándose la

primacía en las alabanzas por su hermo

sura. ¡Qué esperanza tan falaz! Una vez

entrada la noche el pavo recogía a sus

polluelos debajo de los árboles. Cuando

de repente de un alto y viejo agujero del

templo más cercano sale un buho que,

volando silenciosamente, arremete al po

llo y, agarrándole con sus fieras uñas, le

lleva al instante al nido como sabrosísi

ma presa, que clama entre gemidos al

ser despedazada: ¡Oh esperanza, oh vida,

a donae habéis venido a parar!

TOMÁS SANZ, C . M . P . Barbastri.

Fur et mater ejus (Ann. II, p. 131)

Cum quídam puer abripuisset in lit-

terario ludo tabellas condiscipuli, addu-

xit eas ad matrem. quae tam longe aíuit

ut increparet eum ut potlus actum

laudaret. Transierunt anni et puer adu-

lescens coepit abripere majora. Depre-

hensus denique in furto conductus est in supplicium ligatus manibus et pedibus Mater interea sequebatur eum gemebunda. Filíus rogavit lictores ut sibi permit-terent dicere aliqua verba in aurem ma-tris. Perveniens mater confestim, aurem admovet ad os filii qui, eam extemplo dentibus apprehendens, morsu devulsit. Tune utcumque non solum mater excla-maret filium suuní admisisse scelus mag-num, sed etiam insuper accusarent eum omnes quod, non contentus priorlbus sceleribus, fuerat immisericors erga pro-priam matrem, filius: «Ipsa, mea ipsa mater, inquit, fuit causa necis meae. Nam quando adduxi tabellas ei quas ego rapueram condiscípulo, si me adfecisset poena, non ego processissem prorsus in furtls meis, ñeque nunc in supplicium ducerer.»

Haec nos docet fabella malum cres-

cere in singulos dies magis magisque nisi

ejus obstemus principiis.

JosEPHUS M.* DESCH, C . M . P

Villae Rosarií ín República Argentina.

XI Kat. Novembres.

De Medico insolentí (Ann. III, n. 20)

Medicus quídam, Menecrates nomine, sanatis nonnuUis morbls, eo vanita-tis processit, uí non erubesceret Jovem se dicere. Aliquando Philippo litteras misit ita exorsus: Menecrates Juppiter Philippo salutem. Rex autem, tantam hominis stultitiam admiratus, ita ei re-scripsit; Philippus Rex Meiiecrati sani-tatem. Auctor tibi sum, ut Anticyram pergas. Tua vero interest quantocius illuc iré, cum prefecto neminem fugiat

id tibi opus esse. FR. HECHT

Limburgi in Oermania.



Compositíones vertendae

El hombre magnánimo**' Cierto general recibió (2) en la rodilla

una herida peligrosa. Los cirujanos de

clararon que sería forzoso proceder (3) a

la amputación de la pierna. El general

mostró mucha calma (4) al oír esta deci

sión (5). Entre las personas (6) que le ro

deaban advirtió a su ayuda de cámara (7)

que parecía experimentar el más profun

do dolor. —¿Por qué lloras tú? le dijo él

riendo (8): esto es para ti una suerte (9),

pues en adelante no tendrás que embe

tunar CIO) más que un zapato.

Notu lae

(1) Fortis .-(2) Praet. plus quam.—

(3) Procedendum fore.-(4) Pax. - (5)

Quod audiens...—(6) ínter eos.—(7) Cu-

bicularius.-(8; Adridens . - (9) Id tibi

accidit fortúnate.-(10) Incerare.

Canis marinus et Vulpes

In parte quadam Tergestini (1) litoris, custodes pelagi, jam confectum (2) lancéis,

canem marinum laniebant securibus.

Aperto stomacho insunt viriles calcei

et horologium, vestiumque frustula:

Scilicet ingluvies (3) hominem devoraverat.

Casu praeteriens vulpes, reque cognita, (4)

o monstrum, clamat, horridum! (5) Mihi bene (6)

quae tantummodo gallinam pullumque jugulo.

In magnis peccavisse vel minoribus

est crimen usquequaque et res nefaria.

Notulae

(1) Tergestinus: De Triestre. — (2)

Conficere: mata r . - (3 ) Gula . - (4 ) Dán

dose cuenta de eso. —(5) ¡Qué monstruo

tan horrible!,-(6) Bien por mí.

Prof. E m m a n u e l Jové, C. M. F.

Moderator

Typographia F. Campa Calmct. - Tarretaa



PALAESTRA LATINA - culturaclasica.com · 2015. 10. 21. · Disfruta tú sin ánimo altanero. Al que...

Documents

Transcript of PALAESTRA LATINA - culturaclasica.com · 2015. 10. 21. · Disfruta tú sin ánimo altanero. Al que...