culturaclasica.com | El primer portal del mundo grecolatino ...el Amorcillo una abeja, y le picó....

AttXîX.N, iid

S U M M A R I UM.'ilti|iiitiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiimiiniiiiiiiiii

Palaest ra Exerci ta tor ia - Exerei ta-•v *

t iones scholares

A u sp ic a tu m Rom. Pontificis D o c u -

mentum,

Dilecto Filio P. Schweiger,

Rdnius . P. Pe t rus Schweiger.

Lucre t iana ,

C u r r iculum Salmant icense II,

V o t u m p ro definienda Assumpt ion e .

C a r m e n saeculare, S a r m ie n t o

Pro M. Tul l io Cicerone perora t io , A v e n Ar iu s

Co m m erc iu m epis tu la re

N o v a e t V e te r a M ir

Bibliographia , M auleón -M o l i n a -M ir

C omp osi t io nes ver tendae.

Curiosa et Jocosa, ' M a u l e ó n

Jit

i

M ir

Piu s PP. x h

O r t h

J imé n e z

f;

O rd inar ii et Superiorum licentia

MM. OCTOBRI - DECEMBRI

www.culturaclasica.com

Palaestra ExêrcitatoriaEt; vEptoxa *

yEpco; xox* èv pdòotoiKot|A(UJJL£V7]V péXiTxavOòx stòev, àXX’ èxptófbj Tòv òàxxuXov 'xaxà^a;Tee; ysìpa;, (ùXoXu c.A pajito v Ss xaì xsxaafrsi; , Tipo; xv;v xaXyjv K.u9-7¡pr(v, 1 «yOXtoKa, |iàx£p, eixev,

" -OXtoXa, xáxofhn(¡axü). dipi; p ’ £xo<j>e jitxpci;, Ilxspcoxdc, dv xaXoùatv MeXtxxav ot yetopifot.»'H 0’ eixev —Et xò xevxpov IToveI xò xyj; jxeXíxxa;, Ilòaov ìoxeì; xovoòatv, yEpto;, ooou; où ßaXXet;;»

ANAKP. Í2IAH ¡i'.

AL A M O R

N o vio dormida entre rosis el Amorcil lo una abeja, y le picó. Sacudiendo su : manos y dando quejas al aire, tendió las alas a la hermosa Citerea: >'•'— «¡Eftoy perdido!», le dijo,**'! ' Madre, preciso es que muera;me hir ió una serpiente alada muy pequeñi ta, que abeja la l laman los labradores».— "¡Ay mi Cupido , dijo ella, si así el aguijón te duelede una abejita, ¿cuál piensas penarán aquellos que haces ví&imas tú, de tus fleíhas?».

C a n u t o C e b r iá n , C. M. F.Valla

Exercitationes ScholaresT E R E N T I U S (III) . , -

De qua re fida in comoediarum praefat ione Terent ius queri tur ; ne autem claros illos viros offenderet, quibus nimis erat laudi , levius se defendisse videtur . Invidiam igitur fugiens, Graeciam petivit, sed cum a scaenica graecorum poesi inftru&ior in patr iam se reciperet, secum centum et o d o comoedias a Me nandro versas afferens nauf ragium passus eft. Alii vero Stymphal i mor tuum scripserunt.

V. M a r t ín e z , C. M. P. — S. G u t ié r r e z , C. M. P.. . ex V la tin ita tis cursu

Xarae E quitum , apud S . A ugustinum . • ■,

' Libenter leäoribus nuntiamus in Seminariis Pampelonensi, *Valentiano} Malacen-

si quaedam exercitia ac ludos scaenicos — ad latinitatem fovendam — produäa esse,

quae cum aliis nuntiis ab,exteris et noilratibus allata in pr oximo fasciculo edentur.

90


Auspicatum Romani Pontificis Documentum

Palaes tr a nostra La t in a saepius laeta prodiit facie, saepius nobilibus ornata praeconiis exsultavit praesertim cum viri clarissimi ac vel ipsi Romani Pontifices eam summis cumularunt laudibus.

In praesentia autem Palaes tra La t in a exsultat atque jubilat cum Congregatione Claretiana, quae, dum centesimum annum ab ipsa condita agit, laudibus et gloria ubique honestatur, ac vel ipse Romanus Pontifex, animum paternum in eam significare et «cumu-lum laetitiae adjicere cupiens», documento AUSPICATO, ponde-roso, gravibus sententiis abundanti elegantique dicendi genere per-ornato, voluit collaudare. Quo quidem augusto documento decora sanctitatis Congregationis Claretianae luculenter effulgentia com-memorantur, augmentum atque per terrarum orbem diffusio, salu-tifer apostolatus Claretianus —quem ubique Christi fideles persen-tiunt—, insomnis atque indefessa vitae actio, assidua virtutis exer-citatio, frequens verbi Dei praedicatio, doctrinarum institutio, librorum ubique terrarum per artem typographicam impressio atque latissima evulgatio, ceteraque; inter majoris autem ponderis opera edita COMMENTARIUM PRO RELIGIOSIS ET MISSIONARIIS atque Pal aestra La t in a , — «ad humaniores litteras provehendas» — recensentur atque laudantur.

Romano igitur Pontifici ob suam paternam benevolentiam, qua PALAESTRAM nostLam inter egregia Congregationis opera annu-merare voluit, ob gratulationem atque commendationem, qua nos-tra secundis votis prosequitur, gratias toto pectore referimus am-plissimas, illudque, ipso Romano Patre ac Pontifice praesagiente atque instante, tota mente et animo conabimur ut nova et «ielicia sumamus auspicia ad meliora et ampliora prosequenda».

Jo s e ph u s M.a M i r , C. M. F.Palaestrae Latinae Moderator

Barbastri, X Kal. Novembres, die festo Beati Patris nostri Claret.

91


DILECTO FILIO PETRO SCHW EIGERMuücnituri Diüiiirali l¡uiigrcgation¡!¡ Missijiiiiiiiiriiiii lìliiiniiii liiiiii,ii:iil,ili Gorilís IIüíiIíii; \I¡iri¡n¡ liri|iiii;¡

P I U S P P . X I I

Dileáte bili, salutem et Apostel ica m Be ne J iòti one nt.

Auspicato sane contingit, ut, illucescente Sancii Anni nuper inJiéli aurora, CJaretianae familiae laudes et sanctitatis decora per saecularia sollemnia luculenter effulgeant. In comperto eét enim, quot ista sodalitas, centum annorum decursu, religiosorum agminibus atlèta sit, quamque longe per orbem terrarum diffusa, ita ut Hispania omnesqtie fere Americae regiones et quaedam Europae partes,

ut Gallia, Italia, Lusitania, Anglia et Germania, salutiferum Clare- tianum aposlolatum persenserint et nonnullae quoque Africae Asiaeque plagae illius habuerint initia.

Confiai equidem Beatum Antonium Aia riant Claret, praeclarum legiferum Patrem vestrum, hanc veluti insignitam in animis Deo quaerendis sibi gloriam comparasse, antiquis virtutibus mttnertbusque evan- gelii praeconum nova quaedam progredientis civilis cultus inventa convenienter adhibuisse, ita ut cum rerum divinarum contemplatione adsiduaque virtutum exercitatione conjungatur a sodalibus Claretianis insomnis atque indefessa vitae aótio, frequentique verbi Dei praedicationi doctrinarumque inflitutioni adjiciatur crebra salutarium scriptorii m per artem typographicam impressio et latissima per populos evulgatio.

Quis itaque enumeret, quot uberes salutis fructus ediderit hujusmodi apostolatus, in tanta praesertim recentiore liberculorum foliorumque colluvie, quae a nefariis hominibus ad mentes animosque pervertendos ex industria imprimuntur et late disseminantur?

Neque vero deficiunt majoris ponderis opera e vestris sùh olis ofßcinisque typographicis edita, praesertim de re theologica, philosophica, liturgica, sociali, deque jure et quaedam commentaria etiam ad sacras

92


fovenias Missiones utilia, ut «Commentarium pro religiosis et missionariis», vel ad humaniores litteras provehendas, ut P ALAE STR A LA T IN A .

At varia hujusmodi et conflans sacri miniflerii magifleriique sollicitudo pérque Adionis Catholicae vias ac rationes explicatio languefacere non potuerunt ardorem, quo Claretiani sodales inflammantur, ad perfetlionem religiosam prosequendam, quinimmo multi ex iis praeclara sanditatis exempla a Beato Fundatore tradita in se reddere ac referre fluduerunt; de quibus deque illis non paucis, qui sanguinem quoque, uti fertur, in teflimonium fidei profuderunt, Ecclesia in eo efl ut suum ferat judicium. Optimo igitur jure ac merito universa Congregatio, cui ipse moderaris, saecularem gloriosae vitae cursum respiciens, quam maxime conlaetatur atque ex praeclaris hucusque geflis, licet inter res pluries adversas interque graves difficultates et vicissitudines, felicia sumit auspicia ad meliora et ampliora prosequenda. Communem hanc sodalitatis veflrae laetitiam participant profedo omnes laborum operumque socii, in primisque Religiosae docentes ab Immaculata Conceptione.

Nos autem, qui plane cognitas habemus veflram fidelitatem di. ledionemque erga Beati Petri Cathedram et sollertiam, qua exercetis munera ab Ordinariis locorum et ab Apoftolica ipsa Sede vobis credita, sive in animarum cura obeunda, sive in sacris agendis Missionibus sive etiam in magifteriis apud Pontificia Athenaea vel gravibus officiis Romanae Curiae suflinendi$, cumulum laetitiae adjicere cupientes, vobis de ejusmodi eventus fauflitate paterno animo gratulamur et sollemnia veflra saecularia Nostra commendatione secundisque votis prosequimur.

Omnes autem Missionarios Filios Immaculati Cordis Beatae Mariae Virginis vehementer exhortamur, ut, splendentibus Beati Conditoris vefligiis inhaerentes, alacrius quotidie pergant in perfedione steli- giosae vitae appetenda, ut, exinde veluti e vividiore radice majus inflittiti ipsius incrementum laliusque proximorum\ salutis emolumentum efflorescant vigeahtque.

'Quorum quidem in auspicium inque peculiaris amoris noftri pignus, Apoftolicam Benedidionem tibi, Dilede Fili, cundaeque Clare- tianae Congregationi ejusque auxiliaribus, nominatim Religiosis docentibus ab Immaculata Conceptione amantissime in Domino impertimus.

Datum Romae apud Sandum Petrum, die X V I mensis Ju lii, in Commemoratione Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo, anno M C M I L, Pontificatus noftri undecimo. PIU S PP. X I I

93


Rcimus. P. Petrus Schweiger, C. M. F.

Superior Generalis

i w m m m m

jÉ^-rvv S H V *r ^ : 5 : ï . •'

'** '*Jt \*\ ><**V ^Ï

^Tv V» î^‘vV* \* * * v

5*4. V,-' if* TO t-,. HvAi>* - s' * ”, s'^

^ w w ^ xy**

*/ l ’üxMHí’ñ: "“AIT' ” ' > -f *■

•»■jw

Die 24 m. maji fausto nuntio omnes Congregationis Clare- tianae socii laetabamur. Reverendissimus P. Petrus Schweiger a Patribus Ca-pi tu lar ibus —apud C aste lgandolfo— Su-perior Generalis est renuntiatus.

Deo et Cordi Ito. Mariae maximas gra-tias rependimus, qui talem egregium virum ad regendam congrega-tionem. centenaria re-currente conmemora- tione, electum volue-runt. Qui quidem vir est in omnibus huma-nis disciplinis apprime excultus. C a thed ram juris Romae aliquot annos sustinuit, ubi a discipulis doc to r est

appellatus clarissimus. Praecipuas Europae linguas pure ac diserte loquitur; classicas quoque optime callet.

Dominus eum e manibus communistarum eripuit, qui nos regeret, nos-tra foveret atque dilataret.

94


/Ú qÁ a/ 3 X À s& iS^U /^ ^ O U y q y t '^

/^C ~ ¿ £ * * jCL<*j €s y d - ^ C jA s ^ /& C *s sC U C C

sÛ Ü & Ü ~C A s &4 y C X ^ /^ Q y ^ c C Q j ^ryve^jC _

$Q sL/GL/& A If

/( /ly ^OuuuoOstAA (by\^/i/vx^ y

/ lA ^ y v - Q s i / \ s w j C ¿s*Q si / 0Q y J > C ^ í^ / iyc ^ y ^ <$/1

oU sv c e , „ {/& < £ ^

/ ^ \ y ^ j ^ ( k y ^ T t O j * /Ú y ¿ 0 sC & rV Ü Q j X ^ û - f t s C c ^ _

/V 'X Æ yiA ^ À L ^ CsQ yy^& ^s) s 4 j fôxy> W *^sV lsO

0

/Q < jC (s J ^ f^ & 0* * W \A A A s .

/ $eA nA s} ^ Â M rt< ^ ed /A ^ u

Pagellas nostras Rmi. P. Superioris Generalis litteris propria manu scriptis ornatas conspicis. Ipse enim cum Hispaniae Provin-cias inviseret, Collegium Barcinonense perlustravit nostrumque cum sede PALAESTRAE LATINAE, et animos ad nova prose-quenda addidit suaque vota istis litteris expromere voluit.

Quibus* studiose obsecundare curabimus. Ei gratias quam plurimas!

95


L U C R E T I A N A313: cum probrior caliginis aër ater init oculos...

aër prober dicitur, quia faciem hominis spurcam reddit; hoc adjectivum rarissime occurrit, cfr. G e l l iu s , IX 2, 9. Er n o u t -M e il le t 812.

545: et validis nervis oti hortis ex Heliconis... iste versus valde mutilatus hoc modo reparari videtur; oti = «Vcoi sunt

bubones.587: capitis vil amina quassans...

villamina sunt crines. Vocabulum illud cum «villo» cohaeret; Lucretius novum vocabulum effinxit, quod optime ad sensum quadrat; codices scripse-runt: ullamina ubi deest «i»; ergo legamus villamina. cfr. Er n o u t -M e il le t 1108.

612: dum transit clausa casarum...«casarum» excidit haplographia et similitudine litterarum (clausa-casa).

615: hoc quia sentimus sucum«hoc» significat «propterea» et,sequitur «quia», index causae.

616: plusculum habent in se rationis, plus opere atque...«rationis» dependet a «plusculum», et a «plus» dependet «opere» id est

antiquus genitivus «operis (=opus, -eris)», «atque» significat «etiam» vel «quoque» et melius hic scribitur «adque». cfr. St o l z Sc h m a l z : Lat. Grammatik, 5. edit p. 657.

830: utraque e parte«e» halographia post que excidit, idcirco non «ex» scribendum.

990: carceribus patefactis praecipitari equi quoque in somnis motum prorumpendi faciunt; cfr. II 264.

1013: redas expugnant...redae sunt magni carri qui expugnantur. Error codicum sic ortus est:

redas, reges.1026: pulli saepe lacum propter se ac dolia curta

somno devincti credunt...pulli sunt infantes, qui jam stare possunt. Codices erraverunt scribentes

«puri» hoc loco nec de puris hominibus nec de pueris agitur, sed de infanti-bus inde a duobus annis.

1168: at iamina et mammosa ceres est... iamina est vox Graeca (=iamene) et significat feminam quae tam lata et

extensa quam spongia est; alliteratio lamina et /accho ambo vocabula conjun-g i

1282: ut facile insuescat secum quem degere vitam.«quem» stat pro forma «aliquem».

96


298: tremere ignibus instar/ instant...«instar» significat «tamquam», pertinet ad «ignibus»; fortasse «instar»

hoc loco conjungitur cum dativo metri causa, utpote cum «ignium» tolerari nequeat; exstant exempla, ubi «instar» cum dativo vel ablativo usurpatur, cfr. Ern out -Me il l e t 490; error codicum sic exstitit: instar, instare, instant; subjectum sententiae est: taedae.

412: hominum villas quando obruit undis... error scripturae ita coepit: villas, uuillas (dittographia -u), mullas, multas.

485: terram verberibus crebris extrema ad limina parvam... agitur de terra, quae radiis solis ita condensatur ut parva fiat.

503: nec liquidum corpus turbantibus aeris auris commiscit. «commiscit» est forma vulgaris verbi miscendi secundum tertiam conju-

gationem; ergo miscere et commiscere, cfr. Thesaurus linguae latinae III 1896, 25,507: modice fluere atque uno posse aethera nisu

significat Ponto mare...«mare» est subjectum verbi «significat», Ponto est ablativus instrumenti

dependens a verbo «significat»; Ponto = exemplo Ponti.563: ut aër conjuncta est terris et nobis est animi vis.

«aër» est in lingua antiqua etiam feminini generis, cfr. Ennius ann. 454: aër fulva. Propterea codices recte «conjuncta» scripserunt, et addi debet: est; (conjuncta est), cfr. R. Kü h n e r : Gram. d. lat. Sprache I (1912) 379.

586: quoscumque in terris cernimus aestus...«aestus» haplographia post «-nimus» excidit.

614: nec ratio solis simplex nec recta patescit ut «simplex» negatur (nec), ita «recta» negari potest et debet (nec).

706: luna potest... inque dies magis illumen convertere nobis ut poèta aliis locis nova vocabula creavit, ita hoc loco nos ipsi novum

substantivum Lucretio praebere possumus «illumen»; nam metrica pleniorem formam «luminis» postulat. Sic Lucretius augmen, adaugmen formavit; ex verbo illuminandi «retrograde» substantivum «illumen» finximus.

736: ordine cum pateat tam certo multa creari omnibus patet multas res certo ordine creari.

753-763 est novum Epicuri fragmentum recuperatum ex Joanne Phi- lopono, qui commentaria ad Aristotelem scripsit in Analytica Posteriora (Bero- lini 1909) XIII 3 p. 330, 18.

833: porro aliud procrescitLucretius saepius hoc verbo utitur; error scripturae ita ortus videtur:

scriba «pro-» omisit recordans «porro».901: flamma quidem solis...

Solis flamma corpora leonum fulva torreri solent.

V

97


1002: Ne temere in cassum frustra mare saepe coortum / saevibat... <ne> significat: certo, hercle; est particula affirmativa. Error codicum hoc

modo evenit: ne, nec.1010: nunc dant letum sollertius cpsis.

«opsa» (verbum graecum: opsón) significat cibos; opsis est ablativus ins-trumenti. Error codicum sic accidit: opsis, ipsi.

•1065: longe alio sonitu rabie constricta minantur...«constricta» scribendum est pro simplice «stricta» metri causa, «rabie»

est ablativus causae quoad «constricta»; «minantur» ponendum est propter subjectum vs. 1063-64 «magna ricta»; saepius codices formam singularem pro plurali ponunt (more graeco): si subjectum est neutrum plurale, verbum fini-tum est singulare; ricta constricta sunt et minantur.

1077: et cum sese altans concussis artibus hinnit, equus hinnit etiam alte saliens, error codicum ita evasit: I. sese, sec, sic.

II. altans, alians, alias.1160: et celata sua in medium et peccata dedisse.

«sua» significant hoc loco secreta privata; cfr. IV 962-965, 985-986. cfr. Dio g . La e r t . X 151 nr. 35.

1190: dia dies et nox et noctis signa severa...«dia» optime convenit ad «dies»; error scripturae ita evasit: dia, diva,

uiua, luna. cfr. V 1387 otia dia.1339: boves lucae ferro male nactae...

«nactae» significat «prehensae» a verbo «nancio» (unde postea «nancis-cor»); «nactae» est idem ac «pulsatae, ictae»; cfr. Er n o u t -Meil l et 652.

1442: mare velivolis florebat navibus Pontus Servius grammaticus notat: Lucretius «florebat navibus pontus»; sed

«mare» legitur jam inversus initio, ergo «pontus» teneri potest tunc tantum, quando majuscula littera scribitur «Pontus», cf. V 507 «Ponto mare»; tunc versus hoc modo sonat: «florebat navibu(s) Pontus».

1449: vestes, bona cetera de genere horum...«bona» sunt res diversae, quod vocabulum omiserunt codices, «cetera»

solum positum pugnat contra modum poeticum.1451: politos usus et impigrae simul experientia mentis...

«politos» est nominativus antiquus in -os desinens; ad «usus» postula-tur adjectivum (=politos) sicut ad «experientia» attributum accedit «impigrae mentis».: . Emil Or t h

(sequar)'

98


Curriculum Salmanticense alterum

ad humaniores litteras tovendas

Iterum hac aestate mense augusto, in almam Pontificiam Universitatem fervidi ex tota Hispania ex Lusitania quoque, Belgio, Italia, immo ex dissitis Americae plagis, ecclesiastici professores adibant, ut curriculo altero de litteris classicis per XX dies adessent sub auspiciis Exmi. ac Rmi. Dris. Francisco Barbado Viejo, Episcopi Salmanticensis magnique Universitatis Cancellarii.

In quo nescio quid magis laudandum, an mira concurrentium frequentia, an magistrorum doctrina et peritia, an denique auditorum concordia et mirum aemulationis studium.

** *

Nam de frequentia, quid tam novum, tam praeter consuetudinem, quid vero tam inauditum, tam insolens, tam incredibile quam ut plus CXL ex Se-minariis et religiosis Collegiis magistri, post scholaris curriculi labores defessi, feriis aestivis valediccis, se non inviti in quattuor cottidianas scholas detrude- rint? Nisi amore doctrinae ad majora semper et ampliora advecti essent, insa-nire viderentur.

Neque tantum audientium frequentia; mirandum quoque omnium aemu-latio desideriumque in varias disciplinas a magistris propositas. Quo aestus magis premebat eo ardentius et callidius fervebat opus.

Quid vero de ordinatione curriculi et magistrorum diligentia et doctrina? Paucis absolvam.

** *

Quod ad litteras latinas attinet, en magistri eorumque sermones.Prof. ]os. Guillen, Pier., Salmanticae praeceptor et societatis nostrae mode-

rator, disseruit copiose quidem et sollerter de contentione quae de stilo attico appellatur, ad quam ansam praebuit Orator Ciceronis, quem nonnullis lectio-

99


nibus explanandum suscepit. Ipse quoque in curriculo de lingua et litteris hispanis in cognitione praxique recte dicendi magister apparuit.

Prof. Jos. Rodríguez, Pier., de necessitate et ordinatione lexici hispanidatini et latini-hispani copia argumentorum sermonem instituit.

Prof. Isidorus Rodríguez, O. F. M., de Prudentio poeta christiano, in quo est apprime versatus, mira eruditione, auditorum animos arripuit.

Prof Jos. M." M ir, C-.'Ai /RV «Pa l a e s t r a e La t in a e » moderator, regulas praximque latini sermonis auctoritate, qua maxima gaudet, proposuit.

ProJ. Jos. Jiménez Delgado, C. Al. F., de subjunctivi latini origine, vicissi-tudine, natura, usu per quinque scholas egit.j

* i i. ; r ; ; _ :. . i & m . - :Lectiones de graecis litteris hac ratione ordinatae sunt.Prof. Henricus Basabe, S. /., Demosthenem, eximium oratorem principem,

in Philippicas orationes degustandum tradidit.Prof. Theophilus a Gusendos, O. F. M. Ç., de Anacreonte ejusdemque imita-

toribus praestanti ore exposuit et frusta praecipua in hispanum sermonem vertit.Prof D. Daniel Ruiz, salmanticénsis 'magister, lectiones nonnullas de

grammatica comparata et de rhetorico, uti vocant, sermone singulari humani-tate exaravit. .a

Prof Julius Fantini, S. J., de graecae linguae léxico conficiendo mira rei cognitione judicavit. *

i * ¥Sed praeterea hac aestate lectiones speciales de lingua et litteris hispanis

ab egregiis magistris explanatae sunt:Prof Ludovicus Albarrân, S. /., lectiones quinque de grammatica historica.Prof. Antolinus Gutiérrez, Pter., de arte «periodística», de narratione, de

fabula commenticia (1), de schemate cinematographico.Prof. Jos. M.a Aguado, Pter., quaestiones de morphologia et lexicographia.Prof. L. Alonso Schäkel, S. J., de stili natura et genere, ac de recentioribus

scriptoribus maxime celebratis lepide luculenterque disseruit.*

* *Nihil de collationibus publicis ad Societatem Hispanam in humanas

litteras fovendas (Agrupación Humanística Española), quam digne et impigre moderatur Prof. Josephus Guillén; nihil de festiva excursione in civitatem Abu- lensem, ubi tot tantaque monumenta Vitae ac virtutum Sanctae Matris Tere- siae visere licuit; nihil de aliis privatis errationibus; nihil de ultimo curriculi sollemni consessu ab Exmo. Episcopo Salmanticensi auctorato et Exmi. Arch. Vallisoletani praesidis oratione facili, lenissima et amabili consecrato.

Praeterire tamen nequeo sollemne votum quod magistri et auditores om-nes de mysterio B. Virginis Assumptionis XVIII kal. sept, ad aras ipsius Virginis Matris toto mentis ardore professi sumus. Liceat hic illud proferre in perpetuum testimonium.

Salmanticae, mense octobri a. 1949._______ Jo s e ph u s Jimé n e z Del g a d o , C. M. F.

( i ) Novela.

100


Ad Gloriam Beatissimae Trinitatis atque ad

Laudem Virginis Mariae

Cum Salamanticae, in alma civitate, veterum Athenarum aemula, centum quattuor et quadraginta optimarum litterarum cultores ex Se-minariis atque Collegiis Religiosorum in primis Hispaniae et Lusitaniae convenissemus ut curriculo aestivo «Societatis Hispanicae ad litteras fovendas» —ab Universitate Salmanticensi convocato— adstaremus, atque sacratissimo illo Beatae Virginis in caelum assumptae adveniente die testo, qui est ejusdem Virginis in Ecclesia antiquissimus, animis nostris pietatis flamma erga Virginem assumptam vividior inhaesit at-que excitata est: et votum pro definienda assumptione Deiparae Virginis ab hac alma Academia quotannis nuncupatum, et nos facere sollemni-ter statuimus.

Sacerdotes enim, apostolorum Reginam maxima ac nova gloria or-natam cupimus ac desideramus, cives Hispani, qui omnium gentium facile principes semper et ubique in amore erga Virginem ab originali peccato exemptam et in caelum gloriose assumptam exstiterunt, de hoc singulari mysterio vehementer gaudemus; litterarum denique optimarum cultores id summo studio conabimur ut nova insignisque pulchritudine gemma in corona gratiarum adnectatur, qua Beatissima Trinitas tempo-ra matris Dei et hominum coronavit.

Quam ob rem nunc ac deinceps tota nostra aetate, Deo adjuvante, doctrinam Virginis in caelum assumptae constantem, universalem tantis-que saeculis in Ecclesia Catholica comprobatam, propugnare atque de-fendere toto mentis ardore vovemus atque profitemur.

Nostram igitur conclamationem, quamquam humilem, filiali tamen amore plenam illi sublimi concentui qui ex nostra Hispania et ex toto orbe terrarum exsurgit, adjungimus, precesque nostras ad Pontificem Maximum —qui adeo in devotione Mariana praestitit —. maxima reve-rentia deferimus, atque oramus —ad gloriam augustissimae Trinitatis, ad honorem maximum Dei Matris et hominum, in omnium gentium sa-lutem, in mundi hujus bonum, tot tantisque aerumnis atque calamitati-bus conturbati atque cruciati, opisque divinae maxime egentis— instan-ter oramus atque precamur ut hoc excelsum mysterium de Virgine Ma-tre in caelum Assumpta dogma catholicum Romanus Pontifex quanto-cius definire ac proclamare dignetur.

Salmanticae, XVIII Kal. Sept. MCMIL.

101


CARMEN SAECULAREClara lux nobis oritur, sodales, Saeculi nostrum referentis ortum;Qua secundati veniente gaudent

Omnia mundi .

Qua Pater summae monitu Parentis Arcis exortus minimae p a r a v i t , t i l io s fas sit populosque fautos

Dicere carmen.

Hostis incepto fremuit reperto;M u lta jactavit. Tua, Claret, arcet, TJirgi nis dextra tribuente vires,

tu lm in a virtus.

Te Deus mundi per aperta Vatem,Teq ue Praeconem Genetricis almae, Perditae caelis animae M in is trum

Te dedit acrem.

Plurimis curis operosus usque Nescius vinci ruis in labores,Sol is occasus et eoa mensus

Ultima raptim;

Asperae temnens maleditla linguae, Igne flammatus bene gcfla Jesu Ipse moliris, miserum volutans

Urere mundum.

Imparem posthac operae manenti J a m recedentem patriaque pulsum Pulcra multorum sequitur nepotum

Orta propago:

Spiritu Patris studiosa sumpto Aequor et terras peragrat remotas; Jure devotum meritoque M ater

Temperat orbem.

Quamque sur gentem tulit atque fovit Ierra magnorum generosa patrum, Italus v id it RbotLanique potor

Atque Sicamber.

Dives armentis Cererisque donis Ha nc capit latis America fundis: Plurimos caelo nova post datura

Vinea sanctos.

N on niger fu lv i facie leonis Inferis larvis pavidoque morbo Nuntios pacis, animosa corda,

Terruit Afer.

M ortis in densis tenebris subacta Tellus Aurorae regione poèta,Impigris coeptis in amoena M atr is

Regna vocatur.

Jantque m ultarum sinus insularum Gestit et Claret revirescit orsis: Albidum cernas fluitare signum

Qualibet aura!

Sedibus regnans G enetrix supernis Filios spectes oculis benignis,Dissitas sacris animis moventes

Bella per oras.

Pruriunt si quae male pertinaces Moribus duris superesse gentes,M ente jam demum posita vetusta

Se tibi subdant.

Si tuum haec Res est opus, evolutum Cordis intacti meliore pulsu,Annue ut recto stabiles facessat

Tramite fines.

Da Sacerdotes meritis decoros,Da Juven tu tem sine labe fortem,Da pios Fratres onerique suetos

Muneribusque.

Tu Domo vestrae pueros vocatos Compares certae fidei memento: Deditos laudi Domini et ligustro

Candidiores.

Cara Paupertas ubicumque vernet; Cailitas foedis vigeat remotis;Prona sit jussis docilis Tdoluntas,

Laeta virescat.

Quisque honoratis opibus paratus Laudibus M atrem cumulare pergat; Aemulus Claret studeat per orbem

Spargere caelum. . -

Saeculis seris trepidare discet Posteris Vatum monitis superstes. Nostra Res semper aliud novata

Perstet in aevum

Raimundus Sarmiento, C. M . F.

1Villae Rosarii, in Argentina.

102


Pro M. Tullio Cicerone peroratio (1’Dicamus hoc loco quod non tantum de philosophicis libris, sed de ope-

ribus Tullii universis cum summa ejus laude praedicatur: per omnia ejus ope-ra tundi eam morum integritatem et verecundiam, ut tuto tradantur etiam in manus adulescentium. Tales illius aetatis scriptores perpaucos invenias, eoque mihi major Tullius est. Et si ejus pudoris tua interest cognoscere exemplum, perlege quam dedit ad Paetum epistulam, quae est ad familiares libri IX vige-sima secunda.

Puto adhuc constare M. Tullium summum esse romanorum oratorem et latini sermonis formatorem et in maximis Tullii meritis esse, non, quod etiam philosophorum coryphaeus luerit, sed quod eum, quem ex suis studiis philo-sophicis ceperat fructum, primus omnium latino sermone collectum et suis aequalibus et toti posteritati proposuerit fruendum.

At enim «imperitus fuit administrandae reipublicae; nam Mommsenus ait in república nihil vidisse Ciceronem, et honorandus Mommsenus vir est». Tales sunt omnes, honorandi omnes viri qui declamitant M. Tullium foro et senatu abstinere debuisse, qui parqm illuc afferret prudentiae virilisque parum constantiae.

Utinam scirem, a quo nunc ordiar capite! Quis unquam contendit Cice-ronem, ut summus esset orator, sic summum romanorum politicum fuisse? Vide, quantum tibi dem ultro. Dico ipsum Tullium ea quae gesserat in repú-blica majora gravioraque postea in vita duxisse quam fuissent. Idem ego dico Ciceronem, ut deditissimum illi formae rei publicae, quaedam, quae acutius qui cernerent, vidissent, ipsum non vidisse. Sed illud vellem aliquis illorum virorum honorandorum ostenderet, cur Cicero, si non summus, tamen multis aliis praestantior fuerit politicus, cur Catilinae et hominibus [Catilinae simili-bus, qui non ut ipse amarent patriam, patriam relinqueret vexandam, diripien-dam, delendam incendio?

Magistratus Romanorum creabantur annui et licebat petere qui vellet; et sicut hodie, cum ad civilia tum ad ecclesiastica munera quadam naturae pro-pensione ducuntur pueri, sic illis temporibus, qui se idoneos fungendis mu-neribus arbitrarentur ipsi, vel idonei judicarentur a suis propinquis, capesse-bant rempublicam. Tullius cum mature ad honores publicos se trahi sensisset et se hominem novum esse videret, laboriosissima illa ratione vitae viam ho-norum muniendam ratus orator factus est. Et licet diligentissime excoluisset ingenium apud optimos dicendi magistros et jam celebris causarum patronus esset, tamen amicorum et parentis adhortationibus impellendus fuit, ut ma-gistratum peteret. Et is, quem honorandi illi viri in rebus politicis nullum fuisse declamitent, per omnes honorum gradus ita ascendit, ut raro exemplo

( r ) Cfr. fase. sup. p. 71.

103


suo quemque obtineret anno multoque majore cum salute civium quam multi alii eorundem honorum viri.

Qui anno a. Ch. n. 75 in Sicilia quaestor tam se egregie gessit, ut exaspe-ratos priorum injuriis magistratuum animos Siculorum conciliaret romanis eumque decedentem Siculi patronum postularent suum. Initio consulatus sui illustri prudentiae specimine magnam ab Italia et a Campania avertit calami-tatem impugnans tribus orationibus legem agrariam. Consul repressis non si-ne suae vitae periculis Catilinae conatibus hoc effecit, ut urbs Roma servare-tur a caede atque incendiis. Nemo profecto legens quae illis hebdomadis a Cicerone pro patria sunt gesta ibit infitias hominem se illum prudentem, cir-cumspectum, fortem praestitisse; et quid mirum, quod is, quem populus uni-versus coleret, quem senatus patrem patriae consalutasset, quem Pompejus ita celebraret ut diceret frustra se deportaturum triumphos fuisse nisi Cicero-nis merito haberet, ubi triumpharet, quod is in recenti apricans gloria cum aliis primariis viris optimum rei publicae statum revertisse putabat, et sua putabat opera? Tum certe Tullius, qui liberae rei publicae formam a majori-bus sapienter sublato superbiae regno institutam solam probaret uniceque homo patriae amantissimus usque ad extremum spiritum defensurus esset, vel non videbat vel nolebat videre illam formam rei publicae suapte mole im-pedire administrationem imperii tam longe lateque in omnes partes propagati et necesse esse supremam auctoritatem ejus imperii, ut par esset gubernando, ab annuis consulibus ad perpetuas transire potestates.

Sed quis neget Ciceronem, summum romanorum oratorem, etiam in re publica egregie se tractasse vigilantemque se consularem praestitisse, etiamsi, id quod hodie, post viginti saecula, cati historiae observatores tacile statuant, Cicero sibi ipse non persuasit: mutationem summi rei publicae magistratus necessariam fuisse, aut istis, quibus postea mutata est, mutari oportuisse ma-chinationibus.

Si tamen, qui politicam Ciceronis notandam putant hoc dicunt: parum fuisse idoneum qui rerum novarum ductus studio quavis neglecta religione, spreta consuetudine majorum, jure atque injuria, lege aut vi, clandestinis etiam artibus monarchiam appeteret: sic Ciceronem non fuisse politicum, qui natu-ram sortitus molliorem et eam ut ex lege fieri vellet omnia, idem nos omnium primi fatebimur.

Itaque patefacta conjuratione, cum more majorum in Catilinarios animad-vertisset, brevi ipse intellexit illam quondam fuisse in ea, cui consul praefuis-set, re publica virtutem, ut sine periculo perniciosos cives de medio tollere liceret. Impeditur extremo consulatus die perinique a Q. Caecilio Metello, ne verba ad populum faceret; accusatur impudenter ab eodem Metello, quod mu- tasset rem publicam, extrusus a Clodio, quod injussu populi necasset cives romanos, a Caesare et a Pompejo parum defensus atque relictus sibi mense aprili anni 58 in exsilium abiit, unde anno proximo revocatus Nonis Septem-

10 4


bribus venit Romam. Quid ageret homo unice deditus majorum institutis in illis perpetuis in re publica, quas ad tyrannidem spectare nulli minus quam ipsi occultaretur, turbis; quid Cicero ageret, qui jam dudum nullam jam esse rem publicam cerneret atque diceret, et tamen ut consularis in senatu adesse et sententiam dicere interrogatus deberet, qui a factionum principibus, Caesa-re et Pompejo, invitaretur, quorum utriusque plurimum interesset sibi con-junctum videri Ciceronem hominem tam carum populo?

Utinam celeres illi censores Ciceronis diligenter deliberarent atque expo-nerent, in quantis Cicero, quoad viveret Caesar, versatus esset difficultatibus; quem si quis dicat nihil vidisse in re publica, certe non legit epistulas Cicero-nis, in quibus etiam levissimo in re publica momenta ita perscribuntur, ut scribi possunt ab eo solo qui politica optime persentiat et dijudicet. Quid, inquam, faceret? Fecit quod in re simili illi ipsi ad unum omnes: Neutri eo-rum principimi confisus ejus tenebat partes qui suis consiliis pro tempore quam minimum videretur recedere a república. Haec autem ipsa viginti anno-rum fuga et declinatio, quam hodie passivam resistentiam vocamus, Cicero-nem virum fortem fuisse demonstrant; fortitudinem vident fuisse, qui similia, etsi minora, tulerunt, quod illum modo Pompejo modo Caesari propensiorem conspicantur, sed nunquam de república mutantem sententiam, quam imperi-ti et leves inconstantiam et animi fluctationem calumniantur. Quam vero sibi ipse manserit in studio reipublicae similis et constans, facile cognosces ex illis quae anno a. Ch. n. 51 proconsul in Cicilia gessit, quae perscripsit in epistula ad Atticum VI, 2; «Laetari te nostra moderatione et continentia video: tum id magis faceres, si adesses. Atque hoc foro... mirabilia quaedam effecimus» et quae illic paragraphis 4 et 5 scribuntur, ex quibus apparet anno suo 56 talem fuisse in Cilicia proconsulem, qualis fuisset in Sicilia quaestor anno suo 52. Quam sibi similis manserit in amore patriae et studio rei publicae liberae, de-monstrant ea quae post occisum Caesarem, quem ut tyrannum oderat, in sena-tu et pro pace et contra Antonium dixit et egit, et quae illis mensibus ad amicos scripsit. Cum dignitate pro patria praebuit jugulum interfectoribus.

Itaque si qui judicio usi et intellegentia dicant Ciceronem politicum non fuisse, hoc dicunt: non fuisse nec voluisse se eum, qui fatiscentem reipublicae molem ad novam formam traduceret; sed non illud velim taceant Ciceronem, si majorum respublica tum extitisset, optimum luturum fuisse magistratum; nam quae illi in república licuisset perficere, exempla fortitudinis esse et con- tantiae. Ego certe sic censeo cum Cicerone consule antiquam illam Romano-rum rempublicam occidisse neque lactum casu esse, ut, quo anno Cicero con-sul esset, nasceretur primus imperii Romani imperator perpetuus, C. Julius Caesar Octavianus Augustus.

A n d re a s A v e *n a r iu s , S. V. D.Romae, a. 1949. (sequar)

105


Commercium epistulareJosephus M.a Mir, C. M. F., P. Andrene Avenario, S. V. D., Sal. PLIneunte hoc mense julio, Rector nostri Collegii Barcinonem adierat, unde

mihi attulit praeclarum sermonis tui donum...Scripseras: Exspecta parumper remque totam de vocabulis adhibendis

luculenter aperiam. Promissa tua fidissime servasti et amicum ab illa, qua an-gebatur, aegritudine liberasti.

De unaquaque re proposita deque vocabulis in examen advocatis perlu-cida atque sapienti argumentatione responsum dedisti. Maxime gaudeo me te coegisse ut, quid de illis sentires, plane exprimeres. Quaedam te retinuisse video pro sermone quasi vulgari vel ut pressius in colloquiis intellegamur; quod, te optime fecisse, probo, illamque horridam latinitatem repudiasse quae in quibusdam Commentariis apparet; ne illis ansam daremus enixe conabar.

Pauca suis locis, cum tua edetur epistula, forte significabo. Prius tamen «De Marco Tullio perorationem» finiemus.

Illius chirurgi peritiam valde laudo et amo qui, ut melius haberes ex illo inveterato varicum dolore, fecit.

Te nobis amicitia conjunctissimum agnovi, quam in dies arctiorem mutuo servemus. Hisce diebus centenaria nostra decurrebant festa, quae intimo animi fervore apud nos sunt concelebrata.

Valetudini inservi diligenter. Vale.Celsonae, IX Kal. Augustas.

Andreas Avenula, S. V. D., Joseph Mirio suo S. D.Paucos tandem ante dies deprehendi in periodico dioecesis Ratisbonensis,

cujus glorior filius esse, quod periodicum a quodam meo amico hoc ipso anno ad me dari coeptum est, generalem celebratum esse Claretianorum coetum in eoque novum Superiorem Generalem electum esse popularem meum et con- dioecesanum, Traschinganam prolem et Superioris Palatinatus. Postea dixe-runt eam rem in Observatore Romano jam mense Majo nuntiatam fuisse, quod ita esse postea ipse repperi in Observatore una cum brevi vita Revmi. P. Petri Schweiger et narratione gestorum a vestra familia in Germania atque in Bavaria. Indignum sane est me sero comperisse haec omnia; nam populari gratulatus essem dignitatem et in ferendo imposito onere auguratus caelestem fortitudinem. Et intelleges opportunissime accidisse, ut eodem ex periodico legerem etiam de sollemni commemoratione impleti nunc anni centesimi, ex quo Beatus Claretus fundamenta jecit vestrae Congregationis. Sic mihi datum est, ut ipso jubilaei die multum cogitatione et mente apud vos conversans, veteres amicos, omnia in posterum etiam fausta et felicia vobis precari non desinam. Neque immemor dego hunc diem illorum virorum et juvenum et puerorum tam multorum, qui haec centenaria sollemnia vobiscum laeti cele-

106


bratti ri erant, nisi a Deo electi tinssent, qui primum Congregationis Filiorum Cordis Mariae centenarium suo purpurent martyrio. Quomodo hodie non re-corder de Emmanuele Jovaeo et trucidatis cum eo sociis? quomodo non comme-morem illum novellum sacerdotem Wemberum, Germanum, quem primum conveni decem ante annos Albani et saepius postea una cum condiscipulis? Illi cum ostenderem, in quanto periculo res patriae esset sedens in quodam hortorum nostrorum scamno, nolebat credere nesciens vicinam sibi pro per-dita patria paratam mortem... Haec autem quae legisti certe facient, ut intelle-gas admirari me, quod ille fasciculus (116) mensium Maji et Junii, qui nuper-rime recte redditus est, nihil habeat de electione novi Moderatoris Generalis nihil habeat de celebratione centenarii. Miratus antea sum, quod non signifi-catum est de adventu longissimarum litterarum, quibus a me est responsum de vocabulis a me usitatis in compluribus Pa la e st r a e fasciculis, quas ego litteras ante nonnullas hebdomadas ad sedem Congregationis Juliae Viae ipse pertuli per P. Alexandrum procurandas. In iisdem litteris certiorem etiam faciebam te neque centesimum decimum tertium fasciculum me accepisse ne-que quintum decimum, et suspicari me in iisdem fasciculis inveniri, quae ad me spectarent. Feceris gratissimum si eorum fasciculorum copiam feceris, quod facile praestabis, ut opinor, per hospites celebritatum, qui ex hac anti-qua urbe in illas regiones properaverint. Velim cures ut lever illo timore, quo tangi et sollicitari coepi ne quid mali tibi obtigerit, qui meo judicio nimium sustineas onus. Non potest scholas dare et munera et munuscula praestare is, qui commentarios Latinos administrat praesertim si illa administratio non sit tantummodo selectio ex acervo articulorum undique advolantium, sed rasarum paginarum typothetico opere perornatio. A l ma Ro ma cum Fornario exstincta est. Et quam luit ille mihi et aliis gratus post acceptas nostras nugas, si quo-quo modo ferre possent publicum. Haec ex Palatio S. Congregationis propa-gationis fidei, ut ex digitis fluebant, postridie Idus Julias. Vale.

Josephus M.a Mir, C. M. F., Andreae Avenario, socio carissimo, sal.Superiorem epistulam a me tibi datam Celsonae leges. Nostra oblivisci

profecto nequis: hac tua epistula perlucide comprobatur. Centenariam nostram commemorationem te antea percepisse arbitrabar. Gaudeo tamen peropportune nostris illo sollemni die congratulari te potuisse.

Tua vides salva ad nos advenisse. Ad te fasciculos Pa la e st r a e rursus misi; qui utinam recte perveniant.

Timor ille tuus saepius sane defatigatione mea comprobatur, quam quo-tannis extremo curriculo experiri soleo; mensem extra palaestram et läborem deperdidi... Nunc tamen melius habeo, Superis gratiam. Celsonam hebdoma-dam unam sum commoratus, Salmanticam vero intra paucos dies pergam, quo conveniemus socii ut lectiones et audiamus et proferamus. Alia opera, quae ad finem vergunt, tibi cognita citius fore spero. Plurimum vale.

Barbastro, IV Kal. augustas.

107


NOVA ET VETERAVehicula hodierna. — II

Johannes Gundisa lvius vacat ionum a c t i v a r u m na&us oppor tun i ta tem, ali-quas Hispaniae urhes percurri t . Cum autem ad illum consa lutandi causa venissem, plura mihi nar ravi t , ac summa animi comitate et benevolentia offendere voluit qu ibus ipse vocabulis res novas significasse^ quibusque saepe cum clericis aliisque e rudi t ior ibus viris in i tinere esset confabulatus.

En tibi, quo modo iter paraverim a tque confecerim, mihi dixit. Cum iter suscipere eonálituo, pr imum, indicem horar ium tramin um 1 perscrutor et commo-diorem horam atque velocius t ramen 3 seligo. Deinde omnia, quae opus e runt ad viam jucundiorem ac leniorem ducendam, dil igenter paro. Ciilellam manualem 3 requiro, in eaque codicil lum plagulis discindendis 4 recondo ad res in itinere a£las fideliter inscribendas eamque jucundior ibus libris compleo. Bulgam viatica 6, ce-tera, quae ad orna tum et corporis comptum spe&ant, compono; thecam rasoriam ?, in qua cont ine tur machina rasoria 8, laminae [rasoriac] 9 , s a p o 10, penicillus ” , cet. Quibus apte in¿tru£lis, in ¿lationem ferriviariam 13 pergo, in magnum oecum tesse-ris comparandis 13 ingredior , seriem 14 hominum inquiro qui idem, quod ego, iter aggrediuntur ; parumper exspe&o, ad tesserarum forulum 15 accedo, tesseram pr i -mae vel secundae classis 16 cum sede reservata requi ro ejusque pret ium, cum in manibus syllabum ,8 non habeam; vel si n o d e iter ago, loculamentum dormito-rium 19 poálulo ut noftu placide quiescam.

108


Alios video io manibus et in tergo onera , capsas 3°, v i d u l o s 3*, q u a s i l l o s 33, bulgas, omnis generis mercium et recu larum onuf ta compor tan tes . Ipse tamen iter faciens i l lud Sapient is a r r ipio diCtum: «Omnia mea mecum porto»; qua re o pus non eft ad sa rc inarum forulum 33 accedere neque s yng rapha m expedi tor iam 34 sumere neque sarcinam 35 in r e p o s i t o r i o a6 t radere cus todiendam.

Deinde in crep idinem 37 exco, ibi viam f c r e a m 38 inspicio suisque voc ibus singula nomino. T ranf t r a 39 binas orbi tas 30 ¡. e. cu r r icu lum 31 su p p o r ta n t . C u r r i c u -la p lura esse solent, ut eunt ibus ac redeunt ibu s t rami nib us expedi tus ap tus que de tu r locus.

Tramen, carbone calefactum aCtumque vapore , v a p o r i t r a h ä 39 vehi tur ; in ea vides ca lda i ium 33, fumar ium 3+, d ir ib i to r ium 35, s ibi lum 3&, faculam 37, tudi tes 38, u n -c u m 39, cet. V apo r i t r ahac prae sunt f o r n a c a t o r 49, qui carbonem c carbona r io [ cur -ru] 41 subd uc i t ign cm qur excitat , et m aC hin a to r4*, qui vap o r i t r ah am m o d e r a t u r ac signis reCioris ¿lationis 43 obtempera t .

T ra m in a vari i sun t generis ac nominis: c o m m u n i a 44, t a b e l l a r i a 45, m i x t a 46, e x -p e d i t a 47, rap ida seu c i t a t a 48, ex qu i bus p lura hodie non vapore sed eleCtride com- pol iuntur ; quae commodiora sunt ac velociora ac maxima mundi t ie o rn a n tu r .

V a p o r i t r a h a poft se c u r r u s 49 t rahi t , qui qu i dem onerari i 50 et p e c u a r i i 5* a p -pel lantur , onera, pecora a l iaque compor tan tes . T u vero i ter inf t i tuens sic in cu r rum penetrabis: p r imu m, g r a d u m 5* conscendis, por tu l am 53 aper is , in t r ans i tu 54 cons is -tis, loculamenta 55 inspicis ut locum com mo dum tibi seligas, sa rc inam in ret iculo 56 deponis, in sede seu sedili 57 assides. Aeft ivo te m por e ad fcneftel lam 58 au t in ¿i rato c u r r u s 59 ¿fare ut re rum conspcCtum demirer is , j u c u n d u m sane t ibi erit . C u r r u s noCturno tempo re aut in c u n i c u l i s 6® percur rendis , eleCtride au t alia luce col luf t ran- tur . Si q u o d forte d e t r i m e n t u m 6* in i t inere eveneri t , p u ls a b u lu m 63 inf lant is p e r i c u -li 63 pulsabis vel comprimes .

A l iq uo t abhinc dies Mon t i s Ser ra t i nobi le Coe nobiu m cum pe regr inant ium coetu invisi t ramine duCtus d e n t i c u l a t o 04, q u o d qu ib u sd am quas i den t ibus ferreis suf l ine tur ne recedat dum montes r ep ta re v ide tur . C u m vero funale t ramen 65, q u o d ope funis seu rudent i s 66 t rah i tur , conscendi , magna permo tu s sum admira t ione ; mulieres vero pavitan tes suspenso animo omnia pe r lu f t r a b a n t d um ille funis, a q u o omniu m nof t rum pendebat an imus et vita, leniter defluebat.

Ac suaviss imam cum pr imis percepi animi v o lu p ta te m cum s up ra mon tana cacumina velocissime ctflella illa seu diae ta funi suspensa transveCtus 67 supervola- vi: per feneftel lam inspiciens minut iss ima mihi visa su n t omnia

N e q u e desunt aliae funales t raject iones aeriae 68 q u ib us ro tab i l i r ude n t i cir- cu m d u C tu s69 quasi enavigare t ibi videar is insidens sedili quoda m . Q u a t ra nsv ec t io -ne 7°, h ibe rno tem pore praesert im, labi l ibus soleis su pr a nivem d e c u r r e n t e s 7* oblcCtantur: qua re sedem illam sellam n iv i t ra ham 73 ap pe l labo hu ic que similem te- lefericam 73 nunc upa bo .

Habes, benevole IcCtor, q uae mihi nu p e r enar rav i t de suis pe regr ina t ion ibus vo luptar i i s 74 — variis t rahacul is adveCtus— Johannes nof te r G und is a lv iu s .

109


V O C A BU LA RI U M

I index h o ra r iu s t ram inum , guia de trenes2 t ram en , inis, n., tren3 ei¿lella m anualis , cartera, bolsa4 codic i l lus p lagulis d isc in -

dendis , esfoliador, bloc5 bulga , ae, f., maleta6 viatica, o ru m , n. pl., preparativos pa

ira el viaje7 theca rasoria, estuche de afei-

\ tar8 machina rasoria , ra d u la , máquina de afeim

ae, f., ' [ / t i r

9 rasor ium , ii, n., laminarasoria , [c iso r ium ], hoja de afeitar

io sapo, nis, m., jabón11 penicii lus, i, m., brocha12 i ta t io ferr iv iaria , estaciónz3 oecus tesseris c o m p a r a n d i s ,despacho de bi

lletesz4 series, ei, f., cola*5 tesserarum fo ru lus , te sse -

raria, taquilla16 tessera, primae, se e .classis , billete de / . * , de

[ 2 . a clase17 sedes reservata , asiento reservado18 sy l labus , i, m., tarifaz9 locu lam entum d o rm ito -

r ium , coche-cama20 capsa, ae, f., caja21 v idu lus , i, m., maletín2 2 quas illus , i, m., cesto )

■23r

fo ru lus sa rc in a ru m , taquilla de equi-, [pajes

M syngrapha exped i to r ia , talón2 5 sarcina, ae, f., equipaje26 re p o s i to r iu m , ii, n., consigna27 crep ido , inis, f., pro¿lacu-

lum, i, n., andén28 via ferrea, ferrocarril29 t r a n f t ru m , i, n., traviesa3° orb i ta , ae, f., riel, carril3l cu rr icu lu m , i, n , ferrocarril (los

[rfos rieles)32 machina tra&oria, vapori-

t raha , ae, f.,locomotora

33 caldar ium , ii, n., caldera34 fu m ar iu m , ii, n., chimenea35 d ir ib i to r ium , ii, n., caja de dis tribu-

[ció/j

76 sibilus, i, m., silbato37 tacula, ae, f., farol38 tudes, ïtis, m., tope39 uncus, i, m., enganche4° fornacator, oris, m., fogonero4Z currus carbonarius, carbo-

narium, ii, n., tènder42 mafhinator, oris, m., maquinista43 reflor ¿lationis je fe de estación44 tramen commune, tren ómnibus45 tramen tabellarium, tren correo46 tramen mixtum, tren mixto47 tramen expeditum, [ex-

pressum], tren expreso48 tramen rapidum, citatum, rápido49 currus, us, m., coche, vagón5o currus onerarius, sarcina-

rius, vagón de carga5Z currus pecuarius, vagón ganadero52 gradus, us, m., ¿lapéda,

ae, f., estribo53 portula, ae, f., puerta54 transitus, us, m., fauces,

ium, f. pl., ambulacrum,•

i, n., pasillo55 loculamentum, i, n., departamento36 reticulum, i, n., red57 sedes, is, f., sedile, is, n., asiento38 fene¿lella, ae, f., ventanilla59 ¿Iratum currüs plataforma6 0 cuniculus, i, m., túnel61 detrimentum, i, n., avería62- 3 pulsabulum in¿lantis pe-

. riculi, timbre de alarma64 tramen denticulatum, tren cremallera65 tramen funale, f u nicular66 rudens, entis, cable67 transvehi ci¿lella [s. diae-

ta] funi suspensa, viajar en aéreo68 trajeflio funalis aérea funicular aéreo69 circumduci rudenti rotabi

li aéreo, viajar en aéreo70 transveflio, onis, f., viaje7Z decurrentes la bilibus soleis, esquiadores72 sella-nivitraha, silla-ski73 teleferica [sella] teleskí74 peregrinatio voluptaria, viaje de sport, de

[recreo

1 1 0


A L I A E V O C E S ET L O C U T I O N E S

perforator, oris, m.,declinator, oris, m.,expeditor, oris, m.,terebra, ac, f.,syngrapha sumptuaria,fcrriviae opifex, [faber] fcrriviarius,sumere tramen,vehi, discedere tramine,tramen tardat,tramen quindecim minuta demoratur, viam ferream licrnere, tramen silìit,tramen e suis duäibus, e curriculo, e lineis di-

greditur,currum inscendere, tramen per orbitas procedit,

Barbali ri

revisorguardagujasfactortaladrador, sacabocadosfa c tu raferroviariotom ar el trentomar el trenel tren trae retrasoel tren tiene un cuarto de esperaconstruir un ferrocarrilel tren se para en

el tren descarrila montar al trenel tren anda bien encarrilado

Josephus M.4 MIR, C. M. F.

BIBLIOGRAPHIAE B a g u é . - «Froissart», Edi to r i a l Labor,

S. A.. Barce lona , 1949.Nihil a m o e n i u s Dnus Bagué . H i s t o -

riae Professor , no b is d e g u s t a n d u m prae -bui t . q u a m lep i d i ss i mu m hoc vo lu me n ex Jo hann is Fro issar t «Annal ibus» c o n -fec tum. Q u o legendo vix me involvi, s tat ini ejus ve nu s ta te et lepore, ejus ub er ta te a tque ingenui ta te su m a l lec tus .

C o n s t a t l ibel lus d i se rta c o m m e n t a -t io ne qu a lec tores ad a u c to r e m a d d u -cuntu r , eaque affert excerpta quae , p u l -cher r ima c u m sint , magis a u c t o r e m e x -p r i m u n t ac r e p r a e s e n t a n t .

I n te rp re ta t i o nemi ni non p r o b a b i t u r qui pen i tu s c o g n o s c a t q u a m sit difficilis ex gallis ad h i s p a n o s convers io perfecta a tq u e abso lu t a .

E. Va ie n t i Fio l . — «Lucrecio», Edit . Labor, S. A . Ba rc e lo na . 1949. lux ta cons i l i um quod in libris e d e n -

dis D o m u s Edi t r ix Labor s e r v a n d u m sibi cons t i tu i t . Dnus . Valen ti e rud i tu m c o m m e n t a r i u m suo l ibello p ra ep o n i t , ubi de Lucret io poè ta e jusque opere «De

Re rum Na tur a» doc te di sserens , n o n n u l l a i m p r i m i s in t r u t i n a m voca t quae , m in u s p r o b a n d a , de a t h e i s m o luc re t iano vulgo a u d i u n t u r ; de inde de E pic ure i sm o, cui sectae Lucret ius n o m e n dedit , copiose p er t r ac ta t , tu m deni que poë t ic am l a u -d em Lucre t io v indicat , cu jus p o ë m a ta , ut Cicero scr ibi t , i t a sun t , m u l t i s l u m i -n ibus ingenii , m u l t a e t a m e n art is .

Q u o a d exce rp ta a t t i ne t , ea p r u d e n t i s in ce ro que jud ic io selecta s un t , i i sque c o m m e n t a r i i s in s t r u u n t u r , q u ib u s fácil l ime degus ta r i poss in t . 1

L. D i*b k a u v a is — «Cours de Langue Latine» ( Vocabulaire Latin, 8 ed., E xerc ices, Classe de Troisième, 6 ed., Exerc i- ces, Clasie de Quatrième. 8 ed .) Librai* rie Cl a ss iq u e Eugène Bel in , Par i s , 1946 1948.

Q u a n t u m a lu m n is confera t o p t i m u m V o c a b u l a r i u m m e m o r i a tenere , adeo est in p ro m p t u , ut d i s p u ta t i o n e id m o n egeat . Q u a t a m e n ra t ione hoc V o c a b u -la r ium q u a m faci l l ime a l u m n u s edisce t?

1 1 1


En vobis m e th od um qu am operis auc tor affert.

« Vocabulari i» libellus In duas d i s pes-ci tur partes: quod presse dici posset Vo* cabularium, ubi in cap i ta voces c u m u -lantur , et Dictionarium, quod ex t remum libellum tenet, ubi hu jusm odi voces al- phabe t icam ra t ionem sequuntur .

Vocabular ium ex Cicerone et C a esa -re v idemus pot i ss im um esse confectum; cumque latini poetae propri is vocabul is non semel u tan tur , haec et iam in finem Vocabular ii adhibentur .

Non est p rae te reunda —id quod tan- q u a m libelli p ropr ium vindicari posse t— ra t io Illa qua voces in re rum species (=i,ieas) d i s t r ibuuntur , et syn onyma conjunc t im scripta proferuntur .

Dic t ionar ium nihil est aliud quam tabula nu m ero ru m rela t ionem ( =citas) complec tens.

P o s t r e m o sum mi s laudibus sunt ce-lebrandae spirantes, —ut Verge lianum illud m e m or em — , picturae, os h a b i t u m -que r o m a n u m gerentes, quae libellum huc illuc amoeniss ime exornant .

Ut ad exerci tatorios l ibellos venia-mus , eorum qui tertii cursus a lumnis d icatur , hos to tu m Vocabular ium edidi-cisse. poë ta rumqu e voces plane intel le-xisse praesumi t , huncque in m o d u m di -geri tur:

Brevi e lem en tor um gramm at ica l ium praemissa repeti t ione, sep tem operis d i -visiones subsequun tur , ubi tot ius g r a m -mat icae no tiones ad scr ibendi pa laes -t ram comp el lu n t ur Illae vero exerc ita -t iones quae , notul is i l lust ratae, q u a n d o -que proponu ntu r , p leniorem efficient g rammatices t radi t ionem, ut opinio mea fert, eodemque Stilistica«!, quae sub fine libelli collocatur , esse co nsp i r a tu -ram arbi t ramur.

Qui vero exerci tatorius l iber quar ti cursus discipulis dedica tur, ille totus, ut repet i t ionem illam prae te ream, syn- tacticis peni tus enodandis proposi t ioni bus imp endi tur

Q uod rel iquum est. qu ibus laudibus

picturas i l lust ra tor ias prosequebamur , i isdem, ne dicam major ibus, sunt hic celebrandae.

E. Fr u t o s Co r t é s . — «Calderón de la Barca», Edit Labor, S. A.. Barcelona , 1949.

Ex his om nibus libellis, quibus re -censendis operam imp endo pace pr io-rum dixerim, hic nobis magis arrisi t . Nec id so lum quod in eo de m ax im o illo poè ta ora t io habea tur , qui ab h ispanis maxime est honorandus , sed quia tam fuse tamqu e accurate de Calderonis vita, operibus, stilo cogi tandique rat ione, d e -que ejus dramat ic i s lyricisque poe m a t i -bus auc tor c o m m e n ta tu r , ut nihil ad per fectam Calderonis eff ingendam no t i -t i am desideretur .

Ut ad an tholog iam veniamus, ex sep tem gener ibus in quae au c to r dividit Dra m a t ic am c a ld e ron ia nam , to t idem a d h ib e n tu r C o m o e d ia ru m excerpta a r -gumento et commenta r i i s oppo r tun is i l lust rata; nec perelegans lyricae poëseos deest exemplum.

Volumen locuple ta tur appendice, quae de arte seu ra t ione ca lderoniana co nsc r ibend oru m d r a m a t u m ejusque poèt ico se rmone non i l l i t terate agit, et copioso l ibrorum elencho, qui de Ca lde -rone su nt typis expressi.

J. M. R iv a s S a c c o n i . — «El Latín en Co- lombia», Bosquejo histórico del H um anismo Colombiano, Publicac iones del Ins t i tu to «Caro y Cuervo». Ed V o -luntad , Bogotá. 1949.

Dnus. Rivas, cujus e rudi t ionem in litteris pervest igandis lectores nos t ros sc imus habere perspec tam, novo v o lu -mine l i t teras novograna tenses locuple-tavit.

Hoc in opere de latini se rmonis apud C o lu mb ianos t radi t ione ; de g r a m maticis latinis conscript is; de scientificis ac Iit ' terariis oper ibus versu vel prosa c o m p o -sitis; de in te rpre ta t ion ib us e classicis lat inis auc tor ibus ; de com m en ta t io n i bus cri t icisque com m en ta r i i s super lat ina-

112


rum l i t t e ra rum qu aes t i on ib us ; de effì cientia sive cu l turae graecae et la t inae in l i t teras eo lu m b ia n a s influxu, et. gene rat ini , de c lass icorum, ut i ta dicam, ves-tigiis in C ol u m b ia expressis a m p l i s s i -me. accura t i s s im e refertur.

O p t i m o sane consi l io a u c to r s t u d i o -rum h u m a n i o r u m a p u d C o l u m b i a u o s h h t o r i a m in tres dividit ae ta tes : coloni eam, mediam et liberam. P r im a in aeta te , quae ub er r ima est d icenda , o m n i b u s an tecel lunt l i t t e ra t is s imi h o m i n e s Ferdi- nandus Fernández de Valenzuela et l4 r . Andreas a Sto. Nicolao; in a l tera prae- s ta n t i s s im u m se praebe t M arianus dei Campo Larraondo; in noviss ima fama Michaëlis A. Cari , ut Hora t i i verba m u -tuer, . . .«mica t in te r o m n e s velut in te r ignes luna minores» . O m n i b u s his a u c -tor ibu s singula cap i ta d ic an tur .

C e te ru m , quod au c to r asseri t se t a n -tum h is tor iae l i t t e ra rum novo grana t en - s iu m capul conscr ipsi sse , m o d e s t e facit, ne, si m o n u m e n t u m ingens. —ut i ta res se h abe t — , se exegisse diceret , a r r o g a n -ter hoc d ic tum exis t imare tur .

J. M G a RCÍ V Ló p ez . — «Baltasar G racida», Edit . Labor. S. A., Barce lona ,1947.

N on est profec to D o m u s Edi t i ix La bor ob l i ta Pa t r i s Grac ián . his p raec ipue t e m p o r i b u s qu ibus , saecu la r i ob livione deleta, p ro f u n d is s im u s ae lh icus bilbi Li-ta n u s i t e rum a n i m o s ex is t i m a to ru m lec t o r u m q u e sol l ici tat .

N on est , i n q u a m , obl i ta , q u i n i m o Dno. Garc í a , ho m in i l i t te ra to, c o m m e n -davi t officium conscr ibendi l ibe llum qui, o m n i ad hi b i ta a n im i m od e ra t i o n e , h o -minis t a m ex adverso jud ica t i g e r m a n a m not i t i a m exhibere t , eaque ex ejus o p e r i -bus f r ag m en ta decerpere t , q u ib us l e c t o -res in a p t i s s i m a m sc r ip tor i s co g n i t io -n em veni ren t .

Q u a m bene Dnus. G a r c ía sa t i s offi-cio fecerit , qui o p u s legerint, ex is t i m a -bu nt .

Te x t o s E. P. — «Lengua l^atina», Cursos i .°. 2 °, 3 °, 4 °. 5 °, 6 .* y y.° en cuatro volúmenes. Segunda edición, Ed i to i ia l Bibl iográfica Española , Madr id, 1948.

G r a m m a t i c a , q u a m lector ibus ex h i -b em us , ea est quae , qu anv is tot v o l u m i -n ibus expl ica ta veniat , non m u l t u m ope rae ad eam sive e x p l a n a n d a m sive e d is cenda m i m p e n d a s , in qua conf ic ien-da i ta a l u m n o r u m ra t i o n e m a u c to re s h a bu e run t , ut Divi Joseph! Calasan.cii sec ta tores poss i s agnoscere: ub ique faci-l itas et c la ri tas pa ten t . Nec ali ier il lud fieri posse t , si Sc h o la ru m P ia r u m 'inpueris edocendis t rad i t i on i consent i re .

, . , 1 ‘ n • - Ij UV e l i n t .

Neque id in eam se n t e n t i a m disputo, 'u ut q u ic q u a m p r a e c e p t o ru m gravi ta t i de-" t r a h a m , n a m et a u c to re s exis t imo, s i ’ genus sc ient i f içum t r ac ta re v o lu is s e n t , [ g rav iss ime et copi os i s s im e po tu is se d i -cere; et nos, si a l u m n o r u m ut i l i ta t i c o n -sulere vo lu i sse mu s , idem n ob is censeo’ esse f ac ie nd um P r a e c e p t a e o r u m q u e expos i t io p lacen t .

Ed it io n e s H e l v e t ic a e — «Series latiina»,, t. 7; Ç.IÇPRO: Operum Philosop/licorum Excerpta: eddid.it,,, H e r m a n n . , jFjey. T. 16: T. Lu c r e t iu s CA#Uß:,/)e R eru m Natura: edidi t , Olof G ig o n . In aedi bus Orel l Fiissli Tur ici (Zürich).

I te rum cl vir Ore l l i us Fuss l ius ed i to r nos d o n a t opusc ul i s quae s u m m i s s int l au d ib u s h o n e s t a n d a . E a d e m enim se- lect iore charta p ro d e u n t . e a d e m q u e t y -p o r u m c l a r i ta te ac n i tore .

T o m u m 7 o m n i n o Cice ro sibi v in d i -cat . neque ille, i n q u a m , Cicero qui v io-len tus in Ca t i l i nam inveheba tu r , sed qui in l i t ter is a e t a t e m ageba t in villis.

Magnopere hic a d u l e s c e n t u l o s h o r t a -rer, ut ipse Cicero M a rc u m fi l ium h o r t a -ri so leba t , ut non s o lu m C ic e ro n is o r a -t iones. sed hos e t ia m de p h i l o s o p h i a l ib ros s t ud ios e legerent . N a m q u a n q u a m vis d ic endi in illis m a j o r est , t a m e n h oc q u o q u e c o l e n d u m est aequabi l e et t e m -p e r a t u m o ra t io n is genus .

1 1 3


Sed ut ad se rm one m, ex quo egressi su mu s , rever tamur, t. 16 Lucretio totus dicatur , cujus edi t ionem, ut priorem Ci-ceronis, ab so lu ta m dixeris, si nonnul l i s adno ta t io n ib us adspergere tur, nec s o -lum in edendis poëinat îs haereret .

Sa mu e l G il í Y C5 Y\ — «Curso Superior de Sintaxis Española», 2 a ed.. Publ i -cac iones y Ediciones Spes S. A., Barcelona . 1948

Qui sit hodie rnus l inguae nostrae s tatus , ut ad doc end um digeri possi t , Dnus G ili et Gaya , c imus, philologus, qu am accura t i ss ime potui t , in suo libel-lo describit . Et quanvis auc tor ea m o -destia, qua sap ien tem possis agnoscere, se conscripsi sse c o m m e n ta t i o n e m Syn- taxis historicae et psychologicae non aud ea t profiteri; t ame n, cum rerum syn- tact icarum descript io, nisi ipsis funda -men ta his tor ica ac psychologica su p p e -d i ta ren tur , non in t requenter sensu ca-reret. cumq ue hu ju sm odi expl icat iones in te rdum ab auc tore adhibeantu r , effi-ci tur ut vere dicere poss imus Dnum. GiIi perfectum Syntaxis histor icae ac psycho-logicae t rac ta tum exaravisse.

Q u o d auc tor dicit se perpaucos his de rebus scr iptos libellos invenisse, qua de causa om ni bu s nume r is ab so lu tu m opus se facere non potuisse a rbi t ratur, id ad auc tor is l audem referendum esse censemus.

ISIDORUS Ma u l e ó n

R. Bl o c h . — «Les origines de Rome», col. «Que sais-je?». 128 pag. Paris, Pres -ses universi t 1946.

Si hune leges Raimundi Bloch libellum —doct r ina tamen p o n d e r o s u m — dil i-gent issimi ant iqu ita t i s invest igatoris, cu-jus mira do labra e tenebris te rraque to t urbes, res veterae. ins t i tu t iones e ru un-tur, quid in praesent ia cogitari l iceat de Romae conditione, videbis.

Vetus, certe Niebuhr opinio evanuit ; inventa quoque est dein a M. Dumézil compara t iva agendi ratio; nunc vero R. Bloch novissimis e thnographiae , linguis-

ticae, archaeologiae, h i s tor iae not i t i is gravius prudent iusque fretus —quidquid e cont ra fabulae et invent ionis i rrepsi t — asserere tentât p r im um in pa la t ino c o l -le, dein in ceteris coll ibus rom an is v icu -los exstructos , qui soc ie tatem a m i c i -t i amqu e paulat im conju nxerunt .quosque jam foederatos viculos in u nam mag- nanique urbem evenisse e t ruscorum o c -cu p an t i u m ope. qui p ropter loci n a t u -ram sibi op p o r tu n is s im a m R o m a m ag-noverunt .

Non ergo Romae conditio —juxta Bloch— tr ibuenda est medio s. Vili , quod et fabulae vindicant , sed medio s. VII, quo toscanorum coori tur regnum.

Ma r ia n u s Mo l in a , C. M. F.

C. E. Me s a , C. M F. — De mi lámparatenue. Pór tico de José M a Pe má n.Edi torial Cocuisa , Madr id, 1949.Ubique te r ra rum faces inc endun tu r

ac lumin a exc itantur , quibus cen tenar ia c o m m em ora t io Congrega t ionis Claret ianae s u m m o splendore praefulgeat. En tibi, lector, excul tus suavisque poeta, qui «lampadis tenuis» suae lumin a se -creto saepius accendera t , nunc vero in centenaria com m em ora t i one Congrega-t ionis Clare t ianae , lucem, quam sub mod io reconderat , supra cande labrum col locat ut suo ni tore semi tas nos t r as i l lumine t a n i m u m q u e ejus suavi tate oblecte t Niten t profecto in parvulo libro ars poe tica et dicendi genus tenue ac del icatum, idemque nobi l ibus sentent i is ac sensibus conspergi tur et perorna tur . Mentem jucundo ora t ion is afflatu vel amicorum rerumque recorda tione t ibiim- f lamari senties cum illa leges: «Serenatas — cum versione lat ina a P. R. Sarmi en to conc inna ta —, Granum frumenti. Arte de Grecia, Madre España, Flor de tròpico, Miguel A. Caro, Un estrellero de Santa Fe, Como esa fuen te , cet.

Ne desinat , nos te r poeta —cujus ope -ra saepius P a LAESTRA ad ju ta ac nobi l i -ta ta est —, oleum in la mp adem effundere ut perennem alat a tque foveat lucem novaque ac dulcia carmina proferat.

Jo s e ph u s M.a Mir , C. M. F,

1 1 4


Compositiones vertendaeT E R E N C I O ( IV)

N i n g u n o de los escri tores an tiguos ha recibido (48) tantas y tan g randes a la -banzas ya (49) de los contemporáneos (50) , ya de la pos t e i id ad (51) como (52) Terencio. Y para comenzar (^3) por un hombre cuyo test imonio, como de émulo t iene que ser de grand ís i mo peso (54), dice Afran io que nunca p o d r á decirse de nadie que ni es parec ido (53) a Terenc io. Cicerón se ayud a de él (36) f recuente-mente y cita con gu s to sus versos (37) y alaba las bellezas del esti lo (38). Sus versos, diee, e ran a t r ibu idos a Escipión y Lclio, p rec isamente por su exquis i ta elegancia; como si (59) aque lla d ign i dad y elegancia (60) fuesen propias tan sólo de aquel los (61) q u e e n aquel t i empo era voz (62) que habl aban lat ín mejor que los demás (63).

N o t a s ; (48) Consequor. (49) Et... et, (50) Aequalis (51 ) Posteriorum. (52) Quan tus.*(53) A tque ut ordiar .exordiar, (5i) M axim i ponderis esse. (55) Non alicui similem dicere quempiam, (56) Multa ab aliquo sumere. (57) Proferre, a f fe r r e , laudare versiculos. *(58) Loquendi elegantia; elegantia sermonis. (59) Proinde quasi. (60) Dignitas ac festivitas. *(61) Proprius ac peculiaris alicujus. (62) Iisdem temporibus putaban

tur. (63) Latine loqui litteratius quam ceteri.

*33 Atque, ut a fam iliari nostro exordiar. Cic. De fin. 3, 17, 46. — *58 Bellezas de estilo no son lo mismo que bellezas de lenguaje. Belle-za de estilo (delicadeza, buen gusto) dícese en la-tín loquendi elegantia, elegantia sermonis; belleza de lenguaje (frases y voces escogidas) dícese ornamenta orationis. — *61. La frase adverbial «tan sólo» es innecesaria en latín.

P R O A L U M N I S M E D I I S

EL AVARO EN LOS INFIERNOS

M urió un hom bre avaro que había a m o n to n a d o (1) g ra ndes r iquezas . C u a n d o llegó a la oril la de la l aguna Estigia (2) C aron te , el b a r q u e r o de las so m bra s (3), exigióle el t r ibu to (4). Pero aquél , por no p aga r el t r ibu to , no qu iso su bi r a la barca (3), y se a rro jó al agua (6). Al p u n to (7) que n a d a n d o tocó la ori l la o p u e s -ta, fué ap resado (8) y conduc ido ante los jueces de las somb ras . «Si lo que ha he£ho éste, di jo Minos, llega a ser cos tumbre (9), se ac a b a rán los t r ibu tos (10) de este reino. Por lo cual, pues to qu e éfte fué el p r imero en d a r un e jemplo p e l i g r o -so (11) nada impide que le infli jamos un grav ís i mo cast igo (12). — N o hay d u d a (13), repuso R a da m ant o , que ha de ser cas t igado con d u r í s im o supl icio. V o l v á -mosle al p u s de los vivos (14) para que él mismo vea cómo sus he rederos deban r epar t i r las r iquezas.

(1) Congerere. (2) A d Stygis ripam (3) U m brarum portitor. (4) Obolum. (5) In naviculam conscendere. (6) In flumen. (7) S im u l ac. (8) Comprehendi. (9) In consuetudinem venire, (10) Vectigalia. (11) P r i

mus. periculosum prodidit exemplum. (12) Gravissima poena afficere (13) Haud d u bium est. ( i i ) A d vivos (15) Divitias p r o f u ndere.

115


CURIOSA ET JOCOSA<*

2 5 8 /— HU M A N U S L A T R O

— Trade mihi loculos, si vis discedere vivus!— O ho m in e m , jam ter mense fluente mihi

ausus es a r m a to n u m m o s subducere dextra! . I— Pone m e tu m , fiet demp t io jus ta tibi. :

259. - NARRATIUNCULA !

«Judicis imperio parens appa r i to r Aulusimpav ido quenda m plectere corde ruit .

At plectendus, h o m o vere s tomachosus , in i l lumacri ter incur rens, verbera mille dedit.

Decisis pennis , et multo verbere sectus,judicis ad tec tum re t tul i t ille pedes;■■■ ’

ac male d i ss imulans; «Tuus exsto vicarius, inqui t .C u m q u e mihi costas dira flagella secant ,

inde tuas par i te r cruciant». Dixi tque togatus:«O u t inam simili verberer usque modo!»

ISIDORIUS Ma ULEÓN

260 - EPI TAPHIUM (1)

Hic Dioph an tus hab e t tumulum, qui t emp ora vitae Illius mira den o ta t , ar te tibi,

Egit sex tan tem juvenis: l anugine malas Vestire hinc coepi t par te duodec ima.

Sep tan te uxori pos t haec soc ia tur et anno Fo rm os us qu in to nasc i tu r inde puer.

Semissem aetat is po s t q u a m att igi t ille pa te rnae ,Infelix subi ta mor te pe remp tus obit .

Q u a t u o r aes ta tes geni tor lugere superstes Cogitur; hinc anno s illius assequere.

■ - ‘T-

( i ) Quo aetatis anno Diophantus mortuus est?Qui aenigma et, ephitaphium intellegant, in Pa l a e s t r a suis responsionibus solvant. Epitaphium

inventum est in ardiivo dioccesano Oveti. Nobis illud misit Dnus. Aloisius Cortina, Pber., illius Seminarii Magister, cui gratias referimus.

PRETJUM SUBNOTATIONIS ANNUAE15 pesetarum in Hispania et America. 17 pesetarum in reliquis civitatibus.Pretium mittatur oportet ad Administratorem; Lauria, 5, Apartado 1042, Barcelona

Scripta ad moderatorem; Conde, 2, Barbastro (Huesca)

Typographia — F. Camps Calmet. — Tcleph. 5 . . — Tarregae in Ilerda Prov.


culturaclasica.com | El primer portal del mundo grecolatino ...el Amorcillo una abeja, y le picó....

Documents

Transcript of culturaclasica.com | El primer portal del mundo grecolatino ...el Amorcillo una abeja, y le picó....