Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere...

14
Orduan ere ez nuen eustarririk

Transcript of Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere...

Page 1: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Orduan ere ez nuen eustarririk

Page 2: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia)

O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale etazoko berberak errepasatzen nituen egunero, ziuda-dearen alde zaharreko auzoan, espaloi eta taberna

berberetan beti.

Arratsalde hartan ere euria ari zen. Baina ez zen inoraterpeetan ezkutatzen, ez baitu inork euri zaharra etsaitzathartzen; ia oharkabean laguntzen gaituen auzokoa legez dabilgure aldamenean, leunki erortzen da geure gainera.

Ez zait mintzatzea gustatzen, baina mintzatzekotanastiro, pentsatzeko astia izateko. Mintzatzekotan, esaten denabaino gehiago pentsatu behar da.

Josemariren tabernarantz nindoan kalean gora. Kaleanibiltzea, ia, eskaleen eskuak zapaltzea zen; orain bezala, kaleaeskalez beterik egoten zen. Ez, zapaldu ez, nik ez nieke minik

egingo, baina haur tipi eta beltzaran haien eskuak hamaika aldiz zapaldurik zeudela zirudien,ene zangoetara luzatzen eta zabaltzen zirelarik. Moneda solte bi nituen poltsikoan, baina eznizkien haurrei eman, kantoiko bagabundo zaharrari eman nizkion.

NARRAZIOA

6

Bilatu 79. orrialdean zati horri dagokion irudia eta itsatsi. Egizu gauza bera hurrengo orrialdeetakotestu zati bakoitza irakurri ondoren.

1

Bilatu irakurgai zati horretan honako hitz edo egitura hauen baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

✰ areriotzat ........................

✰ gainbegiratzen .....................

✰ berba egitea........................

✰ oralekurik ........................

✰ nire ........................

✰ inguruan ........................

✰ askotan ........................

✰ patxadaz ........................

✰ ematen zuen .......................

✰ bazter ........................

✰ suabe ........................

✰ hanketara ........................

✰ sakelan ........................

✰ arlote ........................

✰ estalpeetan ........................

6

Zelako narratzaile mota azaltzen da? .................................................Zein dira ezaugarriak? ...............................................................................................................Aztertu honako hauek: «Orduan ere ez nuen eustarririk...», «egunero», «espaloi eta taberna

berberetan beti...», «Arratsalde hartan ere euria...»Zer sentsazio ematen du? Zelako giroa islatzen du?

......................................................................................................................................................Zer dakizu egileari buruz? Bilatu informazioa eta idatzi garrantzizkoena ondoko lerroetan.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

0

Page 3: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Ni naizen putasemea. Jendeaz lastima sentitzen. Haurrek ezzuten deus ere esaten; agureak hitzen batez ordaintzen zuen betidirua.

—Koipetsua da euri hau, gero! –uste dut esan zidala, eskerrikeman ordez.

Andereak ere kalean zebiltzan jadanik, baina beren umeekin,seme-alabak eskolatik etxerantz eramaten. Etxean haurrakoheratu, arropak aldatu, kolore eta usainetan irabazi, ilusioakberritu eta kalera irtengo ziren berriro.

Josemariren taberna, beti bezala, ilun samar zegoen. Etabarra hutsik. Banekien zer eginen nuen. Josemari sukaldetikirtetean, edariren bat eskatuko nion, betikoa, eta gero han,leihoaren alboko mahaian eseriko nintzen.

Kristalaren barruko aldean esertzen nintzen egunero, etaluzaroan egoten nintzen handik jaiki gabe, arratsaldeko argiabailaren eta arratseko tristura isilaren lekuko.

Ene bihotzaren neurriko kristala zen; esateko modu bat da, ez bihotzik ez kristalik ezbaitut sekula neurtu. Kristala ez zen gardena, bere kolorea more antzekoa zen, eta eneaulkitik so eginez gero arratsaldeak jada ilunabarraren kolore ko ziren; eta gero, gautu etafarolen argiak piztean, kolore more horrek malenkoniaren jan tzia ematen zion kaleari.

NARRAZIOA

7

Bilatu irakurgai zati horretan honako hitz edo egitura hauen baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

✰ altxatu ........................

✰ errukia ........................

✰ begiratuz ........................

✰ testigu ........................

✰ ubel ........................

✰ tristuraren ........................

✰ iluntzearen ........................

✰ eroriaren ........................

✰ itxura ........................

✰ ilundu ........................

✰ gogoak ........................

✰ itsaskorra / tematia

........................

✰ adineko gizonezkoa

........................

6

Irakurri honako galdera hauek eta markatu erantzuna: bai / ez.

1. Protagonistaren ezaugarri fisikorik azaltzen al da zati horietan? . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍2. Giro motela, goibela, monotonoa... islatzen al da? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍3. Protagonistaren bizimodua tentsiozkoa dela nabari al da? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍4. Kristala eta bere egoera animikoa parekatzen al ditu protagonistak? . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍5. Narrazioaren hasieran kokapen moduko bat (jendea, lekua...) egiten al du? . . . . . . . . ❍ ❍6. Protagonistak bere buruaren deskribapen fisikorik egin al du? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍7. Adierazten dituen pentsamenduek pertsona sentikorra dela salatzen al dute? . . . . . . . . ❍ ❍8. Protagonista gaztea eta gizonezkoa dela esango al zenuke? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍

BB EE3

0Filmekin gertatzen denaren antzera, narrazioetan irakurlea protagonistarekin identifikatu ohi da, harenbizipenak sentitzeko eta abenturekin gozatzeko. Identifikazioa lortu ezean, sarritan, alde batera uztendugu irakurgaia. Egizu ondoko lerroetan protagonistaren erretratua, zeure gustuko protagonistarena.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Page 4: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Egun hartan ez nintzen leihoan eseri. Ez nuen izan astirik.Bada, Josemariren zain nengoen barran, tabernako atean gizon biagertu ziren unean. Beren txaketen poltsikoetan gorderik zituzteneskuak, eta atetik barrurantz begira geratu ziren.

Berehala, ene gabardina grisa erantzi eta barraren barrukoaldera sartu nintzen. Leihora eta tabernako beste zokoetara begirasartu ziren eneganantz gizon biak. Beren traje ilunekin, bata argalazen eta bibote beltza; bestea baxuagoa eta sendoagoa, etaboxeolari ohien aurpegia zuen.

—Zer nahi duzue? –galdetu nien barrara hurbildu zirenean.Likore bana eskatu zidaten. Botiletara begiraturik, niri

berdintsuak iruditu zitzaizkidan guztiak. Kopa bana atera nien.—Hau ez da nik eskatu dudana –esan zuen bibotedun

gizonak.Eta nik hotzikara sentitu nuen bizkar hezurrean gora.—Zer nahi zenuen, jauna? –galdetu nion, Josemariren kortesia imitatu nahirik.—Horixe –esan zuen botila seinalatuaz.Artega hartu nuen botila hura eta ozta-ozta disimulatu nuen ikara beste kopa bat

betetzen nuen artean.

NARRAZIOA

8

Bilatu irakurgai zati horretan honako hitz edo egitura hauen baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

✰ sakeletan ........................

✰ aiduru ........................

✰ neure ........................

✰ azaldu ........................

✰ kendu ........................

✰ itaundu ........................

✰ bazterretara ........................

✰ antzekoak ........................

✰ izandakoen ........................

✰ hurreratu ........................

✰ juxtu-juxtu ........................

✰ nabaritu ........................

✰ adeitasuna ........................

✰ beldurra ........................

✰ urduri ........................

6

Errepara iezaiozu narrazioaren tituluari. Zer esan nahi ote du?❏ Eustarria: dirua izan daiteke; diru faltan zegoela garai hartan, agian.❏ Eustarriak: bizitza oinarriak izan daitezke, hots, adiskideak, familia, maitasuna, askatasuna...❏ Eustarriak irtenbideak izan daitezke, hots, inguratua sentitzen zela orduko denboretan ere.

Zergatik esan ote du orduan ere? Non idatzi zuen Sarrionandiak narrazio hau?............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Tabernara hurreratu diren gizonak, zer izan daitezke? Arrazoitu testuko adibideak erabilita...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Izan lezakete erlaziorik idazleak eta protagonistak?......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Non gertatzen da istorioa? Egilea nongoa den kontuan harturik, hiriren bat aukeratuko zenuke?......................................................................................................................................................

0

Page 5: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Gero, zer egin jakin gabe geratu nintzen, okerrean ateratakokopari begira. Amantal urdina hartu, gerrian lotu eta iturrianzeuden basoak garbitzen hasi nintzen. Baina hiru baino ez zeuden;behin eta berriro garbitu nituen.

—Ezagutzen duzu Ismael Larrea? –galdetu zidan gizonbietarik batek.

—Bai –erantzun nuen urduri, aho lehorrez–, arratsalderoetortzen da, eta hor leiho alboan eserita egoten da.

Uraren hotsa besterik ez zen aditzen taberna hutsean, kaleanerortzen baitzen ura, espaloien gainera eta kristalen kontra.

—Guk enkargu bat dugu berarentzat. Badakizu noizailegatuko den?

—Honezkero hemen egon behar luke-eta ez dakit –etaahalegina egin behar nuen ene ahotsa kristal eroria legez ezhausteko.

—Gu horko mahaian eseriko gara –esan zuen bibotedun gizonak– eta, mesedez,abisatu bera iristen denean.

Mahai batean eseri ziren, eta beren gabardinen poltsikoetan arma laburren tankeraigarri nuen, eta beldur xume bat korritu zen ene gorputzean zehar, kolkoan barrena errainuizoztua bezala iraganez.

NARRAZIOA

9

Bilatu irakurgai zati horretan honako hitz edo egitura hauen baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

✰ so ........................

✰ erraturik ........................

✰ ihardetsi ........................

✰ besterik ........................

✰ harraskan ........................

✰ zarata ........................

✰ entzuten ........................

✰ mandatu ........................

✰ helduko ........................

✰ jadanik ........................

✰ arren ........................

✰ itxura ........................

✰ bezala ........................

✰ sumatu ........................

✰ txirtxilatzeko ........................

✰ txiki ........................

✰ distira ........................

✰ jakinarazi ........................

✰ zer egin ezean

.................................................

6

Nor da Ismael Larrea, gizonak bila ari direna?❏ Protagonistaren lagunen bat, agian, bera bezala taberna hartara usu joaten dena.❏ Protagonista bera da; bera egoten da leiho ondoan eserita taberna hartan.

Jar ezazu zati horretako elkarrizketa zehar estiloan, azalduta.Erabili juntagailu egokiak (orduan, baina...) eta galderetan: ea.

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

0

• Estilo zuzena. Solaskideek esan-dakoa hitzez hitz jasotzen du. Ezaugarri grafikoak: marra luzeak, komatxoak.

• Zehar estiloa. Solaskideen esa-nak, hitzez hitz barik, azalduta. Ezaugarri sintaktikoak: –ela, –en... gisako atzizkiak eta lokailu ugari: eta, orduan...

Elkarrizketa estiloak

Page 6: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Ene bila heldutako gizon biak, beren basoak ezpainetaraaltxatzen zituzten aldizka, eta ate aldera begira zeuden beti.

Nik okerrean ateratako likore kopa hura edan nuen. Ta ber nabarruan ez zebilen euliren bat besterik. Ateaz lekora autoren batiragaten zen lantzean behin, astiro, ur zipriztinak altxatuaz.

Bat-batean neskatila ilegorri bat sartu zen, hamarren baturtekoa, poltsa besoan, eta barraraino hurbildu.

—Oi, gaur ez dago Josemari? –galdetu zuen enegana etorriaz.—Ez –erantzun nion–, zereginen batzuetara joan da, ez da

berandura arte itzuliko.—Enplegatu berria zara zu? –esan zuen neskatilak.Eta gizon bien begirada neskatila eta ene artean banatu zen,

aho biko labana bezala.—Bai –esan nuen, artega–, gustura ari naiz zerbitzen.—Zerbeza bila bidali nau gure aitak, bera gaur etorri ezin delako.Gizonetarik bat, biboteduna eta altua, bere aulkitik jaiki eta guregana hurreratu zen

astiro.

NARRAZIOA

10

Bilatu irakurgai zati horretan honako hitz edo egitura hauen baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

✰ at ........................

✰ edalontziak ........................

✰ igarotzen ........................

✰ ene xerka ........................

✰ langile ........................

✰ tarteka ........................

✰ motel ........................

✰ noizik behin ........................

✰ ene! ........................

✰ bueltatuko ........................

✰ mandaturen ........................

✰ inguratu ........................

✰ kutxiloa ........................

✰ erdibitu ........................

✰ txiplistadak ........................

✰ igorri ........................

✰ erran ........................

✰ arrapostu ........................

6

Azal ezazu labur-labur tabernan daudenen egoera. Zelan sentitzen dira?

– Bi gizonak: ................................................................................................................................

– Protagonista: ..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

Bi zenbatzailea izenaren aurretik erabiltzen da euskalkirik gehienetan, baina ez mendebaldeko euskaran.Bilatu egitura horren bost adibide testuan.

• .................................................................... • ....................................................................

• .................................................................... • ....................................................................

• .................................................................... • ....................................................................

Zati horren amaiera irakurrita, zer gerta daiteke? Azal ezazu emango zeniokeen jarraipena.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

0

Page 7: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Euskaraz aita edo ama aipatzen ditugunean, zer jartzen da: nire ala gure? Bilatu azken bi zatiotaneta idatzi neskatilaren bi esaldi.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zelan definitu du autoreak neskatilak zuen urduritasuna hitz egitean? Zein adierazpide erabili du?

......................................................................................................................................................

Eta zelan adierazi du neskatilak harrituta aldegin zuela? Idatzi esaldia.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................Erreparatu iezaiozu egitura honi: susmo ezkuturen bategatik ≠ susmo ezkutu bategatik.

Bilatu egitura horren sei adibide orain arteko zatietan.

• .................................................................... • ....................................................................• .................................................................... • ....................................................................• .................................................................... • ....................................................................

—Nor da zure aita hori, neskatoa? –esaten zion bere atzamarhandiak neskatilaren besoetan ezartzeaz batera.

—Juan Abasolo da gure aitaren izena –esan zuen beldur doibatekin neskatilak.

Gizon hark, susmo ezkuturen bategatik, neskatila haren ganigarri uste zuen bilatzen zuten gizonaren hondarren bat.

—Eta zergatik ez dator bera? –esan zuen gizonak, neskatilasoltatu eta bere susmoen ordez aitzakia irribarre bat erakutsiaz.

—Gaixorik dago eta ezin da ohetik jaiki –esan zuen krista-lezko ahots hark, taberna ilun hartan zer gertatzen ari zenentelegatu gabe.

Neskatila, doi-doi beldurturik, esku barruan bilduta zekarrenpaperezko diru zimurraz ordaindu, zerbeza botilak poltsa urdinerasartu eta joan egin zen. Bere begi zabalegiek dirdira berezia zuten atea hertsi eta kristalarenbestaldetik begiratu zuenean.

Gizon bibotedun eta altua mahaira itzuli zen, bere lagunarengana. Ni iturriko basoetaraitzuli nintzen, arestiko bost kopa jada garbiak eta ene likorea edan nuene koa, gardentasu-neraino garbitu nituen, ia xahutu arte.

NARRAZIOA

11

Bilatu irakurgai zati horretan honako hitz edo egitura hauen baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

✰ jartzeaz ........................

✰ sekreturen ........................

✰ hatz ........................

✰ bide ........................

✰ apur ........................

✰ estakuru ........................

✰ barik ........................

✰ askatu ........................

✰ aztarnaren ........................

✰ eri ........................

✰ apurkor ........................

✰ zarratu ........................

✰ distira ........................

✰ jazotzen ........................

✰ tolestuaz ........................

✰ pixka bat ........................

✰ ulertu ........................

✰ lehengo ........................

✰ gastatu ........................

✰ itzaltsu ........................

6

0

Page 8: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Gero, beste baso bat likore atera nuen, enetzat, eta isiltasunhura hausteko beldurrez, edan. Ez zen beldurra bakarrik, halakohustasun bat ere sentitzen nuen. Eta nik, une hartan, lo egiteabeste gogorik ez nuen. Betiko lo egoteko gogoa izaten dut, deusere ez sentitzeko, bizitza albotik iragaten ari dela ere ez sentitzeko.

Ilun zegoen. Bonbilak izeki beharko nituen. Sukaldekoatearen alboan zeuden interruptoreak. Eskuak amantal urdineanlehortzen hurbildu nintzen. Interruptore bat sakaturik, sukaldeaargitu zen. Josemari izutua, istantean, altxatu egin zen bere aulkitik.Sukaldeko argia itzali eta eskuineko interruptorea sakatu nuensaloiko argiak pizteko, eta berehala etorri zen argia.—Berandu da –esan zuen gizon sendoak, argiagatik tipituriko berebegiak igurtziaz. Eta bere hitz laburrek ez zuten oihartzunik izan.

—Zer! –esan zidan bibotedun gizonak adiskidearenaeginaz–. Ez dago kale hau baino leku hoberik?

—Ez dakit –erantzun nuen–, ez naiz beste inon ibili, ezin dut leku hau ezerekinkonparatu.

—Beste lekuetan aukera gehiago dago.

NARRAZIOA

12

Bilatu irakurgai zati horretan honako hitz edo egitura hauen baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

✰ irrikarik ........................

✰ piztu ........................

✰ ezerez ........................

✰ ereti ........................

✰ ezer ere ........................

✰ amatatu ........................

✰ erantzunik ........................

✰ sikatzen ........................

✰ behingoan ........................

✰ ferekatuaz ........................

✰ erdi itxitako ........................

✰ alderatu ........................

✰ ele ........................

✰ ikaratua ........................

✰ belu ........................

6

Zelako tonua sumatzen duzu narrazioan?❏ Tristea ❏ Umoretsua ❏ Kritikoa ❏ Tentsiozkoa ❏ Alaia ❏ Misteriotsua

Hona argumentua osatzeko gidoi bat. Azter itzazu eta ezabatu sei, soberan baitaude.

1. Idazlea bera izan daiteke istorio honetako protagonista eta 1. pertsonan kontatua dago.2. Hiriaren alde zaharreko kaleetatik pasatu da Ismael, arratsalde euritsu batean.3. Bidean eskale zahar bati bi txanpon eman dizkio.4. Bidean doala, Ismaelek bere pentsamenduak azaldu dizkigu.5. Josemariren taberna ilunera iritsi denean, hau hutsik dago; Josemari ere ez da ageri.6. Bi gizon susmagarri agertu dira atean, polizi itxurakoak, eta gazteak Josemariren tokia hartu du.7. Ustezko poliziek edariak eskatu dizkiote eta Ismael erratu egin da horiek zerbitzean.8. Edariak eskatu ondoren Ismael Larrearen galde egin diote, eta berak han egoten dela erantzun die.9. Itxaroten daudelarik, neskatila bat sartu da eta galdekatu egin dute, Ismaelekin zerikusia duelakoan.

10. Neskatilak Ismael ezagutzen zuen baina ez du haren izenik aipatu.11. Ez da ezer gertatu baina Ismaelek urduri jarraitzen du eta gizonek asperturik.12. Ismaelek argia piztu duenean Josemari sukaldean zegoela ohartu da.

0

Page 9: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

Zati horretan bada figura literario bat: metonimia. Idatz ezazu.

....................................................................................................

Aztertu zatiko azken esaldia. Zer adierazi nahi izan ote du?❏ Emagaldu bat zela ❏ Gaizkile baten gorputza zuela ❏ Itxura tentagarriegia zuela, erakargarriegia

Osatu argumentua. Lehen aukeratutako puntuen erdiak-edo utzi alde batera: funtsezkoena soilik hartueta lotura egokiak egin.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Euliren batzuk bonbilen inguruan ari ziren dantzan. Ez niongaldetu ea zer esan nahi zuen horrekin. Likore botila hartu etabeste baso bat atera nuen neuretzat.

Autoak beren argiak piztuta iragaten ziren kalean, helbideezezagunen baten bila. Helbide bakoitza zein ote zen asmatzenjolasten nintzen sarritan, ene gauzez ez pentsa tze ko, ene zerak ezsentitzeko, eta deus ere ez oroitzeko.

—Puta seme hori ez duk etorriko! –esan zuen bat-bateanbibotedun gizonak–. Ezer egin gabe itzuli beharko diagu.

Atzeko aldeko ispilura begiratu nuen, hantxe zegoen eneburua, hain aldatua; ispiluek ez baitute oroimenik.

—Ordaindu egin beharko zizkigutek galdu ditugun orduak–esaten zion gizonetarik batek besteari.

—Bai, ordu galduak ere ordaindu behar zizkigutek. Nik beste baso bat edan nuen, ene baitan erreka leunen bat aurkitu edo sortu nahian.

Ene oroimena, orain, bidegurutzera ailegatzen da. Narrazioan, bizitzaren haria amaieradramatikoaren bila bikoiztu ahal da. Litekeena ere kontatu behar da. Beraz, andere bat sartuzen tabernara, bere gona labur, bere bular lodi eta bere aurpegi makilatuarekin.

—Gau on, Ismael, lanpostua aldatu diozu Josemariri ala? –esan zidan errime,bekatuaren neurri exaktua zuen bere gorputz hura erakutsiaz.

NARRAZIOA

13

Bilatu irakurgai zati horretan honako hitz edo egitura hauen baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

✰ usu ........................

✰ baten xerka ........................

✰ aldamenean ........................

✰ jiraka ........................

✰ igartzen ........................

✰ gogoratzeko ........................

✰ gauzak ........................

✰ jostatzen ........................

✰ orenak ........................

✰ zehatza ........................

✰ posible dena .......................

✰ bizitasunez ........................

✰ desbideratu ........................

✰ hortaz ........................

✰ trukatu ........................

6

0Nozio bat beste baten bidezadieraztea, erlazioren bateanoinarriturik: zatia / osoa... Kopa bat hartu zuen.

Metonimia

4

Page 10: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

NARRAZIOA

14

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Eman amaiera istorioari.7

Page 11: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

NARRAZIOA

15

Ondoko puntuei erantzunez, gidoi moduko bat lortu dugu. Informazio horiek egokiro uztartu eta iruzkinedo komentarioa osoa egingo duzu ondogo orrialdean: zeure erara, loturak eta kohesioa zainduaz.8

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

Kokapena

Edukia

• Nor da egilea?• Zein obratan kokatzen da lan hau?

• Noiz idatzia da? Non?• Zein espresaera du oinarri?

• Zein da gaia?• Zein da argumentua?

• Zelako tonua du?• Pertsonaiak?

Moldea

• Narratzaile mota?• Kontaketaren egituraketa?

• Istorioaren garapena, guneak?• Espresaeren erabilera?

• Hizkuntz baliabideak?– esaldiak, adizkiak, adjektibazioa...

• Erritmoa?• Baliabide estilistikoak?

– figurak edo tropoak, konnotazioa...

Esanahia

• Istorioaren zentzua?– kritikoa, poetikoa, sentikorra...

Balioak

• Zer da aipagarria?– hizkuntzaren erabilera?

– istorioaren originaltasuna?– kontaketaren kalitatea?

– alderdi kritikoa?– pertsonaien karakterizazioa?

– irakurgaiaren erakargarritasuna?– ...

Page 12: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

NARRAZIOA

16

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Orduan ere ez nuen eustarririk. Iruzkina edo komentarioa.8

Page 13: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

NARRAZIOA

17

Ea egitura batzuk ongi jaso dituzun. Bete hutsune horiek beheko zerrendetko aukera zuzenarekin.1. «...ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko A)....................... errepasatzen nituen egunero...»

2. «Arratsalde hartan A)........... euria B)........... ari zen C)........... . Baina ez zen d).................. aterpeetanezkutatzen, ez baitu e)...................... euri zaharra f)........................ hartzen; ia oharkabean laguntzeng).......................... auzoko legez dabil gure aldamenean.»

3. «Josemariren tabernarantz A).......................... kalean gora.»

4. «...haien eskuak mila aldiz zapaldurik zeudela zirudien, ene A).......................... luzatzen eta zabaltzenzirelarik.»

5. «Haurrek ez zuten A).......................... esaten...»

6. «Andereak ere kalean A)............................... jadanik, B)............................... beren umeekin. (...)Etxean C)............................... oheratu, arropak aldatu...»

7. «Kristalaren barruko aldean esertzen nintzen egunero, eta A).......................... egoten nintzen...»

8. «...esateko modu bat da, ez bihotzik ez kristalik ez A).......................... sekula neurtu.»

9. «...eta gero, gautu eta farolen argiak A).......................... , kolore more B).......................... malenko-niaren kolorea ematen zion kaleari.»

10. «Leihora eta tabernako beste A)............................. begira sartu ziren...»

11. «Kopa A).......................... atera nien.»

12. —Horixe –esan zuen botila A)........................ .»

13. «—Honezkero hemen egon behar A)........................ -eta ez dakit...»

14. «Mahai batean eseri ziren, eta A)...................... gabardinen B).............................. arma laburren tan-kera igarri nuen, eta beldur xume bat korritu zen ene C)........................... zehar.»

15. « A)........................ heldutako gizon biak, beren basoak ezpainetara altxatzen zituzten...»

16. «...autoren bat iragaten zen lantzean behin (...) ur zipriztinak A)...................... ...»

17. «Neskatila ilegorri bat sartu zen, hamarren bat A)...................... , B).......................... besoan eta...»

9

1. a) berdinak / berberak

2. a) / b) / c) ere (Zein tokitan?)d) inor ez / inor / inorke) inork / inork ez / inorf) etsaitzat / etsai bezala g) digun / gaituen

3. a) nihoan / nindoan

4. a) zangoetara / zangotara

5. a) deus ere / deus ere ez

6. a) zebiltzaten / zebiltzan / zenbiltzanb) baina / bainoc) haurrak / haurrei

7. a) luzaroan / denbora asko

8. a) baitut / baititut

9. a) piztean / pizterakoanb) horrek / hori

10. a) zokotara / zokoetara

11. a) bat / bana

12. a) seinalatuaz / seinalatzen

13. a) luke / litzateke / zen

14. a) bere / beren / beraienb) poltsikoetan / poltsikotanc) gorputzean / gorputzan / gorputzaren

15. a) Ni bilatzera / Ene bila

16. a) altxatzen / altxatuaz

17. a) urtetakoa / urtekoa b) poltsa / poltsarekin

Page 14: Orduan ere ez nuen eustarririk - atalak.eus · Orduan ere ez nuen eustarririk (Zatia) O rduan ere ez nuen eustarririk inon eta, hala ere, kale eta zoko berberak errepasatzen nituen

NARRAZIOA

18

KONTROL PROBA

1. Testuinguruaren laguntzaz, eman hamar hitz horien sinonimo bana.2

2. Erantzun hurrengo galderei.

1. Istorio honetako protagonista idazlea bera izan al daiteke? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍2. Titulua istorioari hasiera ematen dion esaldia al da? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍3. Ismael Larrea, polizi itxurako bi gizon eta tabernaria al dira protagonistak? . . . . . . . ❍ ❍4. Gizonek gabardinapean pistolak zituztela konturatu al zen Ismael? . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍5. Bi gizonek ezagutzen al zuten bilatzen zuten gaztea? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍6. Josemari tabernaria zeregin batzuetan al zebilen tabernako sukaldean? . . . . . . . . . . . ❍ ❍7. Tabernara sartu zen neskatilak ezagutzen al zuen Ismael? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍8. Ilundu arte egon al ziren itxaroten gizonak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍9. Egoera hartan gerta zitekeena ere kontatu behar dela aipatu al du idazleak? . . . . . . . ❍ ❍

10. Narrazioaren amaieran Ismaelen neskalaguna sartu al zen tabernan? . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍

BB EE

3. Bete hurrengo hamar hutsuneak.

1. «Zerbeza A)........................ bidali B)..................... gure aitak, bera gaur etorri ezin C)...................... .»

2. «—Gaixorik dago eta ezin A)..................... ohetik jaiki...»

3. «Gero, beste baso bat A).......................... atera nuen, B).......................... , eta (...) edan.»

4. «—Zer! –esan zidan bibotedun gizonak adiskidearena A).......................... –. Ez dago hau baino lekuB).......................... ?»

5. «...jolasten nintzen sarritan, ene A).......................... ez pentsatzeko.»

6. «Ezer egin gabe itzuli beharko A).......................... .»_________________________________________________________________________________

poltsikoan «Moneda solte bi nituen poltsikoan,

............................... baina ez nizkien haurrei eman, kantoiko

bagabundo bagabundo zaharrari eman nizkion.»

...............................

koipetsua «Koipetsua da euri hau, gero! — uste

............................... dut esan zidala...»

ohien

............................... «...eta boxeolari ohien aurpegia zuen.»

hurbildu «...galdetu nien barrara hurbildu

............................... zirenean.»

okerrean «Gero, zer egin jakin gabe geratu

............................... nintzen, okerrean ateratako kopari

begira begira.»

...............................

mesedez «Gu horko mahaian eseriko gara (...)

............................... eta, mesedez, abisatu bera iristen

abisatu denean.»

...............................

bidali «Zerbeza bila bidali nau gure aitak...»

...............................

1. a) bila / bilatzera b) dit / nau c) delako / duelako

2. a) da / du

3. a) likore / likorea / likorearenab) enetzat / enetzako

4. a) eginaz / egitenb) hobeagorik / hoberik

5. a) gauzetaz / gauzez

6. a) gaituk / diagu