O Provisional 37

8/14/2019 O Provisional 37

1/16

22 decembro de 2006Viveiro

O ProvisionalAno XIII - Nmero 37

Xornal de Informacin Xeral do Instituto de Educacin Secundaria "Mara Sarmiento"

PREMIO NACIONAL S MELLORESPRCTICAS EDUCATIVAS

CURSO 2003-04

O acto electoral tivo lugar o 27 denovembro para o profesorado, o 29 paraos alumnos e o 1 de decembro para o co-lectivo de pais.

En total renovronse seis membros doConsello Escolar: dous do colectivo de pro-fesores (Xos Cabana Cabana e PedroRafael Rivera Fernndez) e dous do depais, Olga Mndez Carro (da ANPA) e MJess Ros Lpez; tamn saron doConsello, Thala Ladra Alvario e RafaelToriza Mndez, representantes doalumnado den de fai catro anos.

A escasa participacin de todos os co-lectivos implicados, principalmente o depais, foi o mis salientable de todo o pro-ceso: s acudiron a votar 14 pais duncenso de 752 alumnos, o que significaunha porcentaxe de participacin do 1,8%.

O novo Consello Escolarconstituuse oda 4 deste mes de decembro nunha se-sin extraordinaria.

CANDIDATURAS PRESENTADAS E

VOTOS ACADADOS

ALUMNOS:Cristian Guerreiro Seijas, 115 votosDatiana Casabella Lpez, 108

Jos Ramn Snchez Taladrid, 53ngel A. Casabella Lpez, 46Leticia Gonzlez Quelle, 44Rubn Villar Ferndez, 24

PAIS:

Francisco Javier Garca Lago, 14 votosPROFESORES:

Pedro Rafael Rivera Fdez., 29 votosManuel Cancelas Lpez, 2 votos

ASOCIACIN DE PAIS E NAIS:

Olga Mndez Carro (designada)REPRESENTANTE DO CONCELLO:

continuar Jos Lus Docampo Fortes

-Os alumnos de ESO participaron maioritariamenete na eleccin de representantes-

eleccins sindicais

do persoal docente:resultados no IES" Mara

Sarmiento" (pxina 15)

A Resolucin do 11 de setembro de 2006 da

Direccin Xeral de Ordenacin e Innovacin Educativa

estableceu o calendario para a realizacin de

Lois ToboLois ToboLois ToboLois ToboLois Tobo1906-20061906-20061906-20061906-20061906-2006

editorial:acadados os obxectivos de

matrcula para os ciclos e as

ensinanzas de adultos

Don Amado Aguiarfoi homenaxeado en Viveiro

(pxina 6)

SUMARIO:SUMARIO:SUMARIO:SUMARIO:SUMARIO:

Certificado o CEIP "A Fraga" Un campin entre ns

Infiltracin... Tempos de seituras e mallasSorriso do terceiro mundo

O oficio de ferreiro Trazos sobre un P.D.C.

O castieiro Entrevista: Roberto Vizoso

Albert King Publicado o calendario de

aplicacin da LOE

ELECCINS PARA A RENOVACIN

DO CONSELLO ESCOLAR

Faleceu Juan Carlos Fdez. Anido(Profesor de Equipos Electrotcnicos)


2/16

22 decembro 2006Pxina 2

EDITORIALEDITORIALEDITORIALEDITORIALEDITORIAL

O Provisional

- Obxectivos acadados -- Obxectivos acadados -- Obxectivos acadados -- Obxectivos acadados -- Obxectivos acadados -

O Director: Juan J. Pardo

O C.E.I.P "A Fraga" de As Pontesobtn a certificacin ISO9001/2000

Conchita Ferreiro Martnez no momento da entrega da

Certificacin ISO 9001/2000 ao CEIP "A Fraga"

A Directora do Colexio "A Fraga" recolleu a certificacin de calidade expe-dida por AENOR, logo de tres anos de intenso traballo. Durante este tempo,todo o persoal do centro se implicou activamente no proxecto de melloracontinua que foi titorado por profesores do IES "Mara Sarmiento".

Anteriormente, durante a fase de implantacin do sistema, Conchita, foiResponsable de Calidade, mentres que a direccin era asunto de Juan Cuba,quen acaba de trasladarse a Lugo.

Na actualidade hai varios colexios de Educacin Infantil e Primaria enGalicia que gozan do distintivo de calidade ISO9001/2000: o CRA "Nosa

Seora do Faro" de Ponteceso, o CEIP "Doctor Fleming" de Vigo e o "Virxedo Carme" de Burela.

Noraboa a todo o persoal e s persoas que colaboraron con este proxecto deinnovacin educativa.

Continuando con este mesmo tema, temos que informar que a Consellerade Educacin e Ordenacin Universitaria abriu unha nova convocatoria (D.O.G.do 11 de outubro) para a participacin en proxectos de mellora ao que se ternque acoller os centros integrados e, voluntariamente, outros que reunan unhascondicins mnimas. Ademais, vaise formar unha nova rede con centros quexa recibiron a formacin relativa contextualizacin da ISO 9001/2000, e vanacometer de inmediato a certificacin; entre eles estn: o C.P.I. "Atios", I.E.S."Abrente", C.E.I.P "Os Muios", C.P.I. "Curros Enrquez ", C.E.I.P. "Lourido",I.E.S. de "Teis", I.E.S. "Ricardo Carballo Calero o I.E.S. "A Pinguela", oConservatorio Profesional de Msica de Vigo e o I.E.S. "As Telleiras".

Unha vez feita a anlise de datos de resultados do 2006

podemos felicitarnos todos de que os obxectivos fixados para

este perodo se superaron exitosamente. O apartado mis im-

portante o referido ao incremento de matrcula nos ciclosformativos. Algn ciclo tia o risco de desaparecer por falla de

alumnos pero este curso recuperronse todos e nalgns de-

les, como o caso de Xestin Administrativa, mesmo se fai

difcil dar clase nalgns mdulos.

Este incremento de matrcula dbese a varios factores que

non imos analizar agora, pero o que est claro que foi unxito comparado coa media dos demais centros que teen

ciclos formativos. Ademais podemos deicir que temos os n-

sos titulados de Ciclos Formativos deste curso con total inser-cin laboral na sociedade, apartado este moi valorado polos

alumnos.

Tampouco podemos esquecernos da evolucin positiva dematrcula en ensinanza de adultos e da claridade de obxecti-

vos que ten os seu alumnos. Na ESO, onde puxemos en

marcha accins de atencin diversidade, tamn consolida-

mos matrcula. Esta unha etapa formativa que ten problemas

xeneralizados en todos os centros. Nunha sociedade libre coma

a nosa, uns individuos aos que habera que formar axeitada-

mente s sas capacidades e expectativas sociais, estmolos

obrigando a unha tortura diaria de seis horas de actividades

que non entenden nin lles interesan. Para estes alumnos, o

obxectivo que pasen dous anos da sa mocidade, o mis

rpidamente posible.Os organismos internacionais competentes informan que a

un alumno que repite curso hai que cambiarlle o mtodo de

ensinanza, pero ns non queremos escoitar, e as temos os

graves problemas que impiden que nas aulas da ESO se poida

impartir a ensinanza que estn esperando a maiora destes

rapaces.Pero seguindo co tema dos obxectivos, o feito de conse-

guirbos resultados nos alumnos levounos a consolidar matr-

cula e polo tanto, para atender a estes a alumnos necesitamos

un cadro de profesorado en lixeiro incremento que sa vez

supn un dos nsos obxectivos principias.

Adiquemos estas datas pximas a descansar, porque can-

do regresemos no mes de xaneiro de 2007 haber que volver

traballar co pensamento centrado en novos obxectivos.

Felz Nadal a todos.

DATOS DE PARTICIPACIN NAS

ELECCINS PARA O CONSELLO ESCOLAR

CENSO VOTANTES %

PROFESORES

PAIS

ALUMNOS

91 32 35,16

75 2 14 1,8

752 397 52,8

COLECTIVO

FFFFFALECEMENTOALECEMENTOALECEMENTOALECEMENTOALECEMENTO

Juan Carlos Fernndez Anido de 45 anos, profe-

sor no IES Mara Sarmiento ata o curso pasado,

faleceu en accidente no mar o da 9 de

decembro, mentres practicaba a travesa en

"kayac" dende Espasante ata Cario.

Todos os que formamos parte da Comunidade

Educativa do IES Mara Sarmiento, queremos

trasladarlle sa familia e amigos o noso pesarpor tan lamentable perda.


3/16

Pxina 3O Provisional22 decembro 2006

Adn Fra Alonso: un campin entre ns Adn Fra Alonso: un campin entre ns Adn Fra Alonso: un campin entre ns Adn Fra Alonso: un campin entre ns Adn Fra Alonso: un campin entre ns

MD no IESMASA: infiltracin... Por Martn Martnez

2 Clasificado

(ciclismo)8 Trofeo Concello de Santiago

Compostela

Trofeo Sponsor do Club Ciclista

Padrn

1 Clasificado

(ciclismo)7 Edicin do Gran Premio Clclstico

Concello de Cambre 2006

23 Gran Premio Ciclista San Roque

42 Gran Premio A Milagrosa

5 Promocin Ciclstica cidade de Lugo

Adn cursa 2 de ESO no IES Mara Sar-miento, vive en Celeiro, e ten como obxec-

tivo converterse nun deportista de alto

nivel. Ao ritmo que vai fcil que logre

ese propsito xa que, con s catorce

anos, e sendo anda da categora infan-

tl, conta cun palmars moi interesante

(ver recadro inferior).

As especialidades preferidoas para el

son o ciclismo (pertence ao Club Ciclista

de Viveiro), a natacin, e o duatln nos

que ten acadado dieferente trofeos.

Adn celebrando o triunfo nunha carrera deciclismo xunto co seu irmn Badir que tamn

alumno do noso centro

Os deportes individuais, como osque practica Adn, requiren dunhas

boas cualidades fsicas, -fundamen-talmente resistencia-, e tamn dunhagran capacidade de sacrificio eesforzo. Coezo a Adn Fra dende quechegou ao noso centro e consideroque un rapaz educado, alegre,traballador (anda que cos libros nontanto), e bo compaeiro.

Sirvan estas palabras para recoeceros seus xitos, prac-ticamentedescoecidos incluso polos seuscompaeiros, e para animalo a seguir

practicando os seus deportes favori-tos, ao mesmo tempo que sigaestudando e preparndose para unfuturo que ningun sabe certamenteonde estar. Acadar victorias , meda-llas e campionatos resulta complica-do, pero o feito de facer unha prcti-ca deportiva regular e agradbel xa un gran logro.

-Fran Basanta-


4/16

Pxina 4 22 decembro 2006O Provisional

Por Jos Mara Leal LpezTempos de seituras e mallasTempos de seituras e mallasTempos de seituras e mallasTempos de seituras e mallasTempos de seituras e mallas

O trigo un cereal pertencente xnero Triticum que significa "que-

brado", "triturado" ou "trillado",facendo referencia actividade que

se debe de realizar para separar ograo de trigo da casca que o recobre.Esta unha planta dunha soa colleita

anual da familia das gramneas,amplamente cultivadas en todo o

mundo. A palabra trigo designa tantoa planta coma as sas sementescomestibles, tal e como ocorre cos

nomes doutros cereais. O trigo undos tres cereais producidos

globalmente no mundo xunto co milloe o arroz, sendo o mis consumido

polo home na civilizacin occidentaldende a antigidade; do seu grao

extrese a faria normal, a integral, asmola e unha grande variedade de

produtos alimenticios e licores

- A mquina de mallar, ou degranadora, era movida por un motor xeralmente de

gasleo que a montado sobor dun carro; a forza transmitase por medio dun sistemade poleas e correa plana -

Por Galicia, a sementeira do trigo facase acomezos de outubro, terreo dbaselle unhaprimeira sachada e botbaselle fertilizante xaque en este cada ano debanse de facerrotacins de colleitas para ter borendemento, logo deixbase en barbeito atafebreiro que era cando se sementaba en regosfeitos con arado tirado por animais ou trac-tores agrcolas. O grao non deba ir moi pro-fundo xa que senn asfixibase antes de sar superficie. semente botbaselle previa-mente un produto para facela xerminar conforza e que lle serva tamn de proteccinpara que non podrecera nin a comeran os

animais. Al polo mes dexullo seiturbase a colleitacon foucios polos sega-dores que an deixando otrigo espallado polo cam-po, coidando que a espigaquedara a un lado e o coucenoutro. Deixbase secaruns das ao sol, pararecollelo despois facendomollos que se cargaban noscarros de bois, ltimamen-te en tractores, que o levaban para as airasonde se celebrara a malla. Al facase unhameda circular procurando que a espiga fora

para adentro co obxecto de que non se mollaseno caso de que houbese choiva.

A malla realizbase no mes de agosto, sa-

bemos que era unha operacin para separaro grao da palla en todo tipo de cereais. Pre-viamente a facer estas mallas, as airas, oespazo onde se levaban a cabo, deban estarmoi limpas e, xeralmente, panse unhasgrandes lonas onde caa a gra.

Pero a comezos do sculo pasadoempezouse a facer con mquinas de vaporpara logo pasar de motor diesel ou de gaso-lina; esta ltima mquina era mis rendible e

anda se pode ver en moitas partes de Euro-pa onde se practica unha agricultura marxinal.Anda hoxe nalgunhas comarcas de Galicia

se fai unha malla xeito tradicional que mis ben unha festa folclrica e autctonapara rememorar antigos costumes locais de

hai uns cantos anos.A mquina de mallar serva para despren-

der e separar os graos da palla mediante fro-tacin e choques repetidos, sendo os seuselementos fundamentais unha prancha lisa amodo de mesado por onde se meta o trigo,logo un cilindro oco, animado por un rpidomovemento de rotacin, que se chamaba"batedor" e nel os graos eran separados dasespigas por frotacin, e logo cunha envoltu-

ra parcial daquel chamado"contrabatedor" que sepa-raba o grao da palla batidaprimeiramente; dentro,levaba un ou varios venti-ladores xunto cun aspira-dor.

Daquela a maiora dascasas tian a sa aira paramallar e tamn haba outracomn na aldea paraxuntar as medas pequenas

dos vecios que non tian unha propia; logo,anse mallando cada unha cando lle tocara avez. A mquina de mallar situbase no medio

da aira e traa os operarios que a manexabane os vecios do lugar, pola sa banda,axudbanse uns a outros nas labouras; todo

longo da historia usronse varios mtodos como a malla por abatemento que consista en golpear osmollos do cereal contra unha pedra malladeira ou unha tboa chamada tarugo malladeiro, xeralmente

era usado para colleitas pequenas. Outro dos sistemas era o chamado do "pisoteo" polo cal seestenda todo o trigo pola aira e logo era pisado por unha recua de bois ou outros animais de carga;tamn se empregaba a chamada trilla con mallal, que era unha especie de maza de madeira coa que

se golpeaba o mollo de trigo ata separar o gran do talo. Pero todos os mtodos antes sinaladosprovocaban a perda de moita gra. Outro sistema de malla moi usado en todo o mundo para todo tipo de

cereais era por frotamento dunha prancha de madeira co cereal, esta prancha levaba enriba uncontrapeso e era arrastrada por un animal de carga, que poda ser un burro, unha vaca, un boi, un

cabalo, etc.; logo, cunha vasoira de xesta, recollase o grao do chan e limpbase .


5/16

22 decembro 2006 O Provisional Pxina 5

Santo Albites, en Galdo, San Pedro, Covas,Bravos, Landrove e algns lugares mis.

Xeralmente, como os parroquianos tianleiras pequenas, cada casa faca a sa meda, ecando chegaba a mquina de mallar aseguindo a quenda meda a meda, entn

esperbase a acabar unha para recoller o tri-go limpo e a palla, logo facase outra e as atarematar. Todos os vicios colaboraban, ecando remataba, facase unha grande comilo-

estaba ben organizado: unha ou das persoassitubanse enriba de cada meda e an botan-

do os mollos para abaixo, onde das ou trespersoas os an desatando e deixndoos a carnda mquina procurando que estiveran nuns sentido na chamada "tomadeira" por ondesuba o trigo conforcadas ata a mqui-na. Mediante estatarefa eliminbansepedras ou outros ele-mentos que poderanavariar a malladora;as, mentres osrefugallos caan chan, un operarioespallballe o trigo

mallador que o ametendo na mquinapouco a pouco. Acontinuacin, por unlado da mquina saaa palla que se recollacun angazo e se leva-ba para os palleirosque servira de ali-mento e estrume paraos animais durante oinverno; e, por outrolado, saa a broza, ousexa, o grao mes-turado con casca erestos de palla quese a recollendo paraos cestos co rodo ese levaba para limpar a outra zona apartadada malla. Nun principio, este labor facasepor aventado, isto , botndoos polo aire, econ cribas e peneiras quitbaselle grao acasca e restos de palla; para iso, previamentelimpbase ben o chan e poase unha lonadebaixo para recoller o trigo limpo, o cal sedepositaba en sacas que se levaban para os"graneiros" ou celeiros, onde se espallaba paraque secara ben para mis adiante ilo levandos muos onde se sacaba a faria para facer

o pan e o salvado, utilizado para alimentaros animais. Posteriormente, vieron as m-quinas limpadoras mecnicas que axilizaroneste traballo pois limpaban o trigo por me-dio de ventiladores, entn botbanse os ces-tos coa broza e o trigo limpo saa por unlugar e a directamente s sacos, e, por outro,os restos de casca e palla que servan deestrume nas cortes do gando ou galieiros,de qu tamn saa un po moi fino que se me-ta polos narices pegndose na gorxa da xente,o que ocasionaba ataques de tos que se evita-ban poendo panos brancos diante do nariza modo de mscaras.

Eu recordo as mallas cando era neno, por

aqu cada parroquia faca a sa; no Concellode Viveiro facanse en Faro-Area, Celeiro,

Hoxe en da as mquinascolleitadoras fan todo o traballo,

tan duro noutros tempos, alpolos amplos campos de Castela

onde se segue a sementar otrigo. Estas mquinas segan,

mallan e limpan o cereal, que vais camins e de al s

xigantescos silos onde se

almacena para logo ser procesa-do nas empresas farieiras. Apalla sae en pacas que almace-

nan en naves e venden sagricultores para alimento do

gando. E mentres, aqu enGalicia, semntase moi poucotrigo non ser rendible, poloque a malla tradicional, comodicamos, quedou reducida a

unha festa turstica autctona que as xentes acoden en masa

simplemente para vela, anda quexa forma parte da nosa cultura e

tradicin.Viveiro, outubro de 2006

- Os motores Matacs (agora Lombardini), Din Boutn (algns fabricados en Chavn) e os

Diter (na actualidade Diter-Deutz) popularizronse coma "motores de mallar"; para poelos enmarcha necesitbase a forza dun home manivela e dous ou tres tirando pola polea -

na entre todos, na que abundaban o xamn,o queixo, os chourizos, o pan e sobor todo ovio. Loxicamente, nas aldeas as mallas eran

moito mis grandes xa que al as leiras eranmoi amplas e recollan grandes colleitas quelles daban para consumo propio e para ven-der fra.

rematar as ma-llas, as xentes das al-deas collan un des-canso e moitas viana principios desetembro a tomar "osbaos ao mar", entnestaban coma unsquince das bando-se diariamente, estesmergullos tian efec-

tos curativos, ade-mais protexanse con-tra os catarros e asreumas do inverno;por aqu cham-baselles cariosamen-te "as carrachentas".Cando acababan ditosbaos, celebrbaseunha romara chama-da "Dos Remedios"no campo da Pascuaen Covas, coa que sedaban por finalizados

o vern e os baos.


6/16

O ProvisionalPxina 6 22 decembro 2006

Homenaxe popular a D. Amado Aguiar e Aguiar

Na foto cos antigos compaeiros e ex-alumnos estn:- na fila de arriba (de esquerda a dereita), Jos Daz Lpez, Antonio Lpez Gato (actualmente no IES Someso da Corua),Jos Veiga Candia e Generoso Martnez Mguez (xubilados no IES Perdouro de Burela ), Ramn Barro Gmez (xubiladono IES Mara Sarmiento), Fina Roca (profesora no Politcnico da Corua), Manolo lvarez Otero, Nstor Timiraos Labaen(ex-alumno), e Lus Mel Galocha.- na fila de abaixo, na mesma orde, estan Vicente Franco Ben (ex-alumno), Andrs Garca Vzquez (ex-alumno, xubiladono IES Mara Sarmiento) - Don Amado Aguiar Aguiar - Juan Jos Pardo Gato (actual Director e tamn ex-alumno), ngelRodrguez Vzquez (ex-Director, xubilado), Olga Ra Trigo (xubilada), Asuncin Juz Vzquez, M Dolores Nez Estveze Isabel Cruz Chaves (xubilada). Ademais dos compaeiros que estn na foto tamn asistiron ao acto Modesto Prieto Chao,M Carmen Lpez Gmez, Mara Lusa Lpez Lpez, M Carmen Vzquez Vale e Pedro lvarez Expsito.

D. Amado Aguiar Aguiar, natural deMondoedo, veu para Viveiro no ano1956, recn ordenado sacerdote, eexerceu como capeln no Hospital daCaridade, coadxutor na Parroquia deSantiago e, ultimamente, capeln daResidencia Betania.

Foi nomeado profesor de Relixinpara a Escola de Mestra Industrialpolo Bispo de Mondoedo, despois daxubilacin de D. Jos Mara PrezLpez, con data 1 de outubro de 1960

O acto comezou cunha misa so-lemne de accin de grazas, coa parti-cipacin do coro parroquial, na Igrexade San Francisco; durante a liturxia oVicario da Diocese de Mondoedo-Ferrol leu un comunicado do Bispoagradecndolle a D. Amado a dedica-

cin ao longo deste medio sculo deministerio. Continuaron os actos cunxantar de confraternidade no restau-rante O Val de Naseiro ao que asistironmis de duascentas persoas.

desempeando ese cargo dende o da20 dese mesmo mes.

En xaneiro de 1961 foi nomeadoXefe de Estudos, cargo que exerceuata 14 de decembro de 1970 candopasou a Secretario, cesando desteltimo cargo directivo o 15 de

decembro de 1974.Dende o 1 de outubro de 1990, ata

a sa xubilacin a finais do curso1995-96 foi Xefe do Seminario deRelixin.

O pasado 28 de outubro celebrouse unha homenaxe popular a D. Amado Aguiar e Aguiar, ex-profesor

de Relixin do noso centro, por mor do seu 50 aniversario como sacerdote e da sa chegada a Viveiro.

Foto tomada durante os actos de

celebracin do da da xuventude

(1 de febreiro de 1964) no patio da

Escola de Mestra Industrial


7/16

O Provisional22 decembro 2006

Javier Daz Gmez - 1 ESO C

paxaros:

NECTARINA ESCARLATA

Neste primeiro trimestre docurso non acudiu ao noso centro aunidade de extraccin de sangue,

como via sendo habitual nosltimos dez anos

Faite voluntari@ do Centro de Transfusin de Galicia

En Galicia precisamos cada ano

125.000 doazns de sangue para que

moitas persoas podan curar, e mesmo

salvar a sa vida.

Para sensibilizar os cidadns da impor-

tancia deste xesto altrusta e aumenta-

lo nmero de doadores de sangue en

Galicia e fundamental o labor de infor-

macin e promocin da doazn de san-

gue entre a poboacin.

Pode ser voluntari@ do CTG calquera

cidadn que, de xeito responsable,libre

e desinteresadamente, realice activida-

des de promocin da doazn de sangue

As persoas que participan activamenteno Programa de Voluntariado do CTG de-

ciden o tempo que dedican s activida-

des informativas. Dende o CTG recibirs

o apoio e a formacin necesarias para

realizar esta tarefa. Podes axudar na ta

vila, barrio, cidade, empresa, centro de

ensino,

Se tes mis de 16 anos, existen moitos

xeitos de colaborar no Programa de Vo-

luntariado do Centro de Transfusin.

- Distribundo folletos e carteis.

- Preparando a visita da unidade mbil

de doazn de sangue.

- Informando os doadores na unidade

mbil.- Impartindo charlas en asociacins,

centros de ensino,....

- e calquera actividade que permita

estender a informacin sobre a doazn

de sangue no teu eido.

Non preciso ser doador de sangue

para ser voluntari@.

Participa no teu tempo libre.

Se queres participar no programa de

voluntariado do CTG, chama lia deatencin telefnica:

900 100 828

Escribe CTG (Avda. Monte da Conde-

sa s/n, 15706 Santiago de Compostela)

Enva un e-mail a:

[email protected]

O Programa de Voluntariado do CTG

enmrcase dentro do Plan de Volunta-

riado da Xunta de Galicia

Pxina 7

-AnaBelnDablancaBlanco-4deESO

Durante este trimestre realizronse

no centro diferentes actuacins para

mellorar as prestacins actuais dasinstalacins; entre estas estn:

- Dotacin dunha zona para aparca-

deiro de bicis entrada do edificio A.

- Tabique divisorio no corredor de ta-

lleres para vestiario de automocin.

- Espazo para os colectres de lixo.

- Novo local para taller de novas tec-

noloxas.

O custo das obras superou ampla-

mente os 6.000 euros.

REFORMAS

P

L

S

T

IC

A

Sorriso

doterceiromundo


8/16

O Provisional 22 decembro 2006Pxina 8

INTRODUCINDende fai case vintecinco sculos vnseutilizando o ferro como material de uso co-mn, debido a que est presente de formaabundante na natureza formando parte da

cortiza terrestre. As sas propiedades fsicasde dureza, maleabilidade, tenacidade e ducti-lidade, fano moi apropiado para a construcinde infinidade de obxectos tiles para o home;por iso, chegou a converterse no mis usado

a partir do sculo XIII a. C., a Idade doFerro, substitundo ao bronce que era a

aliaxe mis empregada.Na Pennsula Ibrica introduciuse arredor do

sculo VII a. C., con certo atraso respecto aoutras zonas coma Oriente, probablemente

impulsado polos fenicios. En Galicia a apari-cin dos primeiros instrumentos metlicos deferro tamn datan da mesma poca, coinci-dindo coa construcin e ocupacin dos cas-tros; nas escavacins arqueolxicas realiza-das, aparecen restos de tiles de ferro, comacuncas, ferramentas, armas, fouces, cravos,ferraduras, entre outros; a aparicin de es-couras de ferro a carn dalgunhas constru-

cins castrexas indican que a forxa, entendi-da como labor, debeu ser unha tarefa coti na

vida nestes poboados.

Unha das testemuas da importancia quetivo, ao longo da historia, o traballo do ferroen Galicia que hoxe en da conservamosmoitos nomes comns, topnimos e patron-micos que derivan del; as, atopamos pala-bras coma ferreiro, ferreira, ferrara, ferrn,Ferreirs, Ferrol, Ferreiravella, Ferreira do

Valadouro, Ferroo, ferretera, ferraln, etc.De todos os xeitos debemos ter en conta queos traballos estn sempre condicionados aomomento histrico e s aplicacins prcticas

emerxentes segundo a poca:-Na Hispania prerromana, momento que

supuxo o autntico punto de partida da arte

da forxa, o seu uso principal era o de fabrica-cin de armas e instrumentos de labranza.-Durante a ocupacin rabe engdenselle, funcionalidade, certos valores e elementos

estticos.-Co romnico aparecen pezas complementa-

rias como reixas, pechaduras, cravos efarolias; mis tarde iranse incrementandoeses labores manipulativos sobre o propio

forxado como o caso do cicelado.En todo isto a figura clave resulta ser o

ferreiro, oficio masculino que hoxe podemosver coma unha reliquia do pasado pero que,dende os tempos mis antigos ata a aparicinda industria moderna e da comercializacin

masiva, tivo unha grande importancia gozan-do dun gran recoecemento social.

O OFICIO DE FERREIRO

A FORXA E OS SEUS ELEMENTOSO ferro empezouse a traballar nas forxas e ferreras, onde todo o proceso era manual a base de quentar

o ferro mediante a combustin, nun fogar apropiado, do carbn vexetal ata alcanzar temperaturas duns 1.000ou 1.200 graos centgrados, medidos mediante a observacin maxistral da cor que adopta o material,tendendo de vermello ao branco a medida que se aproxima temperatura de fusin, en torno aos 1.550graos; entn, por medio dunhas tenaces, colcase sobre dunha zafra, e cunhas mazas e outras ferramentasde percusin, o mis axeitadas ao traballo que se pretende, viselle dando a forma desexada semprecontrolando a temperatura ideal que lle confira ao obxecto as calidades mecnicas necesarias para o seuuso. As, un bo tempero, logrado co enfriamento rpido en auga ou aceite, a clave para lograr un bo fo de

corte nunha espada, nun foucio ou nun coitelo.A forxa, entendida como a maneira de traballar o ferro, unha das manifestacins artess mis antigas;pero monos referir forxa agora coma o lugar, espazo ou obradoiro, situado normalmente nun alpendrepegado vivenda principal, ou mesmo na sa planta baixa, onde se realizan os traballos de modelado etratamento do ferro. Para iso cmpren uns recursos bsicos como son o carbn, a mido fabricado polopropio ferreiro a partir de madeiras duras, e a auga, que serve para producir forza mecnica e mesmo, casodas ferreras mis modernas, cuxo sistema foi importado do Pas Vasco e das fragas catals, para xerar airea presin para avivar o fogn, senn, doutro xeito o aire producase tirando con frecuencia dun barqun.

MATERIAIS E FERRAMENTASPROPIAS DO FERREIRO

Dentro do lugar do labor da forxa existen diferen-tes tiles e instrumentos cos que manexar e darforma ao ferro incandescente,

Entre os elementos fixos estn: (figura 1)(1) - fogar, forxa ou ferralleira. Lugar onde se

queima o carbn e se requenta o ferro para o seutratamento posterior. Sobre el est a cambota outiro do fume (15).

(12) - fol ou barqun. Instrumento pendurado doteito a modo dun gran pulmn feito de coiro coascaras de madeira, cun grande volume de aire que comprimido tirando dun manubrio (13), median-te unha vlvula, tamn de pelello, se volve a en-cher. Cuns tubos condcese o aire a presin ata ofogar.

(2) - a pa. Sempre chea de auga para realizar obrusco enfriamento da masa de ferro. O seu volumeten que ser suficiente para evitar que se requente.

(4) - a zafra. Instrumento constitudo por un granbloque de ferro ou aceiro; ten forma dun paralelep-pedo que sobre un lado remata nunha punta pirami-dal e noutro cnica; serven para facer de estampae dar a forma que se pretende; tamn leva algnfurados onde se asentan outros tiles para cortar:as talleiras (6). Todo o conxunto forma unha peza

nica dun tamao que pode roldar o medio metro delongo e un peso considerable; ao servir de mrtirpara a percusin das pezas vai asentado sobre unp (5) dun tronco de rbore que lle confire a necesa-ria estabilidade, a altura ideal para o traballo e, aotempo, serve de elemento elstico de unin co chanpara amortiguar o bater do martelo ou da maza.

(14) - a moa. Anda que esta ferramenta propiado afiador, rara a forxa que non dispn dunhapedra branda, abrasiva, en forma circular, montadasobre un eixe que se acciona co p sobre unhamanivela simple; isto as porque tamn o ferreirose encarga moitas veces de cravuar e afiar espa-das, gadaas, coitelos, ...

O ferreiro manxase ademais con diferentes fe-rramentas, como:

(8) - tenaces, de varios tipos e formas que ser-ven para agarrar, retorcer e manipular o ferro candoest quente.

-mazas (9) e martelos (7) de diferentes formase pesos en funcin do labor a realizar; loxicamentevaise utilizando dende o mis pesado cara ao mislixeiro a medida que o traballo avanzaba no seuacabado. s veces a percusin coa maza sobre a

peza asentada na zafra, faise sincronizando o baterde das persoas, cada unha cunha maza, paraaproveitar o estado fsico do ferro cando era unha

Aprendices no taller de forxa da Escola Elemental do Traballo - San Francisco (Viveiro), anos 50

NTL-06


9/16

O Provisional22 decembro 2006

ALGUNHAS OBRAS IMPORTANTES EEMBLEMTICAS DA FORXA EN GALICIA

- Cerraxera da Igrexa romnica de San Salvador deVilar de Donas que formou parte do antigo mosteiro da

orde de Santiago, (reproducidas pola sa orixinalidade nundecorado da cermica de Sargadelos)

- cerraxes romnicos da porta principal na Igrexa deSanta Mara de Meira, antigo mosteiro cisterciense.

dade que vai permitir traballar co martelo e co pro-pio mazo.

Nestas ferraras a corrente de auga move unharoda con aspas, permitindo por medio dun meca-nismo artesanal, levantar o mazo e deixalo caersobre do ferro incandescente. Ademais a auga pro-voca correntes de aire por medio dun tubo estreitopolo cal cae mesturada con aire e, seguindo as leisfsicas descritas por Bernoulli e Venturi, produceaire a presin que sae a chorro na forxa. Por iso,aqu prodcense unhas grandes barras de ferro ou

vergallns dos que

logo se saca todo tipode obxectos.Algunhas ferreras

anda se conservanhoxe en da en Gali-cia. As a de Penaco-bra, preto de Rubin(Lugo), que se podevisitar perfectamente.

Outras estn desfeitas como a do ro Navea nocamio de Santa Cruz a Edreira en Chandrexa deQueixa.

de subliar tamn, pola sa importancia, a deLocay, en Seoane do Courel; foi fundada a come-zos do sculo XIX e fornecase do ferro do monteFormigueiro. No 1999 foi restaurada e convertida

en Museo. Na maiora dos casos as ferreras tradi-cionais quedaron relegadas a simples monumentosetnogrficos de cara ao turismo; sen embargo, oproceso da forxa contina no plano mis industrial ena produccin de elementos decorativos: enreixa-dos, balaustradas, etc.

EVOLUCIN DOS TRABALLOS DA FORXANos tempos modernos naceron os altos fornos

que transformaron o tratamento do ferro a niveisindustriais, fundndoo e, por medio de moldes, con-sguense as pezas desexadas, co cal as ferreraspasan a ter menos importancia, especializndosenos tiles artesanais non feitos en serie ou na repa-racin, afiado e mantemento destes. Pero anda queo tratamento do ferro ten unhas grandes dificultadestcnicas, a forxa do ferro revelouse coma un signode evolucin nas sociedades que o foron coecen-do, ao permitir a fabricacin de utinsilios de mlti-ples formas, de moita dureza e resistencia e prepa-

masa considerable.(3) atizador. Para arrexuntar as brasas e rea-

lizar asentamentos na forralleira.(11) - a p. Serve para abastecer o fogar e para

a manipulacin deste dente o montn de carbn(10) que se situaba dentro da forxa. Fra hai outrodepsito maior e, como se dixo, s veces incluso olugar onde se combustiona lentamente a lea tapn-doa con terra para a obtencin deste carbn vexetal.

AS FERRERAS HIDRULICASEstas ferreras constan basicamente dos seguin-

tes elementos:-Complexo hidruli-co para levar a augaque se vai utilizarcomo forza mecnica.

-Mazo para o lami-nado do ferro.

-Sistema de produ-cin de aire.

-Accionamento doutros grupos coma a moa deafiar, e dende finais do sculo XIX, pequena dnamopara a producin de enerxa elctrica. Nalgns ca-sos tamn se utiliza a mesma canle de transporteda auga para o abastecemento do batn do lio epara o muo.

As ferreras, polo tanto, estn situadas preto delugares onde hai carbn, ferro e loxicamente a auga,anda que nun primeiro momento se situaban noscumios para facilitar a entrada de aire polas tobei-ras; comezaron funcionando totalmente a man, perodende a Idade Media, como se produciu un aumen-to importante na demanda de tiles, armas e outroselementos de ferro, ideouse un sistema que permi-ta sacarlle ferrita o metal de ferro a base dogolpeo, para logo nas forxas xa traballalo mellorafinando cara ao til desexado; foi entn cando seaproveitou esa forza hidrulica que permitiu tamno funcionamento semi-industrial de muos, moas ebatns. A aplicacin da auga afectou notablemente transformacin do ferro:

-Permite o funcionamento deses grandes mazoscos que se estira e lamina o ferro, unha vez quen-tado, dunha forma mis rpida

-Producindo correntes de aire continuas sen ascales sera imposible avivar o lume para alcanzaras temperaturas necesarias para lograr a maleabili-

DEBUXOIN

SPIRADONAFORXADEPANCHODEPS

(PARR

OQUIADESTA.MARADESUEGOS)

rados para cortar, coma fouces, coitelos, etc.Nos ltimos anos, o nmero de forxas e ferraras

foise reducindo desaparecer boa parte da deman-da no campo, xa que ademais de producir obxec-

tos de ferro, colocaban incluso as ferraduras aogando, sendo o ferrador un oficio asociado ao doferreiro. Unhas poucas forxas, pequenas, andaperviven grazas a que a xente segue valorando asferramentas de corte tradicionais, coma os coitelos,fouces, gadaos, machados, etc., e noutros casos,conseguiron reconverterse cara ao mercado da for-xa decorativa, e producen reixas, portas, balaus-tres, elementos de decoracin, esculturas, cande-labros, etc., pero xa utilizando os novos medios,coma a soldadura e as novas mquinas de tallerconxuntamente.

REFRNS, DITOS, CANTIGAS OU CONTOSREFERENTES A ESTE OFICIO

Non existen moitas cantigas, refrn e ditos refe-

rentes a este oficio, polo menos na cantidade enque ocorre noutros casos coma os muieiros, ma-rieiros, xastres; a modo de exemplo sirvan estas:

A muller do ferreiro

ten unha saia,

que lla fixo o ferreiro

cunha navalla.

Non te cases cun ferreiro

que te queiman as muxicas.

Non me case, mia nai

con ferreirio das forxas;

que me queiman as charamuscas

mia caria de rosas

-Quen queira sabelas cousas

vaia forxa do ferreiro,

de volta polo forno,

vea polo fiadeiro,

-

Non te cases co ferreiro

que moi malo de lavare,

csate co marieiro

que ven lavado do mare.

-

tecedeira , no tear;

pro ferreiro, pote cheo;

pro xastre, tixola o lar.

Conto popular:

Recollido de boca dun vello en Castrelos (Vigo).Publicado no Tomo IV da edicin facsimilar da Re-vista Ns . Edit. Xuntaza Editorial.

Tampouco que haxa moitos xneros literarios; de destacar a peza teatral O Ferreiro de Santnde Daniel Varela Buxn estreada no Teatro Argen-tino de Buenos Aires, no mes de decembro do ano1941 pola Compaa Galega Boga-Tacholas. Nanarrativa actual temos a obra O merlo de ferro deAntn Cortizas; descrbenos o labor dun ferreirofacendo cazos, olas, coitelos e cancelas; tamnpon ferraduras a cabalos e vacas.

En canto a outras artes, na pintura, clebre ocadro de Velzquez La Fragua de Vulcano no quese representa o deus Apolo descendendo s pro-fundidades da terra onde traballa Vulcano o deusferreiro- para comunicarlle o engano ao que o sometea sa esposa, Venus, co deus da guerra Marte.

OFICIOS ASOCIADOS AO DE FERREIROFerrador, Carboeiro, Afiador.

Pxina 9

NTL-06


10/16

O ProvisionalPxina 10 22 decembro 2006

Neste ano pxose en marcha, por primeira vez no noso Instituto, un Progra-

ma de Diversificacin Curricular que cursan nove alumnos de ESO. Nos

seguintes trazos pretendemos dar a coecer en que consiste, dado que

intentos anteriores de implantacin chocaron coa vontade dos pais, pensa-

mos que por non coecer exactamente os seus aspectos mis interesantes.

- A metodoloxa de traballo nunha aula de PDC pode, sa vez, enriquecer ao resto dasaulas e materias ao ser extrapolable a sa aplicacin a contextos diferentes -

Que un PDC (Programa de Diver-sificacin Curricular)?. unha medi-da de atencin diversidade que tencomo finalidade posibilitar que oalumnado que o cursa acade osobxectivos xerais da ESO (EducacinSecundaria Obrigatoria). Para lograristo, utilzase unha metodoloxa detraballo e uns contidos axeitados aoperfil do alumno.

A quen vai dirixido?O alumnado tenque ter 16 anos, expectativas fundadasde poder obter o Ttulo de Graduadoen Educacin Secundaria e ademais:

- Un comportamento e actitude posi-tiva cara ao traballo

- Un retraso acadmico acumulado- Deben cursar 2 ou 3 de ESO.Como se selecciona o alumnado?. O

Departamento de Orientacin, en cola-boracin co profesorado implicado,analiza as caractersticas do alumnadoque proposto pola Xunta de

Avaliacin. Ademais, necestase:- Consentimento das familias

Trazos sobre un Programa de

Diversificacin Curricular

CURSOS

DO C.I.M.

O Centro de Informacin Muller,dependente do Concello de Viveiro,organizou dous cursos, de 12 horascada un, dirixidos a mulleres.

O primeiro de "Electricidade bsicano fogar" foi impartido por Jaime Fer-nndez Villar, do Departamento deElectricidade e Electrnica.

O segundo, Iniciacin mecnicado autombil, impartiuno Nstor Ti-miraos Labaen, do departamento deMantemento de Vehculos.

mbolos dous celebrronse nasinstalacins do IES Mara Sarmiento.

RECOECEESTAAVEP O

LO

SEUPERFL

-solucin

na

pxina

15-

blocd

e

notas

Co obxecto de promocionar o xornal es-colarO Provisional e de favorecer a par-ticipacin na redaccin do mesmo,editronse 500 exemplares dun bloc denotas para distribur gratuitamente entre oalumnado e persoal.

Nas sas pxinas insrtanse tamn asportadas dalgns nmeros pblicados,caractersticas tcnicas do xornal e fra-ses de autores coma Manuel Mara alusi-vas importancia da comunicacin.

- Compromiso do alumnado: No nosocentro cada alumno asina un contratode obrigacins polo que se comprometea adoptar unha actitude positiva cara aoestudo e ter un bo comportamento.

Como se organizan as ensinanzas?.Pdese organizar o PDC nun ou dousanos. No caso do IES Mara Sarmientooptouse por un programa de dous anos,cun grupo de s nove alumnos que teenun grupo de 3 de ESO como referente; dicir, van con eles s materias misprocedementais: Educacin Fsica,Tecnoloxa, Educacin Plstica e Visual,Msica, ... s restantes reas, repartidasen mbitos (Lingstico e Social, Cientfi-co, ...), van s eles e dispoen dunhatitora adicional do grupo de referencia.Polo tanto, o equipo docente, ao que selle esixe unha prctica docente diferen-ciada, moi reducido; tamn resulta moiimportante a coordinacin coas familiase o esforzo destas para resolver positiva-

mente a situacin creada polos dficitseducativos acumulados.

das non lectivos:21 de febreiro e 18 de maio


11/16


AS NOSAS RBORES: o castieiro

Onde atopalo

Atoparmolo sobretodo nas ladeiras demontaas, en sitios

abrigosos, frescose de boa calidadedo chan.Non crece enchans hmidos oupantanosos. Soe

formar masas puras,anque habitual velo acom-

paado de carballose alisos.

aplicacins

curioso- Das castaas pdese obter almidn.- Antes da chegada das patacas dende

Amrica, as castaas constituan o alimentobsico en Galicia. De feito nalgunhas zonasde Galicia, s patacas, cando chegaron deAmrica, chamuselles "castaas da terra".

- Hoxe en da podemos atopar castaasata confitadas; son coecidas como "ma-rrns glacs", e teen un prezo moi alto.

- A ebanistera unha das principaisaplicacins, dada a resistencia e calidadeda sa madeira.

- Das castaa, pdense elaborar exce-lentes productos de pastelera, ademais doconsumo directo cocidas, asadas, etc.

TRASLADOS

A finais do curso pasado obtiveron praza noutros

centros, a peticin propia, os seguintes profesores:-M del Carmen Fernndez Bande, profesora deLengua Espaola, que se trasladou para o IES deSarria.

-lvaro Ferreirs Rey, profesor de Formacin eOrientacin Laoral, que que agora presta os seusservizos no IES de Vern, e

-Juan Carlos Fernndez Anido, falecido o 9 dedecembro en accidente, acababa de trasladarsepara o IES Marqus de Suances de Ferrol.

Por outra banda, veu para o IES Mara Sar-miento con destino definitivo M Jess CasariegoGuerreiro, profesora de Pedagoxa Teraputica, quexa estivera anteriormente no centro.

Boas vacacins de Nadal e bo Aninovo 2007!

Como recoecelo

unha rbore corpulenta e maxestosaque pode alcanzar os trinta metros e mesmosuperar os mil aos.

A sa copa ovalada e as ramas grosase rectas.

As sas follas teen forma de lanza, cosbordes serrados, de cor verde lustroso nofeixe e moito mis plidas no envs. Enoutono vlvense primeiro amarelas e des-pois pardo-escuras, caen e nacen de novoen primavera.

O tronco e dereito, corto e groso na base;a cortiza lisa e abrancazada ao principio eco tempo vlvese agretada e de cor casta-o escuro.

Nos meses de maio e xuo nacenlle unasflores de cor amarelio. Os seus froitos, ascastaas, aparecen en outono, formndo-se dentro duns ourizos en grupos de 1 a 3.os orizos son verdosos ao principio e logomarrns, provistos de longas espias.

. Nome cientfico: Castanea sativa

. Nome vulgar (casteln): Castao

. Nome vulgar (galego): Castieiro

CORREDORES DE SOMBRAO que a ser un vern mis, convrtese para

Clara, unha rapaza de dezasete anos, en ines-

quencible: primeiro, coece un rapaz moi es-

pecial; log, decobre que algun da sa fami-

lia era un asasino e ela, lonxe de querer ago-

chalo, ponse a investigar para que se fagaxustiza.

OS LIBROS ARDEN MAL a ltima novelade Manuel Rivas, atopars nela unha lo-

grada combinacin de xneros: o thriller,

poesa, ensaio histrico, crnica xornals-

tica e incluso formas da literatura popularcomo as novelas do Oeste. Todo xira ao

redor dos libros e as palabras, ou sexa,

un dos materiais mis delicados dos queempregamos para construr o noso mun-

do; por iso nunha poca coma a da Gue-

rra Civil, a destruccin e o odio poen enperigo as palabras e os libros e as ideas

que neles se expresan.

En HOME SEN NOME, novela de Suso deToro, Nano, o protagonista, conta en pri-

meira persoa a sa vida. Este ancin cen-

tenario vai lembrando algns dos feitosnos que participou, como os paseos ou

asasinatos dos presos polticos ao come-

zo da Guerra Civil no 1936 ou a sa incor-

poracin como voluntario Divisin Azul.

OLLOS DE AUGAUnha das mis logradas novelas policiais da

literatura galega, que ademais est a obter

un gran xito entre os lectores dende o vern.

O comisario Leo Caldas, un home tranquilo e

tmido, comeza a investigar un asesinato que

se produciu na illa Toralla, na zona de Vigo. A

investigacin complcaselle a Caldas cando nocrime se ven implicadas persoas moi impor-

tantes das clases mis acomodadas da cida-

de e, ademais, debe controlar o seu propio

compaeiro, un aragons que parece conde-

nado a meterse en problemas e que non con-

segue entender os galegos. Na novela atopa-

rs accin, intriga e tamn un humor moi fino.

AS

DAS

CARAS

DA

GUERRA

CIVIL

Vent aberta aos librosVent aberta aos librosVent aberta aos librosVent aberta aos librosVent aberta aos libros


12/16

22 decembro 2006O ProvisionalPxina 12

Marta Escourido Vieites entrevista a ROBERTO VIZOSO FERNNDEZROBERTO VIZOSO FERNNDEZROBERTO VIZOSO FERNNDEZROBERTO VIZOSO FERNNDEZROBERTO VIZOSO FERNNDEZ

Era o martes 11 de xuo de1961, cando a tripulacin de LaGloria comezou a preocuparsepola situacin que padeca o seu

barco. a rumbo Corua, candoos sorprendeu o temporal, pero

debido ao mal tempo, tiveron quedeixarse deriva e tdolos

tripulantes decidiron poerse ochaleco salvavidas, excepto o

patrn. Por fin, despois de largashoras de angustia, o xoves 13 de

xuo de 1961, foron rescatadospolo mercante belga Rose, queos levou terra, e dende alpuideron regresar aos seus

fogares xunto coas sas familiasno Vicedo.

Que che parece que despoisde tantos anos estn sando luznovos libros e historias sobre osnaufraxios?

Parceme moi ben; particular-mente penso que necesario quenon se esqueza o que nos pasou amoitos marieiros coma min, quefacendo o noso traballo, estivemosa punto de perder a vida, s para

que as nosas familias tivesen un bo-cado de pan que levar boca.

Cres que actualmente existenmedios suficientes para poderafrontar, dende terra ou dendeo mar, unha galerna de talesdimensins como a do 61?

Ben, daquela os barcos eran bas-tante rudimentarios...Hoxe en dahai moitos medios, mellores bar-cos... E dende terra creo que tamnse mellorou moito a seguridade, por-que nos meus tempos os medios eranpoucos e bastante malos, pero era oque haba... Agora mesmo, aseguridade nos barcos moito mellor,

mis que nada, porque son moitomellores que nos que eu naveguei etraballei, porque non tiamos casenada; agora os barcos estn moito misequipados e iso mellrao todo.

Recorda outras galernas queforan tan dainas?

Ben, a verdade que recordo pasarpeores temporais que o do 61, pero en-tonces eu xa estaba noutro barcomellor e anda que o temporal forapeor, como o barco era mellor... Iso fxootodo mis doado.

Como recordas as horas anteriores aotemporal?

Malas, moi malas... moi duras. Todos opasamos moi mal.

A tripulacin do "La Gloria" foi rescatada do mar o 13 de xuo de1961 polo mercante belga Rose" e levados a porto

(momento que recolle a fotografa).

Abaixo vemos a procesin coa Virxe do Carme, durante a misacelebrada na Parroquia do Vicedo, para dar grazas polo salvamento.

(as frechas sinalan ao noso entrevistado Roberto Vizoso Fernndez)

Roberto Vizoso Fernndez un de tantos miles de gale-

gos que atoparon no mar a sa forma de vida e de traballo;pero este, como se dun mal pesadelo se tratara, traizo-ouno cando se atopaba faenando moi lonxe da costa.

Como se viviu dentro do barco a galer-na?

Mal, algo moi duro que non lle desexo aningun... moi triste.

Cmo cres que o viviron as familias?O normal que estiveran preocupados...

Non saber nada dos teus familia-res e co tremendo temporal queestaba enriba, pois imaxnate... Esen poder comunicarse con eles...Supoo que o pasaran moi mal eque estaran preocupados. o nor-mal nestes casos.

Ao chegar a este punto da en-trevista, pareceume interesantepreguntarlle sobre o barco que osrescatou a el e a outros moitoscompaeiros, o mercante belga

Rose; salvounos momentos an-tes do afundimento.

Que recordos tes do barcoque vos rescatou?

Moi bos, moi bos... Realmentebos. Bos recordos e todos eles eranmoi boa xente...

Cres que a experiencia vivi-da marcou dalgn xeito oucambiou a ta forma de ver otraballo do mar e a mesma vida?

Non, sgoo vendo todo igual queantes, mis ou menos. Na vida todopasa, todo se esquece e hai queseguir mirando cara diante, senn

non bo.

Marcou isto a vida da xenteque te quere e familiares?

Para moitas persoas si quecambiou. Incluso coezo casos depersoas s que os seus familiaresnon lles deixaron volver ao marpor iso, por medo a que puiderarepetirse aquela traxedia. Sei quepara moitos si que cambiou, pero

non o meu caso.

Cres que che quedou algunha se-cuela dos acontecementos?

Non, non o creo. Pasou todo hai moitotempo, realmente non creo que me

quedara algunha secuela ou algo pare-cido. Todo est pasado xa, xa esquecn.

Vives nun pobo tipicamente marieiroe mveste en ambientes marieiros,cres que o naufraxio marcou a taforma de entender o mar e os labo-res marieiras que poidas desenvol-ver?

Algo si, algo si que cambiou a miaforma de ver o mar. O mar algo bonitoe hai que disfrutar del, pero s veces

pode facer moito dano...

Recordades dalgn xeito especial(misas funerais ou cerimonias) aquelesacontecementos como data sinalada?

Si, si, como data sinalada, sempre. Non algo doado de esquecer...

Co paso dos anos, di, vai esquecendo porque se non, non

podera seguir traballando. Durante a nosa conversa, pui-den ver como o mar pode converterse nunha forma de vidaimprevisible, que tan pronto che d algo, como cho quita.


13/16


WILSON ORTEGA RUEDA

Novos materiais

curriculares

Graffiti para a cafetera

O NOSO PROFESOR

Wilson aproveita as horas libres para estudar epracticar coa trompeta, porque un profesional ten

que estar adestrado coma se dun atleta setratase. Na foto vmolo ensaiando na aula de

msica do IES Mara Sarmiento.

Presentamos nesta seccin a un

profesor novel no ensino pero que,

para ns, ten unha particularidade

salientable: ademais de profesor

artista profesional, -toca a trompetana orquestra "Pars de Noia"-.

Wilson oriundo de Cuba anda

que rematou os seus estudos

musicais no "Conservatorio Superior

de Msica" da Corua; imparteclases de Msica e Filosofa no IES

"Mara Sarmiento" como profesor

substituto, sendo esta a sa primeira

experiencia no mundo docente fra

dos conservatorios.

Chegou a Espaa no 1995 cunha

orquestra animadora da "Volta

Ciclista"; logo voltou sa terra, e

xa, no 1997, veu definitivamentepara Espaa tocando varias

tempadas nunha orquestra de

Plasencia (Cceres). Posteriormente

"fichouno" a Foliada e agora, comoxa dixemos, est nunha da mellores

orquestras de Galicia.

Comntanos que est moi

ilusionado con esta nova etapa

profesional como profesor de ensino

secundario, e mesmo pensa en

presentarse oposicin de

Secundaria, na disciplina de Msica,

en vez de facer as de Conservatorio;

gstalle o contacto coa xente nova,

e manifesta que lle est sendo moi

fcil a adaptacin a aula....-creo queme favorece que sea artista y que

trabaje en una orquesta que todos

han visto alguna vez-

O ilustrador viveirs, IvnFernndez Ferro, acaba de

realizar unha obra de graffitina cafetera do centro; o

mural est subvencionadopolo concesionario, VctorRolle Prieto, e ten unhasdimensins duns 10 m2.Nel represntase unha

gran partida de xadrez configuras alusivas a diversospersoeiros do mundo do

cmic e da literatura xuvenil.

O profesorado e persoal do IES Ma-ra Sarmiento xoga para o sorteo desteNadal preto de 8.000 euros no nmero47.277, o que supn un incremento decase o 10% respecto ao ano pasado.

LOTARA

O Departamento de EducacinFsica constitudo polos profesores

Mariluz Fernndez Daz e Francisco

Basanta Barro elaboraron tres

cadernos de materiais de apoio para

os niveis de ESO e Bacharelato nos

que imparten docencia.

Nos mesmos explcanse os contidos

conceptuais que logo se levan

prctica nas diferentes actividades

programadas para cada curso.

Ademais traballaron na elaboracin

destes volumes Cristina Fernndez

Vzquez do CPI de Cospeito e Bruno

Montero Rodrguez, ex-profesor do IES

Mara Sarmiento.


14/16

22 decembro 2006Pxina 14 O Provisional

Por Javier Caneda Gonzlez"ALBERT KING"

Se o reinado de B.B. King incuestionable no mundo

do blues, outros dous artistas tamn de apelido King,

teen moito que dicir dentro da sa longa historia:

Albert King e Freddie King (do que falaremos noutro

nmero). Albert foi o primeiro gran guitarrista de blues

en incorporar, a mediados dos anos sesenta, elementos

da msica soul o seu sonido. Baixo a sa enorme

fisionoma e sempre cunha pipa na sa boca ningun

dubida en recoecer que unha gran lenda do blues,

tanto pola sa apariencia fsica e a sa presenciaescnica, como pola sa msica.

blico branco ame-

ricano e internacio-

nal gracias sobre-

todo os seus me-

morables concer-

tos. Dous lbumes

imprescindibles

ratifican esta afir-

macin: Live Wire

/ Blues Power e

Blues At Sunrise.A sa etapa en

Stax recolle o me-

llor da sa discografa. King Of The

Blues Guitar, Years Gone By, Born

Under A Bad Sign ou Ill Play The

Blues For You son, se cadra, os seus

mellores exemplos.

En 1974 deixou Stax.

A partir dese momen-

to voltou gravar para

selos pequenos pero

unicamente a sa

fama permitulle ac-

tuar nalgns dos fes-

tivais mis importan-

tes de Amrica e Eu-

ropa durante uns cuantos anos mis.

A mediados dos anos oitenta atop-

base xa semirretirado pero voltou a

escea a principios dos anos noventa

(coincidindo co novo boom do blues)

animado por figuras do rock como Gary

Moore, que conseguiron que a xente

se decatase que anda segua a.

Chegou a gravar un derradeiro dis-

co, Red House, e preparaba unha

nova xira europea cando un infarto aca-

bou coa sa vida poucos das antes

de comezar esa xira. Era o 21 de de-cembro de 1992.

Albert Nelson naceu en Indianola

(Mississippi) o 25 de abril de 1923.

Fxose chamar Albert King facndose

pasar polo hermanastro de B.B. King.

Conduciu un tractor nunha plantacin

de algodn e comezou os seus pasos

como msico tocando a batera en va-

rios grupos locais como o de Robert

Nighthawk, de quen aprendera a to-

car a guitarra. Dentro dun estilo moi

particular, outra caracterstica destaca-ble de Albert foi a de ser un deses gui-

tarristas zurdos que tocan guitarras

para destros collndoas revs (coas

cordas graves hacia abaixo).

Anda que as sas primeiras grava-

cins datan de 1953, non sera ata o

ano 1966 cando dera o gran salto

firmar con Stax, un

dos principais selos

de msica soul do

momento.

Foi dende ese intre

cando comezou a

perfilar o seu estilo

mestura de blues e

soul tan presente na

sa msica. Moi ben producido e ro-

deado dos mellores msicos de estu-

dio, Albert colleitou un xito tras doutro.

Singles como Landromat Blues,

Crosscut Saw, Overall Junction,

Born Under A Bad Sign, As The Years

Go Passing By The Hunter ou a xoia

Ill Play The Blues For You son algns

dos exemplos mis destacados. Ade-

mis durante case unha dcada foi un

dos poucos bluesmen que logrou con-

servar unha relativa popularidade en-

tre o pblico negro. Por suposto AlbertKing tamn conseguiu seducir p-

- Lets Have A Natural Ball

- Born Under A Bad Sign

- Live Wire / Blues Power

- Years Gone By

- King Of The Blues Guitar

- Ill Play The Blues For You

- In Session

- Laundromat Blues

- Blues At Sunrise

- Roadhouse Blues

- The Ultimate Collection

DISCOGRAFASELECCIONADA:

O seu legado unha das maiores

obras do blues moderno e segue

sendo unha importante fonte de

inspiracin para msicos do todo

o mundo

A carn do blues


15/16bvbvbvbvbv

Pxina 1522 decembro 2006 O Provisional

Ra: Misericordia, 5827850 - VIVEIRO (Lugo)Telf.: 982.56.04.49 - Fax: 982.56.23.06

Mbil 606.54.11.55E-mail: [email protected]

http://www.iesmariasarmiento.net

Impreso, en papel reciclado, nos talleresde PUBLILAR - Magazos - Viveiro

Depsito Legal: LU-402-94Viveiro, 22 de decembro de 2006

ANO XIII, NMERO 37TIRADA 900 EXEMPLARES

DISTRIBUCIN GRATUTA a alumnos eprofesores: 820 exemplares,

por correo a antigos profesores,institucins, centros e medios de

comunicacin: 80

SUBVENCIONA:EQUIPO DE NORMALIZACIN

LINGSTICA DOIES MARA SARMIENTO

O Provisional

COLABORANCOLABORANCOLABORANCOLABORANCOLABORANNESTE NMERONESTE NMERONESTE NMERONESTE NMERONESTE NMERO

ALUMNOS:ALUMNOS:ALUMNOS:ALUMNOS:ALUMNOS:Ana B. Dablanca Blanco,

Marta Escourido Vieites, Adn Fra

Alonso, Javier Daz GmezEX-ALUMNOS:EX-ALUMNOS:EX-ALUMNOS:EX-ALUMNOS:EX-ALUMNOS:Martn Martnez

PROFESORES:PROFESORES:PROFESORES:PROFESORES:PROFESORES:Xos Cabana Cabana,Mara Guerreiro Muz,

Montse Seco,Ana Rodrguez Ramos,Francisco Basanta Barro

PERSOAL NON DOCENTE:PERSOAL NON DOCENTE:PERSOAL NON DOCENTE:PERSOAL NON DOCENTE:PERSOAL NON DOCENTE:Javier Caneda Gonzlez

COORDINACIN ECOORDINACIN ECOORDINACIN ECOORDINACIN ECOORDINACIN EMAQUETMAQUETMAQUETMAQUETMAQUETACIN:ACIN:ACIN:ACIN:ACIN:

Nstor Timiraos Labaen

iesmariasarmiento.net

CONCTATE!

220.945 VISITAS NOSSETE LTIMOS ANOS

SOLUCIN (vn da pxina 10):

Nome cientfico Hirundo rustica LinnNome galego ANDORIANome casteln: GOLONDRINA

O 30 de novembro celebrronse aseleccins sindicais para representan-tes do colectivo de profesores

A xunta electoral constituse o 5 deoutubro e estivo formada por TeresaEscudero Martnez, presidenta, e comovocais actuaron Jos Daz Trasancose Marta Coria Blanco.

Previamente os sindicaos informa-ron do proceso na sala de profesores;as, C.I.G. estivo o 30 de outubro, UXT o13 de novembro, A.N.P.E. o 16 de nov-embro e Comisins Obreiras o 24 denovembro

Os resultados obtidos polos diferen-tes sindicatos que se peresentaronforon os seguintes.

CIG 21 votosSTEG 15 "ANPE 14 "

CCOO 5 "UXT 5 "

Os profesores colaboradores da biblioteca, coor-dinados por Xan Lus Fernndez Fernndez, orga-nizaron diferentes actos para conmemorar o 250aniversario do nacemento de Wolfgang AmadeusMozart. Durante as mas houbo proxeccins, nosaln de actos, de fragmentos de peras do compo-sitor. Tamn se puxo msica ambiental de Mozarttodo o da na biblioteca.

-Por outra banda, convocouse un concurso derelato, en diferentes categoras segundo a idade, ao

que poden presentarse traballos en Lngua Galegaou Castel.

ELECCINSSINDICAIS2006

MAGOSTO 2006

O 24 de novembro celebramos, a carn do comedor escolar, o

Biblioteca Bibl io teca Bibl io teca Bibl io teca Bibl io teca

25 DE NOVEMBRO

DA MUNDIAL DE LOITACONTRA A VIOLENCIADE XNERO

abonda...


16/16

Pxina 16 22 decembro 2006O Provisional

UN TEMA VITAL

Publicado o calendario de aplicacin da L.O.E.

Prevese que para o curso 2007-08 haxa novas probas para o acceso Formacin ProfesionalEspecfica. Na fotografa vemos unha das aulas do Ciclo Superior de "Desenvolvemento e Aplica-

cin de Proxectos de Construcin" que se imparte no IES Mara Sarmiento dende fai dez anos

No nmero anterior deO Provisional espoiamos, nestemesmo apartado, un bosquexo danova Lei Orgnica de Educacin

(L.O.E.) e concluimaos que estabaa punto de publicarse o calendario

de aplicacin previo aodesenvolvemento. Pois ben, o

Consello de Ministros aprobou oReal Decreto (B.O.E. n 167 de 14

de xullo) no que se prev a implan-tacin plena das medidas adoptadasnun prazo mximo de cinco aos.No seguinte artigo interpretamosesas previsins para o caso do

IES "Mara Sarmiento".

PREVISINS DEAPLICACIN DA

L.O.E.

O texto ntegro da L.O.E. (Lei 2/2006, de 3 de maio - B.O.E do da 15-05-06), nece-

sario para comprender mellor o artigo anterior, podemos atopalo enhttp://www.boe.es/boe_gallego/dias/2006/05/15/pdfs/SUM.pdf

Curso 2007-08

- Novas ensinanzas en 1 e 3 de Edu-cacin Secundaria.

- A avaliacin, promocin e titulacinna E.S.O. farase segundo o establecidonos artigos 28 ao 31 da L.O.E., centrn-dose principalmente nos obxectivosacadados polos alumnos. (promocincon das suspensas e, valoracin para ocaso de tres).

- Probas de acceso a Formacin Pro-

fesional Especfica (artigo 41). Contm-plase a posibilidade de ofertar cursosde preparacin para as probas de acce-so indirecto con repercusin na mesmadas notas acadadas nesa fase preparato-ria. A idade para poder acceder probavaise rebaixar a 19 anos (para o casodos ciclos de grao superior).

- Implantaranse os novos criterios deadmisin de alumnos previstos nos ar-tigos 84 ao 87 da L.O.E.

Curso 2006-07

- Cambios no sistema de eleccinde director conforme aos artigos 132ata o 136 da L.O.E.

- Tamn hai cambios no seo doConsello Escolar (art. 126 e 127).

- Novo sistema de acceso funcinpblica docente (ver transitoria 17).Durante o perodo de implantacinda L.O.E. no proceso selectivo valo-raranse, de maneira preferente, a for-

macin acadmica inicial e a expe-riencia docente en centros pblicosdo mesmo nivel ao que se aspira

- Ampliacin da xubilacin volun-taria para o profesorado que tea unmnimo de trinta anos de servizo, aossesenta anos.

- Extensin dos Programas de Di-versificacin Curricular (P.D.C.) naESO. Os alumnos de 2 curso deE.S.O., cando non estean en condi-cins de promocionar a 3 (e xa tive-ran repetido uha vez na Secundaria),

poden cursar un Programa de Diver-sificacin Curricular.

Curso 2008-09

- Modifcanse os currculos das ensi-nanzas en 2 e 4 cursos de E.S.O. etamn en 1 de Bacharelato.

- Xeneralizacin das avaliacins dediagnstico en 4 de Primaria (aos 10ou11anos) e 2 de Educacin Secunda-ria (ente os 13 e14 anos). Lembremosque s teen validez estatstica.

- Novas pobas de educacin de adul-tos para obter o ttulo de E.S.O. e Ba-

charelato (artigos 68 e 69).- Programas de cualificacin profesio-

nal inicial (as diferentes comunidadesautnomas poden adiantalos ao curso2007/2008).

Curso 200910

- Novas ensinanzas en 2 curso de Ba-charelato. Cambian as probas de acce-so Universidade (artgo 38 da Lei).

O Provisional 37

Documents

Transcript of O Provisional 37