D I ST R,I B UC'ON GR,AT U ITA

Son uns seres vivos que se semellon ós vexetois no ospecto e no tipo de olimentoción(fotosíntese) e que teñen unhos corocterísticos especiois:o Vlven no ougo do que obsorven o oxúxeno e o olimento.. O oporoto vexetolivo é moisinxelo e non ten órgonos nin tecidos diferenciodos.Podemos otopor moitos tipos distintos de olgos, dende os de tomoño microscópico oto osmóis grondes de vorios metros de lonxitude, Poden vivir oboiondo no ougo ou suxetorse ósubstroto ou o diferentes obxectos

GUIA PAR/A A OBSERVACION E RECOLLIDA DE DATOS(debemos fixornos en tódos portes o os súos voriocións)

H#ffiJ[-*

tubular (oco)

PARTES DAALGA

RlZOIDE

Ramificacións

inegularvv&dicotoma altema oposta

Outros...

w@lacinias espiñas

botón

Rizoides

l.-tl@/¡p<zl

TIPOS DE ALGAS

ALGAS VERDES

(clorofíceos):

De cor verdeLibres ou fixodosó substroto e obxectos

Codium lomentosum LEITUGA DO MAR

ALGAS PARDAS(feofíceos):

Dé cor costoño,xerolmente de tomoñogronde e fixodos ósubstroto ou obxectos,

GOLFO

[Lo mi no r i o ochrol e uco)

CORREA(H i montho I i o e I ongoto)

(Lominorio sochorina)

BOCHO

fFucus ceronoldesJ

ALGAS ENCARMDAS(rodofíceos):

De cor bermelloXerolmente fixos. &

CARROMEIRO Groclllorloverrucose

EXEMPLO:

orscRcrórr¡:

Tolo de cor costoño-verdoso e consistenciocorioceo que pode medir oto ó0 cm, delonxitude,dividido en :

o Fronde corpo principol do olgo,oplonodo, romificodo en portes pores,Estó recorrido polo ceniro por un nervo oucostelo , Presento unhos vexigos cheos deor (ilotodores),

. Estipe ou roboporte próximo ó bose.

o Disco de fixociónporte redondeodo poloque se une ó substroto,

ALIMEMACIÓN:Absorbe sustoncios minerois e dióxido de corbono directomente do ougo. Reolizo ofotosíntese coo oxudo do enexic do luz,

REPRODUCCÓN:

A finóis do inverno oporecen uns vultos no súo superficiee neles prodúcense célulos femininos e mosculinos queson expulsodos ó ougo onde se fecundon e formon unovo,O ovo fkose no substroto e empezo o desenvolverseunho novo olgo, @,

V/dri l'

.,

@{

Á

--+

N

L{.

@

HÁsrRr:No litorol medio dos costos protexidos, xerolmente opegodo ós rochos,

USO:Como obono poro os terros, poro trotomentos medicinois,

Apego en codo codro o foto dunho olgo e seguindo os gu'ros e o exemplo onterior foiunho breve descrición de codo unho e investigo os outros ospectos,

Leifugo do mor tltva rigidoDESCRICION:

foto olgo verde.I.IABITAI:

OUTROS DATOS:

Coffeo Himonltholio elongotoDESCRGIÓN:

foto olgo pordoI.IABITAT:

OI'TROS DATOS:

Dilseo cornosoDESCRICION:

foto olgo vermelloI.IABITAT:

OUTROS DATOS:

Teñen o oporoto vexetotivo orgoizodo en tecidos e órgonos diferentes con distinto función:roí2, talo, follos, flores,,,Aliméntonse medionte fotosínteseReprodúcense por sementes

GUíA DE OBSERVACÓN:

Mffiherbáceo carnoso

@leñoso

posición Ddesenrolol [/

ldkraéreos ll ll¿

erguidossubterráneos

c«, (ft '\=

h(bulbo,"r"ffi(

","Í(#w,

acorazonada de flecha palmeada lobulada fbndida peltada

o""^'

"n"fl*tr,#_#_,Msuxección lglwP tr

peciolada sentada abrazadora envainadora

distribuciónnotaro

M §H "$'",,^o^,

compostas

@ffi

carnosos

@@Qvarias

FLORES

EEregular irregular

FROTTO?

flret/ \-/V simples

d@/vffiSCCOS

SEMENTES

@única

As plontos que viven ó pe do mor teñen unho serie de odoptocións poro resislir oscondicións especiois do ombente moriño.

Poro resisti-los movementos do mor e oempuxe do vento e suxetorse mellor nosubstroto (xerolmente blondo e solto -oreo,fongo-):

. Roíces fortes e longos

o Tolos subtenóneos ou rostreiros, fortes eresistentes,

o Tolos oéreos finos e flexibles.

o Formos rostreiros, opegodos ó chon ouredondeodos.

I

Pero oproveitor mellor o ougo:

o Tolos e follos cornosos

o Cubertos grosos

Poro protexerse do exceso de luz, solinidode,descenso de temperoturo,,, :

o Follos pequenos e redondeodos oulineores

Cores croros

Cubertos duros ou con peliños

foto plonto cuberto de pelo

EXEMPLOS:

Apego en codo codro o foto dunho plonto e, seguindo os guics e o exemplo onterior, foinho breve descrición de codounno breve oescricion de codo unho e os outros

Sebo Zostero morinoDESCRICION.Aspecto xerol:Tolo:

fotoFollos:

Flores:

Froitos:

I-IABITAT:

OUTROS DATOS:

Herbo corol Arthocnemum perenneDESCR¡C¡ON.Aspecto xerol:Tolo:

fotoFollos:

Flores:

Froitos:

I.IABITAT:

OUTROS DATOS:

4 ^-/gl atM )

Animois vertebrodos coos seguintes corocterísiicos:o Corpo cuberto de pel con plumoso Dúos potos e dúos óso Boco sen dentes, con peteiroo Esquelete forte e Iixeiro. Reproducción ovíporo con fecundoción interno e incuboción dos ovos.

GUIA PARA A OBSERVACION E RECOLLIDA DE DATOS(debemos fixornos en lódolos súos portes e os súos voriocións)

-lnsectivord grarlivoro :) -:.i _- r-^-

frt rr;ndeador f:, /l //

{ /' .^// tl,.r.0-oo, tJe s.perticie Aordrodo,

Q ¿, ,ru(^ur*

pescador-buceador C)

l§\ fiscsadores-=-

A F,RMA ,o r.rr,*o-,^),.o*o, ,.VfuouÉ n coMo sE ALIMENTAN AS AVES

A FoRMA r un¡nñoDAS ÁS INDICA AMANEIRA DE VOAR(ás curtas: voos cortos erápidos; ás longas: voossostidoselentosepla-neos)

- mitra

AS FoRMAS o uu,rño u,lsPATAS rpñpi,r nrl,tclót¡ coSITIO ONDE VIVEN

'@r:N-A§á

-.á '\

Éé,

É€ sÉ-a\É23 -s-'=-{

-FORMAS DOS RABOS

orificios nasais

peteiro

gorxa

1

\

ollo

1

pescozo

peito

-.-.,^\-->: . \t_-/ __/---\

---^-\ .---]-:.-

--> ---/-

\§. -__,/-\---.---.S- \

As oves que viven no ougo leñen unhos odoptocións especiois :

PLUIVIAG I M PE RMEAB! LIZADAcunho groxo especiol que elosmesmos segregon.

Os corvos moriños non seguegon estogroxo e móllonselle os plumos, por eso ospoñen o secor despo¡s de estor pes-condo. corvo moriño reol

PATAS:

o longosporo vodeor

o con É polmeodo (con mem-brono interdixitol) poro nodor

bilurico oliluxodo

AS

xerolmente estreitos e de beiroslisos

pqrdelos moscolos

PETEIROS:

De formos diferentes segundo otipo de olimenloción:

Longos e finos: poro socor oni-mois do lodo.

Longos e ofiodm, ou fortes eremotodos en goncho: poropillor peixes.

o Arrchos: poro filtro-los lodos oucortor vexelois

mortiño peixeiro r

porrulo cristodo espótulo

l@"@-ll@

EXEMPLO:

GAIVOTA PATIAMARELA Larus cachinans

DESCRICION:Aspecto xeral:De tamaño medio-grande (pode medir ata 55 cm. delonxitude e 1,50 m. de envergadura) e cor branca coaparté superior do lombo gris prateada e as ás da mesmacor cunhas manchas negras nas puntas (varía segundoa idade ou a época do ano ).

Cabeza: oval e pequena, cun peteiro grande e forte decor amarela rematado en gancho. Os ollos son ovala-dos,'pequenos, de cor amarela e situados lateralmente.Debaixo e detrás dos ollos están os orificios auditivos.

Tronco: oval alongado unido á cabeza por un pescozocilíndrico longo; rematado no extremo posterior nun rabocurto"

Extremidades:*dúas ás de,forma trapezoidal, longas e estreitas*dúas patas articuladas na cadeira e formadas por un rdo tronco) e un pé cilíndrico, longo sin prumas e cubertoamarela, que se pousa en catro dedos (tres longos dirixentre sí por unha membrana, e un moicurto dirixido cara ¿

uslo curto, unha perna cónica (que non se aprecian foradunhas placas córneas, semellantes a escamas, de cor

idos cara adiante, rematados en unllas débiles e unidosrtrás).

55,,.n3"oiliraamentatmentecoavistaaxudadadunn,,n,"cialmente sensibles ós cambios de presión.Desp!ázanse fundamentalmente voando de dous xeitos: activamente (batendo as ás) ou planeando aproveitandoas correntes de aire (especialmente as que se producen sobre as ondas, nas beiras dos cantís ...)Emite un son penetrante semellante a un berro.Para mante-las plumas en boas condicións arranxaas co peteiro para librarse de parásitos e extende unha sustan-cia graxa que segrega unha gándula situada no rabo.

ALIMENTAGION:Mantense de desperdicios de todo tipo, moluscos ou crustáceos (que tira dende o aire para romperlles a cuncha epodelos comer) peixes, e incluso ovos e polos doutras aves. E frecuente velas nos basureiros aproveitando restos.

REPRODUCCIÓNNidifica formando colonias en zonas retiradas como cantís e praias con pedras nos meses de abril maio e xuño. Osniños están no chan en fendas das pedras ou lugares un pouco apartados con herbas. Despois da cópula a femiapon dous ou tres ovos de 73 mm. de lonxitude e de cor castaña-oliva con pintas escuras (poden facei varias pos-tas de reposiciÓn). Na incubación que dura28129 días túrnanse o macho e a femia. Os polos nacen cubertos deplumón e a partir do segundo día comenzan a andar por fora do niño do que se van alonxando cada vez máis. Asoito semanas empezan a voar. Son alimentados polos pais, os polos reclaman o alimento pétando na manchaencarnada do peteiro dos adultos que devolven a comida a medio dixerir para que a comañ as crías.Os exemplares inmaduros ou xuvenís teñen a cor diferente dos pais: o primeiro ano son grises con manchasirregulares, o segundo ano xa teñen a parte do lombo gris e a punta do rabo escura e ós tres anos collen a cor dosadultos que é diferente no verán e no inverno (cabeza cunhas pequenas manchas). Mudan as plumas cada ano.

HABITAT e DISTRIBUCIONToda a zona costeira de Europa, Norte de África e parte de Asia ata Mongolia.No inverno emigran cara ó Sur.E unha especie moi abundante e en período de expansión ó aumenta-los recursos alimenticios.

tffii

Apego en codo codro o foto dunho ove e seguindo o guío e o exemplo do póxino onteriorfoi unho breve descrición de codo unho e sobre os outrosGOzOIO Egretto gorcettoDESCRIC!ÓN:

foloALIMENTACION:REPRODUCCION:

HABITAT:

Coruo moriño cristodo Pholocrocorox oristotetis

DESCRGTÓN:

fotoALIMENTACION:REPRODUCCION:

FIABITAT:

Liorteiro Phitomochus pugnoxDESCRICIÓN:

fotoALIMENTACION:REPRODUCCION:

I.IABITAT:

Alovonco reol Anos ptotyrhynchos

DESCRCIÓN:

fotoALIMENTACION:

REPRODUCCION:

I.IABITAT:

An i mois vertebrodos coos seg u i ntes c orocterísticos :

o Mdo ocuoticoo corpo de formo hidrodinómico cuberto de pel con ou sin escomoso Eslructuros odoptodos ó notoción (oletos)¡ Respiroción bronquiolo Reprodución oviporo ogós excepcións

GUh PARA A oBSERVAcóru e REcoLLIDA DE DAToS:(debemos fixornos en lódolos portes e os súos voriocións)

ALETAS DORSAISuñR r-RteRRu

opÉRculoA.PECTORAL

A.ABDOMINAL A.ANAL

comprimido!ateralmente

oval

ALETACAUDAL

heterccerco(asimétrico)

súPera term¡nal ínfera

,6 ,/a ñerqre<mandíbula s.adiantada recta m.inferior

ourRos ad¡antada

#branquiais

comprimido. dorso-ventralmenteplano

+á

##"6ALETAS

tu%radios duros(espiñentos) radios brandos

Áhomocerco(simétrico)FORMAS

rriangutar Ndonda#¡>

{recta

mixta

^6ry?k ffi""-tffil

Os peixes teñen unho serie de odoptocións que lle fociliton o vido no ougo:

Poro desprczorce ben e ofrecer menos resisten-cio ó ougo:

o Formos hirlrodirúmicos, de fuso (onchos nomedio e oguzodos nos extremos)

. Órgonos pouco soíntes ou oplonodos (oletos)

o Coberturo esborodizo

Algúns peixes teñen modificocións específicos :

formos oplonodos poro vivir nos fondos ou ine-gulores poro posor desopercibidos

cobolo do mor

Poro desplozorse e monte-lo posición:o oletos (estructuros membronosos plonos sosti-

dos por rodios)

Poro monterse no ougo:o Corpo con pouco denskJocte ou órgonos de

flotoción,

Poro posor desopercibidos:Cores mirrÉticos, semellentes ó entorno no quese desenvolven:o Azuis polo lombo e broncos polo ventre os

que viven en mor oberto,o Cores pordos ou voriodos os que viven sobre

o fondo ou en zonos de olgoso Cores encornodos, grises ou negros: os que

viven en grondes profundidodes,

foto peixe camuflado

tffil@

DESGRICIÓN:

Peixé de corpo fusiforme aplanado lateralmente quepode medir ata 25 cm. de lonxitude. A cor é azul conreflexos verdosos no lombo e prateada no ventre.

-SaDgZa: cónica e pequena, limitada por detrás e a cadalado por un opérculo con estrías radiais. Na parte dian-teira superior ten unha boca grande, coa mandíbulainferior máis grande, con dentes pequenos e enriba deladous orificios nasais. Os ollos son redondos e grandes,situados lateralmente e na parte alta.

foto

-Tronco: stn separacton coa cabeza cuberto de pel con e

ras que son escuras.

-Aletas estructuras membranosas planas sostidas por fin«-unha dorsal de forma triangular curta, situada ap-dúas pectorais pequenas, situadas detrás da cab-dúas abdominais, triangulares, pequenas e situac' -unha anal rectangular, curta e ancha, situada det-unha caudal triangular, curta fendida en dous lóbr

rscamas grandes incoloras e transparentes agás nas bei-

¡s radios óseos:rox. na metade do lomboeza e en posición baixalas á altura da dorsal'ás do anorlos iguais

RELACIÓN:

Os órganos dos sentidos máis desenvolvidos son a vista, o olfato e o tacto. Teñen ademáis un sistema exclusivonos peixes, a liña Iateral (sistema de canles na pel que se pode apreciar como unha liña de escamas distintas dasdemais) coa que detectan vibracións e cambios de presión na auga producidos polos seus propios movementos eos dos outros peixes. Na pel, ademáis das escamas, dispón tamén dunhas glándulas que segregan unha sustan-cia visgenta que as recobre e lle serve de protección contra lesións e parásitos.A sardiña desplázase nadando impulsándose fundamentalmente coa aleta caudal e utilizando as demáis paraequilibrarse. E un animal gregario que forma grandes bancos ou manadas que fan contínuos desprazamentos emigracións en funciÓn da salinidade e temperatura da auga. Adoitan vir ás augas costeiras na primavera e verán emigran cara a augas máis fondas no inverno. As horas de máis actividade son as do mencer e as do solpor

ALIMENTACION:Aliméntase na superficie a base de crustáceos plantónicos, ovos e larvas doutros peixes.

REPRODUCC¡ÓN

Son unisexuais aínda que apenas se distinguen o macho da femia. Para a freza ou posta de ovos buscan lugaresalonxados e fondos. Despois do descanso invernal (na primavera e verán) a femia deposita en augas profundasperto da plataforma continental de 50.000 a 60.000 ovos que miden 1mm. e aboian gracias a unha pinga de grasaque levan dentro o que fai que suban rapidamente á superficie. A fecundación é externa e prodúcese no intre daposta e Ó cabo de2-4 días nacen as larvas (alevíns) que miden 4 mm., son semellantes ós adultos e cando miden2 cm. vanse aproximando á costa.A sardiña alcanza a madgrez sexualaproximadamente ós dous anos, cando mide 19/20 cm. ós 15 anos podeche§ar ata 25130 cm.

HÁBTAT e DISTR¡BUcIÓNPeláxica, de augas costeiras na primavera e verán e máis fondas no inverno.nental ata 150 m. de fondura por todo o Mediterráneo e Atlántico.

Vive na zona da plataforma conti-

Apego en codo codro o foto dun peixe e,seguindo o guío e o exempio do óAiiño ónié;ió;,foi unho breve descrición de codo un e investioo sobre os outros osoectosune sobre os outrosFOnecO Trisopterus /uscusDESCRCIÓN:

fotoALIMENTACION:

REPRODUCCTÓN:

FIABITAT:

RodObOllo pseffo moximoDESCRICIÓN:

fotoALIMENTACION:

REPRODUCCION:

FIABITAT:

Lorcho Gobrus..DESCRCIÓN:

fotoATIMENTACION:

REPRODUCCION:

|.lABITAT:

@

Animois invertebrodos (sin esquelelo interno) do grupo dos orlrópodos, coos seguinles coroc-terísticos:o Copo cubelto dun coporozón (esqueleto externo) duro e orliculodo e divirjktc nun número vo-

rioble de portes:- Cobezo, xerolmente con dous pores de ontenos, mondíbulos e moxilos- Tórox (ós veces opegodo ó cobezo - cefolotórox -) do que porlen os potos locomoloroAbdome cuns opéndices de funcións diversos

o A moiorío son ocuóticos (xerolmente moriños). Reproducción ovíporo, cose lodos con metomorfose (desenvolvemento indirecto dosFrios

Denlro dos crustóceos podemos otopor onimq¡s moi diferentes:

o cotpo divid¡doen cefolotóro«e obdome

o cinco pores depoúos locomotoros

obdomeextendido

- Patas

obdomereplegodo eblondo

obdomereducido eflexionodosobre o tó-rox

\ Patas locomotoras

corpo oplonodo,cobezo diferenciodooito pores de potos

orneirón

o corpo metido nunhos plocos. vúen fD(odos os rocltos oll

ot¡tros obxectos condo sonodultos

Apego en codo codro o foto dun crustóceo e, seguindo os guíos do póxino onterior, foi un-

ho breve descrición de codo un e investigo sobre os outros ospectos'

Animois invertebrodos coos segu i ntes co rocteríslicos :

o Corpo blondo formodo por:-Cobezo-Monto: "bolso" que protexe ós demois órgonos. Nolgúns cosos segrego os cunchos.-Pé: órgono musculor xerolmente odicodo ó locomoción

o Reproducción ovíporo

Entre os moluscos podemos otopor onimois moi deferentes, Os mÓis comÚns son:

Cobezo ben diferenciodo, con ollos ebocoPé enribo do cobezo e dividido en ten-tóculos provistos de ventosos

CEFALÓPODOS

xibo

o Cuncho dunho solo pezo, cÓnico ouenrolodo

o Pé odoptodo Ó reptociÓn,o Cobezo ben desenvolvido provisto de

órgonos dos sentidosGASTERÓPODOS lebre de mor

o Cuncho formodo por dúos pezos(volvos)

o Sin cobezo diferenciodoBIVALVOS

vretro

chamc¡raaparato db(6tlvo

gónadamascul¡na

r-ll@aoe¿l@

Apego en codo codro o foto dun molusco e, seguindo os guíos do póxino onierior, foi unhobreve descrición de codo un e investigo sobre os outros ospectos.

XbO SePio ofÍicinolis

DESCR|CIÓN:

foloATIMENTACIÓN:

REPRODUCCION:

FIABITAT:

Peneiro Holiotisfuberculoto

DESCRCIÓN:

folo

ALIMENTACION:

Ameixo son loPes decussofo

DESCREIÓN:

folo

ALIMENTACÓN:

nepnooÚcctÓN:

Flrar:

rffit

An i mois i nvertebrodos coos seg u i ntes co rocter'rsticos :

o Corpo blondo, sin dividir, de formo globoso ou estrelodo, cuberto por un esqueleto externo deplocos colcóreos con púos, e unho pelduro e flexible que os envolve.. Reproducción ovíporo e desenvolvemento dos crios con metomorfose (indirecto)

o Vido morino

grodicelo (estrelo do mor)

¡ ocelos(ollos)

ambulacrais

Apego en codo codro o folo dun equinodermo e, seguindo os guíos onteriores, foibreve descrición de coclo un e ¡nvestioo sobre os outrosGrodicelo Morthosferios g/octo/tsDESCRICIÓN:

fotoALIMENTACION:

REPRODUCCION:

F1ABITAT:

OurizO Porocentrotus tividus

DESCRICIÓN:

AT:

l@r*,--l@

Ani rnois invertebrodos coos seg u i ntes corocterísticos :

o Corpo Uondo oco no seu iniedor e cun so odficio ro-deodo de tentóculos.

o Vklo ocr¡ólbo, libres ou fxos, oíllodos ou formondo co-lonios.

¡ Reproducción ovíporo.

chupono

Apego en codo codro o foto dun celentéreo e, seguindo o guío oqter¡oi, rói ünnó orevédescrición de codo un e investioo sobre os outro.s o.qnectasune sobre os outrosChupono Actinio equinoDESCR|CIÓN:

foloALIMENTACION:

REPRODUCCION:

F1ABITAT:

XureleirO Chrysooro hysosce//oDESCR|CIÓN:

foloALIMENTACION:

REPRODUCCIÓN:

I.IABITAT:

@

Animois inveriebrodos coos seguintes coroc-ter'lsticos:

o Corpo blondo e olongodo, sen potoso Reproducción ovíporo

Apegonocodroofotodunhomiñocoe,seguindooguloorrteriolto¡m

Animois invertebrodos sen órgonos difererrciodos. Teñen unhos ccnridodes poronde circulo o ougo e unhos finos espiños que Ile serven de soporte.

Apego no codro o foto dunho esponxo e, seguindo o guío oniór¡ói, toi un-ho breve descrición e investigo sobre os outros ospectos,

Pon de goivoto Hoilichondrio poniceoDESCRICIóN:

Animois vertebrodos ovíporos de resprirocón pulmonor co corpo cuberio de escomos e pechodonun ocho.As tortorugos moriños feñen os potos modificodos poro o notoción.

Apego no codro o foto dunho tortorugo moriño.Foi unho breve descrición e ine sobre os outrosTortorugo,bobo Coretto carettoDESCRICION:

foloALIMENTACION:

REPRODUCCION:

HABITAT:

Vertebrodos de reproducción vivíporo e respiroción pulmonor.Os momÍferos moriños teñen o corpo fusiforme e os potos tronsformodos en oletos.

Foi unho breve desc e sobre os outrosArrooz reol Iursrbps truncotusDESCRICIÓN:

fotoALIMENTACION:

REPRODUCCION:

I.IABITAT:

Apego no codro o foto dun momífero moriño.ncron

@

Escolle un onimol moriño e completo os dotos do seguinte ficho,

NOME: en galego: científico:data:

DESCRICION:Aspecto xeral:

Partes cos seus detalles:

fotos ou debuxosRELACION:

ALIMENTACIÓN:

REPRODUGGIÓN:

HÁBITAT E DISTRIBUCION:

OUTROS DATOS DE INTERESE:

LIBROS UT!LIZADOS

AXUDAS RECIBIDAS

@

lon exemplos de onimois rr,roriños segundo o Iugor onde viven

Represéntoos no debuxo

LUGAR NOME

pousodos no fondo

enierrodos no fondo

opegodos ós rochos

nodondo libremente

foro do ougo

Coloreo estes debuxos.Une codo debuxo co nome do close ó que pertenece

uauÍrsRos @ re

nrprÍs

PEIXES

N-

ffi_-#cRusrÁcros

MOLUSCOS

EQUINODERMOS

CELENTEREOS

@Murñocas

Tóbgo-resume. CIASES DE ANIMAIS MARINOS

CLASE CARACTERISTICAS EXEMPLOS

MAMIFEROS

AVES

PEIXES

REPTIS

CRUSTACEOS

MOLUSCOS

EQUINODERMOS

crrcNrÉRros

MINOCAS

ESPONXAS

@

:&*.

O MEDIO MARIÑOCodernos de trobollo

(O CANDEA

^ Adelo LeiroI X,Romón Doporto

Fotogrofíos:Adelo LeiroPedro BenoventeÁlvoro RodríguezEmilio MortÍnezMonuelAguiñoArquivo C.PescoPoisoxes espoñolesArquivo Condeo

Co nome de mor coñécense os grondes moscrs de ougo so§odo sihJoclos sobre o superfrcie te-nestre e entre os continentes.

O mor estó dividirlo en ocá:nos e ten unho profundklode voilrb,le oto o móúmo de I I .033 m. noOcéono Pocífico.

CARACTERISTICAS DA AUGA DO MAR

COMPOSICIÓru:Levo disoltos diversos soles minerois, o móis obundonte é o cloruro sódíco ou sol común (3Sgromos por codo litro), que lle do o sobor solgodo corocterístico e foi que sexo móis denso,Tomén ten oxíxeno que serve poro que respiren os onimois,

MOVEMENTOS:

O mor estó sometido ó occión de oxentes externos que fon que se movo constontemente:

ONDASProducidos polo occión do vento queco seu rozomento ofunde os porlícu-los do superficie do ougo focendoque xiren e se produzon ondulocións,Condo o ondo choco co fondo rom-pe e o seu efecto pódese ver nosproios e contís polo forzo con queoctúo e o erosión sobe os moteriois,

CORRENTES:

Son desprozomentos do ougo do mor provocodos por diversos cousos: diferencios de tem-peroturo, rotoción do terro, relevo,,,

MAREAS:

Movementos periódicos e olternotivos de subido e boixodo do nivel do mor provocodospolo otrocción que exercen o Lúo e o Sol sobre o Terro,

foto foto

moreo boixo

A liño do costo non é uniforme nin regulor, As diferentes formos son creodos polo occión domor, os r'los, o vento,., sobre os disiintos moteriois: rochos, oreos, .,,

No zono de contocto entre terro e mor otopomos diferentes formos e codo unho delos re-

cibe un nome diferente,

Completo o grófico seguinte coo definición e os fotos de codo formo do costo,Sobre o debuxo onterior pon os nomes de codo un.

NOME DEFINICION FOTO

lllo

Penínsulo

t.-tl(@aD(r'l

lstmo

Proio

Enseodo

Confil

r-tl@áx¿lE@

Esteko

Río

Cobo oupunto

t.No seguinte mopo de Gclicio:Pinto de ozul o liño do costo e os ríosPon os nomes do ríos e ríos móis importontesSitúo o Océono Atlóntico e Mor Contóbrico

}lA

a rr$io

p¡

¡

6;t

2,Pon os nomes dos illos, cobos, puntos e penínsulos móis importontes

IÑI

3.Mopo do Río de Arouso.Morco os ríos móis importontes.Pon os nomes de illos, cobos, penínsulos, proios,., móis importontes

t.-ll((gda(r'l

4.MAPA DA TÚA LOCALIDADE

Debuxo ou opego unho representoción do mopo do túlo locolidode,Sinolo nel os principois occidentes costeiros,

Chómose osí ó octividode de copturo eextrocción de peixes e moriscos destinodosó consumo.

Pódese focer o pequeno escolo, con orl'estrodicionois (PESCA ARTESANAL), ou o gronescolo e con métodos modernos e meco-nizodos (PESCA INDUSTRIAL),

APARELLOS DE PESCA E

A voriedode de ortes e opMARISQUEO

foto

ellos é moi nde. O codr intee opo o seournTe e un resume oos

Condo os especies viven enterrodos (xerolmentemoluscos bivolvos) emprégonse oporrellos excovo-dores: rostos, roños, forquillos, sochos, ongozos

Algunhos especies cornÍvoros (peixes, crustóceos,cefolópodos) coptúronse, empregondo engodos,con liñosou nosos

As especies nododoros que viven en monodos ouboncos coptúronse con redes de cerco

As especies que non formon monodos ou viven en-tre os pedros ou perto do fondo coptúronse conredes ó derivo como os trosmollos, betos, miños.,.

,i

.-_¿_:_

As especies de fondo que viven nos zonos limpos-coptúronse con redes de orroste como o bou devoro, chinchono, boco,

@

r.FIGHA PARA O E§TUDTO DU]I APARELLO DO

'hARNome do oporello: Lugor de observoción:

DESCRICION (porles e medidos)

debuxoUTILIDADE: MANEIRA DE TRABALLAR:

ZONAS NAS QUE TRABALLA: ESPECIES QUE CAPTURA:

OUTROS DATOS:

2. INVESTIGA SOBRE AS ARTES E APARELLOS DE PESCA E MARISOUEO QUE SE USAN NA TÚA LOCAUDADE

NOME TIPO CARACTERISTICAS USO DEBUXO

tñt

Existen dous bosicos:

Emborcocións sinxelos poro trobollos ouxi-liores ou foenos perio do costo, Movidos oremos, velo ou pequenos motores:dornos, gomelos, botes,

opego unho foto de dornos e gomelos

Emborcocións móis complexos poro trobo-llos lonxe do costo, de moior tomoño e re-sistencio, dotodos de elementos mecónicose técnicos odoptodos ó función ó que estóndestinodos:motores borcos boteeiros, onosteiros.., opego unho foto de borcos

Son elementos fundomentois nos lobores de pesco e morisqueo, poro tronsporte de persoose moteriois ou como elemento mecónico de onoste dos oporellos,

Existen outros tipos de emborcocións con funcións diferentes ó do pesco : tronsporte demercodor'ros e posoxeiros, turismo, deporte,,,

l, Neste codro opego ou debuxo imoxes doutro tipo de emborcocións:

l@*,1

2,- lnvestigo e pon os nomes dos portes dos diferentes emborcocións

GAMELA

Actividodes de cr'lo e/ou montemento de especies de interese comerciol: moluscos bivolvose peixes fundomentolmente, Pódese fqcer sobre o terreo ou en construccións especiois,

WEIROSPorcelos de terreo situodo no zono intermo-reol onde se cultivon moluscos, O procesode trobollo consiste no preporoción do te-rreo, sementeiro e limpezos periódicos,Condo o especie ocodo o tomoño comer-ciolfoise o colleito,

BATEAS

Estructuros flotontes for-modos por un enreixodoque se monten oboiondomedionte flotodores, Po-den odicorse ó cultivo demoluscos (neste cosoopégonse o cordos oumétense en cestos) ou óde peixes (en xoulos derede ou metólicos),

Estrucfuro dunho boteo dmoluscos e detolles docordos de cultivo

foto

CRIADEIROS E GRANXAS TT¿ARIÑAS:

lnstolociÓns en teno nos que se trobollo poro reproducir e/ou engordor peixes (rodobollo,dourodo, solmón),Hoi criodeiros odicodos exclusivomente ó obtención de crío de moluscos bivolvos (omeixo,ostro, vieiro, zomburiño, volondeiro,,,) poro proveer o viveiros e boteos, repoboor proios,,,

r@l

l.Visito o unho instoloción de cultivo

Nome: Lugor: doto:Descrición dos instolocións:

Especies que se cultivon:

Descrición do proceso de cultivo: Outros dotos:

2, lnvestigo sobre o cultivo do mor no túo locolidode:

lnstoloción Especie quese culfivo

Explicoción do proceso

@

Moitos dos productos do pesco ou o cultivo do mor ontes de ser consumidos son sometidoso diferentes procesos poro goronti-lo súo solubridode ou oumento-lo súo duroción.

1. DEPURADORAS

Os moluscos destinodos Ó consumo en fresco deben posor por un proceso de depurociónporo goronti-lo soúde dos consumidores,A depurociÓn consiste no montemento dos moluscos en tonques ou piscinos con ougo este-lilizodo (sin microbios) duronte un tempo mínimo de 48 horos,

2. CONSERVAAlgÚns peixes e moriscos sométense o COI*üELACIÓN, no propio borco condo é lonxe doporto de destino, ou en terro en instolocións frigoríÍicos,COCIDO: foise cos moluscos (especiolmente mexillón) poro desprendelos do cuncho ontesde conxelolos ou enviolos ós fóbricos de conservos.

Esquemo dun cocedeiro de mexillón

oUTRAS PREPARACIórus:No§ chomodos fÓbricos de conservos os peixes e moriscos son sometidos o diferentes troto-mentos e envosodos con diferentes presentocións e sobores,

Esquemo do funcionomento dunho fóbrico de conservo de peixe

tóboo de do mor destinodos ó consumo.

2. cos dotos obtidos reunícevos no close e focer un resume dos dotos:Especie con móis preporocións diferentes:Especles que só oporecen en conservo:Especies que só oporecen conxelodos:Outros preporocións:

l, Seleccióne limpezo

ó, Engodido de solso2. Lovodo 3. Acondicionodo 4. Cocción 5. Empocodo

e solgodo

9. Etiquetodo, empoquefodo 8. Esterilizodo 7. Selodoe

I. Invesfigo no cctso ou visito o supermercodo (corsulto elk?uetos e envcses) e completo o s+

conxelodos enteiroscoixos de cortón

l@r*r-l

Lugores que serven de obrigo ós emborcocións e de punto de corgo e descorgo,EstÓn formodos bosicomente por un ou vorios peiroos que formon unho dórseno ou zonoobrigodo, rompos poro corgo e descorgo, obostecemenfo de combustible,,,Segundo o especiolidode (pesco, deporte ou mercodor'ros) pode ter outros instolocións co-mo olmocéns, servicio de corgo e descorgo, lonxo, reporocións, oduonos ,,,

Sinolo no mopo os portosmóis importontes de Goli-cio e indico cun símboloou cor diferente o seuuso:

comerciois

pesqueiros

deportivos

É o proceso polo que os productos copturodos polos moriñeiros chegon ós mons dos con-sumidores.Empezo coü concentroción do peixe e omorisco no lonxo onde se subhosto, oboixo, poro ser odquirido polos persoosoutorizodos (comprodores),Se o producto é destinodo ó conseruo voidirectomente ós fóbricos, e se é poro mer-codos ou porticulores pode posor por vo-rios intermediorios oto chegor ó seu desti-no,

Todo este proceso estó sometido o con-troles sonitorios e de vedo e tollo,

foto lonxo

Msito unho lonxo e recolle informoción sobre os especies que se subhoston.o seouinte codro.

O mor, odemois de lugor de trobollo, é to-mén o sitio escollido por moito xente poroposo-lo tempo libre procticondo deporte,tomondo o sol, boñóndose, ou simplementedisfrutondo do súo contemploción. Codovez son móis os persoos que viven ó pé docosto ou que o escollen como zono de le-cer; Esto foi que o mor codo vez sofro mÓisogresións e resulte móis dificil montelo enboos condiciÓns.Polo tonto o boo soúde do mor é imprescin-dible poro o solubridode dos productos que

foto proio

se obteñen del (peixes, moriscos, olgos, sol), poro os demois seres vivos que teñen no mor oseu hóbitot e poro os persoos que o uson como lugor de disfrute.

I. Eloboro runto cos tew compoñeiros e cornpoñeiros un cód(7o de concftrctos que corskJeredesnecesorios monte-lo moi e o costo en boos condicións

contominoción do2. lnvestioo sobre o rnofAccións oue contominon e deterioron o mor e o costo Accións que melk¡ron o medio ombente moriño

@

3, Escnbe un comentoñr¡ o portir do obsevoción de codo foto

foto

Animois mortos

foto

Verquidos de desougodoiros

l[. Busco unho imc»<e ou noticio que fogo referencio ó contominoción do mor.Apegoo e foi un comentorio

@

O MEDIO MARIÑOCodernos de trobollo

@ CANDEA

^ Adelo Leiro@ x.Romón Doporto

FotogrofÍos:Adelo LeiroPedro BenoventeÁlvoro RodríguezEmilio MortÍnezMonuelAguiñoArquivo C,PescoPoisoxes espoñolesArquivo Condeo