NOVAS DE PONTEDEUME PUBLICADAS EN LA VOZ DE …catedra.pontedeume.es/18/catedra1808.pdf · Novas de...

Ao longo do ano 1911 LaVoz de Galicia publica medio

NOVAS DE PONTEDEUME

PUBLICADAS EN LA VOZ DE GALICIA EN 1911

Xavier Brisset Martín

centenar de novas referidas a Pontedeume ou concellos próximos. As máis delas pequenossoltos relatando sucesos, xestións municipais e actuacións da garda civil ou dos tribunais.

Contextualizando esas novas locais, repaso outros temas que mereceron ointerese dos redactores do xornal. Nos asuntos políticos debemos observar que sendopresidente do goberno o liberal Canalejas (Ferrol 1854 – Madrid 1912), e o fundador deLa Voz, Juan Fernández Latorre, militante destacado dese mesmo partido, o xornal omi-tirá calquera crítica ao poder ou aos seus correlixionarios. Malia este filtro partidariopoden aproveitarse parte dos seus contidos, pois na redacción contaban con magníficosxornalistas.

Houbo dúas eleccións que motivaron algunha información. Nas primeiras, enmarzo, debían elixirse os deputados provinciais en varios distritos, entre eles o deBetanzos–Pontedeume (nas eleccións para o Congreso eran distritos independentes,elixíndose un deputado por Betanzos e outro por Pontedeume). Sendo catro as cadeiras aocupar e catro os candidatos, resultaron proclamados, en la más octaviana de las paces,os Sres. Sánchez Díaz, Pazos, García Novoa e Dafonte, sen necesidade de celebrar aseleccións, segundo o artigo 29 da lei electoral aprobada, poucos anos antes, polo gobernoconservador de Maura.

En novembro celebráronse as municipais, renovándose a metade dos concelleiros.En Pontedeume proclamáronse vencedores os conservadores apoiados por coaccións esubornos segundo o corresponsal Pena (coñecido solidario, redactor do semanario localEcos del Eume). Na Coruña mantiveron sobrada maioría os republicanos, mentres enFerrol estes precisaban do apoio dos catro concelleiros socialistas. No resto da provinciaos partidos monárquicos (conservadores e liberais) copaban os postos.

hemeroteca_catedra18 10/05/2011 7:39 Página 285

Outro tema destacado foi a guerra de Marrocos. Principiou o ano con optimismoconcedéndose ao ministro de Estado, García Prieto1, o título de marqués de Alhucemaspola súa participación nas negociacións cos dirixentes harqueños e acabou cun gran pe-simismo polo violento rebrote das hostilidades. Destacáronse as baixas do xeneralOrdóñez e do tenente coronel Bernárdez. Este conflito enquistado, crónico, sumamenteantipopular, motivará que milleiros de adolescentes galegos escollan, prematuramente,o camiño da emigración, moitos como desertores. Os que se dirixían a Cuba embarca-ban maioritariamente no peirao da Coruña e os que procuraban chegar a Arxentina node Vigo.

Ao longo dos doce meses foron rescatados tres temas de anos anteriores. Oprimeiro, de interese local, involucraba a La Cierva, exministro de Gobernación, conser-vador, polo arquivo do expediente redactado pola desaparición dos fondos da FundaciónAmboage, deixando impune a grande estafa cometida. Por ese roubo moitos mozos dacomarca tiveron que ir á guerra, pois eses cartos desaparecidos eran para pagarlles aredención.

O segundo tema foi a revisión do caso Ferrer, pedagogo catalán fusilado na repre-sión da Semana Tráxica. Debatido no Congreso –con ruído de sables incluído– confir-mouse o que xa se sabía: acusado sen probas concluíntes, foi axustizado como cabeza deturco dun movemento popular que rexeitaba o precipitado envío a África dos reservistas.A maioría parlamentaria, monárquica, bloqueou a proposta de radicais, republicanos esocialistas de reformar o Código de Xusticia Militar aplicado durante a revolta.Denunciando esa actitude, estes partidos minoritarios darán multitudinarios mitins nascidades, entre elas A Coruña e Ferrol.

O terceiro tema, tamén de ambiente bélico, resultou ser a recuperación dos restosdo Maine, aquel acoirazado ianqui afundido na baía da Habana e que xustificou a entra-da dos EE.UU na Guerra de Cuba en 1898. A certificación de que a explosión foi interi-or, eliminaba calquera sospeita de atentado. Conclusión que confirmaba as primeiras ver-sións do accidente. O mastro foi enviado a Washington e instalado nun outeiro do cemi-terio nacional de Arlington.

Outros navíos de guerra mereceron cumprido espazo no xornal coruñés. Durantevinte días do inverno, fondearon nas rías tres escuadras inglesas cun total de 42 navíos. A

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

286

1. García Prieto, Manuel (Astorga 1859 – San Sebastián 1938). Xenro e delfín dun dos primates do liberalismo, EugenioMontero Rios (Santiago 1832 – Madrid 1914). Manuel foi ministro por primeira vez en 1905, no goberno presidido poloseu sogro. Durante 18 anos deputado por Santiago (feudo monterista) até que é nomeado senador vitalicio en marzo de 1911,cando a cámara alta era presidida por D. Eugenio. O político maragato, repetidamente ministro e entre 1916 e 1918 presi-dente do senado, será líder da fracción prietista e dos liberais galegos. En setembro de 1923, cando Alfonso XIII entrega opoder ao xeneral Primo de Rivera, García Prieto era, por cuarta vez, presidente do Goberno. Por tanto, o último do períodohistórico coñecido como a Restauración.


287

Novas de Pontedeume publicadas en La Voz de Galicia en 1911

visita foi acompañada por banquetes de amizade e encontros de fútbol entre os tripulantese os clubes locais, sendo destacábel que no descanso dos partidos as autoridades invita-ban os xogadores con champagne y cigarrillos. O 14 de febreiro unha formación de 7unidades entraba na ría de Ferrol, avanzando polo centro do canal. Os acoirazadosCollingwood e St. Vincent, colosos de 20.000 toneladas, petaron cunhas penas que nonaparecían nas cartas. O suceso, que non puxo en perigo a estabilidade dos buques, quedouresolto voando os mesmos ingleses eses penedos somerxidos. Non se ofreceu ningunhainformación oficial ao respecto.

Seguindo en temas do mar, tras un longo período de ausencia de sardiñas, 1911 foiimportante no duro conflito que dividía os mariñeiros galegos, con frecuentes mani-festacións e comunicados a favor ou contra da pesca á “ardora” ou “escurada”. Convo-cados polo ministerio da Mariña, representantes dos diferentes sectores foron escoitadosantes do ditame dunha comisión técnica. Debatíase sobre a comenencia de prohibir apesca de cerco, nocturna, por asociala ao uso da dinamita, sobre todo nas Rías Baixas.Mariñeiros de Cangas, ría de Noia e do golfo Ártabro (Malpica, Sada, Ares e Pontedeume)que utilizaban o cerco con xareta, con traíñas e tarrafas, defendían a eficacia da pesca noc-turna sen que iso supuxera o uso de explosivos ou substancias químicas que publicamenterexeitaban. Pola súa banda os de Vigo, Moaña e das rías de Pontevedra e Arousa esixíana prohibición total, acusándoos da ausencia dos cardumes. O ditame da comisión, en R.O.de 25 de abril, non deixou contento a ninguén, pois permitía a pesca á “ardora” a dúas mil-las fóra das rías, o que era moi difícil de verificar cos escasos medios destinados á vixi-lancia.

Referente á agricultura seguiu a campaña pola rebaixa dos dereitos de importaciónde maínzo do Mar Nego e arxentino, fundamental para completar a alimentación dapoboación rural galega (ao redor do 90%) e do gando. Tamén foi tema publicado a cele-bración e conclusións da III Asemblea Agraria, a última das celebradas en Monforte.

A nivel gandeiro destacou a epidemia de glosopeda que, contra fin de ano, afectounumerosas vacas das catro provincias.

Debe citarse tamén que hai cen anos celebrouse na capital a primeira “Fiesta delÁrbol”. Oficializados por Alfonso XIII en 1904, estes festexos crearon un ambiente favo-rábel para a repoboación forestal con especies de medre rápido e, durante décadas, ocu-paron numerosas portadas dos xornais. Nesta mesma revista Cátedra o artigo “¡Nenos,plantade eucaliptos!” celebra ese centenario.

Por fin comentar que entre o 18 e o 22 de setembro unha folga xeral paralizou todoo Estado. Seguida polos tipógrafos dos talleres dos xornais, La Voz de Galicia non se pub-


licou durante tres días. Anarquistas e socialistas demostraron a súa capacidade de orga-nización das clases desfavorecidas. Vítimas da fame, guerra, explotación, analfabetismo...esixían outra España.

Remato citando o éxito do reclame dun comercio da rúa San Andrés na Coruña queexhibiu no escaparate unha falda pantalón chegada de París. Este lindo modelo fue reido,elogiado, comentado, aplaudido y satirizado en todos los tonos...


288


289


2 de xaneiro

2 de febreiro


290


9 de febreiro.

10 de febreiro.


291


11 de febreiro

18 de febreiro

20 de febreiro

21 de febreiro



292

28 de febreiro


293


2 de marzo


14 de marzo


294

12 de marzo


295


17 de marzo

17 de marzo



296

18 de marzo

30 de marzo


297


18 de abril

12 de abril



298

←C

ada

colu

mna

con

tinú

a na

cor

resp

onde

nte

da d

oble

páx

ina

segu

inte


299




300

←C

ada

colu

mna

con

tinú

a na

cor

resp

onde

nte

da d

oble

páx

ina

segu

inte


301




302

14 de maio

3 de xuño


303


5 de xuño



304

12 de xuño


305


15 de xuño


22 de xuño


306

22 de xuño


307


2 de xullo

9 de agosto

20 de agosto

22 de agosto

25 de xuño



308

25 de agosto

30 de agosto


309


7 de setembro

3 de setembro



310

10 de setembro

10 de outubro


311


20 de outubro

31 de outubro

4 de novembro


Cada columna continúa na correspondente da páxina seguinte→


4 d

e n

ovem

bro



316


317


4 de novembro



318

13 de novembro

14 de novembro

15 de novembro


319


15 de novembro

17 de novembro

21 de novembro

24 de novembro



320

26 de novembro

2 de decembro


321


10 de decembro

23 de decembro

29 de decembro



322


NOVAS DE PONTEDEUME PUBLICADAS EN LA VOZ DE …catedra.pontedeume.es/18/catedra1808.pdf · Novas de...

Documents

Transcript of NOVAS DE PONTEDEUME PUBLICADAS EN LA VOZ DE …catedra.pontedeume.es/18/catedra1808.pdf · Novas de...