NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19...

50
NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen alokutiboak (Nafarroan) IÑAKI GAMINDE 84-XI-l l -Nafarroan barna aditzak ikasteko bilkurak egitean zenbait aditz trinko- 1 .rekin egiten diren erabilerek hagitz harritu gintuzten, izan ere, aditz trinkoek indikatibotik landa aski erabilera murritza dute; baldintzak (bazen- goz, baneko, e.a.) eta zenbait subjuntibo (gatozen, doala, e.a.) ezagun dira oraindino, baina, guk dakigularik bederen,*ez hala ahalezkoak. Erabilera herritar hauek direla eta ahalezkoaz artikuluska hau egiteari interesgarri eritzi diogu, nola halaber, aditz trinko batzuren (joan, egon eta ibili) alokutiboak emateari ere. 2.-Ahalezkoaren erabilera Nafarroan, eskuarki, ahalezkoa egiteko bi erabilera nagusi bereiz dezake- gu: a: uZu itxera yoaten al zaran uzuk lana iten al duzun b: uzu itxera yoan zaizken uzuk lana in dezakezuken Alegia, bata «edin» eta «ezan» aditzen bidez(b) eta bertzea, ordea, «ahal izan» aditzaren bidez egiten dena(a). Bigarren hau zenbait eskualdetan (Bort- zirieta, Baztan, Zugarramurdi eta Urdazubi) lehenaren ordez erabiltzen da kasik soilki. Halaz guztiz zenbait herritan bada hirugarren bat hain zuzen joan, egon eta ibili aditzekin egiten dena, adibidez: Bertzalde erran beharra dago ahalezko hauek ez direla herri berdin erabiltzen, eta zenbaitetan aztarnak soilki aurkitu ahal izan f' itugula zietan

Transcript of NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19...

Page 1: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON

aditzen alokutiboak (Nafarroan)

IÑAKI GAMINDE 84-XI-l l

-Nafarroan barna aditzak ikasteko bilkurak egitean zenbait aditz trinko- 1 .rekin egiten diren erabilerek hagitz harritu gintuzten, izan ere, aditz trinkoek indikatibotik landa aski erabilera murritza dute; baldintzak (bazen- goz, baneko, e.a.) eta zenbait subjuntibo (gatozen, doala, e.a.) ezagun dira oraindino, baina, guk dakigularik bederen,*ez hala ahalezkoak.

Erabilera herritar hauek direla eta ahalezkoaz artikuluska hau egiteari interesgarri eritzi diogu, nola halaber, aditz trinko batzuren (joan, egon eta ibili) alokutiboak emateari ere.

2.-Ahalezkoaren erabilera

Nafarroan, eskuarki, ahalezkoa egiteko bi erabilera nagusi bereiz dezake- gu:

a: uZu itxera yoaten al zaran uzuk lana iten al duzun

b: uzu itxera yoan zaizken uzuk lana in dezakezuken

Alegia, bata «edin» eta «ezan» aditzen bidez(b) eta bertzea, ordea, «ahal izan» aditzaren bidez egiten dena(a). Bigarren hau zenbait eskualdetan (Bort- zirieta, Baztan, Zugarramurdi eta Urdazubi) lehenaren ordez erabiltzen da kasik soilki. Halaz guztiz zenbait herritan bada hirugarren bat hain zuzen joan, egon eta ibili aditzekin egiten dena, adibidez:

Bertzalde erran beharra dago ahalezko hauek ez direla herri berdin erabiltzen, eta zenbaitetan aztarnak soilki aurkitu ahal izan f' itugula zietan

Page 2: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

3.-Gure artikuluska hau egiteko honako herriotan eginikako grabaketez baliatu izan gara: (1. mapa).

Burunda: 1 Altsasu, 2 Urdiain. Sakana: 3 Etxarri-Aranaz, 4 Arbizu, 5 Lakuntza, 6 Arruatzu, 7 Uhane, 8

Irañeta. Ergoiena: 9 Unanua, 10 Dorrao, 11 Lizarraga. Larraun: 12 Oderitz, 13 Baraibar, 14 Arruitz, 15 Etxarri, 16 Huizi, 17

Gorriti. Araiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso,

24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia: 26 Ezkurra, 27 Erasun, 28 Saldias, 29 Labaien. Malda-erreka: Zubieta, 31 Ituren, 32 Urroz, 33 Oitz, 34 Donamaria, 35

Doneztebe. Bertiz harana: 36 Legasa. Bortzirieta: 37 Bera, 38 Lesaka, 39 Igantzi, 40 Arantza, 41 Sunbila. Baztan: 42 Mugaire, 43 Arraiotz, 44 almandoz, 45 Aniz, 46 Errazu, 47

Azpilikueta. 48 Urdazubi, 49 Zugarramurdi. Imoz: 50 Goldaraz, 51 Eraso, 52 Muskiz, 53 Oskoz, 54 Etxaleku. Basaburu handia: 55 Beramendi, 56 Garzaron, 57 Jaunsaras, 58 Beruete, 59

Arraras, 60 Igoa, 61 Orokieta. Ulzama: 62 Ilarregi, 63 Auza, 64 Iraizoz, 65 Urrizola, 66 Elso. Anue: 67 Lanz, 68 Arizu. Atez: '69 Beunza. Odieta: 70 Gaskue, 71 Latasa, 72 Erripa. Xulapain: 73 Beorburu. Esteribar: 74 Iragi, 75 Usetxi, 76 Eugi. Erroibar: 77 Linzoain, 78 Mezkiriz. 79 Aurizperri. Aezkoa: 80 Garralda, 81 Aria, 82 Garaioa, 83 Iriberri. Zaraitzu: 84 Eaurta, 85 Espartza.

4.-Ikur bereziak

Ortografia alorrean, eskuarki, Euskaltzaindiari jarraitzen diogu, hala ere honako ikur bereziak darabiltzagu ere:

a: «e» eta «a» tarteko ebakera; honetan Azkueri jarraitzen diogu. w: Lakuntzako diptongoa adierazteko ezen oso nabarmena bait da.

5.-NOR laguntzailea Etxarri maitteke gaitteke daitteke gaittezke zaittezke zaittezkie daittezke .

Arbizu naitteke aitteke daitteke gaittezke zaittezke zaittezkie daittezke

Lakuntza neitteke eittike deittike geittizke zeittizke zeittizkie deittizke

Page 3: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADITZEN ALOKUTIBOAK

Lizarraga naitteke aitteke daitteke gaittezke zaittezke zaittezkie daittezke

Arruazua naittike aittike daittike gaizke zaizke zaizkiye daizke

Arruitz nattike atteke dittike gattezke zattezke zattezki dittezke

Gorriti naitteke aitteke ditteke giñezke ziñezke ziñezke dittezke

Uztegi nitteke itteke ditteke giñezke ziñezke ziñezkete dittezke

Leitza naitteke aitteke ditteke gaittezke

Unanua nitteke aitteke ditteke gattezke zattezke zattezkie dittezke

Uharte naittike aittike daittike gaizke zaizke zaizkie daittizke

Baraibar natteke aitteke ditteke gattezke zattezke zattezki dittezke

Huizi naittike aittike dittike gaittizke zaittizke zaittizke dittizke

Betelu naitteke aitteke ditteke giñezke ziñezke ziñezketeke dittezke

Areso nitteke aitteke ditteke giñezke

Dorrao naitteke aineke daitteke gaittezke zaittezke zaittezkie daittezke

Oderitz nitteke atteke ditteke gattezke zattezke zattezki dittezke

Etxarri (Larraun) nitteke atteke ditteke gittezke zittezke zittezki dittezke

Lezaeta nitteke aitteke ditteke giñezke ziñezke ziñezkete dittezke

Azkarate nitteke itteke ditteke giñezke ziñezke ziñezketeke dittezke

Ezkurra nitteke yitteke ditteke giñizke

Page 4: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

zaittezke zaittezkea dittezke

Erasun nitteke yitteke ditteke gittezke zittezke zittezkea dittezke

Arano nitteke littakek litteke giñazke ziñazke ziñazkete littazke

Oitz naitteke yaitteke ditteke giñazke ziñazke ziñazteke dittezke

Almandoz naike yaike daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Zu arramurdi nai .& e aike daike gaizke zaizke zaizkete daizke

ziñezke ziñezkete dittezke

Saldias nittike ittike dittike gittizke zittizke zittizkete dittizke

Zubieta naitteke yitteke litteke giñazke ziñazke ziñazteke littezke

Legasa naittike yaittike daittike gaizke zaizke zaizkete daizke

Aniz naiteke yaike daiteke gaizke zaizke zaizkete daizke

Urdazubi - - ditake -

- ditazke

zittezke zittezkea dittezke

Goizueta nitteke itteke ditteke giñizke ziñizke ziñizkete dittezke

Ituren naike yaike litteke giñezke ziñezke ziñezketeke littezke

Mugaire naike yaike daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Azpilikueta naiteke yaiteke daiteke gaizke zaizke zaizkete daizke

Eraso nattike yattike dattike gaizke zaizke zaizketeke daizke

Page 5: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAiNA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADllZEN ALOKU'OAK

Oskoz nattike yaittike dattike gaizke zaizke zaikete daizke

Garzaron naitteke yaitteke daitteke gaizke zaizke zaizketeke daizke

Arraras naittike yaittike daittike gaittizke zaittizke zaittizkete daittizke

Urrizola naike yaike daike gaizke zaizke zaizketeke daizke

Muskiz naikehaittike yaike daike gaizke zaizke zaizketeke daizke

Latasa naike yaike daike gaizke

Etxaleku nattike yaittike dattike gaizke zaizke zaizketeke daizke

Beruete nattike attike dattike gattizke zattizke zattizki dattizke

Igoa nattike yattike dattike gaizke zaizke zaizteke daizke

Iraizoz naike yaike daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Goldaraz naittike aittike daittike gaizke zaizke zaizketeke daizke

Beunza naittike yaike daittike/daike gaizke

Beramendi nattike yattike dattike gaizke zaizke zaizteke daizke

Jaunsaras nattike aitteke dattike gaizke zaizke zaizketeke daizke

Illarregi naittikehaike yaike daittike/daike gaizke zaizke zaizketeke daizke

Auza nattike yaike dattike gaizke zaizke zaizketeke daizke

Gaskue naike yaike daike gaizke zaizke zaiztekete daizke

Beorburu naike yaike daike gaizke

Page 6: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

zaizke zaizteke daizke

nai e yaike daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Aurizperri naike - daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Garaioa neike y eike deike geizke zeizke zeizkete deizke

zaizke zaizketeke daizke

Usetxi naike yaike daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Garralda naike yaike daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Eaurta naike aike daike gaizke xaizke/xaizteke zaiztegie daizke

zaizke zaizketeke daizke

Mezkiritz naike yai ke daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Iriberri (Aezkoa) naike yaike daike gaizke zaizke zaizkete daizke

Amaiur, Igantzi, Etxalar, Bera, Lesaka eta Arantzan ez ziren adizki hauek agertu, «ahal-izan» aditzaz baliatzen ziren beti, adibidez:

xibiltzen al naiz emen» (Igantzi) xmendirat yoaten al gattun~ (Bera)

5.1.-NOR ~a~untzailearen aldaerak. naiteke (2. mapa)

1) naiteke: Aniz, Azpilikueta. 2) naitteke: Etxarri, Arbizu, Lizarraga, Dorrao, Gorriti, Betelu,

Leitza, Zubieta, Oitz, Garzaron. 3) naittike: Arruazua, Uharte, Huizi, Legasa, Arraras, Ilarregi9,

Goldaraz, Beunza, Muskiz9. 4) neittike: Lakuntza. 5) nattike: Arruitz, Eraso, Oskoz, Etxaleku, Beramendi, Beruete,

Jaunsaras, Igoa, Auza. 6) natteke: Baraibar.

Page 7: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADlTZEN ALOKUTIBOAK

7) nitteke: Unanua, Oderitz, Etxarri (Larraun), Lezaeta, Uztegi, Azkarate, Areso, Ezkurra, Erasun, Goizueta, Arano.

8) nittike: Saldias. 9) naike: Ituren, Mugaire, Almandoz, Zugarramurdi, Ilarregi,

Urrizola, Iraizoz, Muskiz, Gaskue, Latasa, Beorburu, Eugi, Usetxi, Mezkiriz, Aurizperri, Garralda, Eaurta.

10). naike: Iriberri. 11) neike: Garaioa.

haiteke (3. mapa) 1) gaitteke: Etxarri. 2) aitteke: Arbizu, Lizarraga, Unanua, Dorrao, Baraibar, Gorriti,

Lezaeta, Betelu, Leitza, Areso, Jaunsaras. 3) eittike: Lakuntza. 4) aittike: Arruazua, Uharte, Huizi, Goldaraz. 5) atteke: Oderitz, Arruitz, Etxarri (Larraun). 6) itteke: Uztegi, Azkarate, Goizueta. 7) yitteke: Ezkurra, Erasun, Zubieta. 8) ittike: Saldias. 9) littakek: Arano.

10) yaike: Ituren, Mugaire, Almandoz, Aniz, Ilarregi, Urrizola, Iraizoz, Auza, Muskiz, Gaskue, Latasa, Beunza, Beorburu, Eugi, Usetxi, Mezkiriz, Garralda.

11) yaitteke: Oitz, Garzaron. 12) yaittike: Legasa, Oskoz, Etxaleku, Arraras. 13) yaiteke: Azpilikueta. 14) aike: Z~~arramurdi , Eaurta. 15) yattike: Eraso, Beramendi, Igoa. 16) attike: Beruete. 17) yaike: Iriberri. 18) yeike: Garaioa.

daiteke (4. mapa) 1) daitteke: Etxarri, Arbizu, Lizarraga, Dorrao, Garzaron. 2) deittike: Lakuntza. 3) ditteke: Unanua, Oderitz, Baraibar, Etxarri (Larraun), Gorriti,

Lezaeta, Uztegi, Betelu, Azkarate, Leitza, Areso, Ezkurra, Erasun, Goizueta, Oitz.

4) dittike: Arruitz, Huizi, Saldias. 5) litteke: Arano, Zubieta, Ituren. 6) daike: Mugaire, Almandoz, Zugarramurdi, Ilarregi, Urrizola,

Iraizoz, Muskiz, Gaskue, Latasa, Beunza, Beorburu, Eugi, Usetxi, Mezkiriz, Aurizperri, Garralda, Eaurta.

Page 8: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

7) daiteke: Aniz, Azpilikueta. 8) ditake: Urdazubi. 9) dattike: Eraso, Oskoz, Etxaleku, Beramendi, Beruete, Jaunsaras,

Igoa, Auza. 10) daike: Iriberri. 11) deike: Garaioa.

gaitezke (5. mapa) 1) gaittezke: Etxarri, Arbizu, Lizarraga, Dorrao, Leitza. 2) geittizke: Lakuntza. 3) gattezke: Unanua, Oderitz, Arruitz, Baraibar. . - 4) gaizke:

5) giñezke:

6) gaittizke: 7) giñizke: 8) gittizke: 9) giñazke:

10) gattizke: 11) gaizke: 12) geizke:

Arruazua, Uharte, Legasa, Mugaire, Almandoz, Aniz, Azpilikueta, Zugarramurdi, Eraso, Oskoz, Etxaleku, Beramendi, Garzaron, Jaunsaras, Igoa, Ilarregi, Urrizola, Auza, Iraizoz, Muskiz, Goldaraz, Gaskue, Latasa, Beunza, Beorburu, Eugi, Usetxi, Mezkiriz, Aurizperri, Garralda, Eaurta. Gorriti, Lezaeta, Uztegi, Betelu, Azkarate, Areso, Ituren. Huizi, Arraras. Ezkurra, Goizueta. Saldias. Arano, Zubieta, Oitz. Beruete. Iriberri. Garaioa.

zaitezke (6. mapa) 1) zaittezke: Etxarri, Arbizu, Lizarraga, Dorrao, Leitza. 2) zeittezke: Lakuntza. 3) zattezke: Unanua, Oderitz, Arruitz, Baraibar. 4) zaizke: Arruazua, Uharte, Legasa, Mugaire, Almandoz, Aniz,

Azpilikueta, Zugarramurdi, Eraso, Oskoz, Etxaleku, Beramendi, Garzaron, Jaunsaras, Igoa, Ilarregi, Urrizola, Iraizoz, Auza, Muskiz, Goldaraz, Gaskue, Latasa, Beunza, Beorburu, Eugi, Usetxi, Mezkiriz, Aurizperri, Garralda.

5) zittezke: Etxarri (Larraun), Ezkurra, Erasun. 6) ziñezke: Gorriti, Lezaeta, Uztegi, Betelu, Azkarate, Areso,

Ituren. 7) zaittizke: Huizi, Arraras. 8) zittizke: Saldias. 9) ziñizke: Goizueta.

Page 9: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ESA EGON ADITZEN ALOKUTIBOAK

10) ziñazke: Arano, Zubieta, Oitz. 11) zattizke: Beruete. 12) zaizke: Iriberri. 13) zeizke: Garaioa. 14) xaizke: Eaurta15. 15) xaizteke: Eaurta.

zaitezkete (7. mapa) 1) zaittezkie: Etxarri, Arbizu, Lizarraga, Dorrao. 2) zeittizkie: Lakuntza. 3) zattezkie: Unanua. 4) zaizkiye: Arruazua. 5) zaizkie: Uharte. 6) zattezki: Oderitz, Arruitz, Baraibar. 7) zittezki: .Etxarri(Larraun). 8) ziñezke: Gorriti. 9) zaittizke: Huizi.

10) ziñezkete : Lezaeta, Uztegi, Areso. ziñezketeke: Betelu, Azkarate, Ituren. zaittezkea: Leitza. zittezkea: Ezkurra, Erasun. zittizkete: Saldias. ziñizkete: Goizueta. ziñazkete: Arano. ziñazteke: Zubieta, Oitz. zaizkete: Legasa, Mugaire, Almandoz, Aniz, Azpilikueta,

Zugarramurdi, Oskoz, Iraizoz, Eugi, Usetxi, Mezkiriz, Aurizperri, Garralda.

19) zaizketeke:

20) zaizteke: 21) zattizki: 22) zaittizkete: 23) zaiztekete: 24) zaizkete: 25) zeizkete: 26) zaiztegie:

Eraso, Etxaleku, Garzaron, Jaunsaras, Ilarregi, Urrizola, Auza, Muskiz, Goldaraz, Beunza, Beorburu. Beramendi, Igoa, Latasa. Beruete. Arraras. Gaskue. Iriberri. Garaioa. Eaurta.

daitezke (8. mapa) 1) daittezke: Etxarri, Arbizu, Lizarraga, Dorrao. 2) deittizke: Lakuntza. 3) dittezke: Unanua, Oderitz, Arruitz, Baraibar, Etxarri (Larraun),

Page 10: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

daizke:

daittizke: dittizke : littazke: littezke: ditazke: dattizke: daizke: deizke:

Gorriti, Lezaeta, Uztegi, Betelu, Azkarate, Leitza, Areso, Ezkurra, Erasun, Goizueta, Oitz. Arruazua, Legasa, Mugaire, Almandoz, Aniz, Azpilikueta, Zugarramurdi, Eraso, Oskoz, Etxaleku, Beramendi, Garzaron, Jaunsaras, Igoa, Ilarregi, Urriozla, Iraizoz, Auza, Muskiz, Goldaraz, Gaskue, Latasa, Beunza, Beorburu, Eugi, Usetxi, Mezkiriz, Aurizperri, Garralda, Eaurta. Uharte, Arraras. Huizi, Saldias. Arano. Zubieta, Ituren. Urdazubi. Beruete. Iriberri. Garaioa.

6.-Joan aditzaren ahalezkoak

Lezaeta noake goake dike goazke zoazke zoazteke diezteke

Leitza noake yoake dike goazke zoazke zoazkea dizke

Saldias no yeke/noike yuke dike guzke zuzke zuzketeke dizke

Eraso nike

Betelu noake oake dieke goazke zoazke zoazteke diezke

Areso noake goake dike goazke zoazke zoazkea dizke

Azkarate noake oake dijoake goazke zoazke zoazteke dijoazke

Erasun nike yoke dike gozke zozke zozkea dizke

Arano Jaunsaras nuake noake yuake goayeke lijuake dike giñuazke goazke ziñuazke zoazke ziñuazteke zoazketeke lijuazteke dizke

Ilarregi noake/noakek/noaken

Page 11: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ESA EGON ADITZEN ALOKUTIBOAK

yoake goake dike doake/zoakek/zoaken goazke goazke/goazkek/goazken zoazke zoazke zoazketeke zoazketeke dizke doazke/zoazkek/zoazken

Uharte nake/nakek/naken yake dake/zakek/zaken gazke/gazkek/gazken zazke zazkie dazke/zazkek/zazken

Gas kue noake goake doake goazke zoazke zoazketeke doazke

Honako herriotan paradigmak ez genituen osatzen ahal izan. Altsasu: zuzkei (zuek) Arbizu: guezke/guezkek (gu) Ezkurra: goazke (gu) Mugaire: goazke (gu) Goizueta : nekek (ni), yooke (hi), zekiyek (hura), gonazke (gu), zi-

ñozke (zu), zozketeke (zuek). Arraras : dike/zikek (hura), goazke/goazkek (gu), diezke/zizkek

(haiek). Garzaron: goazke (gu), zoazke (zu), zoazketeke (zuek), doazke

(haiek). Beramendi: dike (hura), goazke (gu), zoazke (m), dizke (haiek). Muskiz : noake (ni), goazke (gu), zoazke (zu), zoazketeke (zuek),

doazke (haiek). Goldaraz: goazke (gu), zoazke (zu). Urrizola : goazke (gu), zoazke (zu). Lekuntza: nueke (ni), ueke (hi).

6.1 .-JOAN aditzaren aldaerak noake

1) noake: Lezaeta, Betelu, Azkarate, Leitza, Areso, Jaunsaras, Ilarregi, Gaskue, Muskiz.

2) nike: Erasun, Eraso. 3) noyeke: Saldias4. 4) noike: Saldias. 5) nuake: Arano. 6) nake: Uharte. 7) nueke: Lakuntza.

Page 12: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

hoake 1) goake: 2) oake: 3) yoake: 4) yoke: 5) yuke: 6) yuake: 7) goayeke: 8) yake: 9) yooke:

10) ueke:

doake 1) doake: 2) dike:

3) dieke: 4) dijoake: 5) lijuake: 6) dake:

goazke 1) goazke:

2) gozke: 3) guzke: 4) giñuazke: 5) gazke: 6) guezke: 7) gonazke:

zoazke 1) zoazke:

2) zozke: 3) zuzke: 4) ziñuazke: 5) zazke: 6) ziñozke:

Lezaeta, Areso, Ilarregi, Gaskue. Betelu, Azkarate. Leitza, Eraso. Erasun: Saldias. Arano. Jaunsaras. Uharte. Goizueta. Lakuntza.

Ilarregi, Gaskue. Lezaeta, Leitza, Areso, Erasun, Saldias, Jaunsaras, Eraso, Arraras, Beramendi. Betelu. Azkarate. Arano. Uharte.

Lezaeta, Betelu, Azkarate, Leitza, Arano, Jaunsaras, Eraso, Ilarregi, Gaskue, Ezkurra, Mugaire, Arraras, Garzaron, Beramendi, Muskiz, Goldaraz, Urrizola. Erasun. Saldias. Arano. Uharte. Arbizu. Goizueta.

Lezaeta, Betelu, Azkarate, Leitza, Areso, Jaunsaras, Eraso, Ilarregi, Gaskue, Garzaron, Beramendi, Muskiz, Goldaraz, Urrizola. Erasun. Saldias. Arano. Uharte. Goizueta.

Page 13: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADI?ZEN ALOKUTIBOAK

zoazkete 1) zoazteke: 2) zoazkea: 3) zozkea: 4) zuzketeke: 5) ziñuazteke: 6) zoazketeke: 7) zazkie: 8) zuzkei: 9) zozketeke:

doazke 1) diezteke: 2) diezke: 3) dijoazke: 4) dizke:

5) lijuazteke: 6) doazke: 7) dazke:

Lezaeta, Betelu, Azkarate. Leitza, Areso. Erasun. Saldias. Arano. Jaunsaras, Eraso, Ilarregi, Gaskue, Garzaron, Muskiz. Uharte. Altsasu. Goizueta.

Lezaeta. Betelu, Arraras. Azkarate. Leitza, Areso, Erasun, Saldias, Jaunsaras, Eraso, Beramendi. Arano. Ilarregi, Gaskue, Garzaron, Muskiz. Uharte.

7.-EGON aditzaren ahalezkoa Leitza Erasun naoke neo ke yaoke yaoke dao ke daoke gauzteke gautezke zauzteke zautezke zauztekea zautezkea dauzteke dautezke

Saldias naoke yao ke daoke gauzke zauzke zauzketeke dauzke

Ilarregi Gaskue nagoke/neokek/neoken naoke/naokek/naoken

~a(g)oke yao ke da(g)oke/zeokek/zeoken daoke/zaokek/zaoken gaudezke/gaudezkek/gaudezkengaudezke/gaudezkek/gaudezken zaudezke zaudezke zaudezketeke zaudezketeke daudezke/zaudezkek/zaudezkendaudezke/zaudezkek/zaudezken

Betelu: dauke (hura). Azkarate: daoke (hura). Arano: zenaudeke (zu), zenauzteke (zuek). Jaunsaras: Gaudeke (gu).

Garzaron: f auzke (gu), zauzke (zu). Eraso: zau eke (zu).

Page 14: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

Urrizola: gaudezke (gu), zaudezke (zu). Lakuntza: niokek (ni), ziokek (hura), giozkek (gu), ziozkek (haiek).

7.1.-EGON aditzaren aldaerak. nagoke

1) naoke: Leitza, Saldias, Gaskue. 2) nagoke: Ilarregi. 3) neoke: Erasun.

hagoke 1) yagoke: Ilarregi2. 2) yaoke: Ilarregi, Leitza, Erasun, Saldias, Gaskue.

dagoke 1) dagoke: Ilarregi2. 2) daoke: Ilarregi, Leitza, Erasun, Saldias, Gaskue, Azkarate. 3) dauke: Betelu.

gaudeke 1) gauzteke: Leitza. 2) gautezke: Erasun. 3) !gauzke: Saldias, Garzaron. 4) gaudezke: Ilarregi, Gaskue, Urrizola. 5) gaudeke: Jaunsaras.

zaudeke 1) zauzteke: Leitza. 2) zautezke: Erasun. 3) zauzke: Saldias, Garzaron. 4) zaudezke: Ilarregi, Gaskue, Urrizola. 5) zenaudeke : Arano. 6) zaudeke: Eraso.

zaudekete 1) zauztekea: Leitza. 2) zautezkea: Erasun. 3) zauzketeke: Saldias. 4) zaudezketeke: Ilarregi, Gaskue. 5) zenauzteke: Arano.

Page 15: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADllZEN ALOKUTIBOAK

daudeke 1) dauzteke: Leitza. 2) dautezke: Erasun. 3) dauzke: Saldias. 4) daudezke: Ilarregi, Gaskue.

8.-IBILI aditzaren ahalezkoa Leitza nabilke yabilke dabilke gabiltzateke zabiltzateke zabiltzatekea dabiltzateke

Ilarregi nabilke/nabilkek/nabilken yabilke dabilke/zabilkek/zabilken gabilzke/gabilzkek/gabilzken zabilzke zabilzketeke dabilzke/zabilzkek/zabilzken

Betelu: dailke (hura, gaillezke (gu), daillezke (haiek). Saldias: yailke (hi), zabilzke (zu), zabilzketeke (zuek).

8.1.-IBILI aditzaren aldaerak nabilke

1) nabilke: Leitza, Ilarregi.

habilke 1) yabilke: Leitza, Ilarregi. 2) yailke: Saldias.

dabilke 1) dabilke: Leitza, Ilarregi. 2) dailke: Betelu.

gabiltzake 1) gabiltzateke: Leitza. 2) gabilzke: Ilarregi. 3) gaillezke: Betelu.

zabiltzake 1) zabiltzateke: Leitza. 2) zabilzke: Ilarregi, Saldias.

Page 16: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

zabiltzakete 1) zabi1tzatekea:Leitza. 2) zabilzketeke: Ilarregi, Saldias.

dabiltzake 1) dabiltzateke: Leitza. 2) dabilzke: Ilarregi. 3) daillezke: Betelu.

9.-JOAN aditzaren oraina hika

Emakumezko adizkiak ez ditugu jartzen zeren berauek lortzeko aski bait da «k»ren ordez en» jartzea; aldaerak sortzen direnean jartzen ditugu soilki. Urdiain Etxarri Arbizu niyuek niyuk niyuek jiyuek ziyuk ziyuek gazik giyuzek guztek jazik ziyuzek zuztek

Lizarraga niyuek diyuek guzek duzek

Uharte noyek zoyek gaztek zaztek

Arruitz niik ziik goazek zizek

Gorriti niek ziek giztek ziztek

Uztegi niek ziek goaztek zieztek

Lakuntza niyuek ziyuek giyuezek ziyuezek

Irañeta niek ziek gazek zazek

Baraibar niik ziik gaozek zizek

Huizi niek ziek goazek zizek

Betelu niek ziek goaztek ziztek

Arruazua noyek zoyek goaztek zoaztek

Oderitz niik ziik goazek ziztek

Etxarri (Larraun) niek ziek gizek ziztek

Lezaeta niek ziek goazek ziztek

Azkarate niek ziek geaztik zieztek

Page 17: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADIEEN ALOKUTIBOAK

Leitza ni k zik giztek ziztek

Erasun niek ziek '

goaztek ziztek

Goizueta nek zek gozek zeztek

Urroz noayek zoayek goazik zoazik

Doneztebe noayek zoayek goazik zoazik

Bera niy ak ziayek guzik zuazik

Arantza niyek ziiek gizik iizik

Aniz niayek diayeuziayek . .. giazik diaziuziazik

Arraioz niek diek

Areso niek ziek giztek ziztek

Saldias niek ziek guzik zizek

Arano niak ziak giazik ziazik

Donamaria noayek zoayek goazik zoazik

Legasa nuyek zuyek guzik zuzik

Lesaka niyek ziyek gizik zizik

Sunbila niyek ziyek guzik zuzik

Arraras noayek zoayek gazek zizek

Errazu niok dio k

Ezkurra neak zeak geaztek zeaztek

Labaien noyek zoyek gozik zozik

Zubieta noyek zoyek goazik zoaztek

Oitz nuyek zuyek guzik zuzik

Mugaire nayek zayek goazik zoazik

Igantzi niyek ziyek gizik zizik

Alamandoz niek dieuziek gazik diazik/ziazik

Jaunsaras noayek zoayek goazik zoazik

Zugarramurdi nioak zoak

Page 18: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

giezik diezik

g1oz1k diozik

goazik zoazik

Beruete Garzaron Beramendi niik noayek niek ziik zoayek ziek gizek goazik gazik ziztek zoazik zizek

Igoa niik ziik gozek zizek

Eraso niek ziek gazik zizek

Ilarregi noayek zoayek goazik zoazik

Auza noayek zoayek goazik zoazik

Erripa nayek zayek gazik zazik

Beorburu nayek zayek goazik zazik

Linzoain niaek ziaek gazik zazik

Muskiz nayek zayek goazik zoazik

Oskoz nayek zayek gazik zazik

Elso nayek zayek goazik zoazik

Lanz noayek zoayek goazik zoazik

Latasa nayek zayek gazik zazik

Eugi niaek ziaek giazik ziazik

Mezkiriz niaek diaek gazik diazik

Goldaraz ni k zayek goazik zazik

Etxaleku noayek zoayek goazik zoazik

Urrizola nayek zayek goazik zoazik

Arizu nayek zayek goazik zoazik

Gaskue nayek zayek gazik zazik

Usetxi niaek ziaek giazik ziazik

Garralda ñaek xaek gaxak xaxak

Page 19: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA TOAN. IBILI ETA EGON ADllZEN ALOKUTIBOAK

Aria ñaek xaek gaxak xaxak

9.1.-JOAN aditzaren aldaerak nioak (9. mapa)

1) niyuek: 2) niyuk: 3) noyek: 4) niek:

5) niik: 6) nik: 7) neak: 8) nek: 9) niak:

10) noayek:

11) nuyek: 12) nayek:

13) niyak: 14) niyek: 15) niayek: 16) niok: 17) nioak: 18) niaek: 19) ñaek:

dioak (10. jiyuek: ziyuk: ziyuek: diyuek: zoyek: ziek:

ziik: ziaek:

Urdiain, Arbizu, Lizarraga, Lakuntza. Etxarri. Arruazua, Uharte, Labaien, Zubieta. Irañeta, Etxarri (Larraun), Gorriti, Huizi, Lezaeta, Uztegi, Betelu, Azkarate, Areso, Erasun, Saldias, Almandoz, Arraioz, Beramendi, Eraso. Oderitz, Arruitz, Barabiar, Beruete, Igoa. Leitza, Goldaraz. Ezkurra. Goizueta.

Urroz, Donamaria, Doneztebe, Arraras, Jaunsaras, Garzaron, Etxaleku, Ilarregi, Auza, Lanz. Oitz, Legasa. Mugaire, Muskiz, Oskoz, Elso, Urrizola, Arizu, Erripa, Latasa, Gaskue, Beorburu. Bera. Lesaka, Igantzi, Arantza, Sunbila. Aniz. Errazu. Zugarramurdi. Eugi, Usetxi, Linzoain, Mezkiriz. Garralda, Aria.

mapa) Urdiain. Etxarri. Arbizu, Lakuntza. Lizarraga. Arruazua, Uharte, Labaien, Zubieta. Irañeta, Etxarri (Larraun), Gorriti, Huizi, Lezaeta, Uztegi, Betelu, Azkarate, Areso, Erasun, Saldias, Almandoz", Beramendi, Eraso. Oderitz, Arruitz, Baraibar, Beruete, Igoa. Eugi, Usetxi, Linzoain.

Page 20: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

zik: zeak: zek: ziak: zoayek:

zuyek: zayek:

ziayek: ziyek: diek: diayek: diok: zoak: diaek : xaek:

Leitza. Ezkurra. Goizueta. Arano. Urroz, Donamaria, Doneztebe, Arraras, Jaunsaras, Garzaron, Etxaleku, Ilarregi, Auza, Lanz. Oitz, Legasa. Mugaire, Muskiz, Goldaraz, Oskoz, Elso, Urrizola, Ariuz, Erripa, Latasa, Gaskue, Beorburu. Bera, Aniz19. ~esaka , Igantzi, Arantza, Sunbila. Almandoz, Arraioz. Aniz. Errazu. Zugarramurdi. Mezkiriz. Garralda, Aria.

giozek (1 1 mapa) gazik: Urdiain, Almandoz, Beramendi, Eraso, Oskoz, Erripa,

Latasa, Gaskue, Linzoain, Mezkiriz. giyuzek: Etxarri. guztek: Arbizu. guzek: Lizarraga. giyuezek: Lakuntza. goaztek: Arruazua, Uztegi, Betelu, Erasun. gaztek: Uharte. - gazek: Irañeta. goazek: Oderitz, Arruitz, Baraibar, Huizi, Lezaeta, Arraras. gizek: Etxarri (Larraun), Beruete. giztek: Gorriti, Leitza, Areso. geaztik: Azkarate. geaztek: Ezkurra. guzik: Saldias, Oitz, Legasa, Bera, Sunbila. gozik: Labaien. gozek: Goizueta, Igoa. giazik: Arano, Aniz, Eugi, Usetxi. -

goazik: Zubieta, Urroz, ~onamaria, Doneztebe, Mugaire, Zugarramurdi, Jaunsaras, Garzaron, Muskiz, Goldaraz, Etxaleku, Ilarregi, Elso, Urrizola, Auza, Lanz, Arizu, Beorburu.

gizik: Lesaka, Igantzi, Arantza. giezik: Arraioz.

Page 21: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ESA EGON ADITZEN ALOKU'ITBOAK

2.1) giozik: Errazu. 22) gaxak: Garralda, Aria.

diozek (12. mapa) jazik: Urdiain. ziyuzek: Etxarri. zuztek: Arbizu. duzek: Lizarraga. ziyuezek: Lakuntza. zoaztek: Arruazua, Zubieta. zaztek: Uharte. zazek: Irañeta. ziztek: Oderitz, Etxarri (Larraun), Gorriti, Lezaeta, Betelu,

Leitza, Areso, Erasun, Beruete. zizek: Arruitz, Baraibar, Huizi, Saldias, Arraras, Beramendi,

Igoa, Eraso. zieztek: Uztegi, Azkarate. zeaztek: Ezkurra. zozik: Labaien. zeztek: Goizueta. ziazik: Arano, AlamandozzO, Anizzo, Eugi, Usetxi. zoazik: Urroz, Donamaria, Doneztebe, Mugaire, Zugarramurdi,

Jaunsaras, Garzaron, Muskiz, Etxaleku, Ilarregi, Elso, Urrizola, Auza, Lanz, Arizu.

zuzik: Oitz, Legasa, Sunbila. zuazik: Bera. zizik: Lesaka, Igantzi, Arantza. diazik: Almandoz, Aniz, Mezkiriz. diezik: Arraioz. diozik: Errazu. zazik: Goldaraz, Oskoz, Erripa, Latasa, Gaskue, Beorburu,

Linzoain. xaxak: Garralda, Aria.

10.-EGON aditzaren oraina hika Urdiain Etxarri nok niok jok ziok gek gaudek jek ziek

Lizarraga Lakuntza niok nio k diok ziok

Arbizu niok zio k gaudek zaudek

Arruazua niok zio k

Page 22: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

gioik dioik

Uharte niok ziok guek zuek

Arruitz neok zeok gaek zaek

Gorriti neo k zeok geik zeik

Uztegi neo k zeok gaudek zaudek

Leitza niok zeok gaudek zeudek

Erasun neok zeok gaudek zaudek

Goizueta nio k/neok ziok/zeok gaudek zaudek

Urroz niagok ziagok giaudek ziaudek

geawak zeawak

Irañeta niok ziok guek :. zuek ,

Baraibar neo k zeok gaik zaik

Huizi niok ziok geek .

zeek

Betelu neok zeok '

gaudek zaudek

Areso niok zeo k geek zeek

Saldias - nio k ziok : gaudek zaudek

Arano niok ziok gaudek zaudek ,

. * \

Donamuii nio k ziok ,: . .

giaudek ziaudek

godek zodek

Oderiti ntok '. zeok -: '

:,+ ':. .- : - ,.

iaik - '

Etxarri (Larraun) neo k zeok gaik zai k

. . Lezaetá , , neok T. " zeok . gaik : , zqik '- . - Azkarate neok zeok gerek ,

zerek

Ezkurra neok zeok gaudek. zaudek .. .

- * - .. Labakn -niok -:, - a

zio k gaudek zaudek

Zubieta niok ziok gaudek, zioudk ,

Óitz . ' - e / ' I

niaok '- eiaok giaudek ziaudek

Page 23: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBKI ETA EGON ADI'TZEN ALOKUTlBOAK

Doneztebe Legasa niagok niaok ziagok ziaok giaudek giaudek ziaudek ziaudek

Mugaire niagok ziagok gaudek ziaudek

Bera niok ziok gaudezik zagozik

Lesaka niok ziok

Igantzi niok ziok

giozik ziozik

giozik ziozik

Sunbila niok ziok godek zeudek

Almandoz niagok diagokhiagok gaudek diaudek/ziaudek

Arantza neok zeok gidek zidek

Aniz nia(g)ok diagok/zia(g)ok giaudek diaudek/ziaudek

Arraioz niok diok giaudek diaudek

Errazu niok diok giaudek diaudek

Jaunsaras niok/neon ziok/zeon gaudek zaudek

Beruete niok ziok gaek zaek

Arraras neok zeok gaudek zaik

Garzaron niok ziok gaudek zaudek

Beramendi nio k zeok gaik zaik

Igoa neo k zeok gaudek zaudek

Orokieta neok zeok gaudek zaudek

Muskiz niok ziok gaudek zaudek

Goldaraz niok ziok gai k zaik

Oskoz niok

Etxaleku niok ziok gaudek zaudek

Eraso neok zeok gaudek zaudek

z1ok gaudek zaudek

Ilarregi niaok ziaok

Auza niaok ziaok

Urrizola niok ziok

Page 24: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

gaudek zaudek

Elso niaok ziaok gaudek ziaudek

E r r i ~ niao ziaok gaudek zaudek

Eugi niagok ziagok giaudek ziaudek

Beorburu niok ziok gaudek zaudek

gaudek zaudek

Lanz niaok ziaok gaudek ziaudek

Latasa niaok ziaok giaudek ziaudek

Iragi niagok . . ziagok giaudek ziaudek

Mezkiriz niaok diaok gaudek diaudek

gaudek zaudek

Arizu niao k ziaok gaudek zaudek

Gaskue niaok ziaok giaudek ziaudek

Usetxi niaok ziaok giaudek ziaudek

Garralda ñago k xagok gaudek xaudek

Espartza (xuka) nioxu dioxu gaudetxu daudetxu

10.1.-EGON aditzaren aldaerak niagok (13. mapa)

1) nok: Urdiain. 2) niok: Etxarri, Arbizu, Lizarraga, Lakuntza, Arruazua,

Uharte, Irañeta, Huizi, Leitza, Areso, Saldias, Labaien, Goizueta3, Arano, Zubieta, Donamaria, Bera, Lesaka, Igantzi, Sunbila, Arraioz, Errazu, Jaunsaras, Beruete, Garzaron, Beramendi, Muskiz, Goldaraz, Oskoz, Etxaleku, Urrizola, Beorburu.

3) neok: Oderitz, Arruitz, Baraibar, Etxarri (Larraun), Gorriti, Lezaeta, Uztegi, Betelu, Azkarate, Ezkurra, Erasun, Goizueta, Arantza, Arraras, Igoa, Orokieta, Eraso.

4) niagok: Urroz, Doneztebe, Mugaire, Almandoz, Aniz5, Eugi, Iragi.

Page 25: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, iBILI ETA EGON ADITZEN ALOKUTIBOAK

5) niaok: Oitz, Legasa, Aniz, Ilarregi, Auza, Elso, Lanz, Arizu, Erripa, Latasa, Gaskue, Usetxi, Mezkiriz.

6) ñagok: Garralda. 7) nioxu: Espartza.

diagok (14. mapa) jok: Urdiain. zio k : Etxarri, Arbizu, Lakuntza, Arruazua, Uharte,

Irañeta, Huizi, Saldias, Labaien, Goizueta3, Arano, Zubieta, Donamaria, Bera, Lesaka, Igantzi, Sunbila, Jaunsaras, Beruete, Garzaron, Muskiz, Goldaraz, Oskoz, Etxaleku, Urrizola, Beorburu.

zeok: Oderitz, Arruitz, Baraibar, Etxarri (Larraun), Gorriti, Lezaeta, Uztegi, Betelu, Azkarate, Leitza, Areso, Ezkurra, Erasun, Goizueta, Arantza, Arraras, Beramendi, Igoa, Orokieta, Eraso.

ziagok: Urroz, Doneztebe, Mugaire, Almandoz6, Aniz59 6 ,

Eugi, Iragi. ziaok: Oitz, Legasa, Aniz, Ilarregi, Auza, Elso, Lanz,

Arizu, Erripa, Latasa, Gaskue, Usetxi. diagok: Almandoz, Aniz. diok: Arraioz, Errazu, Lizarraga. diaok: Mezkiriz. xagok: Garralda. dioxu: Espartza.

gaude (15. mapa) gek: Urdiain. gaudek: Etxarri, Arbizu, Uztegi, Betelu, Leitza, Ezkurra,

Erasun, Saldias, Labaien, Goizueta, Arano, Zubieta, .Mugaire, Almandoz, Arraras, Jaunsaras, Garzaron, Igoa, Orokieta, Muskiz, Eraso, Oskoz, Etxaleku, Ilarregi, Auza, Urrizola, Elso, Lanz, Arizu, Erripa, Beorburu, Mezkiriz, Garralda.

gioik: Lizarraga. geawak: Lakuntza. godek: Arruazua, Sunbila. guek: Uhuarte, Irañeta. gaik: Oderitz, Baraibar, Etxarri (Larraun), Lezaeta,

Beramendi, Goldaraz. gae k : Arruitz, Beruete. geik: Gorriti. geek: Huizi, Areso.

Page 26: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

gerek: Azkarate. giaudek: Urroz, Donamaria, Oitz, Doneztebe, Legasa,

Aniz, Arraioz, Errazu, Latasa, Gaskue, Eugi, Iragi, Usetxi.

gaudezik: Bera. giozik: Lesaka, Igantzi. gidek: Arantza. gaudetxu: Espartza.

diaudek (16. jek: ziek: zaudek:

dioik: zeawak: zodek: zuek: zaik:

zaek: zeik: zeek: zerek: zeudek: zioudek: ziaudek:

diaudek: zagozik: ziozik: zidek: xaudek: daudetxu:

mapa) Urdiain. Etxarri. Arbizu, Uztegi, Betelu, Ezkurra, Erasun, Saldias, Labaien, Goizueta, Arano, Jaunsaras, Garzaron, Igoa, Orokieta, Muskiz, Eraso, Oskoz, Etxaleku, Ilarregi, Auza, Urrizola, Arizu, Erripa, Beorburu. Lizarraga. Lakuntza. Arruazua. Uharte, Irañeta. Oderitz, Baraibar, Etxarri (Larraun), Lezaeta, Arraras, Beramendi, Goldaraz. Arruitz, Beruete. Gorriti. Huizi, Areso. Azkarate. Leitza, Sunbila. Zubieta. Urroz, Donamaria, Oitz, Doneztebe, Legasa, Mugaire, Almandoz16, Aniz16, Elso, Lanz, Latasa, Gaskue, Eugi, Iragi, Usetxi. Almandoz, Aniz, Arraioz, Errazu, Mezkiriz. Bera. Lesaka, Igantzi. Arantza. Garralda. Espartza.

11.-IBILI aditzaren oraina hika Urdiain Etxarri Arbizu nailek niillek naaillek jailek ziillek zaaillek gailtzak giiltzek gaaiztek jailtzak ziiltzek zaaiztek

Page 27: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO OMINA ETA JUAN, IBfLI ETA EGON ADIlZEN ALOKUTIBOAK

Lizarraga naaillek daaillek gaailtzek daailtzek

Iraiíeta naaillek zaaillek gaailtzek zaailtzek

Goizueta nabillak zabillak gabiltzak zabiltzak

Oitz nabillek zabillek gabiltzek zabiltzek

Lesaka nabillek zabillek gabiltzek zabiltzek

Sunbila nabillak zabillak gabiltzak zabiltzak

Jaunsaras nabillek zabillek gabiltzek zabiltzek

Muskiz naillek zaillek gailtzek zailtzek

Ilarregi nabillek zabillek

Lakuntza niaillek ziaillek giaiftzek ziailtzek

Odetitz naillek zaiHek gailtzek zailtzek

Arano nabillek zaillek gabiltzak zabiltzak

Doneztebe nabillek zabillek gabiltzek zabiltzek

Igantzi nabillek zabillek gabiltzak zabiltzak

Zugarramurdi . . nahilak . , zabtlak -

gabiltzak , &iltzak

Igoa naaillek zaailek gaaltzek zaaltzek

Oskoz naillek zaillek gailtzek . .

- , zailtzek : Elso naballek zabillek

Uharte naillek zaillek gailtzek zailtzek

Etxarri (Larraun) naillek zaillek gabiltzek zabiltzek

Zubieta nabillek zabillek gabiltzek zabiltzek

Bera nabillak zabillak gabiltzak zabiltzak

Arantza nabillak zabillak gabiltzak zabiltzak

Arraras naallek zaallek gailtzek zailtzek

Arraioz niabillek diabillek giabiltzek diabiltzek

Etxaleku naillek zaillek

- - gailtzek zailtzek

Auza nabillek zabillek

Page 28: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

gabiltzek gabiltzek gabiltzek zabiltzek zabiltzek zabiltzek

Gaskue Latasa Lanz nabillek nabillek nabillek zabillek zabillek zabillek gabiltzek gabiltzek gabiltzek zabiltzek zabiltzek zabiltzek

Usetxi Mezkiriz nia ilek niailek niailek ziabilek ziailek diailek giabiltzek giailtzek gailtzek ziabiltzek ziailtzek diailtzek

Garralda ñailak xailak gailtxak xailtxak

11.1.-IBILI aditzaren aldaerak niabilek (17. mapa)

1) nailek: Urdiain. 2) niillek: Etxarri. 3) naaillek: Arbizu, Lizarraga, Irañeta, Igoa. 4) niaillek: Lakuntza. 5) naillek: Uharte, Oderitz, Etxarri, Muskiz, Oskoz,

Etxaleku. 6) nabillak: Goizueta, Bera, Arantza, Sunbila. 7) nabillek: Arano, Zubieta, Oitz, Doneztebe, Igantzi,

Jaunsaras, Ilarregi, Elso, Auza, Gaskue, Latasa, Lanz.

8) nabilak: Zugarramurdi. 9) naallek: Arraras.

10) niabillek: Arraioz. 11) niabilek: Eugi. 12) niailek: Usetxi, Mezkiriz. 13) ñailak: Garralda.

diabilek (18. mapa) 1) jailek: Urdiain. 2) ziillek: Etxarri. 3) zaaillek: Arbizu, Irañeta, Igoa.

Page 29: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADITZEN ALOKUTIBOAK

daaillek: ziaillek: zaillek:

zabillak: zabillek:

zabilak: zaallek: diabillek: ziabilek: ziailek: diailek: xailak:

Lizarraga. Lakuntza. Uharte, Oderitz, Etxarri (Larraun), Arano, Muskiz, Oskoz, Etxaleku. Goizueta, Bera, Arantza, Sunbila. Zubieta, Oitz, Doneztebe, Lesaka, Igantzi, Jaunsaras, Ilarregi, Elso, Auza, Gaskue, Latasa, Lanz. Zugarramurdi. Arraras. Arraioz. Eugi. Usetxi. Mezkiriz. Garralda.

giabiltzak (19. mapa) gailtzak: Urdiain. giiltzek: Etxarri. - gaaiztek: Arbizu. gaailtzek: Lizarraga, Irañeta. giailtzek: Lakuntza, Usetxi. gabiltzek: Etxarri (Larraun), Zubieta, Oitz,

Doneztebe, Lesaka, Jaunsaras, Ilarregi, Elso, Auza, Lanz, Latasa, Gaskue.

gailtzek: Uharte, Oderitz, Arraras, Muskiz, Oskoz, Etxaleku, Mezkeriz.

gabiltzak: Arano, Bera, Igantzi, Arantza, Sunbila, Zugarramurdi. -

gaaltzek: Igoa. giabiltzek: Arraioz, Eugi. gailtxak: Garralda.

diabiltzak (20. mapa) jailtzak: Urdiain. ziiltzek: Etxarri. zaaiztek: Arbizu. daailtzek: Lizarraga. ziailtzek: Lakuntza, Usetxi. zailtzek: Uharte, Oderitz, Arraras, Muskiz, Oskoz,

Etxaleku. zaailtzek: Irañeta.

Page 30: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

8) zabiltzek: Etxarri (Larraun), Zubieta, Oitz, Doneztebe, Lesaka, Jaunsaras, Ilarregi, Elso, Auza, Gaskue, Latasa, Lanz.

9) zabiltzak: Goizueta, Arano, Bera, Igantzi, Arantza, Sunbila, Zugarramurdi.

10) zaaltzek: Igoa. 11) diabiltzek: Arraioz. 12) ziabiltzek: Eugi. 13) diailtzek: Mezkiriz. 14) xailtzak: Garralda.

Page 31: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADiTZEN ALOKUTiBOAK

Page 32: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 33: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:
Page 34: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 35: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADI'IZEN ALOKUTIBOAK

Page 36: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 37: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADITZEN ALOKUTIBOAK

Page 38: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 39: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADITZEN ALOKUTIBOAK

Page 40: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 41: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADllZEN ALOKUTIBOAK

Page 42: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 43: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADITZEN ALOKUTLBOAK

Page 44: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 45: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADITZEN ALOKUTIBOAK

Page 46: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 47: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADITZEN ALOKUTZBOAK

Page 48: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE

Page 49: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

NOR-EN AHALEZKO ORAINA ETA JOAN, IBILI ETA EGON ADJTZEN ALOKUTIBOAK

Page 50: NOR-en ahalezko oraina eta JOAN, IBILI eta EGON aditzen ... · PDF fileAraiz: 18 Lezaeta, 19 Betelu, 20 Uztegi, 21 Azkarate, 22 Leitza, 23 Areso, 24 Goizueta, 25 Arano. Basaburu ttikia:

INAKI GAMINDE