NAZIOARTEKO - Bizkaia.eus · Debekatuta dago, legeak jasotako salbuespenetan izan ezik, lan honen...

NAZIOARTEKOADOPZIOAK:

NESKA-MUTILEN ETAFAMILIEN EBOLUZIOA

(Haur adoptatuen psikologia etaosasun-adierazleak)

Félix Loizaga Latorre (Zuz.)

Iker I. Louzao Rojas

Maite de Aranzabal Agudo

Maite Labayru Etxeberria

ADOPZIOAE 1as azul 2/3/09 13:52 Página 5

Debekatuta dago, legeak jasotako salbuespenetan izan ezik, lan honen ko-pia egitea, banaketa burutzea eta jendaurrean zabaltzea jabetza intelektua-laren titularren baimenik gabe. Aipatu eskubideen urratzea jabetza intelek-tualaren aurkako delitutzat har daiteke (Zigor Kodea, 270 eta hurrengoartikuluak). Erreproduzio Eskubideen Espainiar Elkartea (www.cedro.org) daeskubide horien babesaz arduratzen dena.

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Foru Aldundien diru-laguntzajaso du argitalpen honek

© 2009 Deustuko Unibertsitatea. Pediatria Saila© 2009 Euskal Herriko Pediatria Elkartea

ISBN: 978-84-271-3016-6Lege Gordailua: Espainian inprimatua

Inprimatua:

Euskal HerrikoPediatria Elkartea

DeustoUnibertsitatea


NAZIOARTEKO ADOPZIOAK:NESKA-MUTILEN ETA FAMILIEN EBOLUZIOA 7

Adopziozko familiei. Haiek gabe

ezinezkoa zatekeen ikerketa aurrera ateratzea.



Deustuko Unibertsitateko HAURTZAROA, NERABEZA-ROA ETA OSASUNA ikerketa taldeak bereziki eskertu nahi ditu Ara-ba, Bizkaia eta Gipuzkoako Foru Aldundiak ikerketa honetan jarriduten arretagatik eta txostenaren argitalpena bultzatzeko ekimensutsuagatik.

Aldi berean, eskerrak eman Nafarroako Foru Aldundiaribere lurraldeko adopziozko familietan galdesortak zabaltzeagatik.

Eskerrak Deustuko Unibertsitateari (Deiker- IkerketarakoAgentziari) 2007 eta 2008 urteetan ikerketarako emandako diru-la-guntzengatik.

Euskal Herriko Pediatria Elkarteari, haur adoptatuen pe-diatriako ikerketa egiteko argitalpen honen egileei emandako lagun-tza sendoagatik.

Beste hainbat laguntzaile ezinbestez aipatu behar ditu-gu: Geraldine Sagarna galdesorten prestaketaz arduratzeagatik, Ja-vier Mugica lanaren egileekin hausnarketa maiz egiteagatik, PedroSantamaria eta batez ere Juan Carlos Imaz soziologoa, lan idatziaeta estatistikaren azterketa egin dutelako. Guztiek jarri dituzte arretaeta ezagutzak ikerketaren emaitzak sendoagoak eta hausnartuagoakizan daitezen.



AurkibideaESKERTZAK .............................................................................................. 9

SARRERA .................................................................................................. 16

ERABILITAKO ANALISI ESTATISTIKOAK ..................................................... 20

IKERTUTAKO POPULAZIOA ...................................................................... 24

EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO (EAE) HAUR ADOPTATUAK ........... 25IKERKETA HONETAKO HAURREN EZAUGARRI DEMOGRAFIKOAK ........ 26

A. Jatorria lurralde historikoen arabera ......................................... 26B. Haur adoptatuen jatorria ......................................................... 27C. Haurren sexua/generoa ........................................................... 29D. Neska-mutilen sexua/generoa jatorrizko eremuen arabera ....... 31E. Adoptatuen adina ................................................................... 31F. Adoptatuen gaur egungo adina ............................................... 33G. Adopziozko familiekin bizikidetza adina ................................... 34H. Haurraren bizikidetza adopzioaren aurretik (abegi-familia/era-

kundea) ................................................................................... 35

ADOPZIOZKO FAMILIEN EZAUGARRIAK ............................................. 36A. Galdesorta erantzuten duenaren sexua/generoa ...................... 36B. Adopzio bakarra versus adopzio anitza .................................... 37C. Adopziozko familiak: Adopzio aurretik haurrak zituztenak/hau-

rrik ez zutenak ......................................................................... 38D. Adopziozko familiak: bi gurasodunak/guraso bakarrekoak ....... 39E. Adopziorako erakundeekin harremanetan ................................ 40F. Adopziozko familiek kontsultatu dituzten Adopzio elkarte nagu-

siak .......................................................................................... 41ONDORIAK ........................................................................................ 42

ADIERAZLE PSIKOLOGIKOEN SAILKAPENA (ADOPZIOZKO HAURREN ARA-BERA) ....................................................................................................... 44

HAURREN OSASUNAREN ADIERAZLEAK ............................................. 45A. Izera barnerakoiaren adierazleak (barne-hersturadunak) .......... 45B. Izaera barnerakoiaren adierazleak (depresiboak) ...................... 46C. Izaera kanporakoiaren adierazleak (arreta/jarduera) ................. 47D. Izaera kanporakoiari lotutako zailtasunak (jokabide oldarkorra) .... 47


NAZIOARTEKO ADOPZIOAK:NESKA-MUTILEN ETA FAMILIEN EBOLUZIOA12

E. Atxikimenduaren adierazleak ................................................... 48F. Egokitze adierazleak: familian, eskolan eta gizartean egokitzea . 48G. Eskolako jardueretako errendimenduaren adierazlea ................ 49

HAURREN OSASUNAREN ADIERAZLEEN GAINEKO GALDESORTARENFAKTORE-ANALISIA ............................................................................ 50A) ERANSKINA .................................................................................... 52B) ERANSKINA .................................................................................... 53

ADOPZIOZKO GURASOEKIN ERLAZIOA DUTEN ADIERAZLEEN SAILKAPENA . 56

GURASOEN/BELDURRAK .................................................................... 57A. Adopzio-hartzaileen kezkak-beldurrak, haurraren osasunari bu-

ruzkoak ................................................................................... 57B. Adopzio-hartzaileen kezkak/beldurrak haurrak onartuak izateko . 58C. Adopziozko izaerarekin erlazioa duten kezkak/beldurrak .......... 58

GURASOEN SATISFAZIO MAILA .......................................................... 59A. Haurrarekin satisfazioa ............................................................. 59B. Administrazioaren prozesu eta tramiteekiko satisfazio maila ..... 60

A) ERANSKINA .................................................................................... 61B) ERANSKINA .................................................................................... 62C) ERANSKINA ................................................................................... 64D) ERANSKINA ................................................................................... 65

IZERA BARNERAKOIAREN ADIERAZLEEN ABOLUZIOA HAUR ADOPTATUENOSASUN PSIKOLOGIKOAN ...................................................................... 68

IZAERA BARNERAKOIA (BARNE-HERSTURA) ........................................ 70Kontsola gaitzak diren beldurrak, izuak eta kezkak ......................... 70Ondoez handiegia atxikimendu irudiengandik banatzean ............. 71Ageriko arrazoirik gabeko gorputzeko mina edo ondoeza ............. 72

BARNERAKOITASUN ADIERAZLEAK (BARNE-HERSTURADUN MOTA)ETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK ........................................ 73

A. Barne-hersturadun zailtasunen pertzepzioa eta sexua/generoa(aita/ama) ............................................................................... 73

B. Ageriko arrazoirik gabeko mina eta beldurrak. Adopziozko fami-liarekin erlazioa ........................................................................ 74

ONDORIOAK ..................................................................................... 74BARNERAKOITASUN ANTSIATSUAREN ADIERAZLEAK .................... 74BARNERAKOITASUN DEPRESIBOAREN ADIERAZLEAK .................... 76BARNERAKOITASUN DEPRESIBOAREN ADIERAZLEAK ETA IKERKETA-REN BESTE ALDAGAI BATZUK ....................................................... 78BARNERAKOITASUN DEPRESIBOAREN ADIERAZLEAK .................... 83

A ERANSKINA ..................................................................................... 85



ADOPZIOZKO HAURREN OSASUN PSIKOLOGIKOAREN KANPORAKOITA-SUN ADIERAZLEEN EBOLUZIOA ............................................................... 88

IZAERA KANPORAKOIAREN ZAILTASUNAK (ARRETA/JARDUERA) ......... 89Arreta/jarduera ............................................................................. 90Egonezintasuna/urduritasuna ........................................................ 91

KANPORAKOITASUNAREN ADIERAZLEAK (ARRETA/JARDUERA) ETA IKER-KETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK ..................................................... 92

A. Haurren sexua/generoa ........................................................... 92B. Aurretik seme-alabak izatearen eragina .................................... 92C. Arreta mantentzeko zailtasunak eta lasaitasuna. Adopziozko hau-

rren jatorriarekin duen erlazioa ................................................ 93

ONDORIAK ........................................................................................ 94IZAERA KANPORAKOIAREN ZAILTASUNAK (ARRETA/JARDUERA) .... 94IZAERA KANPORAKOIAREN ARAZOAK (JOKABIDE OLDARKORRA) . 95KANPORAKOITASUNAREN ADIERAZLEAK (JOKABIDE OLDARKORRA)ETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK .................................. 98ONDORIAK. KANPORAKOITASUNAREN ARAZOAK (JOKABIDE OL-DARKORRA) .................................................................................. 101

A) ERANSKINA .................................................................................... 104B) ERANSKINA .................................................................................... 106

ADOPZIOZKO NESKA ETA MUTILEN (EGOKITZE) OSASUN PSIKOLOGI-KOAREN EBOLUZIOAZ ............................................................................ 108

Familiara egokitzea ....................................................................... 110Eskolara egokitzea ......................................................................... 111Gizartera egokitzea ....................................................................... 112Gizarte-jokabidearen eboluzioa ..................................................... 113

EGOKITZAPEN ADIERAZLEAK ETA IKERTAREN BESTE ALDAGAI BATZUK . 114A. Barnerakoitasun adierazleak eta adopziozko haurren adina ...... 114B. Adin txikikoaren sexu/generoaren eragina ............................... 115C. Aurretik seme-alabak izatearen eragina .................................... 116

ONDORIOAK ..................................................................................... 117EGOKITZE-GAITASUNAREN ADIERAZLEAK .................................... 117ESKOLA JARDUERETAKO ERRENDIMENDUA .................................. 120

A) ERANSKINA .................................................................................... 125B) ERANSKINA .................................................................................... 127

ADOPZIOZKO HAURREN OSASUN PSIKOLOGIKOAREN (ATXIKIMENDUA)ADIERAZLEEN EBOLUZIOA ....................................................................... 130

Seme-alaben afektu adierazpenak familiak espero dituenak dira? .. 132



Elkarrekiko afektua ........................................................................ 132Begiekin kontaktua eta aurpegi-adierazpena ................................. 133

ONDORIOAK ..................................................................................... 134ATXIKIMENDUAREN ADIERAZLEAK ............................................... 134

GURASOEN KEZKA ETA ADOPZIOZKO FAMILIEN SATISFAZIO-MAILA ...... 136

GURASOEN KEZKA/BELDURRAK ......................................................... 138Seme-alaben osasunari buruzko kezka/beldurrak ........................... 138Haur adoptatuen onespen sozialari buruzko kezka ........................ 140Adopzio izaerari buruzko kezkak ................................................... 141

GURASOEN KEZKA/BELDURRAK ETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BA-TZUK .................................................................................................. 142

A. Haur adoptatuaren adina eta gurasoen kezka/beldurrak .......... 142B. Adopzio-hartzailearen sexu/generoa eta adopzio izaeraren bel-

durrak ..................................................................................... 143C. Adopzio izaerari buruzko beldurrak eta aurretik seme-alabak

izatearen eragina ..................................................................... 144D. Gurasoen beldurrak, zailtasun psikologikoak eta adoptatutako

haurren jatorria (Haurra iristean) .............................................. 145

ONDORIOAK ..................................................................................... 146GURASOEN KEZKA/BELDURREN ADIERAZLEAK ............................. 146GURASOEN SATISFAZIO MAILA ADOPZIO PROZESUAREKIN ......... 147

Adopziozko haur bat izateko gurasoen ahaleginak ................... 147Haurraren egokitze prozesuarekin satisfazio maila .................... 148Haurren ezaugarriekin satisfazio maila ..................................... 149Administrazio tramiteekin satisfazio maila ................................ 151

GURASOEN SATISFAZIO MAILA ETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAIBATZUK ........................................................................................ 152

A. Gurasoen kezka eta haur adoptatuaren adina ..................... 152B. Haurren ezaugarri fisikoekin satisfazio-maila eta adin txikikoen

aurretiko bizikidetza ........................................................... 153C. Jatorrizko herrialdeetan egindako tramiteekin satisfazio maila

eta haurraren sexu/generoa ............................................... 153D. Jatorrizko herrialdeetan egindako tramiteekin satisfazio maila

eta haurraren jaioterria ....................................................... 154E. Abegi-herrialdeko tramiteekin satisfazio maila eta adopzio

mota .................................................................................. 155

ONDORIOAK ..................................................................................... 156GURASOEN SATISFAZIO MAILA ADOPZIO PROZESUAREKIKO ....... 156

IKERKETAREN ONDORIO OROKORRAK .................................................... 158

IKERTUTAKO LAGINAREN GAINEKO ONDORIOAK ............................. 160



ADOPZIOZKO HAURREN OSASUNAREN ADIERAZLEEN GAINEKO ON-DORIOAK ........................................................................................... 161GURASOEN ADIERAZLEEN GAINEKO ONDORIOAK ............................ 166

AIPAMENAK ............................................................................................. 168

ADOPZIOZKO HAURTZAROA. PEDIATRIA TXOSTENA .............................. 172

SARRERA ............................................................................................ 173Pediatrarengana ............................................................................ 173Gabeziaren eragina ....................................................................... 174

TRESNAK ETA METODOA ................................................................... 175

EMAITZAK .......................................................................................... 177Jatorrizko herrialdeetako aurre-adopzioen txostenak ..................... 177Gure herrialdetan adoptatutako haurrentzako protokoloaren jarrai-pena ............................................................................................. 178Aspektu orokorrak ......................................................................... 178Adopzio-aurreko datuak ................................................................ 179Txertaketa ..................................................................................... 180Gaixotasunak eta patologiak ......................................................... 181B Hepatitisa .................................................................................. 183Lues .............................................................................................. 184GIB infekzioa ................................................................................. 184Hesteetako parasitoak ................................................................... 184Tuberkulosia ................................................................................. 184Beste patologia fisiko batzuk ......................................................... 185Malnutrizioa eta hazkuntza ........................................................... 185Garapen fisikoa eta psikomotorea ................................................. 187Garapen alterazioak ...................................................................... 188Hizkuntza atzerapena .................................................................... 189Portaera soziala ............................................................................. 190Egokitzapen sozialaren gakoak ...................................................... 192Patologia neuropsikiatrikoak .......................................................... 193

ONDORIOAK ..................................................................................... 193

BIBLIOGRAFIA .................................................................................... 195


Sarrera


17NAZIOARTEKO ADOPZIOAK:

NESKA-MUTILEN ETA FAMILIEN EBOLUZIOA

Gizakiok eta familiek prozesu biologikoetara jotzen duguseme-alabak izateko. Hala ere, bai iraganean eta baita orain, betiizan da adopziozko neska-mutilen heziketa eta zainketaren bidezaitatasuna eta amatasuna garatzeko aukera. Adopzioa herrialdeanbertan (adopzio nazionala) zein kanpoko herrialdetan (nazioartekoadopzioa) egin daiteke. Adopzioa babesik gabeko adin txikikoen on-gizate eta osasuna ziurtatzeko neurria da.

Gaur egun aldaketak daude familia ereduetan (Valdivia, 2006)eta ondorioz adopzio-hartzaileen profiletan: adoptatzea erabakitzenduen familia ugalkorra, familia guraso bikoa, familia guraso baka-rra edo genero bereko bi gurasodun familia. Adopzioaren ingurukoerrealitatearen izaera gero eta heterogeneoagoa azpimarratu beharda. Halaber, ikerketek erakusten dutenez aldaketa handiak daudeadopzioaren inguruan, nazioarteko adopzio masiboa nabarmentzendelarik.

Koherentziaz emandako heziketak ilusioa, ahalegina, konstan-tzia eta laguntza afektiboa eskatzen ditu adoptatuaren eta adopzio-hartzaileen arteko lotura eta atxikimendua areagotzeko. Ilusio asko,anbibalentzia ez gutxi, eta frustrazio batzuk ezartzen dira adopzioz-ko familiek eta/edo adin txikiko adoptatuek aurretik bizi izan dituz-ten prozesuetan. Familia sisteman beste kide bat sartzen denean he-ziketa eta lotura prozesu berriak sortzen dira.

Neska-mutilek bizi izandako abandonu egoerak erantzun ga-beko galderak sortzen ditu eta batzuetan epe labur edo ertainerasortu daitezkeen (agian ez) zailtasunak. Ezin dira baztertu haur adop-tatuen historia fetala eta aurretik pairatutako gabezia egoera. Bada-kigu adopzioaren aurretik egoera larriak bizi izan dituztela haurreketa familietan onartuak izaten direnean garapen fisikoan eta psikolo-



gikoan azkartu egiten direla. Adopziozko familiek berdinduko dituz-te haurrek pairatutako gabeziak.

Ikerketa honetan zera aztertu nahi dugu, zein adierazle gara-tzen den positiboki eta zeintzuk diren berdintzen zailagoak adop-ziozko familientzat eta adoptatuentzat. Orokorrean, ikertzaileekdesberdintasun handiak aurkitu dituzte adoptatuen artean, bainaguztiek baieztatzen dute familiek ekarpen handia egiten diotelaadoptatuaren hobekuntza eta garapenari. (Barajas y cols. 2001; Mi-rabent y Ricart, 2005; Loizaga 2006, Lapastora y Velasquez, 2007).

Ikerketa honetako adopziozko familiak Araba, Bizkaia eta Gi-puzkoako Herrialde Historikoetatik datoz (Nafarroatik datozen bestehainbatekin batera). Ikerketa taldeak1 ardatz gisa hartu ditu haurren-gan ematen den garapen psikologikoa, giza eta osasun garapenaeta familiek adopzio prozesuari buruz duten ikuspuntua. Euskal He-rriko Pediatria Elkarteari2 esker sartu ditugu osasunaren eboluzioarengaineko datuak. Haurrak gure erkidegora heldu zirenetik lortutakoaurrerapen psikologikoak eta osasunari dagozkienak aztertzea izanda gure asmoa.

Ikerketa honetako haurrek batez beste sei urte daramatzate fa-milietan. Haurren eta familien garapena errealitate polemikoa da,nahiko ezezaguna eta ia sistematizatu gabea. Azken urteotan egin-

1 Deustuko Unibertsitateko Haurtzaroa, Nerabezaroa eta Osasun Psikolo-gikoa ikerketa taldeak Adopziozko Familiekin zerikusia duen ikerketa mota babes-ten du. Taldeak Familia eta Adopzioaren gaineko monografiko berezia argitaratuzuen 2006an. (Revista Letras de Deusto, 111, Vol. 36). Familiari eta adopzioari bu-ruzko ikuspuntu desberdinak batu ziren lan hartan.

Taldea liburu bat lantzen ari da gaur egun: Adoptar hoy. Nuevas estrategias.Lan horretan hogeita hamar kide ari dira (beste unibertsitateetako irakasleak, esta-tuko adituak eta teknikariak), adopzio gaietan aholkularitza eta ikerketa lanetan.

Ikerketa taldeko kideek Nazioartean adoptatuen ongizate eta integrazioa: di-ziplina anitzeko ikuspuntuak izenez ezagutzen den Sare Nazionalean dihardute. Ki-de desberdinak ari dira atxikimendua, lotura eta adopzio-egoerak ikertzen.

2 Euskal Herriko Pediatria Elkartea, aurretik zebilen adoptatuen osasunegoera aztertzen eta parte hartu zuen 2005ean Osasuna adopzioetan. Familientza-ko gida argitalpenean. Haietako kide batzuk adopziozko familietan eragin handiaizan duten txostenetan parte hartu eta lagundu dute, Senaturako adopzio txoste-nean adibidez.



dako ikerketek argia ekarri dute arlo honetara (Berastegui 2005, Pa-lacios y cols 2007). Ikerketa hori estatuan orain arte bildutako laginikhandiena da. Ikertutako populazioa homogeneoa da, lotura histori-koekin uztartutako Erkidego Autonomoetakoa baita: Euskal Herriaeta Nafarroakoa.

Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako Foru Aldundiek adop-ziozko familiei galdesortak bidaltzen lagundu ziguten orain dela biurte. Eta keinu horri esker, haur adoptatuen garapen ebolutiboarengaineko informazio esanguratsua ematen zuten 434 galdesorta (lu-rralde horietan nazioarteko adoptatuen %22k erantzun zuten galde-sorta) bildu ditugu. Era berean, Aldundiei esker argitaratu da, adop-ziozko familiek eta euren seme-alabek lortutako aurrerapen handiaerakusten duen liburua.

Liburuak hainbat atal ditu. Hasieran adin txikikoen eta euren fa-milien ezaugarriak azaltzen dira, ondoren ikerketak oinarrian dituenadierazle eta/edo itemak azaltzen dira. Lanaren atal nagusienak aldepsikologikoaren eta osasunaren garapena hiru une desberdinetan is-latzen du (adin txikikoa heltzean, familiarekin urtebete bizi ondoreneta gaur egun). Azkenean, ondorio orokorrak eta erreferentzia biblio-grafikoak agertzen dira. Espero dugu adopziozko familiek eta adop-zioaren munduan interesaturik dauden beste lagun batzuek ere, argi-talpen honekin bukatzen den hainbat urteko lanaz gogoeta egin etagozatuko dutela.


Erabilitako analisiestatistikoak




Behar diren analisiak egiteko kalkulu estatistiko desberdi-nak egin dira SPSS programa informatikoarekin. Ondoren agertzendira garatutako estatistika eragiketa nagusiak:

FREKUENTZIAK

Ikerketaren oinarrizko datuak frekuentzien (ehunekoak etadatu absolutuak) analisi deskriptiboaren bidez lortu dira. Hiru oina-rrizko une aztertu dira: haur adoptatua adopziozko familiara iristendenean, handik urtebetera eta gaur egun). Baliodun ehunekoakerabili dira soilik, galdutako balioak alboratuta (erantzun gabeko ite-mak). Baliteke lortutako emaitzak errealitatean baino baikorragoakizatea, hainbat adierazletan galdutako balioak n=30 balioaren gai-netik baitaude.

KORRELAZIOAK

Erabilitako korrelazio nagusia Pearsonena da. Eragiketa honekadierazleen arteko lotura aztertzea ahalbidetzen du. Adierazle guz-tiak jarri dira korrelazioan (mutilak, neskak eta adopzio-hartzaileak).Korrelazioa -1 eta +1en artean dabil eta adierazgarria izan behar du(p<.005) kontuan hartzeko. Mantendu diren korrelazioen balioak0,3ren edo -0,3 gainetik daude.



NEURRIEN ERKAKETA (T-STUDENT)

T-student analisiari esker adierazleen batez bestekoarekin eta 2talderekin diferentzia esanguratsua dagoen aztertu daiteke; adibidez,neska/mutikoen eta adopzio-hartzaileen (aita eta ama) sexu/generoa-ren arabera. Diferentziak kontuan hartu dira esangura p<.008ren gai-netik egon denean.

ANOVA

Bariantzaren analisia erabili da hainbat taldeen puntuazio des-berdinen arteko esangura kontuan hartzeko, adoptatutako haurrenadierazleen arteko diferentzia esanguratsuak jatorrizko lurraldeen ara-bera, adibidez. Diferentziak kontuan hartu dira esangura p<.005rengainetik agertu denean.

FAKTORE-ANALISIA

Analisi honek neska-mutil eta adopzio-hartzaileen adierazleenazpian dauden faktoreen azterketa bultzatzen du. Varimax errotazioaerabili da eta hari esker faktore bakoitzeko adierazleen saturazioabaieztatu da. Ikerketan garrantzi handia (edo txikiagoa) duten adie-razleak aztertzea ahalbidetu du probak.

FIDAGARRITASUN PROBAK

Fidagarritasun probak probaren barneko tinkotasunaren azter-keta ahalbidetzen du eta ondorengo analisietan sartzea merezi duenesaten du. Erabilitako indizea Crombach-en a izan da.

NAHASKETA-ALDAGAIEN ANALISIA

Adoptatutako haurren sexuak/generoak maiz izan du eragi-na beste aldagaietan. Sexuak/Generoak nahasketa sor zezakeen


batzuetan era desberdinean banatzen zelako eta eragina zuen la-ginaren analisian. Horretarako X2 analisia geruzaka erabili da, ze-hazteko zein erlaziotan sexuak/generoak beste bi aldagaiekin na-hasten zuen erlazioa.



Ikertutako populazioa




EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO (EAE)HAUR ADOPTATUAK

2006an 1.934 familiak zituzten nazioartean adoptatuta-ko haurrak Euskal Autonomia Erkidegoan. Familia horiek 2.224 adintxikiko haur hezten dituzte eta bakoitzak batez besteko 1,15 hauradoptatu dauka; horrek esan nahi du familia batzuek haur bat bainogehiago adoptatzen dutela. Adopziozko familietan %74,76 da na-zioartean adoptatutako haurren kopurua, eta beste %25 inguru Er-kidegoan bertan (adopzio nazionala) egiten dena. Zenbaki absolu-tuetan esanda, 2004. urtean Europako Erkidegoko lehena etamunduko bigarrena izan zen Espainia adopzioetan. Lan eta Gizartegaietarako Ministerioaren arabera, atzerritik ekarritako 24.042 hauradoptatu ziren 1997 eta 2004 urteen artean.

Nazioartean adoptatutako haurren banaketa honako hau dalurraldez lurralde Euskal Erkidegoan: Araban, adoptatutako hau-rren %17,54, Bizkaian %49,51 eta Gipuzkoan %32,96. Familiaguztiei bidali zitzaien gure ikerketaren galdesorta beraiek (gal-desorta psikologikoa) eta pediatrek erantzun zezaten (osasun gal-desorta).

Euskal Herrian nazioarteko adopzioetan neska gehiago adop-tatzen dira (%63) eta gutxiago mutilak (%37). Txinaren eragina eida horren zergatia, gehienbat neskak eskaintzen dituelako adop-zioetarako.

Gure ikerketan Euskal Komunitateari historikoki lotutako Nafa-rroako Autonomia Erkidegoko adopziozko familiak (nazioarteanadoptatutako haurrak dituztenak) ere sartu nahi izan ditugu.



IKERKETA HONETAKO HAURREN EZAUGARRI DEMOGRAFIKOAK

Foru Aldundietara itzulitako galdesortak 434 izan dira (familiabatzuek pediatria atala itzuli zuten, beste batzuek galdesorta psiko-logikoa eta askok galdesorta biak)1. Txostena jaso zuten familietatik%22,5 inguruk erantzun zuen. Ikertua izateko lagin interesgarria.Hala ere, emaitza orokorragoak lortzeko parte hartze handiagoa na-hiko genukeen guztiok (ikertzaileok, erakundeek eta adopziozko fa-milien elkarteek).

A. Jatorria lurralde historikoen arabera

Gure ikerketako lagina honela banatzen da:

• Arabako 80 haur (%18)

• Bizkaiko 126 haur (%29)

• Gipuzkoako 144 haur (%33)

• Nafarroako 68 (%16)

• Lurraldea aipatzen ez den 16 inkesta (%4)

1 Ikerketan parte hartu duten 434 familietatik, 418k inkesta psikologikoaerantzun zuen eta 418k gehitu zuen pediatria inkesta. Beraz, parte hartu duten 16familiak, soilik osasun inkesta edo psikologia inkesta bete dute. Ikerketa bietan Biz-kaia ageri da nabarmen, familia guztiek bete zituztelako ikerketa tresna biak.



Deigarria da Gipuzkoako familien parte hartzea, lurralde ho-rrek ez baitu nazioarteko adopzioen gehiengoa.

B. Haur adoptatuen jatorria

Jasotako inkesta batzuetan ez da zehazten haurren jatorria (43inkesta, %10). Ikuspegi orokor batek adierazten du Txina dela nagu-siki haurren jatorria (78 haur, %17,9).

Errusia (72 haur, %16,4) eta bere eragin-eremu europarra diraadoptatzeko helmuga gogokoena: Ukrainia (36, %8,2), Errumania(33, %7,6), Bulgaria (22 haur, %5,1), Bielorrusia2 (haur 1, %0,2), Po-lonia (haur 1, %0,2)

Latinoamerikako herrialdeak nazioarteko adopzioetarakoerreferenteak dira: Kolonbia (49 haur, %11,2), Peru (%3,4), Hon-duras (%3,4), Bolivia (%2,5), Txile (%1,1), Brasil (%0,9), Salvadoreta Mexiko (%0,7 bakoitzak), Guatemala, Nikaragua, Panama etaDominikar Errepublika (%0.5), Venezuela eta Costa Rica (%0,2bakoitzak).

ArabaBizkaiaGuipuzkoa Nafarroa Zehaztu gabe

%16

%33 %29

%4 %18

Adopziozko familien bizilekua (lurraldea)

2 Baliteke kasu hau Errusiar Erkidegokoa izatea



Mundu Asiatikora lotutako beste herrialde batzuk osatzen du-te gure lagina: India (%3), Vietnam (%0,2), Nepal (%0,2).

Atal honen ikuspegi globala errazteko eta ondorengo besteanalisi batzuetarako, herrialdeak “jatorriaren eremuak” izendaturi-ko taulan elkartu ditugu:

3 Litekeena da Portugalen adoptatutako haurra, Portugaleko antzinako ko-lonietako herrialde batetik etorri izana.

ErrusiaTxinaBeste batzuk Kolonbia

Zehaztu gabe Errumania Ukrainia Bulgaria

%24

%9 %18

%17

%11%8%8

%5

Haurren jatorrizko herrialdeak

Ekialdea Txina, India, Nepal, Vietnam

Ekialdeko Europa Errusia, Errumania, Bulgaria, Ukrainia, Polonia

Latinoamerika Kolonbia, Peru, Honduras, Costa Rica, Bolibia,Txile, Brasil, Salvador, Dominikar Errepublika,Guatemala, Venezuela

Afrika Etiopia

Beste batzuk Portugal3

Haur adoptatuen jatorriaren eremuak


C. Haurren sexua/generoa6

Osasun inkestan eman behar zuten sexua/generoari buruzko in-formazioa (418 galdesorta jaso dira). Espero genuen bezala, gure iker-


Jatorriaren araberako ehunekoak4 horrela ateratzen dira: Ekial-deko Europak laginaren %40 osatzen du eta Latinoamerikak %28.Eremu bien artean laginaren erdia baino gehiago osatzen da. Ekial-deak (Txina barne, gure laginean haur gehienen jatorria) %22 osa-tzen du eta hirugarren geratzen da. Lagina osatzeko geratzen denbeste zatia haurren jatorria zehazten ez duten inkestek osatzen du-te (%10)5. Teknikari eta erakundeek hurrengo ikerketan zorrotz az-tertu beharko luketen balio handia da hori.

4 Ez da sartzen “beste batzuk” –en ehunekoa (Etiopian adoptatutako haurbati eta Portugalen adoptatuko beste bati dagokie)

5 Harrigarria da jatorria aipatzen ez duten kasuen kopuru handia, item horifamiliak eta sendagileak betetzeko zen osasun atalean baitzegoen.

6 Bi kasutan ez da generoa aipatzen.

EkialdeaEkialdeko Europa

Erantzun gabe

Latinoamerika

Erantzun gabe

Haurren jatoriaren eremuak

%22

%28

%40

%10

%0


Euskal Autonomia Erkidegoko ikerketek eskaintzen dituztendatuetan neskek %63a osatzen dute eta mutilek %37a. Baina gurelagina genero kontuan berdinduta agertzen da. Ondorengo anali-sietan ikusiko dugu adoptatuen sexuak/generoak osasun adierazlee-kin duen erlazioa.


ketan neska adoptatuen kopurua handixeagoa da: 226 neska, hau da% 54,32; eta adoptatutako mutilak 190 dira, hau da % 45,68.

MutilakNeskak

Adoptatutako haurren sexua/generoa

226

190

AurreikusitakoaIkerketa

Sexua/generoaNeskakMutilak

Neska-mutilen proportzioa ikerketan(aurreikusitakoaren arabera)

706050403020100

%


E. Adoptatuen8 adina9

Adinaren aldagaia kontuan hartuta deskribatuko dugu orain la-gina. Haurrak adoptatuak izan eta gure Erkidegora heldu zireneko adi-


D. Neska-mutilen sexua/generoa jatorrizko eremuen arabera7

Grafikoak argi erakusten du mutilak batez ere Ekialdeko Euro-patik eta Latinoamerikatik datozela (Ekialdetik 3 kasu, arraroagoaden arren), eta neskak eremu guztietatik datozela, batez ere Ekialde-tik (Txina).

7 Aurretik aipatu da familien %10ek ez duela zehaztu haurren jatorria.8 Haur adoptatuez hitz egiten dugunean, gutxienez hiru adin mota izan

behar ditugu kontuan: a) adoptatzean adoptatuak duen adina b)familiarekin biziizandako urteak edo familian egon denean izan duen adina c) adoptatuak orainduen adina.

9 Grafikoaren balioak ehunekotan.

NeskakMutilak

Ekialdeko Europa Ekialdea Latinoamerika

Sexu/Genero banaketa jatorrizko eremuen arabera

109

55

3

90

63

51

140

160

180

120

100

8060

40

20

0


Hilabeteak, urtebete eta bi urte zituztenek %46 osatzen dute.Datu horrek adierazten du adopzio gehienak haurrak oso txikiak dire-nean egin direla, ez dutela adopzioaren eta inguruko prozesuarenkontzientzia handirik. 80 haur adoptatu ziren bizitzaren lehenengo ur-tean (%19,13). Urte bat eta bi urteren artean adoptatutako haurrakgehienak ziren: 114 (%27,27). Ia ume bitik bat, bi urte bete aurretikizan dira adoptatuak.

2 eta hiru urteko haurrak 71 (%16,98) dira. Hiru urtetik gora-koen (eta 4 urtera arte), kopurua asko jaisten da: 34 (%8,13). Lau


nari dagokio datu hau. Adina aldagaia, era honetan aztertuta, giltzanagusienetako bat da familian, gizartean eta eskolan egokitze positi-boak lortzeko. Emaitzek erakusten digute hona heltzean haurren batezbesteko adina 2,27 urtekoa zela, 2,32ko desbiderapenarekin. 27 kasu-tan (%6) ez da aipatzen haurraren adina adoptatua10 izan zenean.

0 urte 1 urte 2 urte 3 urte 4 urte 5 urte 6 urte

7 urte 8 urte 9 urte 10 urte 11 urte 12 urte 13 urte

Haurraren adina adoptatua izan zenean

100

120

80

60

40

20

0

10 Baliteke gurasoek ez jakitea adoptatu zituzten haurren adin zehatza.



urterekin: 35 (%8,37). Bost urterekin 22 daude (%5,26) eta 6 urte-rekin soilik 11 (%2,63).

7 urtetik gorako 25 haur besterik ez ditugu eta beherantzegiten du haurren kopuruak adinak gora egitean: 7 urterekin: 9(%2,15); eta 8 urterekin, 7 (%1, 67). 9 eta 10 urterekin 3 hauradin, bakoitzean (%0,71); haur bakarra 12 urterekin (%0,23) etabi 13 urterekin (%0,47).

0 tik 2 urtera 2 tik 4 urtera 4 tik 6 urtera

6 urtetik gora Ez du erantzun

%14

%9%6

%25

%46

Adopziozko adina(adin multzoak)

F. Adoptatuen gaur egungo adina

Galdesorta erantzun denean, adopzio-hartzaileen seme-ala-ben batez besteko adina 9,76 (desbiderapen tipikoa 3,29) izan da.Gure lurraldean urteak daramatzaten haurrak aurkitu ditugu, ge-hiengoaren adina 6 eta 12 urteren artean dago. Gehiengoak LehenHezkuntza ikasten du.



5 etik 7 urtera 8 tik 10 urtera 11 tik 13 urtera

14 tik 16 urtera 17 urtetik gora

23,4

8,93,8

26,1

37,8

Adoptatutako haurren gaur egungo adina

G. Adopziozko familiekin bizikidetza adina

Haurrek familiekin elkarbizitzan daramatzaten urteei deitukodiegu bizikidetza adina. Haur adoptatua zein adinetan egon denadopziozko familian integratua esaten digu adin horrek. Haur adop-tatuak aurretik bizi izan dituen balizko gabeziak berdintzeko, adop-ziozko familiek inbertitu dituzten urteen berri ere ematen digu. Gu-re ikerketak esaten digu batez beste 7,49 urte igaro dituztelafamilietan (desbiderapen tipikoa 2,34)



3 tik 4 urtera 5 etik 6 urtera 7 tik 8 urtera

9 tik 10 urtera 11tik gora

18,7

9,74,6

33,2

33,8

Bizikidetza adina(haurraren adina adopziozko familian)

H. Haurraren bizikidetza adopzioaren aurretik(abegi-familia/erakundea)

Adopzioa gertatu aurretik nortzuk izan duten haurraren ar-dura batzen du galdesortak. Haurrak erakunde berezietan egonzitezkeen (umezurtz-etxeak, abegi-etxeak), abegi-familietan edo-ta bietan. Emaitzen arabera inkestatuen gehiengoak, 411, (%94)erantzun du galdera. Hau da, adopziozko familiek badakite adop-zioaren aurretik non bizi izan diren adoptatutako seme-alabak.

Erantzun zituztenetatik, 287 (%69,82) haur dira soilik erakun-deetan egondakoak. Beste 78 (%18,97) haur soilik familietan egon-dakoak. Eta azkenik, proportzio txikiago batean, egoera bietanegondako haurrak aurkitzen ditugu: familiekin bizi izan dira eta gai-



nera, erakundeetan egon dira. 46 (%11,19) inkesta dira baldintzahorretan egondakoenak.

Familiak Erakundeak Biak

%11 %19

%70

Adopziozko haurren iragana

ADOPZIOZKO FAMILIEN EZAUGARRIAK

A. Galdesorta erantzuten duenaren sexua/generoa

Aitak ala amak, nork erantzuten zuen aipatzeko aukera ematenzen galdesortan. Gure laginean 333 (%80) inkesta erantzun dituzte11.85 familiak (%20) ez zion galdera horri erantzun. Espero zenez, galde-sorta gehienak adopziozko haurren amek erantzun zituzten, eta gra-fikoak erakusten duenez 243 (%72,97) erantzun zituzten amek eta 90(%27,02) aitek.

11 Datu hau familiek erantzun zituzten inkesta psikologikoan eskatzen zen.



B. Adopzio bakarra versus adopzio anitza

Zenbat familiak adoptatu du haur bat edo gehiago jatorrizkoherrian? 358 familiak (%87,53) haur bakarra adoptatu dute, baina51 kasutan adopzio anitza izan da (%12,47), gutxienez bi haur eka-rri baitituzte.

Ama Aita

Galdesorta erantzun zuen kidea

300

250

200

150

100

50

0

243

90

Adopzio bakarra Adopzio anitza

Adopzio bakarra/ anitza

%12

%88


116 kasu horietatik, adopzioaren aurretik familiek haur adop-tatuak eta haur biologikoak zituzten. Ikerketaren barruan, lehenen-go kasuan 51 familia aurkitzen ditugu, hau da %43,9. Aurretiazizandako haur biologikoei dagokienez, 57 galdesorta aurkitzen di-tugu, %49,1. Kopuru osoaren %2,5, 3 kasu, aurretiaz haur biologi-


C. Adopziozko familiakAdopzio aurretik haurrak zituztenak/ haurrik ez zutenak

Interesgarria deritzogu adopziozko familiek, haurrak adop-zioan hartu aurretik, umerik (biologikoak edo adoptatuak) ba-zuten jakiteari. Galdera hori pediatriako inkestatik erantzun zen416 (%99,52) galdesortetan12. Lautik batek inguru, hau da adop-ziozko familietatik 116k (%27,89), izan dituzte haurrak adop-zioaren aurretik. Beste 300 (%72,11) familietan ez zegoen ume-rik aurretik.

12 Balio hau kontuan hartzen da, pediatria atalean parte hartu dutenenarabera.

Aurretik haurrekin Aurretik haurrik gabe

Adopzioaren aurretik izandako seme-alabak

%28

%72



koak eta adopziozko beste haur bat/batzuk aurkitzen ditugu eta 5kasu daude erantzunik gabe.

Adopzio-aurreko seme-alaben izaera

%3%4

%44%49

Adoptatuak Biologikoak

Biak Erantzunik gabe

D. Adopziozko familiak:Bi gurasodunak/ guraso bakarrekoak

Bi gurasodun familiak (bi kide heterosexual gurasotzat) 375(%89) dira. Azpimarratu behar dugu, herrialde batzuk (Txinahaien artean) oso zorrotzak direla gurasoak aukeratzeko orduaneta eskakizunetako bat, bi gurasodun familia heterosexuala iza-tea dela.

Adoptatzen duten guraso bakarreko familiek, emakumea iza-ten dute gurasoa. Hori gertatzen da 37 kasutan (%9). Ohikoa ez ba-da ere, adopzioa 3 kasutan eman zaio gizonezko bati (%1) eta bes-te 3 kasutan ez da galdera erantzun.



Guraso bakarra emakumea Bi gurasodum

Guraso bakarra gizona

%1

Adopziozko familia mota (bi gurasodun/guraso bakarra)

%9

44%44%49%49%

Erantzunik gabe

%8989

%1

E. Adopziorako erakundeekin harremanetan

Familia batzuk adopzio-hartzaileen elkarteekin jarri dira ha-rremanetan. Horrela izan da gutxi gorabehera (%38) 156 familia-tan, baina beste %62 ez da inolako erakunderekin harremanetanjarri.


F. Adopziozko familiek kontsultatudituzten Adopzio elkarte nagusiak13

Adopzio elkarteekin harremanetan jarri ziren familiek elkarte-aren izena emateko aukera izan zuten. Ondoko grafikoan agertzendira kontsultatutako elkarte nagusiak.


Bai Ez

Adopzio elkarteekin harremanetan jarri diren familiak

%38

%62

13 UME ALAIA. Bizkaia eta Gipuzkoako adopziozko familien elkarteahttp://www.umealaia.com

ADECOP. Nazioarteko adopzioaren elkarteen federazioahttp://www.adecop.org/web/

AFAC. Txinan adoptatzen duten familien elkarteahttp://www.afacinfo/

ASALDENIA Haur adoptatuaren defentsarako Arabako elkarteahttp://www.asaldenia.org/inicio.htm

PANDAhttp://www.pandanavarra.org/



ONDORIOAK

Euskal Herrian eta Nafarroan 2006an nazioarteko adopzioanhartutako 2.224 haur dituzten 1.934 familia aurkitu ditugu. Adopziogehienak Bizkaian egin dira, eta ondoren Gipuzkoan.

Gure ikerketan familia guztien %22k hartu du parte, Gipuz-koako gurasoek eman dute ikerketarako lagin gehien. 434 galde-sorta batu dira, batzuk psikologia atalekoak (familiek erantzundako-ak) eta beste batzuk osasun inkestak (familia eta sendagileekinbatera erantzundakoak). 18 familiak galdesorta bakarrarekin hartudute parte.

Neska-mutil gehienak Europako Ekialdetik datoz, ondoren La-tinoamerikatik eta Ekialdetik (gehienbat, Txinatik). Neskak mutilakbaino pixka bat gehiago dira laginean, baina errealitatean, neskakdira nagusi. Ekialdean adoptatuen gehiengoa neskak dira, eta Euro-pako Ekialdean adoptatutakoak, ordea, mutilak nagusiki.

Ia erdia (%50) bi urtebete aurretik izan dira adoptatuak. Bes-te %25 bi eta lau urteren artean. Neska-mutil gehienak erakundee-

Harremanetarako adopzio elkarte nagusiak

%51

%17

%7

%16

%9

ADECOP ASALDENIA UME ALAIA

AFAC PANDA


tan bizi izan dira adoptatuak izan aurretik. Galdesorta erantzutendenean adoptatuen (gaur egungo) batez besteko adina 9 urtekoada eta 7 urte inguru bizi izan dira adopziozko familiarekin.

Psikologia galdesorta amek erantzuten dute gehienbat. Osasu-naren gaineko inkesta pediatrek erantzun dute. Familia gehienak bigurasodunak dira (%90), baina %10 guraso bakarrekoak dira (ema-kumea arduraduna delarik).

Batez ere amek erantzun dute (ia galdetutakoen 2/3ak) psi-kologia inkesta. Familia gehienek haur bakarra adoptatzen duteeta hona heltzean neba-arrebarik gabe bizi ohi da. Baina beste%25ek neba-arrebak dituzte etxe berrian. Neba-arreba horietatikerdiak inguru izan ziren adoptatuak eta beste erdiak seme-alababiologikoak dira. Familien %38k Adopzio Erakundeen harremaneiesker burutu du prozesua. Adopzio-hartzaileek Ume Alaia izan du-te gogokoen.



Adierazle psikologikoensailkapena (adopziozko haurrenarabera)




Analisiak errazteko galdesortaren itemak ondoko irizpi-deen arabera sailkatu ditugu:

• Izaera barnerakoiaren adierazleak: barne-hersturadunak etadepresiboak

• Izaera kanporakoiaren adierazleak: arreta/jarduera eta joka-bide oldarkorra

• Atxikimenduaren adierazleak

• Egokitzearen adierazleak: familian, eskolan eta gizartean

• Eskolako jardueretako errendimenduaren adierazlea

HAURREN OSASUNAREN ADIERAZLEAK

A. Izaera barnerakoiaren adierazleak (barne-hersturadunak)

Barne-herstura duten haurren jarrera aztertzen duten ite-mak dira, tentsio handia sortzen die haurrei, osasun arazo fisikoeta psikologikoak sor ditzakete, eta zeharka beldur eta izu gehia-go. Beraz, haurrek segurtasun handiagoa bilatzen dute familietan(normalean amarekin). Amak umea lasaitzen du, atxikimendu tin-koak garatuz. Izaera barnerakoiaren arazoek autonomiaren ga-rapena eragozten dute eta arazo gehiago sortzen dute adopzioz-ko familietatik banatzeko orduan. Galdesortaren itemak ondokohauek dira:



B. Izaera barnerakoiaren adierazleak (depresiboak)

Haurren tristezia eta errudun sentimenduekin zerikusia dutenadierazleei dagokie. Bi seinale horiek auto-estimua baxuarekin lotu-ta daude. Izaera barnerakoi depresiboen arazoak (neskak eta mutile-tan) aurreko atalean azaldutako barne-herstura sintomekin agertzendira sarri. Galdesortaren itemak ondokoak dira:

1 Itemen ondoan dauden zenbakiek galdesortan duten lekua adierazten dute.

IZAERA BARNERAKOIAREN ADIERAZLEAKAZTERTZEKO ITEMAK(Barne-hersturadunak)

1. 1Gorputzean ondoeza edo mina sentitzen du ageriko arrazoirik gabe.

5. Beldurtuta, kezkati agertzen da baina ez da kontsolatzeko edo la-saitzeko modurik.

11. Ondoeza handia izaten du ezagunengandik banatzen denea etapertsona horien babesa bilatzen du lasaitzeko.

IZAERA BARNERAKOIAREN ADIERAZLEAKAZTERTZEKO ITEMAK

(mota depresiboa)

9. Ezereztasun eta erru sentimentuak ditu eta desengainua hartzen dubere buruarekin.

10. Triste dago arrazoirik gabe.



C. Izaera kanporakoiaren adierazleak (arreta / jarduera)

Adierazle hauen intentsitate handia giza eta eskola harrema-netan nabarmentzen da. Sozializazioa dago kolokan, haurrek ezdute lanean, jolasetan, hitz egitean arretarik jartzen eta egonezineta urduri agertzen dira, lasaitzeko zailtasunak dituzte. Batzuetan,gaizki egokitzen dira eskolara. Galdesortaren itemak ondokohauek dira:

IZAERA BARNERAKOIAREN ADIERAZLEAKAZTERTZEKO ITEMAK

(arreta / jarduera)

3. Zailtasunak ditu jardueretan arreta mantentzeko, erraz galtzen duarreta.

4. Egonezina du eta urduria da: zalapartatsua da, txanda itxarotekozailtasunak ditu.

D. Izaera kanporakoiari lotutako zailtasunak (jokabidea oldarkorra)

Zailtasun hauek desobedientziarekin, gezurrak esatearekin etabesteak gogaitaraztearekin dute zerikusia. Orokorrean, jarrera horiekeragozpenak sortzen dituzte familietan, haurra murgilduta dagoentestuinguruetan gehiago nabarmentzen eta ikusten direlako sinto-mak. Adopziozko familientzako gatazka sorburu handiak dira. Gal-desortaren itemak ondoko hauek dira:

IZAERA BARNERAKOIAREN ADIERAZLEAKAZTERTZEKO ITEMAK(jokabide oldarkorra)

6. Ez ditu aginduak betetzen.

7. Gezurretan, zirikatzen edo erasotzen ibiltzen da nahi duena lortze-ko edo betebeharrak saihesteko.



E. Atxikimenduaren adierazleak

Adin txikikoen eta familien arteko lotura noranzko bitakoa da.Afektu, sufrimendu eta minezko jokamoldetan laguntza, segurtasu-na eta bitartekotasuna espero da bai haurren aldetik eta baita fami-lien aldetik ere. Bi adierazle izaten dira erreferente: begiradarekinarreta erakutsi eta afektuzko eta maitasunezko jarreren noranzkobiak mantendu. Galdesortaren itemak ondoko hauek dira:

ATXIKIMENDUAREN ADIERAZLEAKAZTERTZEKO ITEMA

12. Bistarekiko kontaktua saihesteko joera du edo giza harremanetara-ko eta elkarreraginerako egokiak ez diren jarrerak ditu (begirada,aurpegi-espresioa).

13. Ez ditu onartzen edo ez du erantzuten ematen zaizkion afektuzkoseinaleei.

35. * GAUR EGUN, zure seme-alabak erakusten dituen afektuzko adie-razpenak zuk espero zenituenak direla uste duzu?2

F. Egokitze adierazleak:familian, eskolan eta gizartean egokitzea

Egokitzea neurtzen da umeek ohitura osasungarriekin eta gi-zarteratze egokiarekin testuinguru desberdinetan bizitzeko dutengaitasuna aztertuta.

Hiru dira arlo garrantzitsuenak. Familia esparruan espero dahaurrak irekiak izatea, etxeko lanetan laguntzea, beste anai-arrebe-kin eta familia osoarekin integratzea. Eskola esparruan ikasketak go-goz egiteko, ikaskideekin errespetuzko harremanak izateko eta esko-

2 (*). Asteriskoarekin markatutako itemak osagarriak dira, beraz, bigarrenmailakotzat hartzen dira galdesortan.



lako zuzendariak eta irakasleek aipatzen dituzten arauak mantentze-ko gai izan behar du. Gizarte-egokitzea eskolatik kanpo izaten dutenbizitzan ematen da, parkeko harremanetan, eskolaz kanpoko ekin-tzetan edo urtebetetze batera doazenean. Galdesortaren itemak on-doko hauek dira:

EGOKITZE-ADIERAZLEAKAZTERTZEKO ITEMAK

14. Familia ingurura moldatzeko zailtasunak ditu (heziketa mota, fa-

milien ohiturak...).

15. Eskolara/haurtzaindegira egokitzeko zailtasunak ditu (heziketa

mota, ohiturak...).

8. Lagunak egiteko, besteekin harremanetan jartzeko arazoak ditu.

16. *Portaera soziala: egokia/lotsatia/hiperaktiboa.

G. Eskolako jardueretako errendimenduaren adierazlea

Neska-mutilek eskola prozesuetara eta eskola giroan sortzendiren harremanetara egokitu daitezke. Hala ere, batzuk zailtasunakdituzte irakasleek ematen dizkieten lanak betetzeko. Horregatik na-hi izan dugu ezagutu gai horri buruz familiek duten iritzia. Berariaz-ko itema sartu zen:

ESKOLA JARDUERETAKO ERRENDIMENDUARENADIERAZLEA AZTERTZEKO ITEMA

2. Eskolako lanak eta jarduerak burutzeko zailtasunak.



HAURREN OSASUNAREN ADIERAZLEEN GAINEKOGALDESORTAREN FAKTORE-ANALISIA

Adierazle guztiek ematen diote galdesortari pisua eta indarra.Salbuespen gisa “ageriko arrazoirik gabeko mina eta ondoeza” ite-ma kendu daiteke (edo beste era batera adierazi).

1. faktorea: ESKOLA ETA IKASKETA ESPARRUA

Lehen faktore honek adierazle guztien bariantzaren %33,9azaltzen du. “Eskola eta ikasketa esparrua” deitu ahal zaio. Adop-ziozko familientzat eskolak eta ikasketek duten pisua eta indarraadierazten du. Adopzio-hartzaileek balio handia ematen diote se-me-alaben heziketa egokiari, haurren egokitzeari eta ikasketetanzailtasunak ez izateari. Eskola munduarekin zuzenean zerikusia ezduten adierazle batzuk ere aurkitzen dira faktore honen barruan.Zerikusi handia dute adibidez, familia esparruko egokitzearekin etaerruduntasun sentimenduekin, nola edo hala ikasketen esparruaneragina baitute.

LEHEN FAKTOREAN INPLIKATUTA DAUDEN ADIERAZLEAK“ESKOLA ETA IKASKETEN ESPARRUA”

a. Eskola zailtasunak izatea/ez izateab. Eskola sistemara egokitzeac. Arreta mantentzead. Erruduntasun eta ezereztasun sentimenduak izatea



2. faktorea: ATXIKIMENDUAREN ESPARRUA

Faktore honek bariantzaren %9,23 azaltzen du eta “atxiki-menduaren esparrua” dei dakioke. Adierazle hauek inplikatzen di-tu: afektuzko elkarrekikotasuna, begiekin kontaktu egokia ez izateaeta jokabide oldarkorra –kanporakoitasuna (izaera zabalduena). La-gunak egiteko/gizartera egokitzeko zaitasunak ere inplikatzen ditu.Aurreko faktorean bezalaxe, familia esparruko egokitzea zeharkadago inplikatuta.

BIGARREN FAKTOREAN INPLIKATUTA DAUDEN ADIERAZLEAK“ATXIKIMENDUAREN ESPARRUA”

a. Elkarren arteko afektuab. Begiekin kontaktu egokiac. Gaur egun gezurrak esan, zirikatu, erasod. Giza harremanetarako zailtasunake. Familian gaizki egokitua

HIRUGARREN FAKTOREAN INPLIKATUTAKO ADIERAZLEAK“PORTAERA KANPORAKOIA: ARRETA ETA URDURITASUNA”

a. Obedientzia / desobedientzia

b. Lasaitasuna / urduritasuna

c. Arreta mantentzea / arreta gabezia

3. faktorea: PORTAERA KANPORAKOIA:(ARRETA/LASAITASUNA/OBEDIENTZIA)

Hirugarren faktoreak bariantza osoaren %7,84 azaltzen du.“Portaera kanporakoia: arreta/urduritasuna” dei dakioke. Atal hone-tako lehenengo zatian lehenago deskribatutako kanporakoitasun ar-loan sartutako adierazleak gehitzen ditu.



4. faktorea: PORTAERA BARNERAKOIA

Laugarren faktoreak %6,99 azaltzen du. “Barne-hersturadunbarnerakoitasunaren adierazleak” deituko diogu eta aurretik azaldu-tako barnerakoitasunaren itemak biltzen ditu.

LAUGARREN FAKTOREAN, INPLIKATUTAKO ADIERAZLEAK:“BARNERAKOITASUN JARRERA”

a. Atxikimendu-irudi direnengandik banatzeko beldurrab. Arrazoi gabeko tristeziac. Erruduntasun sentimenduakd. Kontsola zailak diren beldurrak eta izuak

A ERANSKINA

Probaren fidagarritasuna

Adierazle guztiak (adopziozko familiara heltzerakoan, urtebeteraeta gaur egun)

Kasuen prozesamenduen laburpena

N %

Baliodunak 263 60,2

Kasuak Baztertutakoak 171 39,8

Guztira 434 100,0

a Prozesuaren aldagai guztietan oinarritutako zerrenda bidez baztertuta



Fidagarritasun estatistikoak

Cronbach alfa Ale kopurua

,941 45

Azalpena: Probaren barne-sendotasuna egokia da.

B ERANSKINA

Haurren adierazleen faktore-analisia gaur egun

Komunalitateak

Hasieran Hustuketa

Mina eta ondoeza gaur egun 1,000 ,260

Eskola zailtasunak gaur egun 1,000 ,781

Arreta mantentzea gaur egun 1,000 ,720

Egonezina eta urduritasuna gaur egun 1,000 ,659

Beldurrak eta izuak gaur egun 1,000 ,423

Aginduak ez bete gaur egun 1,000 ,659

Gezurrak esan eta gogaitarazi gaur egun 1,000 ,518

Lagunak egiteko zailtasunak gaur egun 1,000 ,434

Erruduntasun sentimenduak gaur egun 1,000 ,629

Arrazoirik gabeko tristezia gaur egun 1,000 ,618

Banatzeko beldurra gaur egun 1,000 ,655

Begiekin kontaktu egokia gaur egun 1,000 ,550

Elkarren arteko afektua gaur egun 1,000 ,598

Familian egokitzea gaur egun 1,000 ,566

Eskolan egokitzea gaur egun 1,000 ,638

Hustuketa mota: osagai nagusien analisia.



Guztizko bariantza azaldua

Osa- Hasierako auto-balioa Kanporaketaren Errotazioaren berbidurara

gaiak berbidurara batutako saturazioak

batutako saturazioak

Guz- Barian- Metatu- Guz- Barian- Metatu- Guz- Barian- Metatu-

tira tzaren % tako % tira tzaren % tako % tira tzaren % tako %

1 5,098 33,989 33,989 5,098 33,989 33,989 3,035 20,233 20,233

2 1,385 9,232 43,221 1,385 9,232 43,221 2,124 14,161 34,394

3 1,176 7,840 51,061 1,176 7,840 51,061 1,950 12,999 47,394

4 1,049 6,992 58,053 1,049 6,992 58,053 1,599 10,659 58,053

5 ,953 6,357 64,409

6 ,823 5,486 69,895

7 ,761 5,070 74,965

8 ,704 4,692 79,658

9 ,632 4,212 83,870

10 ,560 3,731 87,601

11 ,488 3,255 90,856

12 ,473 3,151 94,007

13 ,397 2,646 96,653

14 ,292 1,949 98,602

15 ,210 1,398 100,000

Hustuketa metodoa: Osagai Nagusien analisia.



Osagai errotatuen matrizea

Osagaia

1 2 3 4

Mina eta ondoeza gaur egun ,395 –,191 ,002 ,259

Eskola zailtasunak gaur egun ,846 ,075 ,242 ,040

Arreta mantentzea gaur egun ,753 ,115 ,374 ,011

Egonezina eta urduritasuna gaur egun ,342 ,050 ,734 ,011

Beldurrak eta izuak gaur egun ,309 ,181 ,286 ,462

Aginduak ez bete gaur egun ,059 ,100 ,789 ,149

Gezurrak esan eta gogaitarazi gaur egun ,315 ,515 ,379 ,099

Lagunak egiteko zailtasunak gaur egun ,491 ,419 –,002 ,130

Erruduntasun sentimenduak gaur egun ,603 ,230 –,051 ,458

Arrazoirik gabeko tristezia gaur egun ,291 ,250 –,159 ,667

Banatzeko beldurra gaur egun –,108 ,046 ,325 ,732

Begiekin kontaktu egokia gaur egun ,105 ,724 –,004 ,122

Elkarren arteko afektua gaur egun –,028 ,764 ,094 ,068

Familian egokitzea gaur egun ,380 ,484 ,374 ,217

Eskolan egokitzea gaur egun ,650 ,351 ,285 ,101

Hustuketa metodoa: Osagai Nagusien analisia. Errotazio metodoa: Varimax normalizazioa Kaiserrekin.

Errotazioa 10 iteraziokin bateratu da.


Adopziozko gurasoekinerlazioa duten adierazleensailkapena




Atal honetako aldagaiak hiru eremutan biltzen dira:

• Gurasoen ardurak/kezkak (seme-alabaren osasuna, adop-ziozko haurren onarpena, eta adopzioaren inguruko bestegai batzuk)

• Satisfazioa (neska edo mutilarekin eta administrazio-proze-suekin)

• Beste arlo batzuk (heziketa lana eta adopziorako elkarteekinharremana)

GURASOEN KEZKAK / BELDURRAK

Ikerketaren hasieratik pentsatu genuen adopziozko familieneta adin txikikoen balizko beldur elkartuen ebaluaketa egitea. Galde-sortak gurasoak izan ditzaketen balizko beldur horien informazioabiltzen du, haurren osasunaren, familiatik kanpo onartuak izateareneta adopzioaren inguruko beste gai batzuen ingurukoa.

A. Adopzio-hartzaileen kezkak/beldurrak,haurraren osasunari buruzkoak

Epe laburrean ager daitezkeen arazo fisiko eta psikologikoakgertatzeari buruzko bi galdera sartzen dira. Galdesortaren itemakondoko hauek dira:



B. Adopzio-hartzaileen kezkak/beldurrakhaurrak onartuak izateko

Ohiko familiak eta adopziozko familiak kezkatuta egoten di-ra euren seme-alaben onarpen sozialagatik. Batik bat familiakobeste kide eta lagunengandik jasotzen duten onarpenak kezka-tzen ditu.

OSASUNAREKIN ZERIKUSIA DUTEN

KEZKAK/BELDURRAK AZTERTZEKO ITEMAK

Zeri beldur...

27. …nire semeak/alabak arazo fisikoak izateari.28. … nire semeak/alabak arazo psikikoak izateari.

HAURRAREN ONARPEN SOZIALAREKIN ZERIKUSIA DUTENKEZKAK/BELDURRAK AZTERTZEKO ITEMAK

Zeri beldur...

29. … nire familian (osaba-izebak, aitona-amonak) baztertua izateari.30. … nire lagunartean baztertua izateari.

C. Adopziozko izaerarekin erlazioa dutenkezkak/beldurrak

Atal honetan soilik adopziozko familiek bizi ditzaketen alda-gaiak sartzen dira, adibidez: adopzioarekin zerikusia duten gaiak,haurra adopzio prozesuaz jabetzea eta jatorrizko familiaren bilaketa.Atal honetan sartu diren itemak ondo hauek dira:



GURASOEN SATISFAZIO MAILA

Adopziozko familiek ahalegin handiak egiten dituzte euren se-me-alabek jatorriko herrialdeetatik dakartzaten gabeziak konpent-satzeko. Atal honetan, seme-alaben ezaugarri fisiko eta psikologiko-ari, egokitze orokorrari, jatorrizko eta abegi- herrialdeetako tramiteeiburuz gurasoek daukaten satisfazio maila ikertzen saiatzen gara.

A. Haurrarekin satisfazioa

Atal honetan gurasoek haurrekin duten satisfazio maila ikertunahi dugu, alde fisikoa/psikologikoa eta egokitzearena. Atal honetansartutako itemak ondoko hauek dira:

ADOPZIO EGOERAREKIN ERLAZIOA

DUTEN KEZKAK/BELDURRAK

IKERTZEKO ITEMAK

Zeri beldur...

31. … haurrekin gai konprometigarriez hitz egiteari (adoptatua dela

esateari, adibidez).

32. … adoptatua dela konturatzen denean izango duen erreakzioari.

33. … guraso biologikoekin ez egotea niri leporatzeari.



B. Administrazioaren prozesu eta tramiteekiko satisfazio maila

Adopzio-prozesua luzea izaten da (urte eta erdi batez bes-te). Gurasoek urrun bidaiatu behar dute, seme-alabaren arduraduten beste herrialdeetako erakundeekin kontaktuan jarri, kulturaadministratibo berri batekin negoziatu eta gure lurraldeetara itzu-li… Prozesua ez da erraza. Atal honetan sartutako itemak ondokohauek dira:

GURASOEN SATISFAZIOAAZTERTZEKO ITEMAK

Ezaugarri fisikoak/psikikoak/egokitzearenak

36. Haurraren ezaugarriak: itxura fisikoa eta osasuna.37. Haurraren ezaugarri psikologikoak: izaera, nortasuna,…38. Haurraren egokitze-prozesuaren garapen orokorra.

34*. GAUR EGUN, haur adoptatua duzulako, haur adoptaturik ez du-ten familiek baino arreta eta ahalegin gehiago egiten duzula us-te duzu?1

1 (*). Asteriskoarekin markatutako itemak osagarriak dira, beraz bigarrenmailakotzat hartzen dira inkesta honetan.

GURASOEN SATISFAZIO MAILAIKERTZEKO ITEMAK

Administrazioarekiko tramiteak

39. Haurraren jatorrizko herrian izandako adopzio prozesu eta tra-miteak.

40. Abegi-herrian egindako adopzio prozesu eta tramiteak.



A. ERANSKINA

Kezken/Beldurren probaren fidagarritasunaAdierazle guztiak (haurra familiara heldu zenean eta orain)

Kasuen prozesamenduaren laburpena

N %

Baliagarriak 388 88,8

Kasuak Baztertuak 46 11,2

Guztira 434 100,0

Prozesuaren aldagai guztietan oinarritutako zerrendaren arabera egindako baz-terketa.

Cronbachen Alfa N ale

,772 14


Oharra: Probaren fidagarritasuna egokia da.



B. ERANSKINA

Gurasoen kezken/beldurren adierazleen faktore-analisia

Komunalitateak

Hasieran Hustuketa

Zailtasun fisikoen beldur gaur egun 1,000 ,733

Arazo psikologikoen beldur gaur egun 1,000 ,710

Familiak baztertzearen beldur gaur egun 1,000 ,643

Lagunek baztertzearen beldur gaur egun 1,000 ,750

Gai konprometituez hitz egitearen beldur gaur egun 1,000 ,549

Adoptatua dela konturatzearen beldur gaur egun 1,000 ,760

Familia biologikoarekin ez egotearen beldur gaur egun 1,000 ,558

Hustuketa metodoa: aldagai nagusien analisia




Osa- Hasierako auto-balioa Saturazioen Errotazioaren berbidurara

gaiak gehitzeak eta gehitutako saturazioak

taula



1 2,098 29,973 29,973 2,098 29,973 29,973 1,828 26,111 26,111

2 1,565 22,352 52,325 1,565 22,352 52,325 1,538 21,974 48,085

3 1,040 14,859 67,184 1,040 14,859 67,184 1,337 19,099 67,184

4 ,794 11,350 78,534

5 ,602 8,595 87,129

6 ,497 7,102 94,231

7 ,404 5,769 100,000

Hustuketa metodoa: osagai nagusien analisia.


Osagaiak

1 2 3

Zailtasun fisikoen beldur gaur egun ,221 –,080 ,823

Arazo psikologikoen beldur gaur egun –,018 ,321 ,779

Familiak baztertzearen beldur gaur egun –,021 ,785 ,160

Lagunek baztertzearen beldur gaur egun ,075 ,862 ,007

Gai konprometituez hitz egitearen beldur gaur egun ,716 –,116 ,152

Adoptatua dela konturatzearen beldur gaur egun ,871 –,022 ,041

Familia biologikoarekin ez egotearen beldur gaur egun ,709 ,233 ,045

Hustuketa metodoa: osagai nagusien analisia

Errotazio metodoa: Varimax eta Kaiser normalizazioa

Errotazioak 4 iteraziokin konbergitzen du.



Oharra:

1. Guraso-adierazle guztiek ekarpen handia egin diote gurasoenkezka/beldurrei.

2. Lehenengo faktoreak bariantzaren %29,97 azaltzen du. Faktorehau ADOPZIO IZAERAREN GAINEKO KEZKAK/BELDURRAK alorra-ri dagokio. Inplikatutako itemak:

a. Adopzioari buruzko konpromisozko egoerez hitz egitea

b. Adoptatua dela konturatzean seme/alabaren erreakzioa

c. Familia biologikoarekin ez egotea leporatzea

3. Bigarren faktoreak bariantzaren %22,35 azaltzen du eta ADOPTA-TUAREN ONARPEN SOZIALAREKIN ZERIKUSIA DUTEN KEZKAK/BEL-DURRAK arloari dagokio. Inplikatutako itemak:

a. Lagunek baztertzea

b. Gainontzeko familiak baztertzea

4. Hirugarren faktoreak bariantzaren %14,85 azaltzen du eta OSA-SUNAREKIN ZERIKUSIA DUTEN KEZKAK/BELDURRAK alorrari da-gokio. Inplikatutako itemak:

a. Osasun arazo fisikoak izatea

b. Osasun arazo psikikoak izatea

C. ERANSKINA

Gurasoen satisfazioaren probaren fidagarritasunaAdierazle guztiak (haurra adopziozko familiara heltzean eta gaur egun)

Kasuen prozesamenduen laburpena

N %

Baliodunak 403 92,2

Kasuak Baztertutakoak) 31 7,8

Guztira 434 100,0

a. Prozesuaren aldagai guztietan oinarritutako zerrendaren arabera egindakobazterketa.



Cronbachen Alfa Nale

,500 5


Oharra:

Adierazle horien guztien fidagarritasuna nahiko baxua da. Etorkizu-nean egin daitezkeen ikerketetan probari fidagarritasun handiagoa eman-go dioten itemekin osatu beharko da arlo hau.

D. ERANSKINA

Gurasoen satisfazio adierazleen faktore-analisia

Komunalitateak

Hasieran Hustuketa

Satisfazioa haurraren ezaugarri fisikoekin 1,000 ,439

Satisfazioa haurraren ezaugarri psikikoekin 1,000 ,698

Satisfazioa haurraren egokitze-prozesuan 1,000 ,724

Satisfazioa haurren jatorrizko herrialdean egindakoprozesu eta tramiteekin 1,000 ,690

Satisfazioa haurren xede herrialdean egindako prozesueta tramiteekin 1,000 ,694





Osa- Hasierako auto-balioa Saturazioen gehitzeak Errotazioaren berbidurara

gaiak eta Hustela taula gehitutako saturazioak



1 1,900 38,006 38,006 1,900 38,006 38,006 1,858 37,164 37,164

2 1,345 26,902 64,908 1,345 26,902 64,908 1,387 27,744 64,908

3 ,743 14,862 79,770

4 ,622 12,447 92,217

5 ,389 7,783 100,000



Osagaiak

1 2

Satisfazioa haurraren ezaugarri fisikoekin ,656 ,093

Satisfazioa haurraren ezaugarri psikikoekin ,836 –,007

Satisfazioa haurraren egokitze-prozesuan ,851 ,024

Satisfazioa haurren jatorrizko herrialdean egindakoprozesu eta tramiteekin ,078 ,827

Satisfazioa haurren xede herrialdean egindako prozesueta tramiteekin ,008 ,833


Errotazio metodoa: Varimax normalizazioa Kaiserrekin

Errotazioak 3 iteraziokin konbergitu du.



Oharra:

1. Gurasoen adierazle guztiek ekarpen handia egiten diote gurasoenkezka/beldurrei.

2. Lehenengo aldagaiak bariantzaren %38 azaltzen du. GURASOENSATISFAZIOA HAURRAREKIN arloari dagokio. Ondoko item hauekditu:

a. Satisfazioa haurraren egokitze-prozesuarekin

b. Satisfazioa haurraren ezaugarri psikologiko eta izaerarekin

c. Satisfazioa haurraren ezaugarri fisikoekin

3. Bigarren faktoreak bariantzaren % 26,9 azaltzen du. SATISFA-ZIOA PROZESU ETA TRAMITEEKIN arloari dagokio. Ondoko itemhauek ditu:

a. Satisfazioa harrera herriko tramiteekin

b. Satisfazioa jatorrizko herriko tramiteekin


Izera barnerakoiaren adierazleeneboluzioa haur adoptatuenosasun psikologikoan1




Atal honetan izaera barnerakoiarekin zerikusia dutenosasun psikologikoaren adierazleak aztertuko ditugu. Haur adopta-tuetan nolako eragina duten ikusiko dugu, hiru une oinarrian hartu-ta: adopziozko haurra familia berrian sartzen denean, urtebete iga-ro ostean izandako garapena eta gaur egunean.

Atalean aurrera eginez ikasiko dugu:

a) nola iristen diren haurrak gure lurraldera.

b) lehen urtean bizi duten egokitze-garapena aztertuko dugu.

c) adierazlearen gaur egunera arteko joera aztertuko dugu.

Adopziozko familiek pairatu behar dituzten zailtasun ohikoe-nak eta aldatzen zailenak direnak aztertuko dira ikerketan. Izaerabarnerakoiaren adierazleak ikerketaren beste adierazleekin ere erka-tuko dira eta kontuan hartuko da gainontzeko aldagaiekin duten er-lazioa, adibidez adin txikikoen sexua/generoa, adopziozko familiamota, aurretik izandako seme-alaben presentzia…

Izaera barnerakoiak bi motatan sailkatuta daude: depresiboaeta barne-hersturaduna. Azken hau kontsola ezineko barneko ego-nezina, beldurra eta izuak eragiten dituen jokabideei dagokie. Gu-rasoekiko gehiegizko dependentzia sortzen du sarri. Adierazle de-presiboak erruduntasun, ezereztasun edo ageriko arrazoirik gabeko

1 Hurrengo ikerketetan, atal honen barruan agertzen diren adierazleak, fak-tore bakarraren barruan egon beharko lirateke (bitan banatu gabe: barne-herstura-dunak eta depresiboak). Faktoreen analisiak (ikus eranskina) erakusten du faktore ba-karra agertzen dela indartsu. Kasu honetan IZAERA BARNERAKOIAREN ADIERAZLEAKizango litzateke izen egokiena.



tristeziei dagozkie. Disfuntzio horrek poztasun eza eta barneko su-frimendu subjektiboa eragiten du.

Orokorrean, eta espero zen bezala, arazoak hobetu eta positi-boki garatzen direla ikusten dugu. Halaber, intzidentzia desberdinaematen da adin txikiko batzuen eta besteen artean, zailtasun depre-siboak dira gehien agertzen direnak, nahiz eta haur talde txiki batierasan.

IZAERA BARNERAKOIA (BARNE-HERSTURA)2

Barne-hersturarekin lotzen diren adierazleak sartzen dira, adi-bidez, medikoki frogatu ezin diren minak, beldur eta izu kontsolagaitzak, familiarengandik banatzeko zailtasunak. Adierazle hauekguztiek autonomia prozesua zailtzen dute. Adopziozko haurren%25ek pairatzen ditu barne-herstura adierazleak beste herrialdebatzuetatik datozenean eta gainditu egiten dituzte familietan mur-giltzearekin batera. Familiek egindako lanak eta segurtasun sentsa-zio berriak oso azkar jaitsarazten dute adierazleen eragin negatiboa,asko gutxitzen baita.

Kontsola gaitzak diren beldurrak,izuak eta kezkak

Haur talde handi batek (%18,2; 72 haur) gurera iristen de-nean izuak eta beldurrak izaten ditu. Atxikimenduak eta familialoturak haurren hobekuntza nabarmena eragiten du, azkenean%4,3ra (17 haur) jaitsi arte. Beldurrak eta izuak pausoz pauso des-agertzen dira eta ez dute indar handirik adopziozko familietan bar-neratzen direnean.

2 Baztertutako kasuak ez dira kontuan hartzen atal honetan.



Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Adierazle honek haurraren esko-la-egokitzearekin du korrelazioa (r= -0,36**). Hau da, beldur gehien dituz-ten haurrak ez dira ondo egokitzen. Halaber, erlazio esanguratsua dagobarnerakoitasun depresiboaren adierazleekin (hurrengo atalean agertzendira: erruduntasun sentsazioa (r=0.36**) eta ageriko arrazoirik gabeko tris-tezia (r=0.35).

Ondoez handiegia atxikimenduirudiengandik banatzean

Barne-herstura sufritzen duen talde barnerakoiaren adierazlenagusia dela ikus dezakegu. Adopziozko etxera heltzean, adopzioz-ko haurrak (%28; 111 haur) ez dira ondo sentitzen gurasoengandikaldentzen direnean eta babes handia behar dute lasaitzeko. Hobe-kuntza nagusiena (beste adierazleetan bezalaxe) adopziozko etxeanematen duten lehenengo urtean ematen da (13,4 puntu jaisten dazailtasuna duten %14,2n). Adierazle honetan etengabe ematen dahobekuntza eta gaur egun %8,6n mantentzen da (33 haur).

Kontsola gaitzak diren beldur eta izuak

Hona iristean Urtebetera Gaur egun

91,6 95,7

81,8

120

100

80

60

40

20

0

8,418,2

4,3

%

Arazorik gabe Arazoekin



Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Aldagai honek ez du erlazio na-barmenik beste adierazleekin.

Ageriko arrazoirik gabeko gorputzeko mina edo ondoeza

Adopziozko etxera heltzean soilik %2,9k pairatzen du (12haurrek). Eta %1,3ra jaitsi da (5 kasu) gaur egun. Haur gutxi daudeadierazle honek kaltetuta. Zailtasun hori duten haurrek (%1,3) luza-roan mantentzen dute.

Ondoez handiegia atxikimendu irudiengandik banatzean

85,8 91,4

72,4

27,6

100

80

60

40

20

0

14,28,6


%


Ageriko arrazoirik gabeko mina eta ondoeza

97,1 99 98,7

72,4

2,9

100

120

80

60

40

20

01 1,3

%





Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Ikerketako adierazle batzuk ko-rrelazio esanguratsua dute item honekin. Baina gutxi batzuek baino ez du-te korrelazio handia. Nabarmentzekoa da adopziozko haurraren adinarekin(r= 0.23**) duen erlazioa. Adoptatutako haur nagusiagoen artean agerikoarrazoirik gabeko ondoez/min handiagoak ematen dira.

BARNERAKOITASUN ADIERAZLEAK (BARNE-HERSTURADUNMOTA) ETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK3

A. Barne-hersturadun zailtasunen pertzepzioa etasexua/generoa (aita /ama)

Batez bestekoen kenduraren kalkuluak erakusten du gurasoensexuak/generoak eragina duela seme-alabak ikusteko moduan. Aitekbaino gehiago, amek ikusten dituzte haurrak zailtasun handiagore-kin barne-hersturadun izaera barnerakoien adierazleetan.

3 Atal honetako grafikoetan agertzen diren puntuazikoak, disfuntzionala-goak dira, altuagoak diren neurrian.

Barnerakoitasun adierazleak- barne-hersturadunak(aita/amaren sexuarekin/generoarekin erlazioa)

Ama Aita

0

Arrazoirik gabekomina

Kontsola gaitzakdiren beldureta minak

0,5 1 1,5


ONDORIOAKBARNERAKOITASUN ANTSIATSUAREN ADIERAZLEAK

Irakurketa zehatzak erakusten digu adopziozko haurrek etxeberrian sartu ziren unean barnerakoitasun zailtasunak izan zituztela%25 kasutan, “atxikimendu irudiengandik banatzekoan ondoez ge-hiegi” (banaketaren antsia) adierazlea frekuentzia gehiagorekineman dela, ondoren “kontsola gaitzak diren beldur eta izuak” adie-razlea dator. Ondoeza eta min fisikoak ia ez dira ematen osasun ara-zorik gabeko umeengan.


B. Ageriko arrazoirik gabeko mina eta beldurrakAdopziozko familiarekin erlazioa

Adopziozko familiak (guraso biko/guraso bakarrekoa) eraginadu barnerakoitasun antsiatsuen adierazleen mailaren pertzepzioan.Guraso bakarreko familiak dira puntuazio altuena lortzen dutenak.Ondoren datorren grafikoak erakusten digu esaten ari garena.

Barnerakoitasun antsiatsuaren adierazleak(adopziozko familia mota)

Guraso biko familiakGuraso bakarreko familiak

0 0,5 1 1,5

1,26

1,13

1,63

1,33

2

Arrazoirik gabekomina

Kontsola gaitzakdiren beldureta minak


Joerak erakusten duenez, barne-herstura motako barnerakoita-sun sintomak %9ren inguruan daude finkatuta adopziozko popula-zioan, adierazle guztiak barne. Alde handiarekin “familiarengandikaldentzean sortutako ondoeza” adierazlea indartsu mantentzen daadopzio-prozesu guztian, adin txikikoen %8,6n du eragina; ondo-ren “beldur eta izuak” adierazle doa %4,3n (17 haur). Adierazle ho-nek neskengan du eragin gehiago eta nabarmen jaisten da hauradoptatuen bizitzan. Bestalde, “osasun arrazoirik gabeko ondoeza”adierazleak gorakada arina egiten du adoptatuak nagusiagoak direnheinean.

Gurasoen sexuak/generoak eragina du adierazleak interpreta-tzerakoan. Amek ikusi ohi dituzte seme-alabak barne-hersturadunbarnerakoitasun puntuazio okerragoekin. Guraso bakarreko haurrekpuntuazio okerragoak lortzen dituzte arlo hauetan.


Adopziozko familiarekin urtebete bizi ondoren, hobekuntza iafinkatutako prozesua da. Hamabi hilabetetan hobera egin duten hau-rrek jarrera funtzionala/disfuntzionala mantenduko dute etorkizunean.

Barnerakoitasun antsiatsuaren adierazleen eboluzioa

Kontsola gaitzak diren beldur eta izuak

Ondoez gehiegia alde egitean

Mina eta ondoeza osasun arazorik gabe

0

5

10

15

20

25

30 27,6

14,2

8,4

1,3

4,3

8,6

18,2

2,91

Iristean Urtebetera Gaur egun



BARNERAKOITASUN DEPRESIBOAREN ADIERAZLEAK

Arlo honetan bi kontu sartzen dira: ageriko arrazoirik gabekotristezia eta ezereztasun/erruduntasun sentimenduak. Adin txikiko-engan depresioaren seinaleak nagusiak dituztenetatik (batzuetan)desberdinak direla dakigun arren, adierazle biak dute zerikusia hau-rren joera depresiboarekin.

Ezereztasun eta erruduntasun sentimenduak

Adin txikikoak adopziozko familietan integratzen direnean, tal-de txiki batek, %7 inguruk (26 kasu) ditu ezereztasun, erruduntasuneta norbere buruaren hutsegite sentimenduak. Lehenengo urteannabarmen egiten dute aurrera, baina gaur egun, ia %5ek (18 haur)jarraitzen du barnerakoitasun depresiboarekin lotutako emozio ho-riekin. Haurrek lehenago pairatu dituzten mina eta sufrimendua is-latzen du ezereztasun/erruduntasun sentimenduak eta bizitza osoansentituko dute.

0

1020304050

607080

90100 95,192,8

7,2 4,9 4,9

95,1



Ezereztasun edo erruduntasun sentimenduak



Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Ezereztasun eta erruduntasunsentimenduak dituzten haurren eskolako errendimendua eskasagoa izangoda ziurrenik (r= 0.7**), eta haien arreta eta kontzentrazio gaitasuna txikia-goak izango dira (r= 0.42**). Erlazio handia dago beraz, adierazle honekneurtzen duen haurraren eskolaratze eta auto-estimuaren artean(r=0.43**eskolara egokitzea). Haurren giza harremanak eta lagunak egiteko gaitasu-na ere kaltetuak izaten dira erruduntasun sentimenduak handiagoak dire-nean.Baina erruduntasun eta ezereztasun sentimenduek (auto-estimu ezkorrarenoinarria) familiara egokitzea oztopatzen dute, adopziozko familia osoan dueragina (r=0.39).Adopziozko haur nagusiagoengan ikusten da joera. Nagusienek dute eze-reztasun eta erruduntasun sentimenduak izateko joera handiagoa(r=0.262**).

Ageriko arrazoirik gabeko tristezia

Min ematen duen emozio ezkorra da tristezia. Haur batzukgabezia4 latzak pairatu dituzte jatorrizko herrialdeetan. Bizi izan du-ten iraganak afektu-gabezia eragin du gutxienez %5,2n (21 kasu).Haurrak iristen direnean konturatzen dira adopziozko familiak.

Gure lurraldera iristen direnean haurrak positiboki erantzu-ten diote atxikimendu berriari eta denbora gutxitan desagertzenda tristezia. Neska-mutilek ez dute emozio hori adierazten (%0.,3;2 kasu).

4 Gabezia bizipen fisiko eta emozionala da, guraso biologikoengandik edofamiliako beste kide batzuengandik ongizate fisiologiko (elikadura, loa, higienea…)eta psikologiko (maitasuna, afektua, kontaktu fisikoa eta laguntza emozionala), de-fentsa eta babes gutxi jaso duten umeek pairatzen dute. Ondorioz, garapen neuro-logikoa, fisiologikoa, emozionala eta soziala kaltetuak suerta daitezke



Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Haur tristeek erruduntasun sen-timendu handiagoak izan ohi dituzte (r=0.39**). Aldi berean, aitaren etaamaren aurrean atxikitzeko eta loturak sortzeko zailtasunak izaten dituzte,begiekin kontaktu gutxiago erakusten dute (r=0.32), eta familia-afektuekinere elkarrekikotasun gutxiago (%0,32**). Horrek guztiak eragina du fami-liako harremanetan eta haurraren egokitzean (r=0.38).

BARNERAKOITASUN DEPRESIBOAREN ADIERAZLEAK ETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK5

A. Barnerakoitasun adierazleak etahaur adoptatuaren adina

Adopzioa gauzatzeko unean haurrak duen adina korrelazioandago iristen denean dituen barnerakoitasun adierazle batzuekin. Zen-tzu horretan, adopziozko haur nagusienek izaten dituzte erruduntasunsentimenduak eta osasun arazorik gabeko min gehiago. Adopziozko

5 Atal honetan agertzen diren grafikoetako puntuazioak, disfuntzionalagoakdira altuagoak diren heinean.

0

20

40

60

80

100

120%

Ageriko arrazoirik gabeko tristezia

98,994,8

5,2 1,1 0,3

99,7





B. Tristezia eta ezereztasun sentimenduakFamilia motarekin duen erlazioa7

Batez bestekoen kenduraren emaitzek berriz erakusten duteguraso bakarreko familietan, seme-alabek puntuazio altuagoak di-tuztela erruduntasun sentimenduetan (1,59 guraso bakarrekoak eta1,34 guraso bikoak) eta tristezia mailetan (1,31 guraso bakarrekoaketa 1,11 guraso bikoak).

BARNERAKOITASUN ADIERAZLEENJOERA EBOLUTIBOAK

UMEAREN ADINAREN ARABERA

Haurra adoptatzen den adina korrelazioan dago:

a. Ageriko arrazoirik gabeko buruko minak (r=.33**hona iristean,r= .23** gaur egun). Korrelazio baxuak baina esanguratsuak.

b. Erruduntasun sentimendua (r= .36** hona iristean, r=.26** gauregun). Korrelazio baxuak baina esanguratsuak.

Adopziozko familian haurrak eman dituen urteak korrelazioan dago:6

a. Tristezia emozioekin (r= .10* hona iristean, r= .31** gaur egun).Korrelazio baxuak baina esanguratsuak.

b. Erruduntasun sentimenduak (r= .12** hona iristean, r= .29**gaur egun). Korrelazio baxuak baina esanguratsuak.

6 Ikusten denez, adopziozko familietan zenbat eta denbora gehiago egon,haurren tristezia eta erruduntasun emozioek gora egiten dute

7 Ikerketa guztian ikus daiteke guraso bakarrenganako kontrako joera. Datuhauek ondo aztertu beharko lirateke. Horretarako, guraso bakarreko adopziozko fa-milia eta guraso bakarreko familia arrunten adierazleak ikertu beharko lirateke, adie-razle psikologikoetan eta osasunari buruzkoetan izan dezaketen eragina ikusteko.

familietan integratuta urte gehiago igaro ondoren, tristezia maila etaerruduntasun sentimendu handiagoak izaten dituzte. Datuok inten-tsitate gutxikoak izan arren, gogoeta bide izan beharko lirateke.



C. Tristezia eta ezereztasun sentimendua.Adopzio motarekin erlazioa

Familiek haurrak adoptatzen dituztenean, haur bakarra edogehiago ekar ditzakete. Emaitzek erakusten dutenez, adopzio ani-tzak egin dituzten familien seme-alabek puntuazio altuagoak izatendituzte izaera barnerakoi depresiboen adierazleetan8. Horrela “erru-duntasun” adierazlea batez besteko 1,56 izaten dute eta adopziobakarretan 1,34. Tristezia adierazlea 1,26 adopzio anitzetan eta 1,11adopzio bakarretan.

Barnerakoitasun adierazlea (mota depresiboa)Adopziozko familia motarekin erlazioa

Guraso bakarreko familia Guraso biko familia

0 0,5 1 1,5 2

1,31

1,11

1,59

1,34

Arrazoirikgabekotristezia

Erruduntasunsentimenduak

8 Hurrengo ikerketan datu hau baieztatuko balitz, adoptatutako neba-arrebetako batek (adopzio anitzetan gehien ematen den egoera), adoptatutakobeste anai-arrebek baino emozio-egoera okerragoan egoteko joera duela baiezta-tu genezake.



D. Tristezia eta ezereztasun sentimenduaAurretik beste ume batzuk izatearen eragina

Beste atal batzuetan ikusi izan dugunez, adopzioa gauzatu aurre-tik familia batzuk seme-alaba gehiago zituzten. Familien %28n gerta-tzen da horrela. Aurretik izandako seme-alabak biologikoak (familien%49) zein adoptatuak (%44) izan daitezke. T-ak erakusten duenez,adopzio aurretik seme-alabak izan dituztenek, puntuazio txikiagoa izandute erruduntasun sentimenduari dagokionez (1,26 aurretik adoptatu-tako haurrak dituzten familietan eta 1, 43 aurretik haur biologikoak di-tuzten familietan). Adopzio berriaren aurretik beste haurren bat adop-tatu zuten familiek seme-alaba berriak ulertzeko modua ikasi etabarneratua zutela ematen du.

Barnerakoitasun depresiboaren adierazleakAdopzio motarekin erlazioa

Adopzio bakarra Adopzio anitza

0 0,5 1 1,5 2

1,31

1,11

1,59

1,34


Ezereztasun etaerruduntasunsentimenduak



E. Tristezia eta haurren sexu/generoarenarteko erlazioa

Umeengan tristezia eragin gutxiko adierazlea izan arren, nes-kek mutilek baino puntuazio askoz hobeak izan dituzte (1,18 muti-lena eta 1,10 neskena).

Barnerakoitasun depresiboaren adierazleakAurretik seme-alabak izatearen eragina

Aurretik adoptatutakoseme-alabak

Aurretik izandakoseme-alaba biologikoak

0 0,5 1 1,5 2

1,05

1,12

1,26

1,43


Ezereztasun edoerruduntasunsentimenduak

Arrazoirik gabeko tristeziaren adierazlea(haurraren sexu/generoarekin duen erlazioa)

Adoptatutako nesketan Adoptatutako mutiletan

1,05 1,1 1,5 1,2

1,1

1,18




F. Erruduntasun sentimenduaeta haurren jatorria

Ekialdetik datozen neskengan ageri dira ezereztasun eta erru-duntasun sentimenduekiko puntuazio hoberenak. Alderantziz, haurlatinoamerikarrengan ageri dira puntuazio altuenak.

Barnerakoitasun depresiboen adierazleaketa haurren jatorria

Ekialdea Ekialdeko Europa Latinoamerika

0 0,5 1 1,5 2

1,1

1,12

1,4

1,48

Erruduntasunsentimenduak

Balioak

ONDORIOAK.BARNERAKOITASUN DEPRESIBOAREN ADIERAZLEAK

Adopziozko haurrak jatorriko herrialdetik datozenean, ez duteia barnerakoitasun depresibo sintomarik izaten. %7ri (26 kasu) bai-no ez zaio hori gertatzen.

Etxeko elkarbizitzan aurrera egiten duten heinean, eta berezi-ki lehenengo urtean, zailtasunak dituzten haurrei bat-batean gutxi-tzen zaie tristezia sentimendu mingarria (%0,3ra arte). Halaber, ba-dago talde bat (%4,9) norberaren buruarengan konfiantza gutxidutenek osatutakoa, eta aldagaitz mantentzen dena.



Finkatutako talde txiki batek (%5 inguru) oraindik, ezereztasuneta erruduntasun erreakzioak mantentzen ditu. Euren burua aintzathartzen ez duten eta konfiantzarik ez duten 18 haur dira. Oinazea-ren aztarnarekin bizi dira eta auto-estimu baxua dute. Batez ere La-tinoamerikatik eta Europa Ekialdetik etorritakoak dira.

Barnerakoitasun depresiboarenadierazleen eboluzioa

Arrazoirik gabeko tristezia

Ezereztasun/erruduntasun sentimenduak

Hona iristean Gaur egunUrtebetera

01

2

%

3

4

56

7

87,2

4,9 4,9

1,14,3

18,2

Barnerakoitasun arazoak (depresiboak) dituzten haurren kopu-rua txikia bada ere, haur horiek arazoak izaten dituzte eskola eta ha-rremanen esparruetan. Eta ondorioz, familietako harremanak zailduegiten dira. Tristezia handiegia denean, seme-alabek ez dutela atxiki-mendurik eta lotura disfuntzionalak izaten dituztela konturatzen dirafamiliak; familia-taldearen elkarrenganako afektibitatean du eragina.

Adierazle altuenak dituzten haurrak guraso bakarreko familie-takoak izan dira eta adopzio anitzeko familietan adoptatu dituzte.Adopziozko familiek, aurretik seme-alabak dituzten kasuetan, hauda, aurretik adopziozko haurrak hartu dituzten kasuetan, haur biolo-gikoak izan dituzten familiek baino estres gutxiagorekin hartzen di-tuzte adierazleak. Era berean, mutilek neskek baino puntuazio altua-goak dituztela esan dezakegu.



A ERANSKINA

Adierazle barneratzaileen faktore-analisia(Gaur egun)

Komunalitateak

Hasieran Hustuketa

Mina eta ondoeza gaur egun 1,000 ,147

Beldurrak eta izuak gaur egun 1,000 ,528

Erruduntasun sentimenduak gaur egun 1,000 ,498

Arrazoirik gabeko tristezia gaur egun 1,000 ,524

Banatzearen beldur gaur egun 1,000 ,268

Hustuketa metodoa: Osagarri nagusien analisia.

Vuztizko bariantza azaldua

Hasierako auto-balioa Errotazioaren berbiduraraOsa- gehitutako saturazioakgaiak

Guztira Bariantzaren Metatutako Guztira Bariantzaren Metatutako% % % %

1 1,965 39,298 39,298 1,965 39,298 39,298

2 ,924 18,470 57,768

3 ,881 17,624 75,392

4 ,654 13,074 88,466

5 ,577 11,534 100,000

Hustuketa metodoa: Osagarri nagusien analisia



Osagalen matrizea (a)

Componente

1

Mina eta ondoeza gaur egun ,383

Beldurrak eta izuak gaur egun ,727

Erruduntasun sentimenduak gaur egun ,706

Arrazoirik gabeko tristezia gaur egun ,724

Banatzearen beldur gaur egun ,518

Hustuketa metodoa: Osagarri nagusien analisia

a. osagai 1 hustua

Oharrak

1. Osagai guztiek egiten dizkiote ekarpenak barnerakoitasun-fak-toreari.

2. Barnerakoitasun adierazleak, antsiatsu eta depresiboetan ez ba-natzea komeni da. Etorkizuneko ikerketetarako ADIERAZLE BAR-NERATZAILEAK izeneko adierazle mota bakarra mantentzea go-mendatzen da.

3. Faktoreari ekarpen handiena hiru adierazle hauek egiten diote:a) beldur eta izu kontsola gaitzak b) ageriko arrazoirik gabekotristezia c) erruduntasun eta ezereztasun sentimenduak.

4. Garrantzi gutxiagoko beste bi adierazle daude: haurrak gura-soengandik banatzean sufritutako ondoeza eta ageriko arrazoirikgabeko ondoeza/mina (azken hau galdesortatik ken daiteke).



Emai

tzek

erak

uste

ndu

teer

rudu

ntas

unse

ntim

endu

aket

atr

iste

zia

emoz

ioak

barn

erak

oita

sun

adie

razl

eeta

ndu

ten

ga-

rran

tzia

.Oin

arriz

kohi

ruad

iera

zle

daud

e:er

rudu

ntas

una,

tris

tezi

aet

ako

ntso

laga

itzak

dire

nbe

ldur

rak.

Hiru

adie

raz-

leak

daud

eko

rrel

azio

an.

Esko

lara

egok

itzea

ket

afa

mili

ara

egok

itzea

kze

rikus

iest

uadu

adie

razl

eho

rrek

in.H

orre

gatik

,esk

ola

araz

oak

ditu

zten

haur

rek

fam

iliek

inde

sdoi

tuag

oak

daud

e.O

ndor

iobe

zala

esan

deza

kegu

,esk

ola

araz

oak,

arre

tam

ante

ntze

koza

ilta-

suna

,esk

olan

/fam

ilian

egok

itzea

eta

haur

ren

barn

erak

oita

suna

ren

adie

razl

eak

elka

rer

lazi

onat

uta

daud

ela.

BA

RN

ERA

KO

ITA

SUN

AD

IER

AZ

LEEN

AR

TEK

OER

LAZ

IOA

(r0.

3b

ain

oh

and

iag

oa

erre

fere

ntz

iatz

ath

artu

a)

Erru

nd

unta

sun

a

Fam

ilian

egok

itzea

On

do

eza

fam

iliar

eng

and

ikb

anat

zean

Arr

azo

irik

gab

eko

min

a

Esko

lan

egok

itzea

Esko

laar

azoa

k

Arr

eta

man

tent

zeko

zailt

asun

a

Esko

lan

egok

itzea

-0,3

90,

36

-0,4

3

0,47

0,42

0,39

r.031

0,35

-0,3

6 Adop

zioz

kofa

mili

anbi

zita

kour

teak

Bel

dur

rak

Tris

tezi

a


Adopziozko haurren osasunpsikologikoaren kanporakoitasunadierazleen eboluzioa1


89

Aurreko atalean ikertu dugu adopziozko haurren portae-ra barnerakoien intzidentzia. Orain, haurraren eguneroko bizitzarenesparruetan jokabide hautemangarriekin erlazioa duten adierazleakaztertuko ditugu, eskolan eta giza harremanetan eragina duten adie-razleetan, hain zuzen.

Aztertuko dugu adopziozko familiek nola ikusten duten berenseme-alabak arreta eta lasaitasuna mantentzeko duten gaitasuna. Al-di berean, haurrak, gurasoak eta irakasleak inplikatuta dauden obe-dientzia jokabidetan zentratuko gara. Azkenean, beste jokabide ba-tzuk aztertuko ditugu, gezurrak esatea, gogaitaraztea edo erasotzeaadibidez.

Atal honek zerbait adierazten badu, zera da: adoptatuen arte-ko dibertsitatea. Portaera kanporakoi maila baxua erakusten dutenhaur asko dago, baina badago arlo hauetan disfuntzioa erakustenduen beste talde handi bat ere. Atal honek hori guztia argituko due-la espero dugu.

IZAERA KANPORAKOIAREN ZAILTASUNAK (ARRETA/JARDUERA)

Izaera kanporakoiaren zailtasunak haurrengan izaten dute le-hen adierazpena, arreta mantentzeko zailtasunekin eta/edo urduriagertzen baitira. Jokabide horien kudeaketak haurrak egiten dituen

NAZIOARTEKO ADOPZIOAK:NESKA-MUTILEN ETA FAMILIEN EBOLUZIOA

1 Hurrengo ikerketetan, atal honetan sartutako adierazleak, faktore bakarbaten barruan egon beharko lukete (bitan agertu gabe: arreta/jarrera eta desafia-tzaileak). Faktoreen analisiak (ikus eranskina) faktore bakarra izan dela tinko adieraz-ten du. Beraz, izen egokia honako hau izango litzateke: ADIERAZLE KANPORA-TZAILEAK.



jardueretan arreta mantentzea oztopatzen du eta eragozpenak sor-tzen ditu hezitzaileengan.

Arreta/jarduera

Haurrak jardueretan murgiltzeko duen erraztasuna ebaluatzenda, adibidez arreta eta oharkabetasuna hitz egiten, jolasten edo es-kolan daudenean.

Emaitzek erakusten dutenez, haur kopuru handi batek %30,4k(118 kasu) du halako arazoa adopziozko familian sartzen denean.Disfuntzioa lehenengo urteetan gutxitzen da, baina finko manten-tzen da %20,4 inguruan (79 kasu).

Arreta mantentzeko zailtasunak

0

10

20

30

40

50

60

70

8090

%

69,6

30,4

74,2

25,720,4

79,6

Hona iristean Gaur egunUrtebetera


Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Gaur egun arreta zailtasunakdituzten haurrek, eskolan arazo gehiago izateko (r=0.74), urduriak izate-ko (r=0.53**) eta erruduntasun sentimendu gehiago izateko (r=0.42)joera dute. Ikerketa osoan ematen diren korrelazio garrantzitsuenak dirahauek.



Egonezinatasuna/urduritasuna

Haurra urduria bada neurtzen du adierazle honek. Hau da,mugitua bada, txanda itxaroteko, hitza eskatzeko zailtasunak badi-tu… Analisiak adierazten du adopziozko haurrengan eragin han-dia duela eta emaitza okerrenak izan dituzten item baten aurreangaudela.

Hemen ikusten dugunez adopziozko familietara iristean, %37kdu adierazle hau (154 kasu), eta azkenean %24,1ek (100 kasu) ja-rraitzen du sintoma berdinekin denboran zehar.

Egonezintasuna / Urduritasuna

0

10

20

30

40

50

60

70

8090

%

60,7

37

71,9

28,124,1

75,9

Hona iristean Gaur egunUrtebetara


Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Egonezintasun/urduritasun mai-la handiagoa duten haurrek okerrago mantentzen dute arreta (r= 0.53**),arazo gehiago izaten dituzte eskolan (r= 0.42**) eta ez dituzte betetzenhelduen aginduak (r=0.44**)



KANPORAKOITASUNAREN ADIERAZLEAK(ARRETA/JARDUERA)ETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK

A. Haurraren sexua/generoa

Espero genuen bezalaxe, mutilek neskak baino zailtasun han-diagoak dituzte arreta mantentzeko eta lasai egoteko. Adierazlehauek beste arlo batzuekin (eskolako arazoak, familia-egokitzea, es-kola-egokitzea) erlazio handia dutenez, mutilek neskek baino erren-dimendu arazo gehiago eta egokitze maila baxuagoak dituztelapentsa dezakegu.

Kanporakoitasun adierazleak (arreta/urduritasuna)Adoptatuaren sexuarekin/generoarekin duen erlazioa

Neskak Mutilak

0 0,5 1 1,5 2 2,5

1,89

2,15

1,68

2,03

Egonezintasuna/Urduritasuna

Arretamantentzekozailtasunak

B. Aurretik seme-alabak izatearen eragina

Analisiak erakusten du adopzioa burutu aurretik seme-alababiologikoak zituzten familietako seme-alaba berriek, aurretik adop-ziozko haurrak dituzten familietako haurrak baino egonezintasun/ur-duritasun maila handiagoa dutela.



C. Arreta mantentzeko zailtasunak eta lasaitasuna.Adopziozko haurren jatorriarekin duen erlazioa

Ikusten da Europako Ekialdetik datozen haurrek puntuazio oke-rrenak dituztela, ondoren Latinoamerikakoak eta Ekialdekoak (Txina,batez ere) datoz, bai arreta mantentzeko gaitasunean eta baita jarre-ra urdurietan ere.

Kanporakoitasunaren adierazleak (egonezitasuna/urduritasuna)Aurretik izandako haurrekin duen erlazioa

Aurretik seme-alabaadoptatuak

Aurretik seme-alababiologikoak

1,6 1,7 1,8 1,9 2 2,1

1,79

2,06

Egon

ezin

aet

aur

durit

asun

a

Kanporakoitasun adierazlea(adopziozko haurraren jatorriarekin duen erlazioa)

BalioaLatinoamerikaEkialdeko EuropaEkialdea

0

1,8Urduritasuna

1,44

0,5 1 1,5 2 2,5

2,18

Arretamantentzeko

zailtasuna

1,92

2,091,84



ONDORIOAK:IZAERA KANPORAKOIAREN ZAILTASUNAK(ARRETA/JARDUERA)

Oharkabean pasatu behar ez diren adierazleen aurrean aurki-tu gara, adierazle biak baitira haurren bizimoduan eta batez ere es-kola eremuan eragin handia duten adierazleak.

Arreta mantentzeko zailtasunak %30ean ageri dira adoptatu-tako haurrak jatorrizko herrietatik datozen unean. Sufrimendu feta-laren eta abegi-egoitzetako egonaldien aztarna argia da. Adopzioz-ko familien laguntzaren bitartez aurrerapen handiak lortzen diraseme-alabengan, adierazle horren hobekuntza %20an hobetzen la-gunduz. Ekialdeko Europatik datozen mutilek neskek baino zailtasunhandiagoak izaten dituzte arreta mantentzeko.

Kanporakoitasun adierazleen eboluzioa

30,4

24,120,4

30

0

9,1

37

1 2 3

25

20

15

10

5

35

40

16,8

28,125,7

%

5

14,210,9

5,5

Arreta Egonezina /urduritasuna

Obedientzia Gezurra esan /gogaitarazi



Gogoeta handiagoa merezi du jarreran izaten duten ego-nezintasun/urduritasun mailak. Ikusten dugunez, haurren %37 ren-gan (neskak zein mutilak) ematen da familia berrietara iristen di-renean. Aurrerapen handiak lortzen dira adopzio prozesuarenbarruan, baina %24,1ek hobetu beharra du adierazle honetan.Adierazle honek eragin handiagoa du Europako Ekialdetik datozenhaurrengan.

Aldagaien arteko erlazioek adierazten dutenez eskola-erren-dimenduak lotura argia dauka arreta/jarduera motako kanpora-koitasun adierazleekin. Era berean, ikusten da mota honetakokanporakoitasun adierazleak erakusten dituzten haurrek, ez dituz-tela aginduak betetzen. Bizipen horiek guztiek dute eragina etabeste haur adoptatuak baino erruduntasun sentimendu handia-goak izaten dituzte.

Mutilek neskek baino puntuazio nabarmen okerragoak lortzendituzte eta aurretik seme-alaba biologikoak dituzten familietakohaur adoptatu berriek ere puntuazio txarragoak izan dituzte.

IZAERA KANPORAKOIAREN ARAZOAK(JOKABIDE OLDARKORRA)

Jokabide oldarkorrak giza harremanetarako gaitasun ezean oina-rritzen dira. Giza gaitasuna beharrezkoa da jokabide prosozialean. Nes-ka-mutilen jokabide soziala besteenganako eta norberarenganakoerrespetuan oinarritzen da. Asertibitate2 kontzeptua giza gaitasun ga-beziaren aurkakoa da.

Haur asertiboak diren bezalakoak agertzen dira, euren eskubi-deak defendatzen dituzte eta besteenganako enpatia adierazten du-te. Desobedientziarekin erantzuten diote zilegitasun ezari, eta obe-dientziarekin jarraibide logikoei. Haur asertiboak zintzoagoak izaten

2 Asertibitatea giza harremanetan adierazten den jokabide multzoa da. Haurasertiboek beldurrik gabe, baina besteenganako errespetua erakutsiz ematen dituz-te iritziak. Asertibitatea herabetasunaren eta nahitaezko erasoaren aurkakoa da.Asertibitatea garaikoak kontuan hartzen dituen berezkotasun zintzoa da.



dira eta prosozialak badira ez dute gezurrik erabiltzen, ez inor derri-gortzen edo zigortzen helburuak lortzeko.

Obedientzia

Ondoko grafikoan ikusten dugunez, adopziozko adin txikikoekobedientzia maila egokia dute. Hala ere, badago %14,2 inguruko(59 kasu) ehunekoa obeditzeko arazoekin. Berau da eboluzio gutxienizaten duen eta aldatzen gehien kostatzen den adierazleetako bat.Hona iristean desobeditzen dutenek, epe laburrera arazo berdinare-kin jarraitzen dute.

Obedientzia

ArazoekinArazorik gabe

89,1

10,9

85,8

14,2

120

80

60

50 40

20

0

16,8

83,2

%


10

30

70

90

Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Haur desobeditzaileak urdurita-sun handiagoa erakusten dute (r=0.44**) eta gezurra esateko, gogaitaraz-teko eta/edo erasotzeko (r=0.41**) jokabide handiagoa.


Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Jokabide kanporakoiagoa duten(gezurrak esan, gogaitarazi) haurrek egokitze maila baxuagoa dute (r=0.44**)familian eta eskolan (r= 0.43**) eta beste haurrek baino desobedientzia mailahandiago izateko joera dute (r= 0.41**).


Gezurretan, gogaitarazten edo erasotzen

Adin txikiko haur gutxik agertzen du gezurrak esateko, besteakgogaitarazteko edo erasotzeko jokabide oldarkorra. Hona iristean%9,1ek (38 kasu) egiten zuen. Handik urtebetera soilik %5,5ek (23kasu) erabiltzen du halako estrategia nahi duena lortzeko. Gaur egun%5 (21 kasu) geratzen da oraindik; adopziozko familian urtebete in-tegraturik egon ondoren gezurrak esaten zituzten edo gogaitaraztenzuten haurren ia kopuru berbera da.

Gezurrak esan, gogaitarazi edo eraso

84,5

5,5 5

120

80

60

50 40

20

0

9,1

90,9

%

10

30

70

9095


ArazoekinArazorik gabe



KANPORAKOITASUNAREN ADIERAZLEAK(JOKABIDE OLDARKORRA)ETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK3

A. Kanporakoitasunaren adierazleak etahaur adoptatuaren adina

Haurra adopzioan hartzen den adinak korrelazio oso baxuakagertzen ditu ikerketaren kanporakoitasun adierazle guztiekin. Ho-bekuntza handiak nabarmentzen dira denbora eta adopziozko inte-grazio urteek aurrera egiten duten heinean.

3 Hurrengo grafikoan honetan agertzen diren puntuazioak disfuntzionala-goak dira altuagoak diren heinean.

KANPORAKOITASUN ADIERAZLEENJOERA EBOLUTIBOA

HAURRAREN ADINAREN ARABERA

Adoptatzen denean haurrak duen adina korrelazioan dago:

a. Arreta mantentzearekin (r= .17** iristen denean, r= .11* gauregun). Korrelazio esanguratsuak baina oso baxuak.

b. Gezurra esan, gogaitarazi edo eraso (r= .26** iristen denean,r=-11* gaur egun). Korrelazio esanguratsuak baina oso baxuak.

B. Jokabide kanporakoi oldarkorraren adierazleak etahaurraren sexu/generoa

Beste behin ere, mutilek neskek baino puntuazio txarragoakdituzten kanporakoitasun adierazleetan (jokabide oldarkorra), baiobedientzia mailan eta baita gezurra esatean, gogaitaraztean etaerasotzean ere.



C. Gezurra esan, gogaitarazi, eraso etafamilia motarekin erlazioa

Guraso bakarreko familietan haurrek bi gurasodun familietanbaino puntuazio txarragoak atera dituzte “gezurra esan/gogaitara-zi/eraso” adierazleari dagokionean.

KANPORAKOITASUN ADIERAZLEAK(jokabide oldarkorra).

Adoptatuaren sexu/generoarekin duen erlazioa

MutilakNeskak

0

2,03

Gezurra esan /Gogaitarazi /

Eraso

Desobeditu

1,38

1,84

1,57

0,5 1 1,5 2 2,5



D. Gezurra esan, gogaitarazi,eraso eta aurretik seme-alabak izanaren eragina

Aurretik haur biologikoak zituzten familietan, adopziozko hau-rrak puntuazio txarragoak dituzte jokabide kanporakoian (gezurraesan/ gogaitarazi/eraso).

Kanporakoitasun adierazleak(gezurra esan, gogaitarazi, eraso)

Familia motarekin erlazioa

Bi gurasodun familiaGuraso bakarreko familia

1,3

1,64

1,45

1,4 1,5 1,6 1,7

Gezurra esan/Gogaitarazi /

Eraso



Seme-alaba biologikoakSeme-alaba adoptatuak

1,3 1,4 1,5 1,6 1,7

Gezurra esan /Gogaitarazi /

Eraso

Kanporakoitasun adierazleak(gezurra esan, gogaitarazi, eraso).

Aurretik seme-alabak izatearekin duen erlazioa

ONDORIOAK.KANPORAKOITASUNAREN ARAZOAK(JOKABIDE OLDARKORRA)

Adoptatutako haurrak ez dira familia arruntetan bizi direnhaurrak baino oldarkorragoak. Soilik %5ek erakusten du gogaita-razteko edo besteek erasotzeko jokabidea. Arlo honetan adopzioz-ko familiek egindako aurrerapena oso garrantzitsua da, eta halakojokabidearekin etorri ziren haurrek hobekuntza handia lortu dute.Ekialdeko Europatik datozen haurrek dituzte adierazle honetan ara-zo gehien.


Aldagaien arteko erlazioak esaten digu adierazle oldarkorrakdituen jokabide kanporakoia dituzten neska-mutikoek, familian etaeskolan okerrago egokitzen direla. Aldi berean, arreta/jarduera mo-


Hala ere, gogoeta egin beharko dugu obedientzia/desobe-dientzia jokabideen gainean. Adierazle hori helduekin duten ha-rremanean ikusten da (aita, ama, irakasleak eta haurrak). Jatorrikoherrietatik datozenean obedientzia arazoak izaten dituzte haurren%19k. Handik urtebetera, hobekuntza esanguratsua lortzen da(%11). Baina familia-harremanak aurrera egin ahala, adoptatueketa haien familiek, arazoak izaten dituzte esparru honetan jarrai-bideak mantentzeko. Argi dago adopziozko familia batzuk (%14)laguntza behar dutela elkarbizitzan aurrera egiteko. Ekialdetik da-tozen mutilek, eta batez ere neskek, izan dituzte puntuazio hobe-renak.

Kanporakoitasun adierazleen eboluzioa(jokabide oldarkorra)

Obedientzia Gezurrak, gogaitarazi

16,8

14,2

5

12

0

9,1


10 86

42

14

10,9%

5,5

1618



tako kanporakoitasuna erakusten duten haurrak baino erruduntasunmaila txikiagoa erakusten dutela.

Jokabide oldarkorraren adierazleek neskengan baino gehiagomutilengan dute eragina, guraso bakarreko familietan eta aurretikhaur biologikoak dituztenetan.



A ERANSKINA

Kanporakoitasun adierazleen faktore-analisia

Komunalitateak

Hasieran Hustuketa

Arreta mantendu gaur egun 1,000 ,545

Egonezina eta urduritasuna gaur egun 1,000 ,644

Desobeditu gaur egun 1,000 ,515

Gezurrak esan eta gogaitarazi gaur egun 1,000 ,487



Osa- Hasierako auto-balioak Errotazioaren berbiduraragaiak gehitutako saturazioak


1 2,191 54,773 54,773 2,191 54,773 54,773

2 ,758 18,945 73,718

3 ,628 15,709 89,427

4 ,423 10,573 100,000




Oharrak

1. Adierazle guztien arteko erlazioa ona da. Esan dezakegu kan-porakoitasun osagai dei diezaiokegun azken osagai bat dagoela.

2. Osagaien ordena hau da: a) egonezina eta urduritasuna, ara-zoak ditu txanda itxaroteko (0.80) b) zailtasunak ditu arreta man-tentzeko (0.73) c) desobeditu (0.71) eta d) gezurrak esan, gogai-tarazi edo eraso (0.69).

Osagaien matrizea

Osagaia

1

Arreta mantendu gaur egun ,738

Egonezina eta urduritasuna gaur egun ,803

Desobeditu gaur egun ,718

Gezurrak esan eta gogaitarazi gaur egun ,698


a ateratako osagai 1



Oharrak:

1. Probaren barne-tinkotasuna ona da, fidagarritasun ona.

2. Proba berriz egingo balitz emaitzak ia berdinak izango lirateke.


N %


Kasuak Baztertuak(a) 56 12,8

Guztira 434 100,0

a. Prozesamenduaren aldagai guztietan oinarritutako zerrendaz egindako bazterketa.

Cronbach-en alfa N ale

,717 4


B ERANSKINA

Probaren fidagarritasuna kanporakoitasun adierazleetan



Hau

rren

esko

laza

iltas

unei

zuze

nean

dag

ozki

enad

iera

zlea

kd

ira

haue

k.A

rret

aza

iltas

unak

ditu

zten

ekar

teg

aet

aur

-du

riago

akiz

aten

dira

.Arr

eta

ezak

zerik

usih

andi

adu

esko

laza

iltas

unek

in.

Izae

raka

npor

akoi

adu

ten

biha

urm

ota

antz

emat

endi

ra.E

skol

aza

iltas

unak

best

erik

ezdi

tuzt

enak

,eta

joka

bide

olda

r-ko

rra

izat

end

uten

gut

xien

go

bat

.A

zken

haue

kd

esob

edie

ntzi

aha

ndia

goa

izat

end

ute,

esko

lasi

stem

ara

oker

rag

oeg

okitu

dir

aet

ag

ezur

rak

esat

eko

joer

aha

ndia

goa

dut

e.Ta

lde

bie

kd

ituzt

efa

mili

ara

egok

itzek

oza

iltas

unak

eta

on-

dorio

zer

rudu

nse

ntitz

endi

ra(b

atez

ere

arre

taez

aiz

aten

dute

nak)

.Be

rriz

frog

atze

nda

,esk

olar

aeg

okitz

eko

zailt

asun

eket

ajo

kabi

deol

dark

orre

kza

iltas

unak

sort

zen

ditu

ztel

afa

mili

aes

-p

arru

an.

KA

NPO

RA

KO

ITA

SUN

AD

IER

AZ

LEEN

AR

TEK

OER

LAZ

IOA

K(r

0.40

aren

gai

net

iker

refe

ren

tzia

tzat

har

tuta

)

Gez

urra

kes

an,g

og

aita

razi

,era

so

Fam

iliar

aeg

okitz

ea

Esko

lara

egok

itzea

-0,4

4

-0,4

3

-0,4

1-0

,40

-0,4

4

0.34

-0,4

2

-0,7

4

-0,5

3

Erru

dunt

asun

a

Esko

laza

iltas

unak

Ob

edie

ntz

ia

Urd

urit

asun

a

Arr

eta


Adopziozko neska eta mutilen(egokitze) osasun psikologikoareneboluzioa


109

Egokitze kontzeptuak norberaren bizitza eremuetan jokabidefuntzional eta egokiak izatea inplikatzen du. Egokitzeak jokabidekonbentzionalak ditu oinarrian, eta espero denarekin norbait bat ezbadator desberdintzat jotzen da (batzuetan moldakaitz bezala).Haurtzaroko egokitze testuinguru eta esparru garrantzitsuenakhauexek dira: etxekoa, eskolakoa eta gizartekoa.

Egokitzea kontzeptu globala da. Egokitutako pertsonek aurrei-kus daitekeen jokabidea izaten dute eta haien jarrera ez da besteenjarreratik asko desberdintzen. Familia guztiek, adopziozko aita etaamek barne, seme-alabak dituzten beste gurasoekin hitz egiten du-te, familiek seme-alabengandik espero ziren jokabideak eta benetanizandakoak haur horien jokabideekin erkatzen dituzte.

Familia kideen aniztasuna aberasgarritzat jotzen dute familiek.Hala ere, seme-alabak familiak bultzatzen duen arau eta heziketamotara egokitzea nahi dute. Adin txikikoen jokabideak neurtzea ai-tatasun eta amatasunarekin batera doan zeregina da. Guraso guz-tiek espero dute seme-alabengandik maitasuna jasotzea. Afektu etamaitasun hori adierazi ahal izatea nahi dute. Adin txikikoaren fami-liara egokitzeak azaldu berri ditugun kontzeptuekin du zerikusia.

Baina neska-mutikoek beste inguruetara ere egokitu behardute. Eskola esparruan, haurrek irakasleari eta zaintzaileei obeditubehar diete, gelako arauak bete behar dituzte, eskolaren heziketamota errespetatu behar dute eta hurkoekin harreman onak izanbehar dituzte. Hori espero da eskola sisteman haur bat eskolaraegokitzeko.

Gizartera egokitzeak bere berezitasunak ditu. Haurrek bat eginbehar dute helduek zuzendutako familia eta eskola esparruetakoarau eta moldetatik oso desberdinak diren haurren munduaren arau




eta moldeekin. Haurren munduak arau eta antolakuntza propioakditu. Helduek sarrera mugatua dute. Haur guztientzat (ongi egoki-tuak eta moldatu gabeak) etengabeko erronka da mundu horretanonartua izatea. Familia, eskola eta gizarte eremuetara haurren mol-datzeko gaitasuna aztertuko dugu atal honetan.

Familiara egokitzea1

Jatorriko herrialdeetatik datozenean adopziozko haurrak ondoegokitzen dira familia berrietara, %8,2k izan ditu zailtasunak (34 ka-su). Familiek lehen urtean lortzen dute egokitzapenean aurrera egi-tea (%2,8 zailtasunekin, 12 kasu). Gaur egun, soilik haur talde txikibatek ditu zailtasunak (%2,2; 9 kasu).

1 Atal honetan ez dira kontuan hartzen galdutako kasuak.

Familiara egokitzea

ZailtasunekinZaitasunik gabe

97,2

2,8

97,8

2,2

120

100

80

60

40

20

0

8,2

91,8

%




Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Familiara egokitzea adierazle erre-ferentziala da ikerketa honetan. Era esanguratsuan jartzen ditu adierazle guz-tiak korrelazioan. Aldagai honetan zailtasunak dituzten haurrek beste guztie-tan izan ditzakete zailtasunak. Eskolara egokitzearekin duen erlazioa osonabarmena da (r=.064**). Familian zailtasunak dituzten haurrek eskolan erezailtasunak izaten dituzte eta errendimendua ez da nahikoa izaten (r=0.42**).Bai kanporakoitasun adierazle (jokabide oldarkorra) altuak dituzten haurreketa baita barne-herstura adierazle (depresiboa) altuak dituztenek familiaraegokitzeko zailtasunak dituzte (r=-0.44** kanporakoi/oldarkor eta r=-0.39**barne-hersturadun/depresibo). Era berean, atxikimendu eta loturarekinzailtasunak dituztenak familiara egokitzeko doikuntza negatiboagoa dute(r=0.33*). Amaitzeko esan dezakegu, altua denean adierazle honek gai-nontzeko adierazleetan zailtasunak aurreikusten dituela.

Eskolara egokitzea

Adopziozko haurrak ongi egokitzen dira eskolara. Iristen dire-nean %10,3k (43 kasu) ditu eskolara egokitzeko zailtasunak. Urtebe-tera adierazleak hobera egiten du %6,3 (26 kasu) eta gaur egun%4,1ek (17 kasu) jarraitzen du egokitzeko zailtasunekin.

Eskolara egokitzea

93,7

6,3

95,9

4,1

120

100

80

60

40

20

0

10,3

89,7

%





Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Pentsa zitekeen bezala, eskolaraegokitzea ikasketekin zerikusia duten adierazleekin korrelazioan dago.Zentzu horretan, eskolara gaizki egokitutako neska-mutilek zailtasun gehia-go izaten dituzte eskolako jarduerak burutzeko (r=0.58**) eta eskolari lotu-tako beste adierazle batzuekin, arreta mantentzeko zailtasunekin (r=0.47**)adibidez.

Eskolara gaizki egokitutako haurrek kanporakoiagoiak/oldarkorragoak dira(r=0.43**) eta erruduntasun maila handiagoa dute (r=0.43**). Aurreko ata-lean ikusi dugunez, harreman estua dago familiara egokitzearen eta esko-lara egokitzearen (r=0.64**) artean.

Gizartera egokitzea

Adopziozko adin txikikoek etengabe egiten dute aurrera gizar-tera egokitzeko. Hona iristean neska-mutikoen %13,5ek izan dituzailtasunak (56 kasu) eta gaur egun %2,4k (10 kasu). Zentzu hone-tan, haur adoptatuak ondo moldatzen dira beste adin txikikoekineta lagunak egiteko gaitasun egokia daukate.

Gizartera egokitzea

94,9

5,1

97,6

2,4

120

100

80

60

40

20

0

13,5

86,5

%





Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Gizartera egokitzeak familiara etaeskolara egokitzeak baino korrelazio baxuagoak ditu. Gizartera egokitzeaeskolara egokitzearekin erlazionatuta dago (r=0.37**). Eskolara egokitzekozailtasunak dituzten haurrek lagunekin moldatzeko arazo gehiago izan ohidute, eta aldi berean, ez dira horren ondo egokitzen familian (r=0.36**).

Gizarte-jokabidearen eboluzioa

Galdera honek adin txikikoen gizarte-jokabide motak aztertunahi ditu: egokia, hiperaktiboa edo lotsatia. Analisiak hainbat ondo-rio interesgarri erakusten du. Lehena, haurrak hona iristen direnekogizarte-jokabidea egokia da soilik %69,3an (285 kasu). Adopzio-pro-zesuan hobetu egiten da %83,2ra arte (306 kasu).

Bestalde, haur adoptatuak jatorrizko herrietatik gizarte-jokabi-de desegokiekin datozenean, gehienak lotsatiak izaten dira (%16,1;66 kasu) eta besteak hiperaktiboak (%14,6; 60 kasu).

Lehenengo urtean aurrerapen handiak egiten dituzte jokabideegokiagoak eta doituagoak (%83,2) eskuratze prozesuan. Bainahaur lotsatiek izaten dute hobekuntza nabarmenena (%6,3; 23 ka-su). Haur hiperaktiboak gutxi hobetzen dira (%10,6; 39 kasu). Hipe-raktibitatea zailagoa da aldatzen.



Gizarte-jokabidearen eboluzioa

Lotsatia Hiiperaktiboa Egokia

6,3

Urtebetera

Honairistean

0 20 40 60 80 100

10,6

83,2

16,1

14,6

69,3

%

EGOKITZAPEN ADIERAZLEAK ETAIKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK2

A. Barnerakoitasun adierazleak etaadopziozko haurren adina

Adoptatzen denean haurrak duen adinak korrelazio txikia daukamoldatzeko gaitasunarekin, baina, hala ere, korrelazio esanguratsuadu. Haurrek adopziozko familietan denbora gehiago igaro ahala, doi-tuagoak daude eta nabarmen hobetzen da haien egokitzapena, bere-ziki eskola-esparruaren errendimenduan.

Behaketa zehatzak adierazten digu haurra familiara eta eskola-ra gutxiago egokitzen dela nagusiagoa denean. Adoptatutako haurnagusiagoek eskola zailtasunak izan ohi dituzte.

2 Atal honetako grafikoan agertzen diren puntuazioak, disfuntzionalagoakdira altuagoak diren heinean.



HAURRAREN ADINAREKIN ERLAZIOADUTEN EGOKITZE ADIERAZLEEN

EBOLUZIOAREN JOERAK

Adoptatzean haurrak duen adina korrelazioan dago:

a. Familiara egokitzearekin (r=-.20** hona iristean, r=-.16** gauregun). Korrelazio baxuak.

b. Eskolara egokitzearekin (r=-.24** hona iristean, r= -.21** gauregun). Korrelazio baxuak.

c. Gizartera egokitzearekin (r= -.11* hona iristean, korrelaziorik ga-be gaur egun). Korrelazio baxuak

d. Eskolako zailtasunekin (r= .35** hona iristean, r= .27** gauregun). Korrelazio baxuak.

B. Adin txikikoaren sexu/generoaren eragina

Eskolara egokitzearen emaitzak nabarmen desberdintzen dirahaur adoptatuaren sexu/generoaren arabera, nesken egokitzeahobea delarik. Familiara egokitzean ere nesken aldeko tendentziaagertzen da. Adopziozko mutilek, alderantziz, neskek baino zailta-sun gutxiago izaten dituzte lagunak egiteko eta, ondorioz, gizar-tean egokitze hobea lortzen dute.



C. Aurretik seme-alabak izatearen eragina

Aurretik seme-alabak izateak desberdintasunak eragiten dituegokitze mailetan. Diferentzia esanguratsua dago batez ere eskolaraeta gizartera egokitzean. Okerragoa da seme-alaba biologikoak di-tuztenentzat.

Familia, eskola eta gizarte egokitzea(adopziozko haurraren sexu/generoaren erlazioa)

NeskakMutilak

Familiaraegokitzekozailtasuna

1

1,2

1,14

1,29

1,2

1,22

1,34

1,05 1,1 1,15 1,2 1,25 1,3 1,35 1,4

Eskolaraegokitzekozailtasuna

Lagunakegiteko

zailtasuna



Egokitzapena. Aurretik seme-alabak izatearen eragina

1 0,5 1 1,5 2

1,51

Gizarteraegokitzea

Eskolaraegokitzea

1,16

1,24

1,33

Seme-alabak Aurretik seme-alaba biologikoak

ONDORIOAK.EGOKITZE-GAITASUNAREN ADIERAZLEAK

Egokitze-gaitasun disfuntzionalenaren adierazleek adoptatu-tako haur gutxirengan dute eragina. Gehienek nabarmen egitendute hobera adopzio prozesuaren barruan. Aurrerapenak grafikokiikusten direnean, aurrerapen handienak (%13,5eko disfuntziotikhasi eta %2,4ko disfuntziora) testuinguru sozialean egiten dituzte-la konturatzen gara. Hasieran %30 inguruk izan ditu jokabide uzku-rrak eta hiperaktiboak. Jokabide uzkurra nabarmen hobetzen da(%16tik %6ra); baina gehiago mantentzen da hiperaktibitate ka-suetan (%15etik %11ra). Haurrak familia esparruan sentitzen dirahobekien eta seguruen, bai hasieran eta baita azkenean ere (%8,2iristen direnean eta %2,2 gaur egun).

Eskola esparruak merezi du beste behin ere arreta berezia.Aurrerapenak lortzen dira, baina ez horren sakonak. Eskolako hezike-ta motara, arauetara eta berdinen arteko harremanetara egokitzekozailtasunak izaten dituzte haurrek (%10,3tik %4,1era). Horrek esan



nahi du adopziozko haurrek hasieran zailtasunak izaten dituztela es-kola esparruan (hurrengo ikerketetan sakontzeko gaia). Ekialdetikdatozen haurrek izaten dituzte egokitze-gaitasun maila onenak.

Egokitze-gaitasunaren eboluzioa

Familian Eskolan Gizartean

6,3

2,84,1

2,4

12

0

10,3

13,5

10

8

6

4

2

14

16

8,2

5,1

%


Korrelazioen analisiak egokitze-gaitasunaren hiru esparruen–familia, eskola, gizartea- arteko lotura handia adierazten du. Bainalotura estuagoa dago eskola egokitzapenaren eta familia egokitza-penaren artean (r=0.64**). Erlazio esanguratsua daukagu familia etaeskolara egokitzeko gaitasunean puntuazio txarrak dauzkaten nes-ka-mutilen artean. Eskolara gaizki egokitzen direnean, eta eskolakolanetan errendimendu eskasa izaten dutenean, familiara egokitzekogaitasuna askoz disfuntzionalagoa da. Hau da, adopziozko adin txi-kikoaren familia-bizitzak erlazio esanguratsua du eskola esparrukoadierazleekin.

Horren guztiaren azpian, haurrak testuinguru guztietara, bainabereziki familia eta eskolako testuingurura egokitzeko oinarrizko adie-



razleak daude: eskolako lanak ondo egiteko zailtasunak (%r=0,40**familiara egokitzea eta r=,47** eskolara egokitzea) eta “gezurrakesan, gogaitarazi edo eraso” adierazlearekin neurtutako jokabidekanporakoi/oldarkorra (r= 0,44 familiara egokitzea eta r= 0,43 esko-lara egokitzea).

Adopziozko haurraren sexua/generoa aldagai erreferentzialada, analisiek diferentzia esanguratsuak adierazten baitituzte. Neskekemaitza hobeak ateratzen dituzte eskolara egokitzeko gaitasuneanbatez ere, zertxobait hobeak familiara egokitzean. Hala ere, lagunberriak egiteko zailtasun gehiago dute.

Era berean, aurretik izandako seme-alabek, batez ere biologi-koak badira, egokitze-gaitasun emaitzetan dute eragina. Emaitzakokerragoak dira kasu horietan.

Ondorioz, adopziozko familiek ia ez dute egokitzeko haur ez-gaiturik, baina halako haurrak dituztenek biziki sufritzen dute hau-rren eskolara egokitze txarrarekin, eskolako lanak egiteko izaten di-tuzten arazoekin eta haien jokabide kanporakoi/oldarkorrarekin.

Egokitze-gaitasunarenadierazleen arteko korrelazioak

0

Familiaraegokitzea

Eskolaraegokitzea

Egokitzesoziala

0,5 1 1,5

0,64 0,36

0,64 0,37

0,36 0,37

Familiara egokitzea Eskolara egokitzea Egokitze soziala



ESKOLA JARDUERETAKO ERRENDIMENDUA

Familiei galdetu zaie ea haurrek eskolan lanak egiteko zailtasu-nik duten. Haurrek euren eskolako errendimenduaren gainean du-ten satisfazio maila jakitea zen galdera honen helburua.

Zera ikusten dugu: jatorrizko herrietatik datozenean %27,7k(91 kasu) ditu zailtasunak eskola jardueretan. Aurrera egiten dutearian-arian eta urtebetera %19,1ek (63 kasu) izaten ditu zailtasunak.Gaur egun %16,1ek (56 kasu). Adierazlea finkatu egiten da lehenurtetik aurrera.

Eskola jardueretarako zailtasunak


81,9

19,1

83,9

16,1

60

50

40

30

20

10

0

27,7

72,3

%

70

80

90


Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Eskola jardueretako errendi-mendu egokia, haurraren eta haren familiaren bizitzaren adierazle ga-rrantzitsua da. Eskola jarduerak egiteko gai izateak korrelazio esangura-tsua du ia adierazle guztiekin. Erlazio handia dago “arreta mantendu”(r= 0,74**) eta haurren egokitze-gaitasuna eta eskolako integrazioarenartean (r= -0,58). Hortaz, eskola zailtasunak dituzten haurrek asko sufri-



tzen dute eskolako lanak egiten saiatu eta heltzen ez direnean, ez dirabeste haurrekin integratuak sentitzen. Era berean, haur horiek urduriago-ak izaten dira (r= 0,42) eta errudunak sentitzen dira sufrimendu horren-gatik guztiarengatik (r= 0,47).

Eskola zailtasunak urratu egiten du adopziozko haurraren familiara egoki-tzeko gaitasuna. Haur hauek okerrago integratzen dira familietan, gura-soek zailtasun handiagoekin ikusten dituzte (r= 0,42) familia barruan. Esko-lan zailtasunak izaten dituzten haurren harreman sozialak ere ez dirapositiboak izaten eta eragina izaten dute bizitza psikosozialean (r= 0,35).

Haurra adoptatzen den adinak erlazioa du adierazle horrekin (r= 0,27**, er-lazio txikia baina esanguratsua).

A. Haurraren sexu/generoaren eragina eskola jardueretako errendimenduan

Adopziozko neskek mutilek baino errendimendu hobeak iza-ten dituzte eskola jardueretan (p<0,02).

Zailtasunak eskola jardueretan(Adopziozko haurraren sexua/generoarekin erlazioa)

Neskak Mutilak

Eskolajardueretanzailtasunak

1,4

1,77

1,5 1,6 1,7 1,8

1,54



Eskola jardueretan zailtasunak(aurretik seme-alabak izatearekin erlazioa)

Aurretik adopziozko seme-alabak Aurretik seme-alaba biologikoak

0

2

0,5 1 1,5

1,63

2 2,5

Eskolajardueretanzailtasunak

B. Eskola zailtasunak eta aurretik seme-alabak izatearen eragina

Beste behin ere, aurretik seme-alaba biologikoak izan dituztenfamiliek (adopziozko seme-alabak izan dituztenek ez bezala), pun-tuazio txarragoak izan dituzte adierazle honetan.

C. Eskola zailtasunak eta haurraren jatorria

Ekialdeko Europatik eta Latinoamerikatik datozen haurrekEkialdean jaiotako haurrek baino eskola zailtasun esanguratsuagoakizan dituzte.



ONDORIOAK.ESKOLA JARDUERETAKO ERRENDIMENDUA

Adopziozko haurrek nabarmen aurreratzen dute eskola-erren-dimenduan adopziozko integrazioan aurrera egiten duten heinean.Eskola-zailtasunekin %28 hasten bada ere, gaur egun %16renganmantentzen da. Badirudi adoptatutako haur batzuk adoptatuak izanez diren haurrak baino zailtasun handiagoak izaten dituztela esko-la-errendimendua hobetzeko.

Eskola-zailtasunak dituzten adopziozko haurrek euren buruekineta bizi diren esparruarekin gatazka bortitza izaten dute. Errudunta-sun handiagoa eta ezereztasun sentsazioa dute, eskolara okerragoegokitzen dira eta egoera larrian jartzen dute familiako egokitzapena.Eskola-zailtasunen oinarrian arreta mantentzeko zailtasuna dago etahonek gaitasun kognitiboa gutxitzen du.

Beste aldagaiekin dauden erlazioek erakusten dute mutilakneskak baino kaltetuago daudela, eta neba-arreba biologikoekin bi-zi direnak, neba-arreba adoptatuekin bizi direnak baino egoera oke-

Eskolara egokitzeko gaitasuna(haurraren jatorriarekin erlazioa)

Ekialdeko Europa LatinoamerikaEkialdea

Eskolaraegokitzekogaitasuna

1

1,33

1,1 1,2

1,12

1,3 1,4

1,25



rragoan daudela. Ekialdetik etorritako neskek, mutilek baino pun-tuazio hobeak dituzte eskola jardueretan.

Adopzio adinak erlazio esanguratsua du adierazle honekin na-hiz eta eragina proportzioan txikia izan.



A ERANSKINA

Egokitze-gaitasunaren adierazleen faktore-analisia eta eskolajardueretarako zailtasunak.

Komunalitateak

Hasierakoa Hustuketa

Eskola zailtasunak gaur egun 1,000 ,574

Lagunak egiteko zailtasunak gaur egun 1,000 ,425

Familiara egokitzapena gaur egun 1,000 ,639

Eskolara egokitzapena gaur egun 1,000 ,773



Osa- Hasierako auto-balioak Errotazioaren berbiduraragaiak gehitutako saturazioak


1 2,411 60,275 60,275 2,411 60,275 60,275

2 ,699 17,471 77,746

3 ,604 15,112 92,858

4 ,286 7,142 100,000




Oharrak:

1. Ekarpen handia egiten diote osagai guztiek analisiari. “Egokitze-gaitasuna” izeneko adierazleak, eskola jarduerak eta atazak bete-tzeko zailtasunak ere hartzen ditu kontuan.

Osagaien matrizea

Osagaia

1

Eskola zailtasunak gaur egun ,758

Lagunak egiteko zailtasunak gaur egun ,652

Familiara egokitzapena gaur egun ,799

Eskolara egokitzapena gaur egun ,879


a ateratako osagai 1.



B ERANSKINA

Egokitze-gaitasunaren adierazleen fidagarritasuna


N %


Kasuak Baztertuak(a) 99 22,7

Guztira 434 100,0

a. Prozesamenduaren aldagai guztietan oinarritutako zerrendaz egindako bazterketa.

Cronbachen Alfa N elementu

,746 4


Oharrak:

1. Fidagarritasuna ona da. Adierazleak finkatuta daudela esan de-zakegu.



Ikus

deza

kegu

nez,

erla

zio

hand

iada

goeg

okitz

e-ga

itasu

nare

nhi

ruer

emue

nar

tean

:fam

ilia,

esko

laet

ala

guna

k.Fa

mi-

lian

harr

eman

onak

ditu

zten

haur

rek

ondo

egok

ituta

egot

endi

raes

kola

net

aik

asge

leta

n.Eg

okitz

apen

horr

ekgi

zar-

tean

inte

grat

zea

eta

nesk

a-m

utile

nar

tean

lagu

nak

egite

aer

razt

endu

.Bes

tebe

hin

ikus

ten

dugu

nez,

esko

lako

jard

ue-

rak

ondo

bete

tzen

ditu

zten

haur

rek

egok

itze-

gaita

sun,

lasa

itasu

net

aar

reta

mai

laal

tuag

oak

izat

endi

tuzt

e.

EGO

KIT

ZE-

GA

ITA

SUN

AR

ENA

DIE

RA

ZLE

ENA

RTE

KO

LOTU

RA

(Err

efer

entz

iatz

atr,

0.3

bai

no

han

dia

go

ah

artu

ta)

Esko

lara

ego

kitz

ea -0.7

4

-0.5

8-0

.64

0.42

0.47

-0,4

4

-0,3

30.

37

0.36

Esko

laja

rdue

rete

rako

zailt

asun

ak

Urd

urita

suna

Gez

urra

esan

,go

gaita

razi

,er

aso

Erru

dunt

asun

aA

rret

a

Fam

iliar

aeg

oki

tzea

Giz

arte

raeg

oki

tzea



Adi

eraz

lebi

enar

teko

erla

zioa

dago

:elk

arre

kiko

tasu

naaf

ektu

anet

abe

giek

inko

ntak

tua.

Biek

dute

fam

iliar

aeg

okitz

e-ga

itasu

nare

kin

zerik

usia

.Ber

az,e

spar

ruho

rret

anon

doeg

okitu

dire

nha

urra

kaf

ektu

aet

am

aita

suna

adie

razt

endi

zkie

-te

fam

iliak

oei.

Atx

ikim

end

ud

isfu

ntzi

onal

ad

uten

haur

rak

gut

xib

adira

ere,

zailt

asun

akd

ituzt

enb

ihau

rta

lde

antz

emat

end

ira.T

al-

deba

teko

ekat

xiki

men

duan

tsia

tsu

hotz

etik

gert

uda

ude,

hozt

ura

eta

tris

tezi

apu

ntu

bate

kin.

Best

ea,a

txik

imen

duna

-ha

sitik

gert

uda

bil,

joka

bide

kanp

orak

oiol

dark

orra

reki

n,ge

zurr

akes

aten

,gog

aita

razt

enet

aer

asot

zen.

ATX

IKIM

END

UA

/LO

TUR

AA

DIE

RA

ZLE

ENEL

KA

RR

ERA

GIN

A(e

rref

eren

tzia

tzat

r0.

30b

ain

oh

and

iag

oa

har

tuta

)

Elka

rre

kiko

tasu

na

afek

tib

itat

ean

Fam

ilian

egok

itzea

0.37

Fam

ilian

egok

itzea

-0.3

4

-0.3

2

-0.3

0

-0.3

0

0.33

0.32

Gez

urra

kes

an,g

ogai

tara

zi,e

raso

Tris

tezi

a

Beg

ieki

nko

nta

ktua


Adopziozko haurren osasunpsikologikoaren (atxikimendua)adierazleen eboluzioa




Izaki sozialak gara eta hortaz, elkarreragin sozialei eran-tzuteko prestatuta gaude. Gizakia hitzen bitartez komunikatzen da,baina keinuen hizkuntza ahozko hizkuntza bezain garrantzitsua da,eta sarri, hizkuntza nagusia. Horrela gertatzen da jaio berritan etahaurren bizitzako lehenengo urteetan.

Keinuen hizkuntza gure gorputzean zentratzen da. Aurpegia,besoak eta eskuak dira nagusiki komunikatzaileak. Begiekin kontak-tua bermatzen dugu eta aurpegi-adierazpenekin emozio nagusieierantzuten diegu: poza, tristezia, beldurra zein agresibitatea. Emo-zio hauek beste gizakiekin bizi ohi ditugu.

Atxikimendua eta lotura komunikazioan oinarritzen dira. Atxi-kimenduak, seguruak/ez-seguruak/antolatu gabeak, haurtzaroosoan eraikitzen dira erreferentzia irudiekin ditugun harremane-tan. Adoptatutako hainbat haurrek une zailak bizi izan dituztehaurdunaldian eta lehenengo urteetan, non atxikimendua kaltetu-ta izan zitekeen. Atxikimenduak bizitzan zehar eboluzionatzen dueta kaltetua ala indartua atera daiteke. Besteekin ditugun harrema-nak atxikimenduen arteko talkak dira: neska-mutilen eta zaintzai-leen artekoa.

Atal honetan atxikimendu seguruarekin erlazioa duten adie-razleen eboluzioa aztertuko dugu: besteekin komunikatzeko begira-da mantentzea, aurpegiko eta gorputzeko keinuekin besteen elka-rrekikotasun eta maitasun adierazpenei erantzun egokiak ematea.



Seme-alabaren afektu adierazpenakfamiliak espero dituenak dira?

Informazioa gehitzen duen galdera osagarri baten aurreanaurkitzen gara. Item honek, familiek seme-alabengandik espero du-ten afektu eta maitasun igurikimena batzen du. Ikusten dugunez,adopziozko gurasoen %8 ez dago pozik baina %92 pozik dago etasatisfazioa adierazten du.

2,05

Seme-alabaren afektu adierazpenakfamiliak espero dituenak dira?

%8

Inoiz ez/batzuetan

Beti/ia beti

%92

Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Item honek afektuaren elkarreki-kotasun adierazlearekin du erlazioa (adopziozko familiak eskaintzen dizkionafektu adierazpenak). Horrela, afektu adierazpenekin konforme ez daudengurasoak, seme-alabekin elkarrekiko afektibitatea adierazten ez duten gura-soak dira (r=0,24**).

Jokabide kanporakoi oldarkorra (gezurretan, gogaitarazten eta erasotzen)duten haurrek elkarrekikotasun eta afektu gutxiago adierazten die familiei(r= 0,29**)

Elkarrekiko afektua

Adierazle honek familiek haurrari adierazten dioten afektuarierantzuteko funtzionalitatea/disfuntzionalitatea neurtzen du. Eran-tzunak erakusten duenez, adopziozko familiek uste dute euren se-



me-alabek eboluzio positiboa izan dutela adopzio prozesuan. Adop-ziozko etxera heltzean %10,4k (43 kasu) izan zituen arazoak, handikurtebetera %3,6k (15 kasu) eta gaur egun %1,6k (6 kasu).

Elkarrekikotasun eza


96,4

3,6

98,4

1,6

120

100

80

60

40

20

0

10,4

89,6

%


Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Afektuari elkarrekikotasun eran-tzunik ez ematea, begirada saihestu eta emozioei erantzuteko aurpegi es-presio eza adierazlearekin lotuta dago.(r= 0,37). Era berean, tristeziarako jo-erarekin du erlazioa (r= 0,32). Baina jokabide kanporakoi oldarkorra dutenhaur batzuk ez diote afektuari erantzun egokia ematen (r= 0,30). Elkarreki-ko afektua adierazteak familiara egokitze hobea inplikatzen du (r=0,33).

Begiekin kontaktua eta aurpegi-adierazpena

Adierazle honetan ageri diren zailtasunak larriagoak dira. Be-gien kontaktua eta aurpegi-adierazpenek beste keinu batzuek bainoafektu-karga handiagoa dute, laztanak eta besarkadak (elkarrekiko-tasuna) baino inplikazio gutxiago suposatzen dute. Ondorioz, atalhonetako disfuntzioa kontuan hartu behar da. Horregatik daude ho-nelako disfuntzioa daukaten haur gutxi.



Jatorrizko herrietatik datozenean, adopziozko haur batzuk el-karrizketetan begirada mantentzeko zailtasunak dituzte eta/edo ezdute izaten bizitzen ari diren emozioetarako aurpegi-adierazpenegokia. Horrela gertatzen zaio haurren %7,2ri (30 kasu). Urtebete-ra nabarmen egiten dute hobera eta egoera horretan %2,9 besterikez dago (12 kasu). Gaur egun %1,2ri gertatzen zaio (5 kasu).

Begiekin kontatua eta aurpegi-adierazpen desegokia


97,1

2,9

98,8

1,2

120

100

80

60

40

20

07,2

92,8

%


Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Aldagai honek beste adierazlee-kin duen erlazioak aurrekoaren pauso berberak jarraitzen ditu. Elkarrekikoafektu-eza lotuta dago (r= 0,37**), ageriko arrazoirik gabeko tristeziarekin(r= 0,32**) eta jokabide kanporakoi oldarkorrarekin (r= 0,34**). Eta horrekguztiak familiara egokitzeko gaitasunean du eragina (r= 0,32**).

ONDORIOAK.ATXIKIMENDUAREN ADIERAZLEAK

Adopziozko familiak, orokorrean, pozik daude haurren afekti-bitate adierazpenekin. Familien %8k nahiko luke afektibitate etamaitasun adierazpen gehiago izatea.



Jatorriko herrialdeetatik etorri zirenean, haurren %10ek zituenafektua adierazteko zailtasunak eta ez zuen elkarrekikotasunik era-kusten. Baina gaur egun, erreakzio hori %1,6an agertzen da soilik.

Era berean, haurren %7k familiakoei begiratzea saihesten zuenhona iritsi zirenean, baina eboluzioa positiboa izan da eta aurrera-pen handiak izan dituzte, orain %1,2k (5 mutil eta 5 neska) jarrai-tzen du zailtasun horrekin. Ondoko grafikoak erakusten ditu aipatuberri ditugun datuak.

Atxikimendun/lotura adierazleen eboluzioa

Begien kontaktua etaaurpegi-adierazpen desegokia

Elkarrekikotasunfalta afektuan

3,6

2,9 1,61,2

12

0

7,2

10,410

8

6

4

2


Horrek guztiak erakusten digu adopziozko gurasoek adopzioz-ko seme-alabekin jokabide positibo esanguratsuak izan dituztela.Hobekuntza nabaria eta bistakoa da.


Gurasoen kezkak etaadopziozko familiensatisfazio-maila


137

Atal honetan adopzio-hartzaileen bizipen desberdinak azter-tuko ditugu. Alde batetik, adopziozko haurrarekin zerikusia dutenkezkak (beldurrak) eta beste aldetik, seme-alabenganako satisfaziomaila.

Beldurrak gure jokabidean eragina duten bizipen subjektiboakdira. Familia guztietan elkartzen da seme-alabak izatearen esperien-tzia, ilusio eta beldurrekin. Adopziozko familietan eragina du. Halaere, haur bat adoptatzeak baditu berezitasun batzuk eta adopziozkofamilietan berezitasun horiekiko kezkak izan ditzakete.

Aztertu behar ditugun beldurrak/kezkak honela sailkatzendira:

• Osasun fisiko eta psikologikoari buruzko beldurrak/kezkak.

• Adopziozko haurren onespen sozialari (senitartekoak, lagu-nak) beldurrak/kezkak.

• Adopzio egoerarekin (adoptatua izatea, familia biologi-koak…) lotutako beldurrak/kezkak.

Atal honek adopzio-hartzaileek adoptatutako haurrekiko satis-fazio maila ere aztertu nahi du. Aita-amek epe laburrean beregana-tu behar dituzte hilabete edo urte batzuk aurretik jaiotako haurrak.Egoera horrek edozein familia arruntek bizi dituen prozesu kogniti-boak ez bestelakoak izatera derrigortzen ditu adopziozko familiak.Adopzio-hartzaileak eta adopziozko haurrak pixkanaka-pixkanaka in-tegratzen dira elkarrenganako afektu maila altua lortu arte. Familia-rentzat hazkunde prozesua osoa da.




Familiei bidalitako galdesortak ondoko esparruetako satisfaziomailaren gaineko galderak zituen:

• Haurraren osasunaren ezaugarriekin (itxura fisikoa eta nor-tasuna) gurasoen satisfazio-maila.

• Haurraren egokitze prozesuekin satisfazio-maila.

Administrazio-tramiteekin lortutako satisfazio maila, bi unedesberdinetan ikertu nahi izan dugu:

• Adoptatutako haurraren jatorrizko herrialdean izandakoprozesu eta tramiteekin satisfazio-maila.

• Abegi-herrialdean izandako prozesu eta tramiteekin satisfa-zio-maila.

Hurrengo orrialdeetan ikusiko dugu nola bizi izan diren etafinkatu diren prozesu horiek.

GURASOEN KEZKAK/BELDURRAK

Haurren osasunaren inguruko beldurrak aztertuko ditugu, gi-zarte sarean nola onartzen diren eta nolako eragina duten adopzioizaeraren prozesu bereziek.

Seme-alaben osasunariburuzko kezkak/beldurrak

Arlo honek bi atal ditu:

a) adopziozko haurrak arazo fisikoak izateari beldur.

b) adopziozko haurrak arazo psikologikoak izateari beldur.

Emaitzek erakusten dutenez, familiek biak hartzen dituzte kon-tuan adopzio prozesuan sartzen direnean, haurra etxean hartu etahasierako garaian. Kezka horiek familia kopuru handi batek ditu:%15,1ek (62 familiak) osasun/zailtasun fisikoen alorrean eta %20,7ek(85 familiak) alor psikologikoan.



Familientzat arlo psikologikoa osasun fisikoa baino kezkaga-rriagoa dela antzematen dugu, nahiz eta biak garrantzitsuak izan.

Familiara egokitzeko prozesuetan aurrera egitean, asko jaistendira osasun fisikoarekin zerikusia duten beldurrak (%2ra arte, 8 fami-liatan), baina talde txiki batek, seme-alabengan disfuntzio psikologi-koak agertzearen beldurra izaten jarraitzen du (%8,1- 33 familiekin).

Haurren osasun fisikoa eta psikologikoarengaineko gurasoen kezkak/beldurrak

25

20

15

10

5

0

%

15,1

20,7

2

8,1

Hona iristean Gaur egun

Arazo fisikoak Arazo psikologikoak

Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Erlazio esanguratsua dago bimotatako kezka/beldurrekin (r= 0,37**). Hau da, seme-alaben osasun psi-kologikoaren gaineko kezkak dituzten familiek, haurren osasun fisikoarengaineko kezkak ere izateko joera dute.

“Kezka/beldur psikologikoak” adierazleak korrelazio esanguratsua du iker-ketako beste hainbat aldagairekin, eskola zailtasunekin (r= 0,49**) eta adie-razle honen eragin eremuarekin batez ere, arreta mantentzeko zailtasune-kin (r= 0,40**) eta eskolara egokitzeko gaitasunarekin (r= 0,45**) adibidez.Beraz, kontuan hartu beharrekoa da.



Egokitze-gaitasunari dagokionean, seme-alabak arazo psikologikoak izate-ko beldur diren familiek, familiara egokitzeko gaitasun (r= -0,46**) okerra-goa duten haurrak dituzte. Era berean, gizartera egokitzeko gaitasunak ko-rrelazioa du familiek dituzten beldurrekin (psikologikoekin) (r= -0,42**) etaneska-mutilen beste jokabide barnerakoi batzuekin, “ageriko arrazoirik ga-beko tristezia sentitzearekin” (r- 0,45**) adibidez.

Haur adoptatuen onespensozialari buruzko kezkak

Atal honen barruan agertzen dira:

a) haurra familian (aitona-amonak, izeba-osabak…) onartuaez izateari edo baztertua izateari beldurra

b) haurra adopziozko gurasoen lagunen artean onartua ez iza-teari edo baztertua izateari beldurra

Emaitzek erakusten dute adopziozko familiak ez daudela gaihauetaz bereziki kezkatuta, ez adopzioaren hasieran ez gaur egun.

Besteen onarpenarekin lotutako beldurrakneurtzeko adierazleak

Senitartekoengandik baztertua Lagunengandik baztertua

1,2

%

0,7


0,2

0,5

11

0,8

0,6

0,4

0,2

0



Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Erlazio esanguratsua dagokezka/beldur mota bien artean (r= 0,43**). Hau da, seme-alabak senitarte-an onartuak ez izateko beldur diren gurasoek, haurrak lagunartean onar-tuak ez izateko beldur ere badira.

Adopzio izaerari buruzko kezkak

Atal honetan batzen dira:

a) haurrarekin gai konprometigarriei (adopzioari buruz, adibi-dez) buruz hitz egiteko beldurrak/kezkak

b) seme-alaba adoptatua dela jabetzen deneko erreakzioaribeldurra

c) familia biologikoarekin ez egotea leporatzeari beldurra

Lehenengotatik ikusten dugu adopziozko familiak segurusentitzen direla haurrekin hitz egiteko adopzio izaerari buruz, jato-rrizko familien inplikazioari buruz eta prozesu guztiak haienganduen eraginari buruz. Adopzioari buruz hitz egiteak arazoak sor-tzen ditu familien %2n soilik. Era berean, ikusten dugu ez direla fa-milia biologikoekin ez egotea leporatzearen beldur (%1en ager-tzen da arazoa).

Zehatzago aztertu behar da (b) atala, adopziozko haurra be-re adopzioaz jabetzen denean adopzio-hartzaileengan duen zehar-kako eragina aztertzen du. Seguruenik adopziozko gurasoek, adop-zioaren eta jatorriaren gaineko galdera sakonagoak egiteko gaidiren seme-alaba helduagoez ari dira… Kezka honek familien %4ndu eragina, eta pixka bat gora egin arren egonkor mantentzen dahasieratik.



Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Espero zen bezala, lotura esan-guratsua dago familiek seme-alabekin adopzio izaerari buruz hitz egitekogaitasunaren eta “haurra bere adopzioaz jabetzea” beldurraren artean(r=0,51**)

GURASOEN KEZKAK/BELDURRAKETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK1

A. Haur adoptatuaren adina etagurasoen kezkak/beldurrak

Haurraren adopzio adinak ez du korrelaziorik gurasoen kez-ka/beldurren ia adierazle batekin ere. Salbuespen gisa, adoptatzenden haurra nagusitxoagoa bada, haurren eboluzio psikologikoaren

Adopzio izaerarekinlotura duten gurasoen kezka/beldurrak

5

4

3

2

1

0

%

1,5


3,6

2,2

1

3,9

2

Adopzioari buruz hitz egin

Adoptatua dela jabetzea

Familia biologikoarekin ezegotea leporatzea

1 Atal honetako grafikoetan agertzen diren puntuazioak, disfuntzionalagoakdira altuagoak diren heinean



B. Adopzio-hartzailearen sexu/generoaeta adopzio izaeraren beldurrak

Amek baino gehiago aitek izaten dituzte zailtasunak seme-ala-bekin adopzio izaerari buruz hitz egin eta komunikatzeko.

HAURREN ADINAREKIN LOTUTAKOGURASOEN KEZKEN/BELDURREN ADIERAZLEEN

JOERA EBOLUTIBOA

Haurraren adopzio-adina korrelazioan dago:

a. Zailtasun psikologikoak izateko kezkak/beldurrekin (r= .14** gauregun). Korrelazio oso baxua

Adopziozko familian integraturik emandako urteak korrelazioan daude:

a. Arazo psikologikoak izateko kezkak/beldurrarekin (r= .19** gauregun). Korrelazio baxua

b. Senitartean baztertua izateko kezka/beldurrarekin (r= .13** honaheltzean, r= .20 gaur egun. Korrelazio baxua

c. Haurra adoptatua dela jabetzearen kezka/beldurrarekin (r= -.12*gaur egun). Korrelazio oso baxua eta negatiboa

gaineko kezka izaten dute. Denbora igarotzen den heinean, familiek

erraztasun handiagoa dute adopzioari buruz haurrekin hitz egiteko.



Adopzioari buruz hitz egiteko gurasoen kezkak/beldurrak(adopzio-hartzaileen sexu generoaren eragina)

Aitek Amek

1,25

1,32

Balioa

AdopzioIzaera

1,45

1,3 1,35 1,4 1,45 1,5

C. Adopzio izaerari buruzko beldurrak eta aurretikseme-alabak izatearen eragina

Adopzio aurretik seme-alaba biologikoak dituzten adopziozkofamiliek beldur handiagoa izaten dute adopzio egoerari aurre egite-ko orduan.



Aurretik seme-alaba biologikoakAurretik seme-alaba adoptatuak

Adopzioari aurre egiteko gurasoen kezkak/beldurrak(aurretik seme-alabak izatearen eragina)

0

1,17

0,5 1 1,5

1,42

Balioa

AdopzioIzaera

D. Gurasoen beldurrak, zailtasun psikologikoaketa adoptatutako haurraren jatorria(Haurra iristean)

Adopzio prozesuaren hasieran (iristean), Ekialdeko Europakohaurra adoptatu duten familiek eta Latinoamerikako haurrak adop-tatu dituztenek beldur gehiago diote haurrak zailtasun psikologi-koak izateari. Ekialdean (batez ere Txinan) adoptatutako haurren fa-miliek ez dute halakoengatik hainbesteko kezkarik.



Gurasoen kezkak (iristean)

Balioak

1,5

1,72

Zailtasunpsikologikoak

izatea

2,02

1,6 1,7 1,8 1,9 2 2,1

2,05

LatinoamerikaEkialdeko EuropaEkialdea

ONDORIOAK.GURASOEN KEZKA/BELDURREN ADIERAZLEAK

Adopziozko familien %20k gutxi gorabehera ditu seme-ala-ben osasunarekin (osasun fisikoa eta psikikoa) lotutako kezkak etabeldurrak prozesuaren hasieran. Kezka horien ehunekoak jaitsi egi-ten dira eta gaur egun ia desagertu egin dira haurren disfuntzio fi-sikoei buruzko beldurrak. Baina, disfuntzio psikikoari buruzko kezkakfamilien %8n mantentzen dira. Haurrak Ekialdetik (Txinatik) ekarridituzten familiek dute seme-alabak arazo psikologikoak izateko bel-dur gutxien.

Kontuan hartu behar da gurasoen “haurren osasun psikologi-koari eta jokabideari lotutako kezkak/beldurrak” adierazlea. Kezkahauetan mantentzen diren familiek eskolan zailtasun gehiago, gizar-tera egokitzeko gaitasun gutxiago eta ondorioz familiara egokitzekogaitasun gutxiago dituzten haurrak izateko joera dute.



Familiek ez dute ia inoiz izan euren seme-alabak senitartekoeketa lagunek ez onartzeko beldurrik. Baina senitartekoek baztertuakizateko beldurra dutenean, lagunengandik baztertuak izateko beldu-rra ere izan dute.

Adopziozko gurasoek ez dute ia zailtasunik adopzio egoera-ri aurre egiteko, gutxienez hala iruditzen zaie. Ez diote ia beldu-rrik adopzioari buruz hitz egiteari, ezta seme-alabek familia biolo-gikoarekin ez egotea leporatzeari. Hala ere, adopzio-hartzaileen%4 kezkatuta dago, haurrak adoptatuak izan direla jabetzen dire-nean izango duten erreakzioarekin, prozesu horiek adopzio-har-tzaileen bizipen eta emozioetan izan dezakeen eraginarekin. Aitekamek baino kezka handiagoak erakusten dituzte eta haur biologi-koak izan dituzten familiek haur adoptatuak izan dituztenak bainogehiago.

GURASOEN SATISFAZIO MAILAADOPZIO PROZESUAREKIN

Ondoko ataletan aztertuko dugu familiek neska-mutilen ezau-garri fisiko eta psikologikoekin duten satisfazio maila. Pertzepzio haugarrantzitsua dela uste dugu bai haurrentzat eta baita haien adapta-zio prozesuarentzat. Eta, azkenik, aztertuko dugu familiek adminis-trazio tramiteekin duten satisfazio maila.

Adopziozko haur bat izatekogurasoen ahaleginak

Adopziozko familien arteko %12,9k uste du adopziozko fami-liak ez direnak baino arreta gehiago jartzen diotela beraiek adop-ziozko seme-alabari.



Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Gurasoen ahalegin eta arreta ko-rrelazioan dago batez ere eskolara egokitzeko gaitasun txarra duten hau-rrekin (r= -0,44**) eta eskola arazo gehien dituztenekin (r= 0,35). Eskola es-parruan arazo gutxi dituzten seme-alaben gurasoek ahalegin gehiagoegiten dute haurrei laguntza emateko.

Haurraren adopzio adina beste faktore garrantzitsu bat da gurasoen ahale-gina eta arretarako (r= 0,35**). Gurasoek badakite ahalegin eta arreta han-diagoa jarri behar dutela adopziozko haurraren adina handiagoa izan bada.

Gurasoek arreta handiagoa eskaintzen diete haurrei zailtasun barnera-koiak dituztela ikusten dutenean. Adibidez, erruduntasun sentsazio han-diagoa dutenean (r= 0,35**) eta kontsola gaitzak diren beldurrak dituzte-nean (r= 0,33).

Haurraren egokitzeprozesuarekin satisfazio maila

Adopziozko familiak pozik daude (%97,8) seme-alaben ego-kitze prozesuen eboluzioarekin eta hobekuntza espero zitekeenare-kinbat datorrela uste dute.

Gurasoen arreta (ahalegina)haur adoptaturik ez duten familiekin alderatuz

Ahalegin berdina

Ahalegin handiagoa

12,9

87,1



Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Gurasoei buruzko adierazle ga-rrantzitsuenetakoa da. Korrelazio positiboan dago ikerketaren ia aldagaiguztiekin, eta bereziki haurraren familiara egokitze (r= 0,52**) eta eskolaraegokitze (r= 0,48**) gaitasunarekin. Hortaz, haurraren eboluzioa modu ez-korrean ikusten duten adopzio-hartzaileen haurrek, familiara eta eskolaraegokitzeko zailtasun handiagoak izango dituzte ziur asko.

Seme-alabekin satisfazio-maila adierazteko adopzio-hartzaileek beste adie-razle batzuk nabarmenki hartzen dituzte kontuan: a) jokabide kanporakoioldarkorra (r= -0,43**) b) eskola arazorik ez izatea (r= 0,44**).

Horrezaz gain, adopzio prozesuen eboluzioarekin satisfazio maila txikiagoasentitzen duten gurasoek, seme-alaben osasun psikologikoa (r= -0,58**)eta fisikoarekin (r= -0,36**) satisfazio maila txikiagoa dute.

Haurren ezaugarriekin satisfazio maila

Arlo honetan jakin nahi genuen gurasoen satisfazio maila: a)haurraren ezaugarri fisikoak (itxura eta osasuna) eta b) haurrarenezaugarri psikologikoak (izaera, nortasuna). Emaitzek erakusten du-te familiek satisfazio maila handia dutela.

Haurraren egokitze prozesuareneboluzioarenkin satisfazioa

2,05

Satisfazio eza

Satisfazioa

2,2

97,8



Ezaugarri fisikoek puntuazio altua lortzen dute: %99,6k era-kutsi du satisfazio maila egokia, hau da, positiboki ikusten dute hau-rren itxura fisikoa eta osasuna. Osasun psikologikoak galdera gehia-go planteatzen ditu. Satisfazio maila ona adierazten du %95,4kbaina %4,6k nortasuna eta izaerarekin satisfazio maila txarra erakus-ten du.

Haurrarekin pozik dauden gurasoak

Satisfazio ezaSatisfazioa

120

%

99,6

0,4

95,4

4,6

100

80

60

40

20

0Haurraren ezaugarri

fisikoakHaurraren ezaugarri

psikologikoak

Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Haurraren ezaugarri fisikoaketa psikologikoak onartzea da gurasoen satisfazio mailaren adierazle ho-berena.

Seme-alaben nortasunarekin pozik dauden gurasoek, familiara (r= 0,45**)eta eskolara (r= 0,41**) hobeto egokitzeko gaitasunak dituztela ikusten du-te, eskolako lanak egiteko zailtasun gutxiago (r= -0,37**), zintzotasun han-diagoa eta agresibitate gutxiago (r= 0,37**), eta giza harremanetarako zail-tasun gutxiago (r= 0,32**).



Administrazio tramiteekin satisfazio maila

Adopzioa burutzeak tramite administratiboak jatorrizko he-rrialdeetan eta abegi-herrialdean egin beharra inplikatzen du. Proze-su horiek ebaluatzen saiatu gara, gurasoek egin behar izan zituztengestioei buruz duten oroitzapenaren bidez. Emaitzek esaten dute fa-milien %74,7k (295 satisfazioa, 163 satisfazio eza) satisfazio mailaona duela jatorrizko herrialdean eta abegi-herrialdean egindako tra-miteekin eta % 63,7k (258 satisfazioa, 147 satisfazio eza) satisfaziomaila egokia duela abegi-herrian egindako gestioekin.

Balioen konparazioak esaten digu familiek etxean bertan egin-dako gestioekin baino jatorrizko herrialdean egindakoekin satisfaziomaila altuagoa dutela. Elkarte Autonomoek, Foru Aldundiek eta bes-te erakunde batzuek hainbat baliabide jarri dituzte emaitzok hobe-tzeko.

Administrazio tramiteekin satisfazio-maila

80

%

74,7

25,3

63,7

36,3

60

50

30

20

10 0

Jatorrizko herrialdekoak Abegi-herrialdean

40

70

Satisfazio ezaSatisfazioa

Gainontzeko adierazleekin duen erlazioa. Erlazio esanguratsua dago jato-rrizko herrialdeetan egindako tramiteekin eta gure herrian egindakoekin(r= 0,38**). Hortaz, jatorrizko herriarekin konforme dauden familiak gu-rean egindako tramiteekin konforme egongo dira (eta alderantziz).


GURASOEN SATISFAZIO MAILAETA IKERKETAREN BESTE ALDAGAI BATZUK2

A. Gurasoen kezkak etahaur adoptatuaren adina

Haurraren adopzio adinak adopzio-hartzaileen satisfazio mai-lari ez dio eragin handirik egiten. Korrelazio arina dago (esangura-tsua) horren eta osasun fisiko, psikologiko eta adopzio prozesuare-kin duten satisfazio mailaren artean.

Haur nagusiagoak adoptatzen dituzten familiek uste dute aha-legin afektibo handiagoa egiten dutela. Baina, denbora igaro ahala,familiek ahalegin hori gutxitu egiten dute, ahalegina eta dedikazioaorekatzea lortzen dutelarik.


2 Atal honetako grafikoetan agertzen diren puntuazioak, disfuntzionalagoakdira altuagoak diren heinean.

HAURRAREN ADINAREKIN ERLAZIOADUTEN GURASOEN SATISFAZIO-MAILAREN

ADIERAZLEEN EBOLUZIORAKO JOERA

Adoptatzean haurrak duen adina korrelazioan dago:

a. Haurraren ezaugarri fisikoekin satisfazio mailarekin (r= -,19**gaur egun). Korrelazio baxua eta negatiboa.

b. Haurraren ezaugarri psikologikoekin eta nortasunarekin satisfaziomailarekin (r= -,22). Korrelazio baxua eta negatiboa.

c. Haurraren egokitze prozesuarekin satisfazio mailarekin (r= -,22**).Korrelazio baxua eta negatiboa.

d. GAUR EGUN, haur adoptatua izateagatik, uste duzu adoptatuta-ko umerik ez duten beste gurasoek baino arreta eta ahalegin han-diagoa eskaintzen dizkiozula? (r= ,35** hona heltzean, r= -,22gaur egun). Korrelazio ertaina hona iristean, eta baxua (negati-boa) gaur egun.



B. Haurren ezaugarri fisikoekin satisfazio-mailaeta adin txikikoen aurretiko bizikidetza

Batez bestekoaren kenduraren analisiak erakusten du, adopta-tu aurretik erakundeetan (umezurztegietan) baino, familietan biziizan diren umeak hartzen dituztenean, adopzio-hartzaileek satisfaziomaila handiagoa dutela haurraren ezaugarri fisikoekin.

Satisfazio maila(Adopzio aurretik bizi izandako

lekuarekin erlazioa)

FamiliakErakundeak

Ezaugarrifisikoekin

satisfazio eta

1

1,15

1,05 1,1 1,15 1,2

Balioa

1,05

C. Jatorrizko herrialdeetan egindako tramiteekinsatisfazio maila eta haurraren sexu/generoa

Mutilak adoptatzen dituzten familiek neskak adoptatzen dituz-tenak baino satisfazio maila baxuagoa izaten dute (jatorrizko herrial-deetan) burututako prozesu eta tramiteekin.



D. Jatorrizko herrialdeetan egindako tramiteekinsatisfazio maila eta haurraren jaioterria

Erlazio nabarmena dago tramiteekin satisfazio-mailaren etaneska-mutilen jatorriko herrialdearen artean. Datu hoberenakEkialdeak, gero Latinoamerikak eta azkenik Ekialdeko Europak ja-sotzen ditu.

Satisfazio maila(Adin txikikoen sexu/generoarekin

duen erlazioa)

Neskak Mutilak

Jatorrizkoherrialdeetan

egindakotramiteekin

satisfazio eza

1,25

1,45

1,3 1,35 1,4 1,5

1,32

1,45

Balioa



Gurasoen satisfazio eza adoptatzekoprozesu eta tramiteekin

LatinoamerikaEkialdeko EuropaEkialdea

0

2,19

Balioa

1,62

0,5 1 1,5 2 2,5

1,98

Jatorrizkoherrialdearakin

tramiteak

E. Abegi-herrialdeko tramiteekin satisfaziomaila eta adopzio mota

Abegi-herrialdean egindako tramiteekiko satisfazio maila askoaldatzen da haur bat edo gehiago adoptatzen direnean. Adopzioanitzak egiten dituzten gurasoak ez daude konforme izandako pro-zesuarekin.



Satisfazioa(Adopzio motarekin erlazioa)

2

2,17

Balioa

Abegiherrialdekotramiteekin

satisfazio eza

2,51

2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6

Adopzio anitza Adopzio bakarra

ONDORIOAK.GURASOEN SATISFAZIO MAILA ADOPZIO PROZESUAREKIKO

Adopziozko familiek satisfazioa erakusten dute adoptatutakohaurren egokitze prozesuarekin eta egindako aurrerapenarekin. Soi-lik %2,2 ez dago konforme. Satisfazio maila handia da haurrarenezaugarri eta osasunarekin (%99,6) eta pixka bat baxuagoa ezauga-rri psikologikoekin (%95,4). Haurraren osasun fisikoaren gaineko sa-tisfazio maila altuagoa da adoptatu aurretik haurra familietan biziizan bada eta satisfazio maila baxuagoa erakunde edo umezurzte-gian egondako haurrak badira.

Adin txikikoaren ezaugarri psikologikoak onartzea egokitzegaitasun positiboaren adierazlea da, bai familian baita eskolan ere.Gurasoak haurraren nortasunarekin konforme ez daudenean, esko-lan zailtasun gehiago, zintzotasun gutxiago eta jokabide kanporakoioldarkorrak izateko arriskua dute.



Administrazio prozesu eta tramiteekiko gurasoen satisfazio mai-la ona da %74,7rentzat jatorrizko herrialdeei begira eta %63,7rentzatabegi-herrialdeari begira. Prozesu biek dute erlazioa eta bietako batpositiboki baloratzen dutenek, bestea ere positiboki baloratzen dute.

Neskak adoptatzen dituztenek positiboki baloratzen dituzte ja-torrizko herrietako tramiteak, Ekialdera (Txinara) joan diren adopzio-hartzaileak dira satisfazio maila altuena dutenak. Beste aldetik, adop-zio anitzak egiten dituzten familiek okerrago baloratzen dituzteabegi-herrialdeko prozesu eta tramiteak.


Ikerketaren ondorioorokorrak




Ikerketak balio izan digu adopzioaren gaiaren gainekokonplexutasunaz ohartzeko. Azken urteotan egindako beste ikerke-ta batzuen antzera (Palacios eta kolbk. 2005, Berastegi 2005) nes-ka eta mutil desberdinen aurrean aurkitu gara. Batzuk adopziogoiztiarrak izan ziren (hilabete gutxi zituztela) eta beste batzuk na-gusitxoagoak zirela burututakoak. Batzuk familietan bizi izan zireneta beste batzuk erakundeetan. Batzuk anai-arreba biologikoak edoadoptatuak dituzte. Bi gurasodun eta guraso bakarreko familiakdaude. Familia batzuk adopzio bakarra egiten dute, beste batzukadopzio anitza. Konplexutasun horren atal bat ikertu nahi izan du-gu gure lanean. Ikerketa honetako atal bakoitzean ondorioak ateradiren arren, azken gogoeta egitea komeni da ondorio garrantzi-tsuenak argitara ekarri eta etorkizunari begira ikuspuntu desberdi-nak mahai gainean jartzeko.

Ikerketa honek estatu mailan egindako laginetatik zabalenaaurkezten du (434 galdesorta, esperotakoaren %22 gutxi gorabe-hera). Azken urteotan Europan egindako garrantzitsuenetariko batda. Bestalde, pediatria arloa arlo psikologikoarekin konbinatu du,teknikoki.



IKERTUTAKO LAGINAREN GAINEKO ONDORIOAK

Gure ikerketan, adoptatutako haurren %70 lau urte bete aurre-tik adoptatu zen eta 7 bat urte daramatzate adopziozko familiekin.Gaur egun, beraien batez besteko adina 10 urte ingurukoa da. Hau-rren sexu/generoak eta jatorriak lotura dute. Ekialdetik datozen hau-rren gehiengoa neskak dira. Mutilak laginaren %45 dira eta neskak%55. Euskal Herriko adopzioetako haurren kopuru handiena Ekialde-ko Europatik dator (%40), gero Latinoamerikatik (%28) eta Ekialdetik(%22). Ez da ezagutzen neska-mutikoen %10en jatorria.

Emakumeak izan dira galdesorta erantzun duten gehienak(%72,97). Familiek haur bakarra adoptatu dute (%88). Kasu batzue-tan (%28), aurretik seme-alabak egon dira adopziozko familietan.Haur horiek biologikoak edo adoptatuak izan dira. Bi gurasodun fa-miliak dira gehienak (%89), gure ikerketan ez da ia egon guraso ba-karra gizona den familiarik edo sexu/genero bereko bi gurasodunfamiliarik. Familien %1ek ez du eman familia motari dagokion eran-tzunik. Adopziozko familien 1/3a, gutxi gorabehera, Adopzio Era-kundeekin jarri zen harremanetan adopzio prozesuan zehar.



ADOPZIOZKO HAURREN OSASUNARENADIERAZLEEN GAINEKO ONDORIOAK

Ikerketaren adierazleak DSM IV-TR1 -an argitaratutako osasunpsikologikoaren irizpideetan daude inspiratuta. Neska-mutikoenadierazleak ondoko irizpideen arabera egituratu dira: a) barne-rakoitasun adierazleak (antsiatsuak eta depresiboak) b) kan-porakoitasun adierazleak (arreta/ jarduera eta jokabide oldarkorra)c) testuinguruetara –familia, eskola, gizartea– egokitzeko gaitasu-naren adierazleak d)lotura eta atxikimenduaren adierazleak e) es-kola zailtasunen adierazlea. Adierazleen faktore-azterketaren anali-siak, aurretik aipatu dugun banaketarekin bat datozen 4 faktoreerakusten dizkigu (argi ikusten da bat egiten dutela barnerakoi-tasun eta kanporakoitasun adierazleekin). Indar gehiago duenfaktorea “eskola esparrua eta ikaskuntza” da eta haurren adieraz-leen bariantzaren %34 azaltzen du, aldi berean erakusten duadopzio-hartzaileen taldearentzat eskolak eta haurrak eskolaraegokitzeko gaitasunak duen indarra. Bigarren faktore batek “atxi-kimenduaren esparruarekin” du zerikusia eta bariantzaren %9azaltzen du.

A. Adierazleak haurrak heltzean

Gure herrira datozenean, barnerakoitasun (antsiatsuak) etakanporakoitasun (arreta/jarduera) adierazleen eta eskolako errendi-mendurako zailtasunen disfuntzioaren prebalentziak ehuneko altuakizan ditu, %25 eta 30en artean; alderantziz, barnerakoitasun (depre-siboak) eta kanporakoitasun (oldarkorrak) arazoen prebalentzia ehu-neko baxuagoak lortu ditu (%12 inguru). Egokitze-gaitasunari da-gokionez, zenbaki txikiagoak ageri dira eta %11ra hurbiltzen dira;haurrek gizartera egokitzeko gaitasunarekin izaten dute arazo ge-

1 SDM IV-TR. Haurtzaroarekin eta nerabezaroarekin lotutako zailtasun psiko-logikoen adierazleak.



hien hona iristen direnean (%13,5). Haurren %27k ditu gaur eguneskola zailtasunak.

B. Familian egindako lehenengo urtebeteko bizikidetzarenondorengo adierazleak

Adopziozko familiarako bizikidetzaren lehen urtea une kritikoada adoptatutako haurren eboluzioan, baina desberdina da adieraz-learen arabera. Barnerakoitasun antsiatsuaren disfuntzioa asko ho-betzen da lehen urtean, baina oraindik haurren %4-8k jarraitzen dumota horretako arazoekin. Egoera desberdina da zailtasun barnera-koi depresiboentzako, urtebetera kasu gutxiago baitaude (%5) bai-na aldatzen zailagoak dira.

Kanporakoitasun arazoetan, arreta mantentzeko gaitasunadenborarekin hobetzen da, baina hobekuntza hori beste adieraz-leetan baino txikiagoa da eta haurren %27n mantentzen da bizi-kidetzaren lehen urtea bete ondoren. Ekialdeko Europatik datozenhaurren hobekuntza geldoagoa da.

Kanporakoitasun oldarkorraren (obedientzia) arazoek aurreko-en eredu desberdinak betetzen dituzte: lehen urtean hobekuntzahandia badute ere (%11ko disfuntzioa), denbora igaro ahala pun-tuazioak egonkortu egiten dira. Gezurrak esaten dituzten haurrenkasuan, hobekuntza esanguratsuagoa da lehen urtean zehar (%5ekodisfuntzioa).

Egokitze-arazoekin lotutakoetan ere hobekuntza handia da-go eta amaieran haurren %6 inguruk jarraitzen du egokitze ara-zoekin (eskola esparrura egokitzeko arazoak nabarmenak dira, be-ti baitoaz besteak baino pixka bat okerrago; ondoren familiaesparruak kontrako eragina du, %3 soilik, eta puntuazio hobeaklor daitezke). Eskolako errendimenduak erlazio esanguratsua duegokitze gaitasunarekin (korrelazio altuak dira, r= 0,6 ingurukoaketa esanguratsuak p<,005). Errendimendua lehen urtetik aurreraegonkortu egiten da. Arazoak dituzten haurren kopurua %15 in-guruan geratzen da.



Bukatzeko, atxikimendu arazoak batez ere lehen urteanhobetzen dira (%3,6ra arteko disfuntzioa) eta gero hobetzen ja-rraitzen dute, haurrak adopziozko familiarekin bizikidetzan sa-kontzen duen heinean. Arazoekin jarraitzen duten haurrok profe-sionalen laguntza teknikoa beharko dute garapenean aurreraegiteko.

C. Gaur egungoaren adierazleak

Gaur egun, batez beste 9,7 urte dituzten haurrekin aurkitzengara. Haurrek 7 urte inguru daramatzate adopzioko familietan.Barnerakoitasun antsiatsuaren adierazle nagusiena “atxikimenduirudietatik banatzeko ondoeza handiegia” da, haur adoptatuen%9k sufritzen du, eta “kontsola gaitzak diren beldurrak”, haurren%4k izaten ditu. Guztiek izaten dute hobekuntza handia adopzioprozesuan zehar. Barnerakoitasun adierazleak asko hobetzen dira.Agian, azpimarratu behar da “ezereztasun sentsazioa”, %5negonkor mantentzen dela bizikidetzaren hasieratik. Ageriko arra-zoirik gabeko tristeziaren eboluzioa handia eta positiboa daprozesuan zehar, azkenean haurren %0,3 da arazo horiekin gera-tzen dena.

Kanporakoitasun adierazleak (arreta/urduritasuna) egonkormantentzen dira haurren %22ren inguruan. Beste ikerketa batzue-kin bat datorren zenbaki handiegia. Obedientziazko jarrera berrizokertzen da lehen urtearen ostean %14ra iritsi arte. Gogoeta sakonaegin beharra dago haurren eta helduen munduan eragina duen jo-kabide-eredu hori hobetzeko. Gezurrak esateko, gogaitaraztekoeta/edo erasotzeko jokabidea lehen urtetik mantentzen da egonkor%5 inguruan.

Kanporakoitasun adierazleak harreman estua du haurren es-kola-esparruarekin. Haurren bizitzaren esparru horrek adopziozkofamilientzako nolako garrantzia duen kontuan hartzen badugu,erraz pentsa dezakegu, familiara egokitzeko gaitasun hobea dutenhaurrek emaitza hobeak izaten dituztela eskolan eta beraz kanpora-koitasun adierazle baxuak (eta alderantziz). Mutilek neskek baino



arazo gehiago izaten dituzte eta guraso bakarrekoek bi gurasodu-nek baino gehiago.

Haurren egokitzapen soziala nabarmen hobetzen da adopzioprozesuan zehar, hasi %8ko disfuntzioarekin eta %2ra jaitsi arte;haur lotsatiek izaten dute hobekuntza handiena. Jokabide hiperakti-boa %15etik %11ra jaisten da adopzio prozesuan zehar. Adoptatu-tako haurrek eta familiek egindako lanak gizarte eremuan du eraginzuzena, hasieran disfuntzio handiena duena bada ere, gaur egunonuradun ateratzen da. Eskolara gaizki egokitzen diren haurren ko-purua % 4,15era heltzen da. Eskola jardueretako errendimenduare-kin lotuta, arazoak dituzten haurren %16,5 dago, ia bizikidetzarenlehen urtetik mantentzen dena.

Atxikimendu eta loturari dagokionez, familien %8k, afektura-ko eta hezkuntzarako lanean, esfortzuan, familia arruntek baino aha-legin handiagoa egiten dutela sentitzen dute. Haur gutxik ditu atxi-kimendu adierazleetan arazoak (%3k inguru).

D. Haurren osasunaren adierazleen arteko lotura nagusiak

Adin txikikoek duten eboluzioaz gain, garrantzitsua da ondoriohauetan, adierazleen artean aurkitutako loturetariko batzuk nabar-mentzea, erabilgarriak direlako zenbait arazo aurreikusteko. Jatorriz-ko eremuei dagokienean, nabarmena da Ekialdeko Europako eta La-tinoamerikako haurren egoera okerragoa. Ekialdetik datozen haurrakhobeto egoten dira orokorrean, eta neskak izan ohi dira gehien bat.

Amek barnerakoitasun antsiatsuaren adierazleak ikusten dituz-te okerren. Barnerakoitasun depresiboaren adierazleak jotako hau-rren taldea oso txikia bada ere, kontuan hartu behar da. Agian, la-guntza teknikoa beharko dute osasun maila hobeago baterantzaurrera egiteko. Gehienak, Europako Ekialdetik eta Latinoamerikatikdatozen adin txikikoak dira. Gainera, arazo gehiago izaten dituzte



eskolarekin erlazionatutako adierazleekin. Familiek seme-alaba biolo-gikoak dituztenean, haur adoptatuen barnerakoitasun arazoak oke-rrago ikusteko joera dute.

Kanporakoitasun sintomatologiari buruz, eta batez ere arretaarazoekin erlazioan dagoena, mutilak nabarmentzen dira berriz ere.Ekialdetik etorritako neskek erakusten dute kanporakoitasunarekinarazo gutxiago. Era berean, kanporakoitasun arazoek erabateko lo-tura dute eskolako errendimenduarekin. Hau da, kanporakoitasunadierazle onak dituzten haurrek arazo gutxiago izaten dituzte esko-lan. Sintomatologia oldarkorraren kasuan, ez familiara ez eskolaraegokitu ez izanarekin erlazio handia du eta ikerketan agertzen direnelkarreraginak oso altuak dira.

Familiara, eskolara eta gizartera egokitzeko gaitasunaren adie-razleak lotuta daude euren artean. Nabariak dira aldagai horienguztien eta eskolako errendimenduaren arteko korrelazio positibo-ak. Gainera, mutilak okerrago egokitzen dira eskolara eta familiara,baina neskak zailtasun handiagoak dituzte lagunak egiteko. Egoki-tzapena okerragoa da familiak aurretik seme-alabak dituenean. Ego-kitzapenak, eskola errendimenduak eta kanporakoitasun sintomato-logiak, elkarren arteko lotura handia duten aldagaiak dira. Eskolakoerrendimenduan ikusten dugu haurrak gure herrira iritsi zirenekoadinak duen eragina.

Hori guztia laburbilduz, eta faktoreen analisiak emandako fak-toreetan adierazi dugunez, atxikimenduarekin lotutako adierazleekpisu handia dute bigarren faktorean, eta erlazio esanguratsua kan-porakoitasun aldagaiekin eta beste batzuekin, gizartera eta familiaraegokitzearekin adibidez.

Orokorrean, mutilek neskek baino arazo gehiago izaten dituz-te ia adierazle guztietan eta batez ere depresibo eta kanporakoietan.Guraso bakarreko familietan dauden haurrek bi gurasodun2 familie-tan dauden haurrek baino puntuazio okerragoak dituzte.

2 Ez du zertan izan guraso bakarreko izatearen ondorioa, familia hauek se-me-alabak okerrago ikusten dituztela edo kezkatuagoak daudela izan daiteke.



Bukatzeko, azpimarratu nahi genuke gogoeta sakona eginara-ziko digun gaia: ez da erlazio handirik aurkitu haurren hona iristeanzuten adinaren adierazleekin edo adopziozko familietan bizikidetzaadinarekin. Erlazio txikiak dira (r= 0,2 gainetik) eta gaixotasuna adi-narekin lotzen duten ikerketa askoren joeraren aurka doa. Gai hone-tan sakontzeak, agian, lerro berria zabalduko luke eta ikerketa onaizango litzateke.

GURASOEN ADIERAZLEENGAINEKO ONDORIOAK

Gurasoen kezkak eta beldurrak

Berriz ere, adin txikikoen adierazleekin bezala, faktore-anali-siak gurasoen kezkak eta satisfazio maila beste faktoreekin lotzen di-tu. Kezkak/beldurrak hiru ardatzetan (faktoreak) aurkezten dira:“seme-alabaren adopzio izaeraren gaineko beldurrak edo kezkak”,“haurren onarpen sozialaren gaineko kezkak” eta “haurraren osasu-nari buruzko kezkak”. Satisfazio maila bi ardatzetan (faktoretan) za-titzen da: “adoptatutako haurrarekiko satisfazio maila” eta “admi-nistrazioko tramiteekiko satisfazioa”.

Beldurrei buruz, gurasoen %20 inguruk izaten ditu sarri,batez ere haurra iristen denean. Haurraren ezaugarri fisikoak etaosasunak familien %15i eragiten dio, osasun psikologikoaren gai-neko kezkak %21i eragiten dio. Adoptatutako haurra Ekialdetikbadator askoz gutxiago. Gurasoek ez dute seme-alabak gizarteaneta senitartean onartuak ez izateko beldurrik. Horrela izanik, gu-rasoen ehuneko txiki batek du seme-alabekin komunikatzeko etabeste batzuekin seme-alaben adopzioari buruz hitz egiteko bel-durra.

Gurasoek seme-alabekin sentitzen duten satisfazio mailari bu-ruz, %4,6k soilik adierazten du haurren nortasunarekin satisfaziomaila txikia. Teknikoki jardun beharko litzateke kasu horietan.


Puntuazioak tramiteekiko eta adopziorako (%30 inguruko sa-tisfazio eza) administrazio-prozesuekiko baino askoz baxuagoak di-ra. Gurasoek Ekialdean egindako tramiteekin erakusten dute satis-fazio handiena. Ekialdeko haurrek lortu dituzte osasun puntuaziohobeak. Adopzio anitzetan, adopzio-hartzaileek tramiteekiko satisfa-zio maila baxuagoa erakusten dute.



Aipamenak



Agintzari, (2005). La Postadopción en la Comunidad Autónoma del País Vas-co. Claves para un abordaje estratégico del fenómeno de la postadop-ción. Bilbao. Agintzari, S. Coop. de I.S.

Agintzari, (2005). Adoptia. Guía de la postadopción para familias. GobiernoVasco, Departamento de Vivienda y Asuntos Sociales. Vitoria-Gasteiz.

Ainsworth, M.D.S., y Bell, S.M. (1970). Attachment, exploration, and sepa-ration: Illustrated by the behaviour of one-year-olds in a strange si-tuation. Child Development, 41, 49-67.

Amorós, P. (1987). La adopción y el acogimiento familiar. Madrid. Narcea.

Amorós, P. (1989). Situación actual de los servicios de adopción y acogimien-to familiar, año 1988: el proceso de selección. Madrid: Centro de Estu-dios de Menor.

Amorós, P., Palacios, J., Fuentes, N., León, E. y Mesas, A. (2003). Familiascanguro. Una experiencia de protección a la infancia. Barcelona: Fun-dación “la Caixa”.

Angulo, J. y Reguilón, J.A. (2001). Hijos del corazón. Guía útil para padresadoptivos. Madrid: Temas de hoy.

Barajas, C., “et al”. (2001). La adopción. Una guía para padres. Madrid:Alianza Editorial.

Barudy, J. y Dantagnan, M. (2005). Los buenos tratos en la infancia: paren-talidad, apego y resilencia. Barcelona. Editorial Gedisa.

Bechinger, W. y Wacker, B. (1994).Adoption und Schwangerschaftskon-flikt. Wider die einfachen Lösungen. Idstein: Schulz-Kichner.

Berástegui Pedro-Viejo, A. (2003). Las adopciones internacionales truncadasy en riesgo en la Comunidad de Madrid. Madrid: Comunidad de Ma-drid, Consejo económico y social.

Berástegui Pedro-Viejo, A. (2005). La adaptación familiar en adopción inter-nacional: Una muestra de adoptados mayores de tres años en la Comu-nidad de Madrid. Madrid: Comunidad de Madrid, Consejo económi-co y social.



Böcker, W. y Krolzik, V. (2002). Adoptionen in der Einen Welt und Hilfen zur In-tegration fremdländischer kinder in Westeuropa. Idstein: Schulz-Kirchner.

Brodzsinki, D., Schechter, M., Marantz Henig, R. (2002). Soy adoptado.Barcelona: Grupo Editorial Random House Mondadori.

Camis, J. (2001). My Life and Me. Londres. BAAF.

Diputación Foral de Bizkaia. Departamento de Acción Social (2005). Inter-vención en situaciones de desprotección infantil. Bilbao. Bizkaiko ForuAldundia 157-183.

Fernández M. (2004). Los estudios españoles sobre adopción y acogi-miento familiar 1.974 – 2004. Boletín de Psicología, 81, 7 – 31.

Holland, P., Gorey, K. (2004). Historical, developmental and behavioral fac-tors associated with foster care challenges. Child and adolescent So-cial Work Journal, vol.21 (2) 117 – 135.

Junta de Castilla y León. Programa de Intervención Familiar en situaciones dedesprotección infantil en Castilla y León. Valladolid. Consejería de Sa-nidad y Bienestar Social de la Junta de Castilla y León.

Lancaster, K. (1999) Claves para criar a un hijo adoptado. Buenos Aires: Erre-par – Longseller.

Lapastora, M. y Velásquez de Castro, F. (2007). Niños adoptados. Estrategiaspara afrontar conductas. Madrid. Síntesis Argitaletxea.

Llez de Meneses M., Roselló B. (2003). Niños adoptados: factores de ries-go y problemática neuropsicológica. Revista de neuropsicología, 36(Supl1), 5108 – 5117.

Loizaga, F. (2005) Familias adoptivas: estado de la investigación. Cuadernosde Terapia Familiar, 60. (117–133).

Loizaga, F. (2006) Entrenamiento de padres y madres con familias adopti-vas. Letras de Deusto, vol. 36 nº111, 139-156.

Maganto C. (2005). Variables relacionadas con el proceso de adopción yproblemas infantiles pre – y post – adopción. Revista Iberoamericanade Diagnóstico y Evaluación Psicológica, 19 (1), 121 – 145.

Marinus H. van IJzendoorn, Femmie Juffer, and Caroline W. Klein Poelhuis(2005). Adoption and cognitive development: a meta – analyticcomparison of adopted and nonadopted children’s IQ and SchoolPerformance. Psychological Bulletin Copyright 2005 by the AmericanPsychological Association 2005, Vol. 131, No. 2, 301–316.

Marrone, M. (2001) “La teoría del apego: un enfoque actual” Madrid. Psi-mática Argitaletxea.



Maiz, O. (2006) La adopción nacional. Letras de Deusto, vol. 36 nº 111,41-73.

Mirabent, V., Ricart, E. Y Cols. (2005) Adopción y vínculo familiar. Crianza,escolaridad y adolescencia en la adopción internacional. Barcelona.Fundació Vidal i Barraquer y Paidós.

Múgica, J. (2006) Adopción y abandono, las dos caras de una misma rea-lidad. Revista Mosaico, nº32, Madrid, abril 2006. Federación Españo-la de Asociaciones de Terapia Familiar.

Palacios, J., Sánchez-Sandoval, Y., y León, E. (2004) Adelante con la adop-ción. Sevilla: Consejería de Asuntos Sociales del a Junta de Andalucía.

Palacios, J., Sánchez-Sandoval, Y., y León, E. (2005) Adopción Internacionalen España: un nuevo país, una nueva vida. Madrid. Lan eta gizartegaietarako Ministerioa.

Palacios J., Sánchez –Sandoval Y. (2005). Benyond adopted – nonadoptedcomparisons. En D. Brodzinsky y J. Palacios (Eds). Psychological issuesin adoption: research and practice. Westport, CT: Praeger.

Palacios J., Sanchez – Sandoval, León E. (2007). La aventura de la adopcióninternacional. Los datos y su significado. Barcelona. Teresa Gallifa Fun-dazioa.

Rahola, P., (2001). Carta a mi hijo adoptado. Barcelona. Planeta

Rotenberg, E. (2001) Adopción. El nido anhelado. Buenos Aires. Lugar Edi-torial.

Ruskai Melina, L. (2004). Cómo educar al niño adoptado. Consejos prácticosy alentadores para los padres adoptivos. Barcelona. Ediciones Medici.

Sagarna, G. (2006). La adaptación psicológica de niños y niñas adoptadas.Letras Deusto, vol. 36 nº 111, 93-106.

Siegel, S.E. (1992). Su hijo adoptado. Una guía educativa para padres. Bar-celona. Paidós.

Ume Alaia Euskal Erico Adoptzio Familien Elkartea / Ume Alaia Asociaciónde Familias Adoptivas del País Vasco. (2006). La adopción como ac-ción social. Letras Deusto, vol.36 nº 111, 177-187.

Valdivia, C. (2006). Modelos Actuales de familia y su problemática. LetrasDeusto, vol. 36, nº111, 11-40.

Videla, M. (1996) ¿Conseguir un niño o adoptar un hijo? Los dilemas de la es-terilidad. Buenos Aires. Ediciones Cinco.


Adopziozko haurtzaroa.Pediatria txostena


173

SARRERA

Europako gaur egungo desoreka demografikoak eta sozio-ekonomikoak alde batetik eta adopzio nazionalen jaitsierak bestetik,bultzatu zituzten 70. hamarkadan nazioarteko adopzioak. Bainaadopzioa familia eratzeko beste modu bat zela gizarte guztiak (ezsoilik adopzio-hartzaileek) onartu zuenean eman zen benetako za-balkuntza.

Orain arte argitaratutako ikerketek –gehienak atzerrian– des-berdintasun handiak erakusten zituzten emaitza guztietan, bainabat zetozen beti zera baieztatzean: adopziozko adin txikikoek fami-lia arruntetako adin txikikoak baino arrisku-faktore gehiago zituzte-la osasun arazoak eta patologiak izateko. Ondorioz, Euskal Herrianeta Nafarroan adoptatutako haurren ikerketa egitea erabaki genuen,hona iristen zirenean eta urtebeteren buruan ebaluatzeko. Ikertuta-ko beste faktoreak izan dira: jatorri desberdineko haurren aldakorta-suna; agertu daitezkeen arrastoak; pediatren ikerketa eta jarraipenprotokoloen erabilera.

Pediatrarengana

Haurrak iritsi aurretik ere, adopziozko familiek lehenengo bisita-tuko duten sendagilea pediatra izaten da. Hortaz, sarrera gisa azaldu-ko dut laburki lehen mailako arretan pediatrak duen zeregina. Adop-zioa gauzatu aurretik gomendagarria da pediatrarengana joatea:

• Zalantzak argitzeko.

• Sendagileen txostenak aztertzeko (errealitatearekin bat eto-rri ez arren).




• Adopziozko haurraren jatorrizko herrialdean dauden gaixo-tasunak izateko posibilitateaz jabetzeko.

• Garapen atzerapen larria izanez gero informazio gehiagoeskatzeko.

• Erakundetzearen ondorioak gurasoei azaltzeko.

• Diagnostiko berezien kasuetan, gorreria, erbi-ezpain edomokorreko displasia adibidez, egon litezkeen konponbi-deak azaldu edo espezialistekin harremanetan jartzeko.

• Bidaiarako sendagai edo dieta zehatzen berri jasotzeko.

• Haurrarekin egin beharreko bisitaren data zehazteko.

• Zalantza guztiak galdetu eta argitzeko.

Haurra gurera heldu eta larrialdirik ez badago, lehenengo bisi-ta bi eta lau astebeteren ondoren egingo da, bitartean gurasoekhaurra zaintzeko eta ezagutzeko (ohiturak, elikadura, jarrera, dean-bulazioa…) denbora dute. Epe hori lagungarria izango da familiarenhasierako antsietatea areagotu ez dadin. Lehenengo bisitan azterke-ta fisiko osoa egiten zaio haurrari. Ondoren, eta beti azterketa fisiko-aren arabera, analisiak egingo ditugu; jatorrizko herrialdetik analisiakekarri arren, errepikatu egin behar dira; txertoen egutegia berrikusieta gurera egokitzen da eta, azkenean, kontu handiz, haurrari den-bora emanez aztertzen da garapen psikomotorea.

Gabeziaren eragina

Elikadura da punturik kaltetuena, egoera sozio-ekonomikoareneraginaz gain, kultura, klima eta erlijioaren eragina baitu. Baieztatudenez, umezurztegiaren eraginak, pobreziak, malnutrizioak, gaixo-tasun kronikoek, afektu gabeziak eta gabezia psikosozialek, malnu-trizioa eragiten dute eta, hazkuntza eta garaieraren eta pisuarenpertzentilen garapena a eragozten dute.

a Pertzentilen garapena adin txikikoaren garaierarekin loturan pisuaren ga-rapena eta eboluzioari dagokio.



Hazkuntza hilabete atzeratzen da umezurztegian igarotako 3edo 5 hilabete bakoitzeko (ikertzaile batetik bestera datuak aldatzendira). Malnutrizio luzearen ondorioak handiagoak dira gabezia-al-diak luzeagoak izan diren heinean. Aldi berean, korrelazio zuzenadago pisu, garaiera, buru-perimetro eta atzerapen psikomotorearenartean. Hala ere, ikerketek erakusten dute adopziozko haurrak 3 edo4 urteren ondoren erabat indarberritzen direla fisiko eta psikikokitratamendu psikoafektiboarekin eta elikadurarekin, adoptatu zituz-tenean 6 hilabete baino gutxiago bazituzten eta ia erabat 5 urte bai-no gutxiago bazituzten.

Garapen psikomotorearen eremuan, ia ikerketa guztiekadierazten dute, hona iristen direnean atzerapenak izaten dituelahaurren ehuneko handi batek. Baina ikerketa desberdinen artekoheina oso altua da (7-%75) eta garapen fisikoarekin gertatzen zenbezalaxe, zuzenki proportzionala da umezurztegian emandakodenborarekiko. Oraindik nabariagoa da haurrek gaixotasun kroni-koa baldin badute. Populazio horrentzat ez dago garapen testformalik, eta beraz, adimen-atzerapena dutela pentsa daiteke,baina egia bestelakoa da, estimulu egokiekin garapen izugarrialortzen baitute.

TRESNAK ETA METODOA

Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako Foru Aldundien bitar-tez bidali zitzaizkien adopziozko gurasoei galdesorta elebidunak. Se-me-alabak hona iritsi zireneko eta 12 hilabeteren osteko osasun da-tuak eskatu zitzaizkien. Haurraren pediatraren laguntzarekin betebehar zituzten hainbat osasun atal zituen galdesortak:

• Lehen atalean, adopziora arteko umearen aurrekari fisikoak,psikologikoak eta intelektualak.

• Bigarren atalean, gure herrialdean egindako lehen ebalua-zioaren datuak: azterketa tokia, azterketa fisikoa (OMErenestandarrekin eta gureekin erkatutako estandarrak), ane-mia, errakitismo eta adin txikiko hauetan ohikoak diren gai-xotasun kutsakorren analisiak eta portaera soziala (egokia,



uzkurra edo hiperaktiboa).Beste ohitura batzuk ere ebalua-tu ziren: loa, esfinterren gaineko kontrola, elikadura eta ga-rapen psikomotorearen ereduak. Lokomozio, motrizitatexehe eta larria eta hizkuntzaren alterazioen ebaluaketa, gu-re pediatrek erabiltzen ohi duten Haizea-Levant testarekinegin zen.

Datu horiek jatorrizko herrialdeetatik bidalitakoekin bat ba-zetozen aztertu zen. Azken atalak informazio berdina islatzen dubaina familia berriarekin urtebete bizi ondoren, eta amaitzeko,epe luzerako arrastoak edo gaixotasun kronikoen arrastoak nota-tu ziren.

Euskal Herrian eta Nafarroan nazioarteko haurrak adoptatuzituzten guztiei bidali zitzaien galdesorta eta ez soilik hirugarrenmailako edo espezializatutako osasun-zentro batera eramandakoumeen gurasoei. Horrek desberdintzen du lan hau orain arte argi-taratutako lan guztietatik eta hori izan daiteke lortutako emaitzabaikorra azaltzeko giltza. Lehen mailako (gure herrian dohainik)arreta kontsultetan izan zen %80. Soilik %3 izan zen ospitalekokontsulta batean aztertutakoa.

Gure herrialdean adoptatu diren haurren daturik ia ez ba-dago ere (eta familiek errealitate horri buruzko kontzientzia ba-dutela suposatzen da), jasotako galdesorten ehunekoa (%25),baxua izan zen. Horrek, emaitza ezezaguna duen alborapena sorzezakeen. Hala ere, lagina nahikoa eta ona da. Galdesorta ba-tzuetan datuak falta direla esan behar da, eta horrek, parte hartzebaxuari gehituzh indar handiagoko aplikazio estatistikoa egiteagalarazi du.

Haurren adina, sexu/generoa eta jatorria, Espainiako besteerkidegoetako banaketaren parekoak dira, baina ez beti Ipar Ame-riketan (AEB) argitaratutako lanekin. OMEren proposamenari ja-rraituz, gure inguruari dagozkion garapen taulak erabili ziren: tes-tuinguru egokian bizi diren haurrek hazkuntza ona izaten dute,edozein aurrekari geografiko eta genetiko izanda ere.



EMAITZAK

Jatorrizko herrialdeetako aurre-adopzioen txostenak

Jatorrizko herrialdeetako txostenek muga handiak dituzte. Da-tu esanguratsuena zera da, adoptatutako haur kopuru txiki batekizan zuen adopzio-aurretiko txostena eta txosten horiek oso eskasakziren. Errealitate hori bat dator egindako ikerketa batzuekin; bestebatzuetan informazio gehiago lor daiteke.1

Familien %7,7k zekien amaren alkoholismoaren aurrekariakzeudela. Hala ere, 373 familiak ez zuten aurrekaria ezagutzen etaberaz kopurua handiagoa izan liteke. Haien arteko %43k portaeraarazoak ditu. Gauza bera gertatzen da sexu-transmisiozko gaixota-sunen (STG) aurrekaria zuten %4rekin, 330 kasutan ez baitzegoeninformaziorik.

Umeak jaiotzean izandako pisuari buruzko informaziorik ez da-go 269 kasutan. Beste 138etatik, 38 kasu (%27) daude jaiotzean2.500 g. baino gutxiago izan zuten ume prematuroak eta gestazio-adinerako pisu gutxia zutenak. Datu horrek garrantzi handia duhaurren etorkizunerako; beraz, baliteke haurren jaioterrietako senda-gileek kasu patologikoen informazioa besterik ez ematea eta bestekasu guztiak jaiotza normaltzat hartzea. Edonola ere, 2.000 gramobaino gutxiago izan zutenen pisua arrisku-faktoretzat hartzen badu-gu, %6,1era jaisten da, eta datu hori bat dator gure komunitatean2000. urtean 36 aste baino gutxiago zuten haur prematuroen tasa-rekin: %6,8.

Laburbilduz, atzerapen intelektual edo neurologiko larria adie-razten zuten adopzio-aurretiko 54 kasuen txostenetatik, soilik 18kizan zituzten hona iristean aztertutako aspektu patologikoak, gehienaurkitu zen arazoa portaera hiperaktiboa zelarik. Bat dator Albers etaJohnsonekin, adopzio-aurreko eta ondorengo txostenak erkatzen di-tuzte eta batak bestearekin ez duela zerikusirik ondorioztatzen dute:neurologia diagnostiko ilunak aurkeztu zitzaizkien baina ez zegoenarazo larririk zuen umerik; beste hainbat diagnostiko ez zen baiezta-tu, baina, hala ere, beste berri batzuk agertu ziren. Mugikortasun



xehearen (%82), hizkuntzaren (%59) eta emozioen (%53) garapenatzerapenaren ehuneko handiak aurkitu ziren.11

Ondorio gisa esan dezakegu, txosten eskasia nabarmena da-goela eta alde handia dagoela hauek diotenaren eta errealitatearenartean, baina arrisku handiko umeak izaten direla.

Gure herrialdetan adoptatutako haurrentzako protokoloaren jarraipena

Haur adoptatuei buruzko pediatria-protokolo bateratua ere-dutzat hartuta, aholkatutako analisi batzuk ez zirela egin ikusten du-gu eta horren ondorioz, zuzendu zitezkeen arrasto larriak ager dai-tezke haurrengan. Hostetterrek ikusi zuen espero ez ziren %63diagnostiko egin zirela eta gehienak oinarrizko analisien bidez antze-man zituztela; zaindu ezik erdiek arazoak izango zituzkeen epe luze-ra. Hori guztia azaltze aldera esan behar da, gure erkidegoan 2000.urtean zabaldu zela protokoloa eta haur asko data horren aurretikizan zirela adoptatuak.

Aspektu orokorrak

Haurra adoptatu eta pediatrak ikusi zueneko batez bestekodenbora 21 egunekoa izan zen. Ebaluatutako bigarren bisita, kon-trol-bisita urtebetera egin zen. Pediatrek osasun publikoaren siste-maren lehen mailako arreta zerbitzuan aztertu zituzten haurrak.Ondoko grafikoan ikusten da non egin zen haurren hasierako eba-luaketa:



Adopzio-aurreko datuak

– Gaixotasun hereditarioak: amak atzerapen psikomotoreakizan zituen hiru kasu besterik ez ditugu ezagutzen; haieta-ko batek mikrozefalia eta atzerapen psikomotore larria du.

– Amaren sexu-transmiziozko gaixotasunak (STG): 90 kasu-tan (%20) eman zen soilik eta hauetatik 13 (%14) izan zi-ren positiboak: 10 Ekialdeko Europakoak dira, 2 Latinoame-rikakoak eta Txinako 1.

– Amaren alkoholismoa: 32 kasutan (guztizkoaren %7,7)agertu zen aurrekaria; haietatik 25 (%71,8) Ekialdeko Euro-pakoak, 6 (%15,6) Latinoamerikakoak eta Txinako 1.

– Erditzea: ez dakigu ezer %67,1 kasutan (282) erditze-aldia-ri buruz, eta %26,5en jaiotza-pisuari buruz. “Garaiz aurre-ko” edo “garaia baino lehen” jaiotako 38 haur izan ziren,27 (%71) Ekialdeko Europatik eta beste guztiak Hegoame-rikatik ekarritakoak ziren; “garaian jaiotako”, 100 haur,haien artean 18k izan zuten “gestazio-adinerako pisu ba-xua”, jaiotzean 2.500 gramo baino gutxiago izan zutelarik.

– Fetuaren sufrimendua: Sufrimendu fetalarekin edo erditzeanoxigeno ezarekin lotuta dagoen egoera 18 kasutan.

%3%17

%80

Osasun zentroa Klinika pribatua Ospitalea



– Atzerapen psikomotorea, intelektuala eta/edo neurologi-koa: 297 haurretatik 50 (%16,8) haurretan agertzen da,haien artean Ekialdeko Europakoak (24) nabarmentzen dirasexu/genero desberdintasunik gabe.

– Beste patologia batzuk: Adopzio-aurreko txostenetan hain-bat patologia agertzen dira: kardiopatia (5), aurretik zain-dutako tuberkulosia (2), desnutrizioa (8), anemia (7), tratutxarrak (5) bronkio eta birikietako infekzioa edo asma (33;17 Ekialdeko Europatik) eta hainbat infekzio arin: otitisa,dermatitisa, barizela edo txantxarra.

Txertaketa

Haurren %57ren (239) gaineko immunizazio datuak egon zi-ren. Ez dugu ezagutzen beste haurren txertaketa egoera. Lortutakotxostenen ehunekoa antzerakoa izan zen jatorrizko herrialde guztie-tan, nahiz eta Ekialdeko Europatik (%66) emandakoa Asiako herrial-deetatik (%61) eta Hegoamerikako herrialdeetatik (%58) jasotakoabaino zerbait handiago izan zen. Txertoak banaka aztertuz:

– BCG (tuberkulosiaren aurkakoa): %78,9 dago txertoa har-tuta (%92 Ekialdeko Europatik, %74 Asiatik eta %55 Ame-rikatik etorritakoak).

– Difteria, tetanos, eta kukutxeztula: haurren %90,3 (%82Latinoamerikatik datozen haurrak soilik hartzen baditugukontuan, baina %94 Ekialdeko Europatik eta Asiatik ekarri-takoak hartzen badira).

– Ahozko polioaren aurkakoa: Haurren %90,3. (Soilik %82Latinoamerikatik datozenei erreparatuz, baina %94 Asia etaEuropatik datozenak kontuan hartuta).

– B hepatitisa: %65 (latinoamerikarren %40 soilik).

– Elgorriaren aurkakoa: %65 (Latinoamerikatik datozenen%55,3, Ekialdeko Europatik datozenen%73 eta Asiatik da-tozenen %70).

– Txertoen %a



Gure emaitzak Millerrenekin (Guatemalako haurren %54rentxerto-txostenak lortzen ditu) eta Albersekin11 (haren ikerketan%57ren txerto-txostenak biltzen ditu soilik) bat datoz, baina gureikerketan txerto-txostena dutenek immunizazio osoagoak dituzte.Immunitate maila titulazio serologikoarenb bitartez baieztatzea litza-teke hoberena, baina ezinezkoa da atzera begira; eta, beste aldetik,Hostetterii eta Millerrekiii (kontrol talde barik) baieztatu zuten, adop-tatutako haurren antigorputzen tituluek ez zetozela bat txostenetanidatzitakoarekin. Gurean, zalantzarik badago, txertaketa errepika-tzen da eta txostena fidagarria bada txertaketa-egutegiarekin jarrai-tzen da.

Gaixotasunak eta patologiak

Urtebetera aurkitu diren gaixotasunei buruzko emaitzak ondo-ko taulan ikus daitezke:

b Titulazio serologikoa kasu honetan, infekzioak antzemateko, infekzioekinerlazionatutako susmoak alboratzeko edo haurraren immunitate sistema ebaluatze-ko egin den odoleko antigorputzen kontaketa da.

BCG DTP Polioa ahotik B Hep Elgorria

Txertoen %a

100

80

60

40

20

0



Aurkitutako patologia nagusiak Hona Urtebeterairistean

Entzumenaren alterazioak 1,1 2

Ikusmenaren alterazioak 11,4 11,1

Anemia 12 ed/ede

Hesteetako parasitoak 18,5 0

B hepatitisaren serologia positiboa 3,8 ed/ede

Tuberkulosiaren ezkutuko infekzioa 5,5 ed/ede(gaixotasunik gabeko kontaktua)

Lues edo sifilia 1 1

Giza immunoeskasiaren birusaren 0 1*

serologia positiboa

Altuera eta pisuaren araberako malnutrizioa 9 0

*Dudazko kasua; baliteke akatsa izatea

Aurkitutako patologiak (%)

% Hona iristean % Urtebetera

20

18

16

14

12

10

8

6

4

2

0ikusmena

anemiaparasitoak

B hepatitisatuberkulosia GIB

lues malnutrizioaentzumena



Oinarrizko biokimikari erreferentzia eginez, sarrien eman di-ren alterazioak: profil hepatikoan(%6,7), metabolismo fosfo-kal-tzikoan –errakitismoa adierazten duena– (%5,6), proteinemia se-rikoan (%4). Koprokultiboenc (gastroenteritis infekziosoak) %4,8izan zen positiboa.

Anemia ferropenikoak, eta neurri txikiago batean hemoglo-binopatikoak, edo beste batzuk (afrikarrak eta asiarrak) sarriagoematen dira haur horietan. Adoptatutako haurren prebalentziakJenistaren %3,4 eta, Millerren 9,13 eta beste europarren hainbatikerketetako %30 baino gehiagora arte heltzen dira. Gure lanean%12koa da.

B Hepatitisa

Gure ikerketan %3,8 serologia positibo lortu dira; bat datoremaitza gure herrian egin diren lan gehienekin nazionalitate guz-tiak kontuan hartzen baditugu. Egia da, 1990 urtean adoptatutakohaur errumaniarren %50 transmisio horizontalez infektatuta zego-ela eta gauza bera gertatu zela Ekialdeko Europako herrietatik, Afri-katik eta Asiatik11,15,18 –etorritako umeekin. Hala ere, gaur egun herriaskotan ematen zaie txertoa jaioberriei eta infekzio gutxiago dagohaurren artean: adin txikiko errumaniarren eta txinatarren arteanMillerrekiii egindako ikerketetan, %6-9 agertzen da infektatua etalatinoamerikarren artean ez dago infektatutako haurrik9; Sonegok%16,2 aurkitzen du haur afrikarren artean17, Olivanekiii9 %3,3 Txi-natik etorritako haurrengan eta %0 lehengo Sobietar ErrepublikaSozialisten Batasunetik etorritakoen artean; zifra horiek guztiak gu-reetatik gertu daude.

Halaber, Euskal Herriko populazio orokorrean B hepatitisarenprebalentzia-tasa soilik 100.000/1,22koa izan zen 2000 urtean; aur-kitutako prebalentzia aztertzera eta gurasoak txertoa hartu dutelaziurtatzera behartuta gaude umeak hona iristean direnean.

c kaka-analisia.



Luesd

Intzidentzia oso baxua da ikerketa guztietan, afrikarretan(%5,418) eta SESBko haurretan izan ezik, baina tratamendua duengaixotasuna denez, beti gomendatzen dugu aztertzea.

GIB infekzioa

Gure ikerketan, serologia positiboa izan zuen kasu batek urte-bete hemen egon ondoren, baina datua ikertu eta errore bat delauste dugu. Liburuen arabera ez da ia adin txikiko adoptaturik kutsa-tu Ceauscescuren garaietan Errumanian izan ezik. Agian, hona iritsiaurretik zendu ziren edo agian adopziorako izangaien zerrendetatikkendu egin zituzten. Hala ere, prebalentzia-tasa handiak daudeoraindik Tailandiako, India eta Afrikako leku batzuetan; tratamen-duarekin hobera egin eta konplikazioak baztertzen direnez, ikertubeharra dago.

Hesteetako parasitoak

Gainontzeko ikerketetako intzidentzia bera dugu, %18,5ekoa,baina barreiadura, Olivanen %1,7tik eta Johnsonen %3,6tik Mille-rren %35era arte aldatzen da. Parasitazio horiek logikoak ematendute, higiene gutxi eta kutsatzeko erraztasuna dagoen erakundeeta-tik haurrak datozenean. Epe laburrera isla kliniko gutxi duten arren,absorziogabezia eta beste arazo batzuk sor ditzakete epe luzera. Tra-tamendua erraza denez, beti aztertu behar da.

Tuberkulosia

Tuberkulosiaren infekzioa gure herrian baino gehiago ematenda haurren jatorrizko herrialdeetan: Euskal Herriko Osasun Publikoa-ren arabera, 14 urtetik beherakoentzako tasa 100.000/2,84 izan zen

d “sifilis”



2000 urtean gurean. Gure lagina, %5,5eko proportzio edo preba-lentziarekin, beste ikerketen heinean dago (%2tik %8ra), afrikarren-tzako izan ezik, hauengan %1826 da. Hortaz, haur adoptatuei etaetorkinei Mantouxe (gure pediatrek %38ri besterik ez zioten egin)egitea gomendatzen da eta sintomatologiak eskatzen duenean tora-xeko erradiografia egingo da.

Beste patologia fisiko batzuk

Aurkitutako beste patologia batzuk: 2 esferozitosiaf, zeliako 1,pubertasun goiztiarra neska 1ean, errakitismo arrasto erradiologiko1, azaleko psoriasia 1. Ebaluazio kardiologikoa behar izan zuten 12haurrek, haietako bati aurikula arteko komunikazioa diagnostikatuzioten. Ugariak izan ziren arnas eritasun akutuak, erdiko otitis aku-tuak, dermatitis atopikoak, arazo ortopedikoak (genu valgog edo oinsakonak) eta haurren batean kirurgia bidez tratatu daitezkeen jaio-tzatiko patologiak.

Malnutrizioa eta hazkuntza

Liburuek diotenez, malnutrizioa eta hazkuntzaren atzerape-na ematen da nazioartean adoptatutako haurren ehuneko handibatean. Eta logikoa denez, asoziazio negatiboa baieztatu da, altue-ren Zscoreh eta umezurztegian emandako denboraren artean, ga-bezia fisiko eta afektibo-sozialen erruz. Egiaztapen hori berez dagarrantzitsua, pisu, altuera eta buruko perimetroaren eta atzera-pen psikomotorearen arteko korrelazioa ondo baieztatuta geratudelako16,19

e Tuberkulinaren proba tuberkulosia diagnostikatzeko.f Esferozitosia: anemia arinarekin lotu daitekeen globulu gorrien eritasun

hereditarioa.g Genu valgo: zangoen deformazioa. Ezaugarriak: izter eta hanka okertuak

(belaunak barrurantz).h ”Z score” aldagai desberdinen elkarketa probabilitatea ikertzeko proba es-

tatistikoa. Adibidez: umezurztegian emandako denbora eta altuera.



Edonola ere, epe ertaineko ikerketek adierazten dute, mal-nutrizioa oso larria izan ez bada eta adopzioa haurrak 6 hilabeteizan aurretik egin bada, erabat suspertzen dela fisikoki eta psikiko-ki eta portaera arazoek hobera egiten dutela; horrez gain, etahaurrak 4-6 18,22-25 urte izan aurretik adoptatu badira, nabarmenhobetzen direla.

Gure ikerketan garapen fisikoari dagokionez, 3 pertzentila jarridugu malnutrizioan ez sartzeko muga baxuentzat, haurren %9 izanzen soilik 3 pertzentil horren azpian hona iritsi zirenean eta %8 al-tueraren kasuan. Burmuinaren garapenaren adierazle fidagarria denkaskezurraren perimetroari dagokionez, soilik hiru haur egon ziren 3pertzentilaren azpitik.

Neurketa Zscore-n egiten bada gure pisu eta altueraren emai-tzak baikorrak dira, haurrak batez besteko balio txikiekin baina 1DEiren barruan (pisua -0,83 eta altuera -0,78) heldu ziren; Mille-rrek26 aztertutako etiopiarrak bezala baina beste ikerketa batzueta-tik desberdina, non Zscoren batez bestekoak -1 eta -2DEren11,25 ar-tean mugitzen ziren.

Malnutrizioaren muga, bertako populazioaren batez besteko-aren azpitik 2 desbiderapen estandar jartzen badugu, berriz lortzendugu malnutrizioa duten %9 adin txikiko, beste ikerketa batzuetanbaino gutxiago.

Denak, %100, sartu ziren pertzentil edo muga egokietan ho-na iritsi eta 12 hilabetera, Z scorea -0,09 eta -0,11 hurrenez hurrenpisua eta altuerarako izan zirelarik, hau da, suspertze bikaina izan zu-ten lehenbiziko urtean.

i DE desbiderapen estandarra da: batez besteko baliotik urruntzen den balioa.



Emaitzen desberdintasuna gure alde ateratzearen arrazoi na-gusia malnutrizioari ematen diogun definizioan (guretzako -2 DEbaino gorputz-masaren indizearen azpitik dago), eta haur horiek bi-zi diren herrialde batzuetako elikadura eta afektibitate egoera hobe-tzean egon daiteke. Horri guztiari, kaskezurren perimetroa pertzen-tilen barruan zegoela eta taldearen batez besteko adina 2 urte zelagehitzen badiogu, gure artean urtebete bizi izan ondoren lortutakopisu eta altueraren suspertzeari lagundu diotela esan dezakegu.

Garapen fisikoa eta psikomotorea

Gure emaitzak (mugimenaren atzerapena %8 eta hizkuntza-ren atzerapena %19) populazio orokorrarena baino txarragoak izandira baina argitaratutako ia lan7,11,15,23,25 guztienak baino hobeak,haur etiopiarrakv izan ezik (nahiz eta haur hauen ikerketetan preba-lentzia kopurua %5 eta %75en artean egon, 80-90 hamarkadetanegindako lanak dira).Zaila da hona iristen direnean adoptatutakohaurrei garapen psikomotorea eta hizkuntza neurtzea eta beraz, ho-rrek azaldu dezake barreiadura handiaren zergatia: ez dago garapenproba formalik askotan gure hizkuntza hitz egiten ez duten hau-rrentzako, azterketa formal bat egiteko ez dute oinarrizko ikasketarikez estimulurik jaso, ez dute muskuluetan indarrik eta/edo ez duteoreka emozionalik heltzen direnean. Gure pediatren eskarmentuazeta Test Haizea Llevantez fidatu gara –oso zehatza ez bada ere– ga-

-0,91

Guztira Neskak Mutilak

-1-0,83

-0,75

-0,09 -0,11 -0,05

Pisu azterketaHasierako pisua

-0,8

-0,6

-0,4

0

-0,2

Pisua eta altuerareneboluzioa Z scoren

Altueraren eboluzioa: guztira,neskak eta mutilak SDSn

-0,78-0,65

-0,9

-0,11 -0,09 -0,11

-1

-0,8

-0,6

-0,4

0

-0,2

Altuera azterketaHasierako altuera


-0,91


-1

Altueraren eboluzioa: guztira,neskak eta mutilak SDSn

-0,78-0,65

-0,9

-0,11 -0,09 -0,11

-1

-0,8

-0,6

-0,4

0

-0,2

Altuera azterketaHasierako altuera




rapen psikomotoreari dagozkien alarma seinaleak antzematen ditu.Beraz, berriz diogu, adoptatutako haur guztiak sartu ditugu gure la-nean, ez soilik espezialistarengana joandakoak.

Hazkuntza eta garapenaren atzerapenen eta portaerarenarazoen itzulgarritasunari buruzko luzetarako azterketarik ez da-goen arren, zera baieztatu dezakegu, bost urte eta erdi edo gu-txiagoko haur bat giro egokian sartzen badugu, adimen-koefi-ziente normala izateko aukera asko dituela; adin horretatik gora,askoz zailagoa da.

Alde fisikoan eta malnutrizioan ematen den antzera, suspertzeona dute haurrek urtebetera. Suspertzeko epe bat eman ondoren,suspertu ez zirenak eta atzeratuak espezialistarengana bidali ziren.

Nabarmentzekoa da, berriz ere, garaia baino lehen jaiotakohaurren artean aurkitu dugula garapen eta portaera arazoen zatihandi bat. Lokomozio-aparatuaren alterazioa egon zen –akats orto-pedikoak barne– haurren %9rengan eta manipulazio arazo motarenbat %7,5engan (guztira %8). Urtebetera, 16 neska-mutilek (%4,2)zituzten lokomozio alterazioak, haietako 9 ez ziren hasierako ebalua-zioan agertu, eta 7k zituen arazoak eskuen mugimenduarekin (guz-tira %5).

Garapen alterazioak

Haurrak iritsi zirenean, garapen psikosozialaren hainbat aspek-turen alterazioen ebaluazio kualitatiboa egin zen. Eremu horretanlortu ziren %90 erantzun baino gehiago (beti izan dugu 380 hau-rren lagina baino gehiago, %93) izan genituen.


Hizkuntza atzerapena

Hizkuntzaren atzerapena haurren %19,5en artean diagnosti-katu zen (urte 2tik gorako umeengan ebaluatu zen soilik). Urtebete-ra, urte 2tik gorakoen artean %10,2k jarraitzen zuen atzerapenare-kin.Ebaluatzeko adinaren mugatzat 2 edo 3 urte jartzen badugu %8,5 eta %10,2ren artean mugitzen da. Latinoamerikako neska-muti-len taldean %4 da soilik.

Orain arte US Preventive Services Task Forcej taldeak ez du sar-tu adopzioa hizkuntza atzerapenerako arrisku-faktoreen artean, ezbaitago antzemate estrategiarik populazio berezietan. Baina, eta ga-rrantzitsuena hau da, lehen mailako arretaren esparruan26,27 5 urte-tik beherako haurren hizkuntza atzerapenak antzemateko proba for-


Taula: Hona iristean eta adopziozko familian urtebete bizi ondo-ren aurkitutako alterazioak

j AEBn, osasun publikorako atazak ebaluatzeko eta zerbitzuak eskaintzekolan taldea.

Garapenaren alterazioak Hona iristean Urtebetera% %

Mugimendu defizita 8,0 5,0

Hizkuntza atzerapena 19,5 10,0

Portaera uzkurra 18,2 7,1

Portaera hiperaktiboa 18,6 13,2

Nahaste autista 0 0

Elikadura-jangura (sobera/eskasia) 35,4 9,7

Loa 14,0 5,6

Uzki-esfinterraren kontrol eza 5,5 0,78

Gernu-esfinterraren kontrol eza 5,5 0,78

Atzerapen globala 2,5 1,6



mal labur sistematikoak egitearen alde edo kontra agertzeko nahikodaturik ez dagoela ondorioztatzen du.

Hizkuntza atzerapenen prebalentzia %2,3ren eta %19ren ar-tean kokatzen da 5 urtetik beherako haurrengan28. Datu horien ara-bera, gure zenbakiak populazio orokorraren parekoak edo baxuago-ak izango lirateke; ebaluazio honen zailtasuna argi asko erakustenduen emaitza.

Antzemandako entzumen alterazioen ehunekoa beste iker-ketetan7,17 lortu duten %3 baino zerbait baxuagoa da, txikia hiz-kuntzaren atzerapenaren eragilea izateko, baina nahikoa, garaia bai-no lehen jaiotzeak, familiaren aurrekariak edo gaizki sendatutakootitisak eragindako diagnostikoa aurreikusteko.

Portaera soziala

Portaera soziala: egokia, uzkurra edo hiperaktiboa; urtebetetikgorako haurren %18,2k duela “portaera uzkurra” esaten dute pe-diatrek eta familiek, beste %18,6k “portaera hiperaktiboa” izatendute (DSM IVk -aren arabera sailkatu ez diren arren), eta %63,2kizan zuen portaera egokia hona iritsi zirenean. Urtebetera, adin txi-kikoen %7,1 uzkurtzat hartzen zuten oraindik eta %13,2k portaerahiperaktiboa izaten jarraitzen zuen. Ez zen inguruarekin lotutako al-teraziorik antzeman, ez zen nahaste autista duen kasurik eman, ezhaurrak iritsi zirenean, ez ondorengo bisitaldietan.

Umezurztegitik edo abegi-etxetik igaro direnean, haurrek ezdute izan ez harreman sakonik ez luzerik egiteko aukerarik. Ez duteerreferente argirik, ezta inorentzako garrantzitsuak diren sentsazio-rik. Horrek autoestima baxua eragin dezake eta psikologian deitzenden atxikimendu nahastea eta lotura eza sor dezake.

Egile batzuen hitzetan, umezurztegiak29,30, bizitzaren lehenen-go bi urtetan besterik ez bada ere, epe luzera eragin larria izan deza-ke: portaera sozial eta afektiboarekiko, lotarako arazoak, enuresia1

k Nahaste psikikoen diagnostiko eta estatistikarako liburuxka.



edo enkopresiam, auto-estimulazio eta auto-agresio jarrerak, haserre-aldiak izateko joera, lagun-minik eza eta helduekiko jitea, hiperakti-bitatea, agresibitatea edo portaera antisoziala eredu pseudoautisten-31 mugan. Baina gai eztabaidagarria da eta beste ikerlari batzukezeztatu egin dute. Lan horietako emaitza paradoxiko batzuetan, seihilabetetik beherako adoptatutako haurrek adopziozko haur nagu-siagoek baino alterazio gehiago erakusten zuten.

Bestalde, adopziozko haurren gurasoei eta euren sendagileeiegindako inkesta batean, gurasoek arazoak ikusten zituzten %9 ka-sutan, pediatrek alderantziz, haurren %22rengan ikusi zituzten.Ondorioz, arazoa pediatraren eta gurasoen begiekin aztertzea era-baki genuen. Gure erantzunak emaitza onak izan dituzte loari, es-finterren kontrolari eta elikadurari dagozkienean, baina esan beza-la, ez horren onak portaera hiperaktiboan, lehenengo bisitan %18eta urtebetera %13 izan zelarik; portaera uzkurra %18 eta %7 hu-rrenez hurren.

TDAHren (Arreta falta eta hiperaktibitate nahastea) prebalen-tzia estimatua, aldatu egiten da herrialdeen, diagnostikoa bidera-tzeko eskalen, diagnostikoetarako irizpideen aldaketa jarraituen,faktore kulturalen eta maila sozio-ekonomikoaren arabera. Gureinkestak ez zuen ikertzen TDAHren presentzia formala, aitei, ameieta pediatrei, euren seme-alaben “portaera” hiperaktiboaren be-haketari buruz galdetu zitzaien. Horren arabera, gure estimazioakEuropako (%2-5)32 eta AEBetako (%4-12)33 populazio guztiarenprebalentziak gaindituko lirateke, baina ez Latinoamerikakoak.(%16)34

Oro har, errepikatzen den behaketa da, urtebetera nahi bainogehiago mantentzen dena. Gomendagarria litzateke adoptatutakohaurrengan ematen den nahaste hau ikertzea eta haiek ebaluatzekounean kontuan hartzea, tratamendu egokia eman ahal izateko.

l Enuresia: konturatu barik gernua ohean isuri, adin txikikoak gernu esfinte-rraren kontrola gainditu ondoren

m Enkopresia: uzki esfinterraren kontrola gainditu ondoren kaka kontrolikgabe egitea.



Arazo emozional gehienak denborarekin sendatzen dira, bainabeti premisa honekin: “adopzioa hainbat eta goiztiarragoa izan, txi-kiagoa patologia”, muga 5-6 urtetan jarrita35.

Egokitzapen sozialaren gakoak

Egokitzapen sozialaren gakoei dagokienez –elikadura, esfinte-rren kontrola eta loa–, zera ikusten dugu:

• Loa: hona iristean %14k gaizki egiten du lo eta urtebetera%5,6k.

• Uzki esfinterraren kontrola: 3 urtetik gorako umeen %5,5ekez zuen uzki esfinterra kontrolatzen hona iristean; urtebe-tera kasu bakarra (%0,78) geratu zen arazoa konpondugabe.

• Gernu esfinterraren kontrola egunez: aurreko kasuaren zen-baki berdinak.

• Elikadura: %21,4k gehiegi jaten zuen hona iristean eta%14k gutxiegi. Haietatik %6,3k gehiegi jaten jarraitzen duurtebetera, eta %3,4k gutxiegi jaten.

Garapenaren alterazioak (%)

40353025201510 50 motorea portaera uzkurra autismoa loa gernu esfinterra

hizkuntza portaera hiperaktiboa elikadura uzki esfinterra atzerapen orokorra

% Hona iristean % Urtebetera



Patologia neuropsikiatrikoak

Diagnostikoen artean ondoko hauek daude: garun-perlesia (1),disfasian (1), portaeraren nahaste larria (1) eta atzerapen psikomote-re orokorra (5); guztira %2,5. Haietatik hiru garai aurreko erditzeanjaiotakoak ziren eta guztira 4k zituzten atzerapen psikomotorearenadopzio-aurreko txostenak. Ez ditugu sartzen eremu bakarreko atze-rapen arinak.

Jaiotzean 2.000gramo baino gutxiago izan zituzten 19 hau-rrengan antzeman dira gerora, 3 ikusmen alterazio, 3 entzumen alte-razio, 3 mugimen alterazio, 4 portaera hiperaktibo, 2 hizkuntza atze-rapen, eskola atzerapen 1 eta mikrozefalia 1.

Amaren alkoholismoaren aurrekaria izan duten 32 haurretatik,5ek dute mugimendu edo hizkuntza atzerapena, 4k ikusmen altera-zioak, 4k portaera hiperaktiboak eta batek, portaera uzkurra.

ONDORIOAK

Euskal Herrian 1997 eta 2007 urteen artean nazioarteko adop-zioen bidez adoptatutako haurren egoera fisikoa, garapen psikomo-torea eta egokitzapena hona iristean eta urtebetera ikertu da; adop-ziozko familia guztietan banatutako osasun inkesta elebiduna etaanonimoa erabili da. Adopzio aurreko informazioa osatu gabea,urria eta eskasa izan da haurraren familia-aurrekarien kasu, haurra-ren etorkizunerako erabakigarriak diren haurdunaldiari eta erditzea-ri dagozkien informazioan batez ere.

Patologia fisikoen emaitzen artean, ondoko hauek izan zirengarrantzitsuenak: malnutrizioa (%9) (GMIo <2DE); hesteetako para-sitoak %18,5; ezkutuko tuberkulosia %5,5; B hepatitisaren serologiaalteratua %4; tratatutako lues 1; anemia %12,2; ikusmenaren alte-razioak %11,4 eta entzumenaren alterazioak %1.

n Disfasia: hitzaren galtze partziala.o Gorputz masaren indizea.



Txertoak: adin txikikoen %54k ditu txerto batzuei, ez guztiei,buruzko informazioa.

Atzerapen psikomotoreari dagokionez %9k nahaste orokorraarinetik larrira kontuan hartuta, 7 kasu nahaste larriekin; portaera uz-kurra %18,6k eta portaera hiperaktiboa %18,2k; zenbaki horiek jai-tsi egin ziren urtebetera, %5 eta %15era hurrenez hurren. Urtebete-ra eremu guztietan suspertzen dira haurrak.

Ondorioz esan daiteke, adopziozko haurrek alterazio fisiko etapsikologiko ez oso larriak izan zituztela orokorrean eta urtebeteragutxitu edo desagertu egin ziren tratu ona eman, maitatu eta ondoelikatu ondoren.

Egokitzapen soziala ona da urtebetera eta gurasoen satisfaziomaila oso altua. Hala ere, badago neska-mutilen multzo txiki bat pa-tologia larriekin, haietako batzuk adopzio-aurreko txostena aurkeztuzuten (8 kasu atzerapen psikomotore larriekin, haietako 4k arrisku-faktoreen edo aztertutako patologiaren baten txostena zuten) etabenetakoa zen.

Badirudi, portaera hiperaktiboa eta hizkuntza atzerapena izandezaketen haurren ehunekoa populazio orokorrarena baino handia-goa dela. Bi gai horietan sakondu beharko da etorkizuneko ikerkete-tan. Gure emaitzetan garrantzitsua izan dela suposatzen dugu pe-diatrarengana, eta ez adopzioetan espezialista den batengana,doazen neska-mutilen laginak hartzea. Baliagarria izan zitekeen kon-trol-taldea izatea, baina ez dagoenez, airean geratzen da ondokogaldera: adoptatutako haurrei, adoptatuak eta hain desiratuak iza-nagatik, normaltasunaren edozein alterazio edo desbiderapen arre-ta handiz aztertzen al zaie?

Gure iritziz, lehen mailako arretako pediatrak dira egokienakarazoak antzemateko eta haurren jarraipen koordinatua egiteko,haurrak espezialistarengana behar dutenean bidaliz. Halaber, na-zioarteko adopziotik datozen haurren kontrola eta jarraipena egitekoezinbestekoa da protokoloen difusioa, kasu askotan azterketa ga-rrantzitsuak falta dira, batzuk garapen psikomotore zuzenari buruz-koak edo patologia zehatz batzuei buruzkoak.



Beste argitalpenekin erkatzean ikusten dugu, patologia berdinakizan ditugula baina ehuneko txikiagoak datu objektiboetan (pisua,neurria, kaskezurreko perimetroa, txertaketa, azterketa osagarriak) etahizkuntzan, egokitzapen sozialean edo garapen psikomotorean. Gura-soen satisfazio maila oso altua da.

Haur horien aurrekariek, hazkuntza txarra, pubertasun goiz-tiarra, ikasteko zailtasunak eta eritasun infekzioso kronikoak eraginditzakete. Eskaera zaila dela jakin arren, gobernuek adopzio-aurre-ko informe baliagarriak eta osoak eskatu beharko lituzkete, ez bai-tago dudarik haur horiengan handiagoa dela patologia eta kontro-latzeko arrisku-faktore gehiago dituztela. Edonola ere, gurasoeiulertarazi behar diegu, etorkizunera begira arazoak aurreikusi behardirela, eta atzera begira egon gabe, gaur egungo arazoa konpondubehar dugula.



BIBLIOGRAFIA

1 Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales, Secretaría de Estado de Ser-vicios Sociales, Familias y Discapacidad, Dirección General de lasFamilias y la Infancia. Adopciones Internacionales 1997-2004. Ma-drid: Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales, 2005. Eskuragarri:www.mtas.es

2 Landgren M, Andersson Grönlund M, Elfstrand PO, Simonsson JE,Svensson L, Strömland K. Health before and after adoption from Eas-tern Europe. Acta Paediatr. 2006; 95: 720-725.

3 Fundación Faustino Orbegozo Eizaguirre. Instituto de Investigación so-bre Crecimiento y Desarrollo. Curvas y Tablas de crecimiento (estudioslongitudinal y transversal).Bilbao: Fundación Faustino Orbegozo Eiza-guirre; 2004. Eskuragarri: www.aepap.org/crecorbegozo.htm

4 Góngora M, Lorenzo MA. La Adopción Internacional en España. Perío-do 1995-1999. Experiencias de ADECOP. Alicante: ADECOP; 2000.

5 De Onis M, Habicht JP. Anthropometric Reference Data for InternationalUse: Recommendations from a World Health Organization Expert Com-mittee. Am J Clin Nutr. 1996;64:650-8.

6 De Aranzabal M, Cortés A, Fumadó V, Garcia M, Hernandez A, Lirio J,Oliván G, Nuñez A. Consenso en adopción Internacional. Guía para pe-diatras y otros profesionales sanitarios. Madrid: CORA; 2005. Eskuraga-rri: www.coraenlared.org/contenido/salud.htm

7 Hostetter M, Iverson S, Dole K, Johnson D. Unsuspected infectious dise-ases and other medical diagnoses in the evaluation of internationallyadopted children. Pediatrics. 1989;4:559-64.

8 Hostetter M, Iverson S, Thomas W, Mckenzie D, Dole K, Johnson D. Me-dical evaluation of internationally adopted children. N Eng J Med.1991;325:479-85.

9 Miller L, Chan W, Comfort K, Tirella L. Health of children adopted fromGuatemala: comparison of orphanage and and foster care. Pediatrics.2005;115:e710-15.

10 Miller LC, Chan W, Litvinova A, Rubin A, Tirella L, Cermak S. Medicaldiagnoses and growth of children residing in Russian orphanages. ActaPaediatr. 2007; 96: 1765-1769.



11 Albers LH, Johnson DE, Hostetter MK. Health of children adopted fromthe former Soviet Union and Eastern Europe: comparison with preadop-tive medical records. JAMA. 1997;278:922-4.

12 Hostetter M, Johnson D. Immunization Status of Adoptees from China,Russia, and Eastern Europe. Pediatric Res. 1998;43:147a.

13 Miller, Laurie C. Internationally Adopted Children Inmigration Status.Pediatrics. 1999;103: 1078.

14 Fumadó Pérez V. Vacunación en niños adoptados internacionalmente.En: Campins Martí M, Moraga Llop FA, ed. Vacunas 2003. Barcelona:Prous Science; 2003: p. 197-211.

15 Jenista J, Chapman D. Medical problems of foreign-born adopted chil-dren. Am J Dis Child. 1987;141:298-302.

16 Miller L, Kiernan M, Mathers M, Klein-Gitelman M. Developmental andnutritional status of internationally adopted children. Arch Pediatr Ado-lesc Med. 1995;149:40-5.

17 Sonego M, Garcia J, Pereira J. Problemas de salud de los niños extran-jeros adoptados en España. Med Clin (Barc). 2002;119:489-91.

18 Bureau JJ, Maurage C, Brémond M, Despert F, Rolland JC. L´enfantadopté d´origine étrangère en France. Analyse de 68 observations sur12 ans au CHU de Tours. Arch Pédiatr. 1999;6:1053-8.

19 Oliván Gonzalvo G. Estado de salud de niños adoptados en China. RevPediatr Aten Primaria. 2006;8:37-45. Eskuragarri: www.AEPAP.es

20 Johnson D, Traister M, Iverson S, Dole K, Hostetter M, Miller L. Healthstatus of US adopted chinese orphans. Pediatric Research. 1996;39:793.

21 Voos LD, Mulligan J, Betts PR. Short Stature at School Entry. An Index ofSocial Deprivation? Child Care Health Development. 1998;24:145-56.

22 Rutter M, The English and Romanian Adoptees Study Team. Develop-mental Catch-up, and Deficit, Following Adoption after Severe GlobalEarly Privation. J Child Psychiat. 1998;39:465-76.

23 Mitchell SA, Jenista JA. Health care of the internationally adopted child.Part 2: chronic care and long term medical issues. J Pediatr Health Ca-re. 1997;11:117-26.

24 Johnson D. Long-term medical issues in international adoptees. Pedia-tric Ann. 2000;29:234-41.



25 Smith-Garcia T, Brown J. Health of Children Adopted from India. J Com-munity Health. 1989;14:227-41.

26 Miller L, Tseng B, Tirella L, Chan W, Feig E. Health of Children Adoptedfrom Ethiopia. Matern Child Health J. 2007 Aug 22

27 Grady M, Calonge N. Detección de los retrasos de la fonación y el len-guaje en los niños preescolares: recomendaciones. Pediatrics (ed. espa-ñola). 2006;61:95-9.

28 Nelson HD, Nygren P, Walter M, Panoscha R. Screening for speech andlanguage delay in preschool children. Rockville: Agency for Healthcare Re-search and Quality; 2006. Eskuragarri: www.ahrq.gov/clinic/uspstfix.htm

29 Frank DA, Klass PE, Felton E. Infants and Young Children in Orphana-ges: One View from Pediatrics and Child Psychiatry. Pediatrics.1996;97:569-78.

30 Verhulst F, Althaus M, Versluis-Den Bieman H. Problem Behavior in In-ternational Adoptees: I. An Epidemiological Study. J Am Acad ChildAdolesc Psychiatry. 1996;29:94-103.

31 Rutter M, ERA Study Team. Quasi-autistic Patterns Following SevereEarly Global Privation. J Child Psychol Psychiatr. 1999;40:537-49.

32 Ralston SJ, Lorenzo MJM, The ADORE Study Group. ADORE-Attention-Deficit Hyperactivity Disorder Observational Research in Europe. EurChild Adolesc Psychiatry. 2004;42 (Suppl 1):S36-S42.

33 Committee on Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Clinical Practi-ce Quality Improvement and Subcommittee on Guideline: Diagnosisand Evaluation of the Child With Attention-Deficit/Hyperactivity Disor-der. Pediatrics. 2000;105:1158-70.

34 Osío O, Sánchez Y, Carrizosa J, Sánchez G, Grisales H. Prevalencia deltrastorno por déficit de atención-hiperactividad en niños y adolescentescolombianos. Rev Neurol. 2005;40:716-22.

35 Verhulst F., Althaus M., Versluis–Den Bieman H. Problem Behavior in In-ternational Psychiatry. 1990;29:104-11. Adoptees: II. Age at Placement.J Am Acad Child Adolesc.


NAZIOARTEKO - Bizkaia.eus · Debekatuta dago, legeak jasotako salbuespenetan izan ezik, lan honen...

Documents

Transcript of NAZIOARTEKO - Bizkaia.eus · Debekatuta dago, legeak jasotako salbuespenetan izan ezik, lan honen...