EGILEAK:Amaia, Ekaitz, Iranzu eta Mikel.N

1.MAKINAK ETA ZERTARAKO ERABILTZEN DIREN.

·1.1_ Zer dira eta zertarako

balio dute makinek?

·1.2_ Makina mekanikoak.

·1.3_ Makina termikoak.

·1.4_ Komunikatzeko eta

informazioa erabiltzeko

makinak.

2. MAKINEN ZATIAK

·2.1_ Egitura eta karkasa.

·2.2_ Motorra eta zati

higikorrak.

·2.3_ Zirkuitu elektrikoak eta

elektronikoak.

·2.4_ Sentsoreak.

·2.5_ Adierazgailuak eta

pantailak.

3. ERAGILE MEKANIKOAK:

·3.1_ Hainbat eratako eragile

mekanikoak

·3.2_ Engranajeak

·3.3_ kremailera eta pinoi

mekanismoa

·3.4_ Martxa aldagailuak

4._ AURRERAPEN TEKNIKOAK

ETA GIZARTEA

·4.1_ Lan egiteko moduen

aldaketa

·4.2_ Garraiobideen aldaketak

·4.3_ Osasungintzako

aldaketak

·4.4_ Komunikabideetako

aldaketak

·4.5_ Kulturako eta aisiako

aldaketak

Zertarako balio dute makinek?

Makina guztiek jarduerak errazago egiten

laguntzen dute:

-Denbora gutxiago behar izaten dugu.

-Ahalegin gutxiago egin behar dugu.

-Zereginak zehatz egiten laguntzen dute

-Zeregin arriskutsuak egiten laguntzen digute

-Makinen bidez, energia eralda ditzakegu.

Makina termikoak eta mekanikoak

Makina makanikoak

erabiltzen dira objetu

astunak higitzeko eta

altzatzeko. Makina simple

batzuek indarra

eraginkorrtasunez

aplikatzen eta idar gehiegoa

egiten laguntzen dute.

Makina mekaniko asko

eskuzkoak dira pertsonak

ematen dute energia. Beste

batzuk automatikoak dira eta

energia baraiek egiten dute.

Makina termiko deritze berotzeko eta hozteko erabiltzen diren makinei. Gas-galdarak, berogaoluek eta bitrozeramikazko plaketak beroa ematen dute eta berotzeko erabiltzen dira.

Komunikatzeko eta informazioa

erabiltzeko makinak

Elektrizitatearen, elektronikaren eta informatikaren

bidez, komunikatzeko, eta

testuek, soinuek, argazkiak, bideoak, mapak eta

jokoak maneiatzeko ere.

-Telefonoak, irratiak eta telebista urrutira komunikatzeko.

-CD-irakurgailuak eta mp3-irakurgailuak musika

entzuteko.

-Argazki-kamerak eta bideo-grabagailuak irudi finkoak

eta higikorrak grabatzeko dira.

-GPS-hargailuek orientatu egiten gaituzte.

-Bideo-kontsolak, jolasteko dira.

-Ordenagailuen bidez:testuak idatzi eta

gorde, matematika egin, jolastu etb gauza egin.

Egitura eta karkasa

Makina baten egitura gainerako

elementuak hartzen dituen oinarria

da. Makina askok osagai berak

dituzte. Karkasa edo estalkiak

makina babesten du. Gainera

elementuak makinara lotzeko balio

du.Karkasaren gainean jarri ohi dira

funtzionamendua kontrolatzeko elementuak:

bideo-kontsola baten botoiak, irabiagailu baten

etengailua...

Motorra eta zati higikorrak

Higidura sortzen duten makina

automatikoen motor bat behar dute:

-Erregaiz dabiltzan motorrak:

ibilgailu eta makina gehienek

dituzte: motozerrek eta zapagailuak.

-Motor elektrikoak: mota guztietako makinetan

daude: etxetresna elektriko txikietan eta tren-

makinak.

Pieza higikorrek eta eragile mekanikoek

motorraren higidura mekaniko beste zati

batzuetara helarazten dute.

Zirkuitu elektrikoak eta

elektronikoak

Makina elektrikoetan daude. Zirkuitu

horiek, energia erabiltzen duten zati

guztietara energia eramaten dute.

-Zirkuitu elektronikoak: osagaiak

txiki-txikiak izaten dira, esate baterako: txipak

-Zirkuitu elektrikoak edo elektronikoak: sare

elektrikoen , pilen edo berriz kargatzeko baterien

bidez funtzionatzen dute.

Sentsoreak

Makina jakin batek makinaren barruko

eta makinaz kanpoko informazioa jaso

dezake.

-Tenperatura-sentsorea: erradiadore

bat automatikoki pitz eta itzal daiteke.

-Argi-sentsorea: igogailuak ateak behar

den momentuan ez ixteko balio du.

-Infragorri-sentsorea: telebista urrutik

kontrolatzeko balio du.

-Antena: irratiak horren bidez jasotzen du

informazioa

Adierazgailua eta pantaia

Makinaren funtzionamenduari buruzko

informazioa ematen dute.

Autoen adierazgailuak: abiadura-adie-

razgailua , tenperatura-adierazgailua...

Sakelako telefonoak eta beste tresna

batzuetan argazki eta bideoak ikus

daitezke,hau da askoz sofistikatuagoak daude.

KREMAILERA-ETA

PINOI-MEKANISMOA

Higidura zirkularra higidura lineal bihurtu nahi badugu,engranaje

berezi bat erabili behar dugu: pioi-eta kremailera-mekanismoa.

Pinoi deritzon gurpil horzduna kremailera batean akoplatzen

da.Pinoia biratzen denean,kremailera

noranzko btean higitzen da.Pinoia kontrako noranzkoan biratzen

denean,kremailera beste noranzkoan higitzen da.

MARTXA-ALDAGAILUAK

Martxa-aldagailu edo tranzmitizio-aldagailu esaten zaie ardatz

baten biraketa-abiadura aldatzeko erabiltzen diren engranajeei.

Martxak dituzten bizikletek hainbai gurpil horzdun dituzte

atzekoak txikienak dira,pinoi deritze.Aurrekoak handiagoak

dira,plater deritze.

Hainbat eratako eragile mekanikoak

Makina mekanikoetan higidura eta indarra

transmititzekto erabilzen diren pieza higikorrei

Eragile mekanikoa

deritze.Zazpi motatakoak daude.

-Gurpilak: lehunak edo horzdunak.

-Ardatzak:gurpiletan edo motorretan akoplatzen

dira,eta haien noranzko berean biratzen dira.

Uhalak edo kateak:gurpil batetik bestera transmititzen dute higidura.

-Palankak:Indar bat handitu edo murriztu,eta transmititu egiten dute

ENGRANAJEAK

Engranajeak bi eragilez edo gehiagoz osatutako

mekanismoak dira.Deritzen irtengune batzuen bidez

ahokatzen dira eragileak elkarren artean.Engranajeek

higidura transmititzen dute.

-Engranaje bat biraketa-higidura transmititzeko erabiltzen

da.

Bi gurpil zuzenean akoplatzen badira,kontrako

noranzkoetan biratzen da.

-Gurpilak uhal edo kate baten bidez lortzen

badira,noranko berean biratzen dira.

Lan egiteko moduen aldaketak

Makinek asko aldatu dute lan-mundua:

-Makinei esker,langileek ez dituzte eskuz egin behar lan

gogorrak.Makina egiten dituzten lana oso nekagarria

izango zen nekazarientzako.

-Makina batek hainbat pertsonaren lana egin

dezake.Hori dela eta,jende askok galdu du lana eta beste

sektore batzuetan aurkitu behar izan du.

-Informatika eta elektronika asko aldatu dute lan egiteko

modua;besteak beste,ordenagailuen,fotokopiagailuen eta

faxen bidez.

Garraiobideen aldaketak

Duela ehun urtetik asko aldatu dira

garraiobideak,eta aldaketa horrek gure bizitzako

hainbat alderditan du eragina:

-Pertsona lantokietatik urrun bizitzen bada

trenean,autobusean,autoan edo beste garraioan

joan daiteke lan egitera.

-Oporretan urruneko herrialdetara hegazkinez joan

ahal dugu.

-Salgaiak mundu osoan zehar ibiltzen dira

itsasontzietan eta hegazkinetan.

Osasungintzako aldaketak

Duela mende bat inguru

ez zegoen erradiografiarik,

anestesiarik eta txertorik.

Gaur egun,hainbat botika

eta txerto daude.

Osasungintzako aurrepenei

esker,luzaroan bizi gaitezke,osasun-baldintza

hobeetan.Aurrerapen horiek ez dira munduko

toki guztietara iritsi.

Komunikabideetako,kulturako

eta aisiako aldaketak

Elektrizitatea asmatu aurretik,oinezko edo zaldizko

mezularien bidez bidaltzen ziren mezuak.Gaur

egun,telefonoa,irratia,telebista eta internet

erabiltzen ditugu.

Posta elektronikoak posta arruntaren tokia hartu

du.

Posta arrunta baino azkarragoa da,segundu gutxi

batzuen buruan bidali ahal dugu posta

soinuarekin eta irudiarekin.

Inprentaren sorrerak asko aldatu zuen kultura

transmisioa.Inprentaren bidez,azkarrago eta

merkeago kopia zitezkeen liburuak

Gerora,zinema,irratia,telebista eta internet asmatu

zituzten,eta hori dela eta,aldatu egin ziren

kultura sortzeko eta banatzeko moduak.

Eskerrik asko entzuteagatik!

Bideo honekin agurtzen dizuegu.