MAKINAK

AURKIBIDEAMAKINAK,ETA ZERTARAKO

BALIO DUTEN

1.1Zertarako balio dute makinak?

1.2Makina mekanikoak.

1.3Makina termikoak

1.4Komunikatzeko eta informazioa erabiltzeko makinak.

MAKINEN ZATIAK

2.1Egitura eta karkasa

2.3Motorrak eta zati higikorrak

2.4Zirkuito elektrikoak eta elektronikoak

2.5Sentsoreak eta adierazgailuak eta pantailak

ERAGILE MEKANIKOAK

3.1Hainbat eratako eragile mekanikoak

3.2Engranajeak

3.3Kremailera-eta pinioi-mekanismoa

3.4Martxa aldagailuak

AURRERAPEN TEKNIKOAK ETA GIZARTEA

4.1Lan egiteko moduen aldaketak

4.2Garraiobideen aldaketak

4.3Osasungintzako aldaketak

4.4Komunikabideetako aldaketak

4.5Komunikabideetako aldaketak

4.6Kulturako eta aisialdiko aldaketak

Zertarako balio dute makinak?

Makinak guztiek jarduerak errazago egiten laguntzen digute:

-Denbora gutxiago behar izaten dugu zereginak egiteko.

-Ahalegin gutxiago egin behar dugu,adibidez Torlojuak.

-Zereginak zehatz egiten laguntzen dute.Robotek zirkuito

elektroniko tixki-txikiak egiteko aukera ematen dute.

-Zeregin arrizkutsuak egiten laguntzen digute,adibidez espazio-

zundak bidaltzen dira planetak esploratzera.-

-Makinen bidez,energiak eralda ditzakegu.Bonbillek esaterako,energia elektrikoa argi-energia bihurtzen dute.

MAKINA MEKANIKOAK

Eskuzkoak Automatikoak

Pertsonek ematen duten energia erabiltzen dute.Grapagailuak,karretilak...

Makina mekanikoak objetu astunak higitzeko eta altxatzeko erabiltzen dira,bai eta higidura sortzeko ere.Makina sinple horietako batzuek indar handiagoa egiten laguntzen digute,guk indar gutxiago egin behar izateko.

2 motakoak daude

Energia elektrikoa eta erregaien energia erabiltzen dute.Irabiagailuak, hortzetako eskubil elektrikoak...

Makina termikoak

Makina termikoak deritze berotzeko eta hozteko erabiltzen diren makinei.

Gas galdarek, eta bitrozeramizkazko plake beroak ematen dute eta berotzeko erabiltzen dira. Hozkaikluek eta haire girotutako tresnask,berriz,hozteko erabiltzen dira.

komunikatzeko eta informazioa erabiltzeko makinak

Makinen bidez denbora gehiago daukagu eta ahalegin gutxiago egin behar ditugu,lan zehatzagoak egin ditzakegu eta energia eraldatu dezakegu.2 motatakoak daude mekanikoak eta termikoak komunikatzeko eta informazioa erabiltzeko

Egitura eta karkasaMakina batzuk bi zati dituzte egitura eta karkasa.

egitura:gainerako elementuak hartzen dituzten oinarria da.

Karkasa:makina babesten du,eta horren gainera, elementuak makinara lotzeko balio du.

Karkasaren gainean jarri ohi dira makinaren funtzionamendua kontrolatzeko elementuak

MOTORRA ETA ZATI HIGIKORRAK

Higidura sortzen duten makina automatikoek motor bat behar dute:

Erregaiz dabiltzan motorrak:Ibilgailu gehienak eta beste makina

batzuek erabiltzen dituzte:Motozerrek eta zapalgailuek.

Motor elektrikoak:Mota guztietako makinetan

daude:Etxetresna elektriko txikietan eta tren-makina elektrioetan.

ZIRKUITU ELEKTRIKOAK ETA ELEKTRONIKOAK

Energia elektrikoaren bidez funtzionatzen duten makinetan daude.Zirkuitu horiek energia erematen dute energia erabiltzen duten zatietara.Zirkuitu elektronikoen osagaiak txiki-txikiak dira eta milioika osagai izan ditzake.

Bi modutan funtzionatzen dute:sare elektrikora konektatuta eta pilen eta berriz kargatzen diren baterien bidez.

Sentsoren bidez makinak informazioa jaso dezake.

-Temperatura-sentsor baten bidez,makina bat piztu edo itzal ahal daiteke,kanpoan zer temperatura dagoen hartuta.

-Argi-sentsoreak igogailua ez du ateak isten sentsoreak zerbait pasatzean.

Telebista infragorri-sistema esker,urrutitik ahal dugu telebizta piztu mandoarekin.

-Irratiak daukan antenari esker jasotzen du informazioa.

Makinaren funtzionamenduari buruzko informazioa ematen duten elementuak dira.Autoetan hainbat adierazgailu daude.Igogailuetan zer solairutan gauden ageri da pantaila batean.Sakelako telefonoek eta beste tresna batzuek pantaila digitalak dituzte argazkiak eta bideoak ikus daitezke pantaila horietan.

Adierazgailuak eta pantailak

Sentsoreak

Hainbat eratako eragile mekanikoak.

Eragile mekanikoak makina mekanikoetan higidura eta indarra transmititzeko erabiltzen diren pieza higikorrak dira.Hainbat motatakoak daude:

-Gurpilak.Leunak edo hozkortutak dira.

-Ardatzak.Gurpiletan eta motorretan akoplatzen dira,eta haien noranzko berean biratzen dute.

-Uhalak edo kateak.Gurpil batetik beste batera transmititzen dute higidura.

-Palankak.Indar bat haunditu edo murriztu eta transmititu egiten du.

-Malgukiak.Energia metatzen dute.

-Biraderak.Eskuzko zenbait makinatan erabiltzen dira,makinak higitzeko.

-Kremailerak.Hortzak dituzten pieza luzangak dira.Gurpil horzdunak eta beste eragile batzuk sartzen dira pieza horietan.

Mekanismo hainbat eragilez osatutoko multzoari esaten zaio.

EngranajeakEngranajeak bi eragilez edo gehiagoz osatutako

mekanismoak dira.Engranajeak higidura trasmititzen dute.

Engranaje simple bat bi gurpil hortzdunez osatuta egon daiteke.

-Bi gurpil zuzenean akoplatzen badira, kontrako noranzkoak biratzen dira.

-Gurpilak kate batean lotzen badira,norazko berean biratzen dira.

Gainera gurpilak biraketa-abiadura alda dezakete:

-Gurpilak hortz kopuru bera badute,abiadura berean biratzen dira

-Gurpilak hortz desberdinak badituzte txikiena handiena baina azkarrago biratzen da.

Kremailera-eta pinoi-mekanismoa

Higidura zirkularra higidura lineal bihurtu nahi baldin badugu,engranaje berezi bat erabili behar dugu:pinoia-eta kremailera-mekanismoa.

Pinoia kremaileran akoplatzen da,eta pinoia bueltak ema- tean kremailera mugitzen da,pinoiak bueltak beste aldera ematen dituenean kremailera ere beste aldera mugitzen da.

MARTXA-ALDAGAILUAK

Martxa-aldagailu edo transmisio-aldagailu esaten zaie abiadura aldatzeko engranajeei.Bizikleten martxek,gurpil hortzdun batzuk dituzte.Atzekoak txikienak dira,eta pinoi deritze.Aurrekoak handiagoak dira,eta plater deritze.Pinoiak eta platerak kate baten bidez engranatzen dira.Txirrindulariak,indarra egiten du pedaletan eta plateratik higidura horrek bizikleta mugitzen du.Txirrindulariak hainbat aginte ditu,platera eta pinoia birarazteko.

Lan egiteko moduen aldaketak

Makinek asko aldatu dute lan-moduan.Esate baterako:-Makinei esker errazago egiten dituzte lanak.Makinarik gabe lanak oso gogorrak izango lirakete.- Bestalde, makina batek habinbat pertsonen lana egin dezakete. Uzta-makinek baten pertsonen hainbat lana egin dezake eta fabriketan berdin. Horregatik hainbeste jende galdu du lana.- Informatikak edo elektronikak ere asko aldatu dute zerbitzu-sektorean lan egiteko moduan.

GARRAIOBIDEEN ALDAKETAKGarraiobide berrienei esker,hainbat eratan mugitzen

gara gaur egun.Duela ehun urtetik asko aldatu dira garraiobideak,eta aldaketa horrek gure bizitzako hainbat aspektutan du eragina.

-Pertsonak lanbideetatik urrun bizi daitezke,eta trenean,autobusean,autoan edo beste garraiobideren batean joan daitezke egunero lanera.

-Oporretan,urrutiko herrialdetara joan gaitezke hegazkinez eta beste mota bateko tokiak ikus ditzakegu.

-Salgaiak mundu osoan zehar ibiltzen dira itsasontzietan eta hegazkinetan.

-Erregai fosilak erabiltzen dituzte eta hortaz,berotze globala eragiten dute.

OSASUNGINTZAKO ALDAKETAKDuela mende bat inguru osasungintza ez zegoen ia

garaturik,baina gaur egun asko garatu da eta hobea da.

Osasungintzaren aurrerapenei esker luzaroan bizi gaitezke eta osasun-baldintza hobeetan.

Hala ere aurrerapen horiek ez dira munduko toki guztietara iritsi.

KULTURAKO ETA AISIAKO ALDAKETAK

Inprentaren sorrerak asko aldatu zuen kultura transmisioa, duela 500 urte baino gehiago.

Geroago,zinema,irratia,telebista eta internet asmatu zuten,eta horrela aldatu egin ziren kultura sortzeko moduak,kultura banatzeko moduak eta ongi pasatzeko moduak ere.

Elektrizitatea asmatu aurretik,oinezko edo zaldiko mezularien bidez bidaltzen ziren mezuak.Gaur egun, telefonoa,telebista eta internet ditugu,eta munduko edozein tokitako pertsonekin komunika gaitezke.

Posta elektronikoak,posta arrunta baino azkarragoa da.

Telefono-linea finko edo mugikor bat,eta ordenagailu bat edo interneteko konexio duen sakelako telefono bat behar ditugu horretarako.

Komunikabideetako aldaketak

EKERRIK ASKO ZUEN

ARRETAGATIK.

EGILEAK: ASIER,XABIER,SAIOA,ZURIÑE ETA BEÑAT.

AGUR!!!!!!!!!!!!!!!