MAKINAK

AURKIBIDEA:Makinak eta zertarako

erabiltzen diren:

-Zertarako balio dute makinek?

-Makina mekanikoak.

-Makina termikoak.

-Komunikatzeko eta informazioa erabiltzeko makinak.

Makinen zatiak:

-Egitura eta karkasa.

-Motorra eta zati higikorrak.

-Zirkuito elektrikoak eta elektronikoak.

-Sentsoreak.

-Adierazgailuak eta pantailak.

Eragile mekanikoak:

-Hainbat eratako eragile mekanikoak.

-Engranjeak.

-Kremaleira eta pinioi mekanismoak.

-Martxa-aldagailuak.

Makinen zatiak:

-Egitura eta karkasa.

-Motorra eta zati higikorrak.

-Zirkuitu elektrikoak eta elektronikoak.

-Sentsoreak.

-Adierazgaiuak eta pantailak.

Egile mekanikoak:

-Hainbat eratako eragile mekanikoak.

-Engranajeak.

-Kremailera eta pinioi-mekanismoa.

-Matxa aldagailuak.

Aurrerapen teknikoak eta gizartea:

-Lan egiteko moduen aldaketak.

-Garraiobideen aldaketak.

-Osasungintzako aldaketak.

-Komunikabideko aldaketak.

-Kulturako eta aisiako aldaketak.

ZERTARAKO BALIO DUTE MAKINEK ?

MAKINA MEKANIKOAK

Makina mekanikoak objetu astunak higitzeko erabiltzen dira, eta higidura sortzeko. Ad: Haizagailuak,eskorgak eta hegazkinak...

Makina horietako batzuk indarra eraginkortasunez aplikatzen dute; indar handiagoa egiten laguntzen digute, ahalegin gutxiago egiteko.Ad:mailuak...

Makina mekaniko asko eskuzkoak dira, pertsonek ematen baitiete energia. Beste batzuk automatikoak dira, energia elektrikoa edo erregaien energia erabiltzen dute. Ad: Irabigailuek.

MAKINA TERMIKOAK

Makina termiko deritze, berotzen eta hozten duten makinei.Ad:Gas galdarek,berogailuak,bitrozeramiko plakek, beroa ematen dute.

Hozgailuak eta aire girotuko tresnak, hotza ematen dute.

MAKINA TERMIKOAK

EGITURA ETA KARKASAMakina baten egitura gainerako elementuak hartzen

dituen oinarria da.

Karkasak edo estalkiak makina babesten du.

Karkasaren gainean,makinaren funtzionamendua kontrolatzeko elementuak jarri ohi dira; bideo kontsola baten botoiak,eta irabiagailu baten etengailua.

Higidura sortzen duten makina automatikoek motor bat behar dute.Bi motor mota daude:

·Erregaiz dabiltzan motorrak.Ibilgailu gehienek eta makina batzuek erabiltzen dituzte.

·Motor elektrikoak.Mota guztietako makinetan daude;etxetresna elektriko txikietan eta tren-makina elektrikoetan.

MOTORRA ETA ZATI HIGIKORRAK

ZIRKUITU ELEKTRIKOAK ETA ELEKTRONIKOAK

Energia elektrikoaren bidez funtzionatzen duten makinetan daude.

Zirkuitu elektriko horiek milioika pieza izan ditzake;txipak,esate baterako.

Zirkuitu elektrikoak edo elektronikoak dituzten makinek sare elektrikora konektatuta edo pilen edo berriz kargatzeko baterien bidez funtzionatzen dute.

SENTSOREAK

Sentsoren bidez,makina batek makinaren barruko eta kanpoko informazioa jaso dezake.

·Tenperatura-sentsore baten bidez,erradiadore bat automatikoki pitz eta itzal daiteke.

·Argi sentsore batek ez die igogailuko ateei

ixten uzten norbait sartzen edo ateratzen ari bada.

Argi

sentsoreak

Tenperatura

sentsoreak

ADIERAZGAILUAK ETA PANTAILAKMakinaren funtzionamenduari buruzko

informazioa ematen duten elementuak dira.

Autoetan hainbat adierazgailu daude;abiadura eta tenperatura-adierazgailuak.

HAINBAT ERATAKO ERAGILE MEKANIKOAK

Eragile mekaniko deritze makina mekanikoetan higidura eta indarra transmititzeko erabiltzen diren pieza higikorrei.

Hainbat mota daude:

·GURPILAK:Leunak edo hortzdunak dira.

·ARDATZAK:Gurpiletan eta motorretan akoplatzen dira, eta haien noranzko berean biratzen dira.

·UHALAK EDO KATEAK:Gurpil batetik beste batera transmititzen dute higidura.

·PALANKAK:Indar bat handitu edo murriztu, eta transmititu egiten dute.

·MALGUKIAK:Energia metatzen dute.

·BIRADERAK:Eskuzko zenbait makinatan erabiltzen dira, makina higitzeko.

·KREMAILERAK:Hortzak dituzten pieza luzangak dira. Gurpil hortzdunak eta beste eragile batzuk sartzen dira.

Mekanismo esaten zaio hainbat eragilez osatutako multzoari.

Engranajeak bi eragilez edo gehiagoz osatuta daude. Hortz deritzen irtengune batzuen bidez ahokatzen dira. Engranaje simple bat bi gurpil hortzdunez osatuta dago:

·Bi gurpil zuzenean akoplatzen badira, kontrako noranzkoetan biratzen dira.

·Gurpilak uhal edo kate baten bidez lotzan badira, noranzko berean biratzen dute.

Gainera, gurpilek abiadura alda dezakete:

·Gurpilek hortz kopuru bera badute, abiadura berean biratzen dira.

·Gurpilek hortz kopuru desberdina badute gurpil txikiena gurpil handia baino azkarrago biratzen da.

ENGRANAJEAK:

Higidura zirkularra, higidura lineal bihurtu nahi badugu, engranaje berezi bat erabili behar dugu:Pinoi eta kremailera meakanismoa.

Mekanismo horretan pinoi deritzon gurpil hortzduna kremailera batean akoplatzen da. Pinoia biratzen denean kreailera noranzko batean higitzen da.

KREMAILERA ETA PINOI MEKANISMOA:

MARTXA-ALDAGAILUAK:

Martxa aldagailuak edo transmisio aldagai lua esaten zaie biraketa abiadura aldatzeko erabiltzen diren engranajeei.

Atzekoak dira txikienak pinoi izenekoak, aurrekoak plater deritze. Pinioiak eta platerak katen baten bidez engranatzen dira.

Pedalak platerak birarazten dituzten biraderak dira.

LAN EGITEKO MODUEN ALDAKETAK

Makinek asko aldatu dute lan egiteko modua.

Makinei esker, langileek ez dituzte lan gogorrak egiten.

GARRAIO BIDEN ALDAKETAK

Garraiobidei esker gauza asko aldatu dira. Adb: Lanera joateko trena hartu, oporretara joateko hegazkina hartu.

OSASUNGINTZAKO ALDAKETAK

Duela mende bat ez zeuden erradiografiarik, anestesiarik, txertorik. Ez zekien inork ez nola kutsatzen ziren gaixotasunak. Gaur egun botikak eta txerto asko daude, ere organoak tansplantatu ahal dituzte.

Elektrizitatea asmatu aurretik zaldiko mezulariak zeuden. Orain telefonoa,irratia,telebista eta internet ditugu,mundu guztiarekin komunikatzeko. Posta elektrikoak posta arruntaren tokia hartu dute.

KOMUNIKABIDEETAKO ALDAKETAK

KULTURAKO ETA AISIAKO ALDAKETAK

Zinema, irrati, telebista, internet... asmatu dituzte eta errazago komunika gaitezke gainerako pertsonekin.

BUKAERA

Egileak: Carlota.S,Goizane.E,Unai.U,Gaizka.A eta Iñaki.S.