Luce Irigaray Entrevista La Jornada
-
Upload
dulce-aguirre -
Category
Documents
-
view
228 -
download
8
description
Transcript of Luce Irigaray Entrevista La Jornada
-
5/4/2015 ARTICULOS
http://www.jornada.unam.mx/1999/08/02/irigaray.htm 1/6
DESPECULUMAENTREORIENTEYOCCIDENTE:
LUCEIRIGARAY,25AOSDEFILOSOFAFEMINISTADELADIFERENCIA(*)
Entrevistaexclusiva
JuandeAvila
LuceIrigaray,quiennacienBlgicayresideenPars,esunadelasmsgrandespensadorasyfilsofasdelfeminismodeladiferencia.DesdesulibroSpeculum,publicadoen1974,sucrticaalaculturapatriarcalmonosexuadahasidocentralparaunpensamientoyunhacerdelmundoquerompalaideadelvarncomoelneutrouniversalycontenedordelgnerofemenino.Suprofusareflexinfilosfica,orientadasiemprealsermujerenestaculturayalabsquedadecondicionesparaeldesarrollodeuna"subjetividadfemeninaautnoma",haabarcadoanlisisdelasrelaciones,dellenguaje,delderecho,delahistoria,delasexualidad,delacreatividadydelaesttica.EnentrevistaexclusivaparaTripleJornada,realizadaensudepartamentoparisino,estafilsofa,psicoanalista,investigadora,escritora,conferencistayluchadoraporunasociedadcapazdecontenerdiferenciadamentealosdosgneros,habladelasconstantesdesuobra,aportasunuevavisinsobrelavirginidadfemenina,sobrelanecesidadderefundarlafamiliabasadaenunreconocimientoentrehombreymujercomopersonascivilesynoslocomoidentidadesnaturalesycriticaalasfeministasquehanabandonadosusobjetivosy"hastaaellasmismas"porhacerunacarrera.ElloenelcontextodesultimolibroEntreOrientetOccidentpublicadoesteaoenFranciaporEdicionesGrassetyansintraduccinalespaol.
TripleJornada.Cmohasidolaevolucindesupensamientodesdesuprimeraobra,Speculum,pasandoporEtreDeux(SerDos)yahoraEntre
-
5/4/2015 ARTICULOS
http://www.jornada.unam.mx/1999/08/02/irigaray.htm 2/6
OrientetOccident.
LuceIrigaray.Miobraescritasedesarrollaarazndeunlibroporao,lamayorpartedestoshansidotraducidosalingls,italiano,espaol,alemnyjapons.Tresintencionesorganizaneldesarrollodemipensamiento:lacrticadeunaculturadesujetonico,elmasculinoladefinicindeparmetrosquepermitanlaconstitucindeunasubjetividadfemeninaautnoma,ylabsquedadecondicionesdeposibilidadfilosficas,lingsticas,polticasdeunaculturadedossujetosnosometidosunoalotro.Aunqueeldesarrollodelaobraesciertamentecronolgico(7485,deSpeculumaParlernestjamaisneutre8592,deParlernestjamaisneutreaJaimetoiy9297deJaimetoiaEtredeux),estasdiferentesdimensionesintervienenconfrecuenciaenelmismolibro.Esdecir,yaesposibleencontrarenSpeculumelproyectorealizadoenEtreDeux.
T.J.EnsulibroEntreOrientetOccident,derecientepublicacinaquenFrancia,usteddaungiroasupensamientoydestinagranpartedesusreflexionesalaculturadelcercanoylejanoOriente.
LI.AlgunosdelosltimosfilsofosoccidentaleshanvolteadohaciaelOrienteparabuscarallelementosolvidadosenlatradicinoccidental.Aslohehechoyomisma,leyendoaNietzscheyaHeidegger,porejemplo.Porotrolado,abordesteregresoalOrientecuando,despusdesufrirunaccidentedeauto,semeaconsejlaprcticadelyoga.Elmaestroquemeinicilohizotambinenlecturasacordesconlaprctica.DeestamaneradescubrtextostradicionalesdeculturasdellejanoycercanoOriente,enlascualesencontrunmododepensardiferentealhabitualenOccidente,elcualmeparecequecorrespondeaciertonmerodemisdeseos:unpensamientomsencarnado,expresinmscercanaalarealidadyallenguajepotico,sabiduramsatentaalaidentidadfemeninaymsrespetuosadelcosmos.Intentoasestablecer,orestablecer,puentesentrelastradicionesdelOrienteydelOccidente,perodemaneradiferentealadelosfilsofosoccidentales:miacercamientoestligadoaunaprcticayaunalecturadelostextostradicionalesdeesasculturasdelascualeshablanpocolosfilsofosdeOccidente.
T.J.EnEntreOrientetOccidentustedhabladeenseanzasespiritualesnuevasaprendidasdelasculturasorientales.
LI.Deesasculturas,aprend,enefecto,queespiritualidadypensamientonoseseparanennuestratradicin,diramos:filosofayreliginnoseseparan,peroenlasculturasnooccidentales,setratadeunaespiritualidadbastantediferente,quecadaunoestinvitadoapracticarrespetandolosritmosdesucuerpo,losritmosdeluniverso.Unaculturadelarespiracin,
-
5/4/2015 ARTICULOS
http://www.jornada.unam.mx/1999/08/02/irigaray.htm 3/6
delaliento,permite,porotraparte,uniresosdosaspectosdelmundonatural.EnOccidente,lafilosofanosenseaqueelhombreesunanimaldotadodelenguajeenOriente,elhumanorealizadoaparecemsbiencomocapazdedominarsualientoy,atravsdeestadominacin,despertarytransfigurarpocoapocolamateriadelacualesthecho,ladelmundoasualrededor,ladelosotrosseresvivos.Alaluzdeestaculturadelaliento,hepodidointerpretarporotraparteciertosmisteriosdelatradicinoccidental,demaneramsapropiadaaundevenirespiritualfemenino.
T.J.EnsucaptulosobrelasEnseanzasorientalesabordaeltemadelavirginidadcomounanecesidadounadecisindelamujeryhastapodradeducirsequerecomiendasuprctica,buscaabrirustedunanuevavaparainterpretaryvalorizardemaneradiferentealaactuallavirginidadfemenina?
LI.Virginidadesunapalabraquedurantemuchotiempohaservidoparalaexplotacindelamujer.Porellopiensoqueesimportantedescubrirleoredescubrirleunsentidopositivo.Estoesposibleapartirdeunaculturadelaliento:lavirginidadcorrespondeentoncesaunadimensinespiritualenlacuallasmujerespuedenasegurarellasmismaslaprctica(delavirginidad),sinunasumisinalasenseanzasmasculinaspocoprevenidassobrelasubjetividadfemenina.Porotrolado,lavirginidaddelamujerpuedeigualmentesignificarunderecho,paraella,alaintegridadfsicaymoral,quedeberasergarantizadoporunalegislacin.Lavirginidadfemeninahasidoconsideradadurantemuchotiempocomounvaloralserviciodelvarn,notoriamenteparahacerdelamujerunobjetodeintercambioentreloshombres.Reencontrarunsentidopositivoalavirginidadporpartedelamismamujeresimportanteculturalmentehablando.
T.J.Eltemadelafamiliaysucrisiscontemporneaesttambinpresenteensuobra.Cmorefundarlafamiliaapartirdelasituacinactual?
LI.ActualmenteenOccidentelasfamiliasexplotan:padresymadresseseparan,loshijosvandeunaalotro,delotroalauna.Volveralosantiguosmodelosfamiliaresnoesunasolucin.Setratamsbiendeinventarunanuevafamilia:nomsesaenlacualcadaunoocadaunapierdesuidentidadenuntodoindiferenciadodondegobiernalamadreenlacasayelpadre,comociudadano,dentroyfueradelhogar.Parasalirdeestetipodecomunidadfamiliar,noseralasolucinrefundarlafamiliasobreunaalianzaentreelhombreylamujer,reconocidosamboscomopersonascivilesynosolamentecomoidentidadesnaturales?Lafamiliaseconvierteasenunlugarenconstruccindelacomunidadcivilydeldevenirculturaldelahumanidad.Lafiliacinnoesmssuobjetivoprincipalsinoel
-
5/4/2015 ARTICULOS
http://www.jornada.unam.mx/1999/08/02/irigaray.htm 4/6
florecimientodelaparejaydelmundoenelcualvive.Porqutemerqueesteflorecimientoseopongaalageneracin,sistetomaelsentidonodeundestinoodeunaobligacin,sinodeunauninmsntimaymscompleta?
T.J.Elconceptodeladiferenciaentrehombreymujereslaclaveensuobra.Porqumientraslamayorahabladelaigualdadustedhabladeladiferencia?
LI.Primero,creoquecontinuamentehayunaconfusinentreigualdadyequivalenciadelosderechos.Segundo,devenirigualsignificafrecuentementeabolirsuidentidad.Msprofundamente,yodiraqueelmaldenuestrapocavienesobretododeunaprdidadelaautonomapersonal,resultantedeunafaltadeculturadelavidacomotal,quehacequedifcilmentenosencontremoselunofrentealotro.ElOtroseconvierteenunpadreounnio,enunamoounesclavo,unsuperiorouninferior,unacosaounverdugo.Larelacindereconocimientoydereciprocidadesrara.Noesalldondeseencuentraelmayorbien?Elproblemadelaigualdadentrelosindividuos,particularmenteentrelossexos,nopuederesolverlacuestin:laigualdadseevalaenfuncindealgoencomnqueposeemsomenoscadauno,loqueentraarelacionesdecompeticinagresiva.Nohaycuestionamientoentoncesrespectoalamorylareciprocidaddelaspersonas.Estonopuedeocurrirmsquedentrodelrespetodelasdiferencias,cuandoelotroesreconocidoporloquees,enundeseo,unaalianzayunentrelazamientodelascualidadespropiasdecadaunoouna.
T.J.Veentoncesustedunamaneradeconstruirununiversoculturalysocialdondelarelacindeamor,afecto,interaccin,tengaunamayorparticipacinenlaconstruccindeparejasyfamilias?
LI.S,enelmundoenteronoexistensinohombresymujeres,dediferentesedades,dediferentesrazas,dediferentestradiciones.Desarrollarunaculturadelrespetodeladiferenciaentrehombresymujeresvuelveaconstruirlasbasesdeunademocraciauniversal,porloqueladesaparicindeladiferencia,delasdiferencias,conduce,ella,alacompetencia,alconflicto,alaguerra.
T.J.Qupiensausteddelosdebatesactualessobrelaparidadenpoltica?Lasmodificacionesconstitucionalesalrespectoleparecendeseables?
LI.Segnyo,laparidaddeberacomenzaralniveldelaciudadanaentremujeresyhombres,enlavidaprivadaypblica.Paraestaparidad,debemoscompletarelCdigoCivilmsquemodificarlaconstitucinque,
-
5/4/2015 ARTICULOS
http://www.jornada.unam.mx/1999/08/02/irigaray.htm 5/6
enFranciaalmenos,noconciernealasleyesrelativasalgobierno.Porejemplo,lamujerdebepoderdecidirlibreyresponsablementesobresumaternidad,delocontrarioellaquedacomomenordeedad.Estaparidadporlobajoesnecesariaalademocraciacomoparidadrealdelosciudadanosdelantedelaley,elEstado.Esellalaquepuedellevaraunaparidadporloalto.Representaralosotrossinrepresentarseasmismanoconviene.Unaidentidadcivilgarantizadaporelderecho,ynounaidentidadnatural,esnecesariaparaasegurarunarepresentacindemocrtica.Entreelelector/ayelelegido/a,untercerobjetivolegalesnecesario:elcdigocivil.Elnmerodeasuntospolticosquesetratanhoyenlopenalloprueba.Lasmujeresdeberanabrirlavaaunapolticadiferente:enloqueconciernealasrelacionesentrederechoymandatorepresentativoyenloqueconciernealadefensaypromocindevaloresquelesonmsfamiliares:lavidaylasrelacionesentrelaspersonas,porponerdosejemplos.
T.J.Qupiensadelaevolucindelmovimientofeminista?UnacrticarecientequesehaceecoenMxicoyenotraspartesesquepocoonadahacambiadorespectoalacondicindelasmujeres?
LI.Esdifcildecirquenadahacambiado,inclusosilaevolucinentraaavecescosaspocodeseables.Estasresultansobretododelhechoquelasmujeresnocontinanmilitandojuntasparalaobtencindederechosparatodaslasmujeres.Ciertasmujeresutilizanlaaperturaobtenidaporlosmovimientosdeliberacinparahacercarrerarenunciandoalosobjetivosdelosmovimientosdeliberacin,einclusoaellasmismas.Ellashanservidoasalacausadeloshombresmspatriarcalesynoaladeellasmismas.Adems,estasmujeressonfrecuentementeincompetentesdesdeelpuntodevistadelasposturasdelaliberacindelasmujeres,yes,porotrolado,laraznporlacualellashanpodidohacerfcilmentecarrera.
T.J.Porltimo,alleersusobras,lasencuentrountantocomplicadas,conlenguajemuydenso,noparacualquierpblico.ParaquinescribeLuceIrigaray,culessupblico?
LI.Speculummehavalidolaexclusindelasinstitucionesuniversitarias,pero(porotrolado)laatencindenumerosasmujeresconmenosdiplomas.Elamor,lavidaeinclusolaverdadsonfrecuentementemejorcomprendidosporlosniosyporlaspersonasunpocoingenuasculturalmentequeporlosintelectuales,lossabios,quetienenunaposicinadquiridaadefender.Sinforzosamentecomprenderelcontextofilosficodeciertaspalabrasirreductible,indireccin,apropiacin,etcsuatencinseasisteporeldeseoquepermiteintuirelsentidodelaspalabrasqueformanpartetambindelocotidiano.MilibroJaimetoi(Amoati)hasidoadoptadoporlasjvenesitalianascomoguaamorosa,singrandescompetenciastericas.
-
5/4/2015 ARTICULOS
http://www.jornada.unam.mx/1999/08/02/irigaray.htm 6/6
Consideraralosnointelectualescomoincapacesdecultura,comosituvierannecesidaddeundiscursoestndar,predigerido,esunerrorgrave.Ellopuedellevaraaberracionestotalitarias.Lacapacidaddepensardelosciudadanosesloqueponeobstculosatalespeligros:nosolamenterumiarelpasadosinoconstruir,demanerapositivaycrtica,unfuturomsjustoymsfeliz.
(*)LasrespuestasdeLuceIrigaray,fueronrevisadasporella,porloqueseentregansinningunacorreccin.