LITE

RATU

RA L

AN

TZEK

O F

ITXA

K

Ume ikusezin harrigarria

Ana Requena MazaMarrazkilariaDavid Guirao

PAPER TXORIAK

Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko hizkuntza-azterketa gainditu du.

Itzulpena: Jose Antonio Sarasola © Ariketak: Fernando Castillo eta Otilia Coronado, 2011© Marrazkiak: David Guirao, 2011© Editorial Luis Vives, 2011© Argitaraldi honena: Ibaizabal argitaletxea, 2012

Inprimaketa Leku Zerbitzu Grafikoak Bilbo-Galdakao errepidea, 3048004 — Bilbo LITERATURA LANTZEKO FITXAK — Ume ikusezin harrigarriaISBN: 978-84-8394-661-9Lege gordailua: BI-356/2012

Eragotzita dago, legeak ezarritako salbuespenetan izan ezik, obra honen edozein eratako berregintza, komunikazio publikoa eta moldaketa, aurrez jabetza intelektualaren titularren baimena eskuratzen ez bada. Eskubide horien urraketa jabetza intelektualaren aurkako delitu bezala har daiteke (Kode Penaleko 270 eta hurrengo artikuluak). CEDRO erakundeak (Centro Español de Derechos Reprográficos, www.cedro.org) babesten ditu aipatu eskubide horiek.

irakurri aurretik

2

Begiratuliburuarenazalari,etairakurriizenburua.Zureustez,zeriburuzkoaizangodakontatukoduenistorioa?

�Erantzun.

Zergatikdauzkamutikoakbesoakerahorretanjasota?

Noladagojantzita?Zureustez,zergatikdaukajanzkerahori?

Azaldu, zer liburumotarekinerlazionatukozenuke irakurriduzunhau?Kontuanizanazalekomutilaknolajasotzendituenbesoak,li­buruarenizenburuaetaazalarenhondoa.Adierazizergatik.

Osatu�pertsonaiarendeskripzioahonakohitzhauekerabiliz:

luzea� � zuriak� � irribarreberezian� � berdeak� � ile

Mutikoak ilunaeta dauka.Begiak

etaadierazkorrakditu. egitendueneanberehortz

erakustenditu.Modu janztendaarrazoiren

batengatik.

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

3

Irakurrikontrazala,etaerantzun.

ZeraurkituzuenbehinbateanFedericok?Zererabakizuen?

Zerametsbeteahalizangoditu?

KontuhandizibilibeharkoduFedericok?Zergatik?

ZerjakinnahiduFedericok?

�Erantzun.

Zureustez,Federicoklortukooteduaurkeztenzaizkionzailtasunguztiakgainditzea?Zergatik?

Asmatu�Federicorigertalekiokeenabenturarenbat.Marraztugertaera.

irakurri bitartean

4

Irak

urri

7. o

rria

ldet

ik 1

8. o

rria

lder

a

Erantzungalderahauei:

Nordaistoriohonetakoprotagonista?Zenbaturtedauzka?

Nolakoadabizidenetxea?

Norekinbizida?Norkzaintzendu?

ZeindaFedericorenjolaskuttunena,ezkutuangordeadaukana?

ZereginzuenFedericoktxistuhotsgozobatentzunzuenean?

NonezkutatuzituenFedericokberearropaketamakila?

Osatutestuaaditzakegokierabiliz.NonezagutuzuenFedericokberesuperheroifamilia?

ohartu� � ikasi� � kezkatu� �asmatzen� � ulertzeak� � ezagutu� � irakurtzen

Margarita andereñoaren klasean zituen.

Hasieran egitenzuenbunbuiloenbarruko

zirriborrotxikietabeltzhaiekez ,bainalaster

zuen beren istorioak eta

zen are dibertigarriagoa zela berak

zituenean.

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

5

Inguratumarrabatez lerrobakoitzeanezkerrekozutabekohi­tzenantonimoak.

lasaitasunaikusgaiagogoratusinesgarriaagertu

alaitasuna urduritasuna adiskidetasunaikusgarria ikusmena ikusezinahoztu ahaztu ikaratusinestezina gezurra sinesgabeaokertu desagertu ikertu

Azalduhonakoadierazpenhauenesanahia:

Garauakateratzenzaizkizunean!

Ziztubizianjoan:

Asperdurarenerregeabainoaspertuagozegoen:

Barrezlehereginzuten:

Ordenatugertaerahauek:

Prakakerekenduzituen,kontuhandiz,ezurratzeko.

Federicoharriturik,txunditurik,liluraturiketaabarzegoen.

Gauerobereoheababeslekusekretubihurtzenzuen.

Edozeinekdakibotaarruntekezdutelabegiratzenetaezirribarreegiten.

Inguratuegonbeharezluketenhitzak:

Blasekproposatuzienumeeiparkera joateahanjolasean ibilizlasaitzeko,etadenakadosagertuzirenegitekoezerinteresga­rriagorikezzeukatelako.Egunhartan,hortzakgarbitzeko,dutxa­tzekoeta orrazteko bizkortasunmarka guztiakondu zituzten.Arratsaldekobostetarakoparkerakobideanziren,sekulakoaben­turabatbiziizatera.

6

Irak

urri

19

. orr

iald

etik

34

. orr

iald

era

irakurri bitartean Pentsatuetaazalduzeregingozenukeenzeukikusezintasuna­

renbotabatzukoparitukobalizkizute.Erabilipuntuazio,harridu­raetagalderaikurrak.

Adierazimarrazkibatenbidezegingozenukeena.

Lotu�gezienbidez.Norkzeresandu?

—Hemeninguruanbeharduegon.

—Nireustez,bahituegindute.

—Bainatira,norkeginnahikolukehorrelakorik?

—Heldudukhireordua,superzitala.

—Ba,egiaizangodadioena.

—Zangarenbateaneroriezbada...

Federico

Juan

Piraña

Blas

Alex

Marcos

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

7

Erantzungalderahauei:

ZeregitenzuenBlasekosourdurizegoenean?

Zereginzuenzuzendariakgertatutakoarenberrijakinzuenean?

ZergustatzenzaioFedericoriirakurtzea?

ZergatikzenTuroFedericorensuperretsaia?

Idatziegia(E)alagezurra(G)honakobaieztapenhauetan:

Laguntaldeaprotestatzenetakexukahasizen.

Zaintzaileekjantokianbilduzituztentaldeak.

EtxeBerdekosuperzitala,korridorekohormarenkontrabermatuta,zelatanzegoen.

Turorentxanoaheganabiatuzenleihorantz.

Federicobat­bateanagertukozenmamubatbezala.

Azalduhonakogertaerahauek:

NonzegoenPablo,etazerasmozuen?

ZeinzenTurorenasmomaltzurra?ZereginzuenFedericok?

irakurri bitartean

8

Irak

urri

35

. orr

iald

etik

50

. orr

iald

era

Erantzungalderahauei:

ZertazzegoendamututaFederico?

ZerproposatuzuenDanikFedericoberebotetatiklibratzeko?

ZermoduzportatzenzenBlasmutilekin?

FedericoknolalagundubeharzionBlasi?

ZergatikFedericokezzuenegiaaitortunahi?

Idatzi�setazletrakbehardenlekuanhitzhauetan:

a tea kena e ku abala u iria

eriku ia iku e ina bere ita una

iku ki una e e aguna e tuta una

Hautatuerantzunzuzena.

NorsaiatuzenFedericokontsolatzen?

Dani Marieta Juan

Anastasio Polizia Margarita

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

9

Lotugezienbidez.Norkzeresandu?

—Filmetanbakarrikgertatzendukhori,inozoa!

—Blasgatazkahonetatikaterabeharradaukagu.

—Ezdizuinorksinetsiko.

—Laborategietanjatenematenaldute?

—Zirkurasaldukozaituzte.

Marcos

Piraña

Alex

Dani

Juan

Kendualferrikdagoensilaba,etaidatzitestuabeharbezala.

Federicocori ez zitzaion gustatatu emakukume popoliziarendoinunua;geroetatahersturahandiagogoasentititzenzuenbi­hotzetzean.Ikukusezinizateak,oraingoz,arazozoakbesterikezzekarkion.Ateteazabalduetabulegogotikirtenzen;argigizego­goentaldearenlaguguntzabeharzuzuela.

Azaldu.�

NordaMargaritaetazeregitenzuenastelehenero?

ZergatikzegoennegarrezFederico?

irakurri bitartean

10

Irak

urri

51

. orr

iald

etik

60

. orr

iald

era

Idatziegia(E)alagezurra(G)honakobaieztapenhauetan:

Danikzuzenhitzegitenzuen,itzulingurukaibiligabe.

Federicokezzuenidatziordenagailuan,idaztenezzekielako.

Laguntaldeakdenaentzunzuenatearenatzetik.

PoliziakjadaezzeukanzalantzarikFedericorenikusezintasunarizegokionez.

Erantzungalderahauei:

ZeriragarrizuenDanikbulegorasartzean?

ZeresanzuenpoliziaemakumeakFedericorenahotsaentzutean?

Zergatikzeudenhutsikjantokihandiaetasukaldea?

ZergatikbidalizuenBlasekFedericopijamajanztera?

Azaldu zer gertatzen zitzaionFedericori txikiagoa zenean,etanolaerasatenzionhorrek.

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

11

Ordenatuhonakogertaerahauek:

Txosteneanegiajartzekoesanzuenzuzendariak.

Federikok,tirakadabatemanda,eskuanzeukan

koadernoakenduzionemakumepoliziari.

Mateok,gauekozaindarietakobatek,ordezkatzenzuenBlasgauez.

Gizonezkopoliziakgaldetuzuennolaegonzitezkeen

ziurhuraezzela...espiritubat.

Zuzendariarenaurpegibiribilagorri­gorrijarrizen.

Gonzalezjaunaketapoliziekbulegoguztiamiatuzuten.

Osatu,tz,�ts,�eta�txletrakbehardenlekuanjarriz:

Zain ailea udal aina irrina

pen atu adiskide ua zorion ua

distira u sal i a zalan ati

Bilatuletrazopahonetanafaltzekojanzituztengauzenizenak:

G H J A M A E A

A O G I A D S R

I Z A U I L N R

L T Z S O Q E A

E A T O N X A U

T O A U E S O T

A L I M S A L Z

K T O M A T E A

irakurri bitartean

12

Irak

urri

61

. orr

iald

etik

72

. orr

iald

era

Inguratumarrabatezparagrafohonetanegonbeharezluketenhitzak.

Jauzibatean,umeikusezinaohearenazpiansartuzenetatxanponbataurkituzuen.Pijamaurdinaeranztenzuenbitartean,handikaldeegitekomoduarenbilasaiatuzen;bainadenaalferrik.Joa­nak,egunekozaintzaileak,belarritikhelduetaaurreahartuzion,betibezala.

Osatu esaldiakhitz egokiakaukeratuz, etabakoitzadagokionlekuankokatuz.

praka� � ahora� � eskolara� �klasean� � munduko� � jertse

Ez dakit zenbat jabe izandako zahar haiek eta

itsusihurajantzibeharkozituen.

Gonzalezjaunakberakeramangozaitu .

Paperezkojantziebakigarrihorienitxurarekin

sartzea gauzarikerrazenabalitzbezala!

Federikoribegiratuzionetaeskuak eramanzituen.

Idatzi dagokion lekuanproposatutakohitzbakoitzarensinoni­moaetaantonimoa.

SINONIMOAK:litekeena,albistea,gardena,ezohikoa,samurra

ANTONIMOAK:antzinakoa,zaila,ezinezkoa,bistakoa,normala.

HITZA SINONIMOA ANTONIMOA

erraza

berria

posiblea

berezia

ikusezina

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

13

Azaldu.

ZergertatukolitzatekeFedericoikastetxeanikasle«berezi»gisatratatukobalute?

ZeresanzienPilarrekikasleeiisilarazteko?

ZerikusizuenFedericoktarimatik,bereesperientziakontatzekokemenaemanziona?

ZerkoloreaukeratuzuenFedericokaurpegiamargotzeko?Zergatik?

Zeukere,aurpegiamargotubeharkobazenu,zerkoloreaukera­tukozenuke?

Zergatik?

InguratumarrabatezFedericori,ikusezinnolabihurtuzenkon­tatuondoren,eginzizkiotengalderak.

Nolakoakdirabotak? Zureneurrikoakaldira?

Olentzerorieskatualzenionikusezinbihurtzeko?

Baaldaukazuerlojurik? Nondikjatenduzu?

BenetanegiaaldazeuzarelaFederico?

Zergertatzendaarropakeranztenbadituzu?

AsmatuFedericorizeukegingozenizkiokeengalderabatzuk.

irakurri bitartean

14

Irak

urri

73

. orr

iald

etik

88

. orr

iald

era

OsatuPilarrendeskribapenahonakohitzhauekerabiliz:

txantxetan� bakeroekin� gaztaina� motots� altua� barre

Pilar,FedericokBlasbezaingogokoduena,ezdaoso

ere, eta . koloreko ileadauka.Beti praka

etortzen da klasera, eta, normalean, ilea

batean lotutaekartzendu.Askogustatzenzaio

egitea, baina Federicorena gertatu zenean, ez

zenausartuarazoa hartzera.

Inguratumarrabatezerantzunegokia.

Pertsonahandiekusteizatendute...a)hitzikesangabegauzakadierazditzaketela.b)ahapekamintzodireneanezdielainorkentzuten.

BlasetaPilarhizketanaridirenbitartean,Federicok...a)idaztenaridelakoitxuraegitendu,bainaadi­adientzutendago.b)marraztenetaipuinbatidaztenarida.

Gauzakezahazteko,Federicok...a)behinetaberriroerrepikatzenditu.b)bereagendanidaztenditu.

«Erreferentziaegonkorrak»zeraesannahidu:a)aurpegiamargotubeharradaukala.b)familiabatbeharduela.

Erantzun:

FedericokzergatiknahiizatenzuenPilarreketaBlasekelkarikustea?

Zergezuresatenzizkienhorretarako?

Zerdira«gezurtxikiak»?

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

15

OrdenatuFedericorenistoriokohonakogertaerahauek:

Fabrikazaharbatekotximiniarenpuntaneserizen.

Kezkoumeabizitzekolekubatenbilajoanzen.

Baporemahaibihurtuzenetaitsasoanbarrenanabigatu

zuen.

Ikastenarizenmutilbatengelansartuzen.

Inguratumarrabatezgainerakoekinzerikusirikezdaukanhitza.

lurrina kea baporea iturria lainoa

nabigatu moztu itsasoratu bidaiatu bogatu

denda industria fabrika tailerra burdingintza

ipuina kontakizuna istorioa alegia marrazkia

Federikok«mahaia»eta«kea»hitzakerabilizmoldatuzuenipuina.As-matuzerzerikusiedukilezaketenhonakohitzhauekipuinbatean:

Adibidea: Kezko umeak itsasoan zehar nabigatu zuen bapore mahai batean.

txakurraetakometa

bizikletaetabarraskiloa

marmeladaetabaloia

Inguratu marra batez Federicok patioan egin zituen gauzakikaskideeiatseginematearren.

Galdereierantzun Neskaarropakjantzi Atekozutoineangoraigo

Heganegitensaiatu Txakurrakbezalazaunkaegin Makurtu

Arropakerantzi Aurpegiagarbitu Baloibatiostikadakeman

irakurri bitartean

16

Irak

urri

89

. orr

iald

etik

10

0. o

rria

lder

a

Idatziegia(E)alagezurra(G)honakobaieztapenhauetan:

FedericoDBHkoeraikinerajoanzenazterketaostera.

Norbaitsartuzenbulegoan,bainaezzenezertazohartu.

Bilaibiliondoren,azkeneanaurkituzuenazterketa.

IrakasleakezzuenzigortuFedericoazterketaostensaiatzeagatik.

EtxeragonbidatuzuenFederico,adinberekosemebatzeukalaeta.

SolPilarrenlagunada.

Inguratumarrabatezparagrafohonetanegonbeharezluketenhitzak:

Klaseko oilartxoa hitzik gabe geratu zen eta tomatea bainogorriago jarri zen. Federicok, irakaslearen jarlekuan eserita,denaulertuzuen:superzitalbatek,superzitalgaizto,osogaiz­tobatekkontratatuaizanzen!Engainatueginzuten.JiratuetaLehenHezkuntzakopabilioirazuzenduzen,bainakorridoree­tangalduetaorduerdiberanduhelduzenbereklasera.

Osatuhonakohitzhaueks,�xetazletrakerabiliz:

e perientzia e istentzia e kongaia

erre katera her tura bilu ik

i eba o aba enidea

Ordenatu,alfabetoarenarabera,aurrekoariketakohitzak.

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

17

Erantzun�galderahauei:

Solandereñoarekin,DBHkoirakaslearekin,gertatutakoarenon­doren,zererabakihartuzuenFedericok?

Klaseakamaituzirenean,norekinjoanzenFedericoEtxeBerdera?

Gelan,zertanarizirenFedericoetaharenlaguntaldea?

ZeresanzuenTurokgelakoateanagertuzenean?

AzalduzereginzutenlagunekFedericobabesteko,etamarraz­tugertaera.

Lotuhitzbakoitzabereesanahiarekin:

sumindura

idulkia

simulatu

desafiatzailea

herstura

txoroa

misioa

zerbaitenplantakedoitxurakegin.burutikondoezdagoena.estatuakipiniohidirenzutoinedolekualtua.norbaitiaurkaeginedoerronkajotzendiona.haserrea,amorrua,mendekuhartzekogogoa.larridura,urduritasuna.helbururenbatlortzekogauzatubehardirenlanakedoekintzak.

irakurri bitartean

18

Irak

urri

10

1. o

rria

ldet

ik 1

10

. orr

iald

era

Erantzungalderahauei:

ZererabakihartuzuenFedericok,superheroiaksekulaezdirelaezkutatzenpentsatuondoren?

Zerizanzenzuhaitzenborhutseanaurkituzuenaurrenekogauza?

ZerahaztuzitzaionFedericoriarropaguztiakjantziondoren?

Zerikusizuenahateenurmaeleanispilatua?

Bilatu letra zopan Federicok zuhaitz enbor hutsean ezkutatuzituengauzak.

G A L T Z O N T Z I L O A KD T T R E S M O J S Y P J U

G A L T Z E R D I A K L E I

B A Z A N O P R R T T O R G

P I A L K A N D O R A R T H

A L M I A T R T E G Z O S B

N Z A S U L U Z Y O P T E MN L P A N P R A K A K S A R

Ordenatuesaldia.

pentsatuazeukaten Botekhasieratik

Federicorenoinetan. bakarbatpasatzea

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

19

Inguratumarrabatezerantzunbatedogehiagogalderabakoi­tzarentzat.

BotakzergatikzeudenharroFedericoz?

Aurpegiamargotuzuelako Blasilagunduziolako

Turoribarkazioaeskatuziolako Turoriemanzionostikadagatik

Azterketaostensaiatuzelako Inorsalatuezzuelako

ZererabilizuenFedericokarazoakebazteko?

Ipuinbat Egia Gezurrak

Isiltasuna Lagunekikoleialtasuna

Boteknorilagundubehardiotehurrena?

Blasi Turori Daniri Pilarri

Nola itzuli zenFedericoEtxeBerderaboteiaguresanondoren?

Triste Oinutsik Makilaeskuanzuela Txanobatekin

Lotugezienbidezpertsonaiabakoitzaberakesandakoarekin.

—Zujadaniksuperheroiazara;ezduzugurebeharrik.

—Badirudidenabereoneraitzulidela!

—Izanlitezkemalgukidunzapatilaberriak?

—Ikusikodugu.

Federico

Blas

Eskuinekobota

Gonzalezjauna

AzalduFedericokliburuarenamaieranegitenduenametszoragarria.

irakurri ondoren

20

Asmatubesteizenburubatliburuhonentzat.

Erlazionatuhonakoadjektibohaueketazaletasunakistorioho­netakopertsonaiekin:

Federico

Botak

Blas

Turo

Alex

Marcos

Margarita

Gizonezkopolizia

Juan

terrorezkoeleberriakgustatzenzaizkio

atsegina,zaharsamarra,maitekorra

irudimenhandikoa,akziokozinemagustatzenzaionerbiosoa,atsegina,ongihezia,jatorra,langilea

errukitsua,pesimista

bihurria

alaiak,berritsuak,sinpatikoak,irrikorrak,distiratsuak

irudimenhandikoa,zintzoa

autoekinjostatzeagustatzenzaio

Idatzizeindenzurepertsonaiagogokoena,etaazalduzergatik.

Um

e ik

usez

in h

arri

garr

ia

21

Azalduzeregingoluketenhonakopertsonaiahauekikusezinta­sunarenbotakjantzitabaleuzkate:

Turok:

Margaritak:

Gizonezkopoliziak:

Zukzeuk:

Marraztu gertaera bat aurreko ariketako pertsonaietako batprotagonistadela.

irakurri ondoren

22

�AsmatubesteamaierabatFedericorenistorioarentzat.

�Asmatusuperheroibatenfitxa.

Izen­deiturak:

Adina:

Deskribapenfisikoa:

• Altuera: Gorpuzkera:

• Ilearenkolorea: Begienkolorea:

• Aurpegiera: Belarriak:

• Janzkera:

Superheroiarenezaugarriak:

Erabiltzenduenesaldibereizgarria:

Azkenaldiangauzatudituenhiruekintza:

1.

2.

3.

� Zehaztuekintzahorietakobat.

23

irakurketa-fitxaLiburuarenizenburua:

Idazlea:

Marrazkilaria:

Bilduma:

Saila:

Argitaletxea:

Orrialdeak:

Agertzendirenpertsonaiak:

Pertsonaianagusiarendeskribapena:

Istorioarenzatihandienagertatzendenlekua:

Gaia

Federicobeste askorekinbaterabizidadenaberdezpinta­

turiko etxe handi batean. Gauero hainbat abentura imajinatzen ditu

bere familiarekin. ahalmena daukala

amesten du. Igande batean gorri eta dotore

batzuk aurkitu zituen eta euren erabiltzea proposatu

zioten: ikusezintasuna,alegia. Horrekburuhausterikekarrikoezzio­

lakoan, eginzuenproposamena.Federicok

emannahizionmunduguztiari,etaadiskideeklagundubeharizanzio­

tenhainbatarazogainditzen.

Federicok,gertatuzenguztiaznekatuta,berrirohitzeginzuen ,

etaesanzioten jadanik zelaetaTuro izangozela

hurrengoume .Gauhartanametseginzuen ,

etaBlasekin.

24

irakurketa-fitxaZure�iritzia

Gehiengustatuzaizuna.

Gutxiengustatuzaizuna.

Gustatualzaizuamaiera?Azalduzergatik.

Liburuarenbalorazioa:1 2 3 4 5

Gomendatukoalzeniekeliburualagunei?Azalduzergatik.

Irakurketarendata: Sinadura: