Libro resumos web

13
I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014 Programa do I Coloquio Internacional “Estudos Literarios en Vigo” 13-14 de novembro de 2014, Universidade de Vigo Salón de Graos da Facultade de Filoloxía e Tradución (B3) Xoves, 13 de novembro 9:15 Acto de inauguración Prof. Dr. Antonio García Pino (Director da Escola Internacional de Doutoramento da UVigo) Profa. Dra. Mª Rosa Pérez Rodríguez (Decana da Facultade de Filoloxía e Tradución da UVigo) Prof. Dr. Antonio Chas Aguión (Coordinador do Programa de Doutoramento Interuniversitario en Estudos Literarios) 9:45 Conferencia de apertura "De nuevo sobre el Comendador Román: una tesis doctoral vista en la distancia" Prof. Dr. Giuseppe Mazzocchi (Università degli Studi di Pavia) 10:45 - 11:15 Café 11:15 - 12:45 1ª Sesión de comunicacións “Influencias shakespeareanas nalgunhas obras dramáticas de Federico García Lorca” (Marta Barbeito Rodríguez) “O Teatro de rua e o desenvolvimento comunitário: Viagem Medieval de Santa Maria da Feira” (Susana Pinho de Figueiredo) “Robert Wilson e Robert Lepage: olladas estéticas actuais aos textos clásicos” (Alejandra Montemayor Suárez) “El pensamiento complejo en las producciones escénicas de Mala Voadora: las conexiones extrateatrales en el trabajo de la compañía” (Amaya González Reyes) Debate 13:00 - 13:45 Presentación das liñas de investigación do Programa de Doutoramento “Liña 1: Literaturas e culturas galega e portuguesa, e literatura medieval” Profa. Dra. Carme Fernández Pérez-San Julián (Universidade da Coruña) “Liña 2: Literaturas en lingua española e literatura comparada” Prof. Dr. Manuel Ángel Candelas Colodrón (Universidade de Vigo)

description

Programa do I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo

Transcript of Libro resumos web

Page 1: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

1

Programa do

I Coloquio Internacional “Estudos Literarios en Vigo” 13-14 de novembro de 2014, Universidade de Vigo

Salón de Graos da Facultade de Filoloxía e Tradución (B3)

Xoves, 13 de novembro

9:15

Acto de inauguración

Prof. Dr. Antonio García Pino (Director da Escola Internacional de Doutoramento da UVigo)

Profa. Dra. Mª Rosa Pérez Rodríguez (Decana da Facultade de Filoloxía e Tradución da UVigo)

Prof. Dr. Antonio Chas Aguión (Coordinador do Programa de Doutoramento Interuniversitario en Estudos Literarios)

9:45

Conferencia de apertura

"De nuevo sobre el Comendador Román: una tesis doctoral vista en la distancia"

Prof. Dr. Giuseppe Mazzocchi

(Università degli Studi di Pavia)

10:45 -11:15

Café

11:15 -

12:45

1ª Sesión de comunicacións

“Influencias shakespeareanas nalgunhas obras dramáticas de Federico García Lorca”

(Marta Barbeito Rodríguez)

“O Teatro de rua e o desenvolvimento comunitário: Viagem Medieval de Santa Maria da Feira”

(Susana Pinho de Figueiredo)

“Robert Wilson e Robert Lepage: olladas estéticas actuais aos textos clásicos”

(Alejandra Montemayor Suárez)

“El pensamiento complejo en las producciones escénicas de Mala Voadora:

las conexiones extrateatrales en el trabajo de la compañía”

(Amaya González Reyes)

Debate

13:00 -

13:45

Presentación das liñas de investigación do Programa de Doutoramento

“Liña 1: Literaturas e culturas galega e portuguesa, e literatura medieval”

Profa. Dra. Carme Fernández Pérez-San Julián (Universidade da Coruña)

“Liña 2: Literaturas en lingua española e literatura comparada”

Prof. Dr. Manuel Ángel Candelas Colodrón (Universidade de Vigo)

Page 2: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

2

14:00 -

16:00 Xantar

16:00 -

17:30

2ª Sesión de comunicacións

Francisco Taxes como dramaturgo e guionista no sistema literario galego”

(Noelia Salgueiro López)

“O repertorio para voz e piano de Rogelio Groba: aproximación ao

modelo folklorista a través da súa análise literaria e musical”

(Iria Rodríguez Cuevas)

“La realidad dividida. Samuel Beckett, Anton Webern y Piet Mondrian:

la misma idea bajo tres perspectivas diferentes”

(Jesús Moares Lameiro)

“As relacións interartísticas entre o muralismo e o teatro de Luís Seoane”

(Micaela Rei Castro)

Debate

17:30 -18:00

Café

18:00 -

19:15

3ª Sesión de comunicacións

“A guerra na narrativa de Miguel Anxo Murado: unha aproximación á hibridación xenérica”

(María Rosario González Vázquez)

“Simultaneidad, punto y conciencia en Ayer, de Juan Emar”

(Sonia Rico Alonso)

“La ‘luz imantada’ en Blanco nocturno, de Ricardo Piglia”

(María Rosa Vinagre Lira)

Debate

Page 3: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

3

Venres, 14 de novembro

9:30 -

11:00

4ª Sesión de comunicacións

“Prolegómenos a la edición de la poesía dialogada de Juan Alfonso de Baena”

(Ana Caíño Carballo)

“Proyecto de estudio y edición de tres poetas del siglo XV:

Mosén Navarro, Rodrigo de Torres y Sancho de Villegas”

(Anastasia Samoylova)

“Estudio de la obra Tratado copioso y verdadero de la determinación del gran monarca Felipe II,

para el casamiento del tercero con la serenssima Margarita de Austria”

(Mónica Martín Molares)

La construcción del tiempo en Los favores del mundo, de Juan Ruiz de Alarcón”

(Sandra Pesqueira Rodríguez)

Debate

11:00 Café

11:30 -

12:45

5ª Sesión de comunicacións

“Descendo da honra, bondade e riqueza (ou adversus nobilitatem)”

(Profa. Dra. Marleine Paula Marcondes e Ferreira de Toledo)

“As mulleres na lírica medieval galego-portuguesa”

(María Somorrostro López)

“O Cancioneiro de Fernan Rodrigues de Calheiros”

(María Nión Cancela)

Debate

12:45 Café

13:00

Conferencia de clausura

“Repensar os estudos literários: comparatismo e pós-nacionalismos”

Profa. Dra. Ria Lemaire (Université de Poitiers)

Page 4: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

4

Resumos das conferencias e comunicacións

Xoves, 13 de novembro de 2014

Conferencia de apertura (a partir das 9:45h)

Prof. Dr. Giuseppe Mazzocchi (Università degli Studi di Pavia):

“De nuevo sobre el Comendador Román: una tesis doctoral vista en la distancia”

Resumo:

En 1990 se publicó la edición crítica de las Coplas de la Pasión con la Resurrección del

Comendador Román, que fue mi tesis doctoral; obra poética importante, y emblemática de la

producción religiosa de la época de los Reyes Católicos. Pasado ya un cuarto de siglo, parece

útil ver desde la distancia el trabajo hecho, considerar sus puntos de fuerza y sus fragilidades

tanto desde la ladera de la trayectoria personal de un investigador, como desde la evolución de

las ciencias filológicas.

Se verán las nuevas propuestas interpretativas avanzadas en estos años, las aportaciones

que el comentario hoy debería tener en cuenta, y sobre todo la reconstrucción textual propuesta

según el método del error significativo la enseñanza de la filología de autor. De este modo un

caso filológico específico puede aspirar a entrar en el debate en curso y siempre vivo sobre crítica

textual.

1ª Sesión de comunicacións (a partir das 11:15h)

Marta Barbeito Rodríguez:

“Influencias shakespeareanas nalgunhas obras dramáticas de Federico García Lorca”

Palabras chave: Literatura comparada, metateatro, renovación.

Resumo:

Biógrafos como Ian Gibson afirman que Lorca leu as obras dramáticas de Shakespeare. Ademais

das claras alusións a obras e personaxes shakespeareanos que se atopan na obra dramática

lorquiana, o poeta español viuse influído polo inglés en aspectos como a loita pola renovación

do teatro, por exemplo rexeitan as normas sobre o espazo, tempo e acción e poñen sobre a

escena temas tabú ata o momento, como a defensa das razas minoritarias (Othello) no caso do

poeta inglés ou dos homosexuais (El Público) no caso do poeta español; defenden dalgún xeito

a lexitimidade do “outro”. Os recursos metateatrais tamén son motivo de semellanza xa que

ambos autores poñen de manifesto na escena temas como o ensaio teatral (Othello e El Público

Page 5: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

5

ou Comedia sen título) ou a relecturas de obras clásicas. Ademais da renovación do teatro, Lorca

e Shakespeare comparten temas como: a vinganza, o amor e o desamor, o odio, a represión

paterna, a honra, a reflexión metateatral, a morte e a loita por unha nova orde de cousas.

Director do proxecto de tese: Prof. Dr. Fernando Romo Feito

Susana Pinho de Figueiredo:

“O Teatro de rua e o desenvolvimento comunitário:

Viagem Medieval de Santa Maria da Feira”

Palabras chave: Teatro de rua, comunidade, manifestação, público.

Resumo:

O teatro de rua possui uma dimensão comunitária, que facilita a receção e a participação, e

vincula-se de forma direta com a comunidade. Esta modalidade representa oportunidades

únicas para o desenvolvimento comunitário e para potenciar uma cultura local, com raízes,

frente aos desafios globais.

Nesta comunicação iremos particularizar a Viagem Medieval de Santa Maria da Feira:

um evento que realiza uma revitalização histórica, e atua como elo entre as artes e os aspetos

sociais e económico, levando o teatro de rua ao cotidiano da cidade.

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Mª Camiño Noia Campos

Alejandra Montemayor Suárez:

“Robert Wilson e Robert Lepage: olladas estéticas actuais aos textos clásicos”

Palabras chave: Renovación estética, espazo escénico, iluminación, textos clásicos.

Resumo:

Os textos clásicos están á orde do día tamén no eido teatral, onde son levados a escena

constantemente. Pero, que ocorre con eles cando son abordados dende outros puntos de vista

diferentes aos tradicionais? Wilson e Lepage recorren a estratexias diversas tal e como engadir o

texto a partituras corporais estabelecidas previamente, foxen do historicismo escenográfico que

visualmente ubique o espectador en épocas determinadas e sintetizan visualmente moitas das

chaves espaciais que aparecen nas didascalias. Esta investigación aborda a revisión da posta en

escena dos clásicos centrándose no visual do teatro, sendo o punto de partida autores tales como

Shakespeare ou Fernando de Rojas.

Director do proxecto de tese: Prof. Dr. Manuel Ángel Candelas Colodrón

Page 6: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

6

Amaya González Reyes:

“El pensamiento complejo en las producciones escénicas de Mala Voadora:

las conexiones extrateatrales en el trabajo de la compañía”

Palabras chave: Teatro portugués contemporáneo, Mala Voadora.

Resumo:

El texto nos invita a realizar un recorrido por la historia de la compañía Mala Voadora dentro

del contexto teatral portugués contemporáneo de la última década, atendiendo principalmente

a la puesta en escena de sus creaciones y a la notable calidad de éstas, enriquecidas mediante la

presencia de la metateatralidad y sus constantes alusiones directas a la filosofía, a la historia, a

las artes plásticas, al cine y a la arquitectura.

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Carmen Becerra Suárez

Presentación das liñas de investigación do Programa de Doutoramento (a partir das 13:00h)

Profa. Dra. Carme Fernández Pérez-San Julián (Universidade da Coruña):

“Liña 1: Literaturas e culturas galega e portuguesa, e literatura medieval”

Prof. Dr. Manuel Ángel Candelas Colodrón (Universidade de Vigo):

“Liña 2: Literaturas en lingua española e literatura comparada”

2ª Sesión de comunicacións (a partir das 16:00h)

Noelia Salgueiro López:

“Francisco Taxes como dramaturgo e guionista no sistema literario galego”

Palabras chave: Teatro, cine, Taxes Prego, Francisco; recuperación teatral galega.

Resumo:

Coa recuperación cultural galega dos anos setenta déronse a coñecer numerosos persoeiros no

panorama teatral galego. Malia que a día de hoxe chegaron até a nós Roberto Vidal Bolaño,

Manuel Lourenzo e Euloxio Ruibal como os grandes representantes destes anos, o certo é que

só podemos sopesar plenamente a súa achega se temos en consideración todos aqueles autores

que acompañaron a estes homes na recuperación teatral. Desta maneira, o estudo que

procuramos desenvolver, pretende rescatar e situar a figura de Francisco Taxes como un dos

escritores, activistas e guionistas que exerceu o seu labor neste segundo albor cultural en lingua

propia.

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Laura Tato Fontaíña

Page 7: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

7

Iria Rodríguez Cuevas:

“O repertorio para voz e piano de Rogelio Groba: aproximación ao

modelo folklorista a través da súa análise literaria e musical”

Palabras chave: Rogelio Groba, folklore musical, análise literaria.

Resumo:

A temática sobre a que versará a comunicación proposta relaciónase co obxecto de estudo da

miña tese de doutoramento: o repertorio para voz e piano de Rogelio Groba (1930) –

compositor ponteareán cuxa dilatada traxectoria artística convérteo nunha das figuras máis

sobresaíntes da historia da música culta en Galicia–. A presentación das fontes documentais

empregadas polo autor na composición deste conxunto de obras así como a análise literaria e

musical das mesmas –prestando especial atención á interrelación existente entre música e texto–

, serán os principais aspectos a desenvolver na comunicación.

Director do proxecto de tese: Prof. Dr. Manuel Ángel Candelas Colodrón.

Jesús Moares Lameiro:

“La realidad dividida. Samuel Beckett, Anton Webern y Piet Mondrian:

la misma idea bajo tres perspectivas diferentes”

Palabras chave: Beckett, Estética, Webern, Mondrian.

Resumo:

El objetivo del estudio consiste en demostrar la existencia de las razones que permiten establecer

una relación de igualdad entre el pensamiento estético del escritor Samuel Beckett, el

compositor Anton Webern y el pintor Piet Mondrian, de modo tal que sea posible afirmar que

la misma esencia habita en materiales distintos, que la misma idea artística se materializa en

tres realidades diferentes. O, por decirlo de otra forma, probar que la música de Anton Webern

es una representación acústica de la pintura de Mondrian y la literatura de Beckett, y viceversa.

El análisis del pensamiento estético de cada uno de los autores a través de diversas

fuentes, revela un paralelismo que emerge de manera tan nítida que nos permite afirmar que

estos autores no recorren caminos paralelos sino el mismo camino.

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Carmen Becerra Suárez

Page 8: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

8

Micaela Rei Castro:

“As relacións interartísticas entre o muralismo e o teatro de Luis Seoane”

Palabras chave: Luís Seoane, muralismo, teatro, relacións interartísticas.

Resumo:

Partindo do teatro do polifacético autor galego Luís Seoane como punto de partida e de

chegada, presentamos unha visión de conxunto –de tipo analítica, descritiva e ilustrativa– da

maneira en que, desde cada unha das súas vertentes, o labor teatral deste creador serve de ponte

co seu diversificado e emblemático muralismo. Mediante a exploración das relacións transitivas

e recíprocas destes dous ámbitos concretos, analizaremos nesta comunicación como Seoane, á

hora de crear e dar forma ás súas producións, realiza o entrecruzamento interartístico e como

sintetiza en sinxeleza a complexidade do conxunto da súa obra.

Director do proxecto de tese: Prof. Dr. Carlos Paulo Martínez Pereiro

3ª Sesión de comunicacións (a partir das 18:15h)

María Rosario González Vázquez:

“A guerra na narrativa de Miguel Anxo Murado:

unha aproximación á hibridación xenérica”

Palabras chave: Miguel Anxo Murado, guerra, hibridación xenérica.

Resumo:

Este traballo pretende facer unha aproximación aos matices da hibridación xenérica nas achegas

narrativas nas que Miguel Anxo Murado desenvolve o binomio guerra e paz no tratamento da

temática da guerra, tanto nos conflitos bélicos da antiga Iugoslavia en “Ruído. Relatos de

guerra” (1995) coma no conflito palestino en “Fin de século en Palestina” (2008).

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Mª Camiño Noia Campos.

Sonia Rico Alonso:

“Simultaneidad, punto y conciencia en Ayer, de Juan Emar”

Palabras chave: Vanguardia, narrativa hispanoamericana, literatura chilena, Juan Emar, tiempo,

conciencia.

Resumo:

El concepto “tiempo” es una magnitud creada para ordenar y secuenciar los hechos de la

existencia humana. Sin embargo, en la conciencia lo que prima es la simultaneidad y el punto

como mecanismo y unidad de funcionamiento, en detrimento de la sucesión y la línea. Juan

Page 9: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

9

Emar, en sus obras narrativas, desarrolló este asunto, favoreciendo la temporalidad de la

conciencia, tal y como podemos ver en Ayer. A través de la teoría de vanguardia y de las teorías

contemporáneas en torno al tiempo, demostraremos cómo Emar hace de esta reflexión físico-

filosófica asunto narrativo y cómo, a través del lenguaje, puede expresar la verdadera

temporalidad de la conciencia.

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Eva Valcárcel López

María Rosa Vinagre Lira:

“La ‘luz imantada’ en Blanco nocturno, de Ricardo Piglia”

Palabras chave: Ricardo Piglia, novela policial, análisis literario.

Resumo:

Ricardo Piglia, maestro en el arte de lo implícito, teje una historia oculta que convive con la

explícita en cada uno de sus ejercicios narrativos. En Blanco nocturno esta segunda historia

encuentra en el elemento lumínico una importante apoyatura o cifra para revelarse. El propio

autor ha manifestado que la relevancia de la luz en la novela no se limita a la rica simbología de

su título. Profundizando en la obra vemos que, además de ser uno de los principales recursos

para la modulación del clima psicológico de la narración, contribuye a reforzar su eje transversal:

el apego de los personajes principales a una “idea fija” se refleja en la “luz imantada” que a

través de faros reales y metafóricos determina su destino. Esa concepción de la obsesión, esa

“luz imantada” a la que Piglia había aludido ya en Prisión perpetua nos guiará en un análisis

narrativo en el que emergerán vínculos intertextuales con la gauchesca y con títulos como El

astillero, de Onetti o El gran Gatsby de F. Scott Fitzgerald.

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Eva Valcárcel López.

Page 10: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

10

Venres, 14 de novembro de 2014

4ª Sesión de comunicacións (a partir das 9:30h)

Ana Caíño Carballo:

“Prolegómenos a la edición de la poesía dialogada de Juan Alfonso de Baena”

Palabras chave: Literatura medieval, poesía de cancioneiro.

Resumo:

O obxectivo desta comunicación é facer un percorrido por un ano de traballo na edición da

poesía dialogada de Juan Alfonso de Baena. Centrarémonos fundamentalmente nos principais

problemas que atopamos nos distintos apartados nos que viñemos traballando ata agora. Deste

xeito, na comunicación daremos conta de cuestións relativas á biografía do autor e o seu

contexto de creación, tamén se tratarán aspectos relacionados coa transmisión da súa obra

(folios transpostos, obra perdida, etc.) e, por último, presentaremos algunhas cuestións de

crítica textual e de análise hermenéutica que xurdiron durante a transcrición de textos. Por

tanto, non se presentarán conclusións definitivas senón que tentarase amosar os resultados e as

dificultades dun ano de traballo.

Director do proxecto de tese: Prof. Dr. Antonio Chas Aguión

Anastasia Samoylova:

“Proyecto de estudio y edición de tres poetas del siglo XV:

Mosén Navarro, Rodrigo de Torres y Sancho de Villegas”

Palabras chave: Mosén Navarro, Rodrigo de Torres, Sancho de Villegas, poesía cancioneril.

Resumo:

La obra de estos tres poetas, que a priori pueden ser considerados menores, nos llega a través de

diversos cancioneros de los ss. XV y XVI, entre los que se encuentra Herberay des Essarts, que

recoge al menos un poema de cada uno (en algún caso sin atribución). Puede establecerse, así,

una primera conexión entre ellos, que se refuerza con el examen de la antigüedad de otros

florilegios que incluyen producciones suyas: serían escritores activos literariamente en la primera

mitad del siglo XV. Aun cuando, de momento, no ha sido posible identificarlos, algunas de las

piezas que conforman su repertorio literario evidencian el interés y la necesidad de proceder al

estudio y edición de su poesía: tal sucede con el lay y la estrampa de Navarro; con la carta de

amores de Villegas o con la consideración de Rodrigo de Torres.

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Cleofé Tato García

Page 11: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

11

Mónica Martín Molares:

“Estudio de la obra Tratado copioso y verdadero de la determinación del gran monarca

Felipe II, para el casamiento del tercero con la serenissima Margarita de Austria”

Palabras chave: Relacións de sucesos, festas literarias, vodas reais, Felipe III.

Resumo:

O Tratado de Juan Esquerdo é un dos relatos cronísticos que foi realizado sobre as dobres vodas

reais que tiveron lugar en Valencia en 1599 e do que só se conservan dous exemplares deste

testemuño en formato de libro, que non de pliego. Grazas á calidade das descricións que contén

esta relación sobre os asistentes e a súa indumentaria, as súas empresas e motes, os eventos que

realizaron ao paso dos monarcas ou o engalanamento da cidade mediante a arquitectura efémera

se pode chegar a reconstruír os fastos que tiveron lugar arredor do evento real. Ao mesmo tempo

dá claves para comprender o mundo cortesán e, ademais, coñecer en profundidade un xénero

editorial que foi altamente demandado pola sociedade: as relacións de sucesos. Esta

comunicación pretende abordar as primeiras aproximacións feitas, resaltando as hipóteses que

xurdiron e os obxectivos que se queren alcanzar con este proxecto de tese doutoral.

Directoras do proxecto de tese: Profa. Dra. Sagrario López Poza & Profa. Dra. Nieves Pena

Sueiro

Sandra Pesqueira Rodríguez:

“La construcción del tiempo en Los favores del mundo, de Juan Ruiz de Alarcón”

Palabras chave: Juan Ruiz de Alarcón, Teatro clásico español, Los favores del mundo, tiempo.

Resumo:

El objetivo es ofrecer las principales claves de lectura e interpretación del tiempo en la comedia

alarconiana Los favores del mundo. Así, tras repasar el contexto histórico relativo al autor y al

teatro español del Siglo de Oro (preceptiva dramática sobre el tiempo a principios del siglo

XVII), se abordará el análisis del tiempo en la comedia: tiempo de la historia que se escenifica

(tiempo histórico que se representa, posibles proyecciones al presente de Alarcón, la función de

los anacronismos) y tiempo del mundo comentado (estudiar cómo se marca la continuidad

temporal en la comedia y el análisis de los recursos que se utilizan para marcar explícitamente

las ruptura temporales).

Director do proxecto de tese: Prof. Dr. José Montero Reguera

Page 12: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

12

5ª Sesión de comunicacións (a partir das 11:30h)

Profa. Dra. Marleine Paula Marcondes e Ferreira de Toledo:

“Descendo da honra, bondade e riqueza (ou adversus nobilitatem)”

Palabras chave: Sirventês moral, sirventês político, invectivas, nobres, heresia cátara.

Resumo:

No corpus dos sirventeses morais galego-portugueses, pode-se destacar um grupo muito

aparentado com os sirventeses políticos arrolados pelas três grandes recolhas trovadorescas (A,

B e V) e ainda os referidos pela Tavola Colocciana, construída por Angelo Colocci. Trata-se de

invectivas dirigidas contra os nobres peninsulares: adversus nobilitatem. Por trás delas, está

sempre o mysterium iniquitatis, a presença do mal, subvertendo o poder.

Essas cantigas, como praticamente todo o sirventês moral, invectivam os defeitos

humanos e não preveem nenhuma forma ou esperança de redenção. É nesse sentido que se pode

falar, a respeito delas, em mysterium iniquitatis, porque o Mal aí aparece não simplesmente

como ausência de bem – mas como força existente, que sujeita o homem e corrompe o universo.

Por isso, pode-se perceber, nesses sirventeses, a influência do dualismo da heresia cátara,

contemporânea dos satiristas. O pessimismo dos albigenses a respeito do mundo, dominado

pelo princípio do mal, explica, ainda que em parte, o desconsolo dos satiristas em face de

situações adversas que eles julgavam impossíveis de mudar.

Director do proxecto de tese: Prof. Dr. Xosé Bieito Arias Freixedo

María Somorrostro López:

“As mulleres na lírica medieval galego-portuguesa”

Palabras chave: Idade Media, Feminismo, Lírica medieval, Trobadorismo.

Resumo:

A finalidade deste traballo é realizar unha achega sobre o papel das mulleres na lírica profana

galego-portuguesa, seguindo a metodoloxía dos Estudos Culturais e focalizando o obxecto de

estudo a través dunha perspectiva multidisciplinaria. Así, para alén de aproximármonos aos

textos desde o punto de vista literario, consideraremos tamén outros eidos, como son a historia,

o dereito, a socioloxía, a relixión, a política, o feminismo etc., que permitirán efectuar unha

análise exhaustiva do corpus a estudar mediante unha serie de clasificacións das personaxes

femininas que aparecen nos textos e en función dunha serie de categorías.

Directora do proxecto de tese: Profa. Dra. Laura Tato Fontaíña

Page 13: Libro resumos web

I Coloquio Internacional Estudos Literarios en Vigo | Literary Studies in Vigo | 13-14/XI/2014

13

María Nión Cancela:

“O Cancioneiro de Fernan Rodrigues de Calheiros”

Palabras chave: Idade Media, Trobadorismo, Lírica, Ecdótica.

Resumo:

A parte central do proxecto consiste nunha edición crítica das 32 cantigas do trobador Fernan

Rodrigues de Calheiros, na que respectamos a orde en que aparecen nos cancioneiros e a orde

dos xéneros. Para a súa consecución, seguimos o método neolachmaniano e, ademais,

acompañaremos as cantigas cunha sinopse retórico-formal, o esquema métrico, unha glosa en

que se explica o significado da cantiga, un comentario literario e as notas aos versos.

Directora e director do proxecto de tese: Profa. Dra. Laura Tato Fontaíña & Prof. Dr. Manuel

Ferreiro Fernández

Conferencia de clausura (a partir das 12:45h)

Profa. Dra. Ria Lemaire (Université de Poitiers) :

“Repensar os estudos literários: comparatismo e pós-nacionalismos”

Nesta conferência, falarei sobre comparatismo como método/estratégia de leitura crítica,

inovadora.

Questionarei a tese de Paul Valéry (1930) que definiu bem o papel e a missão dos

Estudos de Letras – quando foram criados, entre finais do século XIX e inícios do século XX –

os departamentos de Letras nas universidades como “política do espírito” e “bem supremo” da

Nação.

Questionarei, também, os pressupostos dos inteletuais que fundaram as disciplinas de

Letras que continuam até hoje em dia fundamentando grande parte das nossas práticas e dos

nossos métodos de ensino e de pesquisa, apesar de todos os questionamentos críticos que trouxe

o pós-modernismo, em finais do século XX, com as suas críticas do viricentrismo,

eurocentrismo, scriptocentrismo, universalismo, nacionalismo, etc. em relação a esses estudos.

Tentarei, a partir das minhas pesquisas em literatura portuguesa e brasileira, mostrar

que é a aplicação conjunta, a conjugação de várias dessas perspetivas pós-modernistas, em

combinação com um esforço radical de ruptura com os limites (nacionalistas) das disciplinas

convencionais, que permitirá fundamentar novas leituras críticas, inéditas e que é nesse contexto

que a comparação / o comparatismo se tornará, talvez, o método / a estratégia crítica por

excelência para levar para a frente, no século XXI, as visões críticas que trouxeram os pós-

modernistas do século XX.