LATÍN II (2º BACH) Contribución ás competencias clave ...³n...formas verbais, conxugándoas e...
Transcript of LATÍN II (2º BACH) Contribución ás competencias clave ...³n...formas verbais, conxugándoas e...
1
LATÍN II (2º BACH)
Contribución ás competencias clave. Concreción dos estándares de
aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís
competenciais.
BLOQUE 1. O latín. Orixe das linguas romance.
Contidos: Supervivencia de elementos lingüísticos latinos nas linguas
modernas:
Termos patrimoniais, cultismos e neoloxismos. Identificación de lexemas,
sufixos e prefixos latinos usados nas linguas propias da Comunidade
autónoma de Galicia: castelán e galego. Análise dos procesos de evolución
desde o latín ás linguas romance.
Criterios de avaliación. Estándares de aprendizaxe avaliables
1. Coñecer e distinguir termos patrimoniais e cultismos.
1.1. Recoñece e distingue a partir dun étimo latino termos patrimoniais e
cultismos explicando as diferentes evolucións que se producen nun e noutro
caso.
1.2. Deduce e explica o significado das palabras das linguas galega e castelá
a partir dos étimos latinos dos que proceden.
2. Recoñecer a presenza de latinismos na linguaxe científica e na fala culta,
e deducir o seu significado a partir dos correspondentes termos latinos.
2.1 Recoñece e explica o significado dos helenismos e latinismos
máis frecuentes utilizados no léxico das linguas galega e castelá, explicando
o seu significado a partir do termo de orixe.
3. Coñecer as regras da evolución fonética do latín e aplicalas para realizar a
evolución das palabras latinas.
2
3.1. Explica o proceso de evolución de termos latinos ás linguas romance,
sinalando os cambios fonéticos comúns ao galego e ao castelán ilustrándoo
con exemplos.
3.2. Realiza evolucións de termos latinos ao galego e ao castelán aplicando
e explicando as regras fonéticas de evolución.
BLOQUE 2. Morfoloxía
Contidos
• Nominal: Formas menos usuais e irregulares.
• Verbal: Verbos irregulares e defectivos. Formas nominais do verbo: supino,
xerundio e xerundivo. A conxugación perifrástica.
Criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables
1. Coñecer as categorías gramaticais.
1.1. Nomea e describe as categorías gramaticais, sinalando os riscos que as
distinguen.
2. Coñecer, identificar e distinguir los formantes das palabras.
2.1. Identifica e distingue en palabras propostas os seus formantes, sinalando
e diferenciando lexemas e afixos e buscando exemplos de outros termos nos
que estean presentes.
3. Realizar a análise morfolóxica das palabras dun texto clásico e enuncialas.
3.1. Analiza morfoloxicamente palabras presentes nun texto clásico
identificando correctamente os seus formantes e sinalando o seu enunciado.
4. Identificar todas as formas nominais e pronominais.
4.1. Identifica con seguridade e axudándose do dicionario todo tipo de
formas verbais, conxugándoas e sinalando os seus equivalentes en galego e
en castelán.
5. Identificar, conxugar, traducir e efectuar a retroversión de todas as formas
verbais.
3
5.1. Aplica os seus coñecementos da morfoloxía verbal e nominal latina para
realizar traducións e retroversións.
BLOQUE 3. Sintaxe
Contidos
• Estudo pormenorizado da sintaxe nominal pronominal.
• A oración composta.
• Tipos de oracións e construcións sintácticas.
• Construcións de xerundio, xerundivo e supino.
Criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables
1. Recoñecer e clasificar as oracións e as construcións sintácticas latinas.
1.1. Recoñece, distingue e clasifica os tipos de oracións e as construcións
sintácticas latinas, relacionándoas con construcións análogas existentes
noutras linguas que coñece.
2. Coñecer as funcións das formas non persoais do verbo: Infinitivo,
xerundio e participio.
2.1. Identifica formas non persoais do verbo en frases e textos, traducíndoas
correctamente e explicando as funcións que desempeñan.
3. Relacionar e aplicar coñecementos sobre elementos e construcións
sintácticas en interpretación e tradución de textos clásicos.
3.1. Identifica na análise de frases e textos de dificultade graduada elementos
sintácticos propios da lingua latina relacionándoos para traducilos con seus
equivalentes en galego e castelán.
BLOQUE 4. Literatura romana
Contidos
• Os xéneros literarios.
• A épica.
• A historiografía.
• A lírica.
4
• A oratoria.
• A comedia latina.
• A fábula.
Criterios de avaliación. Estándares de aprendizaxe avaliables
1. Coñecer as características dos xéneros literarios latinos, os seus autores e
obras máis representativas e a súa influencia na literatura posterior.
1.1. Describe as características esenciais dos xéneros literarios latinos e
identifica e sinala a súa presenza en textos propostos.
2. Coñecer os fitos esenciais da literatura latina como base literaria das
literaturas e culturas europeas e occidentais.
2.1. Realiza eixes cronolóxicos situando neles autores, obras e outros
aspectos relacionados coa literatura latina.
2.2. Nomea autores representativos da literatura latina, encadrándoos no seu
contexto cultural, citando e explicando as súas obras máis coñecidas.
3. Analizar, interpretar e situar no tempo textos mediante lectura
comprensiva, distinguindo xénero, época, características e estrutura.
3.1. Realiza comentarios de textos latinos situándoos no tempo, explicando
a súa estrutura, as súas características esenciais e identificando o xénero ao
que pertencen.
4. Establecer relacións e paralelismos entre a literatura clásica e a posterior.
4.1. Explora a supervivencia dos xéneros e os temas literarios da tradición
latina mediante exemplos na literatura contemporánea.
4.2. Recoñece a través de motivos, temas ou personaxes a influencia da
tradición grecolatina en textos de autores contemporáneos e sérvese deles
para comprender e explicar a supervivencia dos xéneros e os temas
procedentes da cultura grecolatina, describindo os seus aspectos esenciais.
BLOQUE 5. Textos
Contidos
5
• Tradución e interpretación de textos clásicos.
• Comentario e análise histórica, lingüística e literaria de textos clásicos
orixinais.
• Coñecemento do contexto social, cultural e histórico dos textos traducidos.
• Identificación das características formais dos textos.
Criterios de avaliación. Estándares de aprendizaxe avaliables
1. Realizar a tradución, interpretación e comentarios lingüísticos, históricos
e literarios de textos dos autores latinos Eutropio e en menor medida Fedro.
1.1. Utiliza adecuadamente a análise morfolóxica e sintáctica de textos dos
autores antes mencionados para efectuar correctamente a súa tradución.
1.2. Aplica os coñecementos adquiridos para realizar comentarios
lingüísticos, históricos e literarios de textos.
2. Utilizar o dicionario e buscar o termo máis apropiado nas linguas galega
e castelá para a tradución do texto.
2.1. Utiliza con seguridade e autonomía o dicionario para a tradución
de textos, identificando en cada caso o termo máis apropiado nas linguas
galega e castelá en función do contexto e do estilo empregado polo autor.
3. Identificar as características formais dos textos.
3.1. Recoñece e explica a partir de elementos formais o xénero e o
propósito do texto.
4. Coñecer o contexto social, cultural e histórico dos textos traducidos.
4.1. Identifica o contexto social, cultural e histórico dos textos propostos
partindo de referencias tomadas dos propios textos e asociándoas cos
coñecementos adquiridos previamente.
BLOQUE 6. Léxico
Contidos
• Ampliación de vocabulario básico latino: léxico literario e filosófico.
• Evolución fonética, morfolóxica e semántica do latín ás linguas romance.
6
• Palabras patrimoniais e cultismos.
• Expresións latinas incorporadas á lingua coloquial e literaria.
• Etimoloxía e orixe das palabras das linguas galega e castelá.
Criterios de avaliación. Estándares de aprendizaxe avaliables.
1. Coñecer, identificar e traducir termos latinos pertencentes ao vocabulario
especializado: léxico literario e filosófico.
1.1. Identifica e explica termos do léxico literario e filosófico, traducíndoos
correctamente ás linguas galega e castelá.
1.2. Deduce o significado de palabras e expresións latinas non estudadas a
partir do contexto.
2. Recoñecer os elementos léxicos latinos que permanecen nas linguas
galega e castelá.
2.1. Identifica a etimoloxía e coñece o significado de palabras de léxico
común e especializado das linguas galega e castelá.
2.2. Comprende e explica dun xeito correcto o significado de latinismos
e expresións latinas que se incorporaron a diferentes campos semánticos da
lingua falada ou que se mantiveron na linguaxe xurídica, filosófica, técnica,
relixiosa, científica e médica.
3. Coñecer as regras de evolución fonética do latín e aplicalas para realizar a
evolución das palabras latinas.
3.1. Realiza evolucións de termos latinos ás linguas galega e castelá
aplicando as regras fonéticas de evolución.
Concreción dos obxectivos, contidos, criterios de avaliación,
estándares de aprendizaxe e competencias clave.
Indicadores de avaliación do primeiro trimestre:
Unidades 1-4 de lingua e unidades 1-3 de literatura
7
Alumno/a:
Non acada os niveis Supera os niveis Supera satisfactoriamente os
mínimos establecidos mínimos establecidos niveis mínimos establecidos
LINGUA
Conxuga correctamente o subxuntivo en todos os tempos.
Coñece os valores de ut e sabe traducir oracións subordinadas
Identifica os valores de cum e sabe traducir oracións subordinadas.
Traduce correctamente oracións subordinadas con quod.
Coñece os valores do xerundio e do xerundivo.
Traduce correctamente oracións con supino.
Clasifica correctamente oracións compostas.
Traduce textos de dificultade moderada.
Coñece a evolución fonética do latín ao galego e ao castelán.
Identifica elementos básicos de la composición en termos latinos.
LITERATURA
Coñece as orixes da literatura latina.
Presenta correctamente a comedia e a traxedia romanas, e coñece a obra de Plauto.
Caracteriza a poesía épica latina e aos seus principais autores.
Describe as características de la oratoria romana e coñece a obra de Cicerón.
Le fragmentos traducidos da literatura latina e coméntaos adecuadamente.
Indicadores de avaliación do segundo trimestre:
Unidades 5-9 de lingua e 4-6 de literatura
LINGUA
Identifica as construcións perifrástica pasiva e activa, e tradúceas correctamente.
Coñece as estruturas e os valores da proposición subordinada relativa.
Detecta verbos impersoais e sabe traducilos.
Coñece os principais verbos defectivos.
Traduce correctamente subordinadas substantivas de distinta tipoloxía.
Coñece as estruturas das oracións interrogativas.
Coñece os valores do nominativo, do vocativo e do verbo videor.
8
Recoñece a estrutura da oración subordinada de infinitivo e a construción persoal co
infinitivo.
Identifica os valores do acusativo.
Traduce palabras con particularidades de declinación.
Sabe identificar e traducir oracións subordinadas adverbiais temporais.
Traduce textos de dificultade moderada.
Coñece a evolución fonética do latín ao galego e ao castelán.
Identifica elementos básicos da composición en termos latinos.
LITERATURA
Sabe analizar as principais composicións da poesía lírica e os seus autores.
Caracteriza a historiografía romana e a súa evolución.
Relaciona os contidos da historiografía cos acontecementos históricos de Roma.
Le fragmentos traducidos da literatura latina e coméntaos adecuadamente
Indicadores de avaliación do terceiro trimestre:
Unidades 9-12 de lingua e 7-9 de literatura
LINGUA
Identifica os usos específicos dos casos xenitivo, dativo e ablativo.
Coñece o funcionamento dos verbos depoñentes e semidepoñentes.
Sabe traducir oracións subordinadas adverbiais causais, consecutivas, finais, concesivas
e comparativas.
Recoñece o funcionamento da onomástica latina.
Identifica a prótase e a apódose nas oracións subordinadas adverbiais condicionais e
tradúceas.
Declina correctamente palabras da declinación grecolatina.
Coñece as normas da consecutio temporum.
Traduce textos de dificultade moderada.
Coñece a evolución morfolóxica do latín ao galego e ao castelán.
LITERATURA
Coñece a poesía didáctica, a fábula, a sátira e o epigrama.
Caracteriza as principais obras de prosa.
Recoñece as principais mostras de novela latina.
Le fragmentos traducidos de literatura latina e coméntaos adecuadamente.
9
Grao mínimo de consecución para superar a materia
BLOQUE 1. O latín. Orixe das linguas romance.
1.2. Deduce e explica o significado das palabras das linguas galega e castelá
a partir dos étimos latinos dos que proceden.
2.1 Recoñece e explica o significado dos helenismos e latinismos
máis frecuentes utilizados no léxico das linguas galega e castelá, explicando
o seu significado a partir do termo de orixe.
BLOQUE 2. Morfoloxía
1.1. Nomea e describe as categorías gramaticais, sinalando os riscos que as
distinguen.
3.1. Analiza morfoloxicamente palabras presentes nun texto clásico
identificando correctamente os seus formantes e sinalando o seu enunciado.
4.1. Identifica con seguridade e axudándose do dicionario todo tipo de
formas verbais, conxugándoas e sinalando os seus equivalentes en galego e
en castelán.
2.1. Identifica formas non persoais do verbo en frases e textos, traducíndoas
correctamente e explicando as funcións que desempeñan.
BLOQUE 3. Sintaxe
2.1. Identifica formas non persoais do verbo en frases e textos, traducíndoas
correctamente e explicando as funcións que desempeñan.
3.1. Identifica na análise de frases e textos de dificultade graduada elementos
sintácticos propios da lingua latina relacionándoos para traducilos con seus
equivalentes en galego e castelán
BLOQUE 4. Literatura romana
2.1. Realiza eixes cronolóxicos situando neles autores, obras e outros
aspectos relacionados coa literatura latina.
2.2. Nomea autores representativos da literatura latina, encadrándoos no seu
contexto cultural, citando e explicando as súas obras máis coñecidas.
10
4.2. Recoñece a través de motivos, temas ou personaxes a influencia da
tradición grecolatina en textos de autores contemporáneos e sérvese deles
para comprender e explicar a supervivencia dos xéneros e os temas
procedentes da cultura grecolatina, describindo os seus aspectos esenciais.
BLOQUE 5. Textos
1.1. Utiliza adecuadamente a análise morfolóxica e sintáctica de textos de
Eutropio para efectuar correctamente a súa tradución.
2.1. Utiliza con seguridade e autonomía o dicionario para a tradución
de textos, identificando en cada caso o termo máis apropiado nas linguas
galega e castelá en función do contexto e do estilo empregado polo autor.
BLOQUE 6. Léxico
1.1. Identifica e explica termos do léxico literario e filosófico, traducíndoos
correctamente ás linguas galega e castelá.
2.2. Comprende e explica dun xeito correcto o significado de latinismos
e expresións latinas que se incorporaron a diferentes campos semánticos da
lingua falada ou que se mantiveron na linguaxe xurídica, filosófica, técnica,
relixiosa, científica e médica.
Secuenciación e temporalización das unidades didácticas.
UNIDADE 1
Sesións 1 e 2
Obxectivos: Identificar verbos en presente e imperfecto de subxuntivo.
Traducir do latín ao galego e ao castelán
Contidos: O presente e o imperfecto de subxuntivo.
Actividades: Confección de táboas con análise de formas verbais en
subxuntivo. Análise e tradución de formas verbais. Realización de
oracións coa forma verbal correspondente. Tradución de oracións do latín ao
galego e ao castelán.
11
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 3, 5
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1; 5.1
Sesión 3
Obxectivos: Identificar os valores de UT
Contidos: Os valores de UT.
Actividades: Recoñecemento dos valores de ut en textos e oracións.
Tradución de textos e oracións do latín ao galego e ao castelán
Bloques: 2, 3
Criterio de avaliación: 1, 3
Estándar de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 4
Obxectivo: Coñecer os principais poemas satíricos de Horacio. Traducir do
latín ao galego e ao castelán.
Contidos: Odas e Iambos de Horacio.
Actividades: Lectura e comentario de textos relacionados coa poesía que
provén da grega. Tradución de textos do latín ao galego e ao castelán.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 5
Obxectivo: Identificar os cambios fonéticos dos grupos consonánticos
iniciais.
Contido: Os grupos consonánticos iniciais.
Actividades: Recoñecemento de palabras cultas e patrimoniais latinas.
Aplicación das normas de evolución dos grupos consonánticos iniciais.
Páx. 16: 1-4
Bloques: 1, 6
12
Criterio de avaliación: o nº 3 en cada bloque
Estándares de aprendizaxe: Bloque 1: 3.1, 3.2
Estándares de aprendizaxe: Bloque 6: 3.1
Sesión 6
Obxectivo: Coñecer os procedementos de derivación mediante infixos.
Contido: Os infixos.
Actividades: Relación de palabras latinas cos termos galegos e casteláns
correspondentes. Confección dunha táboa con verbos.
Descomposición de verbos en latín.
Bloque: 2
Criterio de avaliación: 2
Estándar de aprendizaxe: 2.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL. Comparar estruturas lingüísticas del latín e do galego e o castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe das linguas da nosa Comunidade e a súa
evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos das dúas linguas.
CC. Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o
seu contido.
CA. Estimular a reflexión sobre as linguas galega e castelá e, por extensión,
sobre o funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 2
Sesións 7, 8
Obxectivos: Identificar verbos en pretérito perfecto e pluscuamperfecto de
subxuntivo. Recoñecer formas verbais de subxuntivo activo e pasivo.
Traducir do latín ao galego e ao castelán.
Contidos: Os temas de perfecto de subxuntivo.
Actividades: Confección de táboas coa análise de formas verbais en
subxuntivo. Análise e tradución de formas verbais. Realización de oracións
13
coa forma verbal correspondente. Tradución de oracións do latín ao galego
e ao castelán.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 3, 5
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1; 5.1
Sesión 9
Obxectivo: Identificar os valores de CUM.
Contidos: Os valores de CUM.
Actividades: Recoñecemento dos valores de cum en textos e oracións.
Tradución de textos e oracións do latín ao galego e ao castelán.
Bloques: 2, 3
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 10
Obxectivos: Coñecer ao poeta Catulo de Verana. Traducir do latín ao galego
e ao castelán.
Contido: A figura do poeta Catulo e a súa inspiración nos poetas gregos
Arquíloco de Paros e Safo de Lesbos.
Actividades: Tradución do latín ao galego e ao castelán e comentario de
textos relacionados con estes poetas.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 11
Obxectivos: Comprender as regras da evolución fonética das consoantes
simples.
Contidos: As consoantes simples en posición final.
14
Actividades: Recoñecemento da evolución do latín ao galego e ao castelán
de diversas palabras en relación coas consonantes simples. Identificación de
palabras galegas e castelás que proveñen de termos latinos.
Páx. 30: 1-3
Bloques: 1, 6
Criterios de avaliación: 3 para cada bloque
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 12
Obxectivos: Coñecer afixos de orixe grega.
Contidos: Os afixos de orixe grega.
Actividades: Busca do significado de palabras que conteñan afixos de orixe
grega. Busca de termos galegos e casteláns que correspondan a diversas
palabras latinas. Formación de palabras galegas e castelás con prefixos
gregos.
Páx. 31: 1-7
Bloque: 2
Criterio de avaliación: 2
Estándar de aprendizaxe: 2.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e do galego e o castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe das linguas cooficiais da nosa Comunidade
autónoma e as súas evolucións.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o seu
contido.
CA. Estimular a reflexión sobre as linguas propias da Comunidade e, por
extensión, sobre o funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 3
Sesión 13
15
Obxectivos: Identificar os valores do subxuntivo. Traducir do latín e ao
castelán.
Contidos: Os valores do subxuntivo.
Actividades: Tradución de oracións que conteñan verbos en subxuntivo do
latín ao galego e ao castelán. Tradución e comentario de textos do latín ao
galego e ao castelán.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 3, 5
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1; 5.1
Sesión 14
Obxectivos: Recoñecer e comprender as construcións de ablativo absoluto.
Contidos: O ablativo ou participio absoluto.
Actividades: Tradución de oracións do latín ao galego e ao castelán.
Realización de oracións con construcións de ablativo absoluto.
Bloques: 2, 3
Criterios de avaliación: 3, 4, 5
Estándares de aprendizaxe: 3.1; 4.1; 5.1
Sesión 15
Obxectivos: Identificar os valores de QUOD.
Contidos: Os valores de QUOD.
Actividades: Recoñecemento dos valores de quod en textos e oracións.
Tradución de textos e oracións do latín ao galego e castelán.
Bloques: 2, 3
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 16
Obxectivos: Coñecer os principais discursos xudiciais de Cicerón. Traducir
do latín ao galego e ao castelán.
16
Contidos: Vida e obra de Cicerón
Actividades: Lectura e comentario de textos sobre os defendidos polo orador
e os acusados por el..
Tradución de textos do latín ao e ao castelán.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 17
Obxectivos: Identificar as consoantes dobres en posición interior.
Contidos: As consonantes dobres en posición interior.
Actividades: Identificación de termos galegos e casteláns que derivan do
latín.
Clasificación das palabras segundo a evolución das consoantes dobres en
posición interior. Recoñecemento de procesos fonéticos.
Bloques: 1, 6
Criterios de avaliación: nº 3 en cada bloque
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 18
Obxectivos: Coñecer o procedemento léxico da composición e dos cambios
fonéticos que se producen.
Contidos: A composición.
Actividades: Formación de palabras compostas. Descrición dos cambios
fonéticos que se producen nas palabras compostas.
Bloque: 2
Criterio de avaliación: 2
Estándar de aprendizaxe: 2.1
17
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e do galego e castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe das linguas cooficiais da nosa Comunidade
e a súa evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos das linguas antes
citadas.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o seu
contido
CA Estimular a reflexión sobre as dúas linguas propias da Comunidade, e,
por extensión, sobre o funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 4
Sesións 19, 20, 21
Obxectivos: Identificar o xerundio, o xerundivo e o supino como formas
nominais do verbo latino. Traducir do latín ao galego e ao castelán.
Contidos: Os valores do subxuntivo.
Actividades: Realización de oracións con xerundios o infinitivos. Tradución
de oracións do latín ao galego e ao castelán. Clasificación de oracións
segundo conteñan xerundio ou xerundivo. Substitución das partes subliñadas
nunha determinada oración por unha construción con supino.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 2, 3
Estándares de aprendizaxe: 2.1; 3.1
Sesión 22
Obxectivos: Recoñecer, analizar e traducir oracións compostas.
Contidos: As oracións compostas.
Actividades: Recoñecemento de conxuncións coordinantes. Selección da
conxunción adecuadas para cada oración. Tradución de oracións do latín ao
galego e ao castelán.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 1, 3
18
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 23
Obxectivos: Coñecer o mito de Dido. Traducir do latín ao galego e ao
castelán.
Contido: A figura mítica de Dido, raíña de Cartago
Actividades: Tradución de textos latinos ao galego e ao castelán relacionados
co mito de Dido.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 24
Obxectivos: Identificar os grupos consonánticos interiores.
Contidos: Os grupos consonánticos interiores.
Actividades: Explicación da evolución ao galego e ao castelán de palabras
latinas, tendo en conta especialmente os grupos consonánticos interiores.
Clasificación das palabras segundo a consoante dobre que conteñen en latín.
Bloques: 1, 6
Criterios de avaliación: nº 3 para cada un
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 25
Obxectivos: Identificar as preposicións latinas máis frecuentes na formación
de palabras.
Contidos: As preposicións na composición.
Actividades: Clasificación dos verbos segundo a preposición coa que se
formaron. Identificación do fenómeno que se produce nalgunhas palabras
compostas.
Bloque: 2
Criterio de avaliación: 2
19
Estándar de aprendizaxe: 2.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas entre o latín e o galego e o castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe das linguas cooficiais da nosa Comunidade
autónoma e a súa evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos das
dúas linguas citadas antes.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o seu
contido.
CA Estimular a reflexión sobre as dúas linguas propias da Comunidade e,
por extensión, sobre o funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 5
Sesión 26
Obxectivo: Coñecer o contexto das primeiras manifestacións literarias
latinas.
Contidos:
As orixes.
Os primeiros poemas.
A prosa.
Actividades: Lectura e análise de textos.
Bloque: 4
Criterios de avaliación: 1, 2
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 2.1, 2.2
Sesión 27
Obxectivos: Identificar as características máis destacadas do xénero
dramático na literatura latina.
Contidos: As primeiras manifestacións teatrais.
Actividades: Lectura e análise de textos. Bloque: 4
Criterios de avaliación: 1, 2
20
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 2.1, 2.2
Sesión 28
Obxectivos: Coñecer a obra de Tito Maccio Plauto.
Contidos: Tito Maccio Plauto.
Actividades: Relación de obras literarias con autores e xéneros literarios.
Elaboración dun eixe cronolóxico da literatura latina. Reflexión sobre a
supervivencia da literatura latina na literatura europea posterior.
Bloque: 4
Criterios de avaliación: 2, 3
Estándares de aprendizaxe: 2.1, 2.2; 3.1, 3.2
COMPETENCIAS CLAVE
CC Coñecer as principais obras e autores da literatura latina.
CA Extraer información de textos latinos diversos, orixinais e traducidos,
pertencentes aos diferentes xéneros literarios, distinguindo os seus riscos
principais.
CD Obter información a partir de fontes literarias e de todo tipo, utilizando
con autonomía e espírito crítico os datos que ofrecen as TIC sobre o mundo
clásico, interpretalas e extraer conclusións.
CS Ter unha visión humanizada do entorno mediante o contacto coas linguas
e a cultura clásicas e recoñecer os valores dos autores antigos como fonte do
pensamento e da arte contemporánea.
UNIDADE 6
Sesión 29
Obxectivos: Identificar as formas das construcións perifrásticas activa e
pasiva. Traducir do latín ao galego e ao castelán.
Contidos: As construcións perifrásticas pasiva e activa.
Actividades: Realización de oracións con construcións perifrásticas pasivas
e activas.
Bloque: 3
21
Criterios de avaliación: 2, 3
Estándares de aprendizaxe: 2.1; 3.1
Sesións 30, 31
Obxectivos: Recoñecer, analizar e traducir subordinadas adxectivas de
relativo.
Contidos: As subordinadas adxectivas de relativo.
Actividades: Realización de oracións con pronomes relativos.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 32
Obxectivos: Coñecer os mitos sobre o heroe que saíu vivo da guerra de
Troia.
Contidos: Eneas
Actividades: Lectura, tradución do latín ao galego e ao castelán e comentario
de textos relacionados cos mitos sobre os heroes da guerra de Troia.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 33
Obxectivos: Comprender a evolución das consoantes.
Contido: A evolución das consoantes.
Actividades: Explicación da evolución ao galego e ao castelán de palabras
latinas.
Bloque: 1, 6
Criterios de avaliación: nº 3 por cada bloque
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
22
Sesión 34
Obxectivos: Identificar as preposicións latinas máis frecuentes na formación
de palabras.
Contidos: As preposicións na composición.
Actividades: Busca do significado de verbos con preposición. Realización
de táboas con verbos latinos, galegos e casteláns.
Bloque: 2
Criterio de avaliación: 2
Estándar de aprendizaxe: 2.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e do galego e castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe das linguas propias da Comunidade, galego
e castelán, e a súa evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos de
ambas linguas cooficiais.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información
sobre o seu contido.
CA Estimular a reflexión sobre ambas linguas cooficiais e, por extensión,
sobre o funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 7
Sesión 35
Obxectivos: Recoñecer os verbos impersoais e defectivos. Traducir do latín
ao galego e ao castelán.
Contidos: Os verbos impersoais e defectivos.
Actividades: Tradución de oracións con verbos impersoais e defectivos
do latín ao galego e ao castelán.
Bloques: 2, 3
Criterio de avaliación: 5, 3
Estándar de aprendizaxe: 5.1; 3.1
23
Sesións 36, 37
Obxectivos: Recoñecer, analizar e traducir subordinadas substantivas.
Contidos: As subordinadas substantivas. As oracións interrogativas.
Actividades: Tradución do latín ao galego e ao castelán de oracións que
conteñan subordinadas substantivas. Clasificación das oracións
interrogativas segundo sexan directas ou indirectas.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe 1.1; 3.1
Sesión 38
Obxectivos: Coñecer as actuacións e crenzas máis destacadas sobre o mundo
dos mortos.
Contidos: O mundo dos mortos.
Actividades: Lectura e comentario de textos relacionados cos episodios
máis destacados sobre o mundo dos mortos.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 39
Obxectivos: Comprender a evolución de palabras latinas que conteñan tres
consoantes no seu interior.
Contidos: Os grupos de tres consoantes.
Actividades: Confección dunha táboa con palabras en galego e castelán
procedentes do latín. Explicación da evolución ao galego e ao castelán de
palabras latinas, tendo en conta especialmente os grupos de tres consoantes.
Bloques: 1, 6
Criterios de avaliación: nº 3 para cada bloque
24
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 40
Obxectivos: Identificar as preposicións latinas máis frecuentes na formación
de palabras.
Contidos: As preposicións na composición.
Actividades: Busca de palabras latinas das cales proveñen termos galegos e
casteláns. Confección de táboas con verbos latinos e galegos e casteláns.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 2
Estándares de aprendizaxe: 2.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e do galego e o castelán
e comprendelas. Coñecer a orixe das linguas propias da Comunidade e a súa
evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos de ambas linguas.
CC Comprender textos latinos orixinas para extraer información sobre o seu
contido.
CA Estimular a reflexión sobre as dúas linguas propias da comunidade e, por
extensión, sobre o funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 8
Sesións 41, 42
Obxectivos: Identificar os usos e funcións do nominativo e do vocativo.
Traducir do latín ao galego e ao castelán.
Contidos: O nominativo. O vocativo.
Actividades: Identificación dos suxeitos en nominativo nunha serie de
oracións dada. Selección de la forma correcta do nominativo.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 4.1
25
Sesión 43
Obxectivos: Recoñecer, analizar e traducir oracións compostas por oracións
subordinadas de infinitivo.
Contidos: A oración subordinada de infinitivo. A falsa construción persoal
de infinitivo.
Actividades: Realización de oracións compostas con oracións subordinadas
de infinitivo.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 40
Obxectivo: Coñecer a historia de Catilina.
Contidos: A conspiración de Catilina.
Actividades: Lectura e comentario de textos relacionados coa historia de
Catilina. Tradución de textos do latín ao galego e ao castelán.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; ; 2.1; 4.1
Sesión 41
Obxectivos: Identificar os cambios fonéticos das linguas propias da
Comunidade.
Contidos: Os cambios fonéticos no galego e no castelán
Actividades: Confección dunha táboa con palabras en galego e castelán
procedentes do latín. Explicación da evolución ao galego e ao castelán de
palabras latinas.
románicos.
Bloques: 1, 6
26
Criterio de avaliación para cada bloque: 3
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 42
Obxectivos: Identificar as preposicións latinas máis frecuentes na formación
de palabras.
Contidos: As preposicións na composición.
Actividades: Clasificación de palabras segundo a súa categoría gramatical.
Realización de táboas con verbos latinos e casteláns. Explicación do
significado etimolóxico duns termos dados.
Bloque: 2
Criterio de avaliación: 2
Estándar de aprendizaxe: 2.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e do galego e o castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe das linguas propias da nosa Comunidade e a
súa evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos do galego e o
castelán.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o seu
contido.
CA Estimular a reflexión sobre as linguas propias e, por extensión, sobre o
funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 9
Sesión 43
Obxectivos: Coñecer as diferentes funcións do acusativo. Traducir do
latín ao galego e ao castelán
Contidos: O acusativo.
Actividades: Identificación dos CD en acusativo nunha serie de oracións.
Tradución dun texto con construcións en acusativo.
Bloque: 2
27
Criterios de avaliación: 1, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 4.1
Sesión 44
Obxectivos: Identificar particularidades da declinación.
Contidos: Particularidades da declinación.
Actividades: Tradución dun texto con palabras que presenten
particularidades
na súa declinación
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 4, 5
Estándares de aprendizaxe: 4.1; 5.1
Sesión 45
Obxectivos: Recoñecer, analizar e traducir oracións subordinadas adverbiais
temporais.
Contidos: As oracións subordinadas adverbiais temporais.
Actividades: Tradución de textos con conxuncións temporais. Clasificación
das subordinadas temporais segundo sexan de anterioridade, simultaneidade
ou posterioridade.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 46
Obxectívoos: Coñecer os episodios máis destacados da biografía de Tito
Livio.
Contido: Ab Urbe condita
Actividades: Lectura e comentario de textos relacionados coa Historia de
Roma. Tradución de textos do latín ao galego e ao castelán.
Bloque: 5
28
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 47
Obxectivos: Coñecer leis fonéticas que expliquen a evolución dalgunhas
palabras.
Contidos: Algunhas leis fonéticas.
Actividades: Explicación de casos de asimilación, disimilación, metáteses,
adición e supresión de sons. Recoñecemento do fenómeno que presentan en
común diversas palabras.
Bloques: 1, 6
Criterio de avaliación para cada bloque: 3
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 48
Obxectivos: Identificar os principais prefixos inseparables latinos.
Contidos: Os prefixos inseparables.
Actividades: Explicación do significado etimolóxico dunha serie de termos
latinos e galegos e casteláns. Confección dunha táboa con palabras en galego
e castelán derivadas do latín.
Formación dos antónimos dunha serie de adxectivos.
Bloque: 2
Criterio de avaliación: 2
Estándar de aprendizaxe: 2.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e do galego e o castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe das linguas propias da nosa Comunidade e
a súa evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos do galego e o
castelán.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o seu
29
contido.
CA Estimular a reflexión sobre as linguas propias e, por extensión, sobre o
funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 10
Sesión 49
Obxectivos: Coñecer as diferentes funcións do xenitivo.
Contidos: O xenitivo.
Actividades: Clasificación dos xenitivos segundo sexan subxectivos ou
obxectivos. Tradución dun texto con construcións de xenitivo.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 4.1
Sesión 50
Obxectivos: Coñecer as particularidades dos verbos depoñentes e
semidepoñentes e os seus usos específicos.
Contidos: Usos específicos dos verbos depoñentes e semidepoñentes.
Tradución dun texto con verbos depoñentes e semidepoñentes.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 5
Estándares de aprendizaxe: 1.5; 5.1
Sesión 51
Obxectivos: Recoñecer, analizar e traducir oracións subordinadas causais e
consecutivas.
Contidos: As oracións subordinadas causais e consecutivas.
Actividades: Formación de oracións compostas que inclúan
oracións subordinadas causais. Identificación das oracións subordinadas
consecutivas nunha serie de oracións dada.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 1, 3
30
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 52
Obxectivos: Coñecer os episodios máis destacados da biografía de Plinio o
Vello.
Contido: Plinio o Vello.
Actividades: Lectura e comentario de textos relacionados coa biografía de
Plinio o Vello.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 53
Obxectivos: Comprender a evolución das declinacións do latín clásico ao
vulgar.
Contidos: As declinacións.
Actividades: Recoñecemento de restos de nominativos e xenitivos
nalgunhas unas palabras. Identificación dun risco común nunha serie de
palabras na súa evolución do latín ao galego e ao castelán. Clasificación
de termos segundo o xénero que teñan adquirido en galego e en castelán.
Bloques:1, 6
Criterios de avaliación: 3 para cada un dos bloques
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 54
Obxectivos: Identificar os principais adverbios que serven para formar
palabras compostas.
Contidos: Os adverbios na composición.
Actividades: Busca do significado de palabras e expresións latinas. Busca o
significado etimolóxico de palabras latinas.
Bloque: 2
31
Criterios de avaliación: 2, 3
Estándares de aprendizaxe: 2.1; 3.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e o galego e o castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe de ambas linguas propias da Comunidade,
galego e castelán e a súa evolución. Reforzar os coñecementos
etimolóxicos de ambas linguas propias da Comunidade.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o
seu contido.
CA Estimular a reflexión sobre a lingua propia e, por extensión, sobre o
funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 11
Sesión 55
Obxectivos: Coñecer as orixes da poesía épica latina.
Contidos: Os primeiros poemas épicos. Quinto Ennio.
Actividades: Lectura e análise de textos. Relación de obras literarias con
autores e xéneros literarios.
Bloque: 4
Criterios de avaliación: 1, 2
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 2.1, 2.2
Sesións 56, 57
Obxectivos: Aprender as características do xénero épico. Valorar a figura
literaria de Virxilio. Coñecer a manifestación da poesía épica latina por
excelencia: A Eneida de Virxilio.
Contidos: A poesía épica da época de Augusto. Publio Virxilio Marón.
A Eneida
Actividades: Lectura e análise de textos. Relación de obras literarias con
autores e xéneros literarios. Elaboración dun eixe cronolóxico con datos da
32
vida e obra de Virxilio. Reflexión sobre a supervivencia da literatura latina,
especialmente da épica, nas literaturas europeas posteriores.
Bloque: 4
Criterios de avaliación: 1, 2
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 2.1, 2.2
Sesión 58
Obxectivos: Coñecer a obra doutros poetas épicos do século I d. C.
Contidos: Outros poetas épicos do século I d. C.
Actividades: Lectura e análise de textos. Relación de obras literarias con
autores e xéneros literarios.
Páx. 236: 1
Bloque: 4
Criterios de avaliación: 1, 2
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 2.1, 2.2
Sesión 59
Obxectivos: Determinar a evolución da poesía épica latina.
Contidos: A poesía épica tardía.
Actividades: Lectura e análise de textos. Relación de obras literarias con
autores e xéneros literarios.
Bloque: 4
Criterios de avaliación: 2, 3, 4
Estándares de aprendizaxe: 2.1, 2.2; 3.1; 4.1, 4.2
COMPETENCIAS CLAVE
CC Coñecer as principais obras e autores da literatura latina.
CA Extraer información de textos latinos diversos, orixinais e en tradución,
pertencentes aos diferentes xéneros literarios, distinguindo os seus riscos
esenciais.
33
CD Obter información a partir de fontes literarias e de todo tipo, utilizando
con autonomía e espírito crítico os datos que ofrecen as TIC sobre o mundo
clásico, interpretalas e extraer conclusións.
CS Ter unha visión humanizada do entorno mediante o contacto coas linguas
e a cultura clásicas, e recoñecer os valores dos autores antigos como fonte
do pensamento e da arte contemporánea.
UNIDADE 12
Sesión 60
Obxectivos: Coñecer as diferentes funcións do dativo.
Contidos: O dativo. Valores e usos.
Actividades: Identificación dos tipos de dativo nunhas oracións
determinadas.
Identificación do dobre dativo. Tradución de oracións do latín ao galego e
ao castelán.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 61
Obxectivos: Identificar os diferentes valores do adxectivo.
Contidos: Os valores do adxectivo.
Actividades: Identificación do valor dos adxectivos nunha serie de oracións
dada. Tradución de oracións do latín ao galego e ao castelán.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 62
Obxectivos: Recoñecer, analizar e traducir oracións compostas por
subordinación final, concesiva e comparativa.
34
Contidos: As oracións subordinadas adverbiais finais. As oracións
subordinadas adverbiais concesivas e comparativas. Recoñecemento dos
valores da conxunción subordinante UT.
Actividades: Realización de oracións compostas. Tradución de oracións do
latín ao galego e ao castelán.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 65
Obxectivos: Coñecer os episodios máis destacados da biografía de Verres.
Contidos: Verres, o gobernador de Sicilia.
Actividades: Lectura e comentario de textos relacionados coa biografía de
Verres. Tradución de textos do latín ao galego e ao castelán.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 66
Obxectivos: Comprender a evolución morfolóxica do adxectivo e do
adverbio do latín ao galego e ao castelán.
Contidos: A evolución morfolóxica do adxectivo e do adverbio.
Actividades: Busca de adxectivos galegos e castelás que deriven de orixinais
latinos. Clasificación de adverbios segundo a súa formación.
Bloques: 1, 6
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 67
Obxectivos: Recoñecer palabras compostas con substantivos, adxectivos ou
verbos.
Contidos: Os compostos formados con substantivos, adxectivos ou verbos.
35
Actividades: Identificación dos compoñentes de palabras compostas.
Recoñecemento do numeral con el que están formadas unas palabras.
Identificación de compostos nuns determinados fragmentos.
Bloque: 2
Criterio de avaliación: 2
Estándar de aprendizaxe: 2.1
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e o galego e o castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe de ambas linguas propias da Comunidade,
galego e castelán e a súa evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos
de ambas linguas propias da Comunidade.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o seu
contido.
CA Estimular a reflexión sobre a lingua propia e, por extensión, sobre o
funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 13
.Sesión 68
Obxectivos: Coñecer as diferentes funcións do ablativo. Traducir do latín ao
galego e ao castelán.
Contidos: Funcións do ablativo.
Actividades: Identificación dos diferentes tipos de ablativo. Tradución
de oracións do latín ao galego e ao castelán.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 69
Coñecer as particularidades da onomástica latina.
Contidos: A onomástica latina.
36
Actividades: Tradución de textos prestando atención aos nomes propios.
Recoñecemento de nomes propios nun texto.
Bloque: 6
Criterio de avaliación: 2
Estándares de aprendizaxe: 2.1, 2.2
Sesión 70
Recoñecer, analizar e traducir oracións condicionais.
Contidos: As oracións condicionais.
Actividades: Tradución de oracións condicionais do latín ao galego e ao
castelán. Identificación da prótase e da apódose en oracións condicionais.
Bloque: 3
Criterios de avaliación. 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 71
Obxectivos: Coñecer os episodios máis destacados da biografía de Catón o
Censor.
Contidos: Catón o Censor.
Actividades: Lectura e comentario de textos relacionados coa biografía de
Catón o Censor. Tradución de textos do latín ao galego e ao castelán.
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 72
Obxectivos: Comprender a evolución morfolóxica dos pronomes do latín
ao galego e ao castelán.
Contidos: A evolución morfolóxica de los pronomes.
Actividades: Realización dunha táboa sobre a evolución dos pronomes.
37
Significado dunha serie de topónimos especialmente da xeografía de Galicia.
Explicación de cales demostrativos e indefinidos galegos corresponden a
palabras e expresións latinas.
Bloques: 1, 6
Criterios de avaliación: nº 3 por cada bloque
Estándares de aprendizaxe: 3.1, 3.2; 3.1
Sesión 73
Obxectivos: Recoñecer e comprender o proceso de lexicalización.
Contidos: A lexicalización.
Actividades: Clasificación de locucións segundo sexan adxectivas,
substantivas ou verbais. Explicación do significado de locucións latinas.
Busca de expresións que conteñen palabras que designan partes do corpo.
Bloques: 1, 6
Estándares de aprendizaxe: 2.1 2.1; 2.2
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e o galego e o castelán e
comprendelas. Coñecer a orixe de ambas linguas propias da Comunidade,
galego e castelán e a súa evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos
de ambas linguas propias da Comunidade.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o seu
contido.
CA Estimular a reflexión sobre a lingua propia e, por extensión, sobre o
funcionamento de calquera sistema lingüístico.
UNIDADE 14
Sesión 74
Obxectivos: Coñecer as regras da consecutio temporum e aplicalas ás
linguas propias da Comunidade autónoma: galego e castelán.
Contidos: A consecutio temporum
38
Actividades: Identificación da relación temporal que existe entre os verbos
dunha oración. Tradución dun texto onde haxa que aplicar as regras da
consecutio temporum.
Bloque: 3
Criterios de ava1iación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 75
Obxectivos: Recoñecer a declinación grecolatina.
Contidos: A declinación grecolatina.
Actividades: Identificación de palabras que pertenzan á declinación
grecolatina. Tradución dun texto con palabras da declinación grecolatina.
Bloque: 2
Criterios de avaliación: 1, 3, 4, 5
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1; 4.1
Sesión 76
Obxectivos: Identificar os riscos propios do estilo directo e do estilo
indirecto.
Contidos: O estilo directo e o estilo indirecto.
Actividades: Análise e tradución ao galego e ao castelán dun texto con
construcións con estilo directo e indirecto.
Bloque: 3
Criterios de avaliación: 1, 3
Estándares de aprendizaxe: 1.1; 3.1
Sesión 77
Obxectivos: Coñecer os episodios máis destacados da biografía de Viriato.
Contidos: O líder lusitano Viriato.
Actividades: Lectura e comentario de textos relacionados coa biografía de
Viriato.
39
Bloque: 5
Criterios de avaliación: 1, 2, 4
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1; 4.1
Sesión 78
Obxectivos: Comprender a evolución morfolóxica do verbo.
Contidos: A evolución morfolóxica do verbo.
Escritura de formas actuais da conxugación en latín do verbo sum.
Identificación das conxugacións galega e castelá ás que evolucionaron unha
serie de verbos latinos.
Bloques :2, 6
Criterios de avaliación: 5, 3
Estándares de aprendizaxe: 5.1; 3.1
Sesión 79
Obxectivo: Recoñecer neoloxismos.
Contidos: Os neoloxismos.
Actividades: Relación de termos galegos e casteláns cos seus neoloxismos
latinos correspondentes. Identificación do proceso a través do cal se
formaron unha serie de neoloxismos.
Bloque: 1
Criterio de avaliación: 2
Estándar de aprendizaxe:2.1
Bloque: 6
Criterios de avaliación: 1, 2
Estándares de aprendizaxe: 1.1, 1.2; 2.1, 2.2
COMPETENCIAS CLAVE
CL Comparar estruturas lingüísticas do latín e o galego e o castelán e
40
comprendelas. Coñecer a orixe de ambas linguas propias da Comunidade,
galego e castelán e a súa evolución. Reforzar os coñecementos etimolóxicos
de ambas linguas propias da Comunidade.
CC Comprender textos latinos orixinais para extraer información sobre o seu
contido.
CA Estimular a reflexión sobre a lingua propia e, por extensión, sobre o
funcionamento de calquera sistema lingüístico.
CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS
O método de ensino – aprendizaxe en 2º BACH é posiblemente o máis
cansiño debido á constante repetición de análise morfosintáctica e tradución
que en TODAS AS CLASES se realiza. Unha vez explicados os contidos
morfosintácticos de 1º BACH que quedaron sen ver (os graos comparativo
e superlativo do adxectivo), as conxuncións máis importantes da
subordinación latina e as construcións das formas non persoais do verbo, será
a realización diaria de análise e tradución de textos, especialmente do
historiador Flavio Eutropio e en menor medida as Fabulae de Fedro,
narrador de fábulas a imitación do grego Esopo, que viviu durante o Alto
Imperio romano.
O método de aprendizaxe das probas “non lingüísticas” será o máis
tradicional:
Reparto de apuntamentos e realización de probas obxectivas dos mesmos no
momento preciso.
MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS:
Dispoñibilidade dos paradigmas gramaticais da morfoloxía latina, que,
actualmente, atópanse nos dicionarios de uso VOX e ademais poden ser
empregados nas proba das ABAU.
41
Fotocopias ou busca en diferentes libros de texto (incluído o do curso pasado
de 1º) para ter tamén estes paradigmas.
Busca na rede dos textos de Eutropio a traducir, tendo sido estes
seleccionados por min en función da súa dificultade.
AVALIACIÓN
Criterios e procedementos de avaliación
A valoración do rendemento e progreso do alumnado realizarase mediante o
seguimento diario que a profesora debe facer de cada un/unha dos alumnos /
as a través da participación na resolución dos exercicios propostos
diariamente na clase e do comentario dos temas estudados.
Criterios de cualificación
Coa finalidade de asegurar unha maior obxectividade na cualificación
realizaranse exercicios por escrito da materia explicada na clase. Moitos
deles serán xa probas das ABAU de cursos anteriores que se podan realizar
xa desde o principio dependendo do seu nivel de coñecementos. Tentarei que
isto suceda xa desde a 1ª avaliación.
A avaliación da materia de Latín II será continua respecto dos temas
lingüísticos de análise morfosintáctico e tradución, e a nota final neste
apartado será a da 3ª avaliación. Os resultados das probas lingüísticas terán
un valor dun 70 % da nota total, tanto por avaliación como na final.
O 30 % restante dividirase entre as probas de literatura latina :15 %, e léxico
e “mundo clásico”, outro 15 % realizadas por avaliación. É este,
exactamente, o criterio de cualificación na proba das ABAU ata o
momento.
ELEMENTOS DE RECUPERACIÓN
Na 3ª avaliación poderase realizar unha proba de recuperación e / ou subida
de nota para todo o alumnado que así o desexe e, de ser o caso, faríase unha
42
3ª proba na avaliación ordinaria que consistiría na realización de exercicios
e traducións corrixidos previamente nas clases. O que de sempre veu sendo
chamado nos estudos de Filoloxía Clásica "relectio”.
Na proba extraordinaria faríase de novo unha proba similar ou igual á da
avaliación ordinaria.
Actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias
pendentes
Farase unha proba en cada unha das dúas datas indicadas pola Xefatura de
Estudos nas que se comprobarán os coñecementos gramaticais (análise
morfosintáctica e tradución ao galego e / ou ao castelán) do alumno.
1.- A primeira parte constará dos coñecementos da 1ª avaliación e metade
da 2ª iguais aos que se teñan dado en LATÍN I ata ese momento. Esta parte
terá unha valoración dun 40 % da nota total.
2.- A segunda parte dos coñecementos da metade da 2ª avaliación e da 3ª e
tamén iguais aos que se teñan dado ao final de LATÍN I. Esta parte terá unha
valoración dun 60 %.
No caso de non obter unha cualificación positiva desta maneira, darase a
posibilidade de facer unha proba final a puntuar sobre 10. Esta proba
consistiría en 10 oracións de dificultade progresiva de xeito que o alumnado
demostraría os seus coñecementos mínimos de Latín I para despois ser
avaliado tamén de Latín II. Nin que dicir ten que se a alumno obtén xa de
principio unha cualificación positiva na materia de Latín II, a de Latín I
quedaralle necesariamente aprobada.
43
PROXECTO LECTOR
O alumnado de Latín II deberá ler en castelán e / ou galego:
- Un resumo de “Ab Urbe condita” de Livio (O Breviarium deste é xa o
que é obxecto de tradución na clase
- Dúas comedias de Plauto, podendo ser unha delas a representada o día
da saída á Coruña (como actividade extraescolar). Regálaselle ao cada
alumno / a un exemplar da obra representada.
- Dúas obras de Cicerón de xénero xudicial, unha en defensa de alguén
(pro ...) e a outra contra alguén (in...)
- Algunhas obras representativas dos poemas de Horacio (Beatus ille...)
- Resumo da Eneida. (Personaxes e principais acontecementos)
-
PLAN TIC:
Ademais da proxección da maioría das películas e busca das obras de arte
(mitolóxicas ou non) citadas, proponse amosar na aula por anacos
observando os máis importantes para o argumento a película Golfus de
Roma. Nela pódense atopar os personaxes máis importantes da comedia
plautina, así coma o principal argumento.
ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES
PARA O ALUMNADO DE LATÍN II
Este curso levarase a cabo a seguinte actividade:
1. Teatro Grecolatino: Asistir ás representacións teatrais na Coruña (ben
no Teatro Colón, ben no Rosalía de Castro ) no segundo trimestre no día e
horas que a SEEC Galicia dispoña
2. Posible viaxe á cidade romana de Mérida , Emérita Augusta, co grupo de
4º e / ou Latín I de 1º BACH onde se atopan os principais restos
44
arquitectónicos romanos (teatro, anfiteatro, circo e ponte) da península
ibérica, así coma una gran cantidade de obxectos que se atopan no Museo
de Arte romana sito nesta mesma cidade. (???)
MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA
PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS
ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA
Esta programación será avaliada ao longo do curso nas sucesivas horas de
Xefatura do departamento, que terán lugar unha vez á semana, segundo o
horario presentado. Na memoria de final de curso serán recollidos e
analizados os obxectivos que se puideron cumprir, introducindo as
modificacións que algúns deles necesiten para a súa adecuación no curso que
vén. Igualmente serán recollidos aqueles obxectivos que non foi posible
levar a cabo, analizando as causas e introducindo as rectificacións necesarias
nos casos en que sexa posible, ou eliminándoos.