Lan GidatuaLan Gidatua

MUSIKA TRESNAKMUSIKA TRESNAK

DefinizioaDefinizioa

Musika sortzea helburu duen objektua edo Musika sortzea helburu duen objektua edo instrumentua da.instrumentua da.

SailkapenaSailkapena

Hiru talde nagusitan sailkatzen dira:Hiru talde nagusitan sailkatzen dira: Haizezko musika tresnakHaizezko musika tresnak::

• ZurezkoakZurezkoak .. Zehar txirulaZehar txirula gaitagaita

Harizko musika tresnak.Harizko musika tresnak. GitarraGitarra BiolinaBiolina BiolaBiola BaxuaBaxua PianoaPianoa HarpaHarpa

Perkusiozko musika tresnak.Perkusiozko musika tresnak.

Haize instrumentuak Haize instrumentuak

Haizezko musika tresnakHaizezko musika tresnak haizeak haizeak instrumentua zeharkatzean soinua sortzen instrumentua zeharkatzean soinua sortzen dituzten instrumentuak dira.dituzten instrumentuak dira.

Bi multzo handitan banatzen dira: zurezko Bi multzo handitan banatzen dira: zurezko haize instrumentuak alde batetik eta haize instrumentuak alde batetik eta metalezkoak bestetik.metalezkoak bestetik.

Zurezko haize instrumentalak Zurezko haize instrumentalak

Beste musika tresna batzuen antzera, familia bat Beste musika tresna batzuen antzera, familia bat osatzen dute orkestra sinfonikoetan. Familia osatzen dute orkestra sinfonikoetan. Familia honen barruan, bost edo sei musika tresna honen barruan, bost edo sei musika tresna desberdin daude orkestran: desberdin daude orkestran: zehar txirulazehar txirula, , klarinetea, oboea, fagota, korno ingelesa eta klarinetea, oboea, fagota, korno ingelesa eta zehar txirula txikia.zehar txirula txikia.

Beste haize instrumentu batzuk daude, adibidez, Beste haize instrumentu batzuk daude, adibidez, okarina, dultzaina, okarina, dultzaina, gaitagaita eta saxofoia… eta saxofoia…

Zehar txirulaZehar txirula Zehar txirulaZehar txirula zurezko haize zurezko haize

instrumentuen familiako instrumentuen familiako musika tresna da. Zurarekin musika tresna da. Zurarekin egiten ziren hasieran, baina, egiten ziren hasieran, baina, aspaldidanik, metalezkoak aspaldidanik, metalezkoak dira.dira.

Mutur batean, zulotxo bat Mutur batean, zulotxo bat dago, hodiaren gainean. dago, hodiaren gainean. Musikariak, bertatik putz egin Musikariak, bertatik putz egin behar du soinua ateratzeko. behar du soinua ateratzeko. Horretaz gain, hainbat "giltza" Horretaz gain, hainbat "giltza" ere baditu, musikariak nota ere baditu, musikariak nota ezberdinak atera ditzan.ezberdinak atera ditzan.

gaitagaita GaitaGaita zaku batek eta hodi zaku batek eta hodi

batzuek osatutako haize batzuek osatutako haize instrumentua da, batik bat folk instrumentua da, batik bat folk musikaren esparruan musikaren esparruan erabilitakoa.erabilitakoa.

Erdi Arotik dator musika tresna Erdi Arotik dator musika tresna honen berri Europan, IX. honen berri Europan, IX. mendetik gutxienez. Gaur mendetik gutxienez. Gaur egun, herrialde zeltiartzat egun, herrialde zeltiartzat hartzen ditugunetan berezko hartzen ditugunetan berezko tresna tradizionalak dira, tresna tradizionalak dira, Eskozia, Irlanda, Asturias, Eskozia, Irlanda, Asturias, Galizia eta Bretainian alegia.Galizia eta Bretainian alegia.

Hari instrumentuakHari instrumentuak Hari instrumentuakHari instrumentuak instrumentoaren haria instrumentoaren haria

bibratzen duenean sortzen dituzten musika bibratzen duenean sortzen dituzten musika tresnak dira. tresnak dira.

Alde batetik, hari instrumenturik Alde batetik, hari instrumenturik hedatuenetarikoa hedatuenetarikoa gitarragitarra dugu bere mota dugu bere mota guztiekin.guztiekin.

Bestetik, Bestetik, bibolinabibolina eta bere familiako tresnak eta bere familiako tresnak ditugu, ditugu, biolabiola, txelo eta kontrabaxua alegia. , txelo eta kontrabaxua alegia. BaxuakBaxuak ordezkatu du azken hau musika ordezkatu du azken hau musika garaikidean.garaikidean.

Azkenik, tekladuna den Azkenik, tekladuna den pianoapianoa eta nabarmenki eta nabarmenki harizkoa den harizkoa den harpaharpa ditugu. ditugu.

Gitarra Gitarra GitarraGitarra jatorrizko zaharreko jatorrizko zaharreko

musika tresna da, musika musika tresna da, musika estilo askotan erabiltzen dena. estilo askotan erabiltzen dena. Normalean sei hari ditu, baina Normalean sei hari ditu, baina lau, zazpi, zortzi, hamar eta lau, zazpi, zortzi, hamar eta hamabi hariko gitarrak ere hamabi hariko gitarrak ere badaude.badaude.

Gitarra oinarrizko musika Gitarra oinarrizko musika tresna da blues, country, tresna da blues, country, flamenko, rock eta pop mota flamenko, rock eta pop mota askotan. Musika klasikoan askotan. Musika klasikoan tresna bakarlari moduan tresna bakarlari moduan erabiltzen da. Gitarra modu erabiltzen da. Gitarra modu akustikoan jo daiteke, soinua akustikoan jo daiteke, soinua harien bibrazioak sortu eta harien bibrazioak sortu eta gitarraren gorputz hutsak gitarraren gorputz hutsak indartzen duela, edo bere indartzen duela, edo bere soinua anplifikagailu baten soinua anplifikagailu baten bidez indartu eta eraldatu bidez indartu eta eraldatu daiteke elektronika erabiliz. daiteke elektronika erabiliz.

Biolina Biolina Biolina Biolina igurtzitako hari igurtzitako hari

instrumentua da, musika instrumentua da, musika klasikoaren zein folken arloan klasikoaren zein folken arloan oso erabilia. Biolina hari oso erabilia. Biolina hari igurtzizko tresna da. Biolinak igurtzizko tresna da. Biolinak lau hari dauzka, bostedunetan lau hari dauzka, bostedunetan afinatuta, izan ere.Gaur egun, afinatuta, izan ere.Gaur egun, bere familiaren artean, alegia bere familiaren artean, alegia biolina, biola, biolontxeloa eta biolina, biola, biolontxeloa eta kontrabaxua, biolina txikiena kontrabaxua, biolina txikiena da. Zurezko hirurogeita hamar da. Zurezko hirurogeita hamar piezak, gutxi gorabehera, piezak, gutxi gorabehera, osatzen dute biolina, ondo osatzen dute biolina, ondo moldatuta, kolatuta eta moldatuta, kolatuta eta barnizatua. Biolin hariak barnizatua. Biolin hariak hestezkoak ohi ziren, baina hestezkoak ohi ziren, baina XX.mendean metalezkoak XX.mendean metalezkoak erabiltzen hasi ziren. Hala ere, erabiltzen hasi ziren. Hala ere, bi mota hauez gain, gaur egun bi mota hauez gain, gaur egun hari sintetikoak ere erabiltzen hari sintetikoak ere erabiltzen ohi dira.ohi dira.

Biola Biola Biola Biola hari instrumentua da, hari instrumentua da,

biolin eta txeloaren arteko biolin eta txeloaren arteko erregistroak hartzen dituena.erregistroak hartzen dituena.

Sorbaldan sostengatuta jotzen Sorbaldan sostengatuta jotzen da, biolinaren modu berean, da, biolinaren modu berean, baina badago beste mota bat baina badago beste mota bat txeloaren moduan jotzen dena, txeloaren moduan jotzen dena, "viola da gamba" izenekoa."viola da gamba" izenekoa.

Baxu elektrikoaBaxu elektrikoa BaxuaBaxua hari instrumentu hari instrumentu

elektrikoa da, musika elektrikoa da, musika garaikidean oso erabilia, hala garaikidean oso erabilia, hala pop eta rock arloetan nola pop eta rock arloetan nola beste hainbatetan. 1950eko beste hainbatetan. 1950eko hamarkadan hasi zen bere hamarkadan hasi zen bere erabilera ugaltzen.erabilera ugaltzen.

Erritmoa eramaten laguntzen Erritmoa eramaten laguntzen du. Baxu-soloak ere izaten dira du. Baxu-soloak ere izaten dira noizbehinka baina ez da oso noizbehinka baina ez da oso normala izaten. Talde normala izaten. Talde batzuetan baxu bat baino batzuetan baxu bat baino gehiago egon ohi da.gehiago egon ohi da.

Pianoa Pianoa Pianoa musika tresna da. Pianoa musika tresna da.

Tresna klasikoa, sokazkoa eta Tresna klasikoa, sokazkoa eta perkusiozkoa da. Pianoaren perkusiozkoa da. Pianoaren osagarri nagusiak sokak, osagarri nagusiak sokak, teklatua eta pedalak dira. Bi teklatua eta pedalak dira. Bi eratako pianoak aurki eratako pianoak aurki ditzakegu:ditzakegu:

ElektrikoakElektrikoak. Abaintail batzuk . Abaintail batzuk dituzte: ez duzu afuinatu dituzte: ez duzu afuinatu beharrik eta beste musika beharrik eta beste musika tresna jotzen duzun bitartean, tresna jotzen duzun bitartean, bera bakarrik joa ahal du.bera bakarrik joa ahal du.

ArruntakArruntak.hormakoak eta .hormakoak eta koladun pianoak. Hauekin koladun pianoak. Hauekin batera ezin duzu beste musika batera ezin duzu beste musika tresnarik jo. Gainera, tresnarik jo. Gainera, noizbehinka afinazioaren noizbehinka afinazioaren beharra du. Koladun pianoek beharra du. Koladun pianoek atzeko aldean gune zabalagoa atzeko aldean gune zabalagoa dute. dute.

HarpaHarpa HarpaHarpa hari instrumentua da, hari instrumentua da,

normalean zutik dagoena normalean zutik dagoena jotzen duten bitartean.jotzen duten bitartean.

Hainbat mota daude, mundu Hainbat mota daude, mundu osoan hedatuta baitaude, osoan hedatuta baitaude, baina Europan ezagunak dira baina Europan ezagunak dira folk harpa edo zeltiarra. folk harpa edo zeltiarra. Gaeliko eskoziarrez Gaeliko eskoziarrez clàrsachclàrsach izena eta Irlandakoaz izena eta Irlandakoaz cláirseachcláirseach hartzen du. Izan hartzen du. Izan ere, musika tresna hau ere, musika tresna hau Irlandako ikurretakoa da.Irlandako ikurretakoa da.

PerkusiozkoPerkusiozko musika tresnakmusika tresnak Perkusiozko musika tresnakPerkusiozko musika tresnak instrumentua kolpatuz soinua instrumentua kolpatuz soinua

sortzen duten musika-tresnak dira. Perkusiozko musika tresnen sortzen duten musika-tresnak dira. Perkusiozko musika tresnen artean, tinbalak, dunbalak, txalaparta, panderoa eta danborrak artean, tinbalak, dunbalak, txalaparta, panderoa eta danborrak daude. Bateria ere instrumentu bat da. daude. Bateria ere instrumentu bat da.

MotakMotak BateriaBateria DanbolinDanbolin DanborDanbor PianoPiano TinbalTinbal TriangeluTriangelu TxalapartaTxalaparta ……

Bateria Bateria Bateria musikalaBateria musikala perkusiozko perkusiozko

musika tresna multzoa da, musika tresna multzoa da, pertsona bakar batek jotzen pertsona bakar batek jotzen duena normalean.duena normalean.

Rock, pop eta jazz estiloetan Rock, pop eta jazz estiloetan oso erabilia da XX. mendeko oso erabilia da XX. mendeko azken hamarkadetatikazken hamarkadetatik

DambolinaDambolina DanbolinaDanbolina perkusiozko perkusiozko

musika tresna menbranofonoa musika tresna menbranofonoa da, Euskal Herrian tradizionalki da, Euskal Herrian tradizionalki oso hedatua. Txistua oso hedatua. Txistua laguntzeko erabili ohi da, laguntzeko erabili ohi da, erritmoa markatzen. erritmoa markatzen. Txistulariak ezkerreko Txistulariak ezkerreko eskuinaz txistua jotzen duen eskuinaz txistua jotzen duen bitartean, eskuineko eskuaz bitartean, eskuineko eskuaz danbolina jotzen du danbolina jotzen du melodiaren erritmoa melodiaren erritmoa markatzeko. Atabalarekin markatzeko. Atabalarekin aldea nabaria da, altuagoa eta aldea nabaria da, altuagoa eta estuagoa baita; halere estuagoa baita; halere adabakiak eta tentsore-adabakiak eta tentsore-sistema bera ditu. sistema bera ditu.

Danborra Danborra Perkusiozko musika tresna Perkusiozko musika tresna

menbranofono arrunta da. menbranofono arrunta da. Hainbat kultur ekitalditan Hainbat kultur ekitalditan erabiltzen da, bai eta beste erabiltzen da, bai eta beste mota batzuetakoetan ere, mota batzuetakoetan ere, armadaren desfileetan armadaren desfileetan adibidez.adibidez.

Hainbatetan, gaita nafarrari Hainbatetan, gaita nafarrari laguntzen dio. Danbolinak laguntzen dio. Danbolinak bezala gorputza du, baina bezala gorputza du, baina egurrezkoa izan ordez, egurrezkoa izan ordez, danborra letoizkoa da. danborra letoizkoa da. Danborraren larruak axoren Danborraren larruak axoren azalezkoak izaten dira eta azalezkoak izaten dira eta soinu ederra ateratzeko hobe soinu ederra ateratzeko hobe da tenkaturik edukitzea. da tenkaturik edukitzea. Pordoiak lau izaten dira eta Pordoiak lau izaten dira eta metalezkoak, gitarraren sokak metalezkoak, gitarraren sokak erabiltzen dira. Danbor-joleak erabiltzen dira. Danbor-joleak bi makilatxo erabiltzen ditu.bi makilatxo erabiltzen ditu.

Tinbala Tinbala TinbalaTinbala perkusiozko musika perkusiozko musika

tresna da, orkestra eta musika tresna da, orkestra eta musika talde handietan talde handietan erabilia.Perkusio-instrumentua. erabilia.Perkusio-instrumentua. Kaxa kobrezko esferaerdia da, Kaxa kobrezko esferaerdia da, altuera jakin bateko soinuak altuera jakin bateko soinuak sortzen dituen larrua edo sortzen dituen larrua edo bestelako mintz elastikoa du bestelako mintz elastikoa du eta mazo-antzekoez kolpatuz eta mazo-antzekoez kolpatuz jotzen da. Sortzen duen jotzen da. Sortzen duen soinuaren altuera aldatu ahal soinuaren altuera aldatu ahal izateko, mintzaren tentsioa izateko, mintzaren tentsioa aldarazten duen mekanismoa aldarazten duen mekanismoa du. du.

Triangelua Triangelua TriangeluaTriangelua metalezko metalezko

perkusiozko musika tresna perkusiozko musika tresna idiofonoa da, orkestretan idiofonoa da, orkestretan erabilia. Musika arlotik at, erabilia. Musika arlotik at, komunikazio funtzioa ere komunikazio funtzioa ere betetzen du, deiadarra betetzen du, deiadarra

egitekoa.egitekoa.

Txalaparta Txalaparta TxalapartaTxalaparta perkusiozko euskal perkusiozko euskal

musika tresna da. Bi musika tresna da. Bi euskarriren gainean jarritako euskarriren gainean jarritako zurezko ohol horizontalek zurezko ohol horizontalek osatzen dute. Egur erabilienak osatzen dute. Egur erabilienak haltza, gaztainondoa eta lizarra haltza, gaztainondoa eta lizarra izan dira. Txalaparta lau izan dira. Txalaparta lau makilez jotzen da, txalapartari makilez jotzen da, txalapartari bakoitzak bi makil dituela. bakoitzak bi makil dituela. Lehenengoak oreka edo Lehenengoak oreka edo ordena ezartzen du bigarrenak ordena ezartzen du bigarrenak desoreka sortzen duen desoreka sortzen duen bitartean.bitartean.

Txalaparta zahar gehienek ez Txalaparta zahar gehienek ez zuten bi edo hiru ohol baino zuten bi edo hiru ohol baino gehiago izaten, baina egun gehiago izaten, baina egun dozena bat oholez osatutako dozena bat oholez osatutako txalaparta afinatuak ere aurki txalaparta afinatuak ere aurki daitezke.daitezke.