GELDIRIK

Ez da salbuespenaizan. Krisiak ere gogorjo du Oarsoaldea, etakaleratzeak eta lanerregulazioespedienteak lantegieta enpresa ugaritangertatu dira etaoraindik gertatzen aridira. Sindikatuenkezka nagusia daoraindik ez dutelazulo beltz horretanargirik ikusten. 4Testua: Aizpea Amas Argazkiak:Oarsoaldeko Hitza

OARSOALDEA

1166

ekonomiannaagguussiiaa

Catelsako langileek izan zutenEREaren kontra protesta eginzutenekoa.

Krisia alde egiten ari deladioten arren, oraindikberak utzitako ondorioak

bertan goxo daude, eta baitaOarsoaldean ere. Horretarako,langabeziaren datuei begiratubesterik ez dago. Iazko otsaileanbaino %20 langabe gehiagodago aurtengoan: orduan 3.842baldin bazeuden, orain 4.638.Herriz herri erreparatuta, Errente-r ia-Oreretan 2.757 langabedaude, Pasaian 1.026, Oiartzu-nen 496, eta Lezon 359. INEMEspainiako Lan Institutuak eman-dako datuak dira horiek. Langa-bezia tasa %12ren bueltan dago,Gipuzkoako batez bestekoaren(%11,79) maila berean.

Lan Erregulazio Espedienteenegoera ere ez da hobea. Datu ofi-zialen arabera, (Eusko Jaurlari-tzak emandako azken datuak),Euskal Autonomia Erkidegoko(EAE) dosierren erdiak Gipuzko-an aurkeztu dira urtarrilean etaotsailean. Hiru lurraldetan 463aurkeztu baldin baziren, Gipuzko-an 238. Horietatik %18 Donos-tialdekoak (43) izan dira, eta do-sier horien eraginpean, guztira,716 pertsona daude. Oarsoalde-ko daturik ez du eman EuskoJaurlaritzak, eta horiek dira gertu-koenak. Gipuzkoako eskualdeenzerrendan hirugarren tokian dagoDonostialdea. Haren aurretikUrola Kosta (%25) eta Debaba-rrena (%12) daude.

Krisia lehertu zenetik ez dituorain bezain beste langabe edukiOarsoaldeak, eta etorkizunak ezdirudi hobea. Sindikatuek ezdiote lan egoerari hobetzeko zan-tzurik ikusten. Datozen hilabete-an kontratu berriak sortuko direla-koan daude, baina hori urterokojoera dela diote. Aste Santukoeta udako oporrak iristearekin ba-tera, kontratu berrien kopuruakgora egin ohi du. Hala ere, etor-tzen diren bezala joaten dira, etasasoi baterakoak izaten direnez,hura pasatakoan, berriro goraegiten du langabe kopuruak.

Azken aldian kaleratze masibo-ak gutxitu egin dira, baina

2008ko udazkenean krisia hasizenetik, hainbat enpresatan izandira horrelako kaleratzeak. Ure-che taldeak ateak itxi zituen, etahorrenbestez, Errenteriako Mar-moles Urechen eta OiartzunegoColmuren 67 pertsona geratuziren egun batetik bestera lanikgabe. Sogefik ere bide bera eginzuen, eta Oiartzunen 80 pertso-na geratu ziren lanik gabe.

Kaleratze masiboak ahaztugabe, orain gutxinaka-gutxinakaegiten dituztenak dira sindika-

tuen kezka nagusia. Zorion Orti-gosa LABeko Oarsoaldeko ardu-radunaren ustez, «kaleratze ko-lektiboak gutxi izan diren arren,banakako kaleratzeen kopuruahandia izan da. Horiei, gainera,kaleratzetzat hartzen ez dituztenkontratu amaiera guztiak erantsibehar zaizkie».

Xabier Perez ELAko Oarso-Bi-dasoako arduradunak, berriz, En-plegua Erregulatzeko Espedien-teak nabarmendu ditu: «Eskual-deko lanpostuen zati handi bat

denbora baterako kontratu etete-en baitan daude. Beste batzue-tan, berriz, espedienterik egon ezarren, soldata murrizketak ema-ten ari dira xantaiapean. Edo horiedo kaleratu».

Horien artean, OiartzungoRamon Vizcaino enpresa aipadaiteke. Izan ere, sei hilabetekoespedientea onartu zuten, urtarri-lean. Hala ere, espedienteak, ma-siboak baino, tailer eta enpresatxikietan ugariagoak direla adie-razi dute sindikatuetat ik

Oiartzungo Urecheenpresako langileekprotesta ugari egin zituztenkaleratzeen kontra.

EPEETAZ4Hainbatek krisia aurten gainditzen hasiko dela iragarri arren,ondorioak oraindik luzaroan igarriko direla uste dute eragile gehienek

1177

eekkoonnoommiiaanagusia

1188

4KALITATEZKO ENPLEGUAPatxi Cornejo Euskadiko CCO-Oko Oarsoaldeko arduradunaknabarmendu du, kalitatezko en-pleguari eragin diotela kaleratzehoriek: «Lan hitzarmenak zituzteneskualdeko enpresa garrantzi-tsuak, eta horienpean zeudenlanpostuak izan dira eskualdeakgehien galdu dituenak», adierazidu. LAB ere «kezkatuta» agertuda «enpresa askotan ematen aridiren lanpostu duinen desager-tzearengatik». Ildo horretatik, iritzidio patronalak «azpikontratazioa-ren, aldibaterakotasunaren, pre-karietatearen eta malgutasuna-ren bidez ordezkatu nahi dituetorkizunean lanpostu horiek».

Zentzu horretan, ELAk uste duostalaritzako zati handi bat legez-ko ekonomiatik urrundu eta ezku-tuko ekonomian sartzen ari dela.«Geroz eta ohikoagoa da sektorehorretan beltzean lan egitea, gi-zarte segurantzan alta emangabe, eta nominarik gabe».

Felipe Pascua UGTko Bidaso-ako arduradunak ere zerbitzuensektorea ikusten du kaltetuen,eta langabeziak batik bat harieragin diola iritzi dio Oarsoalde-an. Haatik, eraikuntza arloari era-gin diola gutxien uste du: «Ziuraski E Planarengatik izan da. Gai-nera, aurreikusten da lanaren ba-naketa haztea, obra horiek amai-tuko direlako».

4AURREIKUSPENAK. Etanon dago zulo beltz horren buka-era? Sindikatuek, behinik behin,ez dute epe motzean argi izpirikikusten. LABek eta ELAk ez dutelanpostu galera gelditzeko zan-tzurik ikusten. Horrenbestez, lan-gabezia kopuru berdintsuetanibiliko dela iritzi diote. «Are gehia-go, lehendik ere prekarietateanagusi zen lan merkatua prekari-zatzeko joera mantenduko delaaurreikusten dugu», adierazi duZorion Ortigosa LABeko kideak.

Krisiari buelta emateko asmozsindikatuen, Espainiako etaEAEko gobernuen eta patronala-ren artean hasitako elkarrizketa

JOSE RAMON ZAPIRAIN4LABen ordezkaria Pasaiako Portuan

Krisia nonbait nabaritu bada eskualdean Pasaia-ko portuan izan da. Kaleratzeak, EREak... dene-

tarik pairatu dute bertako langileek. Jose Ramon Za-pirain LABen ordezkaria da portuan eta berak emandu hango egoeraren berri.Asko nabaritu al da krisia Pasaiako portuan?Lehenik esan behar da iaz zamen tona mugimen-duak hiru milioi eta erdi ingurukoa izan zela, eta ho-rrek esan nahi du, ia %40a jaitsi dela mugimendua.Ondorioz, arlo guztietan nabaritu da krisia. Enpresaguztietan egon dira lan arazoak nahiz eta inork ezduen itxi.Zein enpresaten izan dira arazo larrienak?Lehengo urtean SGS enpresan bost langile kanpo-ratu zituzten, nahiz eta kaleratze horiek krisiarekinharreman zuzenik ez izan. EREak Hermanos Cama-ran eta SESPAn izan dira, eta aurten egoera bereanjarraitzen dute. Ortagui garraio enpresan ere izandute EREa. Nabarmendu behar da baita ere behinbehineko langilerik ez dela une honetan Portuan.Zenbait enpresa ez dira EREan sartu behin-behine-ko langile guztiak kaleratu dituztelako. Hori portuankantitate handia da, lanaren %20 edo 25a behin-behineko langileen bitartez egiten delako. Kontuanhartu behar da portuan badirela langile asko behin-behineko lan hitzarmenekin 20tik gora urte dituzte-nak. Etorkizun hurbilari begira zeintzuk dira aurrei-kuspenak?Zuzendaritza guztiek diote aurten egoera hobetzenhasiko dela, baina egia esan beraiek ere ez dakite, ez

zekiten bezala krisia etorri zen moduan etorri beharzuenik. Portuko lana eskariaren eta eskaintzaren bai-takoa da, ondorioz, eragin handia izango du bestesektoreetan gartatzen denak. Esaterako, Arcelo-rrek-eta lan egin gabe jarraitzen badute, portutik ezda txatarra pasatuko eta ez dizkigute gaiak garraitze-ko ekarriko; berdin autoen eskariarekin. Iaz asko jai-tsi zen eta aurten badirudi trafikoa berriro handitzenari dela, baina UECC enpresan, esaterako, eben-tualik gabe daude aspalditik. Ikatzaren trafikoarenbeherakada azaltzeko diote euria asko egi dueneztermikak ez duela hainbeste ikatzik behar, baina ziurtrafikoaren beherakadak krisiarekin zerikusia duela.Arrantza, aldiz, dezente mugitu zen iaz, baina ezarrantzaleek lan gehiago egin dutelako, kamioietanarrain gehiago etorri delako baizik. Aurten gauzakhobeto joango direla esaten dute, eta bigarren seihi-labetekoan nabarituko dela gehiago, baina beraiekere ez dute zenbakirik hori ziurtatzeko. Eta izan al dira portuan langileak kaleratzekokrisia baliatu duten enpresak?Bai. Izan diren kanporatzeak aspaldiko kontuakziren, baina nonbait, langileen indarrez eta orekarieutsi nahi ziotelako edo, enpresariak ez dira orainarte ausartu pausua ematen, eta krisiaren aukera ba-liatu dute langileak kanporatzeko. Garraio enpresa-ren kasua izan da, esaterako, baita zamalanetakoenpresena ere.Latza izan da beraz krisiaren eragina portuan ?Bai. Latza izan da eta nik uste dut oraindik luzatukodela. 3

eekkoonnoommiiaanagusiaPortuko Camara Anaienenpresan EREan jarraitzendute gaur egun.Zuzendaritzarekin akordioalortu arren, bederatzi langilekaleratu dituzte.

“Portuko enpresa guztietan izan dira lan arazoak”

soziala ere gogor kritikatu dute.«Estatuan CEOE [Espainiako pa-tronala], CCOOrn eta UGTrenartean langileen eskubideen za-palketa kudeatzen ari dira. Ezerez da berdin izango ordutik aurre-ra, materia soziolaboralean»,adierazi du ELAko Xabier Pere-zek, pentsionen harira. Hainzuzen, martxoaren 27an manifes-tazioa egin zuten pentsioen erre-formaren kontra Hego Euskal He-rriko gehiengo sindikalak deituta.

Ortigosak ere hitz gogorrak zu-zendu ditu elkarrizketa sozialarengainean: «Muturra behar da, Eu-ropan kaleratze gehien ahalbide-tu dituen legedia malgutasunikgabea dela esateko», esan du.Horren eraginez, krisiak, «bereha-lako ondorioez gain, epe luzerakoondorio larriak» utziko dituelako-an da LABeko kidea.

Felipe Pascuak (UGT), berriz,

eekkoonnoommiiaanagusia

horren haritik uste du etorrikodela irtenbidea, eta bai Espainia-ko Gobernuarekin eta baitaEusko Jaurlaritzarekin ere hitzegiten jarraituko dutela esan du.Ildo horretan, gogorarazi du hain-bat akordio lortu dituztela: «Uda-lek langabezian dauden langileakkontratatuko dituzte, eta horiekEusko Jaurlaritzaren laguntzak ja-soko dituzte horien kontratazioakerrazteko». Hala, 2010a azkenkrisi urtea izango dela uste duPascuak, eta 2011ean, berriz,lanpostuak sortzen hasiko direla.

Irtenbideak bilatze aldera, Cor-nejo (Euskadiko CCOO) krisitiklanpostuak sortuz aterako garelairitzi dio. Horiek sortu behar dituz-tenak enpresa pribatuak izanbehar dutela adierazi du. «Bainabenetan hemendik atera nahi bal-din badugu kalitatezko enpleguasortu behar da, balio erantsiare-

kin». Hala, konpetitiboak izaterairitsi daitekeela esan du, «ez mo-mentu jakin batean lan esku gutxikualifikatua eta merkea behar de-lako». Inbertsioak egin behar di-rela adierazi du, batik bat ikerke-tan, garapenean eta berrikun-tzan.

LABek eta ELAk, berriz, egun-go eredua aldatu behar dela ustedute. «Krisia lehertu zenean argiesan genuen krisi hau sortu zute-nak urte luzez langileon izerdiazaberastutakoak eta merkatu ez-berdinetan espekulatzen arituta-koak zirela. Eta onartezina zelairabazi horietan parte izan ez du-tenek ordaintzea», uste du LABe-ko Ortigosak. Behin krisia heldu-takoan hartutako neurriekin ezdago ados, eta balantze «kezka-garria» egiten du: «Gobernuekgastu soziala murriztu, eta iraba-ziak mantentzeko laguntzak opa-

ritu dizkiote patronalari, inolakodiru sarrerarik ez duten familia ko-purua biderkatzen ari den bitarte-an».

Horrenbestez, «langileen bo-rroka» jarri du irtenbide nagusi-tzat Ortigosak: «Egunerokotasu-nean patronalaren erasoei langi-leen antolakuntza eta borrokare-kin erantzun behar zaie lantokie-tan».

ELAko Perezek, berriz, beha-rrezkotzat jo du langileak kon-tzientziatzea: «Bereizi ditzatelaEspainiaren esanetara daudensindikatuak eta gu. Izan ere, ez dasentsibilitate arazo bat soilik eus-kal egitatearen aurrean, arlo so-zialean jokoan dagoen zerbaitbaizik». Horrenbestez, «ez dagoarazo horren aurrean tartekoezer: edo euskal gehiengo sindi-kala edo miseria», adierazi duELA sindikatuko ordezkariak.

1199