KONFINAMENDUA AUZOA ARNAS...egiten ditugu lankideok lanak banatzeko. Eta finean horixe da telelana,...

398.ZENBAKIA-AZKOITIKO HERRI ALDIZKARIA-2020KO MAIATZA

KONFINAMENDUA

AUZOA ARNAS

943-02 59 55

2 MAXIXATZEN 2020-MAIATZA

MAXIXATZEN 2020-MAIATZA 3

5 Iritzia Andoni Elduaien Soraluze Etxetik lanean6 Hitz bitan Maje Larrañaga Larrea,

Bizkargi musika eskolako eta Floreaga ikastetxeko irakaslea

8 Izpiak eta hizkiak Ainara Garcia, Etxeko leihoraino

10 Iritzia Juan Ramon Alberdi, Ahal dun? Rina Cabeza, Ikasleon egoera

12 Erreportajea Festa etxean, bakea baserrian

18 Bazkidetza eta Zakelmari 19 Iritzi grafikoa Suharri Aranburu 20 Bestaldetik Intza Lizarazu,

saskibaloi jokalaria

26 Erretratua Jose Luis Garate, Urolako suhiltzaile etxeko sarjentua

30 Plazan bazan34 Akordatzen? Txetxu Urteaga,

Deportazioaren biktima38 Klik! Azkoitia itxialdian, Alex Berasategi44 Kultura Irene Elorza Gereño,

Asteak eta orrialdeak46 Euskara Aitor Arruti Rezabal,

Tokian tokiko kontsumoa Bertsoa paperean

Aurkibidea

MAXIXATZEN 3982020KO MAIATZAAZALEKO ARGAZKIAREN EGILEA: IÑAKI MARTINEZ ALBIZU

Argitaratzailea Urolako Komunikazio Taldea Koop. Elk.Soreasu 1. 20730AZPEITIA943-85 36 [email protected]

www.maxixatzen.eus

Erredaktoreburua: Nerea UrangaErredaktore taldeaAitziber ArzallusAndoni Elduaien SoraluzeOlaia Juaristi ZabalaMailo OiarzabalNerea Uranga

Diseinu arduraduna Iñaki Martinez AlbizuPublizitate arduraduna Ainhoa CuendeZenbaki honetako kolaboratzaileak:Ainara GarciaJuan Ramon Alberdi

Rina CabezaSuharri AranburuAlex BerasategiIrene Elorza GereñoAitor Arruti RezabalUgaitz Beristain Lopez de Zubiria

InprimategiaAntza Inprimategia (Lasarte-Oria)Lege Gordailua: SS-706/97ISSN: 1137-8891Tirada: 900 ale

MAXIXATZEN


PUBLIZITATEA


IRITZIA

E rredakzioa leku bizia eta askotan kaotiko samarra izan ohi da. Askok irudi hori izango du. Maxixatzenen bulegoan, lasaiago ibili ohi gara, nahiz eta izaten diren kaos uneak. Eguneroko informazioa

ahalik eta txukunen eta argien ematen ahalegintzen gara maxixatzen.eus webgunean, eta gai landuagoak eskaintzen ditugu hilero banatzen dugun aldizkarian.

Koronabirusa da munduaren egungo argazkia, baita azkoitiarrona ere; ez gara mundutik aparte bizi. Ez dut argazki hau gustuko, aspertu bainaiz gai berari buruz egunero idazten. Ohartuko zineten webgunean COVID-19 gora eta koronabirusa behera gabiltzala. Herritarrak konfinatuta daude etxeetan birusaren hedapena ekiditeko, eta bai, guk ere lan egiteko modu berri bat asmatu behar izan dugu: telelana. Gure eginkizuna da gizartearen abiadura berean joatea, eta gertatzen den guztiaren berri garaiz ematea. Urolako Komunikazio Taldeak, era berean Maxixatzenek, konfinamendua ezarri baino egun batzuk lehenago hartu zuen lana etxetik egiteko erabakia.

Esango duzue, zertan ari da Maxixatzeneko kazetari hau bere eginbeharrak zein diren azaltzen? Gaitza zabaldu aurretik sarritan pentsatu izan dut kazetariok egiten dugun lana etxetik ere egin genezakeela, betiere ondo antolatuta. Garaia iritsi zaigunean, ordea, ohartu naiz ez dela berdina lana etxetik egitea. Antolaketa handia eskatzen du, eta muga asko ditu. Webgunea martxan jarri ondoren, goizean eta arratsaldean bideo-deiak egiten ditugu lankideok lanak banatzeko. Eta finean horixe da telelana, hitz egitea, online hitz egitea. Uneoro ordenagailura edota telefonora konektatuta egon behar dugu. Etxeko ordenagailuaren osasun egoera zein den ez dakit, baina ziur naiz bere amaiera azkartu duela nire lan egoerak.

Webgunea egunero eguneratu behar dugu, horretarako elkarrizketatuak aurkitu, erreportajeetarako gaiak aurkitu edota albisteak landu behar izaten ditugu. Alabaina, sare sozialak elikatu behar ditugu, Facebook eta Twitter sare sozialetako jarraitzaileak ere zain izaten baititugu. Eta ezin ahaztu hilero etxeetara iristen den aldizkariarekin. Aldizkarirako gaiak pentsatu eta idatzi, argazkiak atera, testuak zuzendu, kolaboratzaileak aurkitu... Itxiera ordua gorriz markatuta izaten dugu.

Egoera honek eman didan abantailatxoa zein den ere azaldu nahi dizuet, ordea. Eutsi egin behar zaie ohitura onei, eta lankideok bagenuen gurea. Plazako tabernara joan ohi ginen ordu laurden batean bertako zerbitzari batek prestatutako kafe goxoa hartzera. Orain, etxekoarekin konformatu behar. Itzuliko gara, jakina.

Guk ere egiten ditugu akatsak, noski. Kontuan hartzea nahi nuke etxetik ari garela lanean eta herrian gertatzen dena gure gelako mahai gainetik ari garela idazten; sinetsidazue, ez da erraza. “Gaitza desagertu da” titulatu nahi dut, herritarrak elkarrizketatu, berriz guztia lehenera etorri dela idatzi, leher egin arte. Berandu baino lehen kalera itzuli nahi dut, kalea baita kazetarion habitat naturala.

KALERA ITZULI NAHI DUT, KALEA BAITA KAZETARION HABITAT NATURALA

Etxetik laneanANDONI ELDUAIEN SORALUZE


"Zoriontsu eta zortedun sentitzen naiz: afizioa ofizio dut"

TESTUA: OLAIA JUARISTI ZABALAARGAZKIA: MAJE LARRAÑAGA LARREA

Maje Larrañaga Larrea (Azkoitia, 1966),Bizkargi musika eskolako eta Floreaga Ikastetxeko irakaslea da.Noiz eta nolatan hasi zinen musika eskolan irakasle?Duela 32 urte hasi nintzen. Betidanik izan dut musikarako zaletasuna, eta garai hartan, musikako ikasketak egitearekin batera, Iraurgi abesbatzan ere abesten nuen. Hango zuzendaria, Miguel Mari Azpiazu, musika eskolako koraleko irakaslea ere bazen, eta harekin hasi nintzen praktiketan bertan. Izan ere, heziketa mundua ere asko gustatzen zitzaidan. Musikako ikasketak amaitutakoan, musika eskolan hasi nintzen lanean.Zenbat urteko gazteekin lan egiten duzu?Musika eskolan, 4 urteko haurretatik hasi eta 78 urtera artekoekin lan egiten dut. Floreaga Ikastetxean, berriz, 12 eta 15 urte bitarteko gazteekin aritzen naiz, DBHn.Nolako jarduerak lantzen dituzu?Txikienei musika tailerrak ematen dizkiet, eta jolasaren bitartez lantzen dugu musika ikasketa, zaletasuna txikitatik sustatuz. Gaztetxoekin, berriz, musika hizkuntza lantzen dut, eta instrumentu bat jotzeko behar duten ezagutza irakasten diet; besteak beste, partituren irakurketa. Abesbatzan, abestien bitartez ahots teknika lantzen dugu nerabeekin. Eta, horiez gain, pianoko eskolak ere ematen ditut.Zuzendari lanetan ere ikusi izan zaitugu. Gustuko al duzu zeregin hori?Bai, oso gustuko dut. Nire lanarekin zuzenean lotuta dago. Gainera, musika munduko lehen pausoetakoak abesbatzan kantatzen eman nituen, 7 urterekin. Izan ere, gaur egun Bizkargi abesbatza zuzentzen dut, baina aurretik Iraurgi abesbatzan ere jardun nuen zuzendari lanetan.

Nondik datorkizu musikarako zaletasuna?Txikitatik izan dut oso presente musika, bai etxean, bai lagun giroan. Eta musika ikasten, bandan jotzen eta Iraurgi abesbatzan, nire zaletasuna handitzen joan zela esango nuke.Zertarako balio dizu musikak?Bizitzeko. Nire egunerokotasuneko zaletasun bat da, eta, gainera, arlo honetan lan egiten dudanez, zoriontsu eta zortedun sentitzen naiz. Izan ere, afizioa ofizio dut.Zure lanetik zerk betetzen zaitu gehien?Une oro ikasten eta eguneratzen aritu beharra dugunez, musika irakasleon lana oso aberasgarria da. Horrekin bat, lankideekin eta gazteekin proposamenak eta ideiak partekatzen ditugu. Gainera, gazteenek entzuten duten musikaren inguruan eguneratuta egoteko ere oso aukera ona da. Bestalde, ikasleen garapena ikusteak ere poza ematen du.Koronabirusak sortu duen egoeran musikak inoiz baino leku handiagoa duela ikusi da. Zer iritzi duzu?Uste dut musika oso presente dagoela guztion etxeetan, eta koronabirusa agertu baino lehen ere hala zegoela esango nuke. Momentu honetan, ordea, etxeko egunerokotasuna partekatzen dugunez, bistaratu egin da hori. Horrez gain, musikak errutinatik deskonektatzen laguntzen digu, eta etxeko konfinamendutik ihes egiteko balio diezaguke, entzule gisa nahiz sortzaile gisa.Askotan, artearen arloko lana denbora-pasa gisa ulertzen da, eta esango nuke artea lantzea eta irakastea funtsezkoa dela norberaren garapenerako. Horretarako, mundu honetan lan egiten ari garenok urteetako prestakuntza jaso behar izan dugu, eta, nire iritziz, gizarteak ez du hori baloratu orain arte. Bestalde, egoera zail guztietatik asko ikasten denez, garai honek ezkutuan zeuden ofizioak azaleratzeko eta baloratzeko balioko digulakoan nago.


HITZ BITAN


Etxeko leihorainoARGAZKIA ETA TESTUA: AINARA GARCIA

Oraindik ilun dago, baina egunsentiko txoriak hasi dira txioka. Jaiki eta leihotik begiratu dut. Gaur, euria ari du. Egun tristea, grisa, hotza.

Kafe bat.

Telebista piztu eta eguneroko albisteak hasi dira. Zenbakiak gora, zenbakiak behera, maskarak bai, maskarak ez...

Leihotik begiratu dut berriro. Lainoak azkar doaz. Haizea ere zakar dabil, mundua haserre balego bezala.

Kirola egin, dutxatu eta telelana.

Gaur frexko dago balkoian bazkaltzeko. Barruan, beraz.

Orduak joan, orduak etorri. Bideo deiak, familia, lagunak... Arratsalde iluna, hezea. Eta bitartean, euri tantak leihoan goitik behera, irrist egiten.

Iritsi dira 20:00ak. Txalo egin, eskerrak eman.

Eta bat-batean, zerua piztu da. Egunik grisenak, unerik koloretsuena ekarri digu etxeko leihoraino.


IZPIAK ETA HIZKIAK


E z nago ziur, baina segur aski hori galdetuko zioten elkarri hainbat emakumek

zenbait jendaurreko jarduerari ekiterakoan, esaterako, herri kiroletan. Alabaina, kirol hauen oinarria baserriko bizibidean datzanez, gizonen parekoa izan da emakumeen jarduera ere, baina ezkutukoa. Plazaratu beharrean, ezkaratzeko zereginekin ostendua, haurren negar zein irrietan disimulatua, eta azukrea kafes-netan nola, etxeko adinekoen zaintzan urtua.

Alta, eman dute plazarako jauzia. Adoretsu eta indartsu eman ere, eta orain ez zaigu arrotza egiten hainbat harri-jasotzaile, aizkolari eta abar, plazaren erdian beren indarrak neurtzen ikustea. Nolabait, ahal-dun-du egin direla esan genezake. Emakumeek ahal dutela erakutsi diote elkarri, baita gizarteko beste %50ari ere, hots,

gizonoi. Alabaina, badira oraindik ere zenbait eremu, non emakumeen jarduera mugatuagoa den. Tartean, hiletetan hildakoaren gorpua eramateari dagozkionak. Jarraian azaldutako kasua, COVID-19aren pandemiaren eraginaren aurreko hileta bati dagokio. Etxekoek, auzokoek eta lagunek era bateratuan eta sentikorrean hildakoa agurtzen genueneko garaikoa.

2020ko otsailaren hasieran senitarteko bat hil zitzaigun (alde horretatik, barantaila oso hil gogorra izan zen gure etxean), eta azken agurra ematera gerturatu ginen etxekook. Gipuzkoako herri txiki bateko eliza barruan, harrituta ikusi genuen gorpua lau emakumek zeramatela. Elizkizuna bukatutakoan, aurrez ikusitakoa berretsi zen: gure osabaren gorpu hila bi alaba eta bi biloben artean zeramaten. Gero jakin genuenez,

bat-batean hartutako erabakia izan zen, naturaltasun osoz. Alabaina, ez zuen inor aiherga utzi. Alargunak, dolu eta samin artean, honakoa entzun ei zuen: “Etxe horretan ez al dago gizonik?”. Baina, kanpora irten zuenean bestelako adierazpenak ere ugariak izan zituen: “Elizan egon ez bagina, txaloak joko nituen”, esan ziona adibidez.

Beharbada, inoiz baino hildako gehiago dagoen garai honetan, non zendutako senide, lagun edo auzokoen hiletara joatea ezinezkoa zaigun, erromantizismo puntu batekin irudikatzen ditugu iraganeko agur jendetsuak. Denboran hain urruti ez egon arren, espazio sozialean antipodan geratu dira jarduerok. Egunotan, iraganean ez bezala, zaintzan murgilduta daudenak goraipatzen ditugu, eta hain mereziak dituzten txaloak jo ere bai arratsaldero. Zaintzari zor zaion garrantzia

Ahal dun?

JUAN RAMON ALBERDI

HAINBAT ABURU

HAUXE BAI JENEROA!


IRITZIA

aitortzen ari gara, beraz, eta ez ei da inoiz berandu, egindako aintzatespena duina edo onuragarria bada.

Iraganean espazio feminizatua izan den horretan, gizonen presentzia gero eta nabarmenagoa da, nahiz eremu pribatuan, zein publikoan. Bai, gizonok ere ari gara geureganatzen zaintzaren zama, baina oraindik bide oso luzea geratzen zaigu emakumeek eginikoa berdintzeko, eta denborak erakutsiko du noraino heltzeko gai garen. Alabaina, ahalik eta ongien zaindu arren, bizitza oro iraungitzen da, eta orduan maitekiro agurtzea baino ez da geratzen. Bizitzan bere argia eta epela eman digunari osagarri bertsuekin adio esatea, eta ez dakit esku egokiagorik dagoen heriotzaren lehen pausoak bideratzeko, bizitza amultsuki zaindu dutenak baino.

Itzuliko dira berriro iraganeko egunak: norbanako bakartiz osatutako talde jendetsuak, non hileta ospakizunak aspaldian ikusi gabeko adiskideak agurtzeko baliatuko ditugun. Iritsiko dira gaixotasun eta birusak ahaztuko ditugun egun osasuntsuak, eta zaintzaileak ahanzturaren maskarapean ostenduko dira. Eta helduko dira hildakoaren gorpua, naiz elizan zein hileta laikoan, batik bat, gizonen bizkar edo eskuetan garraiatuko diren egunak. Alabaina, aldaketak soilik era bortitzean onartzen dituen gizarte honetan, berdintasunaren urratsak finkatzeko garaia ere iritsi da. Eta berdintasun hori da, hain zuzen ere, gizonon ahalduntzea. Ematen ari garen urrats ttipiak erraldoi bilakatzea eta emakumeek eginikoak onartzea.Hori denaren aurrean, galdera soil bat otutzen zait: ahal duk?

HAINBAT ABURU

HAUXE BAI JENEROA!

Ikasleon egoera

D agoeneko hilabete pasatu da konfinamendua hasi genunetik, eta neure

buruari ondorengo galderak egiten dizkiot: oraindik asko falta al da hau guztia amaitzeko? Hartu diren neurriak egokiak izan al dira? Noiz aterako gara kaleetara?

Ikasleon egoeraren inguruan idaztera nator, izan ere hainbat arazo ari gara jasaten. Lehendabizi, eskolak online jasotzera ohitu behar gara: aurrez aurreko klaserik ez dugu, ezta liburutegira joateko aukerarik ere. Beraz, etxean ikastera mugatuta gaude. Selektibitaterako data berriak jakinarazi dizkigute, baina ez dakigu oraindik gehiago atzeratuko dituzten ala ez. Batzuk etxetik ari dira azterketak egiten eta, egia esan, ez dakit egokia den. Bizi dugun egoerara moldatu ahal izateko, ebaluatzeko irizpideak behin eta berriro ari dira moldatzen, baina azterketakonline egitea...

Lanbide Heziketako praktikaldiak geldirik daude, egoera hau guztia lasaitu arte. 220 orduetara gutxitu dute praktikaldia, baina ez dakigu ikasturte berria hasterako eginda izango ditugun ordu horiek. Beraz, ez dakigu ikasturte honekin zer gertatuko zaigun, gaindituko dugun ala ez.

Egoera tamalgarri honen aurrean, ikasle guztioi indarrak bidali nahi dizkizuet, ahal duzuen heinean aurrera jarraitzeko gomendatuz, eta lehenago edo geroago egoera hau pasatuko dela esanaz.

Besterik gabe, animo guztioi!

RINA CABEZA

ERREMATEA


Kaleko hainbat bizilagunek eskertuko luke orain baserritarrek mendian duten askatasuna, baita mendi-auzoetako bizilagunek ere herriguneko festa.Nork ez ditu jaso mugikorrean Baztarrikaldeko irudiak? Festa “kasualitate hutsez” hasi zutela aitortu du Miren Otero Errazuk (Azkoitia, 1978). Bizilagunak 20:00etan balkoietan hasi ziren elkartzen osasun langileei txaloak jotzeko. Oterok

azaldu du, txaloen ondoren, Txoria txori abestia entzunda amaitzen zutela hitzordua hasierako egunetan; egun batean, ordea, bizilagunak beste abesti baten eske hasi zirela dio, “beste bat, beste bat” esanez. Kontzertuetan bezala, antza. Harrezkero, hainbat abesti jarri eta ordu erdi inguruko dantzaldia egiten dute. Oteroren hitzetan, “burua deskonektatzeko, gorputza mugitzeko eta animatzeko aitzakia ederra” izaten da balkoietako dantzaldia.

Asteburuetan, berriz, ekintza bereziak egiten dituzte Baztarrikaldean. Maria Blanco Eceolaza (Azkoitia, 1981) eta bere etxekoak, esaterako, asteburua iristeko zain egoten dira. 8 eta 4 urteko bi ume ditu Blancok, eta aitortu du asteko plangintza auzoko ekintzen arabera egiten dutela. “Haurrak eskulan zaleak dira, eta astelehenean zain egoten dira asteburuan zer gai landu beharko dugun jakiteko”, adierazi du. Izan ere, asteburuetarako hainbat eskulan egin dute dagoeneko Blancoren etxean. Marijo Ibarbia Perez (Azkoitia, 1978)

Festa etxean, bakea baserrianBatzuek festarako baliatzen dituzte, besteek etxeko lau pareten artetik irten eta arnasa hartzeko, baina inoiz baino estimazio handiago dute egunotan balkoiek. Baztarrikaldean, Jandonianizen, Errebalean edota Ibaiondon martxa handia izan ohi dute, eta bertako hainbat auzotarrek ekintza horiek zergatik eta zertarako egiten dituzten azaldu dute. Halere, herrigunetik gora ere bizi dira azkoitiarrak, eta itxialdia nola daramaten azaldu dute Madariagako, Elosuako eta Martirietako auzotarrek.

Testua: Andoni Elduaien Soraluze eta Olaia Juaristi Zabala.Argazkiak: Andoni Elduaien Soraluze eta utzitakoak.


ERREPORTAJEA


Baztarrikalde.auzokideak ere lan pixka bat hartzen du balkoiak atontzen, baina “merezi” duela uste du. “Eguneko gure momenturik onena izaten da. Auzotar gehienek parte hartzen dute; jendea zain egoten da”, dio Ibarbiak.

Baztarrikaldean egiten diren ekintzek auzokideen arteko “harremana estutu” dutela diote guztiek. Ibarbiak dio “indibidualismo handian” bizi izan dela gizartea, eta “gustuko” du bizilagunen arteko harremana berreskuratu izana. Oterok ere bide beretik jo du. “Balkoirik balkoi eta sare sozialen bidez erlazionatzen gara auzokideekin, animoak emateko zein penak eta haserreak partekatzeko. Elkarrizketa sakonak ere izaten ditugu”, azaldu du auzokideak. Blancok, berriz, uste du haurren irudimena lantzeko “oso baliagarria” izan dela itxialdia.

Jandonianiz plazan ere ez dira atzean geratzen. Balkoietan ekintzak egitea “ederra” izango litzatekeela pentsatuta hasi ziren jarduerak prestatzen. “Guztiok batera ondo pasatzeko aukera ematen du horrek; gainera, gogoa nabaritzen da auzotarren artean”, diote Maria Garatek (Azkoitia, 1996) eta Jone Ariztik (Azkoitia, 1996). Hartutako “neurri indibidualistei aurre” egiteko, “zerbait kolektiboa” egitea pentsatu zuten auzoan.

Hori horrela, egunero egiten dute bingo saioa, eta sariak auzokideek prestatzen dituzte. Ostegunetan, berriz, kantupoteoa edo pintxo-potea egiten dute, eta zapatuetan, askotariko festak. “Antolakuntza taldea dugu, eta talde horrek proposatzen ditu ekintzak. Auzoan jende askok parte hartzen du bai antolatzen, bai ekintzetan”, diote. Gogoan dituzte, esaterako, danborrada, karnabalak, Sevillako Apirileko Feria edota Orbel Jokuen Balkoi Jokuek bertsioa. Arrakasta gehien, ordea, Benidormera egindako bidaiak izan zuela diote. “Oso ondo pasatu genuen orduan, eta jende askok parte hartu zuen”, azaldu dute.

Auzotarren artean “giro ona” dute, Garateren eta Ariztiren arabera. Bizilagun batzuk “lehendik” ezagutzen bazituzten ere, itxialdiak “gertutasuna” sortu eta auzoa “aberastu” duela diote. “Elkar zaintzen gara eta guztion artean egoera ahalik eta ondoen eramaten


ahalegintzen gara; horrelako egoera batean elkarrekin gauzak egitea oso garrantzitsua dela ikasi dugu”, azpimarratu dute.

Bikoteari “sentimendu goxoa” geratu zaio barruan. Azkoitian “elkar zaintzea eta auzolana posible” direla ikusi dute; era berean, baieztatu dute orain arteko egoeran “arazo” bat zuela gizarteak. “Ingurukoei denbora gehiago eskaintzea baimendu digu egoera berriak, eta onura handia izan da hori. Egunerokotasuna hobetzeko, auzolana da bidea”, adierazi dute Garatek eta Ariztik.

Lurdes Elorza (Azkoitia, 1958) Ibaiondo kaleko bizilaguna da, eta uste zuena baino hobeto ari da eramaten konfinamendua: “Azkar joaten zaizkit egunak”. Gakoa eguna ondo antolatzea dela dio: “Goizean, etxeko lanak, erosketak, lantokiko zereginak… egiten ditut. Arratsaldean, aisialdirako denbora izaten dut familiarekin. Hasteko, txokolate beroa hartzen dugu, etxean egindako opilekin. Gero, mahai jolasetan ibiltzen gara, eta azkenik, dantza saioa egiten dugu sukaldean. Gauean, berriz, txaloak eta lapikoak jo, irakurri edo telesailak ikusi... Agenda betea dugu. Halere, orain pixka bat luzatzen ari da kontua. Gainera, udaberria da niretzat garairik politena, eta ezin kalera ateratze hori astuna egiten da”.

Horrez gain, bizilagunak alaitzeko ere hartzen du tartea Elorzak, bere familiarekin batera. Astean behin, etxeko bozgorailua balkoian jarri eta dozena bat abesti jartzen dituzte. “Gure familian oso musika eta dantza zaleak gara. Lehenengo saioa Aberri Egunean egin genuen, eta inprobisatua izan bazen ere, oso erantzun ona jaso genuen; jendeari asko gustatu zitzaion. Hori ikusita, horrelako saioak gehiagotan egingo genituela esan genion elkarri. Ordutik, asteburuetan jartzen dugu musika, jai giro pixka bat emateko egunari. Denetik ipintzen dugu: musika klasikoa, mariatxiak, trikitia, haurrentzako kantak…”.

Konfinamenduari esker, auzokoekin harreman handiagoa duela gaineratu du. “Lehen ez ginen elkar ikusi ere egiten askotan, eta orain, egunero balkoietan gaudenez, bizilagunen artean harreman berezia sortu da. Kalea askoz politagoa ikusten dut orain”, azpimarratu dute Jandonianitz auzoko bi gazteek.

"AUZOAN JENDE ASKOK PARTE HARTZEN DU BAI ANTOLATZEN, BAI EKINTZETAN"

"BIZILAGUNEN ARTEAN HARREMAN BEREZIA SORTU DA; KALEA ASKOZ POLITAGOA IKUSTEN DUT ORAIN"

Jandonianiz.

FESTA ETXEAN, BAKEA BASERRIAN ERREPORTAJEA


Xabier Alberdi, Errebalean.

Elosua auzoa.

Xabier Alberdi (Azkoitia, 1988) disko jartzailea ere Santa Klarako bizilagunak alaitzen dabil egunotan. “Jendea balkoietan musika jartzen hasi zela jakin nuen, eta nire bigarren ofizioa hori denez, neu ere animatu egin nintzen, jendeari bizipoz pixka bat emateko asmoz. Gainera, zorteduna naiz azken solairuan bizi naizelako eta terrazatxo bat dudalako teilatuan. Oso leku aproposa da”.

Ordu erdiko saioa eskaini ohi du Alberdik, eta “berezia” izaten dela dio. Adin desberdinetako bizilagunekin pentsatuta, orotariko abestiak aukeratzen saiatzen da. “Kantu alaiak jartzen ditut, guztien gustukoak izateko”. Gainera, eguna eta ordutegia finkatuta ditu dagoeneko: ostegunetan, ostiraletan eta zapatuetan 19:30etik 20:00etara jartzen du musika, eta igandeetan, 12:30etik 13:00etara.

Gainera, nabarmendu du bizilagunak pozik daudela bere saioekin: “Asko dira musika noiz hasiko den zain egoten direnak. Balkoietan dantzan ikusten dut jendea, eta askok eskerrak ematen dizkidate. Sekulako giroa sortzen da, zoragarria. Egoera honetatik aterako nukeen ondorio onena horixe dela esango nuke. Jendearen erantzun ona ikusita, konfinamendua malgutu arte musika jartzen jarraituko dut, herritarrei egunak arintzeko”.

Mendiko auzoetan, berriz, kalean ez bezalako bakea eta askatasuna dituzte. Martirieta auzoko bizilaguna da Itzeder Arrizabalaga (Azkoitia, 1983). Herritik kilometro batzuetara bizi den arren, kalera joan beharra izan duenean “nabaritu” du ez dela “betiko egoera”.

Egoera ohikoa izan ez arren, Arrizabalagak etxeko betiko lanei eutsi behar izan die: animaliak zaintzen eta belarra mozten jarduten du, besteak beste. Horregatik uste du kaleko bizilagunek baino “askatasun handiagoa” dutela Martirietan. “Animaliak lekuz mugitu direlako-eta izan dugu harremana auzokideekin”.

Martirietan kaleko zenbait gunetan bezalako zalapartarik ez dute, baina Arrizabalagak trikiti doinuak eskaintzen dizkie hainbatetan etxekoei. Gainera, gauza txarrari ona ateratzea gustuko duela aitortu du hark, eta dioenez, “ondo” etorri da itxialdia “familia egiteko”.

Laura Aiarzaguena (Azkoitia, 1977) eta haren familia, berriz, Elosuan daude konfinatuta. “Ondo” dabiltzala dio, baina aurrera


Martirieta auzoa.

Atxuri baserria, Madariagan.

FESTA ETXEAN, BAKEA BASERRIAN ERREPORTAJEA

begirako ezjakintasunak “kezka” sortzen die. Bi semeak eta Aiarzaguena ez dira etxetik atera ere egin martxoaren 14tik: “Bikotekidea bakarrik ateratzen da hemendik lanera edota erosketak egitera”.

Lursail bat dute etxaurrean, eta eguraldi ona egiten duenean, han egiten dute bizitza. “Kanpoan gaude ahal dugun denbora guztian, eta semeak gozatzen ari dira”. Etxean, ordea, badute lanik. “Hemen ez dago aspertzeko betarik, beti egoten delako zerbait egiteko: egurra nahiz belarra mozteko edo zerbait margotzeko”. Etxe ingurutik ere ez dira asko mugitu. “Gure etxearen eta aldameneko etxebizitzaren artean bide bat dago, eta han ibili gara paseoan. Bizilaguna ikusten dugu, eta distantziara agurtzen gara. Ederki moldatzen gara”, adierazi du.

Maribel Bastida (Azkoitia, 1955) Madariagatik gora dagoen Atxuri baserrian bizi da, familiako beste lau kiderekin batera. Landetxea da beren etxea, baina hutsik dago egunotan, eta deirik ere ez dute jaso. Horregatik, Bastidak aurten zaila ikusten du bezeroak hartzea: “Azkenak Gabonetan etorri ziren, eta harrezkero, erreserba guztiak bertan behera utzi behar izan ditut. Uztailerako frantses batek bost logela erreserbatu ditu, baina auskalo etortzerik izango ote duen”.

Konfinamendua ondo daramatela kontatu du Bastidak: “Kalean baino hobeto gaude, atarira irteteko aukera dugulako. Goizean, paseo txiki bat ematen dugu etxe inguruan, kilometro baten bueltan ez baitago beste baserririk. Arratsaldean, berriz, siesta, etxea garbitu, telebista ikusi edota irakurri egiten dugu. Bizitza oso lasaia daramagu. Egoera honetan luxua da baserrian bizitzea”. 40 egun baino gehiago daramatza Bastidak herrira jaitsi gabe; izan ere, alabak egiten dizkie erosketak. “Lehen, egunero elkartzen nintzen kalean kuadrillakoekin. Beharbada, haiekin elkartu ezin hori ari zait egiten gogorrena”, dio.

Kaleetako festen bideoak ikusi dituela dio Madariagako auzotarrak, eta “oso polita” iruditu zaio auzoetan sortzen ari den giroa. “Giro ederra dute, musika jarrita. Guk, aldiz, kukua entzuten dugu. Baserrian bizi gara jaiotzetik, eta ez gaude kaleko bizimodura eginda”, adierazi du.

"BIZITZA OSO LASAIA DARAMAGU. EGOERA HONETAN BASERRIAN BIZITZEA LUXU BAT DA"

"KANPOAN GAUDE AHAL DUGUN DENBORA GUZTIAN; SEMEAK GOZATZEN ARI DIRA"

18 MAXIXATZEN 2020-APIRILA

#IzanMaxixatzaileMaxixatzen proiektu anitza, parte hartzailea eta irekia da. Independentea, autonomoa, zabala eta herrikoia. Herri proiektu bat da gurea. Topagune eta ekarpen gune izatea dugu helburu. Eta denon artean, euskara bera, komunikazio tresna den aldetik, lantzea eta aberastea. Maxixatzen herri komunikabidea hilabetekariak eta maxixatzen.eus atariak osatzen dute. Bi tresna horiekin komunitate bizi, dinamiko, sortzaile, erakargarri eta saretua osatu nahi dugu. Herritar guztion babesa eta lankidetza beharko ditugu Maxixatzen Herri Komunikabidea denontzat kalitatezko tresna baliagarria izan dadin.

Bazkide egiteko bi aukera:1 Bidali zure datuak [email protected] helbidera (bidali beharreko datuak: izen-abizenak, helbidea, herria, telefonoa, jaiotze-data, helbide elektronikoa eta kontu zenbakia).2 Webguneko formularioa bete eta bidali.

Egin zaitez bazkide!Urtean 25 euro ordainduta proiektu honetako kide zuzena izango zara. Hilero herri aldizkaria etxean jasoko duzu eta bestelako hainbat abantaila izango dituzu.

Apirileko Maxixatzen aldizkarian Zakelmari non ezkutatuta zegoen asmatu behar zen:13. orrialdean zegoen ezkutatuta. Maxixatzeneko bazkide guztien artean zozketa egin ondoren, Miren Guisasolak irabazi du Ogi Berri okindegiaren zortzi lagunentzako tarta. Datorren hilean, Herrixen elkartearen 50 euroko txekea zozkatuko du Maxixatzenek Zakelmari aurkitzen dutenen artean. Bidali erantzuna maiatzaren 20a baino lehen, Kultur Etxeko postontzira edo [email protected] helbide elektronikora.

Non dago Zakelmari?

Find Your Career

Izaera pertsonaleko datuak babesteko abenduaren 13ko Datu Pertsonalen Babeserako 15/1999 Lege Organikoak xedatutakoa jarraituz, jakinarazten dizugu, xedearen arabera biltzen diren datuak Urolako Komunikazio Taldearen titularitatepeko fitxategi automatizatu batean sartuko direla. Era berean, jakinarazten dizugu, eskubidea duzula datu horietara jotzeko, zuzentzeko, baliogabetzeko eta aurkatzeko, eskubide hori Urolako Komunikazio Taldeko Erregistro Orokorrera zuzendu ahal izango duzularik.

ANBULATORIOAREN ONDOANKAFETEGI HANDIA DUGU: urtebetetze-ospakizunak, gosariak, meriendak, errazioak, pintxo potea asteazkenetan, txokolatea txurroekin eta terraza zabala.

ESKAINTZA ZABALA: ogiak, opilak, gozoak, etab.

JAUSORO AUZUNEA, 5 behea • 20720 AZKOITIA • tel. 943-08 34 54FACEBOOKa OGI BERRI AZKOITIA GOXO GOXO


SUHARRI ARANBURU IRITZI GRAFIKOA


Saskibaloia da Intza Lizarazuren (Azkoitia, 1991) pasioa, baita bere izaeraren zati negoziaezina ere. Egunerokoa, beste guztioi bezala, hankaz gora jarri zaio orain. Etxe atariko bankuan eseri eta lagunekin pipa batzuk jango lituzke gustura. Edo New York ezagutu, ahal duenean.

Zer moduz daramazu konfinamendua?Hasieran, uste dut denoi kostatu zaigula eguneroko berrira egokitzea. Baina, egia esan, nahiko ondo daramat. Saiatu naiz ordu gehienak okupatuta izaten egunean zehar eta antolaketa hori ondo egiten, denerako denbora hartuz: lana egiteko, kirola egiteko, familiarekin ordu gehiago egoteko. Antolaketa horri esker, esango nuke ohitu egin naizela.Antolaketa horren xehetasunak azalduko?Goizean betetzen ditut laneko orduak. Bazkaldu ondoren, ordu erditxo bat lasai hartzen dut, eta gero, kirola egiten dut. Zorionez, bizikleta estatikoa daukat etxean; horrekin, gomekin eta pisuekin, material aldetik nahiko osatuta nabil ariketak egiteko.Goi mailako saskibaloi jokalaria zaren partetik, nola eragin dizu egoera honek?Ez dauka zerikusirik orain artekoarekin. Orain arte astean lau-bost egunetan izaten nituen entrenamenduak, bi astean behin Espainian zehar bidaiatzen nuen partidak jokatzeko… Eta egun batetik bestera, dena aldatu da; “bihar ez etorri entrenatzera”

esan ziguten, eta bat-batean, beste bizimodu batera egokitu behar. Gure kirolean baloia ukitzea oinarrizkoa da. Taktikoa ere bada, eta taldeko kirola; uste dut faktore guztietan eragiten digula egoera honek. Baloia faltan sumatzen dut, baina beno, ari gara saiatzen. Momentuz, federazioak ez digu ezer esan ofizialki, baina uste dugu ez garela lehiara bueltatuko denboraldi honetan. Bost neurketa falta zitzaizkigun liga bukatzeko. Ez dakigu igoerekin eta jaitsierekin zer erabaki hartuko dituzten, baina ez dugu pentsatzen jokatzera itzuliko garenik. Ez dauka logika handirik, egoera dagoen bezala. Denon osasuna dago jokoan, eta uste dut ez bueltatzea izango dela hartuko duten erabakia.Sailkapenari dagokionez, zuen taldeari behintzat ez dio gehiegi eragingo lehia eteteak, ezta?Bai, alde horretatik lasai egoteko moduan gaude, behintzat. Liga eten zenean sailkapenaren erdi aldean geunden, jaitsieratik gutxi gorabehera salbu, eta gora begira ere ez genuen ezer jokoan.Irakaslea ere bazara. Zer moduz moldatu zara telelana egiteko? Nolakoa izan da eragina alde horretatik?Gasteizko Umandi ikastolan egiten dut lan. Nahiko ikastetxe handia da: 500-600 ikasle artean dauzkagu. Heziketa bereziko irakaslea eta aholkularia naiz. Ez dakit zortea dela esan dezakedan, baina lan kargari dagokionez, nirea ez da tutore den batek izan dezakeenaren parekoa. Tutoreek 20-25 ikasle dituzte

"Esango nuke saskibaloiari esker naizela orain naizena"INTZA LIZARAZU, SASKIBALOI JOKALARIA

Goi mailako kirolaria eta irakaslea, bidaiatu zalea ere bada, baina ezin jakin noiz egin ahalko duen hurrengo txangoa. Txikitatik bere bizitzaren ardatz den kirolean ere ez daki noiz itzuliko den kantxara.Testua: Mailo Oiarzabal. Argazkiak: Intza Lizarazu.


BESTALDETIK


gelan, haien jarraipen zehatza egin behar dute, eta horrek esan nahi du egunero izan behar dutela kontaktua ikasleekin. Nire kasuan, lan karga handiagoa izango nuke eskolan bertan ariko banintz; izan ere, nire ardura diren ikasleekin zein haien beste irakasleekin hartu-emana eta bisitak ohikoak dira ikastetxeko nire egunerokoan. Orain, etxetik, jarraipena beste era batekoa da. Bilera telematikoak egiten ditugu irakasleok, heziketa bereziko zerrendan ditudan ikasleen jarraipena egiten dut eta lantxoak bidaltzen dizkiet haiei, eta beren gurasoekin harremana mantentzen saiatzen naiz, orain arte ikastetxean landu ditugun harremanak eta dinamikak kolpetik ez ditzaten galdu.Gaurkoak alde batera utzita, nolako umea zen Intza Lizarazu? Txikitako zer oroitzapen gordetzen dituzu?Geldirik egoten ez dakiten horietako bat nintzela esango nuke. Kirola txiki-txikitatik gustatu izan zait, eta beti ibiltzen nintzen saltsan, edozer kiroletan. Bai jolas orduetan, bai eskolatik irtendakoan, nire lehentasuna, beti buruan nuena, baloia hartu eta jolasean ibiltzea izaten zen. Berdin zitzaidan neska bakarra izan behar banuen ere mutil artean.Ikasle ona al zinen?Xabier Muniben ikasi nuen eta eskolara gustura joaten nintzen, baina ikasle ona… Normala, esango nuke. Alferra nintzela ez dut esango, baina argi daukat gehiago egin nezakeela ere. Egia da arazorik ez nuela izan ikasketekin, baina beti hortxe, justukoarekin eta azken ordurako lagata ibiltzen nintzen.Noiz eta nola hasi zen saskibaloiarekin zure harremana?Orain umeek aukera gehiago dituzte, baina garai hartan, Ikaskirolen futbola eta saskibaloia egiten genituen, Lehen Hezkuntzako 3. mailan hasita. Beraz, 9 urterekin hasi nintzen Ikaskirolen saskibaloia lantzen, eta 10-11 urterekin, berriz, Iraurgi Saskibaloian.Saskibaloia zure pasioa dela esan izan duzu. Gogoan al duzu noiz bilakatu zen zaletasuna pasio?Iraurgin teknifikazioan eman nituen aurreneko pausoak; noizean behin entrenatzen nuen. Gero, hortik Gipuzkoako selekzioan sartu eta Euskadiko txapelketak jokatzeko aukerak iristen hasi ziren. Hor, jada, lehiakortasun maila handituz doala ikusten duzu, besteekiko eta zeure buruarekiko. Hamabi jokalari aukeratzen dituzte selekziorako, eta hamabi horien artean egotea nahi izaten duzu. Uste dut prozesu bat izan dela: denborak aurrera egin ahala, gero eta gehiago lotzen joan naiz saskibaloiari. Baina iruditzen zait kadete eta junior urteetan ikusi nuela, batik bat, eguneroko lanak emaitzak ematen zituela.

Irudikatzen al duzu zeure burua saskibaloirik gabe? Jokalari izateari uzten diozunean ba al duzu kirol horrekin era batera edo bestera lotuta jarraitzeko asmorik?Oraindik ez dut halakorik planteatu, egia esan. Ez dut irudikatzen jokatzeari uzteko erabakia hartuko dudan egun hori; horrelako sentipenik ez daukat oraindik. Urteak aurrera doaz eta unean uneko erabakiak hartzea tokatuko zait, noski, baina momentuz ez daukat lagatzeko batere asmorik. Baina, bai, seguru nago jokatzeari uzten diodanean ere jarraituko dudala alde batetik edo bestetik saskibaloiarekin lotura izaten.Zer eman dizu saskibaloiak?Naizena izaten lagundu dit saskibaloiak neurri handi batean: autokonfiantza izaten, neure burua hobeto ezagutzen, talde lanean nola jokatu behar den jakiten, jende berria ezagutzen… Osotasunean hartuta, esango nuke saskibaloiari esker naizela orain naizena. Finean, nire egunerokotasuna saskibaloiarekin dago lotuta, eta zaila egiten zait saskibaloirik gabeko egunerokotasuna irudikatzea. Jokatzeaz gain, jarraitzailea ere banaiz, saskibaloia ikustea asko gustatzen zait, edozein partida; zapatuan erraz ikus ditzaket hiru partida, eta igandean beste horrenbeste.Eta ba al duzu saskibaloiak zerbait kendu dizunaren irudipena?Kendu edo, denbora. Azkenean, ez dut eduki hainbeste denbora parrandara irteteko edo kuadrillakoekin egoteko, bidaiatzea tokatu zaidalako edota biharamunean partida jokatu behar nuelako eta etxera goizago erretiratzea tokatu zaidalako. Beti saiatu izan naiz, hori bai, tartea izan dudan bakoitzean lagunekin denbora pasatzen.Zein jokalari izan dira, izan badituzu, zure erreferenteak edo ispiluak?Marta Xargay da emakumeen saskibaloian gehien gustatzen zaidan jokalarietako bat. Baina erreferenteak aipatzerakoan, txikitatik gaur egunera arte neurekin jokatu duten taldekideak ez nituzke ahaztuko. Asko dira Iraurgiren emakumeen taldean jokatzen hasten direnak, baina adinarengatik edo beste arrazoiengatik utzi egiten dute askok. Baina bagaude hor taldetxo bat, txikitatik gaur arte elkarrekin jarraitu dugunak talde berean. Prozesu hau elkarrekin egin dugu, elkarrekin egon izan gara beti, eta horregatik diot horiek direla niretzat erreferente.Saskibaloiaz gain, beste kirolik egiten al duzu? Kirolzalea al zara, oro har?Bai. Futbola, tenisa edota eskubaloia ere gustatzen zaizkit ikusteko; telebistan ikusteko edozein kirol, egia esan. Praktikatzeko aukera dudanean, berriz, gustatzen


zait padelean aritzea edo antxintxika egitea. Saski-baloia tartean bada, ordea, horrekin gelditzen naiz.Goi mailako kirolaria zara, Espainiako bigarren mailako talde batean jokatzen duzu, baina ez zara saskibaloian jokatzetik bizi. Zer adierazten dizu horrek?Gure mailan badago saskibaloitik bizi den jendea, baina momentu honetan eta gure kasuan, uste dut oso zaila dela. Gurasoekin-eta bizi baldin bazara, mantentzeko adina izan dezakezu, pasatu ditzakezu denboraldi batzuk horrela, baina bestela, zaila ikusten dut. Lanarekin bateratu beharra daukagu une hauetan. Hala ere, gu ezin gara kexatu. Iruditzen zait Iraurgik, gure klubak, gugan sinetsi duela eta laguntza aipagarria ematen ari zaigula alde horretatik. Argi dago ideala izango litzatekeela, gizonezkoak hortik bizi diren moduan, emakumeok ere aukera hori izatea. Baina pertsonalki, egia esan behar bada, ezin naiz kexatu.Inoiz izan al duzu eskaintzarik, kanpora irten eta kirolari profesional gisara aritzeko?Gaur egun, jokalarien agente edo ordezkari lanetan dabilen jende askok sare sozialak erabiltzen ditu jokalariokin harremanetan jartzeko. Horrela, noizean behin bidaltzen dizute mezuren bat. Niretzat, ordea, zaila da etxean baino hobeto egotea. Hemen egoteak eskaintzen dit saskibaloian jokatzeko aukera, eta gainera, lanean jarraitzekoa. Beste herrialde bat eta beste dinamika bat ezagutzeko gogo puntu hori ere hor dago, baina ez zait aukera seriorik tokatu, eta hemengoarekin konforme eta gustura nago.Saskibaloi jokalaria eta irakaslea zara. Bi bide horiek hartu izan ez bazenitu, zertan irudikatzen duzu zeure burua?Betidanik gustatu izan zait fisioterapia. Garai hartan, eta orain ere bai, nahikoa nota altua eskatzen zuten fisioterapia ikasketak egin ahal izateko, eta nire garaian, gainera, kanpora joan behar izaten zenuen ikastera. Beraz, arlo hori alde batera utzi nuen. Baina oso polita iruditzen zait fisioterapeuta lana, eta psikologia ere bai. Ez dut baztertzen azken arlo horretako ikasketak egitea, egunen batean; nire lanbidearekin zerikusi zuzena dauka, gainera.Sare sozialak asko erabiltzen al dituzu?Batez ere Instagramen eta Twitterren ibiltzen naiz. Orain, etxetik irten ezinda gauden honetan, egia da denbora asko pasatzen dugula sakelako telefonoarekin, baina nazkatzen hasia ere banago sare sozialen kontuarekin, gero eta gutxiago ari naiz sartzen.Zure bi lanbideek uzten dizuten denbora librean, zer egitea gustatzen zaizu? Zer zaletasun dituzu?Saskibaloiko denboraldia hasteko desiratzen egoten naiz, baina azkenerako, bukatzeko gogo puntu hori ere

"KIROLA TXIKI-TXIKITATIK GUSTATU IZAN ZAIT ETA BETI IBILTZEN NINTZEN SALTSAN"

"EZ DUT IRUDIKATZEN JOKATZEARI UZTEKO ERABAKIA HARTUKO DUDAN EGUN HORI"

"HERRIKO FESTAK GUSTATZEN ZAIZKIT, AZKOITIAR PETO-PETOA NAIZ ALDE HORRETATIK"

INTZA LIZARAZU BESTALDETIK


BESTALDETIK INTZA LIZARAZU

izaten dut, denbora libre pixka bat gehiago edukitzeko. Bidaiatzea gustatzen zait. Taldean atzerritarrak edukitzen ditugunez, saiatzen naiz haien herrialdeetara bidaiak antolatzen.Bidaia agentzia eskura izaten duzu, beraz.Lagun onak egiten badituzu, horrelako abantailak ere izaten dituzu, bai, lagunei bisita eginez bidaiatzeko.Egin dituzun bidaien artean, ba al dago bereziki gustatu zitzaizun bakarren bat?Eslovenia bisitatzeko aukera izan nuen. Taldekide bat hangoa zen, joatera gonbidatu gintuen eta ez nuen zalantzarik egin. Beste taldekide batekin joan nintzen Esloveniara, eta bertakoa zen taldekidearen etxean egin genuen astebete. Espero nuena baino are hobea izan zen bidaia hura. Ez nuen espero Eslovenia hain polita izango zenik, egundokoa iruditu zitzaidan. Lakuak, mendiak… ikusgarriak dira, oso-oso polita da herrialdea; bidaia oso gomendagarria.Eta egiteko duzun bidaiaren bat? Gustura ezagutuko zenukeen tokiren bat?New York. Oraindik ez dut hura ezagutzeko aukerarik izan, eta oraintxe joateko asmotan nengoen, hain justu. Ez genuen ezer hartuta, baina sanprudentzioetan lanetik astebete jai izango nuela baliatuta, taldekide ohi bat eta biok hara joateko asmotan genbiltzan. Azkenean, ordea, egoera hau dela-eta ezinezkoa izan zaigu. Eskerrak ez geneukala ezer lotuta, behintzat.Bidaiatzea berriro posible izango den eguna iristen denean, hori izango al da zure aukera, New York?Ba ez dakit zer esan. Gustatuko litzaidake New Yorketik hastea, adibidez.Festazalea al zara?Herriko festak gustatzen zaizkit, bai, azkoitiar peto-petoa naiz alde horretatik. Denboraldia martxan dela ez dugu festarako aukera handirik izaten. Etxean

jokatzea egokitzen zaigunean, normalean igande goizetan jokatzen dugu; eta kanpoan jokatzen dugunean, bidaiak luzeak izaten dira, eta goizeko ordu txikietan ailegatzen gara etxera. Hortaz, batez ere andramaixetan gozatzen dut, sanandresek saskibaloiko sasoi betean harrapatzen gaituzte eta.Konfinamendu sasoi honetan balkoi festarik izaten al da bizi zaren auzoan?Ba ez. Zortziretan irteten gara txaloak jotzera, baina gainontzean jendea nahiko isilik dabil, egia esan.Azkoitiko beste txoko batzuetan egiten dituzten festak ikusteak inbidia ematen dizu edo nahiago duzu horrela, lasai?Danborrada egin zen unean, gure inguruan ez zen mugimendu handirik izan, baina entzuten zen etxetik gertu sortu zen giroa. Igande eguerdietan balkoietara ateratzen dituzten bozgorailu batzuen soinuak ere iristen dira. Eta bai, gustatuko litzaidake gurean ere horrelako zerbait sortzea, ordu erdiz edo ordubetez.Etxeko itxialdian zaudela, zer da kalean lehen egiten zenuenetik gehien faltan sumatzen duzuna? Zer da konfinamendua bukatutakoan egingo zenukeen lehen gauza?Denboraldiaren barruko errutinan harrapatu gaitu koronabirusaren larrialdi egoerak, eta beraz, ez neukan denbora asko sobera. Baina orain, egunero ari naiz gauza bera esaten: eskatzen dudan bakarra da etxe aurreko bankuan esertzea eta pipak jaten egotea hortxe, lagunekin. Orain dela aste batzuk txorakeria bat izango zatekeen, baina orain sekulakoa iruditzen zait. Kalera irtetea, lagun giroan trago batzuk hartzea eta lasai-lasai egotea. Orain ari gara konturatzen, lehen agian horrenbesteko baliorik ematen ez genien gauzek zenbat balio duten benetan: banku batean esertzea eta pipak jatea, lagunekin egotea…


K asualitatez aurkeztu zen Jose Luis Garate suhiltzaileen lan deialdi batera; 90eko hamakardaren aurreneko urteak ziren. Garai hartan, Iñaki Alberdi azpeitiarraren enpresan ari zen lanean, eraikuntzako lanak egiten.

“Lehengusu batek esan zidan suhiltzaileen lan deialdia egitekoa zela Gipuzkoako Foru Aldundia, eta zergatik ez nintzen aurkeztuko. ‘Ni suhiltzaile?’ izan zen nire lehen pentsamendua. Izan ere, suhiltzaileei buruz mutil koskorretatik honako irudia nuen buruan: Ibaiondoko zubian, haiek katxarro zahar bat arrankatu ezinda, eta elkarri errietan… Azkoitian suhiltzaile boluntarioak ziren orduan, udal langileak. Pertzepzio nahastua neukan suhiltzaileez”.

Hala ere, lehengusuaren proposamenari heldu eta lan deialdira aurkeztu zen Garate, “galtzeko ezer ez” zeukala eta. 36 suhiltzaile lanpostutarako deialdira mila lagun inguru aurkeztu ziren. Hainbat proba –orokorra, fisikoa, geografikoa, medikoa eta lanbideari lotutakoa, besteak beste– gaindituta, 31. egin eta suhiltzaile postua lortu zuen Garatek. Ez zortez bakarrik, “ahalegina eginda” eta proba guztiak gainditzeko “gaitasuna” erakutsi zuelako lortu zuen lanpostua.

1994. urtean hasi zen suhiltzaile Garate, Ordiziako suhiltzaile etxean: “Zerbitzu berri samarra zen Gipuzkoan, bi suhiltzaile etxe besterik ez zeuden lurraldean. Orduan ireki zituzten beste hiru etxe: Tolosakoa, Zarauzkoa eta Ordiziakoa”. Sei urtez jardun zuen Ordizian. Han ari zela, Azpeitiko suhiltzaile etxe berrirako sarjentu posturako lan deialdira aurkeztu zen, baita postua eskuratu ere. Ordutik, lan horretan ari da. Azpeitian Urolako suhiltzaile etxea 2000. urtean ireki zuten, eta 2001ean inauguratu.

Azpeitiko suhiltzaile etxean bi arduradun edo sarjentu daude, horietako bat da Garate. Askotarikoak ditu ardurak eta egitekoak: “Suhiltzale etxearen kudeaketa administratiboa, pertsonal arloari dagozkion kontuak eta erreminten eta materialaren kontrola dira sarjentuaren egitekoetako batzuk. Donostian gure gainetik dauden buruekin zubi lana egiten dugu guk”. Lan egutegiaren erdia zeregin horietaratako du sarjentu gisa, eta beste erdia, berriz, 24 orduko txandetarako, guardia lanetarako, alegia. Guardiako txandan lau suhiltzaile etxetako ardura izaten du sarjentuak: “Azpeitikoarenaz gainera, Zarauzkoaren, Eibarkoaren eta Oñatikoaren ardura izaten dut”.

"Suhiltzailearenaoso esker oneko lanbidea da"Jose Luis Garate, Urolako suhiltzaile etxeko sarjentua

Urolako suhiltzaile etxeko sarjentua da Jose Luis Garate (Azkoitia, 1966). Gipuzkoako suhiltzaileen zerbitzuak azken urteetan izan dituen aldaketekin lan segurtasunean irabazi dutela dio azkoitiarrak.Testua eta argazkiak: Nerea Uranga. Marrazkia: Gorka Larrañaga.


ERRETRATUA


Beste lanbide eta sektore askok bezala, suhiltzaileen zerbitzuak ere aldaketa nabarmenak izan ditu azken urteotan. Zerbitzua profesionalizatu egin da, eta egin dituzten hainbat aldarrikapenen ondorioz, txanda bakoitzeko lantaldeak handiagoak izatea lortu dute. Txanda bakoitzean bi suhiltzaile aritzen zireneko garaiak ezagututakoa da Garate; Ordizian hala jarduten zuten: “Suteren bat gertatzen zenean, hirugarren lagun bat etorri zain egon behar izaten genuen suhiltzaile etxetik irteteko. Boluntarioak azkar etortzen ziren, eta haietakoren bat etorri orduko irteten ginen esku hartzera. Errepideetako istripuen kasuan, ordea, ahal zen azkarrena joan behar izaten genuen, eta txandako biak joaten ginen. Etzegarateko errepidea artean zabaldu gabe zegoen, eta istripu oso latzak ikusi genituen han: kamioi azpira sartutako autoak eta”. Orain, ordea, suhiltzaile etxeetan txanda bakoitzean bost lagun egoten dira: “Txandako kabo bat egoten da, lau suhiltzailerekin. Eta, sarjentuari guardiako txanda egokitzen zaionean, sei laguneko taldea aritzen da. Beraz, edozein esku hartzeri erantzuteko, lantalde polita gaude. Alde horretatik, guk segurtasun gehiagorekin lan egiteko asko irabazi dugu”.

Gainera, azken urteetan, areagotu egin da suhiltzaileen etxeen arteko elkarlana eta koordinazioa esku hartzeetarako. “Lehen suhiltzaile etxe bakoitza mundu bat zen. Orain, baina, esku hartzeetan koordinazioa automatikoki jartzen da martxan. Esaterako, herriko sute baten kasuan, bat-batean bi suhiltzaile etxe jartzen dira martxan. Esku hartzeari hasiera gertuenekoak ematen dio, eta minutu gutxi batzuk barru, beste suhiltzaile etxe batekoen laguntza izaten du”.

Antolaketarekin batera, aurrerapen teknologikoak ere hainbat abantaila ekarri dizkio suhiltzaileen

jardunari, bai lanerako erreminta hobeak dituztelako, baita esku hartzeen tokietara azkarrago joateko bideak ireki dizkielako ere. “Uraren motoponpak, esku erremintak… hobeak ditugu. Arnasa hartzeko ditugun baliabideak eta suteetan jarduteko kamera termikoak ere hobeak dira; lehen, askotan, itsumustuan jardun behar izaten genuen ke artean. Koordinazio zentroarekin harremanetarako ordenagailuak eta tabletak ditugu, eta era horretan, esku hartu behar dugun tokiaren kokapena eta egin beharreko ibilbidea aurretik jakiten ditugu”. Baliabide horiekin guztiekin laneko segurtasunean asko irabazi dute: “Arriskua hartu behar denean hartzen da, baina lanerako lagungarri asko dauzkagu, eta zenbateraino arriskatu pentsatzeko aukera ematen digute horiek: pertsonarik ba al dagoen arriskuan ikusteko, kalteak materialak bakarrik izan daitezkeen...”.

Suteak itzaltzea baino, bestelako lanak gehiago dituzte suhiltzaileek egun: “Suteak esku hartzeen erdia baino gutxiago direla esango nuke”. Zorionez,

• Jaiotza urtea: 1966• Ikasketak: batxilergoa.• Lanbidea: suhiltzailea.• Suhiltzailea ez banintz… Ez naiz geldirik

egotekoa, eta nonbait aterako nuen bizimodua.

• Lanetik ateratzean gogoko dut… Ugarte Goikoa baserrira joatea; hura da nire ihesbidea.

Jose Luis Garate


garai batetik trafiko istripuak asko gutxitu dira, “baina hor jarraitzen dute orain ere”. Esku hartze teknikoak ere maiz izaten dituzte: “Teilaturen batetik zerbait erortzear dela eta hura lotzera joan beharra; etxean bakarrik bizi den adinekoren bat lurrera erori eta ezin jaikita dagoelako hari laguntzea…”. Horiez gainera, mendiko erreskateetan ere aritzen dira, batik bat, uda aldean.

Esku hartzeetarako aurrez prestatzeko lanak ere sarri egiten dituzte suhiltzaileek: uraren-harguneak aurreikustea, baserrietako trackak egitea, lur azpiko garajeetako baldintzak ikuskatzea, altuera handiko etxebizitzetan eskailerekin-eta probak egitea… Lan horiek egitea garrantzitsua iruditzen zaio Garateri: “Prebentzio lanak dira, eta datu asko biltzen ditugu.

Tokiak ezagutzeak hara joatea egokitzen denean ezjakinean ez aritzeko bidea ematen dizu. Esaterako, pinturak-eta ekoizten dituzten Irurena eta Bernardo Ezenarro enpresetan izan ginen, eta batean zein bestean arrisku handieneko guneak non dauden ikusi ahal izan genuen”.

Askotariko esku hartzeetan parte hartu du Garatek, eta arrazoi askogatik jasotzen dituzte suhiltzaileek deiak: “Katu bat zuhaitz batetik ez dela jaisten, eta handik jaisten laguntzera joandako suhiltzaileen kasuak ezagutzen ditut. Tipikoa da hori”. Horrelakoak bai, baina auto istripu gogorretan esku hartu beharra ere ezagutu du, baita istripua izandakoa ezaguna izatea ere. “Ordizian lan egin nueneko oroitzapen gogorrak dauzkat, baina han lanean nengoenean, ez nuen ezagunen bat egokituko zitzaidanik inoiz espero. Azpeitira lanera etorri nintzenean, ordea, hemen kasuren batean ezagunen bat egokituko zitzaidala pentsatzen nuen. Behin, Azpeititik Zestoarako bidean, gure ezkontzara etorritako batek istripua izan zuen eta hil egin zen. Kasu hartan, geuk esku hartu behar izan genuen, eta hildakoaren familiari neuk eman nion abisua”, azaldu du azkoitiarrak. Horregatik guztiagatik, suhiltzaile batek fisikoki bezainbeste mentalki prestatuta egon behar duela uste du Garatek.

Suhiltzaile gisa 25 urte egin ditu Garatek, eta gustura dago bere ogibidearekin. Urteen poderioz eta bidean ikasten joan den guztiarekin pozik dago. “Egiten dugun lanaz esker on asko jasotzen dugu jendearengandik, salbuespenak salbuespen. Suhiltzailearena oso esker oneko lanbidea da”, dio. Garbi du, ordea: “Ez gara superheroiak”.

JOSE LUIS GARATE ERRETRATUA


PLAZAN BAZAN

Soluzioak ikusteko: www.plazanbazan.eus/


PLAZAN BAZAN


PUBLIZITATEA

JARRI HEMEN ZURE IRAGARKIA!

Loiolako Inazio hiribidea 26 • 20730 AzpeitiaTel.: 943 15 12 46 • [email protected]

www.azpeitikoikastola.eusikasberri koop.e.

on-line eskabidea2020ko maiatzaren 4tik 21*era

ikastetxean eskabidea2020ko maiatzaren 11*tik 22*ra

* OSASUN-AGINTARIEN ORIENTABIDEEN ETA BALIZKO ALARMA-EGOERA LUZATZEAK EZAR LEZAKEENAREN ARABERA.

batxilergoaaurrematrikulazioa 2020-2021


Txetxu Urteaga,deportazioaren biktima

TESTUA: AITZIBER ARZALLUS ARGAZKIAK: ASIER ALTUNA "LAPATZA"

Apirilaren 2an, Venezuelatik iritsi zen berria: Jesus Ricardo Urteaga Txetxu euskal deportatua hil zen, gaixotasun baten ondorioz. Urteaga Bilbon sortu zen, 1958an, baina urte erdi bat zuenean Azkoitira etorri zen bizitzera haren familia; lau anai-arrebetan zaharrena zen hura. Haren heriotzak ustekabean harrapatu zituen azkoitiar asko. Batzuk, gazteenak, ez zekitelako herritar bat Venezuelan deportatuta zegoenik ere; beste batzuk, aspaldian ez zutelako haren berririk. Kepa Garmendiaren (Azkoitia, 1957) hitzetan, “normala da, urte asko direlako herritik alde egin zuela”. 20 urterekin ihes egin zuen eta 62 urterekin hil da. 42 urte egin ditu erbestean; horietatik 36, Venezuelan, deportatuta. “Haren argazkia taberna batzuetan egoten zen, eta interesa dutenek badakite zeintzuk diren kanpoan daudenak eta gutxi gorabehera zer egoeratan dauden, baina harritu ere ez nau egiten askok haren berririk ez izateak”, jarraitu

du Garmendiak. “60 urtetik gorakoek bai, horiek jakingo dute zein zen, zer egin zituen eta zeintzuk diren haren familiakoak eta lagunak”. Horietako bat da bera.

Urteagak eta Garmendiak gazteak zirela ezagutu zuten elkar, 16-17 bat urte zituztela. Ezziren kuadrilla berekoak, baina lagunarte bera zuten biek. “Lana ere alboan egiten genuen;hura Muruan tornulari jarduten zen, eta ni ondoko tailerrean aritzen nintzen. Giro bereanmugitzen ginen biok eta bolada batean dezenteko harremana izan genuen”. Mutil “jatorra etaoso argia” zela dio, lagunarte ona zuela eta jendearekin ondo konpontzen zela. Hala gogoratzen du Luxiano Aranbarrik (Azkoitia, 1953) ere. “Kalean ezagutu ginen; nik 23 bat urte izango nituen orduan eta Txetxuk bost gutxiago.

Gogoan dut oso mutil bizia zela eta jendearekin harreman ona zuela. Herrian ezaguna zen”.

Orduko kaleko giroa aipatu dute biek. “Franko bizi zen artean, eta kalean mugimendu handia zegoen, alde batekoa eta bestekoa”, esan du Aranbarrik. Gazte mugimenduak zuen indarra nabarmendu du Garmendiak. “Talde asko zeuden eta LAB sindikatua ere orduan sortu zuten. Uste dut haren inguruan ibili zela Txetxu”. Greba eta manifestazio ugari izaten zela adierazi dute biek, eta haietan parte hartzen zutela. Garmendia: “Frankoren kontrako pintaketak egiteko-eta elkartzen ginen, eta baita propaganda egiteko eta banatzeko ere. Gauza horiek legez kanpokoak ziren garai hartan, baina beti zegoen zerbait egiteko. Era horretako kontuetan elkarrekin ibiltzen ginen, gu biok eta beste jende mordo bat ere bai”. Gaztetatik militatzen

Gaztetatik hasi zen militatzen Urteaga eta, besteak beste, zentral nuklearraren aurkako mugimenduetan hartu zuen parte. ETApm-n ibili zen, gero KAA Komando Autonomo

EPAIKETARIK EGIN GABE, BIZITZA GUZTIRAKO ZIGORRA JARRI ZIOTEN


AKORDATZEN?

Antikapitalistetan, eta hango kidea zela, 1979an, sasira jo zuen, Aranbarrirekin batera. “Herritik batera alde egin genuen Endaizpe-k, Txetxuk eta hirurok. Endaizpe eta biok bateraetorri ginen Ipar Euskal Herrira eta handik gutxira etorri zen Txetxu. Hemen elkartu ginen bi edo hiru aldiz, baina gogoan dut hemendik ere berehala alde egin zuela, Baionara-edo, eta gero bakoitzak bere bidea hartu genuen, geure bizia egin genuen, eta harrezkero ez nuen harekin egoteko aukerarik izan”. Handik pare bat urtera bide bera hartu behar izan zuen Garmendiak ere.

Hark ere ez zuen berriz Urteaga ikusi; bai, ordea, Antton Agirrek (Azpeitia, 1959). “Nik hura ezagutu nuen Iparraldera etorri

nintzenean, 1981ean edo. Ordurako hemen bizi zen hura,Hendaian, Pasaian hil zuten Pelitxo azpeitiarrarekin batera. Tarteka txikiteora-eta elkarrekinirteten ginen eta oso mutil alaia zen”. Gogoan du neska lagunarekin ere orduantxe hasi zela. “Hasi berriak ziren, eta gurekin ere irteten ziren arren, biak ibiltzen ziren gehiago”. Urtehartan atxilotu egin zuten Urteaga, Espainiako Gobernuaren estradizio eskaera bat zela eta, baina Parisek ez zuen Espainiaratu.

Agirrek eta Urteagak Hendaian bizi ziren bitartean izan zuten harremana, “urtebeteren batean-edo”. Gero, 1982an edo 1983an, Bordelera (Frantzia) joan zen Agirre. “Harrezkero ez nuen ikusi

eta haren berri ere gutxi jakin dut. Galdetzen nuen, baina inork ez zekien gauza handirik”. 1984ko martxoan berriro atzeman zuten Urteaga, eta espetxeratu egin zuten; handik bi hilabetera, Venezuelara deportatu zuten. Frantziako Poliziak lagundu zionCaracaseko aireporturaino eta han Venezuelaren esku utzi zuen. Epaiketarik egin gabe,bizitza guztirako zigorra jarri zioten horrela, ezingo baitzuen berriz etxera bueltatu.

Tratua honakoa zen: Venezuelak Euskal Herriko militanteak hartuko zituen, eta trukean, Espainiak babes ekonomikoa emango zion herrialde horri. Garai hartan Carlos Andres Perez zen Venezuelako gobernuburua eta


Felipe Gonzalez Espainiakoa. Venezuelarekin egindako akordio bera beste hainbat herrialderekin ere egin zuen Espainiak. Ondorioz, 1970eko hamarkadaz geroztik, 74 euskal herritar izan dira Afrika eta Amerikako herrialdeetan deportaziora kondenatuak. Horietako bat zen Urteaga. Garai zailak

Garai hartan, Venezuelako giroa ez zen batere atsegina. Krisi politiko, ekonomiko eta sozialean barneratuta zegoen herrialdea eta Caracazo esaten zaion sarraskia izan zen krisi horren ondorioa,

1989ko otsailaren 27an hasi eta martxoko hainbat egunez orduko gobernuak egin zuen indar erakustaldia. Militarrek 267 lagun hil zituzten, bertsio ofizialaren arabera, eta datu ez ofizialetan 3.000 hildako inguru agertzen dira. Hori bertatik bertara bizitzea egokitu zitzaion Urteagari.

Iraultza Bolivartarraren garaipenak beste garai bati hasiera eman zion Venezuelan, eta harekin, Urteagak ere urte lasaiagoak pasatzeko aukera izan zuen, herrigintzan aritzekoa. Baina, harrezkero haren inguruko berri gutxi izan dute haren

gaztetako lagunek, Aranbarrik hala dio: “Nik ondo ezagutzen dudana da bere bikote izandakoa, Hendaiako Pausukoa, eta baita haren ama ere.Dakidana da umeak Venezuelan izan zituztela, oker ez banago, seme-alabak”.

Ordutik urte asko pasatu dira, eta Venezuelatik iritsitako azken berriak ez dira onak izan. Aranbarriri esan diotenaren arabera, iaz “dezenteko” istripua izan zuen motorrean, etaospitalean egon behar izan zuen egun batzuez. “Etxera bidali omen zuten, baina handik hamar bat egunera edo, gaizki sentitzen zela eta, berriz ospitalera eraman


TXETXU URTEAGA, DEPORTAZIOAREN BIKTIMA AKORDATZEN?

omen zuten, eta orduan diagnostikatu omen zioten minbizia”. Urte honen hasieran izan zen hori. Garunean oso garatuta zeuzkan tumore batzuk atzeman zizkioten, eta horien ondorioz hil zen apirilaren 2an.Haren heriotzaren berria “penaz” hartu dutela aitortu dute hirurek. Garmendiak hil bezperan jakin zuen ospitalean “larri” zegoela, eta hurrengo egunean esan zioten hil zela. “Kolpea hartu nuen. Mutil ona zen eta bizimodu hori eman behar izan zuen, garaiko egoerak bultzatuta”. Agirrek ere “belarrondokoa” hartu zuen haren argazkia egunkarietan ikusi zuenean. “Nik lehengo Txetxu nuen gogoan, mutil guapoa, alaia, txima luzearekin... Argazkia ikusi nuenean, begiratua berea zen, baina oso aldatuta ikusi nuen”.

Txetxu, Garmendia, Aranbarri eta Agirreren belaunaldia, asko borrokatu duen belaunaldiada. “Beste garai batzuk ziren eta orduko egoerak bultzatu gintuen erabaki hori eta bide horihartzera, eta asko izan ginen”, adierazi du Garmendiak. “Orduan elkarrekin ibiltzen ginen lagunetako asko ihesean ibilitakoak eta barruan egondakoak gara, eta beste asko bidean gelditu dira: Peru Iparraldean hil zuten buruan tiroa jota; Txipi Mexikon hil zuten...”. Eurek ere badakite zer diren ihesean ibiltzea, kartzela eta deportazioa. Egun, Garmendia Azkoitian bizi da, bereak pasatuta, eta Aranbarri eta Agirre

Iparraldean bizi dira, Ziburun eta Azkainen, hurrenez hurren. Etxera itzultzeko deia

Ipar Euskal Herrian iheslari politikoek gatazkaren konponbidean eragile aktibo izateko borondatea adierazi zuten 2013ko ekainaren 16an, Miarritzeko Irati gelan egin zuten agerraldian.Ordutik, hainbat izan dira erbestetik Euskal Herrira itzuli diren iheslari etadeportatuak, baina ez denak. Kolektibo horrek emandako datuen arabera, oraindik orain, 70 bat iheslari eta zortzi deportatu daude. Urteagaren heriotzaren ondorioz, euskal deportatu bat dago Venezuelan; Kuban hiru daude; eta Cabo Verden, lau. Deportazioan, Urteaga ere kontatuta, hamabi euskal herritar hil dira. “Nik ez dakit Txetxu zergatik ez zen itzuliko, baina neurri batean ulertzen dut han gelditu izana ere”, esan du Aranbarrik. “Horrenbeste denboran han bizita, bertako eginda egongo zen. Kontuan izan 20 urte zituela herritik alde egin zuenean eta harrezkero 40 urte baino gehiago pasatu direla. Guri hori gertatzen zaigu, horrenbeste urte eta gero, orain Azkoitira joanez gero, hor ia hutsetik hasi beharko genukeela. Anai-arrebek eta lagunek bakoitzak beren bizitzak dituzte, eta guk, berriz, hemen daukagu gurea; familia, lagunak, seme-alabak, lana... Beraz, bakoitzak ikusi behar du zein den bere

egoera, baina ez da erraza berriz jaioterrira itzultzeko erabakia hartzea ere”.

Hori ulergarria iruditzen zaio Asier Altuna Lapatza-ri (Azkoitia, 1974), baina haren ustetan, “militante batek sekula ez du galtzen herrimina, eta bene-benetan galdetuz gero, gehientsuenak itzuliko lirateke etxera”. Altunaren esanetan, Miarritzeko adierazpena egin zutenean, bide horretatik zihoan iheslari, deportatu eta erbesteratuen kolektiboarenhausnarketa ere. “Adierazi zuten gatazka konpontzeko eta bakea eraikitzeko prozesuan, euren ekarpenik onena izango litzatekeela sumario guztiak itxita dituzten eta herriratzeko aukera duten guztiak etxera itzultzea, horrek, modu batean, azken hamar urteetan geldirik dagoen presoen auzia mahai gainean jarriko lukeelako”.

Altunaren arabera, “gatazka bat konpontzeko eta bakea eraikitzeko, ezinbestekoa da gatazkaren ondorio eta biktima guztiak mahai gainean jartzea, eta bada horretarako garaia. Hamar urte baino gehiago diraestrategia aldaketa egin eta erakundeak behin betiko su-etena eman zuela, bi urte diraerakundea desagertu zela, eta arazoak oraindik hor jarraitzen du. Presoak eta iheslariak ereetxean nahi ditugu, eta gatazka behin betiko ixteko bide horretan, herritarren parte hartzea ezinbestekoa dugu”.


Ilun eta isilik

Koronabirusak eragindako konfinamendu agindua martxan dela, Azkoitia nola dagoen erakusten duten aireko eta lurreko irudiak hartu ditu Alex Berasategi argazkilariak. Ezohiko egoera honek ezohiko irudiak utzi ditu gurean; halaxe egon da herria, jendea pixkanaka irteten hasi den arte, ilun eta isilik.Argazkiak: Alex Berasategi. Testuak: Andoni Elduaien Soraluze


KLIK!


AZKOITIA ITXIALDIAN KLIK!


KLIK! AZKOITIA ITXIALDIAN


MAXIXATZEN

ELKARREN BEHARRA DUGU!Alarma egoera hasi zenetik, egoerara moldatu behar izan dugu gure jarduna,

baina erantzuna izugarria izan da.

maxixatzen.eus-en trafikoa %80,91 igo da!

Zuek ahalbidetzen duzue gure jarduna tokikoa, anitza, euskarazkoa eta profesionala izatea.Eta horrela jarraitzeko, zuen sostengua ezinbestekoa dugu.

Egin zaitez [email protected] edo webguneko formularioa bete eta bidali.


KULTURA

Asteaketa orrialdeak

TESTUA: IRENE ELORZA GEREÑO

Askatasunik gabeko lehendabiziko astean, denbora soberan nuela sentitzen nuen garai hartan, arratsaldeetan patxadaz irakurtzeari ekin nion. Siestak harrapatzen ninduen artean, atzeratutako irakurketak egunean jartzen hasi nintzen. Karmele Jaioren Aitaren etxea izan zen aukeratutako lehena; Gostinek maileguan aspaldi utzitako Abecedario (Czeslaw Milosz) izeneko lanarekin tartekatzen joan nintzen, itxialdia bukatzerako liburua bueltatuko niola konbentzituta.

Sostenipeko bigarren astea iritsi zen, eta Feminismoa denon kontua da (Bell Hooks) saiakeraren lerro artean ibili nintzen. Amets arraroak hasi zireneko astea izan zen hura, ohera perezaz (beldurrez?) bezala sartzen nintzenekoa. Joseba Sarrionandiak sortutako Habanako gaukariak lagundu zidan orduan, Bizitzea ez al da arriskutsua? galderari erantzuna emateko ahaleginean.

Itsasoa ikusi gabe bizi izan nuen hirugarren astean, zerbait arinaren bila jo nuen Kindle abandonatura, eta Montalbanoren konpainia noblean abiatu nintzen El campo del alfarero (Andrea Camilleri) izeneko nobelan zehar. Miñan (Amets Arzallus Antia eta Ibrahima Balde) iritsi zen orduan nire etxealdira. Iltzatuta geratu zait buruan eta bihotzean.

Umeak bahitu genitueneko laugarren astean, Iñaki Egañak

bildutako Euskal Herriaren historia laburra letu nuen. Ordurako, apal batean ahaztutako liburu berde batek salbatu zuen sofak kaltetutako nire gerria. Estirándose (Bob eta Jean Anderson) hartu nuen, eta 112-113 orrialdeetan ataskatuta nabil ordutik, “Estiramientos de la parte inferior de la espalda”

delakoan, liburuaren bukaerara ezin iritsita.

Ditxosozko kurba apaltzen hasi garen azkenaldi honetan, berriz, Sapiens. De animales a dioses (Yuval Noah Harari) saiakera ari naiz aletzen gustura. Tamalez, bukaera ezagutzen dut eta ez da oso zoriontsua.


PUBLIZITATEA


EUSKARA

Bertsoa paperean

GAIA: ANIMO ETA EUTSI!Bertsolaria: Ugaitz Beristain Lopez de ZubiriaDoinua: Iparragirre abila dela

Itxialdiak astindu ditubaztar denak aldez alde,nere kantua dijoa gehienkaltetu direnen alde,artea, kulturgintza,eta ostalaritza,Gure gocoetan daude,ia olatua pasatzen daninor guztiz ito gabe.

Zuei helarazi nahi dizuetbabesa eta epela,Gure barruak eskatzen dunasentitu dezazuela,jatetxeak tarteko,antzoki ta areto,eta tabernak bestela,hemendik irten ta betetzeko,desio biziz gaudela.

O dola berritzea komeni dela entzun izan dut askotan. Hala, orain dela

urte mordoxka bat zerbait erabaki nuen horren inguruan. Udaberria zen, eta uda hasi orduko dieta aldatu egingo nuen, sei hilabetez. Ekain bukaeran hasi eta abendu bukaeran bukatuko nuen jateko ohiturak hankaz gora jarriko zizkidan erregimena.

Erabakiaren jarraibide guztiak makrobiotika gidari baten kontsultan jaso nituen. Gibela zikinduta neukala esan zidan, hobe nuela baztertzea haragia, arraina, ohiko ogia, esnea, esnekiak, alkoholdun edariak, kafea, piper berdeak, porruak eta beste jaki-edari ugari. Horien ordez, kontsumi nitzakeen barazki jakin batzuk, zerealak, lekaleak, sojarekin egindako saltsa eta edari batzuk, zenbait infusio… ekologikoak betiere. Majo murriztu zitzaidan nire kontsumo esparrua.

Uda iritsita, gogotsu ekin nion neuk neure buruari botatako desafioari. Denda txikietan erosten nituen beharrezko produktu guztiak; ontzi eta zorroetako salgaien artean kanpokoak ziren asko, gainerakoak bertakoak, ahalik eta hurbilenekoak. Lehenengo pauso haietan konturatu nintzen gertu nenbilela garai batean gure inguruko etxeetan ahoratzen zuten dieta hartatik: barazkiak, lekariak eta zerealak, haragia eta arraina oso noizean behin.

Emaitzak berehalakoak izan ziren: jan-edanak mugatu orduko, bizi indarra areagotu zitzaidan, nekea gutxitu, energia biderkatu. Hala ere, erabakiak bazituen beste hainbat eskakizun, batere gustagarriak ez zitzaizkidanak. Lagunartean eta harremanetan oro har, urte erdiz nire janari-ontziekin ibili behar izan nuen etxez kanpoko otordu bakoitzean.

Ordurako ez zitzaidan askorik axola artaldean ardi beltza izateak, eta ohitu egin nintzen besteek kafea eskatzen zutenean tea eskatzen. Bere gordinean, esperientzia hark bizi-printza berriak erakutsi zizkidan; era askotara bizi naiteke, gauza askok ematen digute jaten, bizia ikusteko mila modu daude. Esatea erraza da, biziaz ikastea gehixeago kostatzen da, baina, egiaztatu dudanez, ederragoa da.

Egiaztatzen hasita, orain bizitzea egokitu zaigun itxialdian ahalmen asko aurki ditzakegu gure baitan. Neuk egiaztatua dut, esate baterako, gorputza jan-edanak adina elikatzen duela gogoa arteak; buru-bihotzen osasunean egundoko eragina du artisten lanarekin gozatzeak. Kulturgileen arloan ere, tokian tokiko salgaia kontsumitzea da onena, hemen euskarazkoa; ardatz horretan, kultura dieta kanpoko osagaiekin goza daiteke.

Euskarazko kultura eskaintza kontsumitu, ez zaradamutuko.

Tokian tokiko kontsumoa

AITOR ARRUTI REZABAL


PUBLIZITATEA


zuekin betiorain inoiz baino gertuago

608 31 30 47BEHAR BEHARREZKO ETXETRESNAK ETXERAINO

KONFINAMENDUA AUZOA ARNAS...egiten ditugu lankideok lanak banatzeko. Eta finean horixe da telelana,...

Documents

Transcript of KONFINAMENDUA AUZOA ARNAS...egiten ditugu lankideok lanak banatzeko. Eta finean horixe da telelana,...