KIROLEAN BERDINTASUNA BULTZATZEA IGORREKO … 2012 TXOSTENA_.pdfGenero Indarkerian eta Emakumeen...

Genero Indarkerian eta

Emakumeen Jabekuntzan adituak

Lehendakari Aguirre, 11, 1ª Planta desp. 4-5 48014 BILBAO Tel. 944057379

[email protected]

1

1

KIROLEAN BERDINTASUNA BULTZATZEA

IGORREKO UDALEKO

2012KO PLAN OPERATIBOA

TXOSTENA




[email protected]

2

2

Honako ikerketa-taldeak egindako lana:

Piedad Dorado

Irati Arrillaga

Norma Vázquez




[email protected]

3

3

AURKIBIDEA

I. MARKO TEORIKOA……………………………………………………………………………………….6

II. HELBURUAK……………………………………………………………………………………………….20

III. METODOLOGIA…………………………………………………………………………………………..20

IV. EMAITZAK……………………………………………………………………………………………………21

IV.1. Udal kiroldegiaren erabileraren analisia………………………………………21

IV.1.1 Zenbait datu………………………………………………………………………….21

IV.1.2 Udal kiroldegiko erabiltzaileen iritziak………………………………….31

IV.1.3 Kiroldegiko politikari eta genero-berdintasunari buruzko

iritziak……………………………………………………………………………………………………..33

IV.1.4 Kirol-ekintzetan aritzeko arrazoiei buruzko iritziak……………….36

IV.1.5 Espazio sinbolikoa eta hizkuntzaren erabilera kiroldegian…….43

IV.2. Udalerriko Kirol-Elkarteetan Egindako Analisia…………………………….46

IV.2.1 Kirol –entitateen ordezkariei egindako elkarrizketetatik ateratako

datuak……………………………………………………………………………………………………..47

IV.2.2 Neska eta emakumezko kirolariei egindako elkarrizketetatik

ateratako

datuak……………………………………………………………………………………………………..59

IV.2.3 Kirol-Elkarteetako bazkideek betetako galdetegien

emaitzak………………………………………………………………………………………………….71

IV.2.4 Espazio sinbolikoa eta hizkuntzaren erabileraren analisia…….96

V. ONDORIOZTAPENAK……………………………………………………………………………………..98




[email protected]

4

4

V.1. Kiroldegiari buruzkoak ....................……………………………………………99

V.2. Kirol-entitateei buruzkoak .................……………………………………….104

V.3. Aukera-berdintasunari dagokion populazioaren pertzepzioari

buruzkoak…………………………………….……………………………………………………….109

V.4. Igorreko Udaleko Berdintasun Saileko eta Kirol Saileko kudeaketari

buruzkoak .................………………………………………………………………………..113

VI. PROPOSAMENAK………………………………………………………………………………………..114

VI.1. Kirolaren arloko biztanleriari zuzendutako aukera berdintasunari buruzko

sentsibilizazio-lana………………………………………………………………………………..114

VI.2. Kiroldegiko instalazioak genero-berdintasunarekiko sentsibilizazioa

erakuts ditzaten proposamenak…………………………………………………………..115

VI.3. Igorreko Udaleko Berdintasun Sailerako proposamenak…………..117

VII. ERANSKINAK…………………………………………………………………………………………120

VII.1. Metodologia………………………………………………………………………………..120

VII.1.1 Biztanleria eta lagina…………………………………………………………..119

VII.1.2 Tresnak…………………………………………………………………………………121

VII.2. Ekintzak………………………………………………………………………………………124

VII.2.1 Udalerriko kirol-elkarteetako genero-profila osatzea………..124

VII.2.2 Kirolean berdintasuna sustatzeak duen garrantziaz kontzientzia

bultzatzeko asmoz, elkarteen genero-profila

sozializatzea.............................................................................127




[email protected]

5

5

VII.2.3 Udalek diru-laguntzak emateko erabiltzen dituen irizpideak

aztertzea bertan aukera berdintasunaren printzipioa 2013tik aurrera uztar

dezan……………………………………………………………………………………………………127

VII.2.4 Kiroldegiko instalazioak genero-perspektibatik

aztertzea………………………………………………………………………………………………127

VII.3. Kiroldegiko erabiltzaileentzako galdetegiak…………………………….129

VII.4. Bazkideentzako galdetegiak…………………………………………………….131

VIII. BIBLIOGRAFIA…………………………………………………………………………………….133




[email protected]

6

6

I. MARKO TEORIKOA

Sarrera

Pierre de Coubertinek joko olinpiko modernoak ezartzea erabaki zuenean, erabat

baztertu zuen emakumeen parte hartzea, emakumezkoen kirola desitxurosoa zela eta

errakuntzez josita zegoela uste baitzuen.

Urte askoan pentsatu izan dugu, historian zehar, kirola ez dela genero femeninorako

egokia. Frankismoaren sasoian, Sección Femenina zelakoak ere argudiatu zuen

emakumeentzako kirolik aproposena eta lagungarriena etxeko lanak zirela.

Urteen poderioz, mendebaldeko herrialdeetan emakumeek kirolean parte hartzea

baimendu egin da, baita bultzatu ere, batez ere gazteen kasuan. Dena dela, tradizioari

jarraituz, estetika, edertasuna eta adierazpen artistikoa bultzatzen duten kiroletan

nabarmendu izan dira emakumeak, hau da, femeninotzat jotzen ditugun esparruetan.

Bestalde, gizonezkoen kirolek maskulinitateari egozten dizkiegun ezaugarriak -indarra,

erresistentzia, gizontasuna eta agresibitatea- erakutsi behar dituztela uste dugu.

Lege batzuei esker, jendarteak onartu egin du emakumeak edozein arlotan, baita

kirolean ere, berdintasunean jarduteko eskubidea duela. Hala ere, berdintasun formala

da hori, egiazko genero-berdintasunik ez baitago kirolaren esparruan. Ez da harritzekoa,

gizon-emakumeek kirolean ekitatez jarduteko, horrenbeste oztopo aurkitzea. Izan ere,

heredatu ditugun aurreiritzi eta uste ugariek berdintasunaren aldeko legeak errealitatean

islatzea oztopatzen dute.

Nolanahi ere, jendartean gertatzen ari diren genero-berdintasunaren aldeko

aurrerapenek aldaketa-prozesuak bultzatu dituzte, eta entitate publikoek zein pribatuek




[email protected]

7

7

arazo honi aurre egiteko ekimenak ari dira sortarazten. Izan ere, gero eta errazagoa da

sexu-arrazoizko bazterkeria agerian geratzea, nekez onartu ahal baita, benetan

berdintasunezkoa den jendarte batean, giza eskubideak urratzea.

Igorreko Udalak sustatu duen ikerketa hau esfortzu horren barruan kokatzen da. Bertan

Igorre udalerriko kirol esparruekin eta berdintasunerako legeekin loturiko hainbat

aspekturen analisia jasotzen dugu, eta Igorreko Udaleko I Berdintasun Planak bultzatzen

du honen garapena.

Zalantzazko baieztapena: “Oztoporik ez dago, zeuk hala nahi baduzu”

Bada denbora iragarki bat ematen dutela telebistan: neska nerabe batek bere BMX

bizikletarekin kirola egiten duela esaten digu; hasieran zaila izan zela, mutilen kirola da

eta, baina egun batean horientzako lehiaketa batean sartu eta irabazle atera zela.

Geroago, txokolate-hautsa botatzen dio esneari eta bere lehiakideekin edaten du.

Segundo batzuetan geure burua saturatzen dute, produktuaren marka gogora dezagun,

eta irakaspena botatzen digute: “ Oztoporik ez dago, zeuk hala nahi baduzu”.

Neska asko identifika daitezke mezu horrekin, imitatu ahal duten emakumezko

erreferente bat eta saiatzeko arrazoiak dituztelako egiaztapena agertzen baitira.

Behingoagatik, eskerrak eman behar dizkiogu publizitateari, emakumeei buruzko

irudikapen ez estereotipatua emateagatik, genero-berdintasuna bultzatzen duen irudia,

hain zuzen. Jakin badakigu hori dena, hainbatentzat, desatsegina dela: ez dute

baloreetan hezteko beharrik ikusten, ezta aukera-berdintasuna eskubidea dela onartzen

ere.

Azter ditzagun bi kontzeptu hauek. Batetik, baloreak: pertsonon jokabidea zehaztu eta

bideratu egiten duten uste sendoak: ekitatea abusuaren kontra, elkartasuna eta

askatasuna tiraniaren kontra, enpatia arduragabekeria eta mespretxuaren kontra...




[email protected]

8

8

Bestetik, eskubidea: gizaki orok, arrazagatik, erlijioagatik, hizkuntzagatik edota

sexuagatik inolako bazterketarik jasan gabe, duen lehen mailako oinarrizko ondasunak

aldarrikatzeko fakultatea eta askatasuna,1.

Beste era batera esanda, pertsona batek giza eskubideak errespetatzen baditu,

emakumea gizakitzat hartuko du, emakumeak dituen eskubideak errespetatu egingo

ditu, ez du sexuagatik harekiko jokabide baztertzailerik agertuko, eta kontu honen

garrantziaz jabeturik, umezarotik berben zein ekintzen bidez irakatsi beharrekoa dela

onartu egingo du.

Kirola garaiko zenbait balore sozial batzen dituen adierazpidea da; besteak beste,

jendarteak feminitatetzat eta maskulinitatetzat hartzen duena agertzen zaigu, hala nola

generoen arteko harremanak.

Emakumeentzako lehenengo kirol-jarduera modernoak XIX. mendean zehar garatu ziren,

baina beti dantzaren edo gimnasiaren esparruan. XX. mendearen hasieran egoerak

berdintsu jarraitu zuen arren, geroago, beste aspektu batzuk agertu ziren

emakumezkoen kirolen ikuskeran, hala nola amatasuna eta estetika. Izan ere,

gimnasiaren bidez emakumeak bere burua ama izateko presta zezakeela esaten zuten

(ariketa fisiko batzuek erditze lanetarako indartu egiten dute emakumea). Horrez gain,

pisua galtzen laguntzen duenez gero, estetika hobetu egiten du; horrela errazagoa da

edertasunezko arau batzuk betetzea. (Diez; Hernández; 2006)2. Dena dela, eta horrelako

helburuak ahaztu gabe, emakumeek, kirolaren bidez, bere sexuari egozten zitzaizkion

ezaugarriak artistikoki adierazteko lizentzia eduki zezaketen (Macias, 2009).

1 Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala. UNB.1948

2 Gaur egungo ikerketa batzuek erakusten dute faktore honek garrantzi handia daukala

emakumeengan, batez ere, neska gazteengan. Ikus bibliografian (Diez; Hernández; 2006).




[email protected]

9

9

Kirolari buruzko ikuspegi hori geure irudikatzeko ahalmenean dago sustraiturik, eta

aurrerago aipatuko dugu zelan islatzen den egungo kirolean, behintzat hedapen

garrantzitsuena duten kirol-jardunetan, joko olinpikoak kasu. Hau dena kontuan

harturik, erraz ondoriozta dezakegu emakumeek gainditu behar dituzten oztopoak ez

direla soilik norbanakoarenak. Norbanakoarena, gehienetan, emakumearen erabakia

baino ez da, maskulinoan pentsaturiko giro batean sartzeko erabakia; nabarmentzeko

adore pertsonala berebiziko faktorea izateaz gain, gehienentzat etsaitasunezkoa den

giroan.

Hori dena ez da telebistako iragarkian agertzen. Bertan bestelako lasterketa batez hitz

egiten digute, neskak arrakasta lortzeko egin behar izan duena, hain zuzen.

Emakumearen presentzia kirol-gertakari nagusietan

2012 urte olinpikoa izan da. Londonen egon diren pertsona ospetsuek, musikak eta su

artifizialek topaketa esanguratsua dotoretu dute. Denetariko egon da: Mary Poppinsen

antzera jantzitako aktoreak, karroza viktoriarrak, erritmo karibetarra... baita aristokrazia

ere. Hala eta guztiz ere, zeremoniako benetako protagonistak beste batzuk ziren: 4.841

emakume eta 6.078 gizon, zehazki. Guztira, 10.919 kirolari, gizakia zelakoa den erakutsi

guran; saiatzeko adoreak, esfortzuak eta lanak irakasten digutena agerian utzi guran.

NBE Emakumeak-eko presidente andreak esan bezala, “Londonek emakumeek eta

emakumeentzako lorturiko markak egon ziren arren, genero-berdintasunaren marka

lortzeke dago, eta diskriminazioa ezaba dezagun, premiazko neurriak hartu behar ditugu.

Hau dena ez da emakumeon kontu hutsa, oinarrizko giza baloreak, baita Olinpiaden

espiritua eta idealak ere, baitaude jokoan” (Bachelet, 2012).

Kirolak geure ahalmenen eta gainerakoen ahalmenen aurrean jartzen gaitu. Ez dago

mintzeko asmorik, menperatzekorik ere; noraino ailega gaitezkeen baino ez dugu

erakutsi nahi. Bai ederra! Zeremonietatik, glamourretik eta ospetsuen presentziatik




[email protected]

10

10

haratago ikusi nahi dugunok, ordea, harriturik bezain izuturik ikus dezakegu oraindik ere,

2012an, “hala nahi baduzu ere, egon badaudela oztopoak”, eta oztopo horiek

emakumeen oinarrizko eskubideekin zer ikusirik dutela.

Olinpiadetan parte hartu duten kirolarien % 45 emakumezkoa izan da. Duela 20 urte,

Bartzelonako jokoetan, % 25 baino ez ziren. Errekorrak, kirolari olinpiko horien kirol-

lorpenak ez ezik, lorpen pertsonalak eta sozialak ere badira. Batzuen iritziz Jacques

Roggek, NBOko presidenteak, harrokeriaz jokatu zuen, presidentzia utzi aurretik bere

jarduna txalogarria eta gogoangarria izan zedin, 22 herrialde arabiarretako emakumeen

parte hartzea kosta ala kosta lortu nahi izan baitzuen (Mergier, 2012). Nork daki zer

darabilen pertsona batek buruan? Geu ez gara horrenbeste esaten ausartuko; dena dela,

emakume horiek irainak eta umiliazioak jasan dituzte, eta NBEk ez die horretan lagundu;

euren parte hartzea lortzea izan da helburu bakarra, eta hori onartu beharrekoa da. Hona

hemen, adibidez, 16 urteko Wodjan Shaherkaniren kasua.

Wodjan Shaherkani olinpiadetan parte hartu duen lehenengo judoka saudiarabiarra izan

da. Gertakizun hau polemikaz josita egon da, izan ere, bere aurkariek gerriko beltza

zeukaten, eta W. Shaherkanik urdina baino ez zeukan, lortu berria, gainera. Saudi

Arabian, emakumeentzat ezinezkoa da kirola praktikatzea; ez dute horretarako baimenik.

Naziotik kanpo bizi direnek baino ez dute horretarako aukera. Horixe da Sarah Attar

abiadura-lasterkariaren kasua, Estatu Batuetan bizi baita. W. Shaherkaniren aita judo

irakaslea da, eta horri esker, kirolariak etxean entrenatzeko parada izan du.

Emakumezko kirolari islamdarren parte hartzea bultzatu nahi zuen NBOk, judoka bat

gutxienez aurkitu ahal izan zuen Saudi Arabian. Bertako autoritateak berehala hasi ziren

hijab3 delakoarekiko neskaren betebeharrez hitz egiten. COIn polemika sortu zen, eta

eztabaida sutsuak izan ondoren, Shaherkaniren parte hartzea onartu zuten, burua

gomazko txano batekin estaltzen baldin bazuen.

3 Arabierako terminoa; haŷaba berbatik dator, eta honen esanahia “ezkutatzea” edo “bereiztea” da.

Sarritan erabiltzen da emakume islamdarrek erabili behar duten beloa aipatzeko. Esanahia, ordea,

zabalagoa da: emakumeek janzteko erabili behar duten kode bat zehazten du.




[email protected]

11

11

Lehiatu aurretik, Wodjanek erlijio eta politika-agintarien, prentsaren eta zibernauten

jazarpena sufritu zuen; errukirik gabe iraindu zuten. Bere borrokaldia laburra izan zen.

Aurkariak erraz irabazi zuen. Hala ere, judoka arabiarra izan zen momentu horretako

protagonista. Bere malkoak eta aitaren besarkada argazkietan iraunarazteko kameren

flashak segika eduki zituen. Berak bazekien irabazteko aukerarik ez zeukala. Dena dela,

olinpiadetako lehenengo emakumezko judoka saudiarabiarra izan nahi zuen, eta honela,

bere herrialdeko beste emakume batzuei ateak zabaldu, etorkizunean parte hartzeko

eskubidea izan dezaten. (Wilson, 2012; Juárez, 2012).

Kontraesan faltsua: kultura vs. eskubideak

Joko olinpikoetan kanporatze gogoangarriak egon dira. Gogora dezagun Hegoafrikarena:

apartheid zelakoaren garaian kanporatu zuten giza-eskubideak ez errespetatzeagatik.

1996an onartu zuten berriro. Jende askoren iritziz4, emakumeen eskubideak hain bortizki

urratzen dituzten nazioekin NBOk berdintsu jokatu beharko luke; inor ez da ausartzen,

ordea, Saudi Arabiaren kasuan horrelakorik egiten. Izan ere, Persiako Golkoko monarkia

batzuekin erlazionaturiko multinazionalek entitate honen, NBOren, ekintza ugari

finantzatzen dituzte.

Mundu osoa izan zen ikusle: Wodjan Shaherkanik ilea estalzen zion gomazko gorroa

jantzita jardun zuen judo-borrokaldian; eta Sarah Attarrek, hiyab bat jantzita egin zuen

lasterka (Robertson, 2012).

Xekeak eta erlijio-buruzagiak etengabe aritzen dira gizonei gomendioak ematen, eta

emakumeak kirolean aritu behar ez direla argudiatzen dute. Euren iritziz moralitatearen

aurkakoa da, feminitatearen kalterako, eta emakumeek ez dituzte euren obligazio

sakratuak, umeen zaintza eta etxeko lanak, beteko. Gainera, neska gazte eta birjinen

4 Anita De Franz, Nazioarteko Batzorde Olinpikoaren Emakumeak eta Kirolak Batzordeako burua.




[email protected]

12

12

kasuan fisikoki kaltegarria izan daitekeela adierazten dute, himena apurtzeko arriskuan

baitaude. Azken urteotan saudiarabiarren obesitate, diabetes eta arazo kardiobaskularren

tasak gora egin duen arren, batez ere, emakumezkoen artean, familiako emakumeei

kirolik egiten ez uztera biziki aholkatzen dituzte gizonak buruzagiek.

Geure errealitatetik, denok uler dezakegu hau dena ez dela justua, emakume hauek

diskriminazio-egoera batean bizi direla; halaxe da, duda barik. Dena dela, ez diegu geure

kulturako jokabide eta arau diskriminatzaileei erreparatu behar? Gure gizarteko

emakume askok beloa eramaten duela aitortzen du, egunero erabili beharrekoa; hiyaba

ez bezala, geure jendarteko emakumeen beloa ez da agerikoa, bai, ordea, inposatua eta

baztertzailea.

Mendebaldeko kulturak genero gene-kontrolen bultzatzailea izan zen, eta oraindik ere

jarraitzen dute emakume kirolariei horrelakoak inposatzen. Zientzialariek, azken

urteotan, dudazko zientzia-balioa dutela esan hasi dira esaten; zalantzan jartzen dute

testosteronaren eragina hain garrantzitsua izatea kirolean. Gainera, haien ustez,

testosterona-mailaren arteko alde nabariak kontrolatu behar baditugu, beste faktore

eragingarriago batzuk ere kontrolatu beharko genituzke, hala nola aparatu

kardiobaskularraren funtzionamenduarekin loturiko alde nabariak. NBOk ez zituen proba

hauek Sydneyn erabili, baina onartu egin zuen agintari txinatarrek berriz ere inposatzea

Beijingo jokoetan. (Mergier, 2012).

Inoiz ez diete horrelako azterketarik gizonezko kirolariei egiten5; emakumeei baino ez,

betiere, testosterona “gehiegi” edukitzeko susmopean badaude, bai euren kirol-merituak

5 Gaur egun sexu bietako kirolarientzako proba genetikoak hasi dira kontuan hartzen,

baina doping arazoak direla eta. Kasu horretan doping genetikoaz ari gara, EPO-

eritropoietina- sor lezakeen gene batez zehazki; izan ere, horrek globulu gorrien

produkzioa areagotuko luke. Ez dira inolaz ere, sexuarekin zer ikusirik duten kontrolak.

(Teetzel, 2011)




[email protected]

13

13

bikainak izateagatik, bai itxura maskulinoegia edukitzeagatik. Horrela, proba umiliagarri

horien menpe izango dira, sexu-diskriminazioa arrazoia delarik. 1966 eta 1998 bitartean

10.000 emakume inguruk gainditu egin behar izan zituen proba horiek. Inoiz ez zen

iruzurrik aurkitu, ezta emakumea zelako itxurarik egiten zuen gizonezko iruzurgilerik ere

(Chaparro, 2012). Dena dela, nahikoa da albistea plazaratzea; susmo hutsa da

kirolariarentzat kaltegarriena, umiliagarri geratuko baita: bere feminitatearen gaineko

zalantzak agertuko dira; “arazo” genetikorik daukan jakiteko asmoz, genetikoki aztertuko

dute; eta irabazitako tituluak benetan merezi dituelako zalantza bolo-bolo ibiliko da.

Emaitzak kirolariaren aldekoak izanda ere, bere irudia eta izena zikindu egingo dira,

Caster Semenyari gertatutako moduan.

Halaber, boxeoak ere eman zuen zer esana, izan ere, NBOk serioki aztertu zuen

emakumezko borrokalariek gona jantzita jarduteko aukera; arrazoia honakoa: ginonak

eta emakumeak erraz bereizi ahal izatea.

Bidaiak ere eztabaidagaia izan dira, zehatz-mehatz, gizonezko talde batzuei emandako

pribilegioak. Japoniako emakumezkoen futbol taldeak, eta Australiako emakumezkoen

futbol eta saskibaloi taldeek, turista-mailan bidaiatu zuten; gizonezkoen taldeek, aitzitik,

lehen mailan. Japoniarren kasuan, neskak ziren munduko txapeldunen titulua defendatu

behar zutenak, ez mutilak. Australiarrei dagokienez, neskek mutilek baino domina

gehiago irabazi dute. Nazio horietako prentsak salatu egin du gertatutako diskriminazioa;

sorturiko ezbaiek eta polemikek nazio bietan erakutsi dute kirolarien lehiaketetako

bidaiak finantzatzeko politikak aztertzeko beharra.

Nolanahi ere, bidaiak finantzatzeko diskriminazioa etengabe azaltzen da herrialde

desberdinetan; ez da olinpiadetan soilik aurki dezakegun arazoa, izan ere, kategoria

guztietan, bai tokiko kirol-gertaeretan, bai eskualdeetakoetan, bai nazionaletan

gertatzen den bazterkeria da.




[email protected]

14

14

Era berean, beharrezkoa zaigu babesleak eta laguntza ekonomikoak aipatzea. Emakume

kirolariek gero eta zale zein audientzia gehiago lortzen ari badira ere, ikerketek argi

erakusten dute emakumezko kirolariei ematen zaien laguntza oso txikia dela. (The

Independent, 1999; Marín, 2010).

Krisialdiak ere ez du batere laguntzen. Diru-laguntzak murrizten ari dira, eta horrek,

batez ere, emakumezkoen kirola kaltetzen du, babes ekonomiko publikoei esker irauten

baitu gehienetan.

Emakume askok kirolaren arlo desberdinetan (futbolean, saskibaloian ...) sufritzen duten

egoeraz luze hitz egin dezakegu. Adibide gisa, federazioen jarrera aipatuko dugu, zeren

eta oraindik ere ukatzen baitiete emakumezko kirolariei lizentzia profesionala edukitzeko

aukera (Villar, 2012; Bachelet, 2012). Espainiako Estatuan lizentzien % 79,6 gizonenak

dira; emakumeenak, aldiz, % 20,4 baino ez. Jarrera hau azaltzeko erabiltzen dituzten

argudio sexisten eta atzerakoien aurrean, logikaz jositako galdera bakarra datorkigu

gogora: Zergatik ematen zaie horrelako entitateei giza-eskubideen aurkakoak diren

eta giza eskubideak mespretxatzen dituzten erabakiak hartzeko autoritatea eta

eskumena? Eta ondorioz, zelan da posible entitate horiek diru-laguntza publikoez

babestea?

Kirola: generoak markaturiko ekintza sinbolikoa

Neska kirolari gazteek argiro aipatzen dute eredurik eza; eurek erreparatzeko eta

ikasteko balio ahal duten portaerazko emakumezko eredu gutxi dituztela aitortzen dute.

Emakumezkoen kirolaren estaldura komunikabideetan, txarra eta txiki izateaz gain,

estalduraren % 5 ingurukoa (Villar, 2012; Bachelet, 2012), kutsaturik agertzen zaigu;

albisteak kutsu sexistez josita egoten dira, eta sarritan, profesionaltasunik eta

informaziorako inolako neutraltasunik gabe ematen dituzte. Duela egun gutxi diru-

laguntza publikoak jasotzen duen telebista kate batek honako albistea eman zuen: futbol




[email protected]

15

15

talde batek bisita egin dio zirku bati. Bertan ume asko bildu zen euren idoloak ikusteko

asmotan. O! Hau lastima! ... neskak baino ez dira agertu, emakumezkoen taldea; mutilek

bestelako betebehar garrantzitsuago batzuk izan dituzte. Hori dela eta, bertaratu direnek

ezin izango dituzte euren izarrak ikusi. Aipatzekoa da azken urteotan talde honen

emakumeek gizonek baino garaipen gehiago lortu dituztela; zoritxarrez, taldearen web

orrian ia ezinezkoa da nesken jardunaren gaineko informazioa aurkitzea, eta

komunikabideen estaldura ia hutsaren parekoa da.

Inork pentsa dezake emakumezko ereduak eskaintzearena absurdua dela. Dena dela,

neskatoek eta neska gazteek joskintza, etxeko lan eta zaintzarekiko interesa gainerako

emakumeak horrelako jardunetan ikusita garatu dute. Logikoa da pentsatzea, beraz,

emakumeak ekonomian, zientzian, politikan eta kirolean ikusita, horiekiko interesa ere

piztuko zaiela neskei. Are gehiago, onar dezagun, mutilek ere joskintza, etxeko lan,

zaintza, gimnasia erritmiko, Pilates eta baletarekiko interesa garatu ahal dutela gizonak

horrelakoetan ikusita. Ezaugarri biologikoak direnak direla, pertsona bakoitzaren

aukerak, posibilitateak eta potentzialtasunak anitzak dira, era askotakoak eta neurri

berean baliotsuak. Sexuagatik aukera, posibilitate eta potentzialtasun hauek mugatzen

ditugunean, gizakia bera ari gara mugatzen.

Horrelako jokabideak zuritzeko argudio bi erabili ohi dira. Batetik, emakumeek kirola

praktikatzeko duten motibazio falta aipatzen da. Kirolean dagoen sexismoa aztertzen

dugunok, ordea, baieztapen hori zeharo faltsua dela egiaztatu dugu. Neska eta emakume

kirolariek, gehienetan, sari ekonomikorik ez dakarkien kirola praktikatzen dute,

jendearen esker ona ere ez dute izaten, berdintasunik eza sufritzen dute, hala

instalazioen eta materialaren erabileran, nola bidaietarako diru laguntzetan, babesleen

laguntzetan eta maila profesionalean jarduteko aukeran... Batzuetan, emakume

kirolarieek atzerriko taldeetara joateko eskaintza jasotzen dute, eta horrek, gehienetan,

euren baldintza ekonomikoak eta profesionalak zeharo hobetuko lituzke. Hala ere, klubek

neurri desberdinak hartzen dituzte aukera hori oztopatzeko. Horren adibide ugari dago,




[email protected]

16

16

esate baterako, Espainiako eskubaloiko 24 jokalariren kasua aipa dezakegu; euretako

bederatzi selekzioan daude. (Villar, 2012).

Dena dela, emakume askok entrenatzen jarraitzen du, adorez lehiatzen, berdintasunik

eza jasaten; inork justizia eta ekitatea bultzatuko dituzten neurriak noiz hartuko zain,

euren egoera eta etorkizuneko emakume kirolarien egoera inoiz hobetuko dituzten

neurrien zain. Motibazioari buruzko aitzakia irizpide sexistek bultzaturiko

absurdoa da.

Emakumezkoen kirola interesgarria ez dela, jendeak horrekiko interesik ez duela,

errentagarria ez dela, hori dena ekidinezina dela ... Horrelakoak esaten dizkigute. Hala

ere, Olinpiadetako gertakariek argi utzi dute argudio faltsuak direla.

Maider Undak, Arabako kirolariak, Londoneko joko olinpikoetan hartu zuen parte. RTVEk

eman zuen borrokaldia, eta historian audientziarik handiena izan duen borroka libreko

borrokaldia izan zen, % 11 zehatz-mehatz; hau da, 1.218.000 lagunek ikusi zuten.

Bestalde, igeriketako brontzea audientziaren % 25,4ra ailegatu zen, guztira, 3.013.000

ikus-entzule (Villar, 2012). Herrialde anfitrioiko emakume kirolariek irabazitako 20

domina kontuan harturik, bertako Osasun ministroak, honakoa adierazi zuen: “Jendeak

emakumezko kirolarekiko interesik ez duelako aitzakia zaharra alde batera utzi behar

dugu”.

Aukera berdintasunik ezaren eta abusuaren aurrean aldarrikapena dugu baliabide, izan

ere, aitzakiak agortzen hasiak dira. Aldaketa baten hastapenetan gaude. Etorkizunean,

berdintasuna errealitatea izango da kirolean. Batzuek ez dute pasiboki jokatu nahi,

aldaketaren zain egon; nahiago dute aldaketaren sustatzaileak izan, egungo egoera

hainbat arinen hobetzeko eta emakumezko kirolariekin batera ahalegintzeko. Horrela

esan ahal izango dugu, haiek hala nahi badute, norberaren ahalmenak baino ez direla

oztopo izango.




[email protected]

17

17

Itxaropen pertsonaletik haratago, konpromiso politikoa

Bestetik, aldaketa administratiboak eta legalak behar ditugu, izan ere, giza eskubideak

bermatu behar dituzten instituzioek ezin dute ez entzunarena egin. Hainbat entitatek,

pertsonak eta naziok urratu egiten dituzte eskubide horiek, eta instituzioek ezin dute

esan horren berririk ez dutela. Are gehiago, jokabide horien atzean argudio

diskriminatzaileak eta sexistak daudela ere ezin dute ahaztu.

1994an bilketa garrantzitsua gertatu zen Brightonen (Erresuma Batua). 82ko nazio

desberdinetako 280 kirol-delegazio bildu ziren, kirolaren arloan emakumearen presentzia

aztertzeko asmoz. Kontinente guztietako emakume kirolarien egoera hobetzeko

estrategia elaboratu nahi zuten. Batzarra Brightoneko Adierazpena delakoarekin

amaitu zuten. Bertan, kirolaren arlo eta aspektu guztietan emakumearen parte hartzea

bultzatzen duten printzipioak jaso zituzten.

Adierazpen honetan honakoetarako jardunbideak zehazten dira: instalazioen erabilera,

ikastetxeetako kirola, parte hartzearen garapena, goi mailako kirola, zuzendaritza

batzordeak, ikerketak, informazioaren zabalkundea, baliabideak eta nazioarteko

lankidetza. Kirolarekin erlazionaturiko esparru horietan ekitatea eta berdintasuna uztartu

behar direla adierazi zuten, giza-eskubideekiko errespetua gero eta handiagoa izan

dadin. Bertan azaltzen den instituzioen jardunari buruzko zehaztapen bat aipatuko dugu

jarraian.

“Estatuek eta gobernuek bermatu egin behar dute kirolean dauden instituzioek eta

organismoek Nazio Batuen Gutuneko eta Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsaleko

xedapenak errespetatzen dituztela, baita Emakumearen Aurkako Bazterketa

Desagerrarazteko Aitorpeneko xedapenak ere. (...) Baliabideak, boterea, eta

erantzukizuna, ekitatez egon behar dira banatuta, inolako sexu-diskriminaziorik gabe.

Egiten diren asignazioek gizonentzako eta emakumeentzako abantailen artean dauden

justifikaziorik gabeko desorekak desagerrarazi behar dituzte.”




[email protected]

18

18

Halaber, Euskal Autonomi Erkideko otsailaren 18ko 4/2005 Gizonen eta

Emakumeen Berdintasunerako Legeak, bere III tituluan, hainbat artikulu jasotzen

ditu, administrazioak genero berdintasuna bultza eta babes dezan kultura zein gizarte-

arloetan.

Horixe denez instituzioen jarduna mugatzen duen lege-markoa, berebizikoa deritzogu

gutxienez 24. eta 25. artikuluak aipatzeari, argi eta garbi zehazten baitute zer nolako

neurriak hartu behar diren elkarte eta kirol-arloan.

“24. artikulua: Euskal herri-administrazioek sustatu behar dute emakumeen eta

gizonen presentzia orekatua izan dadila profesionalen, enpresaren, gizarte-

ekonomiaren, sindikatuen, politikaren, kulturaren eta bestelako arloetako elkarte eta

erakundeen zuzendaritzako organoetan. Horretarako, gehitu edo egokitu ahal izango

dituzte elkarte eta erakundeoi adierazitako helburua betetzearen arabera dagozkien diru-

laguntzak.

Euskal herri-administrazioek ezin izango diete inolako laguntzarik eman kideak

aukeratzeko edo lan-jardunean sexuaren ziozko bereizkeria eragiten duten

elkarteei edo erakundeei.

Lege honetan aipatzen diren helburuak lortzeko asmoz eratutako elkarteak

bultzatuko dituzte euskal herri-administrazioek. (...)”

“25. artikulua: Euskal herri-administrazioek, bakoitzak bere eskumen eremuan,

beharrezkoak diren neurriak hartu behar dituzte, bai sexuaren ziozko

bereizkeria saihesteko, bai sustatzeko emakumeek zein gizonek parte hartzeko

aukera eta partaidetza orekatua izan dezatela Euskal Autonomia Erkidegoaren

esparruan izaten diren kultura-jarduera guztietan.




[email protected]

19

19

Debekatu egiten da emakumeek gizonekiko berdintasunean parte hartzea

onartzen ez duten edo ospatzen duten kultura-jarduerarik antolatzea eta

egikaritzea gune publikoetan.

Kultura-jarduera batean- hor sartuta jai kutsukoak, artistikoak, kirolekoak, eta

euskararen normalkuntzaren arlokoak- sexuaren ziozko bereizkeria egiten bada,

euskal herri-administrazioek ezin izango diote jarduera horri inolako

laguntzarik eman, edo administrazio horien ordezkariek ezin izango dute jarduerotan

administrazioaren ordezkari gisa parte hartu.

Euskal herri-administrazioek neurri egokiak hartu behar dituzte kirol-modalitate

guztietan emakumeek eta gizonek tratu eta aukera-berdintasuna izango dutela

bermatzeko.

Euskal herri-administrazioek emakumeen nahiz gizonen kirol-jarduerei

laguntzea sustatuko dute, bietako edozein gutxiengoa den modalitatean. Halaber,

gehitu egingo dira emakumeak gehiengoa diren kirol-modalitateentzako laguntza

publikoak.”

Hori guztia kontuan harturik, zeharo beharrezkoa iruditzen zaigu kirol-arloan berdintasun

diagnostikoak egitea, diagnostiko horietatik eratorritako berdintasun-planak sortzea eta

neurri egokiak abian jartzea, gizarte justuagoa lor dezagun.

Kosta egiten zaigu filosofia-kutsua duten berbak erabiltzea eta arrazoinamendu batzuk

egunerokoan uztartzea; gehiegikeriatan ari garela pentsa genezake. Aitor dezagun,

ordea, giza eskubideei buruz ari garela hitz egiten. Gure espeziea etengabeko

eboluzioan dago, eta espeziearen errealitatea hobetzen laguntzen diguten jokabideak,

ekimenak eta erabakiak, eboluzioaren ikuspuntutik, logikoak bezain premiazkoak dira.




[email protected]

20

20

II. HELBURUAK

III.1. Helburu orokorra

Kirolean Emakumeen eta Gizonen Berdintasunaren I Planaren inplementazioan

aurrera egitea. Horretarako, kultura, euskara eta kirolaren arlo elkarteetan

berdintasunaren printzipioa bermatzen duten ekintzak jarriko dira abian. Halaber,

udalaren diru-laguntzak jasotzen dituzten elkarte hauetako barne

funtzionamenduan ere berdintasunaren printzipioa aplikatu egingo da.

III.2. Helburu zehatzak

1. Kirol-elkarteekin sentsibilizazio lana egitea euren barne funtzionamenduan

berdintasunaren printzipioa ezartzeak dakartzan onurei errepara diezaieten.

2. Orientazio lana egitea, hala kirol-elkarteetako kidei eta zuzendaritzako

batzordekideei, nola udaleko kultura, euskara eta kirolaren arloko teknikariei

genero perspektiba kirolean uztartzen laguntzeko.

3. Udaleko kirol-elkarteetan emakumezkoen parte hartzea bultzatzea.

III. METODOLOGIA

Honako txosten hau egiteko lan desberdinak egin dira jarraian aipatuko ditugun hiru

faseetan.

▪ I. Fasea: Kirol-elkarteetan eta kiroldegian egin beharreko lana diseinatzea eta

inplikaturiko gizarte-eragileekin harremanetan jartzea.




[email protected]

21

21

▪ II. Fasea: Kirol-elkarteei eta kiroldegiari buruzko datuak biltzea.

▪ III. Fasea: Datuen analisia, txostena osatzea, eta sozializazioa egitea.

Era berean, behaketa zuzena egin da, lan honetarako beharrezkoak ziren adierazleak

lortzeko. Gainera, txosten honetako datuak kualitatiboki ere aztertu dira.

Metodologiari buruzko informazio zehatza eranskinen atalean dago jasota. Bertan

populazio-laginari, tresnei eta analisi-motei buruzko zehaztapenak aurkitu daitezke.

Halaber, metodologiari dagokion atalarekin batera, plan honetarako egindako ekintzekin

loturiko beste atal bat aurki daitezke; bertan azaltzen dira kronograma, aurkituriko

oztopoak eta laguntzak, egindako ekintzak, eta abar.

IV. EMAITZAK

Genero-profilaren analisia herriko kiroldegian zein bertako kirol elkarteetan egin da.

Horregatik, arlo bakoitzari dagozkion datuak bereiz aztertuko ditugu honako

azpiatalotan: Udal kiroldegiaren erabileraren analisia eta Udalerriko kirol elkarteetan

egindako analisia.

IV.1. Udal kiroldegiaren erabileraren analisia

Atal honetan Igorreko Udal Kiroldegiari buruzko datuak aztertuko ditugu, betiere genero-

perspektibatik. Lan hori egiteko barne funtzionamenduari eta antolaketari nahiz

herritarrentzako zerbitzuei erreparatuko diegu.

IV.1.1 Zenbait datu

Jarraian aipatuko ditugun datuak zentroko ekintzen koordinatzaileari zor dizkiogu.

Gizonezkoa da eta duela bost urte hasi zen lanpostu horretan. Berak eman zigun azken




[email protected]

22

22

bost urteotako zentroaren funtzionamenduari buruzko informazioa. Instalazioak 1985ean

jarri ziren martxan, beraz, kiroldegiak 27 urte daramatza funtzionamenduan. Bertan ez

dago genero-berdintasunari buruzko prestakuntzarik jaso duen langilerik. Era berean,

inoiz ez da hizkuntzaren erabilera ez sexistarekin loturiko irizpiderik erabili, ez barne

dokumentazioa egiteko, ez erabiltzaileentzako informazio-dokumentuak osatzeko

(kartelak, abisuak, gutunak, e.a.).

Hala ere, genero-berdintasunari dagokionez, koordinatzaileak oso jarrera irekia erakutsi

zuen berarekin izandako elkarrizketan, eta, korridoreetan dauden idatzizko abisuetan

hobekuntzak egiteko asmoz, hizkuntzaren erabilera ez sexistari buruzko galdera zehatzak

egin zituen.

Halaber, prest azaldu zen espazio sinbolikoan berdintasunezko irizpideak bultzatzen

dituzten estrategiak ikasteko etorkizunean, hala hizkuntzari, nola irudiei, argazkiei eta

kartelei dagokienez.

Bestalde, koordinatzaileak esan zuenaren arabera, lanpostu horretan emandako

denboran (bost urte), inoiz ez da kiroldegian generoarekin loturiko arazorik sortu; bai

ordea, pribazitatearekin loturikoak. Batetik, garbitzaileek, denak emakumezkoak direnek,

erreparoa erakutsi dute, gizonezkoen aldagelak garbitzen dituztenean baten bat eranzten

topatu dute eta. Bestetik, lehenengo solairuan gizonezkoentzako pixatokiak daude, guztiz

itxita ez dagoen alde batean kokaturik, eta hori deserosoa da erabiltzaile askorentzat.

Era berean, koordinatzaileak adierazi zuen inoiz ez dela kiroldegian emakumearen

presentzia bultzatzeko ekimenik martxan jarri. Ikerketaren dinamizatzaileek, aspektu

horri dagokionez, udalak zer egin beharko lukeen galdetu ziotenean, gai horri buruzko

bere ezjakintasuna azaldu zuen. Era berean, kiroldegiak zer egin beharko lukeen galdetu

ziotenean, antzerako erantzuna eman zuen: instalazioetan antolatzen dituzten

ekintzetan, egitarauetan eta abarretan genero-berdintasuna bultzatzeko neurri egokiak

zeintzuk diren ez dakiela adierazi zuen.




[email protected]

23

23

Erabiltzaileei dagokienez, 2012ko datuak 1.A. taulan agertzen dira. Kiroldegiko langileei

buruzko datuak, aldiz, 1.B. taulan.

1.A. Kiroldegiko erabiltzaileak adinaren eta ekintzen arabera sailkaturik

Jarraian agertzen diren datuak adinaren eta sexuaren arabera daude banakaturik,

emakumezkoek eta gizonezkoek kiroldegian duten parte hartzea hobeto aztertzeko

asmoz.

KIROL-

ESKAINTZAK

-15 15-24 25-34 35-44 45-60 60+

M H M H M H M H M H M H

IGERIKETA 490 640 10 20 10 70 40 60 20 40

PILATES 40 10 240 20 240 30 110

AEROBIC-A 20 20 130 50 1

3. ADINA 40 190 10

MUSKULUGINTZA 150 200 150 290 220 460 170 250 50 50

SPINNING 110 20 130 20 70 10 40 20

PATINAK 120 24 32 56 40 8 8

ARETO-DANTZAK 10 20 20 60 50 20

DANTZA

GARAIKIDEA

128

GUZTIRA 738 664 300 220 412 330 806 570 660 329 440 88




[email protected]

24

24

1. grafikoa: 15 urte baino gutxiago duten kiroldegiko erabiltzaileak

sexuaren eta adinaren arabera

N=1345 eta N1=1402

Iturria: Kiroldegiko datuetatik ateratako informazioa.

Grafiko honetan ikus dezakegunez, 15 urte baino gutxiago duten erabiltzaileentzat

igeriketa da aukerarik erabiliena, eta mutilek neskek baino gehiago erabiltzen dute.

Dantza garaikideari dagokionez, ordea, mutilek ez dute parte hartzen; eta patinajean

ere oso gutxi.

Jarraian agertzen den 2. grafikoan, 15-24 urte bitarteko erabiltzaileen datuak azaltzen

dira. Bertan, parte-hartzeak ekintza guztietan behera egiten duela ikus dezakegu. Adin

honetan kirolaren aukeraketa pertsonala egiten dela kontuan hartzen badugu, ulergarria

da. Izan ere, gazte ugarik futbola eta errugbiaren moduko kirolak aukeratzen dituztela

erakusten du analisiak.

0100200300400500600700800

-15 Emakumea

-15 Gizona




[email protected]

25

25

2. grafikoa: 15-24 urte bitarteko kiroldegiko erabiltzaileak


N=13456 eta N1=520


Hala ere, kiroldegian praktikatzen diren kiroletan sexuaren araberako bereizketa hasten

da nabaritzen. Erabiltzaile askok 15 urte eduki baino lehenago praktikatzen ez zituzten

kirol batzuk aukeratzen dituzte, baina muskulugintzaren modukoetan batez ere gizonek

hartzen dute parte; spinningaren kasuan, aldiz, gizonezkoen presentzia oso eskasa da,

eta areto-dantzen kasuan, nulua.

6 Kiroldegiko pertsona abonatuak, guztira, 1345 dira. 1. A taulan agertzen dira ekintza

desberdinetan parte hartzeko izena eman dutenak, baina ez dugu ahaztu behar abonatu batek

kirol-ekintza batean baino gehiagotan eman dezakeela izena. Hori dela eta, 1. A taulako datuak

gehitzean, hainbat kasutan, guztira dauden abonatuak (1345) baino gehiago atera ahal zaigu.

0

50

100

150

200

250

300

350

15-24

Emakumea15-24 Gizona




[email protected]

26

26

Ekintza horiek, tradizionalki, sexu jakin batekin lotu izan ditugu: muskulugintza

gizonezkoekin; areto-dantzak emakumezkoekin. Dantza garaikideari dagokionez,

eskaintza adin guztietarako bada ere, adin honetan (>25 urte), inork ez du aukera hori

kontuan hartzen, parte-hartzea nulua da.

3. grafikoa: 25-34 urte bitarteko kiroldegiko erabiltzaileak


N=1345 eta N1=742

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

25-34 Emakumea

25-34 Gizona


25-34 urte bitarteko erabiltzaileei dagokien grafiko honetan sexuaren araberako

bereizketa askoz nabariagoa da. Izan ere, gizonezkoen parte-hartze handiena




[email protected]

27

27

muskulugintzan izaten da; ia ez dira pilates, spinnig edo igeriketaren moduko kiroletan

aritzen, eta gizon bat ere ez dago areto-dantzak, aeróbic-a edo spinnig-a praktikatzen.

Hurrengo grafikoan, deigarria da muskulugintzan 35-44 urte bitarteko zenbat erabiltzaile

aritzen den ikustea. Azterturiko aurreko adin tartean (25-34) 150 emakume ziren. Orain

aztertzen ari garen adin tarte honetan, aldiz, 220. Gizonei dagokienez, aurrekoan 290

ziren, eta oraingoan, aldiz, 460.

4. grafikoa : 35-44 urte bitarteko kiroldegiko erabiltzaileak


N=1345 eta N1=1376

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

35-44 Emakumea

35-44 Gizona


Grafikoa aztertuta, zera ondoriozta dezakegu: emakume gazteek gizonek baino joera

handiagoa dutela historikoki eurentzat izan ez diren ekintzetan aritzeko. Hau da, askoz




[email protected]

28

28

gutxiago dira tradizioz femeninoak diren kiroletan sartzen diren gizonak, tradizioz

maskulinoak izan diren kiroletan sartzen diren emakumeak baino.

Salbuespen bakarra patinajea da, izan ere, 15 urtetik aurrerako adin tarteko gizonezkoen

parte-hartzea nulua zen arren, 40 urte baino gehiago duten gizonezko erabiltzaile batzuk

hasten dira kirol-ekintza hori aukeratzen.

5. grafikoa 5: 45-59 urte bitarteko kiroldegiko erabiltzaileak


N=1345 eta N1=989

0

100

200

300

400

500

600

700

45-60 Emakumea

45-60 Gizona


Grafiko honetan 45-60 urte bitarteko tartea azter dezakegu. Gizonen nahiz emakumeen

parte-hartzearen beherakada nabarmena da muskulugintzan. Tradizioz femeninotzat

hartu izan ditugun kirol batzuetan, pilates-en eta areto dantzetan kasu, emakumeen

parte-hartzeak gora egiten du.




[email protected]

29

29

Azken grafikoan (6. grafikoan), kiroldegiko ekintzetan gizonezkoen presentzia oso eskasa

dela ikus dezakegu. Adierazgarria da, muskulugintzari dagokionez, sexu bien presentziak

berdintsuak izatea eta nabarmenki egitea behera. Bestetik, adin tarte honi hoberen

egokitzen zaion kirola 3. adinekoentzako soinketa da. Dena dela, gizonek ia ez dute

horretan parte hartzen, 10 gizonek baino ez. Ekintza honetan aritzen diren emakumeak,

ostera, 190 dira.

Areto-dantzei dagokienez, aurreko adin tarteetako gizonek ez dute zerbitzu hori

aukeratzen. Hala ere, 60 urte baino gehiago dutenak hasten dira ekintza horretan parte

hartzen.

6. grafikoa: 60 urte baino gehiagoko kiroldegiko erabiltzaileak


N=1345 eta N1=528

050

100150200250300350400450500

60+ Emakumea

60+ Gizona





[email protected]

30

30

Gogora dezagun atal honen hasieran aztertu genuen 1.A taulan kiroldegiko erabiltzaileei

eta eskaintzen zaizkien zerbitzuei buruzko datuak aztertu ditugula. Jarraian agertuko

zaigun taula, 1.B taula hain zuzen, instalazio horietako langileen antolaketa eta

funtzionamendua aztertzeko erabiliko dugu.

1.B Kiroldegiko langileei buruzko datuak

Taula honetan agertzen zaigun lanaren banaketan nabarmena da tradiziozko irizpide

sexisten eragina: instalazioetako kudeaketa eta mantentze-lanak gizonezkoen esku

daude. Historikoki femeninotzat hartu izan ditugun kiroletan (aeróbic-en, pilates-en...)

1- Zenbat langile dago? Emakumea Gizona

12 8

2- Langileak sexuaren arabera zehaztuta

HARRERA 2 1

GARBIKETA 3

MANTENTZE-LANAK 1

KOORDINAZIO-LANA 1

MUSKULUGINTZARAKO BEGIRALEAK 1

AEROBIC-ERAKO BEGIRALEAK 1

3. ADINEKOENTZAKO BEGIRALEAK 1

SPINNING-ERAKO BEGIRALEAK 1 1

PATINAJERAKO BEGIRALEAK 1

PILATES-ERAKO BEGIRALEAK 1

ARETO DANTZETARAKO BEGIRALEAK 1

DANTZA GARAIKIDERAKO BEGIRALEAK 1

IGERIKETARAKO BEGIRALEAK 1 2




[email protected]

31

31

begiraleak emakumezkoak dira. Salbuespen bakarra dago, areto-dantzak hain zuzen,

irakaslea gizonezkoa baita.

Gainera, instalazioen garbiketa-lanak ere emakumezkoen kargu daude. Harrera-lanari

eta igeriketari dagokienez, ostera, sexu bien presentzia aurkitzen dugu.

IV.1.2. Udal kiroldegiko erabiltzaileen iritziak

Atal honetan agertzen diren datuak kiroldegiko erabiltzaileek bete dituzten

galdetegietatik atera ditugu. (ikus. eranskinen atalean, VII.3.)

2012an, ikerketa hau egin denean, guztira 1345 pertsona zeuden abonaturik kiroldegian:

650 emakume eta 695 gizon. Beheko taulako datuak kontuan hartuta, agerikoa da

ikerketan emakumeek parte-hartze handiagoa izan dutela: emakumeak % 63 versus

gizonak %37.

1. Koadroa: Bete dituzten galdetegiak sexuaren arabera

Frekuentzia Ehunekoa

Emakumeak 92 % 63

Gizonak 54 % 37

Guztira 146 % 100

Iturria: Jasotako galdetegietatik ateratako datuak

Portzentaje horiei esker lagin adierazgarri baten analisia egin dezakegu. Konfiantza-maila

%95ekoa da, eta errakuntza-maila % 8koa7.

7 Eranskinetan agertzen den metodologiari buruzko atalean lagin honi dagozkion kalkuluak jaso

ditugu.




[email protected]

32

32

Hurrengo grafikoan galdetegiak bete dituzten erabiltzaileei buruzko datuak agertzen

zaizkigu sexuka eta adinka bereizita. Bertan, galdetegi gehien jaso dugun adin-tartea 31-

44 urte bitartekoa dela ikus dezakegu.

7. grafikoa: Jasotako galdetegiak

adinaren eta sexuaren arabera

N=146

16

68

36

188

146

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Emakumea

Gizona

Guztira


Galdetegi horietatik atera ahal dugun emaitzarik garrantzitsuena zera da: erabilitako hiru

aldagai askeetatik (sexua, adina eta instalazioak erabiltzen egon diren denbora) sexua

izan da eraginik handiena izan duena galdetegietako itemen erantzunetan.




[email protected]

33

33

IV.1.3. Kiroldegiko politikari eta genero berdintasunari buruzko iritziak

Jarraian aztertuko ditugun grafikoetan, kiroldegiko erabiltzaileek genero-

berdintasunarekin loturiko aspektuez duten iritzia agertuko zaigu. Informazio hori

lortzeko asmotan, adostasuna zein ezadostasuna azal zezaten, zenbait itemi erantzuteko

eskatu genien, baita kiroldegiko instalazioei eta kirolari buruzko hainbat aspektuen

balorazioa egiteko ere.

8. grafikoa: 1. itemaren erantzunak

sexuaren arabera

N=146

7

83 90

11

4253

18

125

3

146

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Ados Desados Erantzun gabe Guztira

Emakumeak, izatez eta naturaz, ez daude gizonak bezain interesaturik kirolean

Emakumea

Gizona

Guztira


Datuek erakusten digute erantzun duten gehienak, % 87,4, ez daudela baieztapen

honekin ados, hau da, gehienen iritziz ez dago “naturaz” emakumeen kirolarekiko

interes-mailan eraginik duen berezko faktorerik.




[email protected]

34

34

Gainera, oharretan baieztapen honekin loturiko zenbait komentario egin zituzten

pertsona askok. Euren iritziz, heziketa eta kultura-faktoreak dira interes horretan

eraginik handiena dutenak, eta ez naturaz emakumeengan dagoen berezko

berezitasunen bat.

Halaber, komentario batzuen bidez, emakumeek kirolerako gero eta joera handiagoa

dutela azaltzen zuten parte-hartzaileek, baita itemean agertzen zen baieztapena eta

horren modukoak “topikoak” baino ez direla ere.

9. grafikoa: 2. itemaren erantzunak sexuaren arabera

N=146

8

8088

6

45 51

14

125

7

146

0

20

40

60

80

100

120

140

160


Inoiz ez zara kirol-jardueraren bat egitera ausartu gizona ala emakumea izateagatik

Emakumea

Gizona

Guztira


Gehienek adierazi dute sexuarekin loturiko arrazoiengatik ez dutela kirolik praktikatzeko

arazorik eduki. Dena dela, gizonezkoen % 11k eta emakumezkoen % 9k esan dute inoiz

aurkitu izan dituztela, sexua dela eta, kirolen batean aritzeko oztopoak. Datua deigarria

da, izan ere, 10 gizonetatik, batek horixe erantzun du. Nolanahi ere, ezinezkoa zaigu




[email protected]

35

35

datu horren analisi sakonagoa egitea, parte hartzaileek ez baitute azalpen argirik eman,

eta ondorioz, ez dugu aurkitutako zailtasunak zeintzuk izan diren zehazkiago jakiterik.

10. grafikoa: 3. itemaren erantzunak sexuaren arabera

N=146

71

11

82

47

4

51

118

15 13

146

0

20

40

60

80

100

120

140

160


Kiroldegi honetako ikastaroen eta ekintzen eskaintza berdina da gizon zein emakumeentzat

Emakumea

Gizona

Guztira


Erabiltzaile gehienen iritziz, kiroldegiko ekintzen eskaintza berdintasunezkoa da, datuek

erakusten dutenaren arabera. Dena dela, azpimarratu behar dugu emakumeen % 13k

eta gizonen % 8k kontrakoa adierazi duela, hau da, eskaintza ez dela emakumeentzat

zein gizonentzat berdintasunezkoa.

Nabarmentzekoa da emakumeen eta gizonen erantzunen arteko aldea (+% 5,6).

Badirudi emakumeek neurri handiagoan ikusten dutela berdintasunezkoa ez den kirol-

ekintzen eskaintza. Era berean, jende askok balorazio egokia egiteko informazio

nahikorik ez duela adierazi du oharretan; kiroldegiko eskaintza orokorrari buruzko

informazio handirik ez duela esan dute. Hori del eta, erabiltzaileek, horren gaineko




[email protected]

36

36

informazio gehiago edukiz gero, balorazio zorrotzagoa egingo luketela ondoriozta

dezakegu.

IV.1.4. Kirol-ekintzetan aritzeko arrazoiei buruzko iritziak

Hurrengo grafikoetan beste item baten erantzunak azaltzen dira. Parte hartzaileei kirola

egiten motibatzen dituzten arrazoiak baloratzeko eskatzen genien. Horretarako 1etik

5era puntuatzeko eskatzen genien, hau da, garrantziaren arabera ordenatu behar

zituzten eurak kirola egitera bultzatzen dituzten arrazoiak. Galdetegian honako arrazoiak

azaltzen ziren: gorputza eta osasuna zaintzea; enpatizatzen ikastea; lehiatzea eta

irabaztea; autoestimua handitzea; eta dibertitzea. Gainera, beste arrazoi desberdin bat

aipatzeko aukera ematen genuen; inork ez zuen, aldiz, bestelako arrazoirik aipatu edo

gehitu.

Aurrekoetan bezala, eta ondoko koadroan ikusiko dugun moduan, sexua izan da eragin

handiena izan duen aldagaia.

2. Koadroa: Kirola praktikatzeko arrazoien portzentajeak sexuaren arabera


Ikus dezakegunez, arrazoi hauek, “Osasuna eta gorputza zaintzea” eta “Dibertitzea”,

antzeko garrantzia daukate erantzun duten emakumeentzat eta gizonentzat. Gainerako

hiru arrazoien balorazioak era desberdinetan sailkatzen dira. Horri buruzko hausnarketa

jarraian egingo dugun banakako analisian agertuko dira.

Arrazoia Emakumeek ematen dioten

garrantziaren ehunekoak

Gizonek ematen dioten

garrantziaren ehunekoak Gorputza eta osasuna zaintzea % 84 % 80

Enpatizatzen ikastea % 40 % 20

Lehiatzea eta irabaztea % 13 % 12

Autoestimua handitzea % 36 % 33

Dibertitzea % 59 % 58




[email protected]

37

37

11. eta 12. grafikoak: “Osasuna eta gorputza zaintzea” arrazoiari

emandako garrantziari dagozkion ehunekoak

N1=92


Aurreko datuek erakusten dutenaren

arabera, kiroldegiko instalazioak erabiltzen

dituzten emakumeek zein gizonek “Osasuna

eta gorputza zaintzea” arrazoiari eman diote

garrantzirik handiena. Beraz, horixe da

kirola egiten gehien motibatzen dituena.

N2=548

Sexu biek emandako garrantzia antzerakoa

bada ere, % 13ko aldea dago “Oso

garrantzitsua” kategoria aukeratu duten

emakumeen kasuan. Hau da, gizonekin

alderatuz gero, hamar emakumeetatik batek

garrantziari dagokion plus bat ematen dio.

8 N1 parte hartu duten emakumeen guztizkoari dagokio; N2, aldiz, parte hartu duten gizonen

guztizkoari.




[email protected]

38

38

13. eta 14. grafikoak: “Enpatizatzen ikastea” arrazoiari


N1=92


Honako diagrametan balorazioak oso

banaturik daude, ez baita oso nabarmena

den portzentajerik. Hala ere, sexu bien

balorazioak alderatuta, deigarria da

emakumeen % 40k “Garrantzitsu” edo “Oso

garrantzitsu” erantzunak aukeratu izana

“Enpatizatzen ikastea” itemari garrantzia

emateko. Hau da, emakumeen % 40k garrantzitsu edo oso garrantzitsu deritzo kirol-

ekintzen bidez enpatizatzen ikasteari. Gizonen kasuan portzentajea % 20koa baino ez da.

N2=549

“Garrantzi gutxikoa” edo “Oso garrantzi

gutxikoa” balorazioei dagozkien datuak

gehituta honakoak dira portzentajeak:

emakumeen % 35 eta gizonen % 43.

Beraz, emakumeek, bai praktikatzen

dituzten kirolengatik, bai praktikatzeko

motibazioengatik, kirolaren esparrua

enpatiarako esparrutzat hartzen dute,

gizonek egiten duten baino neurri

handiagoan.


guztizkoari.




[email protected]

39

39

15. eta 16. grafikoak: “Lehiatzea eta irabaztea” arrazoiari


N1=92

Parte hartzaileek, gizonek nahiz

emakumeek, “Lehiatzea eta irabaztea”

arrazoiari emandako balorazioak oso

antzerakoak dira. Emakumeen % 13k eta

gizonen % 12k garrantzitsu edo oso

garrantzitsu deritzo arrazoi honi. Gizonen

% 80k eta emakumeen % 84k “Garrantzi

gutxi” edo “Oso garrantzi gutxi”

balorazioak aukeratu dituzte.

N2=5410


Beraz, sexu bien iritziz, lehiatzea eta

irabaztea ez dira kirola praktikatzeko

arrazoi garrantzitsua. Gainera, ehunako

hauek beste arrazoi batzuen ehunekoekin

alderatuz gero, erraz ikus dezakegu hauxe

dela parte-hartzaileek garrantzi gutxien

emandakoa.


guztizkoari.




[email protected]

40

40

17. eta y 18. grafikoak: “Autoestimua handitzea” arrazoiari


N1=92

Arrazoi honen sexu bien balorazioei

dagokienez, alderik nabarmenena ez

dago ematen dioten garrantziaren

islatzen duten ehunekoetan, kentzen

dioten garrantzia adierazten duten

ehunekoetan baizik. Hau da, gizonen

% 33k eta emakumeen % 36k

garrantzitsu edo oso garrantzitsu

deritzo arrazoi honi.

N2=5411


Garrantzi gutxiko edo oso garrantzi

gutxikoa deritzotenen ehunekoak,

aldiz, honakoak dira: emakumeen %

18 eta gizonen % 30. Beraz,

kiroldegiko emakumeentzat,

praktikatzen duten kirolaren bidez

autoestimua handitzea, gizonentzat

baino garrantzitsuagoa da; izan ere,

garrantzi gutxiago kentzen diote. Autoestimuari buruzko sexu bien balorazioen arteko

aldea askoz nabariagoa da elkarteetako bazkideei egindako galdetegien emaitzetan

(IV.2.3 Kirol-Elkarteetako bazkideek betetako galdetegien emaitzak).


guztizkoari.




[email protected]

41

41

19. eta20. grafikoak: “Dibertitzea” arrazoiari


N1=92

Iturria: Jasotako galdetegietatik ateratako

datuak

Ondoko grafikoek erakusten duten

bezala, kirol-ekintzen bidez dibertitzea

bigarren aukera da balorazioen

eskalan. Emakumeen % 59k eta

gizonen % 58k garrantzitsu edo oso

garrantzitsu deritzote arrazoi honi, eta

ez dago bien erantzunen arteko alde

adierazgarririk.

N2=5412

Elkarteetan erabilitako galdetegien

emaitzek ere, bazkideek garrantzi

gehien emandako arrazoia hauxe dela

erakusten dute. Kasu horretan

emakumeek osasuna eta gorputza

zaintzeari ere ematen diote garrantzi

handia. Dena dela, sexu biek

adierazten dute, neurri berean,

kirolaren bidez dibertitzea oso

garrantzizkoa dela. (IV.2.3 Kirol-

Elkarteetako bazkideek betetako galdetegien emaitzak).


guztizkoari.




[email protected]

42

42

Jarraian galdetegietako azken galderei buruzko informazioa agertuko zaigu. Galdera ireki

bi ziren: bata, kiroldegiko instalazioei buruzkoa, erabiltzaileek gizonentzat zein

emakumeentzat era berdintsuan diren egokiak adieraz zezaten; bestea, udalaren esku

hartzeari buruzkoa zen; zehazkiago emakumearen presentzia kiroldegian handitzeko

udalak zer egin beharko lukeen galdetu genien erabiltzaileei. Galdera bien erantzun

gehienak genero-berdintasunarekin zuten zer ikusirik. Dena dela, kasu batzuetan

erantzunek lotura handiagoa zuten pribazitatearekin edo instalazioen mantentze-

lanarekin. Bestalde, genero-berdintasunarekin loturiko iritziak askotarikoak izan ziren.

Horrexegatik azalduko ditugu hiru multzotan bereizita.

Instalazioen erabilera eta ikastaroetan parte hartzea

Erabiltzaile batzuen iritziz, frontoia eta gimnasioa oso espazio maskulinoak dira,

eta emakumezkoen presentzia txikia da. Aerobicen aldiz, gehienak

emakumezkoak dira. Gainera, beste sauna bat instalatzeko eskatzen dute. Orain

bakarra dago, mistoa, eta batzuek erreparoagatik ez dute erabiltzen.

Parte hartzea errazteko neurriak

Batzuek ordutegi zabalagoa eskaintzeko eskatzen dute, baita ludoteka eta

haurtzaindegi zerbitzuak eskaintzeko ere.

Ekintzen eskaintzan hainbat aldaketa egitea

Alde batetik, neskentzako ekintza-kopurua handitzeko eskatzen dute, baita indar

fisikoarekin erlazionaturik ez dauden ekintza gehiago antolatzeko ere. Bestetik,

hainbaten ustez, ekintza batzuen eskaintza zabalagoa izan beharko litzateke

(aerobic-a, patinajea, spinnig-a eta dantzak) eta makina aerobiko gehiagok egon

beharko luke gimnasioan.




[email protected]

43

43

Heziketarekin erlazionaturiko aspektuak

Parte-hartzaileek garrantzi handia ematen zieten arlo kulturalari eta heziketa

arloari erantzun batzuetan. Sexu biengan kirola bultzatzeko beharra

azpimarratzen zuten. Are gehiago, batzuen iritziz amengan bultzatu beharko

genuke kirolerako joera. Izan ere eredugarria izaik, neskengan eragin zuzena

edukiko luke.

Erabiltzaile baten iritziz, ez genuke kirola familiatik kanpo sustatu behar,

familiaren barruan baizik. Bestalde, erabiltzaile bakar bat baino ez zen kirolean

genero-berdintasuna sustatzearen aurka; bere iritziz, gaur egun, “berdintasunean

bizi baikara”.

Pribazitateari dagokionez, banakako aldagelak edo kabinak jartzeko eskatzen zuten

erabiltzaile batzuk. Halaber, aldagelen eta igerilekuaren espazioak banatzeko eskatu

zuten batzuek.

Instalazioen mantentze lanei eta egoerei buruzko iritzi batzuk ez ditugu txosten honetan

jaso, ez baitute zer ikusirik genero-berdintasunarekin. Hala ere, horien berri eman diegu

udaleko arduradunei.

IV.1.5. Espazio sinbolikoa eta hizkuntzaren erabilera kiroldegian

Espazio sinbolikoaren analisian azpimarratu beharreko aspektu batzuk aurkitu ditugu.

Kiroldegiko ekintzei buruzko publizitatea kultura arloko ekintzekin batera agertzen

da agenda batean. Agenda horren kirolari buruzko propaganda aztertu ondoren,

bereizketa sexista bultzatzen duen irudien erabilera aurkitu dugu. Historikoki




[email protected]

44

44

maskulinotzat hartu izan ditugun kirolak agertzeko mutilen edota gizonen

argazkiak baino ez dira erabiltzen. Historikoki femeninotzat hartu izan ditugunen

kasuan, ordea, nesken edo emakumeen irudiak baino ez dira erabiltzen.

Instalazioen korridoreetan eta sarreran erabiltzaileentzako abisuak eta kartelak

topa ditzakegu. Hizkuntza bietan agertzen dira, hau da, euskaraz eta gaztelaniaz.

Euskarari dagokionez, ez dugu hizkuntzaren erabilera sexistarik aurkitu. Izan ere,

hizkuntzaren ezaugarriek erraztu egiten dute sexismoaren kutsua ekiditea,

euskarak ez baitauka genero gramatikalik, batzuetan esanahia sexu batekin lotu

ahal badugu ere. Horrexegatik, gai honi buruzko prestakuntza espezifikorik eduki

ez arren13, errazagoa izaten da sexismoa ez agertzea hizkuntza honetan.

Gaztelaniazko idazkietan, ordea, maskulinoaren erabilera generikoa topatu dugu,

beraz, emakumearen presentzia albo batera geratzen da ezkuturik, ez da agerian

geratzen zentroan emakumeak eta neskak ere badaudela.

Halaber, ikasturtean zehar erabili ohi dituzten era horretako beste dokumentu

batzuk ere aztertu ditugu, analisia egin genuenean agerian ez bazeuden ere. Lan

horretarako ezinbestekoa izan zen zentroko koordinatzailearen laguntza, berak

eman baitzizkien ikerketaren dinamizatzaileei analisia egiteko behar zituzten abisu

eta kartel-eredu desberdinak.

Horrelakoetan ere, korridoreetako idazkietan bezala, nabaria zen genero

estereotipoak indartzen duen gaztelaniaren erabilera sexista, hau da, genero-

berdintasuna bultzatzen ez duen maskulino generikoa.

13 Horrek ez du inola ere esan nahi euskararen erabilera sexistarik ez dagoenik. Ikus. APODAKA,

Marije; APODAKA, Eduardo. (2008). Euskararen eta irudien erabilera ez sexistarako gida. UPV/EHU. http://www.unibertsitate-hedakuntza.ehu.es/p268-rsct/eu/contenidos/informacion/planigualdad_informe_situacion/eu_informes/adjuntos/GIDA.pdf

http://www.unibertsitate-hedakuntza.ehu.es/p268-rsct/eu/contenidos/informacion/planigualdad_informe_situacion/eu_informes/adjuntos/GIDA.pdf

http://www.unibertsitate-hedakuntza.ehu.es/p268-rsct/eu/contenidos/informacion/planigualdad_informe_situacion/eu_informes/adjuntos/GIDA.pdf




[email protected]

45

45

Adibide gisa, kartel bat agertzen zaigu jarraian. Alde batetik, hizkuntzaren

erabilera sexista agertzen da horiz azpimarraturik; neskentzat eta

emakumeentzat baztertzailea denez gero, zuzendu beharrekoa dela uste dugu.

Bestetik, urdinez azpimarratu dugu a bilduaren (@) erabilera, izan ere, sinbolo

hori erabiltzeak eztabaida eta ezadostasuna sortzen du14, eta gomendagarriagoa

da beste hizkuntza-baliabide batzuk erabiltzea.

Genero-berdintasunaren perspektibatik, Igorreko Udal Kiroldegian emakumearen

presentzia agerian uzteko baliagarriak izan daitezkeen gomendioak proposamenen

atalean jaso ditugu (VI. Proposamenak). Azaldu dugun moduan, erabilera sexista

gaztelaniazko bertsioetan aurkitu dugu, hori dela eta, adibide gisa gehitu dugun

beheko kartela gaztelaniaz dago.

NOTA PARA ACOMPAÑANTES DE CURSILLOS DE NATACION

SOLO UN ACOMPAÑANTE POR CADA CURSILLISTA (MAYORES DE 7 AÑOS SOLOS)

LLEVAR AL NIÑ@ AL SERVICIO ANTES DE LA CLASE

NO ACCEDER A LA ZONA DE DUCHAS NI DE PISCINA CON CALZADO DE CALLE

NO INTRODUCIR SILLAS INFANTILES EN LOS VESTUARIOS

NO COMER EN LOS VESTUARIOS NI DENTRO DE LA INSTALACION

GUARDAR LA ROPA EN LAS TAQUILLAS

NO PERMANECER EN LOS VESTUARIOS NI EN DEPENDENCIAS DE PASO

CUANDO L@S CURSILLIST@S ESTEN CAMBIADOS DEJARLOS EN LA PARED DE ENFRENTE DE LAS ESCALERASDE LA PISCINA

EL MONITOR SALDRA EN SU BUSCA Y AL ACABAR LA CLASE LOS DEJARA EN EL MISMO LUGAR

ESPERAR EN LA CALLE HASTA LA HORA DE RECOGIDA

L@S SOCIOS DEBERAN UTILIZAR LA TXARTELA Y L@S QUE NO SEAN LA TXARTELA DEL CURSO

PLAZO PARA PAGAR EL CURSILLO 10 DE OCTUBRE, EL NIÑO QUE NO ABONE SERA DADO DE BAJA.

14 Bisualki praktikoa izan arren, sinbolo hori ezin da irakurri, ez baitauka soinurik.




[email protected]

46

46

IV.2. Udalerriko Kirol Elkarteetan Egindako Analisia.

Atal honetan kirol-elkarteen genero-profila egiteko baliatu ditugun datuak aztertuko

ditugu. Lehenik eta behin, aipatu behar dugu proiektu honetako arduradunek hainbat

oztopo aurkitu dituztela lanaren garapenean.

Txosten honen eranskinetan, ekintzei buruzko atalean zehazki, hasierako kronograma eta

aurreikusten diren epeak agertzen dira, eta horrekin batera, bigarren bat, non egiatan

ekintza desberdinak burutu ahal izan diren epeak jaso ditugun.

Bertan azaltzen den bezala, elkarte batzuen parte hartze eskasa oztopo bat izan da

aurreikusitako epeak bete egin ahal izateko. Gainera, datu batzuk lortzeko zailtasun

handia sortu da, entitateen antolakuntza eta estruktura-arazoengatik.

Traba horiek guztiek eragin handia izan dute ikerketaren emaitzetan, batez ere,

elkarrizketetatik ateratako datuetan, horren bidez aztertu egin baititugu kirol-elkarteen

barne funtzionamenduarekin lorturiko aspektu batzuk, hala nola zuzendaritza-batzordeen

organigramak, erabiltzen dituzten idazki desberdinak, bazkide kopuruak, eta abar.

Zuzendaritza-batzordeei buruzko datuak lortzea arazorik handienetako bat izan da, izan

ere, elkarte batzuek ez digute behar genituen datuak eman, eta beste elkarte batzuetan

hasiak ziren zuzendaritza berria osatzeko prozesuan.

Emaitzok hiru azpiataletan banatu ditugu: Kirol-entitateen ordezkariei egindako

elkarrizketetatik ateratako datuak; Neska eta emakume kirolariei egindako

elkarrizketetatik ateratako datuak; Kirol-elkarteetako bazkideek betetako galdetegien

emaitzak.




[email protected]

47

47

IV.2.1 Kirol-entitateen ordezkariei egindako elkarrizketetatik ateratako datuak

Datu-bilketan erabilitako tresnetako bat udalerriko bost kirol-entitateen ordezkariei

egindako elkarrizketak izan dira (Ikus. VII.2 Eranskinak atala). Horiei dagozkien

emaitzak elkarteka azalduko ditugu.

1. Arratiako Zekorrak Rugby Taldea

Elkarrizketan elkarte-buruak adierazi zuenaren arabera, elkarteak duela 23 urte jarri zen

abian. Ondoko tauletan zuzendaritza batzordeari buruzko datuak agertzen dira, hala nola

kirolariei eta bazkideei buruzkoak ere, denak sexuka banaturik.

1.A. Zuzendaritza-batzordearen organigrama

ZUZENDARITZA-BATZORDEA MUJER HOMBRE

Presidentetza X

Presidenteordetza X

Diruzaintza X

Idazkaritza

Batzordekidea 1 X

Batzordekidea 2 X

Batzordekidea 3 X

Batzordekidea 4 X

Bestelako karguak (zehaztu) Beste 5

batzordekide

Taula hau aztertuta, nabaria da emakumeen presentzia desorekatua zuzendaritza-

organoan. Emakumeak ia ez daude ordezkaturik, bakarra baitago, versus 11 gizon.




[email protected]

48

48

Gainera, emakume hori batzordekidea da, eta prestigio handiko kargu denetan

gizonezkoak daude.

1.B. Bazkideei buruzko datuak

ADINA EMAKUMEA GIZONA

1-10 urte

10-15 urte 4

15-25 urte 50 100

35-50 urte 50 100

50 urte baino gehiago 25 50

GUZTIRA 125 254

Elkarteak emandako datuen arabera, genero-estereotipoen eragina nabaria da, izan ere,

kirol hau aukeratzen dituzten neskak edo emakumeak askoz gutxiago dira mutilak edo

gizonak baino. Emakumezkoak % 33 dira, hain zuzen; gizonezkoak, aldiz, % 67.

1.C. Kirolariei buruzko datuak


1-10 urte 10

10-15 urte 4 10

15-25 urte 15 30

35-50 urte 20

50 urte baino gehiago

GUZTIRA 19 70




[email protected]

49

49

Goiko taulan ere antzeman dezakegu genero-estereotipoen eragina; izan ere,

emakumezko kirolariak askoz gutxiago dira gizonezko kirolariak baino. Emakumezkoen

presentzia % 21ekoa da; gizonezkoena % 79koa.

Elkarteko neska kirolari bati egindako elkarrizketan egiaztatu egin genuen datu hori, izan

ere, berak adierazi zigunez, zailtasunak izaten dituzte nesken taldeak osatzeko. Badirudi

neskek izena ematen dutela errugbian jolasteko, baina denbora gutxi ematen dutela

kirol-elkartean; berehala uzten dute. Elkarte-buruak esandakoaren arabera, penagarria

da neska horiek horren denbora gutxi ematea elkartean, entitateak diru asko inbertitu

behar baitu deialdiak, fitxak eta abarrak egiteko.

Hala ere, elkarte-buruak azaldu zuen inoiz ez dela genero-diskriminazio arazorik egon

elkartean. Bere iritziz, genero-berdintasunaren alde egiteko, udalak haurtzarotik bultzatu

beharko luke kirola, orduantxe baita eragin egokia errazen lortzen denean, urteek

aurrera egin ahala zailagoa da eta zenbait ohitura aldaraztea.

Bestetik, elkarteak genero-berdintasuna bultzatzeko zer egin beharko lukeen galdetu

ziotenean, elkarte-buruak adierazi zuen emakumezkoentzako ateak zabalik mantendu

behar dituela, baita aukera-berdintasuna bermatu ere.

2. Arratia Futbol Taldea

Elkarrizketan elkarte-buruak adierazi zuen 53 urteko entitatea dela, beraz, tradizio

handikoa da udalerrian.


Hurrengo taulan ikus dezakegunez, aurreko elkartearekin alderatuz gero, zuzendaritza

batzordean emakumezkoen parte hartzea handiagoa da: emakumeak % 37,5 dira, hain

zuzen; gizonak % 62,5 dira.




[email protected]

50

50

ZUZENDARITZA BATZORDEA EMAKUMEA GIZONA

Presidentetza X

Presidenteordetza X

Diruzaintza X

Idazkaritza X

Batzordekidea 1 X

Batzordekidea 2 X

Batzordekidea 3 X

Batzordekidea 4 X

Bestelako karguak (zehaztu)

Nabarmentzekoa da emakume bi zuzendaritza-organoko prestigiozko kargu bitan egotea,

diruzaintzan eta idazkaritzan, zehatz-mehatz. Hala ere, kirol elkarte gehienetan gertatu

ohi den legez, presidentetzan gizonezko bat dago.



1-10 urte 4 14

10-15 urte 6 16

15-25 urte 9 33

35-50 urte 78 194

50 urte baino gehiago 8 66

GUZTIRA 105 323

Kasu honetan datuek erakusten dute gizonezkoen presentzia handiagoa dela: 24,5 %

versus emakumezkoak diren % 24,5. Hauxe arrunta izaten da kirol honetan, kutsu




[email protected]

51

51

maskulino handia baitauka gure gizartean. Emakumezkoen parte hartzea gero eta

handiagoa izan arren, zale gehienak gizonezkoak izaten dira.

Adinen araberako portzentajeak alderatuz gero, 50 urtera arteko adin-tarteetan

antzerako aldea aurkitzen dugu: % 25 emakumezkoak eta % 75 gizonezkoak. 50 urte

baino gehiago dutenen artean, ostera, aldea askoz handiagoa da: emakumezko

bazkideak % 11 dira, eta gizonak % 89.


ADINAD EMAKUMEA GIZONA

1-10 urte 13 34

10-15 urte 17 24

15-25 urte 24 64

35-50 urte


GUZTIRA 54 122

Taula honek elkartean dauden sexu bietako kirolarien presentzia desorekatua islatzen du.

Emakumeak eta neskak % 31 dira; mutilak eta gizonezkoak, ordea, % 69.

Adinaren araberako portzentajeak aztertu ondoren, erraz ikus dezakegu 10-15 urte

bitarteko adin-tartean emakumezkoen presentziak gora egiten duela: % 41 emakumeak

versus % 59 gizonezkoak. Ulertzekoa da, neskek kirolarekiko gero eta interes handiagoa

erakusten baitute, eta, gainera, interes hori nabaria da futbolaren arloan.

Nolanahi ere, hurrengo adin-tartean emakumezkoen presentzian behera egiten du; tarte

horretan askoz neska gutxiago dago kirolari: zehazki, % 27 baino ez dira. Horixe sarritan

gertatzen da, batez ere futbolaren, saskibaloiaren eta eskubaloiaren moduko kiroletan.




[email protected]

52

52

Periodo honetan hainbat faktorek bultzatzen dute kirola uztera. Batetik, eta udalerri

honetako kasua ez bada ere, zaila izaten da integratzeko talde bat aurkitzea. 12 urte

baino gehiago duten neskek ezin izaten dute talde mistoetan jarraitu. Horrexegatik bilatu

behar dute neska-talde bat, eta sarri askotan, ez dute inguruan aurkitzen. Bestetik,

partiduetara joateko, mutilek baino askoz bidaia luzeagoak egin behar izaten dituzte,

lehiatzeko talde gutxiago baitago.

Gainera, ikerketa batzuek agerian utzi duten legez15, adin horretako mutilak neskak

baino gehiago animatzen ditugu kirola egitera. Neskek laguntza gutxiago izaten dute

jendartearen zein familiaren partetik, eta gehienetan kirolaz bestelako ekintza batzuk

egitera bultzatzen ditugu.

Horrez gain, kirola praktikatzeko egoerak ez dira oso lagungarriak izaten, taldeek ez

baitute instalazioak edota materiala egokiak izango direla beti bermatzen.

Emakumezkoen kirolaren kasuan, gehienetan, egoera diskriminatzailea izaten da:

material gutxiago eta kalitate okerragokoa; ez dute bidaietarako eta arroparako diru-

laguntzarik izaten (mutilek edukitzen duten arren); gizonek aldez aurretik aukeratzeko

lehentasuna izaten dutenez, entrenatzeko eta jolasteko ordutegiak txarragoak dira, eta

abar.

Azken finean, gizon futbolariek emakume futbolariek ez daukaten erraztasun sozialak eta

ekonomikoak izaten dituzte, kirol-maila berean egon arren. Bestalde, emakumezkoen

presentzia arlo horietan bultzatuko duen ekimenik jartzen ez bada abian, datuek beti

agertuko dute desoreka nabaria sexuen bien presentziari dagokionez.

Elkarte-buruarekin izandako elkarrizketan, honek adierazi zuen inoiz sortu egin dela

genero-berdintasunarekin loturiko arazoren bat, zehatz-mehatz, kirolari mutilek

kobratzen dituzten primak direla eta, neskek ez baitituzte kobratzen. Bere esanetan,

15 Véase en bibliografía: VAZQUEZ, Norma; DORADO, Piedad; ARRILLAGA, Iratí. (2011)

Sexismoaren diagnosia Jolasean eta Kirolean / Diagnosis del Sexismo en el Juego y en el Deporte.

Sortzen Consultoría.




[email protected]

53

53

mutilen partiduetara jende gehiago bertaratzen da, eta horrexegatik ezin dute neskek

diru hori kobratu. Entitate honetako neska futbolariekin izandako elkarrizketan gai honi

buruzko aipamenak egon ziren, (Ikus. IV.2.2 Neska eta emakume kirolariei egindako

elkarrizketetatik ateratako datuak atala), eta hainbat datu argigarri eman zizkiguten.

Horrez gain, udala ez dela inplikatu behar azaldu zuen elkarte-buruak. Bere iritziz

administrazioak ez du entitatearen funtzionamenduan zertan sartu genero-

berdintasunezko irizpideak bultzatzeko, eta distantziak gorde behar ditu. Bestetik,

emakumezkoen presentzia handitu ahal izateko elkarteak zer egin behar duen galdetu

genionean, elkarte-buruak adierazi zuen, bere ustez, futbola neskatoen artean bultzatu

behar duela, horrela erakarri ahal izateko.

3. Igeriketa Igorre Kluba

Elkarrizketa emakumezkoa den elkarte-buruarekin eta beste pertsona birekin egin zen,

emakumezko batekin eta gizon batekin. Elkartea duela 12 urte sortu zela esan zuten,

udalerriko neska-mutilei igeriketa praktikatzeko aukera emateko asmoz. Elkarte honek ez

du zuzendaritza-organoari buruzko informazio gehiagorik eman. Dena dela, elkarrizketa

horri ezker, badakigu ikerketa hasi zenean presidentetza emakume baten esku zegoela.


Elkarteak ez dizkigu gai hau aztertzeko behar ditugun datuak eman. Hori dela eta,

ezinezkoa zaigu atal hau garatzea.


Elkarteko ordezkariek azaldu zutenaren arabera, bazkideak neska-mutil kirolarien

gurasoak izaten dira. Hala ere, ez digute datu gehiagorik eman. Beraz, ezinezkoa zaigu

kalkulu zehatza edota sexuaren araberako analisia egitea.




[email protected]

54

54

3.C. Datos correspondientes a las personas deportistas

Gainerakoetan bezala, ondoko taulan ere nabarmentzen da sexu bien presentzia

desorekatua, baina kasu honetan, emakumezkoak dira gehienak: mutil 1 baino ez dago,

versus 27 neska.


1-10 urte 4

10-15 urte 21 1

15-25 urte 2


GUZTIRA 27 1

Duda barik, datu deigarria da, izan ere, ez dugu tradizioaz igeriketa kirol maskulinotzat

hartu izan, eta gizonezkoen presentzia esanguratsua izaten da. Gainera, elkarte honek

12 urte daramatza funtzionamenduan, udalerrian ezaguna izateko eta antolatzen dituen

ekintzetara kirolari gehiago erakartzeko denbora nahikoa.

Hainbat faktore izan litezke egoera honen eragileak. Alde batetik, igeriketa bereziki

esfortzu eta estrategia pertsonaletan oinarritzen den kirola da. Taldeka jardun ahal

badugu ere, talde horren estrategiek ez dute beste kirol batzuetan duten garrantzia.

Horrexegatik dira beste kirol horiek askorentzat erakargarriagoak.

Gainera, ikastetxeek igeriketa haurtzarotik praktikatzeko aukera eskaintzen dute, eta

helduaroan, kiroldegira joateko aukera dago. Are gehiago, kiroldegian bertan

entrenatzen dira elkarteko umeak. Beraz, kirol hau praktikatzeko ez da beharrezkoa

entitatean izena ematea.

Beste aldetik, elkarteko ordezkarien iritziz, udalerrian eskaintzen diren bestelako kirol

batzuek, futbolak eta errugbiak kasu, mutil gehiago erakartzen dute, eta horrexegatik ez




[email protected]

55

55

dago igeriketan mutil gehiago. Kirol horiek, gainera, taldeka lan egiteko aukera ematen

dute, eta elkarteetan bazkideak izan ezean ezinezkoa izango litzateke erabiltzen dituzten

instalazio espezifikoetan entrenatzea. Bestela esanda, elkartean egoteak instalazio horiek

erabiltzeko eta taldeka praktikatzen den kirol batean jarduteko aukera ematen die.

Halaber, elkarrizketatutako igeriketa-elkarteko ordezkarien ustetan, berdintasun planak

emakumezkoen parte hartzea bultzatzeko egiten dira. Euren kasuan, ordea, mutilak

erakarri behar dituzte.

Emakumezkoen kirolean gertatzen den bezala, gizonezkoen presentzia txikiagoa den

kasuetan, esku hartze espezifiko bat beharko dugu mutilak erakartzeko. Horixe izango da

presentzia orekatzeko modu bakarra.

Genero-perspektibatik, hau da, berdintasunezko irizpideak kontuan hartuta, neurri

berean da garrantzitsua sexu bien presentzia, beraz, ordezkapen txikiena duen

kolektiboaren parte hartzea bultzatu beharko dugu.

4. Igorreko Eskupilota Elkartea

Elkarte hau duela 38 urte sortu zela adierazi zuen elkarte-buruak.





Hurrengo taulan ikus dezakegunez, datuek adierazten dute gizonezko bazkideen kopurua

emakumezko bazkideen kopuruaren doblea da: emakumean % 33; gizonak % 66.




[email protected]

56

56


1-10 urte 12

10-15 urte 6

15-25 urte 5

35-50 urte 23 23


GUZTIRA 23 46

Gizonezkoen presentzia handiagoa izatea ez da harritzekoa, historikoki gizonezkoen

kiroltzat hartu izan baitugu esku pilota. Gainera, emakumearen presentzia eskasa izan

arren, ez da batere bultzatzen. Komunikabideetan, publizitatean eta arlo profesionalean

ia ezinezkoa da kirol honi dagokion emakumezko erreferenterik aurkitzea.

4.C. Kirolariei dagozkion datuak

Hurrengo taulako datuak aurrekoak baino adierazgarriagoak dira, emakumezko kirolarien

presentzia nulua baita. Elkarte buruak adierazi zuen neskatoek sarritan praktikatzen

dutela pilota ikastetxeetan, baina zaila izaten dela elkartera erakartzea.


1-10 urte 12

10-15 urte 6

15-25 urte 5

35-50 urte 10


GUZTIRA 33

Haurren kategorian neskak ezin direla federatu azaldu zuen, eta hori, bere iritziz, kirol

honetan jarduteko eta jarraitzeko oztopoa da. Gainera, horrelako kasu bat egon da

elkartean bertan: neska batek horrexegatik utzi egin zion pilota praktikatzeari.




[email protected]

57

57

Halaber, elkarteak neskak erakartzeko esfortzu eta inbertsio ekonomikoak egin dituela

esan zigun elkarte-buruak. Bere ustez, udalak ikastetxeetan hartu beharko luke esku,

neskatoen parte hartzea kirol honetan haurtzarotik bultzatzeko. Bestetik, emakumezkoen

presentzia handitzeko, elkarteak publizitate espezifikoa erabili behar duela uste du.

5. Arratiako Ziklista Elkartea

Elkarrizketara elkarte-burua bertaratu zen. Berak esandakoaren arabera, kirol-entitate

hau duela 35 urte sortu zen, eta harrezkeroztik, bera izan da presidentetzan egon dena.





Entitateak bazkideen erregistro zehatzik ez daukala adierazi zuen elkarte-buruak

elkarrizketan



1-10 urte

10-15 urte 1 10

15-25 urte 24


GUZTIRA 1 34




[email protected]

58

58

Elkarteak emandako datuen arabera kirol-entitate honek 35 bazkide dauka, eta euren

artean neska bakarra. Elkarte-buruak azaldu zuen neskek ez dutela integratzeko

aukerarik izaten, taldea osatzeko, gutxienez, hiru behar baitute. Hori dela eta, batzuk

beste udalerri batzuetako txirrindularitza-elkarteetan ematen dute izena. Era berean,

entitatera ailegatzen diren neskak oso ondo hartzen dituztela adierazi zuen, baita

eurenganako tratua zaintzen dutela ere.

Bere iritziz, oztoporik handiena familien eragina izaten da, izan ere, txirrindularitza

praktikatzeagatik nesken gorputza gihartsuegia delako uste okerra dago, eta batzuetan

ez dute neskek kirol honetan parte hartzerik onartzen.

Gogoeta orokorrak

Udalerriko bost elkarteetako datuak alderatu ondoren, Arratia Futbol Kluba bazkide

gehien dituela ikus dezakegu, eta hurrenez hurren, Arratiako Zekorrak Rugby Elkartea y

Igorreko Eskupilota Elkartea. Gorago esan bezala, ezin ditugu Igeriketa Igorre Klubaren

eta Arratia Ziklista Elkartearen datuak kontuan hartu, ez baitizkigute eman.

Emakumezko bazkideei dagokienez, Arratiako Zekorrak Rugby Elkartea da presentziarik

handiena daukana (125 emakume), hurrengoa Arratia Futbol Kluba da (105 emakume),

eta gutxien daukana Igorreko Eskupilota Elkartea (23 emakume). Guztira dauden

bazkideekin konparatuta, errugbi-elkartean eta eskupilota-elkartean % 33 dira, eta

futbol-elkartean % 24,5.

Kirolariei dagokienez, sexuka aztertuz gero, guztira 101 emakume kirolari aurki

ditzakegu: 54 futbolean; 27 igeriketan; 19 errugbian; eta 1 txirrindularitzan. Igeriketa

kluba emakume kirolari ehuneko handiena duena da, 596; dena dela, argitu behar dugu

udalerrian dagoen kirol honen feminizazioan genero-estereotipoen eragina islatzen dela.

Arratia Futbol Taldea da emakumezko kirolarien presentziarik handiena duena, % 31

guztira. Arratiako Zekorrak Rugby Taldean, aldiz % 21. Hurrengoa Arratiako Ziklista




[email protected]

59

59

Elkartea (% 2) eta azkena Igorreko Eskupilota Elkartea, emakume kirolaririk ez

baitauka. Haurtzaroan kirolak duen garrantzia kontuan hartuta, deigarria da neskato

gehienak errugbian eta futbolean pilatzea. Izan ere, baliteke praktika ditzaketen kirol-

aukera zabalaren gaineko informazioa ez edukitzea.

Kirolak eskaintzen dituen aukera anitz horiek hobeto ezagutzeko, eta ume bakoitzaren

ahalmen eta egoera fisikoei, ekonomikoei, sozialei eta pertsonalei hoberen egokitzen

zaiena aurkitzeko, aspaldidanik bultzatu egiten dute ikastetxeetan kirol-praktika

desberdinen ezagutza: kirol desberdinak praktikatzen dituzte umeek, sasoi desberdinetan

eta aldika, ikasle bakoitzak berarentzako aproposena aukera dezan.16

Bestetik, paritateari dagokion elkarteen arteko aldeak aztertu behar ditugu. Pilota

elkarteak ez dauka neska kirolaririk; txirrindularitza elkarteak bat baino ez (10-15 urte

bitarteko adin-tartekoa); errugbian, adin-tarte berean, 4 baino ez.

Datu hauek adierazgarriak dira, hurrengo urteotako emakumezkoen presentzia arriskuan

baitago. Horren eskasa izanik, kasu batzuetan nulua, neska kirolari gehiago erakartzea

lehentasuntzat hartu beharko lukete elkarteek, berdintasunezko etorkizuna berma

dezaten. Igeriketaren kasuan, egoera alderantzizkoa da: mutil gehiago erakartzeko

beharra dute.

IV.2.2 Neska eta emakume kirolariei egindako elkarrizketetatik ateratako

datuak

Segidan emakumezko kirol-talde biri egindako elkarrizketak daude jasota: bata Arratia

Futbol Kluba da; bestea, Arratiako Zekorrak Taldea. Elkarrizketok elkarteen genero-

profila egiteko datu bilketaren osagarri dira, izan ere, horien bidez lortutako datuak, ez

16 Euskal Herrian multikirolak deitzen diogu aukera honi. Ikastetxe askok eskaintzen dute,

gorputz-heziketa eskoletan ere.




[email protected]

60

60

ditugu, zenbait kasutan, elkarteen ordezkariei egindako elkarrizketetan edota

galdetegietan lortu. Gainera, iturri desberdinek emandako informazioa kontrastatzeko

aukera ematen digu.

ARRATIA FUTBOL KLUBEKO NESKEEI EGINDAKO ELKARRIZKETA

Helduen emakumezko taldeak hartu zuen elkarrizketan parte. Transkripzioan pluraleko

lehenengo pertsonan jaso ditugu erantzunak, izan ere, bertaratu ziren guztiak,

salbuespen barik, egon ziren ados esandakoarekin.

Bertaratutako Arratia Futbol Klubeko jokalariak

Elkarteko 23-34 urte bitarteko bost neskei egindako elkarrizketa kolektiboa izan zen.

Neska hauek orain dela urte batzuk hasi ziren elkartean: denbora gutxien daramana 7

urte; denbora gehien daramana 10 urte.

Zein izan da zuen kirol-esperientzia?

Denok dugu futbola gustuko; gutako batzuek denboraldi bat pasatu dugu praktikatu

barik, baina azkenean, denok hasi gara berriro ere era ordenatuago batean praktikatzen,

taldean.

Emakumezko talde hau 2012an sortu zen. Emakume helduen taldea da. Nesken kasuan

hiru talde daude: kimuak, haurrak eta helduak. Ez dago kadete edo gazte-talderik,

kirolari nahikorik ez dago eta. Mutilen kasuan, aldiz, kategoria guztietako taldeak daude.




[email protected]

61

61

Zuen traiektoria honetan inoiz aurkitu duzue genero-diskriminazioarekin

lotutako trabarik?

Bai, batzuk: instituzioen laguntzarik eza, sentsibilitate sozialik eza ... eta kirolari

dagokionez, adibidez, arbitroak aipa ditzakegu, oso jarrera kontrajarriak erakusten

dituzte eta. Alde batetik, paternalistegiak dira sarritan: neskekin arbitro-lana egiteko

aparteko arauak beharko balituzke bezala jokatzen dute, ematen du erreparoa ematen

diela txartelak ateratzea, edo babes berezia behar dugulakoan daudela. Neskontzat,

ordea, mutilentzat baino zailagoa da arbitroei kritika bat edota komentario bat

transmititzea17. Batzuetan ez dute onartzen haiengana zuzentzeko beste dakigula

futbolaz.

Genero-diskriminazioarekin zerikusia duen trabarik topatu duzue kirola

praktikatzen duzuen elkartean?

Emakumeon taldearen traiektoria, hainbat arazo direla eta, ez da erraza izan hasieratik.

Oraingo zuzendaritza-batzordearekin harreman hobea daukagu. Dena dela, ez dugu

egoera justu eta normalizatu bat lortu; aldaketak ez dira oso adierazgarriak izan.

Zuen iritziz, arazo horiei aurre egiteko modua eta soluziobideak egokiak izan

dira?

Hobeto ibili arren, arazoak ez dira konpondu, eta egindakoa adabakiak ipintzea bezalakoa

izan da, hau da, ez du balio izan benetako berdintasunezko egoera batera ailegatzeko.

17 Hurrengo galderetan genero-diskriminazioarekin zerikusia duten beste traba batzuk

aipatzen dituzte.




[email protected]

62

62

Honako aspektu hauei dagokienez, berdintasunik eza aurkitu duzue? Esan

zeintzuk izan diren?

Entitate babesleak eta finantza-iturriak

Entitate babesleak lortzeko arazoak dauzkagu. Kirol-elkarteak entitate baten babes

ekonomikoa jasotzen du, baina dirua ez da era berean banatzen emakumezko zein

gizonezko taldeen artean; izan ere, inbertsiorik handiena gizonezko taldearentzat izaten

da, nagusien taldearentzat hain zuzen. Beraz, geuretzako babesle bat bilatu behar izaten

dugu. Guk geuk egiten dugu hori, elkarteak ez du lan horretan parte hartzen.

Horrexegatik hasi gara txosna bat ipintzen jaietan. Geurea da, neskona; geuk hartzen

dugu prozesu osoaren ardura, zuzendaritza-batzordearen baimenaz, etekinen bat atera

ahal izateko. Zuzendaritzako pertsona batzuk, maila pertsonalean, txandaren bat egiteko

prest egon dira, geuk hala behar izanez gero.

Herriko pertsona batzuek lortutako dirua emakumezkoen taldearentzat izango zela argi

azaltzeko eskatu ziguten. Jende askok zoriondu egin gintuen ekimen horrengatik, eta

bertan kontsumitu zuen laguntzeko asmoz. Deigarria izan zen, dena dela, gustatzen

zaigun kirola praktikatzeko dauzkagun arazoengatik horrenbesteko elkartasuna

adieraztea pertsona horiek. Bazirudien aldez aurretik zeukatela egoeraren berri.

Emakumezkoen parte-hartzea bultzatzeko abian jarritako ekimenak pertsonalak dira,

geuk jartzen ditugu abian, ez elkarteak.

Bestetik, elkarteak akordio bat sinatu zuen Atleticekin. Horren arabera Athleticek dirua

eman behar zion elkarteari, emakumezkoen kirola eta emakumezkoen presentzia




[email protected]

63

63

elkartean sustatzeko. Hitzarmena Athleticek, Arratiako Futbol Elkarteak eta emakumezko

taldeak dituzten beste elkarte batzuek sinatu zuten, eta prentsan agertu zen18.

Galdetu genuenean ea zelan erabili behar zuten laguntza ekonomiko hori, dirua

elkartearena zela esan ziguten, eta elkarteak pentsatuko zuela zelan kudeatu.

Harrezkeroztik ez dugu dirua emandako helburuetarako erabili den seinalerik ikusi, eta

inork ez digu erabilerari buruzko informaziorik eman.

Materiala

Denboraldiaren hasieran oinarrizko materiala ematen digute (baloiak eta konoak), baina

material hori ezin da gizonezkoen materialarekin konparatu. Kalitateari zein kantitateari

dagokionez, askoz eskasagoa da. Kimuek eta haurrek (neskek) erabiltzen duten

materiala are txarragoa da.

Instalazioak

Instalazioak erabiltzeko aukera gizonezkoen nagusien taldearen baitan dago, izan ere,

eurak dira zelaia erabiltzeko ordutegia aukeratzeko lehentasuna dutenak. Eurek erabaki

ondoren uzten digute neskoi aukeratzen, eta instalazioak libre gelditzen diren

ordutegietara moldatu behar izaten dugu.

Partida-egunetan ezin dugu aldagela erabili, kanpoko gizonezko taldearentzat utzi behar

baitugu. Guk askoz txikiagoa den beste gela batera joan behar izaten dugu. Ondotxo

ulertzen dugu kanpoko taldeari egonaldia erraztu behar zaiola, baina ez dugu ulertzen

zergatik ez den berdin gertatzen kanpoko emakumezko taldeak datozenean, izan ere,

18 Sarean euskaraz aurki daitezke honako esteka honetan: http://www.athletic-

club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=10048&foto=8&idi=0#fotos

Gaztelaniaz: http://www.athletic-

club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=10048&foto=8&idi=1

http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=10048&foto=8&idi=0#fotos


http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=10048&foto=8&idi=1

http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=0&b=1&c=1&d=1000&berria=10048&foto=8&idi=1




[email protected]

64

64

horrelakoetan, mutilak ez daude euren aldagela uztera behartuta. Gainera, inoiz, itxita

aurkitu dugu ate nagusia, eta entrenamendu batzuetan ez dugu gimnasiora sartzerik

izan, itxita egon da eta.

Kirol-praktikarekin loturiko zerbitzuak

Elkarteak fisioterapeuta bat dauka, baina mutilek dute lehentasuna. Beraz, neskok

laguntza behar dugunean, mutil guztiekin amaitu arte itxaron behar badugu, mina edo

osasun arazoa kontuan hartu barik; gainera, beranduago heltzen diren mutilek ere

badute lehentasuna, eta guztiekin amaitu arte zain egon behar dugu.

Bidaiak

Ez dugu inolako laguntzarik jasotzen bidaiengatik sortzen diren gastuak ordaintzeko.

Autoz joaten gara, edo autobusez. Gizonezkoen taldeek autoz bidaiatzen dute, baina

esan digutenaren arabera, orain arte, erregaia ordaintzeko diru-laguntza jaso dute.

Abisuak, jakinarazpenak eta informazioa transmititzea.

Elkartearen funtzionamenduari eta kudeaketa ekonomikoari buruzko informaziorik ez

digute ematen. Hori, sarritan, kaltegarria izaten da guretzat. Adibidez, federazioaren

bilerak direnean, ez digute horren berri ematen, beraz gutako inor ez da azaltzen;

batzarra egin dutela eta bertan zer erabaki duten beranduago jakiten dugu, beste

pertsona batzuen bidez.

Bestetik, Igorreko Udala ikerketa hau egiten ari da emakumezkoen presentzia kirolean

sustatzeko asmoz. Badakigu galdetegi batzuk banatu direla bazkideen artean analisia

egiteko. Geuri ez digute horri buruzko informaziorik eman, ezta banatzeko laguntzarik

eskatu ere; pena, izan ere, gustura egingo genukeen lan hori.




[email protected]

65

65

Zer egin beharko luke elkarteak arazo honi aurre egiteko?

Elkarteak hainbat aspektu hartu beharko lituzke kontuan, baita aldaketa batzuk egin ere.

Esate baterako:

Dirua era ekitatiboagoan banatu beharko luke, eta banaketa hori zelan egiten den

azaldu beharko luke.

Ekipamendua ere era ekitatiboagoan banatu beharko luke, hala nola materiala eta

bidaiak ordaintzeko diru-laguntzak.

Instalazioen erabilera ere ekitatiboagoa izateko neurriak hartu beharko lituzkete.

Arazo honi aurre egiteko zer egin beharko luke udalak?

Alde batetik, udalak kontrolatu beharko luke ematen dituen diru-laguntzak ekitatez

banatzen direla, eta berdintasunezko irizpideak errespetatzen direla elkartean. Bestetik,

berdintasunarekin loturiko ekintzak bultzatu beharko lituzke.

Zer egin beharko luke elkarteak emakumezkoen presentzia bultzatzeko?

Hainbat gauza, esate baterako, neskak erakartzeko publizitatea jarri beharko luke

martxan, ekitatez funtzionatu eta elkarteko neska jokalariak mutil jokalariak zaintzen

dituen neurri berean zaindu.

Zer egin beharko luke udalak emakumezkoen presentzia bultzatzeko?

Herrian ekintza batzuk sustatu beharko lituzke, honako baloreak bultzatzeko:

berdintasuna kirolerako sarreran eta praktikan; emakumezkoen kirol-jarduerak




[email protected]

66

66

bultzatzeko ekintza espezifikoak; eta, azken finean, kirolaren arloan berdintasun-

politikak sustatu beharko lituzke.

Halaber, geure iritziz, aukera-berdintasunak zeharkako balorea izan beharko luke, eta

udal sail guztietan, kirol sailetik hirigintza saileraino, landu beharko lukete.

Zuekin kirola praktikatzen duten mutilekin konparatuz gero, eta etorkizunari

begira, zein da ikusten duzuen desberdintasuna?

Momentuz ez dugu futbola utzi nahi; praktikatzen jarraitu nahi dugu. Dena dela, bistakoa

da mutilentzat errazagoa dela. Mutilek primak kobratzen dituzte; geuk, aldiz, ez ditugu

kobratzen. Egia esan, diruak ez digu horrenbeste inporta, geure motibazioa handia da

eta. Sentitzen duguna zera da: batzuetan mutilek, primak direla eta, bromak egin

dizkigutela, baita inoiz burlak ere, haiei ordaintzen dietelako, eta geuri ez.

Gainera, inoiz esan digute geuk ez dugula zelaia mutilek beste betetzen, euren

partidetara jende gehiago azaltzen dela, eta horixe dela geuri ez ordaintzeko arrazoia.

Hala ere, aldagai batzuk hartu beharko genituzke kontuan jendetza biltzeko, esate

baterako, partidei buruzko informazioa edukitzea eta ordutegiak jakitea, izan ere, geure

partidak antolatzen diren orduetan zaila da jende asko bertaratzea.

Mutil batzuek esan digute futbolean jarraitzen dutela sari ekonomikoa lortzen dutelako.

Geuk, ordea, futbola gustuko dugulako jarraitzen dugu.

Gizonezko jokalari batzuek aitortu digute euren iritziz geure egoera ez dela justua, baina

beti maila pertsonalean. Haietako bat ere ez dago neurri handiagoan inplikatzeko prest.

Laburbilduz, geure iritziz etorkizuna eraikitzeke dago, eta aurrerantzean egiten

dugunaren baitan dago.




[email protected]

67

67

ERRUBGBI TALDEKO NESKA KIROLARIEI EGINDAKO ELKARRIZKETA

Bertaratutako Arratiko Zekorrak Rugby Taldeko kidea

Elkarrizketaturiko kirolaria duela bost urte da elkarteko bazkidea.

Zein izan da zeure kirol-traiektoria?

Duela bost bat urte hasi nintzen errugbian, izan ere, orduantxe sortu baitzen

emakumezko lehenengo errugbi-taldea Igorren. Gaur egun jolasten jarraitzen duen

hasierako talde horretako kidea naiz. Zuzendaritza batzordeko kidea ere banaiz, eta

bertako neska bakarra.

Zure traiektoria horretan inoiz aurkitu duzu genero-diskriminazioarekin

lotutako trabarik?

Oso gustura sentitzen naiz elkartean, baita neure emakumezko kideak ere. Oztopo

bakarra zera da: neska errugbi-jokalari gutxi daukagula. Horrexegatik ezin izan dugu

geure taldea osatu, ezta kirol-fitxa egin ere. Eta argi dago, ezin izan dugula

Emakumezkoen Ligan parte hartu. Hala ere, entrenatzen jarraitzen dugu, astean bitan,

izan ere, errugbian jolastea gustatzen zaigu, eta horrexek motibatzen gaitu. Bestalde,

laster talde bat osatzeko itxaropena dugu.

Genero-diskriminazioarekin zerikusia duen trabarik topatu duzu kirola

praktikatzen duzun elkartean?

Hasieratik izan dugu zuzendaritza-batzordearen eta gizonezko jokalarien elkartasuna;

behar izan dugun laguntza eman digute beti. Inoiz ez dugu genero-diskriminaziorik

nabaritu. Are gehiago, talde oso baten partaide sentitzen garela esan behar dut. Bidaiak




[email protected]

68

68

eta afariak egiten ditugu batera, neskak eta mutilak elkarrekin; giroa oso ona eta

dibertigarria izaten da.

Bestetik, urtero, inauterietan, jaialdi bat ospatzen dugula aipatu nahi dut. Jaialdi horretan

mahiak prestatu behar ditugu, eta bazkariak zerbitzatu. Hasierako bi urteetan neskok

zerbitzatu behar izan genuen, eta mutilek ez zuten lan horretan parte hartu.

Zuzendaritza-batzordearekin bildu ginen arazoaren berri emateko, geure iritziz ez baitzen

batere justua. Zuzendaritzako batzordekide guztiak ados egon ziren, eta aho batez

onartu zuten lan hori nesken eta mutilen artean egin behar genuela. Harrezkeroztik

horrelaxe egin dugu beti.

Instalazioei dagokienez, mutilek garbitzen dituzte. Gu elkartean sartu aurretik haiek

egiten zuten, eta inoiz ez dira horrexegatik kexatu. Badakigu egoera bitxia dela, baina

eurak ados badaude, guk ez dugu apartekorik esango.

Zuen iritziz, arazo horiei aurre egiteko modua eta soluziobideak egokiak izan

dira?

Ez dugu arazo nabarmenik eduki, eta inoiz egon denean, hitz eginda eta zailtasun barik

konpondu ditugu. Geure iritziz arazorik handiena da neska askok izena ematen duela

baina berehala alde egiten dutela. Horren ondorioz, taldea asko aldatzen da urte batetik

bestera, eta inoiz ez dago lehiaketetan parte hartzeko taldea osatzeko adina jokalaririk.

Honako aspektu hauei dagokienez, berdintasunik eza aurkitu duzue? Esan

zeintzuk izan diren?

Entitate babesleak eta finantza-iturriak

Aspektu honi dagokionez, ez dugu genero- diskriminazioarekin loturiko arazorik

aurkitu.




[email protected]

69

69

Instalazioak

Ez dugu genero- diskriminazioarekin loturiko arazorik aurkitu, baina argi utzi nahi

dut instalazioak oso zaharkituta daudela: bai zelaia, bai aldagelak, oso egora

txarrean daude.

Kirol-praktikarekin, bidaiekin eta materialarekin loturiko zerbitzuak

Ez dugu genero- diskriminazioarekin loturiko arazorik aurkitu.

Abisuak, jakinarazpenak eta informazioa transmititzea.

Ez dugu genero-diskriminazioarekin loturiko arazorik aurkitu. Dena dela, horri

gehiegi ez diodala erreparatu aitortu behar dut, izan ere, oso gutxitan eman behar

izaten ditugu abisuak.

Zer egin beharko luke elkarteak arazo hauei aurre egiteko?

Lehenago esan bezala, errugbian aritzen den neska-taldeak ez irautea da arazorik

handiena, nesketako askok uzten dute eta. Ez dakit zergatik gertatzen den hau, ezta

elkarteak konpontzeko zer egin ahal duen ere. Entrenamenduetan giroa oso ona izaten

da, dibertitzen gara, baina nire susmoa zera da: neska asko elkartera etortzen dela

mutilak ezagutzeko (gizonezko jokalariak), eta horrexegatik, azkenean, utzi egiten dute.

Zer egin beharko luke udalak arazoari aurre egiteko?

Berriro ere esan behar dut instalazioek konponketa bat behar dutela. Sarritan, euria

egiten badu, putzuak sortzen dira zelaian, eta ezinezkoa da bertan jolastea. Aldagelak

oso egoera penagarrian daude, ez dago dutxa hartzeko ur berorik, eta inoiz, urik ere ez




[email protected]

70

70

da egon. Udala jakinaren gainean dago, baina lur-sail pribatua denez, arazoak ditu

soluziobidea aurkitzeko.

Zer egin beharko luke elkarteak emakumezkoen presentzia handitzeko?

Elkarteak jaso zuen diru-laguntza bat horretarako erabili zuen; ikastetxe guztietatik

pasatu zen emakumezkoen zein gizonezkoen parte-hartzea handitzeko asmoz.

Bisitaldietan errugbia zertan datzan eta zelakoa den azaldu genuen, baita ikasleak

jolastera animatu ere. Ekimenak arrakasta eduki zuen, eta parte-hartze handiagoa lortu

genuen.

Gainera, emakumezko kirolariei dedikatutako egun bat antolatu nahi izan genuen. Futbol,

pilota eta errugbi elkarteek jaialdi bat antolatu nahi zuten, emakumeen presentzia

handitzeko kirol horietan. Garai hartan udalean egon ziren zinegotziak ados egon ziren,

eta haien oniritzia azaldu zuten. Baina azkenean, debora faltagatik ezin izan genuen ezer

antolatu. Neure iritziz horrelako zerbait egitea ideia ona da etorkizunari begira.

Zer egin beharko luke udalak emakumezkoen presentzia handitzeko?

Publizitatea erabili beharko luke herrian, batez ere ikastetxeetan, haurtzarotik

bultzatzeko emakumezkoen presentzia kirolean.

Bestalde, lehen aipatu dudan ekintzaren moduko bat, hau da, “Emakumearen eta

kirolaren eguna” edo horrelako zerbait antola dezake, udalerriko jendeak parte hartzeko

eta inguruko kirol-elkarteak ezagutzeko.

Onartu egin behar dut udaleko pertsonekin ez dudala harreman handirik eduki, eta

komenigarria izango litzatekeela batzartzea, emakumearen presentzia kirolean zelan

bultzatu ahal dugun pentsatzeko.




[email protected]

71

71

Zuekin kirola praktikatzen duten mutilekin konparatuz gero, eta etorkizunari

begira, zein da ikusten duzun desberdintasuna?

Nire kasuan, ez dut uste luzaroan jarraituko dudanik jolasten. Uste dut lanean, eta

kirolean aritzea zaila dela, askoz gehiago ama izanda. Mutilen kasuan errazagoa da;

gizonezko kirolari asko aitak dira -elkarte-burua, adibidez- eta ez dute kirolean

jarraitzeko arazo handirik.

Are gehiago, batzuetan bikotekideen laguntza eta animoa jasotzen dute. Kasu horretan

onartu behar dut genero-desberdintasun bat dagoela, emakumeok ezin baikara egoera

berean edo neurri berean kirolean aritu.

IV.2.3. Kirol-elkarteetako bazkideek betetako galdetegien emaitzak

Atal honetan bost kirol-elkarteetako bazkideentzako galdetegien erantzunak aztertuko

ditugu. Elkarteak honakoak izan dira: Arratiako Zekorrak Rugby Taldea, Arratia Futbol

Taldea, Igorreko Eskupilota Elkartea, Igeriketa Igorre Kluba, eta Arratiako Ziklista

Elkartea.

Galdetegiak anonimoak ziren, eta eranskinen atalean aurki ditzakegu (VII. 4.

Bazkideentzako galdetegiak).

Lehenago aipatu dugun moduan, ezin ditugu udalerriko kirol-entitateetako bazkideen

kopuru zehatza aipatu, elkarte batzuek ez baitizkigute guztira kalkulua egiteko behar

ditugun datuak eman.




[email protected]

72

72

Nolanahi ere, informazioa eman diguten elkarteen datuak kontuan hartuta, gutxienez,

876 bazkide dagoela esan dezakegu: 253 emakumezkoak eta 623 gizonezkoak. Guztira

76 izan dira galdetegiak bete dituzten elkarteetako bazkideak (Ikus. VII. 1.

METODOLOGIA atala eranskinetan). Jarraian hainbat grafiko eta bakoitzari dagokion

analisia agertzen dira.

21. grafikoa: Sexuaren arabera bildutako datuak eta

bazkideen kopuruarekiko konparaketa

N=876 y n=76


Guztira 76 lagunek bete zituzten galdetegiak; zehazki, % 46 emakumezkoak izan dira,

eta % 50 gizonezkoak. Bestalde, % 4k ez zuen sexua aipatu nahi izan, hau da, ez zuen

galdera horren erantzuna eman.




[email protected]

73

73

Sexuari buruzko aldagaia kontuan hartuta, laginaren distribuzioa antzerakoa da. Dena

dela, bazkideen guztizko kopuruari erreparatzen badiogu, emakumeak % 14 eta gizonak

% 6 direla ikus dezakegu.

22. grafikoa: Jasotako galdetegiak adinaren arabera

N=76


Beste grafiko horretan berriro ere azaltzen zaizkigu parte hartu dutenei buruzko datuak,

baina kasu horretan, adinaren arabera sailkatuta. Ikerketan parte hartu duten bazkide

gehienak 20-30 urte bitartekoak. Hurrengoak, parte hartzearen arabera, 31-44 urte eta

45-59 urte adin-tarteetakoak dira.




[email protected]

74

74

60 urte baino gehiago dutenen parte hartzeak nabarmen egiten duela behara ikus

dezakegu. Era berean, parte hartzea gero eta txikiagoa da jendea zaharragoa den

heinean.

Datu hauek logikoak dira, izan ere, jendearen adinak aurrera egin ahala, zailagoa izaten

da kirol-elkarte batean parte hartzea.

23. grafikoa: Jasotako galdetegiak elkartean

emandako denboraren arabera

N=76


Grafiko honen arabera zera ondoriozta dezakegu: elkarteetan urte gutxi daramatzatenen

parte hartzea handiagoa izan dela.




[email protected]

75

75

Dena dela, sei urte baino gehiago daramatzatenen parte hartzea ere adierazgarria izan

da; are gehiago, 11-20 urte bitarteko traiektoria dutenen parte hartzea are

adierazgarriagoa.

Bestetik, elkarteetan 20 urte baino gehiagoz bazkideak izan direnen parte-hartzeak

nabarmen egiten duela behera agerikoa da.

Galdetegiak kirol-elkarteei buruzko datuak lortzeko banatu ziren, betiere, genero-

perspektibatik aztertzeko asmoz, jakina. Lortu nahi genuen datuetako bat genero-

berdintasunarekin loturiko sentsibilizazioa maila zen, hau da, bazkideen genero-

berdintasunari burzko sentsibilizazio maila. Beraz, sentsibilizazio maila altua erakusten

dutenek erraztasun handia dute sexu-arrazoiengatik diskriminatzaileak diren jokabideak

eta egoerak antzemateko19.

24. grafikoa: Bazkideen sentsibilizazio maila sexuaren arabera


19 Erabilitako metodologiari eta galdetegiei buruzko informazioa eranskinetan dago jasota, honako

ataletan: VII.1. Metodologia eta VII.4. Bazkideentzako galdetegiak.




[email protected]

76

76

Aurreko grafikoaren arabera, aztertutako biztanleriaren sentsibilizazioa erdi mailan edo

goi mailan kokatu beharko genuke. Erdi mailako sentsibilizazioa % 46koa da:

emakumeen % 22 eta gizonen % 24. Maila altuko sentsibilizazioan, ordea, % 34 daude:

%20 emakumeak eta %14 gizonak.

Sentsibilizazio-maila baxuan, aldiz, % 16 baino ez dago: % 4 emakumezkoak eta % 12

gizonezkoak. Azken portzentaje hau diskriminaziozko egoerak eta jokabideak

identifikatzeko zailtasun handiena dutenei dagokie.

25. grafikoa: Bazkideen sentsibilizazio maila adinaren arabera





[email protected]

77

77

Datuek erakusten digutena kontuan hartuta, adinaren arabera, sentsibilizazio-maila

desberdina da adinaren arabera. Izan ere, gazteek sentsibilizazio-maila altua daukate,

baina adinak aurrera egin ahala, setsibilizazio-mailak behera egiten du. 20-30 urte

bitarteko adin-tartean daudenak erdi mailako sentsibilizazioan edo maila altuan kokatzen

dira, eta gehiago dira sentsibilizazio-maila altua daukatenak.

45-59 urte bitarteko adin-tartekoei dagokienez, ordea, sentsibilizazio-maila baxuagoa da.

60 urte baino gehiago dutenek erdi mailako sentsibilizazioa erakusten dute. Hala ere,

datu hau interpretatzeko, adin-tarte honetako pertsonak parte gutxien hartu dutenak

direla gogoratu behar dugu, % 4 baino ez. Horrexegatik datu honek adin honetakoen

iritzia ez duela islatzen pentsa genezake.

Azpimarratu behar dugu aipatutako datuak sexismoa eta genero-diskriminazioa

antzemateko ahalmenarekin baino ez dutela zerikusia. Hau da, ahalmen hori

dutenengandik ez dugu ezinbestean berdintasunezko jokabidea espero behar.

Adibide gisa, kirol-arloko kide batzuen jarrera aipa dezakegu, emakumezko taldeek

jasaten duten diskriminazioa onartu arren, ez baitute berdintasunaren aldeko aldaketak

egiteko interesik erakusten; are gehiago, sarritan aldaketak ekidin edo oztopatzen

dituzte, saskibaloian, futbolean, txirrindularitzan eta abarretan gertatzen den legez.

Hurrengo grafikoari dagokionez, igeriketarekin erlazionaturiko galdera bat egin genuen,

aztertutako biztanleriak igeriketa-elkartearen egoerari buruzko informazioa ba ote

zeukan jakiteko asmoz. Txosten honetan lehenago azaldu dugun moduan, elkarte

horretan mutilen presentzia oso eskasa da, ia nulua, mutil bakarra baitago.

Erantzunek argi utzi dute gehienek ez daukatela udalerriko entitateetako kirolarien

egoeraren berri. Lehenik eta behin, jarraian aztertuko dugun galderaren erantzunen

harira, oharren atalean parte-hartzaile askok harridura azaldu zuela esan behar dugu. Ez

zuten ulertzen zer dela eta egiten genuen galdera hori, ezta galderaren nondik norakoak

zeintzuk ziren ere. Gainera, parte-hartzaileen % 25ek ez zuen erantzun.




[email protected]

78

78

Beste item antzerako batzuetan neskek kirolean jasotzen duten laguntzaz edo dauzkaten

oztopoez galdetzen genuen, mutilek jasotzen duten laguntzaz edo dauzkaten oztopoez

galdetu ordez. Horrelakoetan ere oso portzentaje handia egon da “Ez du erantzun”

kategorian, baina ez da, inola ere, grafiko honek erakusten duena bezain nabarmena.

26. grafikoa: Honako itemaren erantzunak sexuaren arabera: “Mutil batek

igeriketa egin nahi badu, herri honetan, horretarako laguntza handia dauka.”

N=76


Bigarrenik, parte-hartzaileen % 30ek baieztapen honekin ados zegoela adierazi zuen.

Igeriketa-elkartean mutil bakarra dago, beraz, baliteke parte-hartzaile horiek udalerriko

entitate honen egoera ez ezagutzea, edo mutilek ez dutela kiroleann, sexu arrazoiengatik

behintzat, oztoporik aurkitzen pentsatzea. Beraz, parte-hartzaileen % 55ek aditzera




[email protected]

79

79

ematen du, era batera edo bestera, kontu honi buruzko informaziorik ez duela. Duda

barik, kontuan hartu beharreko zifra adierazgarria da.

Igeriketa elkartean sexu bien presentzia desorekatua ezagutzen duten parte-hartzaileei

dagokienez, % 45 direla ondoriozta dezakegu, ados ez daudela adierazi dutenak baitira.

Bestetik, merezi du sexu bakoitzaren erantzunen ehunekoei erreparatzea. Izan ere,

emakumeek, gizonek kirol-arloan jasan dezaketen diskriminazioa antzemateko zailtasun

handiagoa erakusten baitute. % 20 dira, versus ados dauden gizonen % 10. Ados ez

daudela uste duten gizonak, aldiz, % 28 dira, versus emakumeen % 17.

Sexu biei dagozkien ehunekoen arteko aldea horren argia izanik, gogoeta hauei

erreparatu behar diegu: batetik, litekeena da gizonek, eurek ere sexu-arrazoizko

sexismoa jasan dezaketela errazago antzematea; bestetik, baliteke igeriketa-elkarteko

egoera zehatza emakumeek baino hobeto ezagutzea (ez dugu ahaztu behar gizonek

sentsibilizazio-maila baxuagoa erakutsi dutela genero-diskriminazio orokortuagoa

neurtzeko aurreko item batean, 24. grafikoan)

Ikerketa honek erakusten du, beste ikerketa batzuek ere ekusten duten bezala,

emakumezkoak tradizionalki maskulinotzat hartutako kiroletan hasi direla integratzen. Ez

dira horrenbeste, ordea, tradizionalki femeninotzat hartu izan ditugun kiroletan

integratzen diren gizonak.

Horixe ere izan liteke aurkitutako ezjakina azaltzeko arrazoia. Hala ere, geroago azalduko

dugun moduan, kirolaren arloan emakumearen presentzia eskasagoa izatea ere

horretarako arrazoia izan daiteke; izan ere, esperientzia da, neurri handi batean,

diskriminazio egoerak agerian jartzen dituena. Hau da, arlo horretatik zenbat eta

hurbilago egon, orduan eta aukera gehiago dago sexu bien aurkako diskriminaziozko

egoerak antzemateko.

Aurrerago aztertuko ditugun grafiko batzuen analisiak kontu hau argiten lagunduko digu,

eta gainera, informazio osagarria emango digu.




[email protected]

80

80

Jarraian, beste item baten erantzunak aztertuko ditugu. Galdera pilota-elkartean dagoen

emakumezkoen presentziarekin dauka zerikusia. Grafikoan ikus dezakegunez, kasu

honetan ere, jende askok ez zuen erantzun, parte-hartzaileen % 16k zehazki.

Hala ere, ez zuten, aurreko itemean bezala, oharren atalean egindako komentarioen

bidez harridurarik erakutsi. Gainera, igeriketari dagozkion ehunekoekin alderatuta,

erantzuten ez dutenen portzentajea txikiagoa da.

27. grafikoa. Honako itemaren erantzunak sexuaren arabera: “Neska batek

pilotan jolastu nahi badu, ez du udalerri honetan oztoporik aurkitzen”

N=76


Pentsa genezake, akaso, jendea ohituago dagoela genero-diskriminazioa emakumeekin

lotzen, hau da emakumeek sarriago sufritzen dutela? Egiatan, argi dago horrelaxe




[email protected]

81

81

gertatzen dela: sexu-arrazoiengatik gertatzen den diskriminazioa emakumezkoen

kaltetan izaten da gehienetan.

Dena dela, azpimarratu behar dugu diskriminaziozko egoera horiek antzemateko

trebetasunak aldaketak sortarazten lagundu behar duela; ez da, inola ere, egoerara

ohitzeko eta ekidinezintzat jotzeko aitzakia izan behar.

Aztertzen ari garen grafikoaren harira, % 51 ados azaldu dela hartu behar dugu kontuan.

Gorago esan bezala, parte-hartzaile gehienek errazago ikusten du kirol-arloan

emakumezkoek sufritzen duten diskriminazio orokorra. Azken datuok, ordea, argi uzten

dute ez dutela ezagutzen udalerriko pilota-elkarteko egoera zehatza, non neska bakarra

dagoen. Gainera, deigarria da emakumeak izatea adostasun mailarik handiena erakusten

dutenak. Litekeena da eurek gaiari buruzko informazio gutxiago izatea.

Aipatzekoa da bazkideak ez direla, ezinbestean, udalerriko elkarteetako kirolariak.

Elkarteetako ordezkariek esandakoaren arabera, gehienetan, bazkideak ume kirolarien

gurasoak izaten dira.

Bestalde, datuek egiaztatu egiten dute emakume bazkide gehienak ez direla elkarte

honetako kirolariak, bertan ez baitago emakumezko kirolaririk, baina 23 emakumezko

bazkide daude.

Beraz, emakumezko kirolarien presentzia nulua bada, logikoa da emakume askok ez

ezagutzea kirol honetan sexu arrazoiengatik topa ditzaketen oztopoak, izan ere, gorago

esan dugun moduan, esperientzia da errealitatea ondo ezagutzea errazten duena.

Bestetik, parte-hartzaileen % 33k ados ez zegoela erantzun zuen. Horixe da kirol

honetan dagoen sexismoa hoberen antzematen duen pertsonei dagokien portzentajea,

hau da, sentsibilizazio mailarik altuena duena.

Hurrengo grafikoak galdetegiko beste item bat aztertzeko balio du, konkretuki, futbol-

elkarteari dagokion itema. Udalerrian futbola praktikatzen duten neskek oztoporik

aurkitzen duten galdetzen genuen. Gogora dezagun ikerketa honen datuek, baita futbol-




[email protected]

82

82

elkarteko neska futbolariek emandako informazioa ere, argi utzi dutela sexu-arrazoizko

diskriminazio egoera dagoela.

Berriro ere ikus dezakegunez, parte-hartzaileek ez dute elkarteko emakumezko kirolarien

berri. Ezjakintasun-maila kontuan hartzekoa da, % 69k ados dagoela erantzun baitu.

28. grafikoa: Honako itemaren erantzunak sexuaren arabera: “Neska batek

futbolean jolastu nahi badu, ez du udalerri honetan oztoporik aurkitzen”

N=76


Adostasun-maila horrekin erlazionaturiko azalpen bi daude. Alde batetik, adostasuna

adierazi dutenak izan daitezke udalerriko kirol-arloko informazio gutxien dutenak. Beste

aldetik, genero-diskriminazioa antzemateko trebetasun txikiena daukatenak izan




[email protected]

83

83

daitezke. Erantzun ez dutenen kopurua gehitzen badiogu, datua kezkagarriagoa da. Izan

ere, % 21ek baino ez du ezadostasuna erakutsi; ehuneko hori dagokie diskriminazio-

egoera hoberen ezagutzen dutenei.

Berriz ere, nabarmentzekoa da emakumeak diskriminazio egoera gutxien ezagutzen

dutenak izatea, baita udalerriko neska eta emakume kirolarien egoerari buruzko

informazio gutxien dutenak izatea ere. Izan ere, deigarria da sexu bien pretzepzioen

arteko aldea: erantzun duten emakume guztien %85 dira ados daudenak; gizonen

kasuan, ordea, erantzun dutenen % 67 dira ados daudenak. Merezi du datu horiek

aztertzen luzatzea, azalpena eman ahal diguten aldagaiak azpimarratzeko.

Lehenengo eta behin, arlo honetan emakumeek diskriminaziorik ez dutela jasaten pentsa

genezake. Hala ere, lehenago azaldu dugunez, ikerketa honek agerian utzi ditu egoera

diskriminatzaileak. Diskriminazio hori elkartean hasi baino lehenago hasten da, kirol bati

buruzko informazioa eskaintzen ez denean, eta sexu bien presentzia orekatua zaintzen ez

denean, ez baitira emakumezko kirolariak erakartzeko beharrezko esfortzuak egiten20.

Kirola praktikatzean ere agertzen da, sexuaren arabera erabiltzen diren irizpide

desberdinengatik, hala entitateak eskaintzen dituen zerbitzuak eta baliabide

ekonomikoak banatzean, nola, zer esanik ez, maila federatiboan eta profesionalean.

Beraz, jendartean nahiz Igorreko udalerrian (ikerketa hau egin den lekuan) diskriminazio

hori egon badagoela esateko informazio nahikoa daukagu. Hori dela eta, lehenengo

baieztapen hori, emakumezkoek genero-diskriminaziorik jasaten ez dutelako

baieztapena, alde batera utzi beharko genuke.

Bestetik, pentsa genezake emakume kirolariak ez direla genero-desberdintasuna

antzemateko kapazak. Udalerriko kirolariei egindako elkarrizketetan, ordea, agerian

gelditu da diskriminatzaileak diren jokabide, arau eta irizpide desberdinak bereizteko

euren gaitasuna. Beraz, bigarren azalpen hau ere baztertu behar dugu.

20 Neska kirolariak erakartzeko eta emakumezkoen presentzia handitzeko ekimenik eza elkarte

guztietara zabaldu ahal dugu; igeriketa-elkartea da salbuespen bakarra, bertan mutilak

erakartzeko beharra baitago.




[email protected]

84

84

Datuak azaltzeko balio dezakeen beste arrazoi bat honakoa da: gorago esan bezala (27.

grafikoa aztertu dugunean), pertsona askok, bazkideak izan arren, ez dute elkartean

kirolik praktikatzen. Ume kirolarien gurasoak izaten dira. Elkartean kirolik praktikatzen ez

duten emakumezko bazkide horiek ez dute egoera lehenengo pertsonan bizitzen, ez dute

in situ errealitate horrekiko harremanik; horrexegatik ez dute emakumezko kirolarien

egoera ezagutzen.

Honek denak hausnarketa interesgarri bezain beharrezkoa agerrarazten digu: jakin

badakigu helduak izan daitezkeela sexu arrazoiengatik gertatzen den diskriminazioa

antzemateko gai. Argi dago, ordea, neskatoek ez dutela horretarako ahalmen

intelektualik, ezta emozionalik ere.

Beraz, zelakoak dira neskatoak euren sexuaren balioari buruz barneratzen ari diren

nozioak? Ekidinezina den desabantailera moldatu behar dutelako noziaoa ari dira

barneratzen? Akaso ari dira barneratzen mutilek egiten dutena, kirolean zein beste arlo

batzuetan, garrantzitsuagoa dela, eta horrexegatik haiei erraztasun handiagoak eman

behar zaizkiela? Nor konturatzen ote da egoera hori ez dela neskentzat bat ere

hezitzailea, sozialki mutilen aldekoa den diskriminazioari men egiten ikasten ari dira eta?

Beharrezko eskumena duen baten bat konturatuko balitz, ez luke aldaketak egiteko

neurriak hartu behar izango?

Orain, jaso ditzagun berriro galdera guztiak; egin ditzagun berriro... baina subjektua

aldatuta: zelakoak dira mutilak euren sexuaren balioari buruz barneratzen ari diren

nozioak? Neskak ekidinezina den desabantailera moldatu behar dutelako nozioa ari dira

barneratzen? Akaso ari dira barneratzen eurek egiten dutena, kirolean zein beste arlo

batzuetan, neskek egiten dutena baino garrantzitsuagoa dela, eta horrexegatik eurei

erraztasun handiagoak eman behar zaizkiela? Nor konturatzen ote da egoera hori ez dela

mutilentzat bat ere hezitzailea, nekak sozialki mutilen aldekoa den diskriminazioari men

egiten ikasten ari direlako? Beharrezko eskumena duen baten bat konturatuko balitz, ez

luke aldaketak egiteko neurriak hartu behar izango?

Eta amaitzeko, zein puntutaraino dute gurasoek egoera horren berri?




[email protected]

85

85

Azken taulako datuek erakusten digutenez, hezitzaileak diren emakumezko bazkide

askok ez dute kirol-arloan neska-mutilek aurki dezaketen berdintasunik eza ezagutzen.

29. grafikoa: Honako itemaren erantzunak sexuaren arabera: “Neska batek

errugbian jolastu nahi badu, ez du udalerri honetan oztoporik aurkitzen”

N=76


Errugbia sustatzen duen elkateko bazkideen pertzepzioa aztertzen duen beste grafiko

honi dagokionez, ulertzeko modu bi daudela esan dezakegu. Datuek argi eta garbi

erakusten dute parte-hartzaileen % 68 (% 34 emakumeak eta % 34 gizonak) ados

dagoela egindako baieztapenarekin, versus ados ez dagoen % 20 (% 9 emakumeak eta

% 11 gizonak). Gainerako %12 erantzun ez dutenen ehunekoa da.




[email protected]

86

86

Aurrekoetan bezala, diskriminazioa identifikatzeko zailtasun nabaria dagoela ondoriozta

genezake. Arrazoiketa lehengo berberak izan litezke.

Nolanhi ere, ikerketan zehar egindako analisian, elkarte honek berdintasunezko

funtzionamendua zehazkien errespetatzen duena dela egiaztatu da. Berdintasunezko

egoerara zorrotzago eusteko, bertan aspektu batzuk aldatzeko beharra dago, adizbidez,

emakumezkoen presentzia bultzatzeko ekimen espezifikoak jarri beharko lituzkete

martxan, eta emakume gehiagok egon beharko luke zuzendaritza batzordean.

Dena dela, entitateko emakumezko kirolariek diskriminatzailea ez den giro batean aritzen

direla onartzen dute. Bai tratuan, bai baliatzen dituzten zerbitzuetan, berdintasunik eza

ez dutela nabaritu ziurtatzen dute. Hori dela eta, baliteke grafikoko datuek kirol-

elkarteko benetako egoera islatzea. Gainera, adierazgarria da sexu bien balorazioak

kuantitatiboki hain berdintsuak izatea: emakumeen % 34 eta gizonen % 34 daude ados.

Jarraian, erabilitako beste item bati dagokion grafikoa aztertuko dugu. Item hori ez dago

udalerriko kirol-elkarteei buruzko pertzepzioekin edo aspektuekin lotuta, kirolari buruzko

pertzepzio orokorrekin baizik. Kasu honetan honako baieztapena jaso genuen: “Neskek

kirol-arloan sufritzen duten sexismoa handiagoa bada ere, mutilek ere sufritzen dute”.

Parte-hartzaileei item honekiko euren adostasuna edo ezadostasuna adierazteko eskatu

genien.

Hurrengo grafikoan ikus dezakegu parte-hartzaile gehienek, % 59k, ados zegoela

adierazi zuela; hau da, geheinen iritziz, sexu arrazoiak direla eta, gizonek ere sufri

dezakete diskriminazioa kirolean. Gainera, sexu bien portzentajeak oso antzerakoak dira

erantzun honetan (ados): emakumeak % 30; gizonak % 29.

Hala ere, ezadostasuna adierazten dutenen portzentajeei ere erreparatuko diegu,

zehaztapen bat egiteko beharra dagoela uste dugu eta.

Gizonek kirolaren arloan genero diskriminaziorik sufritzen ez dutela uste dutenak, hau

da, ezadostasuna adierazi dutenak, %36 dira, zehazkiago, emakumeen % 16 eta gizonen

% 20. Agerikoa denez, gizonek diskriminazio hori jasaten ez dutela pentsatzen duten




[email protected]

87

87

gehienak gizonak eurak dira; eta horixe da daturik deigarriena. 26. grafikoko datuak

kontuan hartuta, logikoena zera izango litzateke: kirol-esparruetan dagoen genero-

diskriminazioa eurek ere jasan dezaketela argi ikustea.

30. grafikoa: Honako itemaren erantzunak sexuaren arabera: “Neskek

kirol-arloan sufritzen duten sexismoa handiagoa bada ere, mutilek ere

sufritzen dute batzuetan”

N=76


Dena dela, aipaturiko grafiko horren analisian azaldu dugun legez, datuek, gizonek

elkarteei buruzko ezagupen zehatzagoa dutela adierazten dute, eta ez, inola ere, egon

daitezkeen traba sozial orokorrei buruzko ezagupena dutenik.

Gainera, tradizioz femeninotzat hartu izan ditugun kiroletan gizonezkoen parte hartzea,

oraindik ere, oso eskasa dela aipatu dugu aurreko ataletan. Aintzat hartzeko moduko




[email protected]

88

88

aldagaia da, horren ondorioz, esperientziaren bidez eta praktikan diskriminazio hori

ezagutzeko aukerak murriztu egiten dira eta.

31. grafikoa: Honako itemaren erantzunak sexuaren arabera: “Udalak ematen

dituen diru-laguntzak modu eta neurri berean banatu beharko lituzkete kirol-

elkarteek nesken zein mutilen artean, denen parte hartzea errazteko eta

bultzatzeko”.

N=76


Aurreko grafikoan agertzen den itema, herritarren iritzia jakiteko asmoz jaso genuen.

Genero-perspektibatik, kirol-elkarteen kudeaketa ekonomikoari buruzko iritzia zein zen

jakin nahi genuen. Zehazkiago esanda, tokiko administrazioak ematen dituen diru-

laguntzak ea neurri berean banatu behar diren sexu bien artean galdetu genien parte-

hartzaileei. Ados egon zirenak % 90 izan ziren: emakumeen % 97 eta gizonen % 92.




[email protected]

89

89

Horrenbestez, bazkideen % 90en iritziz, elkarteek neurri berean banatu behar dituzte

sexu bien artean udalak ematen dituen diru-laguntzak.

32. grafikoa: Honako itemaren erantzunak sexuaren arabera: “Kirolaren

esparruan neska eta mutilen arteko berdintasuna bultzatzen dituzten elkarteak

gehiago sustatu beharko genituzke ekonomikoki.”

N=76


Halaber, barne-funtzionamenduan genero-berdintasuna bultzatzen duten elkarteentzako

sustapen ekonomikoa handiago izan beharko litzatekeen galdetu genuen. 32. grafikoan

agertzen denez, % 77k ados zegoela adierazi zuen. Guztira, emakume parte-hartzaileen

% 82 eta gizon parte-hartzaileen %83 izan ziren. Beraz, bazkideen % 77k uste du barne-

funtzionamenduan berdintasunezko irizpideak darabiltzaten elkarteak ekonomikoki

gehiago sustatu beharko lituzkeela udalak. Nabarmentzekoa da “ez du erantzuten”

kategoriako portzentaje txikienak bi galdera hauetan izan direla; hau da, galdetegiko

gainerako item guztien erantzunekin alderatuta, bi item horietan jende gehienak erabaki




[email protected]

90

90

du erantzutea; ez erantzutea ere oso parte-hartzaile gutxik aukeratu dute galderak

hauetan. Horrexegatik, bazkide gehienen ustetan, udalak kirol-entitateei emandako diru-

laguntzak berdintasunez eta ekitatez banatu behar direla ondoriozta dezakegu; gainera,

gehienek ere, horrela egiten duten entitateei udalak diru-laguntza handiagoa eman

behar diela uste dutela esan dezakegu.

Kirola praktikatzeko arrazoiak

Ondoko Koadroan, kirola praktikatzeko arrazoiei buruz galdetzen genien parte-

hartzaileei. 1etik 5era arteko puntuazioa emanda, geuk proposatzen genituen arrazoiak

garrantziaren arabera ordenatzeko eskatu genien. Arrazoi horiek honakoak ziren:

osasuna eta gorputza zaintzea; enpatizatzen ikastea; lehiatzea eta irabaztea;

autoestimua handitzea; eta dibertitzea.

3. koadroa: Kirola praktikatzeko arrazoiei dagozkien portzentajeak

sexuaren arabera.

Arrazoia Emakumeek emandako


Gizonek emandako


Osasuna eta gorputza zaintzea % 73 % 58

Enpatizatzen ikastea % 41 % 39

Lehiatzea eta irabaztea % 15 % 19

Autoestimua handitzea % 47 % 41

Dibertitzea % 73 % 70


Jarraian, grafiko histografikoen bidez, datuak aztertuko ditugu, galderaka eta sexu

bakoitzari dagozkion portzentajeak banakatuta.




[email protected]

91

91

33. eta 34. grafikoak: “Osasuna eta gorputza zaintzea” arrazoiari emandako

garrantziaren portzentajea.

N1=35

Lehenengo itemak honakoa argitu nahi zuen:

osasuna eta gorputza zaitzea zein

puntutaraino izan daitekeen kirola

pratikatzeko arrazoia bazkideentzat.

Sexuaren arabera, balorazioen arteko alde

nabarmena ikus dezakegu. Emakumeen

%59k garrantzi handia eman dio; gizonen

kasuan, aldiz, % 36k baino ez du oso

garrantzizkotzat jotzen.

N2=3821 Iturria: Jasotako galdetegietatik ateratako datuak

“Oso garrantzitsu” eta “garrantzitsu”

balorazioen datuak gehituta, emakumeen %

73k osasuna eta gorputza zaintzeari

garrantzitsu deritzola ikus dezakegu.

Gizonen kasuan, balorazio berdinak

gehituta, % 58 baino ez dira. Beraz,

badirudi osasuna eta gorputza zaintzea

emakumeentzat kirola praktikatzeko arrazoi

garrantzitsuagoa dela gizonentzat baino.

Izan ere, askoz emakume gehiagok deritzo

garrantsitsu edo oso garrantzitsu. Gainera, hauxe izan da emakumeek puntuazio altuen

eman dioten arrazoia, dibertitzeko arrazoiaz batera; azken honi ere, emakumeen % 73k

eman dio garrantzi handia (Ikus. 41. eta 42. grafikoak).


guztizkoari.




[email protected]

92

92

35. eta 36. grafikoak: “Enpatizatzen ikastea”

arrazoiari emandako garrantziaren portzentajea.

N1=35

Kirolen bat praktikatzeko zein

puntutaraino den garrantzitsua

enpatizatzen ikastea baloratu behar

zuten parte-hartzaileek item honetan.

Badirudi emakumeak direla arrazoi honi

garrantzi gehien eman diotenak;

zehatz-mehatz, % 23 izan dira oso

garrantzizko deritzotenak, versus

gizonen % 14.


Garrantzia ematen duten balorazioak

gehituta, ez dago ehunekoen arteko alde

handirik: % 41 emakumeak; % 39

gizonak. Deigarria da emakume gutxik

aukeratzea “Oso garrantzi gutxikoa”

balorazioa, % 9k baino ez; izan ere,

gizonen % 19k garrantzi gutxi ematen

dio enpatizatzen ikasteari. Dena dela,

gorago bezala, “Garrantzitsua” eta “Oso

garrantzitsua” balorazioak gehituta, emaitzen portzentajeak berdintsuak dira:

emakumeen % 33 eta gizonen % 36. Beraz, hasierako gainbegiratuan emakumeek

garrantzi handiagoa ematen diotela pentsa genezake; sakonago aztertu ondoren, berriz,


guztizkoari.




[email protected]

93

93

sexu bien arteko aldea ez da hain nabaria. Balorazioetan garrantziaren intentsitatearen

arteko aldeak daude, baina balorazio orokorretan sexu bien balorazioak antzerako

samarrak dira.

37. eta 38. grafikoak: “ Lehiatzea eta irabaztea” arrazoiari emandako


N1=35 Hau da, parte-hartzaileek lehiatzeari eta

irabazteari zer nolako garrantzia ematen

zioten adierazi behar zuten, eta ea hori

elkarteetan kirola egiteko arrazoia izan

zitekeen. Horren arabera, emakumeek

ematen dioten garrantzirik handiena

arrazoi honi (horietako % 12).


Emakumeen % 15ek aukeratzen ditu

garrantzia ematen duten kalifikazioak,

versus gizonen % 19. Era berean,

garrantzi gutxien ematen duen

balorazioa kontuan hartuta, gehien

aukeratzen dutenak emakumeak direla

ondoriozta dezakegu: emakumeen % 63

versus gizonen % 53. Gainera, “Oso

garrantzi gutxikoa” eta “Garrantzi

gutxikoa” portzentajeak gehituta, guztira emakumeen % 79k dira garrantzitsu ez

deritzotenak, versus gizonen % 69. Horrenbestez, zera esan dezakegu: hasierako

geinbegiratuan emakumeek garrantzi handiago ematen diotela pentsa genezake, baina


guztizkoari.




[email protected]

94

94

datuak sakonago aztertu ondoren, argi dago euretako gehienek garrantzi gutxi ematen

diotela kirolean lehiatzeari eta irabazteari.

39. eta 40. Grafikoak: “ Autoestimua handitzea” arrazoiari emandako


N1=35

Autoestumua handitzea kirolen batean

aritzeko arrazoia izan daitekeen galdetu

genien parte-hartzaileei. Merezi du

grafiko honen analisi sakonagoa eta

luzeagoa egitea; izan ere, gainerako

grafikoen datuekin alderatuta, sexuen

balorazioen arteko aldeak nabariagoak

dira.


Emakumeen % 26k garrantzitsu deritzo

arrazoi honi, versus gizonen % 19k.

“Garrantzitsua” eta “Oso garrantzitsua”,

balorazioen ehunekoak gehituta,

emakumeak % 47 dira, gizonak, aldiz,

% 41; esanguratsua ez den % 6ko aldea

dago. Hala ere, balorazio horiek


guztizkoari.




[email protected]

95

95

aukeratu ez dituztenen datuak, (emakumeen % 53 eta gizonen % 59) aztertu behar

ditugu. Izan ere, “Oso garrantzi gutxikoa” eta “Garrantzi gutxikoa” aukeratu dutenak,

emakumeen % 21 eta gizonen % 42 dira. Gizonak dira erdi-mailako balorazioa

gehiagotan egiten dutenak; ez diote arrazoi honi garrantzi handia ematen, baina kendu

ere ez diote egiten. Beraz, autoestimua kirol-arloan garrantzitsua ez dela pentsatzen

duen emakume bakoitzeko, iritzi bereko gizon bi dago. Adierazgarria da kirolaren bidez

autoestimua handitzeko beharra duten emakumeak gizonen doblea izatea.

41. eta 42. grafikoa: “ Dibertitzea” arrazoiari emandako garrantziaren

portzentajea.

N1=35


Ondoko grafikoetan azken itemari

dagozkion datuak aztertuko ditugu.

Parte-hartzaileek “kirolaren bidez

dibertitzea” arrazoiaren garrantzia

baloratu behar zuten. Jarraian, aztertuko

ditugu item honen erantzunen

ehunekoak.

“Garrantzi gutxikoa” eta “Oso garrantzi gutxikoa”, balorazioen ehunekoak gehituta,

datuak antzerakoak direla pentsa genezake, izan ere, horrelako datuak lortuko ditugu:

gizonen % 21 versus emakumeen % 21. Alde handirik erakusten ez duten ehunekoak

dira.




[email protected]

96

96

N2=3825

“Oso garrantzi gutxikoa” eta “Garrantzi

gutxikoa” balorazioak gehitzen

ditugunean, berdintsu gertatzen da,

emakumeen % 73 eta gizonen % 70

baitira. Kasu honetan ere, zifrek ez

dute alde handirik erakusten.

Kontuan hartu beharrekoa gizonen

grafiko histografikoan dago. Bertan

gizonen % 67k oso garrantzitsu

deritzola ikus dezakegu. Hauxe da gizon gehienek garrantzirik handiena eman dioten

arrazoia. Beste grafiko batzuetako garrantzi handiko balorazioen portzentajeekin

alderatuta, alde nabaria dago. Gainerakoetan, arrazoi bati oso garrantzitsu iritzi

diotenean, ehuneko handiena % 36koa izan da (34. grafikoa).

Gainera, aztertzen ari garen azken grafiko honetan, gizonen % 3k baino ez du aukeratu

“Garratzitsu” balorazioa; “Oso garrantzitsu” balorazioa, ordea % 67k aukeratu dute.

Beraz, gizon gehienek aukera zezaketen intentsitate handien duen balorazioa erabili

dute. Horrexegatik, gizonentzat kirola praktikatzeko arrazoi nagusia eta garrantzitsuena

dibertitzea dela ondoriozta dezakegu.


guztizkoari.




[email protected]

97

97

IV.2.4. Espazio sinbolikoa eta hizkuntzaren erabileraren analisia

Elkarte batek, Igeriketa Igorre Klubak, baino ez du hizkuntza eta irudien analisia egiteko

dokumentu ereduak entregatu. Gogora dezagun, analisi horrek berdintasunezko irizpide

integratzaileak bultzatzea zuela helburu.

Elkarte horren dokumentu-ereduen azterketa egin ondoren, hizkuntzaren erabilera ez

sexista eta integratzailea aurkitu dugula esan behar dugu. Generoaren perspektibatik,

berdintasunezko hizkuntza erabiltzen dute. Geure gomendio bakarra zera da:

gaztelaniazko bertsioetan, sexu bietarako izen-sintagma osoak erabiltzea, ulergarriagoa

izaten da eta.26

Bestetik, gorago esan dugun bezala, atal hau ezin dugula gehiago garatu gogorarazi

behar dugu; izan ere, ikerketaren arduradunek behin baino gehiagotan eskatu arren,

gainerako elkarteek ez dute lan honetarako beharrezkoa zen materiala eman.

26 Hau da, “Estimados padres y madres” edo “Estimados/as padres y madres” esan beharrean,

hobe da “Estimadas madres y estimados padres” esatea.




[email protected]

98

98

V. ONDORIOZTAPENAK

Txosten honen hasieran, eskubideei buruz hitz egin dugu, eta eskubide horien aurkakoak

diren tradizioak eta ohiturak ere aipatu ditugu. Izan ere, automatismo batzuek sor eta

gor biziarazten gaituzte, jokabide batzuk justuak balira bezala; badirudi luzaroan

errepikatu diren jokabide eta adierazpen horiek, jendartean sarri gertatze hutsagatik,

arruntak izate hutsagatik, zilegitzat hartzen ditugula.

Era berean, zientzia edota etika-oinarririk ez duten usteak ere izan genituen aztergai,

emakumeei eraso bortizki egiteko aitzakia baitira herrialde batzuetan; eta hori dena,

genero-diskriminazioa bizi garen mendebaldeko jendarte honetan ere badagoela ahaztu

barik.

Geurea garapenaren eta teknologia-aurrerapenen jendartea delakoan gaude,

arrazoinamenduarena, legeriarena, eskubideen babeslekua; horrelako ezaugarriek ez

dute egokiak ematen geure inguruan izaten den diskriminazioari aurre egin behar

diogunean. Badirudi sarritan entzun dugun baieztapen bat bete egiten dela: gezur

ugariek egia handia sor dezaketela.

Horixe da historian zehar gertatu dena, baita gertatzen ari dena ere. Hala ere, beti egon

dira gezurra agerian uzteko gai diren pertsonak, banan-banan jendartearen

garapenerako eta eskubide-berdintasunerako oztopo diren aspektu denak arakatzeko gai

direnak, harik eta nabarmen utzi arte.

Horixe da, hain zuzen, berdintasun formala eta egiazko berdintasuna bereizteko arrazoia;

izan ere, itxurak engaina gaitzake; eta horrexegatik aipatu ditugu, txostenaren hasieran,

eskubideak bermatzen dituzten zenbait gomendio eta lege.




[email protected]

99

99

Labur esanda, arraza, erlijio, etnia edota sexu-arrazoiengatik gerta daitekeen edonoren

diskriminazioa, giza-eskubideen aurkakoa izanik, ekiditeko beharrezko neurriak hartu

behar ditugu ezinbestean.

Beraz, genero-gaiak aztertzen dituen ikerketa honek, zenbait aspektu nabarmendu nahi

ditu: sexu-arrazoiengatik gertatzen den diskriminazioa bultzatzen dituzten egoerak eta

jokabideak agerian uztea; genero-berdintasuna bultzatzen dituzten egoerak eta

jokabideak agerian uztea; eta proposamenak egitea, hala genero berdintasun-eskubideen

errespetua sortarazteko, nola errespetu hori dagoen esparruetan are gehiago sustatzeko.

Hau dena, Igorre udalerriko kirol-arloaren barruan, non udal kiroldegiaren eta kirol-

elkarteen analisia egin dugun.

Ondorioztapenak datu kualitatiboetan zein kuantitatiboetan oinarritzen dira. Datu horiek

emaitzen atalean daude azalduta, banakatuta eta garatuta. Hori dela eta, beste atal

honetan, analisitik ateratako ondorioztapen nagusiak baino ez ditugu azalduko.

V.1. Kiroldegiari buruzkoak.

Zentro honetan aurkitu ditugun beharrizanak aipatuko ditugu jarraian. Dena dela,

genero-gaiei buruzko sentsibilizazioa aurkitu dugula esan behar dugu. Koordinatzaileak

jarrera irekia erakutsi du, eta beharrezkoak diren aldaketak egiteko prest azaldu da,

instalazioetan genero-berdintasuna bultzatzeko asmoz.

Era berean, eskaintzari buruzko sentsibilizazioa ere aurkitu dugu, erabiltzaileak sexu

bietako pertsonak direla kontuan hartzen baititu, eta emakumezkoen presentzia handitu

behar delakoan baitago.

Nolanahi ere, zenbait aldaketa egiteko beharra aurkitu dugu. Beharrizan horiek, aurkako

jarrerarekin baino, genero-gaiei buruzko ezjakinarekin dute zerikusia. Nahikoa da




[email protected]

100

100

instalazioetan sartzea gaztelaniazko abisuetan hizkuntzaren erabilera sexista

aurkitzeko27. Gainera, eskaintzen diren ekintzen eta ikastaroen publizitatean irudien

erabilera ez integratzailea aurkitu dugu. Publizitate hori kiroldegikoak ez diren langileek

osatzen dute. Irudiek kirolaren bereizketa estereotipatua erakusten dute, kirol batzuk

maskulinoak eta beste batzuk femeninoak direlako ustea transmititzen baitute.

Berriro ere agertzen zaigu, beraz, gaiari buruzko ezjakintasuna. Argi dago langileek ez

dakitela hizkuntza eta irudiak era estrategikoan28 erabili ahal direla sexismoa ekiditeko

eta sexu bien presentzia handitzeko; horren ondorioz, ez dituzte parte-hartze orekatua

bultza dezaketen neurri espezifikoak eta eraginkorrak abian jartzen.

Horrez gain, eskaintzen diren zerbitzu batzuk nekez erabiliko dira aukera-berdintasunez.

Batetik, instalazioetan sauna bakarra dago. Erabilera mistokoa denez, hau da, sexu biek

erabiltzekoa denez, erreparo ugari sortzen ditu, sexu bientzako baita deserosoa.

Erabiltzaile batzuk kexu azaldu dira horregatik, eta erabilera oso eskasa da, ia nulua.

Bestetik, makina anaerobiko gehiago dago aerobiko baino, eta horrek emakumezkoen

parte-hartzea oztopatzen du, emakumeek makina aerobikoak gehiagotan erabiltzen

baitituzte.

Gimnasioetan makina aerobiko gehiago ipintzeak, hau da anaerobiko beste egoteak29,

eztabaida sortzen du batzuetan. Hori dela eta, gai polemikoa izanik, interesgarria

iruditzen zaigu honen gaineko azalpen batzuk ematea.

Makina aerobiko gehiago erabiltzeko aukera sustatzeko proposatzen dugunean, genero-

estereotipoak bultzatzen ari garela pentsa genezake; izan ere, batek pentsa dezake

horrela, erabilera maskulinoagoa izaten duten makina anaerobikoak emakumeek

27 Ez dugu euskarazko bertsioetan erabilera sexistarik aurkitu.

28 Langileetako batek ere ez dauka gai honi buruzko prestakuntza espezifikorik.

29 Gimnasio gehienetan oso makina aerobiko gutxi dago, anaerobikoekin alderatuz gero.

Horrexegatik esaten dugu makina aerobiko gehiagok egon beharko lukeela, makina bien kopurua

orekatzeko beharra dago eta.




[email protected]

101

101

erabiltzea oztopatzen dugula. Dena dela, kirolean dauden genero-estereotipoen gainean

berba egiten dugunean, ez dugu esan nahi, sozialki sexu femeninoarekin edo

maskulinoarekin lotzeko joera egoteagatik, kirol-praktika batzuk kendu behar ditugula.

Hori baino, kirol-praktika guztietan sexu bien presentzia eta berdintasunezko tratua

bultzatu behar dugula esan nahi dugu.

Gainera, oso argi ikusten dugu emakumeak tradizionalki gizonezkoenak izan diren

arloetan sartu beharra, hala nola futbolean, errugbian, txirrindularitzan eta abarretan.

Kosta egiten zaigu, ordea, gizonek ere tradizionalki emakumezkoenak izan diren arloetan

egon behar dutela ikustea. Genero-perspektiba kontuan hartuta, berdin da garrantzitsua;

eta baletan, gimnasia erritmikoan, igeriketa sinkronizatuan-eta30 gizonezkoen

presentziak gora egin beharko luke. Beraz, gimnasio batean makina aerobikoen kopurua

handitzen dugunean, sexu biei ematen diegu oso desberdinak diren praktika bietan

jarduteko aukera.

Bestetik, emakume asko ez da makina anaerobikoetan aritzen, izan ere, horien erabilera

muskuluen garapenarekin zerikusia duen joera maskulinoarekin lotzen dute. Beste

batzuek, ordea, erabiltzen ikasi ondoren, horrelakoetan aritzeko ohitura hartu ahal dute.

Eta beste emakume batzuek, erabiltzen ikasi arren, aerobikoetan aritzea nahiago dute,

edo makina mota bietako ariketak konbinatzen dituzte.

30 Hastapenetan gizonezkoentzako kirola izan zen arren, berehala hasi zen emakumezkoentzako

modalitatea izaten. Herrialde batzuetan (Amerikako Estatu Batuetan, Kanadan ...) sexu bien

presentzia bultzatzen dute, baita haurtzarotik antolatzen diren sexu bientzako lehiaketak ere;

beste herrialde batzuetan, ordea, emakumezkoentzako kiroltzat hartzen dute igeriketa

sinkronizatua. Espainiako Estatuan, gizonezkoen taldea osatzeko ekimen bakarra egon da: bost

gizonek baino ez dute osatzen talde hori. Sarean topa ditzakegun komentarioek nabarmenkiro

erakusten dute broma eta irain makurrei egin behar dietela aurre. Eurek kirola praktikatzea dute

helburu, eta mugak urratu nahi dituzte, gerora begira, beste mutil eta gizon batzuei bidea

errazteko asmoz. Honi buruzko informazio gehiago nahi izanez gero, honakoa ikusi:

http://www.marca.com/2009/04/07/mas_deportes/natacion/1239127801.html

http://www.marca.com/2009/04/07/mas_deportes/natacion/1239127801.html




[email protected]

102

102

Kirol-praktikaren aukeraketa kontu pertsonala da; identitatea, ahalmen fisikoa, kultura

eta beste hainbat faktore dira aukeraketa horretan eragina dutenak. Genero-

perspektibatik, aspektu horiei erreparatu behar diegu, bai diskriminaziozko tratua

ekiditeko, bai sexu bien presentzia handitzeko, bai haurtzarotik berdintasunezko baloreak

bultzatzeko eta pertsonak praktikatuko duen kirola aukeratzen laguntzeko.

Nolanahi ere, emakumeek sarri erabiltzen dituzte makina aerobikoak gimnasioetan.

Norberaren gustua erabilera horrekin zerikusia duen faktorea da. Bestalde, gaixotasun

jakin batzuk jasanez gero, ariketa fisiko anaerobikoa ez da oso gomendagarria31.

Kiroldegiko erabiltzaileentzako galdetegietan ez dugu honi buruzko oharrik aurkitu, baina

ondotxo dakigu zeintzuk diren, jeneralean, emakumeek gimnasioetan aurkitzen dituzten

oztopoak; giro horretan jarduten duen emakume askok eman ahal du horien berri.

Euretako bat honakoa da: makinak erabiltzen lagundu ahal duen begiralerik ez egotea,

edo sarritan, lan hori egin behar duenak gustura ez egitea. Gainera, gimnasio askotan,

makinak pertsona bakoitzaren beharren arabera erregulatu izanak gizonen kexak

sortarazten ditu, haien iritziz “mugiturik” edo “desorekaturik” geratzen baitira.

Gimnasioetan aritzen diren gizonek, batzuetan, euren espazioan daudela uste dute,

Euren iritziz emakumeak integratu ahal dira, baldin eta “enbarazu” egiten ez badute.

Horrelakoetan, baliabideen eta espazioaren berdintasunezko erabilera bermatzeko modu

bakarra dago: bertan genero-gaiekin sentsibilizaturik dagoen begirale bat egotea,

generoak kirolean duen eragina ezagutzen duen begiralea, hain zuzen, eta sexu bietako

kirolariei, modu onean, makinak erabiltzen laguntzen egongo dena.

31 Adibidez, medikuntzaren eta kirolaren arloan, fibromialgia jasaten dutenek (gehienak

emakumezkoak) ariketa anaerobikoak praktikatu behar duten zalantza dago. Dirudienez,

gaixotasun honek aldaketak sortzen baititu atari anaerobikoan. Honako honetan ikusi:

http://www.fibromialgia.nom.es/prueba%20Ejercicio%20Ciccolella%20con%20comentarios.pdf

http://www.fibromialgia.nom.es/prueba%20Ejercicio%20Ciccolella%20con%20comentarios.pdf




[email protected]

103

103

Honez gain, emakumeek aipatzen duten beste oztopo bat makina aerobiko gutxi egoten

dela izaten da, askoz gutxiago izaten baitira anaerobikoak baino. Izan ere, gimnasioak

oso maskulinizaturik dauden espazioak izaten dira.

Beraz, makina mota bien kopuruak berdintzea, gimnasioetan aritzen diren emakumeen

eskaera orokor bati erantzuten dio. Batzuek esaten dute hobe dela emakumeak makina

anaerobikoetara moldatzea, “eurek hainbeste indar egin behar ez izateko moduan

erregulatu ahal dira, eta gainera, muskuluak garatzea komeni zaie”. Argudio hori

erabiltzen dugunean, emakumeei euren gustuak eta beharrak ahazteko esaten diegu; eta

gizonezkoen esparru batean egon ahal badira ere, konformatu behar dutelako mezua

transmititzen diegu.

Planteamendu hau hobeto ulertzeko, sarritan generorekin zerikusia duten arazoak

aztertzeko erabiltzen dugun ariketa bati eutsiko diogu: buelta emango diogu egoerari.

Muskulatura landu nahi duten gizonei, ariketa anaerobikoak eskaini baino, baleta edo

Pilates egiteko proposatuko diegu. Izan ere, kirol-praktika horiekin nabarmen garatu ahal

dute giharren ahalmena eta indarra. Gainera, luzapen ugari egingo dituzte, malgutasuna

landu, eta bide batez, lesio asko ekidin egingo dituzte. Honez gain, emakumezkoen kirol

bat praktikatuko dute, beraz ez dira kirol-ekintza estereotipatu batean ariko.

Aitor dezagun proposamen hau gehiegizkoa eta barregarria irudituko litzaigukeela.

Dantza ez dutela gustuko esango ligukete batzuek; kirol-ekintza aukeratzeko eskubidea

dutela, eta are gehiago, eurak direla malgutasuna landu nahi duten ala ez erabaki behar

dutenak.

Emakumeek, makina anaerobikoak egonda, aerobikorik erabiltzeko beharrik ez dutela

esaten dugunean, zergatik ez zaigu neurri berean harrigarria iruditzen? Bestelako

ahalmen fisiko batzuk lantzeko, kirol mota hori ondo datorkiela esaten dugunean,

zergatik ez gara geuri ez dagokigun erabaki dela konturatzen? Zergatik ez dugu

onartzen emakume batzuek bestelako kirol-praktika batean aritu nahi dutela?




[email protected]

104

104

Argi eta garbi, kirolaren arloa oso maskulinoa delako. Ohituta gaude emakumeak

gonbidatuak baino ez direla pentsatzera, eta gonbidatuak izanik, moldatu egin behar

dute. Bestela, beti edukiko dute tradizionalki oso emakumezkoenak izan diren kiroletan

jarduteko aukera, feminitatea historikoki transmititu izan zaigun moduan lantzeko aukera

ematen duen kirolen batean. Estatus hau bultzatzea da estereotipoak indartzen dituena,

eta bereizketa estereotipatu horri aurre egiteko modu bat aukera-berdintasuna

bermatzea da.

Laburbilduz, ariketa anaerobikoak emakumeen artean bultzatzea arrazoi birengatik da

gomendagarria: batetik, muskulugintza gizonei egozten dion uste estereotipatua

desmitifikatu egingo dugu; bestetik, emakumeentzat oso onuragarria da, muskulu-tonua

hobetzeaz gain, hezurren dentsitatea handitu eta osteoporosia prebenitzen laguntzen

baitu.

Hala ere, hori dena ez da gizonezkoen gustuetara egokitu den gimnasioetako estruktura

maskulinizatua mantentzeko arrazoia. Bestalde, gimnasioetan egin daitezkeen aldaketei

esker, gizonak ere beste ariketa mota batzuetan jardutea sustatuko dugu. Gogora

dezagun gizonak femeninotzat hartzen ditugun ekintzetan aritzea askoz zailagoa dela,

oraindik ere, emakumezkoak maskulinotzat hartzen ditugun ekintzetan aritzea baino.

Azkenik, emakumeek gimnasioan zein kirol mota praktikatu nahi duten erabakitzeko

eskubidea dute, eta instalazioek, gizonekin egiten duten neurri berean, kirol-praktika

horietan aritu ahal direla bermatu behar dute.

V.2. Kirol-entitateei buruzkoak.

Azalduko ditugun beharrizan ugari erakutsi ditu kirol-elkarteei egindako genero-profilak.

Nolanahi ere, zilegi deritzogu, aldez aurretik, hainbat balorazio positibo egiteari.

Lehenengo eta behin, Arratiko Zekorrak Rugby taldea aipatu nahi dugu, izan ere,

ikerketan zehar, emakumezkoen presentzia handitzeko ekimenak abian jarri dituela




[email protected]

105

105

egiaztatu dugu; genero-berdintasunarekin loturiko aspektu hau zuzendaritza-

batzordearen gogoan dago. Gainera, jakin badakigu, sexu arrazoiak direla eta,

diskriminaziozko arazoak sortu direnean, zuzendaritzako kideek berdintasunezko

irizpideak erabili dituztela soluziobideak aurkitzeko.

Elkarte honetan emakumeen zein gizonen parte-hartzea bultzatzen da. Emakumezko

kirolariek integratuta eta aukera berdintasunean daudela sentitzen dute.

Genero-berdintasunari dagokionez, aldaketa batzuk egin behar dituzte. Dena dela,

aipagarria da elkarteak ekitatez jokatzen ahalegintzea, sexu bientzako soluziobide

justuak bilatu izana, baita kirolarien artean parietatea egoteko ahalegina egin izana ere.

Bestetik, Arratiako Ziklista Elkarteak, Igorreko Eskupilota Elkarteak eta Igeriketa Igorre

Klubak ere erakutsi dute euren kezka, sexu bien presentzia ez baita orekatua. Entitate

horien ordezkariek arazo honekiko ardura agertu zuten egindako elkarrizketetan.

Elkarteek duten beharrizan bat dela konturatu dira. Igorreko Eskupilota Elkarteko buruak

neskak eskupilotaren arlora erakartzeko ahaleginak egin dituztela adierazi zuen. Kezka

hori adieraztea garrantzizkoa da; aurrerapauso bat da, kirol batzuk gizonezkoentzat eta

beste batzuek emakumezkoentzat direlako ustea gainditu egin den seinalea baita.

Gainera, pilota-elkarteko buruaren iritziz, federazioak neskei federatzeko aukerarik ez

ematea traba soziala da.32.

Bestetik, Arratiako Ziklista Elkarteak adierazi zuen, jendartean genero-estereotipoen

eragina dagoela. Bere iritziz, familiak zerbait egin behar luke estereotipo horiei aurre

egiteko. Bere esanetan, penagarria da txirrindularitzan emakume gehiago ez egotea, izan

ere, gehienak, beste udalerri batzuetara joaten dira, Igorren ezin baitute talderik osatu33.

32 Ikusi marko teorikoan, Kontraesan faltsua: kultura vs. Eskubideak azpiatalean: “...Zergatik

ematen zaie horrelako entitateei giza-eskubideen aurkakoak diren eta giza eskubideak

mespretxatzen dituzten erabakiak hartzeko autoritatea eta eskumena? Eta ondorioz, zelan da

posible entitate horiek diru-laguntza publikoez babestea?...”

33 Talde bat osatzeko gutxienez hiru neska behar dira.




[email protected]

106

106

Honek denak sentsibilizazio kutsu bat dagoela adierazten du, eta behintzat, sexu

bakoitzak kirol mota jakin bat praktikatu behar duelako aurreiritzia gaindituta dago.

Dena dela, ekintzei dagokienez, beharrizan batzuk oso agerikoak dira. Baliteke neska

gehiago (mutil gehiago igeriketaren kasuan) erakartzeko ahalegina egin ez izana; edo

baliteke, ahalegina egin arren, egoerara egokitutako estrategia espezifikoak erabili ez

izana. Izan ere, kirol-elkarteetan ez dugu genero-gaiei buruzko prestakuntza duenik

aurkitu. Beraz, egoera hobetzeko beharra dagoela esaten dutenean entitate denak ados

daude, baina azkenean, sexuagatiko segregazioaren eragina nabarmena da.

Hausnarketa honek genero-perspektibatik aurkitu ditugun bestelako beharrizan batzuk

aztertzera garamatza. Inplikaturiko guztiek, eta bereziki elkarteek, zenbait aldaketa egin

behar dituztelakoan gaude. Ikerketa honetan egindako analisian, barne

funtzionamenduan eragina duten faktore desberdinak agertu dira, eta faktore horiengatik

sortzen diren arazoak direla kausa, berdintasunezkoak ez diren egoerak sortzen dira.

Hasteko, zuzendaritza batzordeei buruz hitz egingo dugu. Kirol-entitate batzuek ez dute

behar genuen informazio guztia eman; horrexegatik, zenbait kasutan, ezin izan ditugu

zuzendaritza-taldeen organigramak aztertu.

Nolanahi ere, aztertu ditugun kasuetan, parietatera ez dela ailegatzen ikusi dugu.

Bestalde, parietateari dagokionez, gogorarazi nahi dugu gizon eta emakumeen kopuruak

berdintsuak izatea ez dela helburu bakarra: parietatea egiazkoa izango da, emakumeak

ere prestigioa eta boterea ematen duten karguetara ailegatzeko aukera baldin badute.

Gai honi dagokion azterketa egiteko informazioa eman duten bakarrak errugbi eta futbol-

elkarteak izan dira. Errugbi elkartean, aipatu ditugun arazo biak aurkitu ditugu: batetik,

organigraman parietatearekin zerikusia duten arazoak; bestetik, prestigiozko eta

boterezko karguetan gizonezkoak baino ez daude. Futbol elkarteari dagokionez, ordea,

parietatetik hurbilago daude, eta emakume batzuk goi karguetan daude (diruzaina eta

idazkaria dira).




[email protected]

107

107

Ezinbestekoa zaigu, nolanahi ere, honakoa aipatzea: zuzendaritza-batzordeetan

parietatea egotea aurrerapauso bat da, duda barik; aurrerapauso horrek, ordea, ez du

askorako balio bakoitzak duen karguari dagozkion lanak egiten ez baditu. Hau da,

pertsona horiek zerrendan agertu arren, praktikan erabaki denak beste batzuek hartzen

badituzte, parietate egoerak ez da erreala. Horrelakoetan, emakumeei legozkiekeen

erabaki asko goi-karguetan ere badauden beste batzuen baitan, gehienetan gizonen

baitan, geratzen dira. Halaber, zerrendetako parietate formalak, ez du berdintasunaren

aldeko aldaketarik ekarriko erabakiak negoziazioan, eta bozketetan ez badautza.

Honez gain, elkarte batzuetan, eta intentsitate desberdinez, sexu bietarako

integratzaileak ez diren irizpideak erabiltzen dituzte. Arazorik nabarmenena futbol-arloan

aurkitu dugu. Hau dena diskriminaziozko tratuan eta baliabideen banaketa ez ekitatiboan

agertzen zaigu, bereizketa horren arrazoi bakarra sexua izanik. Baliabide ekonomikoen

zati bat34 diru-laguntza pribatuetatik zein publikoetatik datoz.

Nesken eta emakumeen kalterako den inbertsio diskriminatzailea aurkitu dugu; are

gehiago, espresuki emakumezkoen kirola sustatzeko emandako diru-laguntza

espezifikoak ere, ez dira helburu horretarako erabili35. Gainera, diskriminaziozko tratu

hori beste aspektu batzuetan ere agertzen da, hala nola instalazioen erabileran,

ordutegien banaketan, babesleei dagozkien kontuetan, materialaren eta ekipamenduaren

banaketan, entitateak eskainitako zerbitzuetan eta abarretan.

Bestetik, sarritan zuzendaritza-organoaren eta pertsona kirolarien arteko komunikazioa

eskasa dela egiaztatu dugu; hori, batez ere, emakumeen kalterako izaten da, batzuetan

garrantzitsuak izan daitezkeen kontuei buruzko informazioa ez daukate eta. Adibidez,

34 Mota honetako entitateetan ohikoa denez, diru-laguntzak edukitzeaz gain, bazkideen kuotak ere

diru iturria izango direlakoan gaude.

35 Ikus. IV.2.2 Neska eta emakume kirolariei egindako elkarrizketetatik ateratako datuak.






[email protected]

108

108

inoiz federazioak antolatutako batzarretara ezin izan dira joan, deialdiaren berri ez

baitute eduki.

Amaitzeko, elkarte guztien barne antolaketan aurkitu ditugun arazoak aipatu behar

ditugu. Arazo horiek lan batzuetarako traba handia izan daitezke, ikerketa honekin

gertatu den legez. Aipatzen ari garen funtzionamendu-arazo horien adibideak honakoak

izan daitezke: bazkideen zerrendak eta datuak ez edukitzea edota eguneratuta ez

egotea; bazkideekin kontaktatzeko modurik ez egotea; urtean behin kontabilitatearen

berri emateko ohitura ez izatea; zuzendaritza-batzordeak argiro ez egotea osatuta, eta

bertako kide bakoitzari dagozkion funtzioak ondo zehazturik ez egotea; urteroko

plangintzan agertzen diren beharrizanei erantzuteko helburuak ez zehaztea; kirolariei

aritzen diren ekintzei buruzko informazio interesgarria ez ematea; emakumeak,

informazioa ez emateagatik, gertakizun batzuetatik kanpo uztea, eta abar.

Batek pentsa lezake, a priori, horrelako aspektuek genero-gaiekin zerikusirik ez dutela.

Hala ere, praktikan, berdintasunezko egoerak sortaraz ditzakete. Esate baterako, ohiko

batzar nagusi batean urtean zehar egindako gastuak justifikatzen badira, bazkideek sexu

bien kasuan egindako diru banaketari eta inbertsioari buruzko datu zehatzak edukiko

lituzkete. Beraz, kexak, eskaerak eta ekarpenak egiteko aukera ere edukiko lukete.

Horrela, akta batean jasota geratuko liratekeen aldaketak proposatzeko eta bozkatzeko

aukera egongo litzateke.

Horrelako batzarrak erregulartasunez antolatzen ez badira, edota bazkide guztiak deituta

ez badaude, edo batzartu arren, entitateko kontabilitatea justifikatzea ohiturazkoa ez

bada, desabantaila egoeran daudenek ez dute aldaketak proposatzeko biderik izango.

Gogora dezagun marko teorikoan aipatutako Brightoneko Aldarrikapena. Bertan agertzen

diren oinarrizko jarraibideak kirolean emakumearen presentzia bultzatzeko oso

baliagarriak dira; gainera, jarraibide horiei eutsiz gero, kirolaren aspektu zein esparru

guztietan eskubideak errespetatuko direla bermatuko dugu.




[email protected]

109

109

Jarraibide horien artean, kirol-praktikekin loturiko aspektuak aipatzeaz gain,

antolamenduarekin, zuzendaritza batzordeekin eta informazioaren zabalkundearekin

zerikusirik duten beste batzuk ere aipatzen dira.

V.3. Aukera-berdintasunari dagokion populazioaren pertzepzioari buruzkoak

Kiroldegian nahiz kirol-entitateetan erabilitako galdetegien datuen anlisiaren arabera,

sexua izan da parte-hartzean eraginik handiena izan duen aldagaia; izan ere,

emakumeek erkutsi dute azterturiko gaiei buruzko euren iritzia adierazteko interesik

handiena.

Halaber, 45 urte baino zaharragoak direnen artean genero-gaiekiko interesak

progresiboki behera egiten duela egiaztatu dugu.

Bestetik, populazio-laginari kirola egiteko dituen arrazoiei buruz galdetu diogu;

kiroldegiko erabiltzaileei eta elkarteetako bazkideei dagozkien datuak alderatu ondoren,

erantzunak oso desberdinak direla ondorioztatu dugu. Elkarteetako gizonezko bazkideek

argiro adierazten dute dibertitzea dela kirol-ekintzetan parte hartzeko arrazoi nagusia.

Emakumeentzak, aldagai hau berdin da garrantzizkoa, baina neurri berean ematen diote

garrantzia osasuna eta gorputza zaintzeari36.

Kiroldegiko emaitzek, aldiz, ez dute bereizketa hau agertzen. Sexu bietako gehienek

osasuna eta gorputza zaintzea arrazoi nagusia dela adierazten baitute. Badirudi

adinarekin lotura bat dagoela, izan ere, kiroldegiko ikerketan 31-59 urte bitarteko jende

gehiagok hartu zuen parte.

36 Bestelako ikerketa batzuetan ere azaltzen zaigu aldagai hau. Kontuan hartu beharrekoa da, izan

ere, 8-12 urte bitarteko nesken artean hasten da osasuna eta gorputza zaintzeko interesaren

eragina nabarmentzen; interes hori estetikarekin eta pisua mantentzearekin dago lotuta, eta kirola

egiteko arrazoia izaten da sarritan. Ikus. Bibliografian ¿Acaso no hay diosas en el olimpo?.




[email protected]

110

110

Elkarteetan, gainera, 20-30 adin-tartekoen parte hartzea handiagoa izan zen (% 36

versus % 10 kiroldegian). Gainera, kiroldegietara joaten direnek kirolaren bizipen

indibidualistagoa izaten dute; elkarteetan, ordea, taldean sortzen diren interakzio

emozionalak direla eta, kirol-ekintzak gozagarriagoak izan daitezke.

Grafikoak aztertu ondoren zera egiaztatu dugu: esperientziak eta esperimentazioak

erraztu egiten dutela diskriminaziozko egoerak bizitzea, baita ondorioz, ezagutzea eta

identifikatzea ere. Udalerriarekin lotura zuzena zeukaten aspektuen azterketan, hau da,

herriko elkarteei buruzko informazioa edukitzea beharrezkoa zen kasuetan, parte-

hartzaile askok ez du erantzun.

Galdetegiak herriko arlo askotako populazioarekin erabili izan bagenitu, logikotzat joko

genukeen gehienek ez izatea elkarteei buruzko informazioa. Hala ere, galdetegiak

elkarteetako bazkideekin baino ez dira erabili. Horregatik, azaldutako gaiei buruzko

informazio gehiago ez izatea oso harrigarria eta deigarria iruditzen zaigu.

Bai parte-hartzaileek emandako erantzunengatik, bai erantzun ez dutenen

portzentajeengatik, elkarteen funtzionamenduari buruzko ezjakintasun handia dagoela

egiaztatu dugu. Zehazkiago azalduta, emakumeek, gai orokorretan diskriminazioa

identifikatzeko sentsibilizazio-maila handia erakusten dute; elkarteen moduko esparruei

buruzko informazio zehatza ez izateak, ordea, entitate horietako balorazioak egiteko

oztopoa da. Gizonentzat, aldiz, askoz zailagoa da diskriminazio orokorra eta jeneralizatua

ikustea; aritzen diren esparru zehatzetan, hau da elkarteetan, egoten den diskriminazioa

antzematea errazagoa gertatzen zaie

Emaitzok logikoak iruditzen zaizkigu, honakoak kontuan hartuz gero: emakumeak dira

genero-diskriminazioa gehien sufritzen dutenak; horrexegatik, sexu biek duten

eskarmentua oso desberdina da, eta emakumeek orokorrean hedaturik dagoen

bazterkeria identifikatzeko ahalmen handiago dute. Udalerriko kirol-elkarteen moduko

arlo espezifikoak aztertzen ditugunean, berriz, gizonak dira sexu biek sufritzen duten

diskriminazio-egoera hoberen antzematen dutenak; izan ere, gizonezkoen presentzia

elkarteetan askoz handiagoa da.




[email protected]

111

111

Horrez gain, kirolariak ez diren emakumeentzat, zailagoa da arlo honetan dagoen

sexismoa antzematea. Emakume kirolariek jokabide batzuk diskriminatzaileak direla argi

eta garbi adierazten dute. Baina elkarteetan bertan kirolik egiten ez duten emakumezko

bazkideak daude; emakume horiek, kirol-entitateetan dagoen genero-bereizkeria

identifikatzeko zailtasun handiagoa dute. Emakume horietako asko amak dira; seme-

alaba kirolariak elkarteetan aritzen direnez gero, bazkideak izateko izena eman dute.

Beraz, ondorioztapen bi agertu ahal ditugu: bata, emakume hauek ez dute umeek,

kirolean aritzen diren esparruan, barneratzen dituzten baloreen berri; bestea, beharbada

normaltzat hartzen dituzte sexu arrazoiengatik izaten diren diskriminaziozko

adierazpenak, eta onartu egiten dituzte.

Ondorioztapen hauek gizonei ere badagozkie; izan ere, elkarteetako errealitatea

emakumeek baino hobeto ezagutzen dutela agertu duten arren, haiek ere erakutsi dute

sexu bien arteko berdintasun falta normalizatzeko joera.

Halaber, gizonek neurri handiagoan identifika dezakete emakumeek udalerriko kirol-

arloan jasan dezaketen sexismoa. Hasiera batean deigarria iruditu ahal zaigu, baina

kirol-elkarteetan gizon gehiago dago emakume baino, eta bertako arauei, jokabideei eta

irizpideei buruzko informazio gehiago daukate.

Ikerketa honetatik ateratako datuek ez digute honako galdera interesgarri honi

erantzuteko informaziorik ematen: Zer dela eta daukate gizonezko bazkideek

emakumezko bazkideek baino elkarteen funtzionamenduari buruzko informazio gehiago?

Kontu honek hainbat zalantza eta hausnarketa desberdinak sortarazten ditu, eta duda

barik, ondorengo analisietarako aztergai izan daiteke.

Nolanahi ere, darabiltzagun datuen harira, lehenago txosten honetan emandako azalpen

bat37 gogorarazi behar dugu: sexismoa eta genero-diskriminazioa identifikatzeko

ahalmena ez ditugu berdintasunezko jarrerekin nahastu behar. Datu hauek

37 Ikus. 25. grafikoa.




[email protected]

112

112

diskriminaziozko egoerak identifikatzeko ahalmenaz hitz egiten digute; litekeena da

ahalmen hori eduki arren, genero-berdintasunaren alde ez jokatzea.

Bestetik, udalak kirol elkarteei ematen dizkien diru-laguntzeen kudeaketari buruz galdetu

genion populazio-laginari. Zehatz-mehatz, baliabide ekonomikoak gizonezkoen eta

emakumezkoen artean neurri eta kopuru berean banatu behar dituzten elkarteek galdetu

genuen, hau da, ekitatez eta berdintasunez banatu behar dituzten. Emakumezkoen %

97k eta gizonezkoen % 92k ados zeudela adierazi zuten. Beraz, baliabide ekonomikoen

banaketak berdintasunezkoa eta ez diskriminatzailea izan behar duela uste dutenei

dagozkien portzentajeak horiexek dira.

Horrez gain, genero-berdintasuna bultzatzen duten entitateei diru-laguntza handiagoa

eman behar zaien galdetu genien parte-hartzaileei: emakumeen % 82 eta gizonen % 83k

egon ziren ados.

Azkenik, kiroldegiko erabiltzaileek nahiz kirol-entitateetako bazkideek oharretan aditzera

eman dutenaren arabera, zenbaitek etxeko lanak eta umeen zaintza partekatzeari

buruzko irizpide argirik ez duela erakutsi du. Are gehiago, oharretako iruzkinen bidez, lan

horiek emakumeei dagozkielako usteak sumatzen dira; horrelakoetan emakumeei

laguntzeko eskatzen dute (gizonak aipatu ere ez dituzte egiten), kirola egiteko denbora

izan dezaten. Genero-berdintasunaren ikuspuntutik, erantzukizun eta ardura horiek

ekitatez banatu behar dira.

Amaitzeko, elkarte batean instalazioak garbitzeko ardura mutilena baino ez dela jakin

dugu; beraz, neskek inoiz ez dute garbitzen. Egiaz, hori ez da oso egoera arrunta.

Gorago esan bezala, lan eta ardura mota hauek ekitatez banatu behar dira sexu bien

artean..




[email protected]

113

113

V.4. Igorreko Udaleko Berdintasun Saileko eta Kirol Saileko kudeaketari

buruzkoak

Igorreko Udalak ez du kirol-arloan eta elkarteetan gizon eta emakumeen arteko

berdintasuna sustatzeko legeak38 betetzen direla bermatu. 2009an osatutako

berdintasunaren diagnosia izan zen gai honen alde egindako lehenengo ekintza. Bertako

datu batzuek agerian utzi zuten emakumeek kirolaren arloan jasaten duten aukera-

berdintasun falta, eta ondorioz, ikerketa hau egiteko beharra.

Beraz, harik eta agerrarazi ditugun genero-berdintasun faltari aurre egiteko neurriak

abian jarri arte, honakoa esan dezakegu: Igorreko Udalak ez duela kirolean inplikaturiko

pertsona guztien berezko eskubideak betetzen direla bermatu. Era berean, arlo horretan

egoten den tratu diskriminatzaileari aurre egiteko neurri zehatzik ez du hartu, ezta

umeei, prozesu hezitzailean egonda, transmititzen zaizkien irizpide sexistei aurre egiteko

neurrik ere.

Halaber, tokiko administrazioak ez du kirol-entitateen barnean sentsibilizazio-prozesurik,

ezta baliabideen nahiz azpiegituren egokitze-prozesurik ere sustatu.

Amaitzeko, diru-laguntzak emateko irizpideetan ere ez du aldaketarik egin. Izan ere,

momentu honetan, baremoan aipatzen diren irizpideei dagokienez, genero-berdintasuna

sustatzea puntu anbiguo batean agertzen zaigu, eta ez du elkarteek bete beharreko

baldintza zehatzik aipatzen.

Gainera, aipamen horrek generoarekin lotutako gaiek ematen duten gehienezko

puntuazioa 10 puntukoa izango dela zehazten du; beste gai batzuei dagozkien irizpideen

betez gero, ordea, gehienez 15 edo 20 puntu lortzeko aukera dago.

38 Euskal Autonomi Erkideko otsailaren 18ko 4/2005 Gizonen eta Emakumeen Berdintasunerako

Legea; 24. eta 25. artikuluak




[email protected]

114

114

VI. PROPOSAMENAK

Osatutako genero-profila kontuan hartuta, kirolaren arloan inplikatuta dauden gizarte-

eragileentzako honako proposamen hauek ondorioztatu ditugu: kirolaren arloko

populazioari zuzendutako aukera-berdintasunari buruzko sentsibilizazio-lana; kiroldegiko

instalazioak genero-berdintasunarekiko sentsibilizazioa erakuts ditzaten proposamenak;

eta Igorreko Udaleko Berdintasun sailerako proposamenak.

VI.1. Kirolaren arloko biztanleriari zuzendutako aukera-berdintasunari buruzko

sentsibilizazio-lana

▪ Udalerriko kirolaren arloan emakumezkoen presentzia handitzeko sentsibilizazio

lana sustatzea, baita gizonezkoen presentzia nabarmenkiro txikiagoa den

kasuetan ere, adibidez, igeriketan. Horretarako, publizitate egokia erabili

beharra dago; eta ikastetxeen moduko arlo desberdinetan egiten diren

deialdiek espezifikoak izan behar dute.

▪ Elkarteetan genero-berdintasuna bultzatuko duen sentsibilizazio lana sustatzea,

edota horretarako proposatzen diren sentsibilizazio-lanetan parte hartzea.

Helburua berdintasunezko tratua honakoetan lortzea izango da: materialaren

eta ordutegien banaketan, bidaietarako eta ekipamendurako diru-laguntzetan,

instalazioen erabileran, zuzendaritza-batzordeen organigrametan, eta

abarretan.

▪ Elkarteetan sentsibilizazio lana sustatzea, edota horretarako proposatzen diren

sentsibilizazio-lanetan parte hartzea, barne funtzionamenduak dakartzan lanak

(ospakizunak antolatzea, instalazioen garbiketa ...) eta dagozkien ardura

ekitatez banatzeko. Berdintasunaren ikuspuntutik, nesken ardura baino ez

izatea, mutilen ardura baino ez izatea bezain bidegabea da. Berdintasunezko




[email protected]

115

115

irizpideak uztartzeko ezinbestekoa da kide guztiek horrelakoetan parte hartzea,

eta sexu bereizketarik ez egitea.

▪ Kirolaren arloan inplikaziorik handiena duten biztanleei zuzendutako

sentsibilizazio lana sustatzea, irudien eta hizkuntzaren erabilera ez sexista eta

integratzailea bultzatzeko. Horretarako, beharrezkoa izango litzateke saio

informatiboak eta praktikoak antolatzea, edota horretarako proposatzen diren

saioetan parte hartzea, honakoak lortzeko asmoz: batetik, lortu nahi duten

helburuaren arabera, irudi desberdinak bereizten eta egokiena aukeratzen

ikastea; bestetik, euskaraz zein gaztelaniaz, hizkuntzaren berdintasunezko

erabilerarako estrategiak ikastea eta barneratzea.

▪ Kirolean emakumezkoen parte-hartzea bultza dezaketen gertakizunak

antolatzea, udalaren, kirol-elkarteen eta beste gizarte-eragile batzuen

elkarlanaren bidez. Gainera, hori oso baliagarria izango litzateke, lehenago

entitateek eduki duten, baina burutu ez den, ideia bat abian jartzeko bidea

izango litzateke eta. Horrelako ekintzak, kirol-entitateetan eragin zuzena

edukitzeaz gain, eragin orokorragoa ere lortzeko baliagarriak izan daitezke,

kirolari eta bazkide gehiago erakartzeko aukera emango baitute.

VI.2. Kiroldegiko instalazioak genero-berdintasunarekiko sentsibilizazioa

erakuts ditzaten proposamenak

Euskal Autonomi Erkideko Gizonen eta Emakumeen Berdintasunerako otsailaren 18ko

4/2005 Legea betetzea eta betearaztea, zehatz-mehatz, 24. eta 25. artikuluek

ezarritakoa39.

39 17. artikulua: “Euskal herri-administrazioek neurri egokiak hartu behar dituzte beren

langileei emakumeen eta gizonen berdintasunaren arloan oinarrizko prestakuntza




[email protected]

116

116

Beraz, kiroldegiko langileek euren dokumentuetan hizkuntza ez sexista eta

integratzailea erabil ditzaten, saio informatiboak eta praktikoak antolatu

beharko lirateke.

Horrez gain, kiroldegiko ekintzen publizitatea zentrokoak ez diren langileek

osatzen dutenez, haiek ere hartu beharko lukete parte aipaturiko saioetan.

Honela, hizkuntza integratzailea erabiltzeko estrategiak barneratzeaz gain,

kirolaren berdintasunezko sustapenari eusten dioten irudiak bereizten ikasiko

lukete. Elkarteen kasuan bezalaxe, prestakuntza horrek euskararen zein

gaztelaniaren erabilerari buruzkoa izan beharko luke.

▪ Frontoiaren moduko espazioen erabilera aztertzea. Izan ere, bere erabilera

oso eskasa da, eta gehienetan, gizonezkoek erabiltzen dute. Emakumeen

presentzia handiagoa eduki dezaketen ekintzak antola daitezke bertan.

▪ Bigarren sauna bat jartzeko aukera aztertzea, dagoen bakarra mistoa izateak

erreparo ugari sortarazten baititu. Gainera, horixe izan da erabiltzaile askok

jasotako iradokizunetako bat.

▪ Kiroldegiaren arloan emakumezkoen presentzia bultzatzea. Horretarako,

honako estrategiak hartu beharko genituzke kontuan:

a) Kirola familiaren esparruan bultzatzea, batez ere amen artean. Horrek

eragin zuzena izan lezake neskatoengan, kirola egitera bultzatuko

baititu.

mailakatu eta iraunkorra eskaintzeko. Izan ere, horrela, lege honetan biltzen diren xedapenak beteko dira eta,gainera, genero-ikuspegia administrazio-jardunean benetan integratzen dela bermatuko..” 18. artikulua: Euskal herri-aginteek ez dute hizkera sexista erabiliko, ez zuzenean, ez

beste pertsona edo erakunde batzuen bitartez sortzen dituzten dokumentuetan eta euskarrietan..”




[email protected]

117

117

b) Gainera, instalazioetan emakumezkoen presentzia handitzeko, ludoteka

eta haurtzaindegi zerbitzuak eskaini ahal dira. Beste udalerri batzuk ere

hasi dira zerbitzu hau eskaintzen, izan ere, egungo familia-eredu

desberdinei egokitzen zaizkien neurria da.

c) Makina aerobiko gehiago jartzea gimnasioan, horiek baitira

emakumezkoen beharrizanei eta kirol-ahalmenei hoberen egokitzen

zaizkienak. Kiroldegian askoz gehiago dira makina anaerobikoak.40

VI.3. Igorreko Udaleko Berdintasun sailerako proposamenak

▪ Udalerrian etxeko lanak eta zaintzak partekatzeari buruzko saioak antolatzea.

Izan ere, V.3. Sexu bientzako aukera berdintasunari buruzko biztanleriaren

pertzepzioa atalean aipatu bezala, biztanleriaren iradokizunen bidez, lan

horien ikuspegi oso estereotipatua sumatzen da; emakumeen ardurak

direlako ustea argi eta garbi azaltzen da. Komenigarria izango litzateke gai

honen sentsibilizaziorako saio batzuk antolatzea.

▪ Gorago, kiroldegiari eta elkarteei zuzendutako proposamenetan aipatzen

diren sustapen eta sentsibilizazio lanetan laguntzea, arlo horietan

inplikaziorik handiena duten kideek genero-gaiari buruzko oinarrizko nozioak

ikas eta barnera ditzaten prestakuntza-saioen bidez.

▪ Udalak elkarteei diru-laguntzak emateko erabiltzen dituen baremoa

aztertzea, horrelaxe bete egingo batu, Euskal Autonomi Erkideko otsailaren

40 Ikusi ondorioztapenetan, V.1. Kiroldegiari buruzkoak.




[email protected]

118

118

18ko 4/2005 Gizonen eta Emakumeen Berdintasunerako Legeak 3., 24. eta

25. artikuluetan ezarritakoa41.

41 “3. artikulua.- Printzipio orokorrak

(...) 1.- Tratu berdina

Euskal aginte publikoek ezin izango dute inolako diru-laguntza edo laguntzarik eman sexuaren ziozko bereizkeria eragiten duen edonolako jarduetarako. Sexuaren ziozko bereizkeria dela-eta administrazio-zehapena edo zigor penala jaso duten pertsona fisiko edo juridikoak ere egoera berean geratuko dira, dena delako zehapen edo zigorrak dirauen denboran. (...)”

“24. artikulua.– Elkarteak eta erakundeak.

1.– Euskal herri-administrazioek sustatu behar dute emakumeen eta gizonen presentzia orekatua izan dadila profesionalen, enpresaren, gizarte-ekonomiaren, sindikatuen, politikaren, kulturaren eta

bestelako arloetako elkarte eta erakundeen zuzendaritzako organoetan. Horretarako, gehitu edo egokitu ahal izango dituzte elkarte eta erakundeoi adierazitako helburua betetzearen arabera dagozkien diru-laguntzak.

2.– Euskal herri-administrazioek ezin izango diete inolako laguntzarik eman kideak aukeratzeko

prozesuan edo lan-jardunean sexuaren ziozko bereizkeria eragiten duten elkarte edo erakundeei

3.– Lege honetan aipatzen diren helburuak lortzeko asmoz eratutako elkarteak bultzatuko dituzte euskal herri-administrazioek. (...)” “25. artikulua.– Kultura-jarduerak.

1.– Euskal herri-administrazioek, bakoitzak bere eskumen-eremuan, beharrezkoak diren neurriak hartu behar dituzte, bai sexuaren ziozko bereizkeria saihesteko, bai sustatzeko emakumeek zein gizonek parte hartzeko aukera eta partaidetza orekatua izan dezatela Euskal Autonomia Erkidegoaren esparruan izaten diren kultura-jarduera guztietan.Debekatu egiten da emakumeek gizonekiko berdintasunean parte hartzea onartzen ez duten edo oztopatzen duten kultura-jarduerarik antolatzea eta egikaritzea gune publikoetan.

2.– Kultura-jardueraren batean –hor sartuta jai kutsukoak, artistikoak, kirolekoak, eta euskararen normalkuntzaren arlokoak– sexuaren ziozko bereizkeria egiten bada, euskal herri-administrazioek ezin izango diote jarduera horri inolako laguntzarik eman, edo administrazio horien ordezkariek ezin izango dute jarduerotan administrazioaren ordezkari gisa parte hartu.

3.– Euskal herri-administrazioek neurri egokiak hartu behar dituzte kirol-modalitate guztietan emakumeek eta gizonek tratu- eta aukera-berdintasuna izango dutela bermatzeko.

4.– Euskal herri-administrazioek emakumeen nahiz gizonen kirol-jarduerei laguntzea sustatuko dute, bietako edozein gutxiengoa den modalitateetan. Halaber, gehitu egingo dira emakumeak gehiengoa diren kirol modalitateentzako laguntza publikoak.”




[email protected]

119

119

Lege horrek ezarritakoaren arabera, udal diru-laguntzetarako dekretuetan honako

aldaketak egiteko proposatzen dugu:

▪ Sexu arrazoiengatik diskriminazioa dagoen entitateei diru-laguntzarik ez

ematea, ezta sexu arrazoizko diskriminazioa erabiltzeagatik administrazio-

zehapen edo zigor zibila jaso duten pertsona físico/juridikoei ere, harik eta

aipaturiko zehapena edo zigorra amaitu arte.

▪ Diru-laguntzetarako irizpideetan genero-gaiei dagokien puntuazioa handitzea,

bestelako gai batzuen puntuazio bera erabiltzeko, hau da, 20 puntu guztira.

▪ Baremorako honako irizpideak erabiltzea:

a) Hala hizkuntza eta publizitatearen erabilera ez sexista, nola

berdintasunezko irizpideak bultzatzen dituzten entitateek 10 puntu

jasotzea.

b) Bai bazkideen artean, bai kirolarien artean, bai zuzendaritza

organoetan, sexu bien presentzia orekatua bultzatzen duten

elkarteek 10 puntu jasotzea.




[email protected]

120

120

VII. ERANSKINAK

VII. 1. METODOLOGIA

VII.1.1. Populazioa eta lagina

Diagnosi honetan bi izan dira kontuan hartutako biztanleriak: bata, Igorreko kiroldegiko

erabiltzaileak; bestea, herriko kirol-entitateetako bazkideak (errugbi, futbol, igeriketa,

pilota eta txirrindularitza-elkarteak).

Kiroldegiaren kasuan, 146 pertsona ziren lagina, 54 gizon eta 92 emakume, 18-70 urte

bitartekoa. 2012an, guztira 1345 lagunek eman dute izena instalazioetan; zaila da, dena

dela, horietako zenbat diren ohiko erabiltzaileak. Konfiantza-maila % 95ekoa da, eta

errore-marjina % 7,5ekoa. Zentroko koordinatzaileari egindako elkarrizketa ere laginaren

barruan dago.

Bazkideei dagokienez, lagin estratifikatu bat aukeratu genuen, 876 lagunekoa, eta

horretarako irizpidea herriko kirol-elkarteetako batean, lehen aipaturiko elkarteetako

batean, bazkide izatea izan zen. Lagina 76 lagunekoa izan zen; bestetik, konfiantza-

maila % 95ekoa, eta errore-marjina % 11koa.

Bost elkarteetako ordezkariei egindako elkarrizketak ere erabili ditugu. Bertan, entitate

horietako emakumezkoen parte-hartzearekin lotutako iritziak, beharrizanak, esperientzia

pertsonalak eta proposamenak jaso genituen.




[email protected]

121

121

VII.1.2. Tresnak

Analisi kuantitatiboa

Ikerketa, metodologikoki, ildo bitik antolatu zen: bata kuantitatiboa eta bestea

kualitatiboa. Lehenengoari eusteko, kiroldegiko erabiltzaileentzako eta elkarteetako

bazkideentzako galdetegiak42 osatu genituen. Lehenengo galdetegian 16 item zituen

datu-basea osatu zen. Bertan jaso genituen aztertu beharreko biztanleriari buruzko

informazioa. Aldagaiak honakoak izan ziren:

1. Sexua

2. Adina

3. Instalazioak erabiltzen daramatzan denbora

Bigarren galdetegian 22 aldagaiko datu-basea osatu zen. Aldagaiak honakoak izan ziren:

1. Sexua

2. Adina

3. Elkartean bazkide izaten daramatzan denbora

Aldagaiok SPSS sistema informatikoaren bidez aztertu genituen. Emaitzak eta dagozkien

azalpenak IV.Emaitzak ataletan jaso ditugu.

Analisi kuantitatiboa

Aurreko datuak edukitzeaz gain, garrantzizkoa iruditzen zitzaigun parte-hartzaileek, bai

kiroldegiko erabiltzaileek, bai elkarteetako bazkideek, kirolean emakumeen parte-

hartzeaz zuten iritzia jakitea.

42 Galdetegi mota biak eranskinen atalean daude jasota (VII.3.Kiroldegiko erabiltzaileentzako

galdetegiak eta VII.4. Bazkideentzako galdetegiak).




[email protected]

122

122

Hori dela eta, kiroldegiko koordinatzailearekin eta elkarteetako ordezkariekin elkarrizketa

bana eduki genuen. Kiroldegiko koordinatzailearekin 11 item zeuzkan galdetegi

estrukturatu bat erabili genuen. Hasierako bost galderek kiroldegiari buruzko datu

objektiboak lortzea zuten helburu, adibidez, koordinatzailearen lanari zegozkion datuak,

zentroa orain dela zenbat urte dagoen zabalik, eskaintzen dituen ekintzak eta horietan

dagoen parte-hartzea (sexuaren eta adinaren arabera banakatuta) eta zenbat langile

dagoen bertan (sexuaren eta lanpostuaren arabera banakatuta).

Hurrengo itemak, ordea, galdera irekiak ziren eta genero-gaiei buruzko informazioa

jasotzen zuten, besteak beste genero-berdintasuna, hizkuntzaren erabilera ez sexista,

emakumearen parte-hartzea kirolean eta horrekin zerikusia duten beharrizanak, arazoak

eta proposamenak.

Kirol-entitateekin izandako elkarrizketei dagokienez, Berdintasun Sailak eta Kirol Sailak

eurekin kontaktatu zuten, proiektuan parte har zezakeen ordezkari bat aukera zezaten,

elkarrizketatua horixe izango baitzen. Elkarteak honakoak izan ziren: Igorreko Eskupilota

Elkartea, Arratiako Ziklista Elkartea, Arratia Futbol Taldea, Igeriketa Igorre Kluba eta

Arratiko Zekorrak Rugby Taldea.

Elkarrizketa horietarako 8 item zeuzkan galdetegi bat osatu genuen. Lehenengo lau

galderetan honako informazioa eskatzen genuen: elkartearen izena, duela zenbat urte

dagoen funtzionamenduan, bazkideei eta kirolariei buruzko datu kuantitatiboak

(sexuaren eta adinaren arabera banakatuta); beste lau galderak item irekiak izan ziren,

eta kiroldegiko galdetegiek bezalaxe, genero-gaiei buruzko informazioa jasotzen zuten:

genero-berdintasuna, emakumearen parte-hartzea kirolean eta, udalaren zein entitateen

aldetik, parte-hartze hori bultzatzeko ideiak eta proposamenak.




[email protected]

123

123

Elkarrizketek ordubete inguruko iraupena eduki zuten, eta Igorreko Kultur Etxean izan

ziren. Kiroldegiko arduradunari zein elkarteetako ordezkariei egindako elkarrizketen

erantzunak emaitzei buruzko atalean aurki ditzakegu.

Bestetik, bai kiroldegiko koordinatzaileari, bai elkarteetako ordezkariei, bazkideei eta

herritarrei informazioa emateko erabiltzen dituzten materialaren eredu batzuk emateko

eskatu genien (iragarkiak, kartak eta abar). Izan ere, oso agerikoak diren zein horren

agerikoak ez diren aspektu sexistak aurkitu ahal izateko, eta horiei aurre egiteko

proposamenak egin nahi genituen. Esan barik doa, baturiko materiala isilpekoa izango

zela, eta helburu horretarako baino ez erabiltzeko asmoa zegoela.

Gainera, udalerriko neska kirolari batzuei egindako elkarrizketak gehitu ditugu.

Ikerketaren hasieran ez genuen horrelakorik egitea aurreikusten. Hala ere, lanean

aurrera egin ahala, ikerketako dinamizatzaileek udalerriko elkarteetako emakumezko

kirolarien eskarmentuari buruzko informazio gehiago batzeko beharra ikusi zuten. Izan

ere, elkarteetako ordezkarien bidez lortutako informazioa ez zen nahikoa, eta zenbait

kasutan, anbiguo samarra zen.

Elkarrizketa horiek diskriminazio-egoera ezagutzen lagundu digute, eta genero-profila

osatzeko oso adierazgarriak izan dira.




[email protected]

124

124

VII.2. EKINTZAK

VII.2.1. Udalerriko kirol-elkarteetako gerero-profila osatzea

Udal I Berdintasun Plana osatu aurretik egindako diagnosiaren arabera, kirol-elkarteetako

bazkideen % 82 gizonezkoak dira, eta kirol-ekintzek genero-alderakarga nabarmena

erakusten dute. Hori dela kausa, kirol-elkarteen analisia egin dugu, barne

funtzionamenduan berdintasuna bultzatuko dituzten aldaketak sustatzeko asmoz.

Analisia era parte-hartzailean egin da, aurreko atalean azaldutako aspektu

metodologikoak erabilita.

Hasiera batean, elkarteen egitura, ekintzak, antolamendua-eta aztertzeko honako

aspektuak aztertu nahi genituen: organigrama zuzendaritza batzordearen organigrama

eta kide bakoitzaren funtzioak; elkartearen garapenari buruzko erabakiei dagokien

emakumeen zein gizonen parte-hartzea; lana, familia eta bizitza pertsonala konziliatzeko

irizpideak ekintzen, ordutegien eta daten proposamenetan; hizkuntza eta sinbologia ez

sexistaren erabilera barne zein kanporako jakinarazpenetan; ekintzak izaten diren

espazioaren erabilera ez sexista; eta sexuaren arabera banaturiko espazioen egokitzea

(aldagelak, komunak...).

Hala ere, analisian zehar elkarteen antolamendu-egiturarekin zerikusia duten hainbat

arazo sortu dira. Horren ondorioz, baita elkarteen parte-hartze eskasaren ondorioz ere,

ezinezkoa izan da aurreikusitako epeei eustea. Gainera, horrek denak eragin nabarmena

izan du emaitzetan, eta berdintasuna sustatzeko aspektuak aztertzeko zailtasun handia

sortarazi du.




[email protected]

125

125

Jarraian, genero-profila osatzeko kronograma bi agertuko dira. Lehenengoa , analisiaren

hasieran osatutakoa da; bertan, lanerako ekintza desberdinak, elkarteetan zein udal

kiroldegian egin beharrekoak, burutzeko aurreikusitako epeak agertzen dira.

Bigarrenean, aldiz, lana benetan burutu izan ditugun epeak agertzen dira. Batetik,

ekintza batzuk aurreikusitako epeak baino lehenago bukatu genituen. Horiek dira

egitasmoko dinamizatzaileen baitan baino ez zeuden lanak. Bestetik, atzerapen

nabarmena ikus dezakegu elkarteen parte-hartzea beharrezkoa izan zen lanetan.

HASIERAKO KRONOGRAMA

martxoa Galdetegiak , kartak eta beharrezko materiala osatzea.

apirila Berdintasun Arloko eta Kirol Arloko zinegotziekin biltzea.

Helburuak:

▪ Jarraitu beharreko pausoei buruzko informazioa ematea

▪ Elkarteekin kontaktuan jartzeko izapideak zehaztea.

maiatza Galdetegiak birpasatzea eta edukiei dagokionez, ados jartzea.

Kontaktuen zerrenda jasotzea eta batzartzeko datak zehaztea.

Batzarrekin hastea eta galdetegiak bidaltzea.

ekaina

Kiroldegiaren analisia.

Elkarteen galdetegiak eta eurei buruzko datuak batzea.

uztaila Datuak aztertzea eta txostena osatzea.

iraila Txostena birpasatzea.

Sozializazioa prestatzea.

urria Sozializazioa.




[email protected]

126

126

EGOKITUTAKO KRONOGRAMA

martxoa Galdetegiak , kartak eta beharrezko materiala osatzea.

apirila Berdintasun Arloko eta Kirol Arloko zinegotziekin biltzea.

Helburuak:

▪ Jarraitu beharreko pausoei buruzko informazioa ematea

Elkarteekin kontaktuan jartzeko izapideak zehaztea

Galdetegiak birpasatzea eta edukiei dagokionez, ados jartzea.

Kiroldegiaren analisia.

maiatza Elkarteen zain kontaktatu ahal izateko.

Bilara bi baino ez ziren egin.

Elkarte bitan galdetegiak bidaltzen hasi ginen.

ekaina

Galdetegiak beteta noiz jasoko zain.

Gainerako elkarteen berri noiz edukiko zain.

Hilaren amaieran gainontzeko elkarteekiko batzarrak

Lau elkarteri buruzko datu kuantitatiboak noiz jasoko zain.

Kiroldegiko datuen analisia.

uztaila Gainontzako galdetegiak noiz jasoko zain.

iraila Gainontzeko datuak noiz jasoko zain.

Falta ziren datuak jasota txostena osatzen jarraitzea.

urria Txostena amaitzea.

azaroa Sozializazioa.




[email protected]

127

127

VII.2.2. Kirolean berdintasuna sustatzeak duen garrantziaz kontzientzia

bultzatzeko asmoz, elkarteen genero-profila sozializatzea

Profila eta txostena amaitu ondoren, emaitzak sozializatu egingo dira. Hona hemen

sozializazio horren helburuak:

- Kirolean aukera-berdintasunaren perspektiba zelan uztartu den jakinaraztea.

- Herritarrek kirolean emakumezkoek duten egoera hobetu beharra dagoela

azaltzea.

- Emakumeei udalerriko elkarteetan duten kirol-eskaintzaren berri ematea.

- Udalei, aukera-berdintasuna zorrotzen bultzatzen dituzten elkarteak zeintzuk

diren, baita perspektiba horri eusteko beharrik handiena dutenak zeintzuk diren

jakinaraztea.

VII.2.3. Udalak diru-laguntzak emateko erabiltzen dituen irizpideak aztertzea,

bertan aukera-berdintasunaren printzipioa 2013tik aurrera uztar dezan

Txostenaren emaitzak aztertu ondoren, diru-laguntzak emateko erabiltzen diren

irizpideak aztertu ditugu, eta kirolean aukera-berdintasuna sustatzeko garrantzizko

elementua izango delakoan, txosten honetako proposamenei buruzko atalean, aldatzeko

proposamen zehatzak egingo ditugu.

VII.2.4. Kiroldegiko instalazioak genero-perspektibatik aztertzea

I Berdintasun Plana osatu aurretik egindako diagnosiaren arabera, kiroldegiko

erabiltzaileen %64 emakumezkoa da. Gainera, espazio sinbolikoa berebiziko eragina du

kirolean berdintasuna sustatzeko. Hori dela eta, bi aspektu hauek kontuan izanik,




[email protected]

128

128

espazioaren eta irudien distribuzioaren azterketa egin dugu, baita zentroan erabiltzen

duten hizkuntzaren azterketa ere. Izan ere, elementu hauek eragin handia dute

emakumezkoen zein gizonezkoen sozializazioan haurtzarotik. Gainera, instalazioen

behaketa ere egin dugu, bertako zeinu eta sinboloak kirolean genero-berdintasuna

bultzatzeko egokiak diren aztertzeko asmoz.




[email protected]

129

129

VI. 3. KIROLDEGIKO ERABILTZAILEENTZAKO GALDETEGIAK




[email protected]

130

130




[email protected]

131

131

VII. 4. BAZKIDEENTZAKO GALDETEGIAK




[email protected]

132

132




[email protected]

133

133

VIII. BIBLIOGRAFIA

1. “Historia de la mujer en el deporte” (2012) Mujerydeporte.com.

http://mujerydeporte.wordpress.com/2007/08/11/historia-de-la-mujer-en-el-deporte/

2. EKFB, EJ/GV. (2010). Euskal kirol federazioetan género ikuspuntua integratzeko gida.

https://www6.euskadi.net/r46-

keeduk/eu/contenidos/informacion/kiroleskola/eu_kirolesk/adjuntos/federazioak_berdintas

un_gida.pdf

3. MACÍAS, V. (1999). Estereotipos y deporte femenino. La influencia del estereotipo en la

práctica deportiva de niñas y adolescentes. Granada: Universidad de Granada.

4. VAZQUEZ, Norma; DORADO, Piedad; ARRILLAGA, Irati. (2011) Sexismoaren diagnosia

Jolasean eta Kirolean / Diagnosis del Sexismo en el Juego y en el Deporte. Sortzen

Consultoría. http://www.sortzen.org/sortzen-EUS/htm/formacion-sortzen-

bilbao/sexismoa-kirolean-diagnosia-sortzen-consultoria.pdf;

http://www.sortzen.org/htm/formacion-sortzen-bilbao/diagnostico-sexismo-

deporte-sortzen-consultoria.pdf

5. DIEZ MINTEGI, Carmen; HERNÁNDEZ GARCÍA, Jone; (2006) ¿Acaso no hay diosas

en el olimpo? http://hedatuz.euskomedia.org/5163/

6. FOUST-CUMMINGS, Heather; DINOLFO, Sarah; KOHLER, Jennifer. (2011). Sponsoring

Women for succes. New York. Catalyst.

7. MERGIER, Anne Marie. (2012). “Las empañoladas: victoria extradeportiva”.

Proceso. México. http://www.proceso.com.mx/?p=316922

8. JUAREZ, David. (2012). “Juegos Olímpicos: Shaherkani, con 'hijab' y eliminada en

primera ronda”. La Vanguardia.

http://www.lavanguardia.com/deportes/olimpiadas/20120803/54331718999/jueg

os-olimpicos-shaherkani-hijab-eliminada.html

9. (2012). “Wojdan Shaherkani: la primera mujer saudí en debutar en unos

Juegos”. Mundo Deportivo.

http://www.mundodeportivo.com/20120803/olimpiadas/wojdan-shaherkani-judo-

arabia-saudi_54331718109.html

10. WILSON, Jeremy. (2012) “London 2012 Olympics: first Saudi Arabian female Olympian

Wodjan Shaherkani set for maiden competitive judo bout.” The Telegraph.

http://www.telegraph.co.uk/sport/olympics/judo/9447299/London-2012-Olympics-first-

http://mujerydeporte.wordpress.com/2007/08/11/historia-de-la-mujer-en-el-deporte/

https://www6.euskadi.net/r46-keeduk/eu/contenidos/informacion/kiroleskola/eu_kirolesk/adjuntos/federazioak_berdintasun_gida.pdf



http://www.sortzen.org/sortzen-EUS/htm/formacion-sortzen-bilbao/sexismoa-kirolean-diagnosia-sortzen-consultoria.pdf

http://www.sortzen.org/sortzen-EUS/htm/formacion-sortzen-bilbao/sexismoa-kirolean-diagnosia-sortzen-consultoria.pdf

http://www.sortzen.org/htm/formacion-sortzen-bilbao/diagnostico-sexismo-deporte-sortzen-consultoria.pdf

http://www.sortzen.org/htm/formacion-sortzen-bilbao/diagnostico-sexismo-deporte-sortzen-consultoria.pdf

http://hedatuz.euskomedia.org/5163/

http://www.proceso.com.mx/?p=316922

http://www.lavanguardia.com/deportes/olimpiadas/20120803/54331718999/juegos-olimpicos-shaherkani-hijab-eliminada.html

http://www.lavanguardia.com/deportes/olimpiadas/20120803/54331718999/juegos-olimpicos-shaherkani-hijab-eliminada.html

http://www.mundodeportivo.com/20120803/olimpiadas/wojdan-shaherkani-judo-arabia-saudi_54331718109.html

http://www.mundodeportivo.com/20120803/olimpiadas/wojdan-shaherkani-judo-arabia-saudi_54331718109.html

http://www.telegraph.co.uk/sport/olympics/judo/9447299/London-2012-Olympics-first-Saudi-Arabian-female-Olympian-Wodjan-Shaherkani-set-for-maiden-competitive-judo-bout.html




[email protected]

134

134

Saudi-Arabian-female-Olympian-Wodjan-Shaherkani-set-for-maiden-competitive-judo-

bout.html

11. ROBERTSON, Campbell. (2012). “82 Seconds, Long Enough for History”. New York Times.

http://www.nytimes.com/2012/08/04/sports/olympics/wojdan-shaherkani-first-female-

saudi-olympian-loses-in-debut.html

12. MERGIER, Anne Marie. (2012). “Bacanales Olímpicas”. Proceso en México.


13. TEETZEL, Sarah. (2011). “Divorcing Drug Testing and Sex Testing in Sport”. International

Network of Humanistic Doping Research. University of Manitoba, Canada.

http://doping.au.dk/fileadmin/www.doping.au.dk/Editorials/Sarah_Teetzel_-

_December_2011_-_INHDR_editorial.pdf

14. CHAPARRO, Laura. (2012). “Élite olímpica, élite genética”. Servicio de información y

noticias científicas. http://www.agenciasinc.es/Reportajes/Elite-olimpica-elite-

genetica

15. “Sports Sponsorship: More sex please, we're sponsors”. 1999. The Independent.

http://www.independent.co.uk/sport/sports-sponsorship-more-sex-please-were-sponsors-

1115441.html

16. MARÍN, J. (2010). Valores mediáticos del deportista profesional en la publicidad. Análisis

comparativo entre Rafa Nadal y Gemma Mengual. Sevilla: Universidad de Sevilla

17. RTVE. (2012). Cuestión de pelotas. Documentos TV.

18. http://www.rtve.es/noticias/20101014/documentos-tv-cuestion-pelotas/361944.shtml

19. VILLAR, Iria. (2012) “Cenicientas con medalla”.

20. BRITISH SPORTS COUNCIL. (199.) Brighton Declaration on Women and Sport. BRIGTON.

http://www.sportsbiz.bz/womensportinternational/conferences/brighton_declaration.htm;

21. BRITISH SPORTS COUNCIL. Declaración de Brighton sobre mujer y deporte. Brigton.

http://www.csd.gob.es/csd/estaticos/myd/declaracion-brighton.pdf

http://www.nytimes.com/2012/08/04/sports/olympics/wojdan-shaherkani-first-female-saudi-olympian-loses-in-debut.html

http://www.nytimes.com/2012/08/04/sports/olympics/wojdan-shaherkani-first-female-saudi-olympian-loses-in-debut.html


http://doping.au.dk/fileadmin/www.doping.au.dk/Editorials/Sarah_Teetzel_-_December_2011_-_INHDR_editorial.pdf

http://doping.au.dk/fileadmin/www.doping.au.dk/Editorials/Sarah_Teetzel_-_December_2011_-_INHDR_editorial.pdf

http://www.agenciasinc.es/Reportajes/Elite-olimpica-elite-genetica

http://www.agenciasinc.es/Reportajes/Elite-olimpica-elite-genetica

http://www.independent.co.uk/sport/sports-sponsorship-more-sex-please-were-sponsors-1115441.html

http://www.independent.co.uk/sport/sports-sponsorship-more-sex-please-were-sponsors-1115441.html

http://www.rtve.es/noticias/20101014/documentos-tv-cuestion-pelotas/361944.shtml

http://www.sportsbiz.bz/womensportinternational/conferences/brighton_declaration.htm

http://www.csd.gob.es/csd/estaticos/myd/declaracion-brighton.pdf

KIROLEAN BERDINTASUNA BULTZATZEA IGORREKO … 2012 TXOSTENA_.pdfGenero Indarkerian eta Emakumeen...

Documents

Transcript of KIROLEAN BERDINTASUNA BULTZATZEA IGORREKO … 2012 TXOSTENA_.pdfGenero Indarkerian eta Emakumeen...