Jatorriberri 2017 · 2017. 4. 30. · Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi...

4
Jatorriberri 54 2017 Martxoa-Apirila Marzo-Abril Maiatzaren 13an Euskeraren Jatorriaren Biltzarra: Euskera eta euskal sena Irurtzunen egingo da eta, lehenengo aldiz, euskerak elkarbizitzarako eta gizabiderako dituen altxorrei buruz hitz egingo da. Hizkuntza ez da neutroa eta Irurtzunen egongo diren hizlari askoren iritziz, geure hizkuntzak komunitate harremanak eta gizarte eta genero berdintasuna bultzatzen ditu. Euskerak amaren ildotik egindako eta, Oteitzak zioen moduan, aurreindoeuro- parra den mundu ikuskera gordeta ei El 13 de mayo 11º Congreso de Euskeraren Jatorria: el euskera y la forma de ser euskaldun (euskal sena) Se celebrará en Irurtzun y, por primera vez, se hablará sobre los tesoros y las claves que posee el euskera para la convivencia y la humanidad. La lengua no es neutra y en opinión de muchos de los conferenciantes, nuestra lengua promueve las relaciones comunitarias y la igualdad social y de género. El euskera se ha construido a través del camino materno y, como decía Oteiza, dauka. Horregatik hitz garrantzitsuak ditugu, “lagun” adibidez. “jende” eta “pertsona” hitzen sinonimoa da, eta mundu honetan elkarri laguntzeko eta lagunduak izateko gaudela adieraziko luke. Hau da, erlijio, sozialismo eta teoria askoren iturria izan daitekeen ikuspegia. parece tener guardada una visión preindoeuropea. Por ello tenemos palabras importantes como “lagun” (amigo) sinónimo de gente y de persona, y nos indicaría que estamos en este mundo para ayudar a los demás y para que nos ayuden. Es decir, uno de los puntos que recogen religiones, el socialismo, teorías… Agurtza eta Aintzane Lazkano Lizundia: Komunitate bat egituratzeko hizkuntza: elkar, lagun, ote-ei-omen, -ok… Felix Zubiaga Legarreta: Ekologiazko armonikak euskeran Odon Ulibarrena Iroz: Gizabidearen zehar Eskuaraz / Gizabidea: la forma de ser de un pueblo entendida a través del euskera Jabier Goitia Blanco: Giza harremanen arloko euskerazko eta gaztelerazko berben etimologiak Bisitaldia / Visita: Arteta Museo Etnografikoa Felix Rodrigo Mora: Convivencia, comunalidad y lenguaje Luis Agirre Colon: Semblanza de Imanol Agirre y "Vinculos del Euskera con las lenguas del mundo" Antonio Arnaiz-Villena: Licenciado Poza Iruña-Veleia World Kafea Egitaraua Programa Tenisa: euskal asmakizunik unibertsalena? Orain hamarkada asko Jose Maria Bellidok argudio asko eman ditu hipotesi horren alde: El invento vasco más universal. Bere ustez Iparraldeko Joko Garbiaren bilakaera da eta Nafarroako eta aldi berean Frantziako errege-erreginak zirenek Parisen modan jarri eta handik El tenis, ¿el invento vasco más universal? Hace ya varias décadas que José María Bellido defendió esta propuesta: El invento vasco más universal. Según cree Bellido, es una evolución del “Joko Garbia” de Iparralde y tras ponerlo de moda los reyes navarros y al mismo tiempo de Francia en París, se trasladó a Londres, para después Ingalaterrara joan omen zen, gerora mundu osora. Argudio asko ematen ditu horren alde: sarearen zabalera eta altuera, 2 edo 4 jokalari egotea, zenbatzeko sistema, sakearen garrantzia, “raketarako” euskal izena edukitzea (“xarea”)... J. I. Zulaika: euskal pilota jokoak expandirse a todo el mundo. Da muchos argumentos a su favor: la altura y la anchura de la red, que se juegue con 2 o 4 jugadores, el sistema de contar los tantos, la importancia del saque, tener un nombre en euskera para la raqueta: “xare”, el nombre “tenis” de dónde puede venir… Jon Bengtsonen hipotesi euskal-kaukasiarra Jon Association for the Study of Language in Prehistory elkarteko kidea da eta haien ustez, euskerak Mediterraneoan galdu diren zenbait hizkuntzarekin lotura izango zuen: palesardoerarekin, Italia, Grezia eta Hipótesis vasco-caucásica de Jon Bengtson Jon es miembro de la “Association for the study of Language in Prehistory” y según esta asociación, el euskera tendría relación con varias lenguas que se perdieron en el entorno Mediterráneo: con el paleosardo, con antiguas

Transcript of Jatorriberri 2017 · 2017. 4. 30. · Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi...

Page 1: Jatorriberri 2017 · 2017. 4. 30. · Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi izan egin diren azken bi liburuak: Aipatutako liburuak Los dos libros mencionados Juan

Jatorriberri 54 2017

Martxoa-Apirila

Marzo-Abril

Maiatzaren 13an Euskeraren Jatorriaren Biltzarra: Euskera eta euskal sena

Irurtzunen egingo da eta, lehenengo aldiz, euskerak elkarbizitzarako eta gizabiderako dituen altxorrei buruz hitz egingo da. Hizkuntza ez da neutroa eta Irurtzunen egongo diren hizlari askoren iritziz, geure hizkuntzak komunitate harremanak eta gizarte eta genero berdintasuna bultzatzen ditu.

Euskerak amaren ildotik egindako eta, Oteitzak zioen moduan, aurreindoeuro-parra den mundu ikuskera gordeta ei

El 13 de mayo 11º Congreso de

Euskeraren Jatorria: el euskera y la

forma de ser euskaldun (euskal sena)

Se celebrará en Irurtzun y, por primera

vez, se hablará sobre los tesoros y las

claves que posee el euskera para la

convivencia y la humanidad. La lengua

no es neutra y en opinión de muchos

de los conferenciantes, nuestra lengua

promueve las relaciones comunitarias y

la igualdad social y de género.

El euskera se ha construido a través del camino materno y, como decía Oteiza,

dauka. Horregatik hitz garrantzitsuak ditugu, “lagun” adibidez. “jende” eta “pertsona” hitzen sinonimoa da, eta mundu honetan elkarri laguntzeko eta lagunduak izateko gaudela adieraziko luke. Hau da, erlijio, sozialismo eta teoria askoren iturria izan daitekeen ikuspegia.

parece tener guardada una visión preindoeuropea. Por ello tenemos palabras importantes como “lagun” (amigo) sinónimo de gente y de persona, y nos indicaría que estamos en este mundo para ayudar a los demás y para que nos ayuden. Es decir, uno de los puntos que recogen religiones, el socialismo, teorías…

Agurtza eta Aintzane Lazkano Lizundia: Komunitate bat

egituratzeko hizkuntza: elkar, lagun, ote-ei-omen, -ok…

Felix Zubiaga Legarreta: Ekologiazko armonikak

euskeran

Odon Ulibarrena Iroz: Gizabidearen zehar Eskuaraz /

Gizabidea: la forma de ser de un pueblo entendida a

través del euskera

Jabier Goitia Blanco: Giza harremanen arloko euskerazko

eta gaztelerazko berben etimologiak

Bisitaldia / Visita: Arteta Museo Etnografikoa

Felix Rodrigo Mora: Convivencia, comunalidad y lenguaje

Luis Agirre Colon: Semblanza de Imanol Agirre y "Vinculos

del Euskera con las lenguas del mundo"

Antonio Arnaiz-Villena: Licenciado Poza

Iruña-Veleia World Kafea

Egitaraua Programa

Tenisa: euskal asmakizunik unibertsalena?

Orain hamarkada asko Jose Maria Bellidok argudio asko eman ditu hipotesi horren alde: El invento vasco más universal.

Bere ustez Iparraldeko Joko Garbiaren bilakaera da eta Nafarroako eta aldi berean Frantziako errege-erreginak zirenek Parisen modan jarri eta handik

El tenis, ¿el invento vasco más universal?

Hace ya varias décadas que José María Bellido defendió esta propuesta: El invento vasco más universal.

Según cree Bellido, es una evolución del “Joko Garbia” de Iparralde y tras ponerlo de moda los reyes navarros y al mismo tiempo de Francia en París, se trasladó a Londres, para después

Ingalaterrara joan omen zen, gerora mundu osora.

Argudio asko ematen ditu horren alde: sarearen zabalera eta altuera, 2 edo 4 jokalari egotea, zenbatzeko sistema, sakearen garrantzia, “raketarako” euskal izena edukitzea (“xarea”)... J. I. Zulaika: euskal pilota jokoak

expandirse a todo el mundo.

Da muchos argumentos a su favor: la altura y la anchura de la red, que se juegue con 2 o 4 jugadores, el sistema de contar los tantos, la importancia del saque, tener un nombre en euskera para la raqueta: “xare”, el nombre “tenis” de dónde puede venir…

Jon Bengtsonen hipotesi euskal-kaukasiarra

Jon Association for the Study of Language in Prehistory

elkarteko kidea da eta haien ustez, euskerak

Mediterraneoan galdu diren zenbait hizkuntzarekin

lotura izango zuen: palesardoerarekin, Italia, Grezia eta

Hipótesis vasco-caucásica de Jon Bengtson

Jon es miembro de la “Association for the study of

Language in Prehistory” y según esta asociación, el euskera

tendría relación con varias lenguas que se perdieron en el

entorno Mediterráneo: con el paleosardo, con antiguas

Page 2: Jatorriberri 2017 · 2017. 4. 30. · Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi izan egin diren azken bi liburuak: Aipatutako liburuak Los dos libros mencionados Juan

Turkiako antzinako hiz-

kuntza batzuekin, baita

Kaukasoko hizkuntzekin

ere. Haien hipotesia

sustraitzeko arrazoi

linguistikoak (sintakti-

koak, lexikalak…),

genetikoak eta arkeolo-

gikoak daudela diote. The Euskaro-Caucasian Hypothesis

lenguas de Italia, Grecia

y Turquía, así como con

las lenguas del Cáucaso.

Dicen que hay razones

lingüísticas (sintácticas,

léxicas…), genéticas y

arqueológicas para

sustentar dicha hipó-

tesis.

Joxe Azurmendi: Hizkuntza, Nazioa, Estatua

Nazioa batik bat hizkuntza dela aldarrikatu du Azurmendik egin duen azken liburuan: “Zerk egiten gaitu odol bereko? Hizkuntzak”. “Euskarak matxinatzeko arrazoia eta sua ere ematen dit. Nik esango nuke euskarak modu batean subalternoak egiten gaituela…. Subalternoa naiz (“koloni-zatua” esaten zen gure garaian), baina subalternoa tout court (soilik), ez.

Joxe Azurmendi: Lengua, Nación, Estado

Azurmendi reivindica en su último libro, que la nación es, sobre todo, la lengua: “¿Qué nos hace de la misma sangre? La lengua”. “El euskera también me da razones y afán para revelarme. Diría que el euskera nos convierte en subalternos de alguna manera. Soy subalterno (colonizado se decía en nuestra época), pero subalterno tout court (solamente), no.

Testuak hainbeste mailukatzen du, ordea: -“euskara edukitzea ez da euskaldun egiten gaituena, euskalduna ez da euskara duena… Subalternitatearen biktima izatea da zinez euskaldun izatea egiten duena.

Berria Bideoa Liburua Solasaldia

El texto, sin embargo, martillea incesantemente:

“ser poseedor del euskera, no es lo que nos hace vasco, lo que nos hace vasco es ser víctima de la subalternidad“.

Euskadi Irratiak zentsuratu dituen bi liburuak

Faktorian Iruña-Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi izan egin diren azken bi liburuak:

Aipatutako liburuak

Los dos libros mencionados Juan M.Elexpuru Alberto Barandiaran

Aipatu nahi ez zituzten liburuak

Los dos libros censurados Hector Iglesias Euskeraren Jatorria

Los dos libros censurados por Euskadi Irratia

En el programa Faktoria no quisieron mencionar la mitad de los libros que hay sobre Iruña-

Pariseko unibertsitate batek argitaratutako Hector Iglesiasena eta Nazioarteko bi Biltzarretako ponentzia guztiak jasotzen dituena: E. Harris, A. Rguez Colmenero, J. Baxarias, U. Fritz…

Veleia: el publicado por una Universidad de Paris de Héctor Iglesias y el que recoge todas las ponencias de los dos Congresos Internacionales: E. Harris, A. Rguez Colmenero, J. Baxarias, U. Fritz…

Aitzol Altuna historialariaren euskalduntzeari buruzko liburua

Aitzol Altunak euskalduntze goiztia-rraren aldeko liburua egin du. Bertan, argudio pilo bat eman du ETBk bultzatutako euskalduntze berantiarrari aurre egiteko, batez ere datu historiko, linguistiko eta arkeologikoak. Liburuak 10 euro balio du eta Amazonen bidez eskuratu daiteke. Lehoinabarra

Libro del historiador Aitzol Altuna sobre la vasconización

Aitzol Altuna defiende en un libro recién publicado en Amazon la vasconización temprana, en contra de la teoría que está impulsando ETB. Para ello ofrece numerosos datos históricos, lingüísticos y arqueológicos. El libro tiene un coste de 10 euros. Lehoinabarra

Page 3: Jatorriberri 2017 · 2017. 4. 30. · Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi izan egin diren azken bi liburuak: Aipatutako liburuak Los dos libros mencionados Juan

Iberierari buruzko eztabaidak

Iberieraz sarritan agertzen den hitz baten aldaeretarako Tiger/Tiker, proposamen bat egin dute Inizituak ikerketa taldekoek. Haien ustez “txikerra” edo “gaztea” izan liteke: atetiger (ate txikia), argitiger (argi txikia), Ibeitiker (antroponimoak: ibei+tiker, Ibei txikerra).

Aztertutako testu iberiar gehiago

L’Alcudia de E’Elx

Botorrita

Serreta de Alkoi

Debate sobre la lengua ibérica

Hay una palabra ibérica Tiger/Tiker sobre la cual el grupo de trabajo Inizituak ha hecho una propuesta. En su opinión podría significar “txikerra” o “gaztea” (pequeño o jóven): atetiger (ate txikia-puerta pequeña), argitiger (argi txikia, luz pequeña), Ibeitiker (antróponimoa).

Más textos ibéricos estudiados

L’Alcudia de E’Elx

Botorrita

Serreta de Alkoi

Zenbait proposamen etimologiko

Intxaur indi-ur, in-etxa-ur, eun-tze-ur, giltza-hur…

Labur lab-ur, da-bur, labo-ur, lea-buru-urri…

Propuestas etimológicas

Intxaur (nuez) indi-ur, in-etxa-ur, eun-tze-ur, giltza-hur…

Labur (corto) lab-ur, da-bur, labo-ur…

Basterretxea: «’Matriarkatu’ kontzeptua oso manipulatua izan da»

Matrilinealtasunaren oinarrien alde egin du ‘Euskal Herria, kultura matrilineala’ liburuan Mari Carmenek.

Euskal gizartea, matriarkala baino gehiago, matrilineala izan dela defendatu du Mari Carmen Basterretxea antropologoak (Ondarroa, Bizkaia, 1958). «Ikuspegi filosofiko batetik aztertuta argi ikusten da». Egun eredu patriarkala gailendu dela dio, baina eredu horrek sustatzen dituen balioei aurre egiteko, beharrezkoa ikusten du herri nortasuna berreskuratzea.

Basterretxea: el concepto de “matriarcado” ha estado muy manipulado

En el libro Euskal Herria, Kultura Matrilineala publicado por la antropóloga de Ondarroa Mari Camen Basterretexea, se posiciona a favor de la Matrilinealidad.

En su opinión la sociedad vasca más que matriarcal era matrilineal y eso se ve claramente desde un punto de vista filosófico. Carmen considera importan-te recuperar la forma de ser popular para poder superar el patriarcalismo.

Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gober-nuaren aurrekontuak euskeraren benetako normalizazioaren aurka

HerriUNik 2008-2017 aurrekontuen azterketa egin du, EAEn eta Nabarran, eta datuak benetan kezkatzekoak dira. Urtez urte ikusten da nola aberastasuna gero eta esku gutxiago-tan metatzen ari den.

Ikusten da nola obra faraonikoak bultzatzen ari diren etengabe (AHT, supersur, metroko linea pilo bat, hiriburuetako geltoki oso garestiak, trenbide saihesbidea, Zubietako erra-uskailua …) eta bitartean euskal etnia

Los presupuestos del Gobierno Vasco

y Navarro contra la verdadera

normalización del euskera

La HerriUni ha realizado un estudio de

los presupuestos de la CAV y Navarra

2008-2017 y los datos son muy

preocupantes. Se ve como poco a

poco la riqueza queda cada vez en

menos manos.

Se ve como cada vez se impulsan

obras faraónicas (TAV, supersur,

muchas líneas de metro, estaciones

supercaras en las capitales, circunva-

lación ferroviaria, la incineradora de

desagertzen ari den (gero eta euskal herritar gutxiago gara: 35 urteetan kopuru bera baina hemengo gazte asko joan da eta atzerritarrak etorri dira).

Ikusten da nola euskal kulturak edo euskerak ezin duten gorantz egin, nola gero eta gutxiago laguntzen

Zubieta…) y mientras tanto la etnia vasca esta desapa-

reciendo (somos los mismos que hace 35 años pero

menos gente de aquí porque muchos jóvenes se van y

viene mucha gente de fuera).

Page 4: Jatorriberri 2017 · 2017. 4. 30. · Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi izan egin diren azken bi liburuak: Aipatutako liburuak Los dos libros mencionados Juan

duten (dirulaguntza gehienak ez dira jada %21etik gora pasatzen, hau da, BEZ zerga ordaintzen laguntzen dute, ez besterik). Ikusten da nola ez duten euskeraren normalizazioa zinez bultzatzen eta nola ezkontzen diren gure hizkuntzaren amaiera nahi dutenekin.

Se ve cómo la cultura vasca y el euskera no pueden ir

hacia arriba, cómo las ayudas son cada vez menores

(ya casi ninguna pasa del 21%, es decir, ayudan a pagar

el impuesto del IVA). Vemos cómo no impulsan de

verdad el euskera y cómo se unen contra los que

desean que desaparezca nuestra lengua cuanto antes.

Labur Zuzeu: Uxoa Anduaga eta euskal umorea

Argia aldizkariak 8 urte eta gero Iruña-Veleiari atea ireki dio Elexpururi elkarrizketa baten bidez

Koen eta Filloyren hitzaldia Hernanin

Iberiera: Iunstir