Jatorriberri 2017 · 2017. 4. 30. · Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi...
Transcript of Jatorriberri 2017 · 2017. 4. 30. · Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi...
Jatorriberri 54 2017
Martxoa-Apirila
Marzo-Abril
Maiatzaren 13an Euskeraren Jatorriaren Biltzarra: Euskera eta euskal sena
Irurtzunen egingo da eta, lehenengo aldiz, euskerak elkarbizitzarako eta gizabiderako dituen altxorrei buruz hitz egingo da. Hizkuntza ez da neutroa eta Irurtzunen egongo diren hizlari askoren iritziz, geure hizkuntzak komunitate harremanak eta gizarte eta genero berdintasuna bultzatzen ditu.
Euskerak amaren ildotik egindako eta, Oteitzak zioen moduan, aurreindoeuro-parra den mundu ikuskera gordeta ei
El 13 de mayo 11º Congreso de
Euskeraren Jatorria: el euskera y la
forma de ser euskaldun (euskal sena)
Se celebrará en Irurtzun y, por primera
vez, se hablará sobre los tesoros y las
claves que posee el euskera para la
convivencia y la humanidad. La lengua
no es neutra y en opinión de muchos
de los conferenciantes, nuestra lengua
promueve las relaciones comunitarias y
la igualdad social y de género.
El euskera se ha construido a través del camino materno y, como decía Oteiza,
dauka. Horregatik hitz garrantzitsuak ditugu, “lagun” adibidez. “jende” eta “pertsona” hitzen sinonimoa da, eta mundu honetan elkarri laguntzeko eta lagunduak izateko gaudela adieraziko luke. Hau da, erlijio, sozialismo eta teoria askoren iturria izan daitekeen ikuspegia.
parece tener guardada una visión preindoeuropea. Por ello tenemos palabras importantes como “lagun” (amigo) sinónimo de gente y de persona, y nos indicaría que estamos en este mundo para ayudar a los demás y para que nos ayuden. Es decir, uno de los puntos que recogen religiones, el socialismo, teorías…
Agurtza eta Aintzane Lazkano Lizundia: Komunitate bat
egituratzeko hizkuntza: elkar, lagun, ote-ei-omen, -ok…
Felix Zubiaga Legarreta: Ekologiazko armonikak
euskeran
Odon Ulibarrena Iroz: Gizabidearen zehar Eskuaraz /
Gizabidea: la forma de ser de un pueblo entendida a
través del euskera
Jabier Goitia Blanco: Giza harremanen arloko euskerazko
eta gaztelerazko berben etimologiak
Bisitaldia / Visita: Arteta Museo Etnografikoa
Felix Rodrigo Mora: Convivencia, comunalidad y lenguaje
Luis Agirre Colon: Semblanza de Imanol Agirre y "Vinculos
del Euskera con las lenguas del mundo"
Antonio Arnaiz-Villena: Licenciado Poza
Iruña-Veleia World Kafea
Egitaraua Programa
Tenisa: euskal asmakizunik unibertsalena?
Orain hamarkada asko Jose Maria Bellidok argudio asko eman ditu hipotesi horren alde: El invento vasco más universal.
Bere ustez Iparraldeko Joko Garbiaren bilakaera da eta Nafarroako eta aldi berean Frantziako errege-erreginak zirenek Parisen modan jarri eta handik
El tenis, ¿el invento vasco más universal?
Hace ya varias décadas que José María Bellido defendió esta propuesta: El invento vasco más universal.
Según cree Bellido, es una evolución del “Joko Garbia” de Iparralde y tras ponerlo de moda los reyes navarros y al mismo tiempo de Francia en París, se trasladó a Londres, para después
Ingalaterrara joan omen zen, gerora mundu osora.
Argudio asko ematen ditu horren alde: sarearen zabalera eta altuera, 2 edo 4 jokalari egotea, zenbatzeko sistema, sakearen garrantzia, “raketarako” euskal izena edukitzea (“xarea”)... J. I. Zulaika: euskal pilota jokoak
expandirse a todo el mundo.
Da muchos argumentos a su favor: la altura y la anchura de la red, que se juegue con 2 o 4 jugadores, el sistema de contar los tantos, la importancia del saque, tener un nombre en euskera para la raqueta: “xare”, el nombre “tenis” de dónde puede venir…
Jon Bengtsonen hipotesi euskal-kaukasiarra
Jon Association for the Study of Language in Prehistory
elkarteko kidea da eta haien ustez, euskerak
Mediterraneoan galdu diren zenbait hizkuntzarekin
lotura izango zuen: palesardoerarekin, Italia, Grezia eta
Hipótesis vasco-caucásica de Jon Bengtson
Jon es miembro de la “Association for the study of
Language in Prehistory” y según esta asociación, el euskera
tendría relación con varias lenguas que se perdieron en el
entorno Mediterráneo: con el paleosardo, con antiguas
Turkiako antzinako hiz-
kuntza batzuekin, baita
Kaukasoko hizkuntzekin
ere. Haien hipotesia
sustraitzeko arrazoi
linguistikoak (sintakti-
koak, lexikalak…),
genetikoak eta arkeolo-
gikoak daudela diote. The Euskaro-Caucasian Hypothesis
lenguas de Italia, Grecia
y Turquía, así como con
las lenguas del Cáucaso.
Dicen que hay razones
lingüísticas (sintácticas,
léxicas…), genéticas y
arqueológicas para
sustentar dicha hipó-
tesis.
Joxe Azurmendi: Hizkuntza, Nazioa, Estatua
Nazioa batik bat hizkuntza dela aldarrikatu du Azurmendik egin duen azken liburuan: “Zerk egiten gaitu odol bereko? Hizkuntzak”. “Euskarak matxinatzeko arrazoia eta sua ere ematen dit. Nik esango nuke euskarak modu batean subalternoak egiten gaituela…. Subalternoa naiz (“koloni-zatua” esaten zen gure garaian), baina subalternoa tout court (soilik), ez.
Joxe Azurmendi: Lengua, Nación, Estado
Azurmendi reivindica en su último libro, que la nación es, sobre todo, la lengua: “¿Qué nos hace de la misma sangre? La lengua”. “El euskera también me da razones y afán para revelarme. Diría que el euskera nos convierte en subalternos de alguna manera. Soy subalterno (colonizado se decía en nuestra época), pero subalterno tout court (solamente), no.
Testuak hainbeste mailukatzen du, ordea: -“euskara edukitzea ez da euskaldun egiten gaituena, euskalduna ez da euskara duena… Subalternitatearen biktima izatea da zinez euskaldun izatea egiten duena.
Berria Bideoa Liburua Solasaldia
El texto, sin embargo, martillea incesantemente:
“ser poseedor del euskera, no es lo que nos hace vasco, lo que nos hace vasco es ser víctima de la subalternidad“.
Euskadi Irratiak zentsuratu dituen bi liburuak
Faktorian Iruña-Veleiari buruz emandako programan ez zituzten aipatu nahi izan egin diren azken bi liburuak:
Aipatutako liburuak
Los dos libros mencionados Juan M.Elexpuru Alberto Barandiaran
Aipatu nahi ez zituzten liburuak
Los dos libros censurados Hector Iglesias Euskeraren Jatorria
Los dos libros censurados por Euskadi Irratia
En el programa Faktoria no quisieron mencionar la mitad de los libros que hay sobre Iruña-
Pariseko unibertsitate batek argitaratutako Hector Iglesiasena eta Nazioarteko bi Biltzarretako ponentzia guztiak jasotzen dituena: E. Harris, A. Rguez Colmenero, J. Baxarias, U. Fritz…
Veleia: el publicado por una Universidad de Paris de Héctor Iglesias y el que recoge todas las ponencias de los dos Congresos Internacionales: E. Harris, A. Rguez Colmenero, J. Baxarias, U. Fritz…
Aitzol Altuna historialariaren euskalduntzeari buruzko liburua
Aitzol Altunak euskalduntze goiztia-rraren aldeko liburua egin du. Bertan, argudio pilo bat eman du ETBk bultzatutako euskalduntze berantiarrari aurre egiteko, batez ere datu historiko, linguistiko eta arkeologikoak. Liburuak 10 euro balio du eta Amazonen bidez eskuratu daiteke. Lehoinabarra
Libro del historiador Aitzol Altuna sobre la vasconización
Aitzol Altuna defiende en un libro recién publicado en Amazon la vasconización temprana, en contra de la teoría que está impulsando ETB. Para ello ofrece numerosos datos históricos, lingüísticos y arqueológicos. El libro tiene un coste de 10 euros. Lehoinabarra
Iberierari buruzko eztabaidak
Iberieraz sarritan agertzen den hitz baten aldaeretarako Tiger/Tiker, proposamen bat egin dute Inizituak ikerketa taldekoek. Haien ustez “txikerra” edo “gaztea” izan liteke: atetiger (ate txikia), argitiger (argi txikia), Ibeitiker (antroponimoak: ibei+tiker, Ibei txikerra).
Aztertutako testu iberiar gehiago
L’Alcudia de E’Elx
Botorrita
Serreta de Alkoi
Debate sobre la lengua ibérica
Hay una palabra ibérica Tiger/Tiker sobre la cual el grupo de trabajo Inizituak ha hecho una propuesta. En su opinión podría significar “txikerra” o “gaztea” (pequeño o jóven): atetiger (ate txikia-puerta pequeña), argitiger (argi txikia, luz pequeña), Ibeitiker (antróponimoa).
Más textos ibéricos estudiados
L’Alcudia de E’Elx
Botorrita
Serreta de Alkoi
Zenbait proposamen etimologiko
Intxaur indi-ur, in-etxa-ur, eun-tze-ur, giltza-hur…
Labur lab-ur, da-bur, labo-ur, lea-buru-urri…
Propuestas etimológicas
Intxaur (nuez) indi-ur, in-etxa-ur, eun-tze-ur, giltza-hur…
Labur (corto) lab-ur, da-bur, labo-ur…
Basterretxea: «’Matriarkatu’ kontzeptua oso manipulatua izan da»
Matrilinealtasunaren oinarrien alde egin du ‘Euskal Herria, kultura matrilineala’ liburuan Mari Carmenek.
Euskal gizartea, matriarkala baino gehiago, matrilineala izan dela defendatu du Mari Carmen Basterretxea antropologoak (Ondarroa, Bizkaia, 1958). «Ikuspegi filosofiko batetik aztertuta argi ikusten da». Egun eredu patriarkala gailendu dela dio, baina eredu horrek sustatzen dituen balioei aurre egiteko, beharrezkoa ikusten du herri nortasuna berreskuratzea.
Basterretxea: el concepto de “matriarcado” ha estado muy manipulado
En el libro Euskal Herria, Kultura Matrilineala publicado por la antropóloga de Ondarroa Mari Camen Basterretexea, se posiciona a favor de la Matrilinealidad.
En su opinión la sociedad vasca más que matriarcal era matrilineal y eso se ve claramente desde un punto de vista filosófico. Carmen considera importan-te recuperar la forma de ser popular para poder superar el patriarcalismo.
Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gober-nuaren aurrekontuak euskeraren benetako normalizazioaren aurka
HerriUNik 2008-2017 aurrekontuen azterketa egin du, EAEn eta Nabarran, eta datuak benetan kezkatzekoak dira. Urtez urte ikusten da nola aberastasuna gero eta esku gutxiago-tan metatzen ari den.
Ikusten da nola obra faraonikoak bultzatzen ari diren etengabe (AHT, supersur, metroko linea pilo bat, hiriburuetako geltoki oso garestiak, trenbide saihesbidea, Zubietako erra-uskailua …) eta bitartean euskal etnia
Los presupuestos del Gobierno Vasco
y Navarro contra la verdadera
normalización del euskera
La HerriUni ha realizado un estudio de
los presupuestos de la CAV y Navarra
2008-2017 y los datos son muy
preocupantes. Se ve como poco a
poco la riqueza queda cada vez en
menos manos.
Se ve como cada vez se impulsan
obras faraónicas (TAV, supersur,
muchas líneas de metro, estaciones
supercaras en las capitales, circunva-
lación ferroviaria, la incineradora de
desagertzen ari den (gero eta euskal herritar gutxiago gara: 35 urteetan kopuru bera baina hemengo gazte asko joan da eta atzerritarrak etorri dira).
Ikusten da nola euskal kulturak edo euskerak ezin duten gorantz egin, nola gero eta gutxiago laguntzen
Zubieta…) y mientras tanto la etnia vasca esta desapa-
reciendo (somos los mismos que hace 35 años pero
menos gente de aquí porque muchos jóvenes se van y
viene mucha gente de fuera).
duten (dirulaguntza gehienak ez dira jada %21etik gora pasatzen, hau da, BEZ zerga ordaintzen laguntzen dute, ez besterik). Ikusten da nola ez duten euskeraren normalizazioa zinez bultzatzen eta nola ezkontzen diren gure hizkuntzaren amaiera nahi dutenekin.
Se ve cómo la cultura vasca y el euskera no pueden ir
hacia arriba, cómo las ayudas son cada vez menores
(ya casi ninguna pasa del 21%, es decir, ayudan a pagar
el impuesto del IVA). Vemos cómo no impulsan de
verdad el euskera y cómo se unen contra los que
desean que desaparezca nuestra lengua cuanto antes.
Labur Zuzeu: Uxoa Anduaga eta euskal umorea
Argia aldizkariak 8 urte eta gero Iruña-Veleiari atea ireki dio Elexpururi elkarrizketa baten bidez
Koen eta Filloyren hitzaldia Hernanin
Iberiera: Iunstir