Janari Janari transgenikoak.transgenikoak.

Zer dira janari Zer dira janari transgenikoak?transgenikoak?

Ingeniaritza genetikoaren bidez Ingeniaritza genetikoaren bidez genetikoki eraldatutako organismo batetik genetikoki eraldatutako organismo batetik datozenak dira. Hots, beste espezie datozenak dira. Hots, beste espezie bateko geneak hartu dituzten landare edo bateko geneak hartu dituzten landare edo animalietatik datozen janariak dira animalietatik datozen janariak dira transgenikoak. transgenikoak.

1883an lehengo landare transgenikoa 1883an lehengo landare transgenikoa lortu zen, eta 1994an janari hauen lortu zen, eta 1994an janari hauen merkaturatzea onartu zen estrenaikoz.merkaturatzea onartu zen estrenaikoz.

ArtoaArtoa

SojaSoja

PatataPatata

Abantailak:Abantailak: Elikagaiak mineral, proteina eta bitamina Elikagaiak mineral, proteina eta bitamina

gehiago dituzte.gehiago dituzte. Denbora gehiago kontserbatzen dira.Denbora gehiago kontserbatzen dira. Haien hazkuntza handiagoa da.Haien hazkuntza handiagoa da. Zapore hobeagoa dute.Zapore hobeagoa dute. Erresistentzia gehiago dute izurrite baten Erresistentzia gehiago dute izurrite baten

aurrean.aurrean. Produktibitatearen hazkundea.Produktibitatearen hazkundea. Nekazaritza prezioen txikiagotzea.Nekazaritza prezioen txikiagotzea.

Desabantailak:Desabantailak:

Geneak ez dute beti era berean Geneak ez dute beti era berean erreakzionatuko. erreakzionatuko.

Inguruko espezieak hil.Inguruko espezieak hil. Intsektuak eta animaliak aldatu.Intsektuak eta animaliak aldatu. Landare txarrak indar gehiago hartu.Landare txarrak indar gehiago hartu. Elikatzeko subiranotasuna.Elikatzeko subiranotasuna. Etiketatu gabeko elikagaiak Etiketatu gabeko elikagaiak

merkaturatuko dira.merkaturatuko dira.

Alergiak agertzea.Alergiak agertzea. Toxiko berriak agertzea elikagaietan.Toxiko berriak agertzea elikagaietan. Antibiotikoei erresistentzia.Antibiotikoei erresistentzia.

Eztabaida:Eztabaida: Mundu osoan ematen da janari transgenikoen Mundu osoan ematen da janari transgenikoen

eztabaida.eztabaida. Ekologistak dira praktika honen kontra dauden Ekologistak dira praktika honen kontra dauden

aktibista gehienak. aktibista gehienak. Kontrako taldeen eskaera garrantzitsuena Kontrako taldeen eskaera garrantzitsuena

elikagai transgenikoek etiketa berezia eraman elikagai transgenikoek etiketa berezia eraman dezatela izaten da, kontsumitzaileak janari dezatela izaten da, kontsumitzaileak janari hauek bereizi ahal izateko. hauek bereizi ahal izateko.

Transgenikoen aurka daudenek osasun-Transgenikoen aurka daudenek osasun-arrazoiak, ingurugiro-arrazoiak eta arrazoi arrazoiak, ingurugiro-arrazoiak eta arrazoi etikoak ere argudiatzen dituzte haien jarrerari etikoak ere argudiatzen dituzte haien jarrerari eusteko. eusteko.

Etiketa:

Transeginko diren elikagai guztiak (soja). Transgenikoak dituzten guztiak

(freskagarriak). Elikagai batzuk sortzeko prozesuan

transgenikoak erabili badira, ez da etiketan zehaztu behar, ez delako elikagai transgeniko bat.

Transgenikoak Transgenikoak munduan:munduan:

Monsanto Company: AEBetako nekazaritza korporazioa da,

genetikoki eraldatutako hazien ekoizle handiena mundu osoan.

21.400 langile ditu, eta 2007rako 8.563 mila milioi dolarreko etekina aitortu zuen.

John Francis Queeny botikariak sortu zuen Monsanto 1901ean St. Louis-en (Missouri), sakarina fabrikatzeko, garai horretan bakarrik Alemanian sortzen zelako.

Enpresak Monsanto izena hartu zuen bere emaztearen abizenagatik: Olga Monsanto.

1933 Quenny hil zen, eta bere semea Edgar enpresaren burua bihurtu zen, bere izena aldatuz: “Monsanto Chemical Company"

Monsantok, lehen urteetan, sakarina eta kafeina Coca-Cola konpainiari hornitzen zizkion.

Lehen bonba atomikoa garatzeko proiektuan parte hartu zuen.

1960ko hamarkadan Vietnamgo Gerran erabilitako ajente laranjaren ekoizle nagusia zen.

Bioteknologia arloan 1997an hasi zen.

Zerrenda berdea eta gorria:

Greenpeace-ek ezarri dituen zerrendak dira.

Berdea: produktuen enpresak bermatzen du ez duela trangenikorik erabili.

Gorria: transgenikoak diren elikagaiak, produktu horien laborategietan aurkitu badira elementu transgenikoak eta elikagaien enpresak ez badute bermatu ez dituztela transegikorik erabili.

Adibideak: Adibideak: Merkaturatuta dauden elikagaiak

Europan 18 dira, baina bakarrik 8 erabili ahal dira gizaki eta animalien elikadurarako: artoa (4 barietate), soja eta koltza (3 barietate).

Artoari Bacillus Artoari Bacillus thurigiensis thurigiensis bakterioa sartzean, bakterioa sartzean, arto hori jaten duten arto hori jaten duten sisareak hiltzen sisareak hiltzen dira.dira.

Tomate morea Tomate morea sortu da, sortu da, gaixotasunak gaixotasunak hobeto jasatzeko.hobeto jasatzeko.

Amaiera.Amaiera.