ASTEKO ASMAKIZUNAberria

Jolasadina kolore

GAZTETXOEN ASTEKARIA 774. ZENBAKIA LARUNBATA, 2018KO MAIATZAREN 5A

Marra luzea,marra meharra,

itsasoaren eta zeruaren biltzarra.Zer ote da, iragarle azkarra?

m a n t a n g o r r iErantzuna: zeruertza.

Asmakizunaren jatorria: Auskalo! Igarkizun eta aho-korapiloak liburutik, Xabier Olaso / Agurtzane Villate (Pamiela).

ARIT

Z LO

IOLA

/ F

OKU

Zorionak, Iraia! 7 urte bete dituzu

ohartzerako. Urte askotarako, etxekoen

partez. Asko maite zaitugu!!

m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2018KO MAIATZAREN 5A berria

ZORiON AGURRAK

Kaixo, lagunok! Irura eta Anoetakoikasleok BERRIA egunkariaren

erredakzioa bisitatu genuen duela aste

batzuk. Geuk egindako marrazkiak eraman

genituen MANTANGORRI gehigarria apaintzeko.

Zorion agurrak argitaratu ahalizateko, gogoan izanmezuak asteartearratsaldea bainolehen jaso beharditugula. Asteartetikaurrera jasotzendiren mezu guztiakhurrengo astekozenbakianargitaratuko ditugu.

m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2018KO MAIATZAREN 5A

ZU ERE ARTiSTA

Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa: mantangorri@berria.eus Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.

Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Izaro Zinkunegi Barandiaran

Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain ISSN: 1699-728x

Orioko Zaragueta herri eskolako Haur Hezkuntzako5. mailako ikasleak etagurasoak IKE jolasak egiten aritu

ziren apirilaren 27an, irakasleekin

batera. Giro paregabean aritu ziren

euskarazko abestiak abesten.

Kaixo, lagunak! Oiartzungo Haurtzaro ikastolako HaurHezkuntzako ikasleak gara. Guri irakurtzea asko gustatzen zaigu, eta joan

den astean Liburuaren Eguna ospatu genuen, Petra Lekuona aitona-amonen etxeko

hiru amonekin. Propio etorri ziren gurekin batera liburuen festan parte hartzera.

Besteak beste, adi-adi entzun genituen haiek mimo handiz kontatu zizkiguten ipuinak.

Eskerrik asko, amonak, eta hurrengora arte!

m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2018KO MAIATZAREN 5A berria

Trena, mendiak, txi-rristak, erreka, ze-laiak, hareatza, tiroli-na, ibilbideak... Dene-tik du DurangokoKurutziaga Ikastolako

jolas eremu berrituak. Lau urtekoparte hartze prozesuaren eta la-

naren emaitza da: hezkidetza, na-tura eta jolas librea ditu oinarri.Apirilaren 21ean inauguratu zutenikastolako guraso talde batek di-seinatutako jolas eremu hori.«Kanpoko espazioa aberastea

izan da gure erronka», esan du Ira-txe Txintxurretak, ikastolako gura-

so eta arkitektoak. Espazioarenantolaketan aritu da lanean, bestehiru gurasorekin batera. Bi arkitek-tok, ingeniari batek eta paisajistabatek osatu dute lantaldea. 1.100ikasle inguru ditu ikastolak, eta5 urtetik Lehen Hezkuntza bukatuarteko haurrek hartu dute parteprozesuan. Gela bakoitzak berekontura egin du gogoeta, irakasle-ekin. Gero, lantaldea maila bakoi-tzeko ordezkariekin elkartu da.«Ikasleek azaldu digute nolako es-pazioa nahi duten. Lasai egotekolekuak, natura, oreka jolasak, zubitibetarrak... Abentura puntu horieskatu dute», azaldu du Txintxu-rretak.Urko Rodriguez Ituarte ikastola-

ko zuzendariak azaldu duenez,hezkidetzak garrantzi handia hartudu, ikastolako guraso eta langilebatzuek gaiarekin zuten kezkakbultzatuta. Hareazko futbol zelaihandi bat zen lehengo jolas ere-muaren erdigunea, nola fisikoki ha-la garrantziari dagokionez ere. Izanere, futbola zen haurren aisialdikojarduera nagusia. Edo, hobeto

esanda, mutikoena. Neskak, berriz,ertzetan jartzen ziren. Hori ondo-rioztatu du, besteak beste, partehartze prozesuan egindako ikerke-tak.«Espazioa aldatu, harremanak

aldatzeko», hori izan da hezkide-tzarako tresna, Rodriguezen ara-bera. Honela azaldu du Txintxurre-tak: «Nolako espazioa diseinatu,halako jarduerak izango dira. Lehiakirolak ertzetara banatu ditugu,eta eskaintza handitu dugu». Ho-rrela, futbolak protagonismo gu-txiago izatea lortu dute. Orain, jo-las librea da erdigunea: «Jolasakirabazi du; jolas librea kirol moduanulertu dugu. Kirola beste modu ba-tean indartzea nahi genuen, kirollehiakorretarako aukera badago-eta jadanik». Frontoia, saskibaloikokantxa eta areto futbolekoa lehenbezala mantendu dituzte.Kurutziagako haurrek natura eta

kolorea eskatu dituzte. Horregatik,espazio bizi eta koloretsua eraikinahi izan dute, Txintxurretak azal-du duenez: «Espazioa aldakorraizatea garrantzitsua zen guretzat.

Durangoko Kurutziaga Ikastolako jolas eremuaberritu dute, parte hartzean oinarrituta.Hezkidetza, natura eta jolas librea diraespazioaren ardatzak.

ERREPORTAJEA Jolas eremua

Biziabezainzabala

m a n t a n g o r r i 5berria LARUNBATA, 2018KO MAIATZAREN 5A

Urtaroen arabera aldatu egitendira koloreak; espazioa askoz erebiziagoa da». Horren isla dira jolaseremuko zelaiak, landareak etaerreka. Era berean, kanpoko espa-zioa eta ikasgela hurbiltzen eresaiatu dira; anfiteatro txiki bategin dute, klaseak kanpoan emanahal izateko.

Jolas eremua berritzeaz gain,handitu ere egin dute. Izan ere,udalarena zen ondoko lursail batere jolas eremuaren parte daorain. Urte askotako negoziazioa-ren emaitza izan da, Rodriguezekadierazi duenez. Jolas eremuarenazalera 10.000 metro karratukoazen lehen; orain, 3.500 metro ka-rratu gehiago ditu. Trukean, ikas-tola herriari irekita dago eskola or-duetatik kanpo.

Erronka berriak

Jolas eremua berritzeaz gain, HaurHezkuntzako eraikina ere berritudute Kurutziaga ikastolan. Proiek-tu handiak izan dituzte, beraz, es-kuartean. Baita kezkak ere: «Kosta

zait sinestea proiektuaren oina-rriak fisikoki espazio batean gauzazitezkeela, eta horrek emaitzakemango zituela», azaldu du Rodri-guezek. Txintxurretari, berriz, pu-bliko pluralak eragin dizkio kezkak:«Bezero asko izan eta guztiak kon-tuan hartzea izan da zailena: gura-soak, haurrak, irakasleak... Asko-tan, gurasoek euren ikuspegitikegiten dituzte kexak, ez umeene-tik». Buruhausteak buruhauste,gustura dira biak emaitzarekin.

Espazioa berritzeak beste hain-bat aldaketa eragin ditu, besteakbeste, zaintza lanetan. Honako hauesan du Rodriguezek: «Lehen, es-pazioa laua zen, eta toki batetikzaindu zitekeen. Orain, mendiaketa ibilbideak ditu, eta mugitu eginbehar da. Begiraleek beste zereginbatzuk dituzte». Halaber, zaintzalana asko aldatzen da ordutegia-ren arabera. Bazkaldu ondorengotartea da, akaso, konplikatuena,800 ikasletik gora geratzen baitirajangelan. Zuzendariak azaldu du lanhori fintzen ari direla. Eskola or-duetatik kanpoko zaintzak ere ar-

duratzen du Rodriguez: «Gurasoekere badute ardura; denon erantzu-kizuna da».

Aste gutxi dira Kurutziagako jo-las eremu berritua martxan dela.Oraindik garaiz bada ere, Txintxu-rreta eta Rodriguez pozik daudeizan duen erantzunarekin. Rodri-guezek azaldu du elkarbizitza ara-zoak gutxitu direla, besteak beste.

Erronka berriak ere topatu dituz-te: Bigarren Hezkuntzan zeudenikasleek ez zuten parte hartu pro-zesuan. Orain, maila horretan dau-den ikasleak ez ditu guztiz asebetejolas eremu berrituak. Baikorra da,ordea, Txintxurreta: «Jolas ere-muan bada aukera euren eskaereierantzuteko. Horretan eurek partehartzea nahi dugu ».

Kurutziaga ikastolako haur eta gurasoak jolas eremu berrituan. ARITZ LOIOLA / FOKU - KURUTZIAGA IKASTOLA

m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2018KO MAIATZAREN 5A berria

DENBORA-PASAK

1. Apaindumarrazkia.Ioritzek urtxintxabat topatu dubasoan.Koloretako irudia eredu gisa hartuta,jantzi kolorez zuri-beltzeko irudia.

3. Zazpi aldeak.Lotarako prestatu da

Maren. Zazpiezberdintasundaude bi irudi

hauen artean. Bilatu!

2. Osatu hitzak. Mirarijolastokian ikusitako gauzen izenakidazten ari da. Begiratumarrazkia, eta ordenatusilabak, hitzak osatzeko.

MA-AR-MI-AR

NA-TOI-ZU

TA-PI-LE-RU

m a n t a n g o r r i 7berria LARUNBATA, 2018KO MAIATZAREN 5A

Erantzunak: 2.- Armiarma, zutoina eta piruleta.

Palankaz altxatzen

Nola altxatu objektuak palankaz?

Esperimentu gehiago: Zientzia haurrentzat

segundo gutxian liburuan, Jean Potter (Elhuyar, 2012).

ESPERIMENTUA

MATERIALAK

d Liburu batd Erregela bat

Zer egin

1 Jarri liburua mahai gainean, er-tza mahaiaren ertzean duela.

2 Jarri erregela liburuaren azpian,zati bat mahaiaren ertzetik atera-tzen dela.

3 Sakatu, poliki, mahaiaren ertze-tik ateratzen den erregela zatia.Zer gertatu zaio liburuari?

Zer gertatzen da?

Erregela sakatzean, liburua altxatu egin da. Palanka de-ritzon makina bakun bat egin duzu. Palanka objektu zu-zen eta zurrun bat da, erregelaren antzekoa, eta fulkruderitzon puntuan (kasu honetan, mahaiaren ertzean)pibotatzen (biratzen) du. Palanken bidez, indar gutxia-go egin behar duzu objektuak mugitzeko, objektuakzuzenean mugituta baino. Palankaren mutur bat behe-rantz sakatzean, beste muturra altxatu egiten da. Zen-bat eta gertuago egon fulkrua altxatu nahi duzun ob-jektutik, orduan eta errazagoa da objektua altxatzea.Intxaur-hauskailuak eta kulunkak ere palankak dira.Errazagoa da laguna kulunka baten bidez altxatzea, be-soetan hartuta altxatzea baino. Zure laguna kulunka-ren erdirantz mugitzen bada, are eta errazagoa da al-txatzea.

berria

GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2018KO MAIATZAREN 5A

JOLASA

Dantzaritxikitxoa

ABESTIA

Dantzari txikitxo bat kalean hor dabil. Neskatxa ikusi du etadantzan nahi du egin, dantzan nahi du egin.Emaidazu eskuatori nireahona hemen bestea baita ere neurea.Kalean hor dabiltza biak elkarrekin.Dantzari doaz etahelduta eskutik,helduta eskutik.

DATUAKPartaide kopurua:

Gutxienez bost (hobe gehiago).Baliabideak: Eskuragarri(Jolasgunea atalean).Espazioa: Edozein.

Iturria: Euskal Jolasen

Bilduma (Urtxintxa). Webgunea:www.urtxintxa.org

1Parez pare jarritahaurrek bi ilara

osatuko dituzte.

2Bi ilaren artean haurdantzaria ibiliko da

aurrera eta atzera denekabesten duten doinuadantzatzen.

3Abestiak dioenean beste haur bataterako du erdira, eta biek

dantzatzen jarraituko dute abestiaamaitu arte.

4Bukatzean, lehenengoa ilararaitzuliko da, eta bigarrena dantzan

hasiko da berriro.

m a n t a n g o r r i