Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro...

32
Nº 21 Zkia. - Enero 2009 Urtarrila ISSN: 1576-1819

Transcript of Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro...

Page 1: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

� �������� � � � � � �

Nº 21 Zkia. - Enero 2009 UrtarrilaISSN: 1576-1819

Page 2: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua
Page 3: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 30 HETEROPTERUS - Página 3

AURKIBIDEA – INDICEOrr. / Pág.

Editoriala / Editorial ............................................................. 4Sutea / Incendio .................................................................. 5-6Arantza Oyarbide, Imanol ZabaleguiAntonio Valenciaren emanaldi berria/Nueva proyección de Antonio Valencia ........................... 7Arantza OyarbideAnimalatas ............................................................................. 8-9Arantza OyarbideInternet: Orri interesgarriak /Páginas de interés ................................................................. 10Mónica Menéndez MuñizGipuzkoako intsektuak / Insectos de Gipuzkoa ... 11-22Internet: Orri interesgarriak /Páginas de interés ................................................................. 23Mónica Menéndez MuñizIntsektuak musikan /Los Insectos en la música (4) ...................................... 24-27Faustino UrangaHemeroteka ....................................................................... 28-29Intsektuekin jolasean /Jugando con los insectos .................................................... 30Faustino Uranga

Argitaratzailea / Edita:Gipuzkoako EntomologiaElkartea - Asociación Gipuzkoana de Entomología

Lege-gordailua / Depósitolegal:SS - 1.378/99

ISSN: 1576-1819

Erredakzio taldea / Comité de redacción:Pedro AyerbeMónica MenéndezArantza OyarbideFaustino UrangaImanol Zabalegui

Azalaren diseinua / Diseño dela portada:Faustino Uranga

Azaleko argazkia / Fotografíade la portada:Graphosoma lineatum italicum(Müller, 1766)Imanol Zabalegui

Dohainikako argitalpena bazkide,Gipuzkoako Eskola eta Udale-txeentzat / Publicación gratuitapara los socios, Colegios yAyuntamientos de Gipuzkoa.

HETEROPTERUSEgoitza soziala / Sede social:OIARTZUN (Gipuzkoa)

Gutunak helbide honetara bidalibehar dira / Toda la corresponden-cia debe enviarse a:HETEROPTERUSApdo. 193 P.K.20120 HERNANI (Gipuzkoa): [email protected]

Nº 21 Zkia. • Enero 2009 Urtarrila

HETEROPTERUS

GIPUZKOAKO ENTOMOLOGIA ELKARTEAASOCIACIÓN GIPUZKOANA DE ENTOMOLOGÍA

I N T S E K T U E K I N J O L A S E A NJ U G A N D O C O N I N S E C T O S

Faustino Uranga

Aurreko zenbakiko erantzunak/ Respuestas al número anterior:

Oiartzungo Udalaren laguntzarekinCon la colaboración del Ayuntamiento de Oiartzun.

Fotocopia y amplía estas piezas.Con ellas a ver si eres capaz de cons-truir cada una de las 6 figuras geomé-tricas en negro que aparecen debajo.Hay que usar todas las piezas en cadafigura.

Fotokopia baten bidez irudi hauek han-ditu, eta ia behean agertzen diren iru-diak osatzeko gai zaren frogatu beharduzu. Irudi bakoitza egiteko zati guztiak era-bili behar dira.

Page 4: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 4 HETEROPTERUS - Página 29

EDITORIALA - EDITORIAL

Seihileko bakoitzean Editoriala hone-tan ilusioz betetako lerroak, lerrobaikorrak, positiboak… idazten

saiatzen gara. Oraingoan hori ezinezkoada.Etorkizunari aurre egitea dezente kostakozaigu. Baina aurrera egin beharra dago,ze erremedio!.2008ko abenduaren 14an, gure egoitzanizandako suteak, Elkartearen historia sei-nalatuko du. Momentu gogor hauetan zuen laguntzaeta solidaritatea beharrezkoak ditugu;Zuzendaritza Batzordeko kideena, bazki-deena, Oiartzungo Udalarena…Mila esker zuen laguntzagatik.

En este Editorial intentamos escribircada seis meses unas líneas llenasde ilusión, positivas, optimistas... En

esta ocasión no podemos hacerlo. Nos va a costar afrontar el futuro inme-diato. Pero no hay más remedio queseguir adelante.El incendio de nuestra sede, el 14 dediciembre de 2008, marcará la historia dela Asociación.En estos difíciles momentos es cuandonecesitamos la solidaridad y ayuda detodos; de los componentes de la JuntaDirectiva, de los socios, del Ayuntamientode Oiartzun...Gracias a todos los que nos estáis apo-yando.

Orri hau ez baduzu moztu nahi, fotokopia batean edo paper batean bidali ditzakezu zure datuak.Si no quieres cortar esta hoja, puedes fotocopiarla o simplemente mandarnos tus datos escritos en una hoja.

Bazkide egiteko datuak / Datos para hacerse socioIzen Abizenak / Nombre y Apellidos.............................................................................................................................................................................................................................................Helbidea / Dirección..................................................................................................................Herria / Localidad....................................................KP / CP...................................................

Bazkide / Socio: 25 euro urteko / anuales (2009)Bazkide gaztea / Socio juvenil: 20 euro urteko / anuales (2009)(Para el extranjero 5 euros más / Atzerrirako 5 euro gehiago)

“HETEROPTERUS”Gipuzkoako Entomologia Elkartea -

Asociación Gipuzkoana de EntomologíaEgoitza soziala / Sede social: OIARTZUN (Gipuzkoa)J Gutunak / Correspondencia: Apdo. 193 P.K.20120 HERNANI (Gipuzkoa)

( 943 331 300: [email protected]

HEMEROTEKA

Noticias de Gipuzkoa 19/03/2008EL DIARIO VASCO 26/09/2008

PRONTO 01/12/2007

Page 5: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

2008ko abenduaren 14a, GipuzkoakoEntomologia Elkartearen historian dataseinalatua izango da.Oiartzungo gure egoitzan ezustean sor-tutako sute batek, han genituen iagauza guztien galera ekarri digu.Balio handiko hainbat tresna; besteakbeste, mikroskopioa, lupa binokularra,hauen akzesorioak, materiala, etab.konpontzerik ez dagoela gelditu dira.Beste batzuk sugar tartean desagertudira.Betirako galdu ditugu, baita ere, urteenpoderioz lortutako beste hainbat gauza.Dirutan besteek adinako balioa ez dute-nak, baina ilusio handiz eta lan asko eginondoren lortutakoak.

El 14 de diciembre de 2008 quedarámarcado para la historia de laAsociación Gipuzkoana de Entomología.Un incendio fortuito en nuestra sede deOiartzun, nos ha hecho perder granparte de su contenido.Cosas de gran valor material como elmicroscopio, la lupa binocular, acceso-rios, diverso material, etc., han resultadotan afectadas que no tienen reparación.Otras han desaparecido fundidas bajo lasllamas.Cosas de menor valor material, pero degran valor sentimental, que hemos idoaportando durante todos estos años,con toda nuestra ilusión y esfuerzo,perdidas para siempre.

HETEROPTERUS - Página 28 HETEROPTERUS - Página 5

HEMEROTEKA

PUBLICO 10/10/2007

Noticias de Gipuzkoa 04/04/2008

S u t e a / I n c e n d i oArantza Oyarbide e Imanol Zabalegui

Page 6: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

Kolpea latza izan da!Lanean ari gara. Hala ere, denboradezente eramango digu lokala berrirolehengoan uzteak. Dena den, saiatuko gara arazo honekElkartearen lanean ahal duen eraginiktxikiena izan dezan, baita kideei emanbeharreko arretan, argitalpenetan...Elkarteak, aurten 10 urte betetzen ditu(1999-2009), baina ospakizunak atzera-tu egin beharko ditugu.

¡El golpe ha sido duro!Estamos en ello, pero tardaremos bas-tante tiempo en poder disponer dellocal en condiciones.A pesar de todo, intentaremos queafecte lo menos posible al funciona-miento de la Asociación: atención a lossocios, publicaciones...Este año la Asociación cumple 10 años(1999-2009), mas habrá que retrasarlas celebraciones.

HETEROPTERUS - Página 6 HETEROPTERUS - Página 27

Electric Boys Groovus Maximus1992 Atco

Formación local de Nueva York compuesta por elguitarrista Erik Thiegs y la cantante Rebecca. Sededican a tocar en cafeterías y pequeños localeslo que podemos denominar como folk urbano.

1988an Suedian sortutako funk metal banda.Hastapenean, Conny Bloom-ek eta Andy Christellekosatutako bikotea. Bigarren album hau LondresekoAbbey Road musika-estudioan grabatu zen.

Banda de funk metal fundada en Suecia en 1988.Originariamente era un duo formado por Conny Bloomy Andy Christell. Este segundo álbum se grabó en losestudios Abbey Road de Londres.

Musika irlandar tradizionala egiten duten emakumez-koen laukotea. “Erlastar” izena hartu zuten kontzertubatera joateko eta gero izen horrekin gelditu ziren. Az-pimarratzekoa da egiten dituzten konponketen kalitatea.

Cuarteto femenino de música tradicional irlandesa. Sepusieron el nombre de “abejorros” para ir a un con-cierto y así quedaron como grupo. Es dedestacar la calidad de sus arreglos.

Bajo este nombre se esconde Christopher Hollandque se acompaña entre otros de su hermano gemeloy de Lisa Covington. Pop contemporáneo con reminis-cencias de los 60 y 70.

Bumblebees Bumblebees1997 Hummingbird Records

Erik Thiegs Man Eating Bugs1998

Erik Thiegsek gitarra-jotzaileak eta Rebecca abesla-riak New Yorken osatutako talde lokala. Folk urbanoaderitzoguna jotzen dute lokal txiki eta kafetegietan.

Cosmic Harmony_Butterfly Effect2005 Flutterby

Izen honen atzean Christopher Hollan dago, besteakbeste, bere anai bikiaz eta Lisa Covingtonez lagundua.60. eta 70. hamarkadetako kutsua duen popa.

Page 7: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

Joan denurrian,

HernanikoB i t e r iK u l t u rE t x e a n ,gure lagunA n t o n i oVa lenc i akeskainitakodiapos it i -ba-emanal-di bat izanzen.Herriko Argazkilaritza Elkarteasortzeko ekintzen artean antolatuzen emanaldi hori.Bertaratutakoak txundituta geratuziren ehunka intsektu irudi pantaila

handian ikusi zituztenean, zeinbaino zein politagoak, ekitaldiamotza iruditu zitzaigularik.Arrakasta itzela! Zorionak!

El pasado mes de octubre tuvimosocasión de asistir, en la Casa de

Cultura Biteri de Hernani, a unaproyección de diapositivas de nues-tro buen amigo Antonio Valencia.Se organizó dentro del programa deactividades para la fundación de laSociedad Fotográfica de dicha villa.Ante la atónita mirada de la concu-

rrida asistencia, cientos de imáge-nes de insectos pasaban por la granpantalla, una detrás de otra, a cualmás bonita, lo que hizo que se noshiciera corta la proyección. ¡Unéxito! ¡Felicidades!

HETEROPTERUS - Página 26 HETEROPTERUS - Página 7

Suzy Callahan Freedom Party for Insects2007 Scared Guy Music

El alemán Peter Kater al piano y el tibetanoNawang Khechog a la flauta hacen las delicias de losfans de la New Age. Precioso disco que recomiendo alque le guste la buena música.

90. hamarkadan talde bateko gitarrista izan zen SuzyCallahan agertzen da lan honetan, bere senar, kideeta ekoizle den Scott Tyburskin laguntzarekin. Poperagina duen folk musika.

Suzy Callahan, ex guitarrista de un grupo de los90, se acompaña de su marido, socio y productorScott Tyburski. Folk con influencias poperas.

1991. urtean sortutako talde frantses honen lehen diskoa.Karim Meraten ahots malenkoniatsuaz lagunduta, estilodesberdinak erabiltzen dituzte, dark etereotik hasi etaerdi aroko estetikara. Ohizko zigilua Prikosnovénie da.

Primer disco de este grupo francés formado en 1991cuyo estilo va desde el dark etéreo hasta las estéticasmedievales aliñado con la voz melancólica de KarimMerat. El sello habitual es Prikosnovénie.

Banda formada por cuatro asesinos en serie quese escaparon de una prisión de Siberia de máximaseguridad para delincuentes dementes. Nadan en unestilo que llaman surf (playero).

XVIIº Vie La Prana1996 Prikosnovénie

Peter Kater & Nawang Khechog The Danceof Innocents - 1998 Intersound Records

Peter Kater alemaniarrak, pianoa joz, eta NawangKhechog tibetarrak, flauta, New Agea gustuko dutenengozamena sortzen dute. Musika ona atsegin duteneigomendatzen diedan disko ederra.

The Route 66 Killers Revenge of the Flies2007 Gravewax

Burutik eginda dauden Siberiako segurtasun handikogaizkile-espetxe batetik alde egindako lau hiltzailezosatutako taldea. Hondartza-surfa deritzon estiloa era-biltzen dute.

Antonio Valenciaren emanaldi berriaNueva proyección de Antonio Valencia

Arantza Oyarbide

Page 8: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

Alain Burban 1960ko apirilaren 28anjaio zen, Frantziako Vannesen. 1978.urtean, Pariseko Boulle eskolan hasizen, non diseinu eta arkitektura ikaske-tak egin zituen. 1984an, Rennen, ArteEderrak ikasi zituen. 2001. urtean“Ateliers Art Terre” antolatu zuen.Bertan sortzen ditu bere lanak, meta-lezko ontziek ematen dituzten aukeradekoratiboak kontuan hartuta.Ingurugiroaz arduratuta dagoen artistahonek, berak husten dituen edari latak

Alain Burban nace el 28 de abril de1960 en Vannes (Francia). En 1978ingresa en el colegio Boulle de Parísdonde estudia Diseño y Arquitectura.En 1984 estudia Bellas Artes enRenne. Será en el año 2001 cuandoforma los “Ateliers Art Terre”, tallerdonde crea obras inspirado por lasposibilidades decorativas de los enva-ses metálicos.

Comprometido con el medio ambiente,el genial artista descubre un punto devista creativo al reciclaje que él mismohace de las latas de bebidas que con-sume. Así comienza la historia de la

HETEROPTERUS - Página 8 HETEROPTERUS - Página 25

Ammer & Console Bugs & Beats & Beasts1999

Grupo español de rock neo progresivo que sólo editódos discos siendo éste el segundo. El primero fuéManifesto. Consta de tres largos temas cantados encastellano, inglés y francés respectivamente.

Andreas Ammer soinujole abangoardista bat da etaConsole Dja. Ammerek hainbat zomorroren estalketagrabatu zuen. Soinu horiek sanpleatuta soinu erritmi-ko bat lortu zuen.

Andreas Ammer es un músico de vanguardia yConsole es un DJ. Ammer grabó una serie deinsectos en su apareamiento y sampleó esossonidos consiguiendo un sonido rítmico.

Michael Gurley gitarra-jotzaileak eta Phil Leavitt bate-riak sortutako musika taldea, Kaliforniako hegoaldekoDada taldea osatzen zutenen bi herenak. Melodiaederrak dituen pop britainiarra.

Grupo formado por el guitarrista Michael Gurleyy el batería Phil Leavitt, dos tercios de la bandadel sur de California: Dada. Pop británico conhermosas melodías.

Precioso tercer álbum de este grupo francés formadopor Eric Mouquet y Michel Sanchez quemezcla cantos de las tribus de Madagascar consonidos electrónicos de vanguardia.

Butterfly Jones Napalm Springs2001 Vanguard Records

Rivendel La Telaraña1996 Musea

Bi disko soilik argitaratu zituen Rock neo progresiboajotzen duen talde espainiarraren azken diskoa. Hiru abesti luze ditu, gaztelaniaz, ingelesez eta fran-tsesez abestutakoak, hurrenez hurren.

Deep Forest III Comparsa1998 Sony

Eric Mouquet eta Michel Sanchezek osatutako taldefrantsesaren hirugarren album ederra. Bertan,Madagascargo tribuen abestiak abangoardiako soinuelektronikoekin nahasten dituzte.

A N I M A L A T A SArantza Oyarbide

Page 9: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

e x p o s i c i ó nANIMALATAS,con el títulooriginal de“abc des Bes-tioles”, mani-festación per-sonal de suc o m p r o m i s ocon el medioambiente queestá atravesan-do fronteras.La Asociaciónde latas de be-bidas que tieneentre sus finesapoyar a pro-yectos que fo-

menten la cultura del reciclado, haencontrado en el planteamiento de AlainBurban que convierte latas de bebidasusadas en arte, una de las expresionesmás interesantes de esta cultura.Tras el éxito obtenido por la muestraen el Museo de Ciencias Naturales deMadrid, pudimos visitar la exposiciónen el centro Emaus de Donostia enfebrero de 2008.

erabiliz adie-razten du bereahalmen sor-tzailea. Ho-rrela hasi zenANIMALATASerakusketarenhistoria; “abcdes Bestioles”izan zueni z e n b u r uaurrenekoak.Ingurugiroare-kiko duen kon-p rom isoa renadierazpenazmugak zehar-katu zituen. Birziklapena-ren kultura sustatzen duten proiektuakbultzatzea helburu duen Edari LatenElkarteak, Alain Burbanen, kulturahonen adierazle interesgarri bat topa-tu du.Madrileko Natur Zientzien Museoanizan zuen arrakasta ikusita, guk,2008ko otsailean, Donostiako Emausgunean antolatu zuten erakusketaraegin genuen bisita.

HETEROPTERUS - Página 24 HETEROPTERUS - Página 9

Intsektuak musikanLos insectos en la música (4)

Faustino Uranga

Strawbs Dragonfly1970 A&M

Legendario grupo británico de rock progresivo.Este segundo Lp se reeditó en 2001 en formatocd con algún tema extra más. Coincide con laentrada en el grupo del teclista Rick Wakeman.

Saosin Saosin2006 Capitol USA

Saosin Come Close2008 Capitol USA

Kaliforniako Newport Beachen jatorria duen PostHardcore bandaren lehenengo eta bigarren diskoa.2003. urtean sortu zen eta Open Hand taldeko kideohiak dira. Web orrialdean honako koleoptero hau ikusdaiteke hegan: http://www.saosin.com/news.aspx

Primer y segundo disco de esta banda de PostHardcore originaria de Newport Beach, California. Sefundó en el año 2003 y son los antiguos miembros dela banda Open Hand. Página web con este coleópte-ro volando: http://www.saosin.com/news.aspx

Rock progresiboa egiten duen talde britainiar ospe-tsua. Bigarren Lp hau 2001ean berrargitaratu zutenabestiren bat gehiago sartuta. Rick Wakeman teklistasartu zenean argitaratu zen hau.

Erakusketan jarritako animalien artean, lata berdez egindako,matxinsalto sinpatiko honek eman zigun atentzioa.Entre los animales que se exponían, nos llamó la atención estesimpático saltamontes realizado con latas de color verde.

Page 10: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

Australiako Museoko web orria dahau. Oso ongi egituratutako orrialdea da, bestehainbat gauzen artean, intsektuei buruzkoinformazio asko ematen duena (ikus “Insectfact sheets” atala), metamorfosia, “on line”identifikatzeko gidak, auzitegiko entomologia,inurritegi bat egiteko azalpenak, sozietate etaelkarte entomologikoak (helbideetako bat,“International Heteropterists Society” da, harri-garria ezta?), etab. Bertan lan egiten dutenentomologoen helbidea eta telefonoa ere aurkiditzakegu. Beraz, badakizue, ingelesa lantze-ra, entomologo jaun-andreak!

Esta es la página web del MuseoAustraliano. Una web muy bien estructurada ycon mucha información sobre los insectos (verel apartado “Insect fact sheets”), metamorfosis,guías de identificación “on line”, entomologíaforense, indicaciones para construir un nido dehormigas, sociedades y clubes entomológicos(donde, por cierto, se cita a la “InternationalHeteropterists’ Society”… ¡curiosa coinciden-cia! ¿no?), entre otras muchas cosas. Es tancompleta que incluso podemos encontrar losteléfonos y direcciones de los entomólogosque allí trabajan. ¡Así que ya sabéis, señoresentomólogos, a practicar el inglés!

HETEROPTERUS - Página 10 HETEROPTERUS - Página 23

INTERNET:ORRI INTERESGARRIAK / PÁGINAS DE INTERÉSMónica Menéndez Muñiz

http://www.australianmuseum.net.au/insects/index.cfm

Poloniako Unibertsitateko zientziala-ri batzuk diotenez, inurriak konturatzen omendira noiz datorkien heriotza ordua eta horrekausartagoak bihurtzen omen ditu. Ikertzailetalde batek, Moron jauna, buru zutela, inurriakgordetzen diren inurritegiko kameran beharbaino CO2 (karbono-dioxidoa) gehiago jarrizuten. Horrek, odoleko azidotasuna gehitu egi-ten duenez, inurrien bizitza moztu egiten da.Hori egin ondoren, konturatu ziren inurri langi-leak baldintza normaletan baino askoz ereurrutiago joaten zirela janari bila.

Investigadores de una Universidadde Polonia han descubierto que las hormigassaben cuándo se acerca el momento de sumuerte, y esto hace que se vuelvan más atre-vidas con el tiempo. Para ello el grupo deinvestigadores, encabezado por el Dr. Moron,aumentó la concentración de CO2 (dióxido decarbono) dentro de la cámara donde alojabanel nido de hormigas. Esto hace que aumente laacidez en la sangre y acorta el período de vidade las hormigas. Con esto las hormigas traba-jadoras comenzaban a buscar alimento máslejos de lo que lo habrían hecho en circunstan-cias naturales.

INTERNET:ORRI INTERESGARRIAK / PÁGINAS DE INTERÉSMónica Menéndez Muñiz

http://espaciociencia.com/las-hormigas-pueden-saber-cuando-van-a-morir/

Page 11: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 22 HETEROPTERUS - Página 11

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 12 - 20 mm.Beltza da eta pubeszentzia fin batez estalitadago.Helduak maiatzetik abuztura aurki daitezke.Loreetara nekez jotzen dute. Iberiar Penintsularen ipar erdian dagohedatua.Larbak Fagus, Fraxinus, Castanea, etab. janezelikatzen dira.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 12 - 20 mm.Es de color negro y está cubierto de una finapubescencia.Los adultos aparecen en los meses de mayo aagosto. Raramente acuden a las flores.En la Península ibérica está distribuida en lamitad norte.Las larvas se alimentan de madera de Fagus,Fraxinus, Castanea, etc.Es escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Melanoleptura scutellata(Fabricius, 1781)

COLEOPTERAOEDEMERIDAE

Ischnomera caerulea(Linnaeus, 1758)

Luzera: 6 - 9 mm.Pubeszentzia motza duen intsektu urdinxkaedo berdexka.Baso hostogalkorretan bizi ohi da eta eguneguzkitsuetan Crataegus-en loreetara jo-tzen du. Europa osoan hedatua dago. IberiarPenintsulan, iparraldean aurkitu daiteke soilik.Larbak egur deskonposatuz elikatzen dira.Gipuzkoan oso urria da.

Longitud: 6 - 9 mm.Coloración general azulada o verdosa unifor-me con pubescencia corta.Vive en bosques de caducifolios. En días sole-ados suele acudir a las flores de Crataegus.Está distribuida por toda Europa. En laPenínsula ibérica aparece solo en el norte.Las larvas se alimentan de madera en des-composición.Es muy escasa en Gipuzkoa.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Neurria: 35 - 45 mm.Helduek bi belaunaldi izaten dituzte; lehenen-goa, maiatzetik ekainera eta, bestea, abuztutikirailera. Basoak ditu gustuko, baita haien ingu-ruan dauden belardiak ere. Arrek antena pekti-natuak dituzte; emeak, aldiz, handiagoak diraeta antena filiformeekin. Beldarrak Betula, Salix, Alnus, Populus...janez elikatzen dira.Gipuzkoan arrunta da.

Tamaño: 35 - 45 mm.Los adultos vuelan en dos generaciones, laprimera entre mayo-junio y la segunda entreagosto-septiembre. Gustan de zonas bosco-sas y prados cercanos a ellas. Machos conantenas pectinadas y hembras mayores y conantenas filiformes. Las orugas se alimentan de Betula, Salix,Alnus, Populus... Es común en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERANOTODONTIDAE

Notodonta dromedarius(Linnaeus, 1758)

LEPIDOPTERANOTODONTIDAE

Furcula furcula(Clerk, 1759)

Neurria: 25 - 40 mm.Helduek, oro har, belaunaldi bakar bat izatendute maiatzetik uztailera. F. bifida-ren antzekoespeziea da, aldea aurreko hegoetako orbai-netan dituzten marrazkian datza. Basoan etasastraketan ikusten da maiz. Emeak antenafinagoak ditu. Beldarrak Populus, Salix eta Betula janez eli-katzen dira.Gipuzkoan arrunta da.

Tamaño: 25 - 40 mm.Los adultos vuelan normalmente en una solageneración de mayo a julio. Especie parecidaa F. bifida pero la mancha central de las alasanteriores tiene pequeñas diferencias en laforma del dibujo. Frecuentan bosques y mato-rrales. La hembra tiene las antenas más finas.Las orugas se alimentan de Populus, Salix yBetula. Es común en Gipuzkoa.

Page 12: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 12 HETEROPTERUS - Página 21

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Neuria: 27 - 45 mm. Bi belaunaldi ditu, lehenengoa apiriletik ekai-nera eta bigarrena abuztuan.Baso eta leku hezeetara jotzen dute maiz.Mendian belaunaldi bakar bat eman daiteke,ekainetik uztailera. Aurreko espeziearen antze-koa da, baina oro har argixeagoa eta aurrekohegoetako erdiko orbanean alde txiki batzukdituelarik. Beldarrak Populus, Salix eta Betula-ren hosto-ak janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 27 - 45 mm. Vuela en dos generaciones, la primera abril-junio y la segunda en agosto. Frecuentan bos-ques y zonas húmedas. En la montaña puedehaber una sola generación entre junio y julio.Parecida a la especie anterior pero en generalmás pálida y con pequeñas diferencias en lamancha central del ala anterior. Las orugas se alimentan de hojas de Populus,Salix y Betula.Es escasa en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERANOTODONTIDAEFurcula bifida

(Brahm, 1787)

LEPIDOPTERANOTODONTIDAE Clostera pigra(Hufnagel, 1766)

Neurria: 20 - 28 mm.Imagoek bi belaunaldi izaten dituzte, bata api-riletik ekainera eta, bestea, abuztutik irailera.Mendian belaunaldi bat izaten dute soilik, ekai-netik abuztura. Leku hezeak dituzte gustuko.Emea handiagoa da eta antena finagoak ditu. Beldarrak Salix eta Populus janez elikatzendira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 20 - 28 mm. Los imagos vuelan en dos generaciones, laprimera de abril a junio y la segunda en agos-to-septiembre. En la montaña tan sólo existeuna generación de junio a agosto. Frecuentanlugares húmedos. La hembra es mayor y conlas antenas más finas. Las orugas se alimentan de Salix y Populus.Es escasa en Gipuzkoa.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 6 - 18 mm.Oso kolorazioa aldakorrekoak dira, kolore argi-tik beltzera. Ale batzuek kolore uniformea dute: beste ba-tzuk, aldiz, pronoto marroia eta elitro beltzakdituzte, edo alderantziz.Helduak martxotik uztailera aurki daitezke.Larbak Quercus, Fagus, Salix, Ulmus etaPinus janez elikatzen dira.Arrunta da Gipuzkoan.

Longitud: 6 - 18 mm.La coloración es muy variable y puede ir desdeel color testáceo hasta el negro. Algunos ejem-plares son de color uniforme, mientras queotros tienen el pronoto marrón y élitros negroso viceversa.Los adultos aparecen entre marzo y julio.Las larvas se alimentan de Quercus, Fagus,Salix, Ulmus, Pinus, etc.Es común en Gipuzkoa.

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Phymatodes testaceus(Linnaeus, 1758)

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Pogonocherus hispidus(Linnaeus, 1758)

Luzera: 4 - 6 mm.Pubeszentzia grisaxka duen kolore gorrixkakozeranbizido txikia.Helduak maiatzetik irailera ikus daitezke.Iberiar Penintsulan iparraldean dago soilikhedatua.Larbak hainbat zuhaitzen egurra janez elika-tzen dira: Quercus, Pinus, Alnus, Juglans,Ulmus, Tilia, Malus, Fraxinus, etab.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 4 - 6 mm.Pequeño cerambícido de color rojizo conzonas de pubescencia grisácea.Los adultos aparecen de mayo a septiembre.En la Península ibérica está distribuida solo enla zona norte.Sus larvas se alimentan de madera de muydiversos árboles: Quercus, Pinus, Alnus,Juglans, Ulmus, Tilia, Malus, Fraxinus, etc.Es muy escasa en Gipuzkoa.

Page 13: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 20 HETEROPTERUS - Página 13

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 5 - 10 mm.Beltza da, sabelalde gorrixka eta elitro horiakizan ezik.Helduak maiatzetik abuztura eta egun eguzki-tsuetan ikus daitezke, lore unbeliferoetan etakonposatuetan.Larbak Quercus, Fagus eta Castanea egur osodeskonposatuetan aurkitu izan dira.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 5 - 10 mm.De color negro, excepto el abdomen que esrojizo y los élitros amarillentos.Los adultos aparecen entre mayo y agosto. Endías soleados acuden a las flores de umbelífe-ras y compuestas.Sus larvas se han encontrado en madera muydescompuesta de Quercus, Fagus yCastanea.Es muy escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Pseudovadonia livida(Fabricius, 1777)

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Dinoptera collaris(Linnaeus, 1758)

Luzera: 6 - 10 mm.Beltza da, pronotoa eta sabelaldea salbu,horiek gorriak baititu. Pubeszentzia fin batezestalita dago.Helduak apiriletik abuztura aurki daitezke.Eguzki galdatan unbeliferoetara jotzen dutebikote bila.Larbak hainbat hostogalkorren azal azpian biziohi dira.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 6 - 10 mm.De color negro, excepto el abdomen y el pro-noto que son rojos. Cubierto de una finapubescencia.Los adultos aparecen entre abril y agosto.Vuelan a pleno sol acudiendo a las flores delas umbelíferas para aparearse.Las larvas viven bajo la corteza de diversoscaducifolios.Es muy escasa en Gipuzkoa.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Neurria: 40 - 65 mm. Helduak ilunabarrean eta gauean aurki dai-tezke ur-laster inguruetan, uztailetik abuztu-ra belaunaldi bakar batean. Arrak, emeenaldean, askoz ere arruntagoak dira, azkenhauek handiagoak eta horiagoak direlarik.Espezie honetan oso itxura ezberdinekoaleak aurki daitezke. Beldarrak negutarrak dira eta Dactylus,Bromus eta Carex janez elikatzen dira.Gipuzkoan arrunta da.

LEPIDOPTERALASIOCAMPIDAE

Euthrix potatoria(Linnaeus, 1758)

LEPIDOPTERALYMANTRIIDAE

Orgyia antiqua(Linnaeus, 1758)

Neurria: 23 - 26 mm. Behe aldean bi belaunaldi izaten dituzte,maiatza-ekaina eta abuztua-iraila; mendian,aldiz, bakarra, ekaina-uztaila. Arrek, eguna,baso inguruan ematen dute hegan, hegoga-beak diren eme hegogabeen feromonekerakarrita. Beldarrak polifagoak dira eta Quercus, Salix,Prunus, Crataegus… janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 23 - 26 mm. En las zonas bajas tiene dos generaciones,mayo-junio y agosto-septiembre; y en la mon-taña una sola de junio a julio. Los machosvuelan de día alrededor de los bosques atraí-dos por las feromonas de las hembras, siendoéstas ápteras. Las orugas son polífagas: Quercus, Salix,Prunus, Crataegus…Es escasa en Gipuzkoa.

Tamaño: 40 - 65 mm. Los adultos aparecen en una sola generaciónentre julio y agosto volando al atardecer y porla noche en zonas cerca de cursos de agua.Los machos son muchísimo más frecuentesque las hembras, siendo éstas más grandes yamarillentas. Esta especie tiene gran variabili-dad de formas. Las orugas son invernantes y se alimentan deDactylus, Bromus y Carex. Es común en Gipuzkoa.

Page 14: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 14 HETEROPTERUS - Página 19

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Tamaño: 28 - 38 mm. Los adultos vuelan en una sola generaciónentre junio y julio. Esta especie se diferencia de la S. similis porser totalmente de color blanco aunque se pue-den encontrar varias formas. Macho con ante-nas más pectinadas que la hembra, ademásésta suele presentar un penacho anal amarillopara cubrir los huevos.Las orugas invernan y se alimentan deQuercus, Fagus, Ulmus… Es escasa en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERALYMANTRIIDAE

Euproctis chrysorrhoea(Linnaeus, 1758)

LEPIDOPTERALYMANTRIIDAE

Arctornis l-nigrum(Müller, 1764)

Neurria: 33 - 38 mm. Helduek basoak dituzte gustuko eta bi belau-naldi izaten dituzte, bata maiatzetik uztaileraeta bestea abuztutik irailera.Espezie hau oso erraz bereiz daiteke, aurrekohegoetan L itxurako orban beltz bat baitu.Emeak handiagoak dira eta antenetako pekti-nazioa motzagoa dute. Beldarrak Tilia, Salix, Quercus, Betula, Fagus,etab. janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 33 - 38 mm. Los adultos aparecen volando en zonas bos-cosas en dos generaciones, mayo-julio la pri-mera y agosto-septiembre la segunda. Esta especie se distingue fácilmente por lamancha negra en forma de L de las alas ante-riores. La hembra es mayor y con las antenascon pectinaciones más cortas. La oruga se alimenta de Tilia, Salix, Quercus,Betula, Fagus, etc.Es escasa en Gipuzkoa.

Neurria: 28 - 38 mm. Helduak belaunaldi bakar batean ikus daitezke,ekainetik uztailera. Espezie honek, nahiz eta itxuraz nahiko aldako-rra izan, S. similis-ekin duen desberdintasunakolorea da, txuri-txuria baita. Arrak emeak bainoantena pektinatuagoak ditu. Bestalde, emeakipurdi aldean motots hori bat izaten du, arrau-tzak estaltzeko.Beldarrek hibernatu egiten dute eta Quercus,Fagus, Ulmus… janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 10 - 14 mm.Beltzak dira elitroak izan ezik, arrek horixkakbaitituzte eta emeek, aldiz, gorrixkak. Helduak unbeliferetara jotzen dute.Iberiar Penintsulako iparraldean aurkitu dasoilik.Larbak pinutan eta izeitan bizi ohi dira. Ziklobiologikoak bi urte irauten du.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 10 - 14 mm.De color negro excepto los élitros, que en losmachos son de color amarillento y en las hem-bras rojizo.Los adultos acuden a las umbelíferas.En la Península ibérica está citada solo en lamitad norte.Las larvas viven sobre pinos y abetos. Su ciclobiológico dura dos años.Es muy escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Anastrangalia sanguinolenta(Linnaeus, 1761)

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Pachytodes cerambyciformis(Schrank, 1781)

Luzera: 8 - 12 mm.Helduak udan agertzen dira eta egun eguzki-tsuetan loreetara jotzen dute bikote bila.Beltzak dira, elitroak izan ezik. Horiek pubes-zentzia hori batez estalita daude hiru zati beltzbistan uzten dutelarik.Iberiar Penintsulako iparraldean ikus daiteke.Larbak hildako hainbat zuhaitzen sustraietanaurki daitezke: Betula, Fagus, Quercus, etab.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 8 - 12 mm.De color negro excepto los élitros cubiertos deuna pubescencia amarillenta, dejando al des-cubierto tres zonas negras.Los adultos aparecen en verano y en díassoleados acuden a las flores para aparearse.En la Península ibérica está citada en la mitadnorte.Las larvas viven en raíces muertas de distintosárboles: Betula, Fagus, Quercus, etc.Es escasa en Gipuzkoa.

Page 15: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 18 HETEROPTERUS - Página 15

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 9 - 12 mm.Kolore marroi beixekoa. Buru handia du.Begirik ez du.Kobetan bizi da. Ilunpean bizi denez, denbora-ren poderioz, ikusmena galdu egin du etabegien ordez bi orbain txiki dituzte.Gure lurraldean mendizabali subespezieabizi da.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 9 - 12 mm.De color marrón beige. Cabeza grande. Notiene ojos.Vive en el interior de las cuevas. Al vivir en laoscuridad, a través del tiempo, ha perdido lavisión y solo tiene unas pequeñas cicatricesdonde tenía los ojos.En nuestro territorio vive la subespecie mendi-zabali.Es muy escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACARABIDAE

Troglorites breuiliJeannel, 1919

COLEOPTERACARABIDAE

Laemostenus terricola(Herbst, 1783)

Luzera: 13 - 18 mm.Beltza da, antena eta hanka marroiekin.Elitroak ildo finez estalita ditu.Koba sarreran aurki daiteke edo guanoadagoen tokian, hori bai, beti leku heze etalaiotzetan.Ia Iberiar Penintsula osoan hedatua dago.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 13 - 18 mm.De color negro, con las antenas y las patasmarrones.Élitros con unas estrías muy finas.Vive en las entradas de las cuevas o dentro deellas donde hay güano, siempre en lugareshúmedos y sombríos.Está distribuida por casi toda la Penínsulaibérica.Es escasa en Gipuzkoa.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Neurria: 28 - 40 mm.Basoak dauden inguruetan egin ohi dutehegan, ekainetik irailera, belaunaldi bakarbatean. Aurreko hegoetan duten orbanek bereiztendute E. chrysorrhoea-tik. Emea, arra bainohandixeagoa da, antenetako pektinazio motza-goekin eta ipurdian motots hori bat du errunal-dirako.Beldarrak, Betula, Quercus, Alnus, Prunus…janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 28 - 40 mm. Vuelan de junio a septiembre en una solageneración frecuentando zonas boscosas. Se distingue de la E. chrysorrhoea por lasmanchas de las alas anteriores. La hembra esalgo mayor con las pectinaciones de las ante-nas más cortas y un penacho anal amarillopara la puesta. Las orugas se alimentan de Betula, Quercus,Alnus, Prunus... Es escasa en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERALYMANTRIIDAE

Sphrageidus similis(Fuessly, 1775)

LEPIDOPTERADREPANIDAE

Habrosyne pyritoides(Hufnagel, 1766)

Tamaño: 35 - 40 mm. Belar eta sasi asko dagoen baso eta mendi-hegalak ditu gustuko. Maiatzetik abuztura ikusdaitezke, belaunaldi bakar batean.Adreilu kolorea dute beldarrek, bizkarraldeanmarra ilun bat eta orban zuri bat burualdeaneta bestea ipurdi aldean. Batez ere larra janezelikatzen da. Krisalidak hibernatu egiten du.Gipuzkoan arrunta da.

Tamaño: 35 - 40 mm. Frecuentan bosques y laderas con abundantehierba y matorrales. Vuelan en una sola gene-ración de mayo hasta agosto. Las orugas son de color ladrillo con una líneaoscura en el dorso y una gran mancha blancaa cada lado del extremo. Se alimentan sobretodo de zarzas. La crisálida inverna. Es común en Gipuzkoa.

Page 16: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 16 HETEROPTERUS - Página 17

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOAGIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 10 - 12 mm.Burua eta pronotoa urre-kolorekoak ditu; ildofinez osatutako elitroak, aldiz, berdeak edourdinxkak dira.Helduak udan ugariagoak dira, hala ere, urteguztian zehar aurki daitezke.Leku hezeak dituzte gustuko, ibai ertzak, etab.,non harri azpitan gordetzen diren.Iberiar Penintsulako iparraldean dago hedatua.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 10 - 12 mm.La cabeza y el pronoto dorados. Élitros verdeso azulados, con estrías finas. Patas amarillas.Los adultos son más abundantes en vera-no, pero podemos encontrarlos durantetodo el año.Vive siempre en lugares húmedos, orillasde ríos, etc., escondiéndose debajo de laspiedras.En la Península ibérica está distribuida en lamitad norte.Es escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACARABIDAE

Chlaenius nitidulus(Schrank, 1781)

COLEOPTERACARABIDAE

Agonum muelleri(Herbst, 1784)

Luzera: 6 - 9 mm.Agonum espezieko beste hainbat generotangertatzen den bezala, kolore oso aldakorreko-ak dira, horregatik deskribatu dira hainbestesubespezie, aldaera eta aberrazio.Ohizkoenak, brontze kolorekoak dira, buru etapronoto berdearekin.Ia Iberiar Penintsula osoan hedatua dago,baina iparraldean arruntagoa da.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 6 - 9 mm.Como otras muchas especies del géneroAgonum, es de color muy variable, por lo quese han descrito cantidad de subespecies,variedades y aberraciones.La forma típica es de color bronce, con lacabeza y el pronoto verde.Está distribuida por casi toda la Península ibé-rica, pero es más frecuente en el norte.Es escasa en Gipuzkoa.

Neurria: 35 - 40 mm. Udaberrian ikus daitekeen aurreneko espezie-tako bat da, martxoan eta apirilean agertzen dabelaunaldi bakar batean. Urki basoak eta basomistoak ditu gustukoen.Beldarrak, nagusiki, Betula eta Populus janezelikatzen dira. Krisalidak inbernatu egiten du.Gipuzkoan arrunta da.

Tamaño: 35 - 40 mm. Es una de las primeras especies de primaveraque vuela ya en marzo y abril en una únicageneración. Frecuentan los bosques de abe-dules y bosques mixtos. Las orugas se alimentan principalmente deBetula y Populus. La crisálida inverna.Es común en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERADREPANIDAE

Achlya flavicornis(Linnaeus, 1758)

LEPIDOPTERADREPANIDAE

Tethea ocularis(Linnaeus, 1767)

Neurria: 32 - 38 mm. Helduak, ur-laster inguruan dauden belaze etaleku hezeetan aurkitzen dira.Maiatzetik abuztura bi belaunaldi dituzte.Oso erraz bereiz daiteke, 80 zenbakiaren itxu-ra duten orbanengatik.Beldarrak Populus janez elikatzen dira etakolore txuri zikina dute eta bizkarraldean marragris bat. Krisalidak hibernatu egiten du.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 32 - 38 mm. Encontramos a los adultos en prados y lugareshúmedos cerca de cursos de agua. Vuelan en dos generaciones desde mayohasta agosto. Es fácil de identificar por las manchas enforma de 80. Las orugas son de color blanco sucio con unalínea gris en el dorso y se alimentan sobre todode Populus. La crisálida inverna. Es escasa en Gipuzkoa.

Page 17: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 16 HETEROPTERUS - Página 17

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOAGIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 10 - 12 mm.Burua eta pronotoa urre-kolorekoak ditu; ildofinez osatutako elitroak, aldiz, berdeak edourdinxkak dira.Helduak udan ugariagoak dira, hala ere, urteguztian zehar aurki daitezke.Leku hezeak dituzte gustuko, ibai ertzak, etab.,non harri azpitan gordetzen diren.Iberiar Penintsulako iparraldean dago hedatua.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 10 - 12 mm.La cabeza y el pronoto dorados. Élitros verdeso azulados, con estrías finas. Patas amarillas.Los adultos son más abundantes en vera-no, pero podemos encontrarlos durantetodo el año.Vive siempre en lugares húmedos, orillasde ríos, etc., escondiéndose debajo de laspiedras.En la Península ibérica está distribuida en lamitad norte.Es escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACARABIDAE

Chlaenius nitidulus(Schrank, 1781)

COLEOPTERACARABIDAE

Agonum muelleri(Herbst, 1784)

Luzera: 6 - 9 mm.Agonum espezieko beste hainbat generotangertatzen den bezala, kolore oso aldakorreko-ak dira, horregatik deskribatu dira hainbestesubespezie, aldaera eta aberrazio.Ohizkoenak, brontze kolorekoak dira, buru etapronoto berdearekin.Ia Iberiar Penintsula osoan hedatua dago,baina iparraldean arruntagoa da.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 6 - 9 mm.Como otras muchas especies del géneroAgonum, es de color muy variable, por lo quese han descrito cantidad de subespecies,variedades y aberraciones.La forma típica es de color bronce, con lacabeza y el pronoto verde.Está distribuida por casi toda la Península ibé-rica, pero es más frecuente en el norte.Es escasa en Gipuzkoa.

Neurria: 35 - 40 mm. Udaberrian ikus daitekeen aurreneko espezie-tako bat da, martxoan eta apirilean agertzen dabelaunaldi bakar batean. Urki basoak eta basomistoak ditu gustukoen.Beldarrak, nagusiki, Betula eta Populus janezelikatzen dira. Krisalidak inbernatu egiten du.Gipuzkoan arrunta da.

Tamaño: 35 - 40 mm. Es una de las primeras especies de primaveraque vuela ya en marzo y abril en una únicageneración. Frecuentan los bosques de abe-dules y bosques mixtos. Las orugas se alimentan principalmente deBetula y Populus. La crisálida inverna.Es común en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERADREPANIDAE

Achlya flavicornis(Linnaeus, 1758)

LEPIDOPTERADREPANIDAE

Tethea ocularis(Linnaeus, 1767)

Neurria: 32 - 38 mm. Helduak, ur-laster inguruan dauden belaze etaleku hezeetan aurkitzen dira.Maiatzetik abuztura bi belaunaldi dituzte.Oso erraz bereiz daiteke, 80 zenbakiaren itxu-ra duten orbanengatik.Beldarrak Populus janez elikatzen dira etakolore txuri zikina dute eta bizkarraldean marragris bat. Krisalidak hibernatu egiten du.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 32 - 38 mm. Encontramos a los adultos en prados y lugareshúmedos cerca de cursos de agua. Vuelan en dos generaciones desde mayohasta agosto. Es fácil de identificar por las manchas enforma de 80. Las orugas son de color blanco sucio con unalínea gris en el dorso y se alimentan sobre todode Populus. La crisálida inverna. Es escasa en Gipuzkoa.

Page 18: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 18 HETEROPTERUS - Página 15

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 9 - 12 mm.Kolore marroi beixekoa. Buru handia du.Begirik ez du.Kobetan bizi da. Ilunpean bizi denez, denbora-ren poderioz, ikusmena galdu egin du etabegien ordez bi orbain txiki dituzte.Gure lurraldean mendizabali subespezieabizi da.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 9 - 12 mm.De color marrón beige. Cabeza grande. Notiene ojos.Vive en el interior de las cuevas. Al vivir en laoscuridad, a través del tiempo, ha perdido lavisión y solo tiene unas pequeñas cicatricesdonde tenía los ojos.En nuestro territorio vive la subespecie mendi-zabali.Es muy escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACARABIDAE

Troglorites breuiliJeannel, 1919

COLEOPTERACARABIDAE

Laemostenus terricola(Herbst, 1783)

Luzera: 13 - 18 mm.Beltza da, antena eta hanka marroiekin.Elitroak ildo finez estalita ditu.Koba sarreran aurki daiteke edo guanoadagoen tokian, hori bai, beti leku heze etalaiotzetan.Ia Iberiar Penintsula osoan hedatua dago.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 13 - 18 mm.De color negro, con las antenas y las patasmarrones.Élitros con unas estrías muy finas.Vive en las entradas de las cuevas o dentro deellas donde hay güano, siempre en lugareshúmedos y sombríos.Está distribuida por casi toda la Penínsulaibérica.Es escasa en Gipuzkoa.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Neurria: 28 - 40 mm.Basoak dauden inguruetan egin ohi dutehegan, ekainetik irailera, belaunaldi bakarbatean. Aurreko hegoetan duten orbanek bereiztendute E. chrysorrhoea-tik. Emea, arra bainohandixeagoa da, antenetako pektinazio motza-goekin eta ipurdian motots hori bat du errunal-dirako.Beldarrak, Betula, Quercus, Alnus, Prunus…janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 28 - 40 mm. Vuelan de junio a septiembre en una solageneración frecuentando zonas boscosas. Se distingue de la E. chrysorrhoea por lasmanchas de las alas anteriores. La hembra esalgo mayor con las pectinaciones de las ante-nas más cortas y un penacho anal amarillopara la puesta. Las orugas se alimentan de Betula, Quercus,Alnus, Prunus... Es escasa en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERALYMANTRIIDAE

Sphrageidus similis(Fuessly, 1775)

LEPIDOPTERADREPANIDAE

Habrosyne pyritoides(Hufnagel, 1766)

Tamaño: 35 - 40 mm. Belar eta sasi asko dagoen baso eta mendi-hegalak ditu gustuko. Maiatzetik abuztura ikusdaitezke, belaunaldi bakar batean.Adreilu kolorea dute beldarrek, bizkarraldeanmarra ilun bat eta orban zuri bat burualdeaneta bestea ipurdi aldean. Batez ere larra janezelikatzen da. Krisalidak hibernatu egiten du.Gipuzkoan arrunta da.

Tamaño: 35 - 40 mm. Frecuentan bosques y laderas con abundantehierba y matorrales. Vuelan en una sola gene-ración de mayo hasta agosto. Las orugas son de color ladrillo con una líneaoscura en el dorso y una gran mancha blancaa cada lado del extremo. Se alimentan sobretodo de zarzas. La crisálida inverna. Es común en Gipuzkoa.

Page 19: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 14 HETEROPTERUS - Página 19

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Tamaño: 28 - 38 mm. Los adultos vuelan en una sola generaciónentre junio y julio. Esta especie se diferencia de la S. similis porser totalmente de color blanco aunque se pue-den encontrar varias formas. Macho con ante-nas más pectinadas que la hembra, ademásésta suele presentar un penacho anal amarillopara cubrir los huevos.Las orugas invernan y se alimentan deQuercus, Fagus, Ulmus… Es escasa en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERALYMANTRIIDAE

Euproctis chrysorrhoea(Linnaeus, 1758)

LEPIDOPTERALYMANTRIIDAE

Arctornis l-nigrum(Müller, 1764)

Neurria: 33 - 38 mm. Helduek basoak dituzte gustuko eta bi belau-naldi izaten dituzte, bata maiatzetik uztaileraeta bestea abuztutik irailera.Espezie hau oso erraz bereiz daiteke, aurrekohegoetan L itxurako orban beltz bat baitu.Emeak handiagoak dira eta antenetako pekti-nazioa motzagoa dute. Beldarrak Tilia, Salix, Quercus, Betula, Fagus,etab. janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 33 - 38 mm. Los adultos aparecen volando en zonas bos-cosas en dos generaciones, mayo-julio la pri-mera y agosto-septiembre la segunda. Esta especie se distingue fácilmente por lamancha negra en forma de L de las alas ante-riores. La hembra es mayor y con las antenascon pectinaciones más cortas. La oruga se alimenta de Tilia, Salix, Quercus,Betula, Fagus, etc.Es escasa en Gipuzkoa.

Neurria: 28 - 38 mm. Helduak belaunaldi bakar batean ikus daitezke,ekainetik uztailera. Espezie honek, nahiz eta itxuraz nahiko aldako-rra izan, S. similis-ekin duen desberdintasunakolorea da, txuri-txuria baita. Arrak emeak bainoantena pektinatuagoak ditu. Bestalde, emeakipurdi aldean motots hori bat izaten du, arrau-tzak estaltzeko.Beldarrek hibernatu egiten dute eta Quercus,Fagus, Ulmus… janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 10 - 14 mm.Beltzak dira elitroak izan ezik, arrek horixkakbaitituzte eta emeek, aldiz, gorrixkak. Helduak unbeliferetara jotzen dute.Iberiar Penintsulako iparraldean aurkitu dasoilik.Larbak pinutan eta izeitan bizi ohi dira. Ziklobiologikoak bi urte irauten du.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 10 - 14 mm.De color negro excepto los élitros, que en losmachos son de color amarillento y en las hem-bras rojizo.Los adultos acuden a las umbelíferas.En la Península ibérica está citada solo en lamitad norte.Las larvas viven sobre pinos y abetos. Su ciclobiológico dura dos años.Es muy escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Anastrangalia sanguinolenta(Linnaeus, 1761)

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Pachytodes cerambyciformis(Schrank, 1781)

Luzera: 8 - 12 mm.Helduak udan agertzen dira eta egun eguzki-tsuetan loreetara jotzen dute bikote bila.Beltzak dira, elitroak izan ezik. Horiek pubes-zentzia hori batez estalita daude hiru zati beltzbistan uzten dutelarik.Iberiar Penintsulako iparraldean ikus daiteke.Larbak hildako hainbat zuhaitzen sustraietanaurki daitezke: Betula, Fagus, Quercus, etab.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 8 - 12 mm.De color negro excepto los élitros cubiertos deuna pubescencia amarillenta, dejando al des-cubierto tres zonas negras.Los adultos aparecen en verano y en díassoleados acuden a las flores para aparearse.En la Península ibérica está citada en la mitadnorte.Las larvas viven en raíces muertas de distintosárboles: Betula, Fagus, Quercus, etc.Es escasa en Gipuzkoa.

Page 20: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 20 HETEROPTERUS - Página 13

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 5 - 10 mm.Beltza da, sabelalde gorrixka eta elitro horiakizan ezik.Helduak maiatzetik abuztura eta egun eguzki-tsuetan ikus daitezke, lore unbeliferoetan etakonposatuetan.Larbak Quercus, Fagus eta Castanea egur osodeskonposatuetan aurkitu izan dira.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 5 - 10 mm.De color negro, excepto el abdomen que esrojizo y los élitros amarillentos.Los adultos aparecen entre mayo y agosto. Endías soleados acuden a las flores de umbelífe-ras y compuestas.Sus larvas se han encontrado en madera muydescompuesta de Quercus, Fagus yCastanea.Es muy escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Pseudovadonia livida(Fabricius, 1777)

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Dinoptera collaris(Linnaeus, 1758)

Luzera: 6 - 10 mm.Beltza da, pronotoa eta sabelaldea salbu,horiek gorriak baititu. Pubeszentzia fin batezestalita dago.Helduak apiriletik abuztura aurki daitezke.Eguzki galdatan unbeliferoetara jotzen dutebikote bila.Larbak hainbat hostogalkorren azal azpian biziohi dira.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 6 - 10 mm.De color negro, excepto el abdomen y el pro-noto que son rojos. Cubierto de una finapubescencia.Los adultos aparecen entre abril y agosto.Vuelan a pleno sol acudiendo a las flores delas umbelíferas para aparearse.Las larvas viven bajo la corteza de diversoscaducifolios.Es muy escasa en Gipuzkoa.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Neurria: 40 - 65 mm. Helduak ilunabarrean eta gauean aurki dai-tezke ur-laster inguruetan, uztailetik abuztu-ra belaunaldi bakar batean. Arrak, emeenaldean, askoz ere arruntagoak dira, azkenhauek handiagoak eta horiagoak direlarik.Espezie honetan oso itxura ezberdinekoaleak aurki daitezke. Beldarrak negutarrak dira eta Dactylus,Bromus eta Carex janez elikatzen dira.Gipuzkoan arrunta da.

LEPIDOPTERALASIOCAMPIDAE

Euthrix potatoria(Linnaeus, 1758)

LEPIDOPTERALYMANTRIIDAE

Orgyia antiqua(Linnaeus, 1758)

Neurria: 23 - 26 mm. Behe aldean bi belaunaldi izaten dituzte,maiatza-ekaina eta abuztua-iraila; mendian,aldiz, bakarra, ekaina-uztaila. Arrek, eguna,baso inguruan ematen dute hegan, hegoga-beak diren eme hegogabeen feromonekerakarrita. Beldarrak polifagoak dira eta Quercus, Salix,Prunus, Crataegus… janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 23 - 26 mm. En las zonas bajas tiene dos generaciones,mayo-junio y agosto-septiembre; y en la mon-taña una sola de junio a julio. Los machosvuelan de día alrededor de los bosques atraí-dos por las feromonas de las hembras, siendoéstas ápteras. Las orugas son polífagas: Quercus, Salix,Prunus, Crataegus…Es escasa en Gipuzkoa.

Tamaño: 40 - 65 mm. Los adultos aparecen en una sola generaciónentre julio y agosto volando al atardecer y porla noche en zonas cerca de cursos de agua.Los machos son muchísimo más frecuentesque las hembras, siendo éstas más grandes yamarillentas. Esta especie tiene gran variabili-dad de formas. Las orugas son invernantes y se alimentan deDactylus, Bromus y Carex. Es común en Gipuzkoa.

Page 21: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 12 HETEROPTERUS - Página 21

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Neuria: 27 - 45 mm. Bi belaunaldi ditu, lehenengoa apiriletik ekai-nera eta bigarrena abuztuan.Baso eta leku hezeetara jotzen dute maiz.Mendian belaunaldi bakar bat eman daiteke,ekainetik uztailera. Aurreko espeziearen antze-koa da, baina oro har argixeagoa eta aurrekohegoetako erdiko orbanean alde txiki batzukdituelarik. Beldarrak Populus, Salix eta Betula-ren hosto-ak janez elikatzen dira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 27 - 45 mm. Vuela en dos generaciones, la primera abril-junio y la segunda en agosto. Frecuentan bos-ques y zonas húmedas. En la montaña puedehaber una sola generación entre junio y julio.Parecida a la especie anterior pero en generalmás pálida y con pequeñas diferencias en lamancha central del ala anterior. Las orugas se alimentan de hojas de Populus,Salix y Betula.Es escasa en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERANOTODONTIDAEFurcula bifida

(Brahm, 1787)

LEPIDOPTERANOTODONTIDAE Clostera pigra(Hufnagel, 1766)

Neurria: 20 - 28 mm.Imagoek bi belaunaldi izaten dituzte, bata api-riletik ekainera eta, bestea, abuztutik irailera.Mendian belaunaldi bat izaten dute soilik, ekai-netik abuztura. Leku hezeak dituzte gustuko.Emea handiagoa da eta antena finagoak ditu. Beldarrak Salix eta Populus janez elikatzendira.Gipuzkoan urria da.

Tamaño: 20 - 28 mm. Los imagos vuelan en dos generaciones, laprimera de abril a junio y la segunda en agos-to-septiembre. En la montaña tan sólo existeuna generación de junio a agosto. Frecuentanlugares húmedos. La hembra es mayor y conlas antenas más finas. Las orugas se alimentan de Salix y Populus.Es escasa en Gipuzkoa.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 6 - 18 mm.Oso kolorazioa aldakorrekoak dira, kolore argi-tik beltzera. Ale batzuek kolore uniformea dute: beste ba-tzuk, aldiz, pronoto marroia eta elitro beltzakdituzte, edo alderantziz.Helduak martxotik uztailera aurki daitezke.Larbak Quercus, Fagus, Salix, Ulmus etaPinus janez elikatzen dira.Arrunta da Gipuzkoan.

Longitud: 6 - 18 mm.La coloración es muy variable y puede ir desdeel color testáceo hasta el negro. Algunos ejem-plares son de color uniforme, mientras queotros tienen el pronoto marrón y élitros negroso viceversa.Los adultos aparecen entre marzo y julio.Las larvas se alimentan de Quercus, Fagus,Salix, Ulmus, Pinus, etc.Es común en Gipuzkoa.

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Phymatodes testaceus(Linnaeus, 1758)

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Pogonocherus hispidus(Linnaeus, 1758)

Luzera: 4 - 6 mm.Pubeszentzia grisaxka duen kolore gorrixkakozeranbizido txikia.Helduak maiatzetik irailera ikus daitezke.Iberiar Penintsulan iparraldean dago soilikhedatua.Larbak hainbat zuhaitzen egurra janez elika-tzen dira: Quercus, Pinus, Alnus, Juglans,Ulmus, Tilia, Malus, Fraxinus, etab.Oso urria da Gipuzkoan.

Longitud: 4 - 6 mm.Pequeño cerambícido de color rojizo conzonas de pubescencia grisácea.Los adultos aparecen de mayo a septiembre.En la Península ibérica está distribuida solo enla zona norte.Sus larvas se alimentan de madera de muydiversos árboles: Quercus, Pinus, Alnus,Juglans, Ulmus, Tilia, Malus, Fraxinus, etc.Es muy escasa en Gipuzkoa.

Page 22: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 22 HETEROPTERUS - Página 11

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Luzera: 12 - 20 mm.Beltza da eta pubeszentzia fin batez estalitadago.Helduak maiatzetik abuztura aurki daitezke.Loreetara nekez jotzen dute. Iberiar Penintsularen ipar erdian dagohedatua.Larbak Fagus, Fraxinus, Castanea, etab. janezelikatzen dira.Urria da Gipuzkoan.

Longitud: 12 - 20 mm.Es de color negro y está cubierto de una finapubescencia.Los adultos aparecen en los meses de mayo aagosto. Raramente acuden a las flores.En la Península ibérica está distribuida en lamitad norte.Las larvas se alimentan de madera de Fagus,Fraxinus, Castanea, etc.Es escasa en Gipuzkoa.

COLEOPTERACERAMBYCIDAE

Melanoleptura scutellata(Fabricius, 1781)

COLEOPTERAOEDEMERIDAE

Ischnomera caerulea(Linnaeus, 1758)

Luzera: 6 - 9 mm.Pubeszentzia motza duen intsektu urdinxkaedo berdexka.Baso hostogalkorretan bizi ohi da eta eguneguzkitsuetan Crataegus-en loreetara jo-tzen du. Europa osoan hedatua dago. IberiarPenintsulan, iparraldean aurkitu daiteke soilik.Larbak egur deskonposatuz elikatzen dira.Gipuzkoan oso urria da.

Longitud: 6 - 9 mm.Coloración general azulada o verdosa unifor-me con pubescencia corta.Vive en bosques de caducifolios. En días sole-ados suele acudir a las flores de Crataegus.Está distribuida por toda Europa. En laPenínsula ibérica aparece solo en el norte.Las larvas se alimentan de madera en des-composición.Es muy escasa en Gipuzkoa.

GIPUZKOAKO INTSEKTUAK - INSECTOS DE GIPUZKOA

Neurria: 35 - 45 mm.Helduek bi belaunaldi izaten dituzte; lehenen-goa, maiatzetik ekainera eta, bestea, abuztutikirailera. Basoak ditu gustuko, baita haien ingu-ruan dauden belardiak ere. Arrek antena pekti-natuak dituzte; emeak, aldiz, handiagoak diraeta antena filiformeekin. Beldarrak Betula, Salix, Alnus, Populus...janez elikatzen dira.Gipuzkoan arrunta da.

Tamaño: 35 - 45 mm.Los adultos vuelan en dos generaciones, laprimera entre mayo-junio y la segunda entreagosto-septiembre. Gustan de zonas bosco-sas y prados cercanos a ellas. Machos conantenas pectinadas y hembras mayores y conantenas filiformes. Las orugas se alimentan de Betula, Salix,Alnus, Populus... Es común en Gipuzkoa.

LEPIDOPTERANOTODONTIDAE

Notodonta dromedarius(Linnaeus, 1758)

LEPIDOPTERANOTODONTIDAE

Furcula furcula(Clerk, 1759)

Neurria: 25 - 40 mm.Helduek, oro har, belaunaldi bakar bat izatendute maiatzetik uztailera. F. bifida-ren antzekoespeziea da, aldea aurreko hegoetako orbai-netan dituzten marrazkian datza. Basoan etasastraketan ikusten da maiz. Emeak antenafinagoak ditu. Beldarrak Populus, Salix eta Betula janez eli-katzen dira.Gipuzkoan arrunta da.

Tamaño: 25 - 40 mm.Los adultos vuelan normalmente en una solageneración de mayo a julio. Especie parecidaa F. bifida pero la mancha central de las alasanteriores tiene pequeñas diferencias en laforma del dibujo. Frecuentan bosques y mato-rrales. La hembra tiene las antenas más finas.Las orugas se alimentan de Populus, Salix yBetula. Es común en Gipuzkoa.

Page 23: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

Australiako Museoko web orria dahau. Oso ongi egituratutako orrialdea da, bestehainbat gauzen artean, intsektuei buruzkoinformazio asko ematen duena (ikus “Insectfact sheets” atala), metamorfosia, “on line”identifikatzeko gidak, auzitegiko entomologia,inurritegi bat egiteko azalpenak, sozietate etaelkarte entomologikoak (helbideetako bat,“International Heteropterists Society” da, harri-garria ezta?), etab. Bertan lan egiten dutenentomologoen helbidea eta telefonoa ere aurkiditzakegu. Beraz, badakizue, ingelesa lantze-ra, entomologo jaun-andreak!

Esta es la página web del MuseoAustraliano. Una web muy bien estructurada ycon mucha información sobre los insectos (verel apartado “Insect fact sheets”), metamorfosis,guías de identificación “on line”, entomologíaforense, indicaciones para construir un nido dehormigas, sociedades y clubes entomológicos(donde, por cierto, se cita a la “InternationalHeteropterists’ Society”… ¡curiosa coinciden-cia! ¿no?), entre otras muchas cosas. Es tancompleta que incluso podemos encontrar losteléfonos y direcciones de los entomólogosque allí trabajan. ¡Así que ya sabéis, señoresentomólogos, a practicar el inglés!

HETEROPTERUS - Página 10 HETEROPTERUS - Página 23

INTERNET:ORRI INTERESGARRIAK / PÁGINAS DE INTERÉSMónica Menéndez Muñiz

http://www.australianmuseum.net.au/insects/index.cfm

Poloniako Unibertsitateko zientziala-ri batzuk diotenez, inurriak konturatzen omendira noiz datorkien heriotza ordua eta horrekausartagoak bihurtzen omen ditu. Ikertzailetalde batek, Moron jauna, buru zutela, inurriakgordetzen diren inurritegiko kameran beharbaino CO2 (karbono-dioxidoa) gehiago jarrizuten. Horrek, odoleko azidotasuna gehitu egi-ten duenez, inurrien bizitza moztu egiten da.Hori egin ondoren, konturatu ziren inurri langi-leak baldintza normaletan baino askoz ereurrutiago joaten zirela janari bila.

Investigadores de una Universidadde Polonia han descubierto que las hormigassaben cuándo se acerca el momento de sumuerte, y esto hace que se vuelvan más atre-vidas con el tiempo. Para ello el grupo deinvestigadores, encabezado por el Dr. Moron,aumentó la concentración de CO2 (dióxido decarbono) dentro de la cámara donde alojabanel nido de hormigas. Esto hace que aumente laacidez en la sangre y acorta el período de vidade las hormigas. Con esto las hormigas traba-jadoras comenzaban a buscar alimento máslejos de lo que lo habrían hecho en circunstan-cias naturales.

INTERNET:ORRI INTERESGARRIAK / PÁGINAS DE INTERÉSMónica Menéndez Muñiz

http://espaciociencia.com/las-hormigas-pueden-saber-cuando-van-a-morir/

Page 24: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

e x p o s i c i ó nANIMALATAS,con el títulooriginal de“abc des Bes-tioles”, mani-festación per-sonal de suc o m p r o m i s ocon el medioambiente queestá atravesan-do fronteras.La Asociaciónde latas de be-bidas que tieneentre sus finesapoyar a pro-yectos que fo-

menten la cultura del reciclado, haencontrado en el planteamiento de AlainBurban que convierte latas de bebidasusadas en arte, una de las expresionesmás interesantes de esta cultura.Tras el éxito obtenido por la muestraen el Museo de Ciencias Naturales deMadrid, pudimos visitar la exposiciónen el centro Emaus de Donostia enfebrero de 2008.

erabiliz adie-razten du bereahalmen sor-tzailea. Ho-rrela hasi zenANIMALATASerakusketarenhistoria; “abcdes Bestioles”izan zueni z e n b u r uaurrenekoak.Ingurugiroare-kiko duen kon-p rom isoa renadierazpenazmugak zehar-katu zituen. Birziklapena-ren kultura sustatzen duten proiektuakbultzatzea helburu duen Edari LatenElkarteak, Alain Burbanen, kulturahonen adierazle interesgarri bat topa-tu du.Madrileko Natur Zientzien Museoanizan zuen arrakasta ikusita, guk,2008ko otsailean, Donostiako Emausgunean antolatu zuten erakusketaraegin genuen bisita.

HETEROPTERUS - Página 24 HETEROPTERUS - Página 9

Intsektuak musikanLos insectos en la música (4)

Faustino Uranga

Strawbs Dragonfly1970 A&M

Legendario grupo británico de rock progresivo.Este segundo Lp se reeditó en 2001 en formatocd con algún tema extra más. Coincide con laentrada en el grupo del teclista Rick Wakeman.

Saosin Saosin2006 Capitol USA

Saosin Come Close2008 Capitol USA

Kaliforniako Newport Beachen jatorria duen PostHardcore bandaren lehenengo eta bigarren diskoa.2003. urtean sortu zen eta Open Hand taldeko kideohiak dira. Web orrialdean honako koleoptero hau ikusdaiteke hegan: http://www.saosin.com/news.aspx

Primer y segundo disco de esta banda de PostHardcore originaria de Newport Beach, California. Sefundó en el año 2003 y son los antiguos miembros dela banda Open Hand. Página web con este coleópte-ro volando: http://www.saosin.com/news.aspx

Rock progresiboa egiten duen talde britainiar ospe-tsua. Bigarren Lp hau 2001ean berrargitaratu zutenabestiren bat gehiago sartuta. Rick Wakeman teklistasartu zenean argitaratu zen hau.

Erakusketan jarritako animalien artean, lata berdez egindako,matxinsalto sinpatiko honek eman zigun atentzioa.Entre los animales que se exponían, nos llamó la atención estesimpático saltamontes realizado con latas de color verde.

Page 25: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

Alain Burban 1960ko apirilaren 28anjaio zen, Frantziako Vannesen. 1978.urtean, Pariseko Boulle eskolan hasizen, non diseinu eta arkitektura ikaske-tak egin zituen. 1984an, Rennen, ArteEderrak ikasi zituen. 2001. urtean“Ateliers Art Terre” antolatu zuen.Bertan sortzen ditu bere lanak, meta-lezko ontziek ematen dituzten aukeradekoratiboak kontuan hartuta.Ingurugiroaz arduratuta dagoen artistahonek, berak husten dituen edari latak

Alain Burban nace el 28 de abril de1960 en Vannes (Francia). En 1978ingresa en el colegio Boulle de Parísdonde estudia Diseño y Arquitectura.En 1984 estudia Bellas Artes enRenne. Será en el año 2001 cuandoforma los “Ateliers Art Terre”, tallerdonde crea obras inspirado por lasposibilidades decorativas de los enva-ses metálicos.

Comprometido con el medio ambiente,el genial artista descubre un punto devista creativo al reciclaje que él mismohace de las latas de bebidas que con-sume. Así comienza la historia de la

HETEROPTERUS - Página 8 HETEROPTERUS - Página 25

Ammer & Console Bugs & Beats & Beasts1999

Grupo español de rock neo progresivo que sólo editódos discos siendo éste el segundo. El primero fuéManifesto. Consta de tres largos temas cantados encastellano, inglés y francés respectivamente.

Andreas Ammer soinujole abangoardista bat da etaConsole Dja. Ammerek hainbat zomorroren estalketagrabatu zuen. Soinu horiek sanpleatuta soinu erritmi-ko bat lortu zuen.

Andreas Ammer es un músico de vanguardia yConsole es un DJ. Ammer grabó una serie deinsectos en su apareamiento y sampleó esossonidos consiguiendo un sonido rítmico.

Michael Gurley gitarra-jotzaileak eta Phil Leavitt bate-riak sortutako musika taldea, Kaliforniako hegoaldekoDada taldea osatzen zutenen bi herenak. Melodiaederrak dituen pop britainiarra.

Grupo formado por el guitarrista Michael Gurleyy el batería Phil Leavitt, dos tercios de la bandadel sur de California: Dada. Pop británico conhermosas melodías.

Precioso tercer álbum de este grupo francés formadopor Eric Mouquet y Michel Sanchez quemezcla cantos de las tribus de Madagascar consonidos electrónicos de vanguardia.

Butterfly Jones Napalm Springs2001 Vanguard Records

Rivendel La Telaraña1996 Musea

Bi disko soilik argitaratu zituen Rock neo progresiboajotzen duen talde espainiarraren azken diskoa. Hiru abesti luze ditu, gaztelaniaz, ingelesez eta fran-tsesez abestutakoak, hurrenez hurren.

Deep Forest III Comparsa1998 Sony

Eric Mouquet eta Michel Sanchezek osatutako taldefrantsesaren hirugarren album ederra. Bertan,Madagascargo tribuen abestiak abangoardiako soinuelektronikoekin nahasten dituzte.

A N I M A L A T A SArantza Oyarbide

Page 26: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

Joan denurrian,

HernanikoB i t e r iK u l t u rE t x e a n ,gure lagunA n t o n i oVa lenc i akeskainitakodiapos it i -ba-emanal-di bat izanzen.Herriko Argazkilaritza Elkarteasortzeko ekintzen artean antolatuzen emanaldi hori.Bertaratutakoak txundituta geratuziren ehunka intsektu irudi pantaila

handian ikusi zituztenean, zeinbaino zein politagoak, ekitaldiamotza iruditu zitzaigularik.Arrakasta itzela! Zorionak!

El pasado mes de octubre tuvimosocasión de asistir, en la Casa de

Cultura Biteri de Hernani, a unaproyección de diapositivas de nues-tro buen amigo Antonio Valencia.Se organizó dentro del programa deactividades para la fundación de laSociedad Fotográfica de dicha villa.Ante la atónita mirada de la concu-

rrida asistencia, cientos de imáge-nes de insectos pasaban por la granpantalla, una detrás de otra, a cualmás bonita, lo que hizo que se noshiciera corta la proyección. ¡Unéxito! ¡Felicidades!

HETEROPTERUS - Página 26 HETEROPTERUS - Página 7

Suzy Callahan Freedom Party for Insects2007 Scared Guy Music

El alemán Peter Kater al piano y el tibetanoNawang Khechog a la flauta hacen las delicias de losfans de la New Age. Precioso disco que recomiendo alque le guste la buena música.

90. hamarkadan talde bateko gitarrista izan zen SuzyCallahan agertzen da lan honetan, bere senar, kideeta ekoizle den Scott Tyburskin laguntzarekin. Poperagina duen folk musika.

Suzy Callahan, ex guitarrista de un grupo de los90, se acompaña de su marido, socio y productorScott Tyburski. Folk con influencias poperas.

1991. urtean sortutako talde frantses honen lehen diskoa.Karim Meraten ahots malenkoniatsuaz lagunduta, estilodesberdinak erabiltzen dituzte, dark etereotik hasi etaerdi aroko estetikara. Ohizko zigilua Prikosnovénie da.

Primer disco de este grupo francés formado en 1991cuyo estilo va desde el dark etéreo hasta las estéticasmedievales aliñado con la voz melancólica de KarimMerat. El sello habitual es Prikosnovénie.

Banda formada por cuatro asesinos en serie quese escaparon de una prisión de Siberia de máximaseguridad para delincuentes dementes. Nadan en unestilo que llaman surf (playero).

XVIIº Vie La Prana1996 Prikosnovénie

Peter Kater & Nawang Khechog The Danceof Innocents - 1998 Intersound Records

Peter Kater alemaniarrak, pianoa joz, eta NawangKhechog tibetarrak, flauta, New Agea gustuko dutenengozamena sortzen dute. Musika ona atsegin duteneigomendatzen diedan disko ederra.

The Route 66 Killers Revenge of the Flies2007 Gravewax

Burutik eginda dauden Siberiako segurtasun handikogaizkile-espetxe batetik alde egindako lau hiltzailezosatutako taldea. Hondartza-surfa deritzon estiloa era-biltzen dute.

Antonio Valenciaren emanaldi berriaNueva proyección de Antonio Valencia

Arantza Oyarbide

Page 27: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

Kolpea latza izan da!Lanean ari gara. Hala ere, denboradezente eramango digu lokala berrirolehengoan uzteak. Dena den, saiatuko gara arazo honekElkartearen lanean ahal duen eraginiktxikiena izan dezan, baita kideei emanbeharreko arretan, argitalpenetan...Elkarteak, aurten 10 urte betetzen ditu(1999-2009), baina ospakizunak atzera-tu egin beharko ditugu.

¡El golpe ha sido duro!Estamos en ello, pero tardaremos bas-tante tiempo en poder disponer dellocal en condiciones.A pesar de todo, intentaremos queafecte lo menos posible al funciona-miento de la Asociación: atención a lossocios, publicaciones...Este año la Asociación cumple 10 años(1999-2009), mas habrá que retrasarlas celebraciones.

HETEROPTERUS - Página 6 HETEROPTERUS - Página 27

Electric Boys Groovus Maximus1992 Atco

Formación local de Nueva York compuesta por elguitarrista Erik Thiegs y la cantante Rebecca. Sededican a tocar en cafeterías y pequeños localeslo que podemos denominar como folk urbano.

1988an Suedian sortutako funk metal banda.Hastapenean, Conny Bloom-ek eta Andy Christellekosatutako bikotea. Bigarren album hau LondresekoAbbey Road musika-estudioan grabatu zen.

Banda de funk metal fundada en Suecia en 1988.Originariamente era un duo formado por Conny Bloomy Andy Christell. Este segundo álbum se grabó en losestudios Abbey Road de Londres.

Musika irlandar tradizionala egiten duten emakumez-koen laukotea. “Erlastar” izena hartu zuten kontzertubatera joateko eta gero izen horrekin gelditu ziren. Az-pimarratzekoa da egiten dituzten konponketen kalitatea.

Cuarteto femenino de música tradicional irlandesa. Sepusieron el nombre de “abejorros” para ir a un con-cierto y así quedaron como grupo. Es dedestacar la calidad de sus arreglos.

Bajo este nombre se esconde Christopher Hollandque se acompaña entre otros de su hermano gemeloy de Lisa Covington. Pop contemporáneo con reminis-cencias de los 60 y 70.

Bumblebees Bumblebees1997 Hummingbird Records

Erik Thiegs Man Eating Bugs1998

Erik Thiegsek gitarra-jotzaileak eta Rebecca abesla-riak New Yorken osatutako talde lokala. Folk urbanoaderitzoguna jotzen dute lokal txiki eta kafetegietan.

Cosmic Harmony_Butterfly Effect2005 Flutterby

Izen honen atzean Christopher Hollan dago, besteakbeste, bere anai bikiaz eta Lisa Covingtonez lagundua.60. eta 70. hamarkadetako kutsua duen popa.

Page 28: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

2008ko abenduaren 14a, GipuzkoakoEntomologia Elkartearen historian dataseinalatua izango da.Oiartzungo gure egoitzan ezustean sor-tutako sute batek, han genituen iagauza guztien galera ekarri digu.Balio handiko hainbat tresna; besteakbeste, mikroskopioa, lupa binokularra,hauen akzesorioak, materiala, etab.konpontzerik ez dagoela gelditu dira.Beste batzuk sugar tartean desagertudira.Betirako galdu ditugu, baita ere, urteenpoderioz lortutako beste hainbat gauza.Dirutan besteek adinako balioa ez dute-nak, baina ilusio handiz eta lan asko eginondoren lortutakoak.

El 14 de diciembre de 2008 quedarámarcado para la historia de laAsociación Gipuzkoana de Entomología.Un incendio fortuito en nuestra sede deOiartzun, nos ha hecho perder granparte de su contenido.Cosas de gran valor material como elmicroscopio, la lupa binocular, acceso-rios, diverso material, etc., han resultadotan afectadas que no tienen reparación.Otras han desaparecido fundidas bajo lasllamas.Cosas de menor valor material, pero degran valor sentimental, que hemos idoaportando durante todos estos años,con toda nuestra ilusión y esfuerzo,perdidas para siempre.

HETEROPTERUS - Página 28 HETEROPTERUS - Página 5

HEMEROTEKA

PUBLICO 10/10/2007

Noticias de Gipuzkoa 04/04/2008

S u t e a / I n c e n d i oArantza Oyarbide e Imanol Zabalegui

Page 29: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 4 HETEROPTERUS - Página 29

EDITORIALA - EDITORIAL

Seihileko bakoitzean Editoriala hone-tan ilusioz betetako lerroak, lerrobaikorrak, positiboak… idazten

saiatzen gara. Oraingoan hori ezinezkoada.Etorkizunari aurre egitea dezente kostakozaigu. Baina aurrera egin beharra dago,ze erremedio!.2008ko abenduaren 14an, gure egoitzanizandako suteak, Elkartearen historia sei-nalatuko du. Momentu gogor hauetan zuen laguntzaeta solidaritatea beharrezkoak ditugu;Zuzendaritza Batzordeko kideena, bazki-deena, Oiartzungo Udalarena…Mila esker zuen laguntzagatik.

En este Editorial intentamos escribircada seis meses unas líneas llenasde ilusión, positivas, optimistas... En

esta ocasión no podemos hacerlo. Nos va a costar afrontar el futuro inme-diato. Pero no hay más remedio queseguir adelante.El incendio de nuestra sede, el 14 dediciembre de 2008, marcará la historia dela Asociación.En estos difíciles momentos es cuandonecesitamos la solidaridad y ayuda detodos; de los componentes de la JuntaDirectiva, de los socios, del Ayuntamientode Oiartzun...Gracias a todos los que nos estáis apo-yando.

Orri hau ez baduzu moztu nahi, fotokopia batean edo paper batean bidali ditzakezu zure datuak.Si no quieres cortar esta hoja, puedes fotocopiarla o simplemente mandarnos tus datos escritos en una hoja.

Bazkide egiteko datuak / Datos para hacerse socioIzen Abizenak / Nombre y Apellidos.............................................................................................................................................................................................................................................Helbidea / Dirección..................................................................................................................Herria / Localidad....................................................KP / CP...................................................

Bazkide / Socio: 25 euro urteko / anuales (2009)Bazkide gaztea / Socio juvenil: 20 euro urteko / anuales (2009)(Para el extranjero 5 euros más / Atzerrirako 5 euro gehiago)

“HETEROPTERUS”Gipuzkoako Entomologia Elkartea -

Asociación Gipuzkoana de EntomologíaEgoitza soziala / Sede social: OIARTZUN (Gipuzkoa)J Gutunak / Correspondencia: Apdo. 193 P.K.20120 HERNANI (Gipuzkoa)

( 943 331 300: [email protected]

HEMEROTEKA

Noticias de Gipuzkoa 19/03/2008EL DIARIO VASCO 26/09/2008

PRONTO 01/12/2007

Page 30: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

HETEROPTERUS - Página 30 HETEROPTERUS - Página 3

AURKIBIDEA – INDICEOrr. / Pág.

Editoriala / Editorial ............................................................. 4Sutea / Incendio .................................................................. 5-6Arantza Oyarbide, Imanol ZabaleguiAntonio Valenciaren emanaldi berria/Nueva proyección de Antonio Valencia ........................... 7Arantza OyarbideAnimalatas ............................................................................. 8-9Arantza OyarbideInternet: Orri interesgarriak /Páginas de interés ................................................................. 10Mónica Menéndez MuñizGipuzkoako intsektuak / Insectos de Gipuzkoa ... 11-22Internet: Orri interesgarriak /Páginas de interés ................................................................. 23Mónica Menéndez MuñizIntsektuak musikan /Los Insectos en la música (4) ...................................... 24-27Faustino UrangaHemeroteka ....................................................................... 28-29Intsektuekin jolasean /Jugando con los insectos .................................................... 30Faustino Uranga

Argitaratzailea / Edita:Gipuzkoako EntomologiaElkartea - Asociación Gipuzkoana de Entomología

Lege-gordailua / Depósitolegal:SS - 1.378/99

ISSN: 1576-1819

Erredakzio taldea / Comité de redacción:Pedro AyerbeMónica MenéndezArantza OyarbideFaustino UrangaImanol Zabalegui

Azalaren diseinua / Diseño dela portada:Faustino Uranga

Azaleko argazkia / Fotografíade la portada:Graphosoma lineatum italicum(Müller, 1766)Imanol Zabalegui

Dohainikako argitalpena bazkide,Gipuzkoako Eskola eta Udale-txeentzat / Publicación gratuitapara los socios, Colegios yAyuntamientos de Gipuzkoa.

HETEROPTERUSEgoitza soziala / Sede social:OIARTZUN (Gipuzkoa)

Gutunak helbide honetara bidalibehar dira / Toda la corresponden-cia debe enviarse a:HETEROPTERUSApdo. 193 P.K.20120 HERNANI (Gipuzkoa): [email protected]

Nº 21 Zkia. • Enero 2009 Urtarrila

HETEROPTERUS

GIPUZKOAKO ENTOMOLOGIA ELKARTEAASOCIACIÓN GIPUZKOANA DE ENTOMOLOGÍA

I N T S E K T U E K I N J O L A S E A NJ U G A N D O C O N I N S E C T O S

Faustino Uranga

Aurreko zenbakiko erantzunak/ Respuestas al número anterior:

Oiartzungo Udalaren laguntzarekinCon la colaboración del Ayuntamiento de Oiartzun.

Fotocopia y amplía estas piezas.Con ellas a ver si eres capaz de cons-truir cada una de las 6 figuras geomé-tricas en negro que aparecen debajo.Hay que usar todas las piezas en cadafigura.

Fotokopia baten bidez irudi hauek han-ditu, eta ia behean agertzen diren iru-diak osatzeko gai zaren frogatu beharduzu. Irudi bakoitza egiteko zati guztiak era-bili behar dira.

Page 31: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua
Page 32: Heteropterus · SS - 1.378/99 ISSN:1576-1819 Erredakzio taldea / Comité de redacción: Pedro Ayerbe Mónica Menéndez Arantza Oyarbide Faustino Uranga Imanol Zabalegui Azalaren diseinua

� �������� � � � � � �

Nº 21 Zkia. - Enero 2009 UrtarrilaISSN: 1576-1819