HASI DU UZTA - berria.eus · igeriketa phelps izan da berriz izarra, bere agurrean euskal...

IGERIKETAPHELPS IZAN DA BERRIZIZARRA, BERE AGURREAN

EUSKAL KIROLARIAKFINAL-LAURDENAKTALDEKAKOETAN

4. ORRIALDEA

RURREZKODOLUMINAKAmagoia Iban

Piztiarioa

Kaimanak golf zelai on-doan, pilota putzuranoiz eroriko zain zela-tan. Justizia poetiko-

tik badu zerbait egoerak. Golfis-ten elastikoei begira egon naiz,inork krokodiloa paparrean otezeraman. Ez dut ikusi halakorik.Golfak zenbait herrialdetan dau-kan estatusaren jakitun, marrazofesta iruditu zait.

Ura altxor hutsa den herrialdegero eta gehiagotan igeriketakizan dezakeen estatusari buruzpentsatzera ekarri nau irudi

horrek. Zer pentsatzen ote duenolinpiar igerilekuez egunero urbila kilometroak eta kilometroakegin behar dituen pertsonak,guk putzuaren kolorearekin–urdin behar omen dute igerile-kuek, eta Rion berde gertatu jau-zien txanda heldutakoan, a zerdrama!– kimika tesi doktoralakegin bitartean... Zer pentsatzenote duten Rion hegaldaka ageridiren hegaztiek eta albistegieta-tik desagertu zaizkigun bi zan-godun migratzaileek tiro egiteaolinpiar kirol izateaz...

Pentsamenduotan ari nintzela,zentauro bat agertu da atletismopistan. Wayde van Niekerk izenadu, zaldi zango eta estratega buru.Mito baten marka ondu du mitobihurtuz bera. Aspaldiko mitoden Usain Boltek, berriz, lehoitzatneukan jamaikar ilustrea ekarridit gogora txio batekin: Jamaicastand up. This for you, my peo-ple. «Zutik, Jamaika. Hau zure-tzat da, ene jendea». Eta bai, as-matu duzu: Bob Marley gogorara-zi dit Boltek. 100 metrotakofinalaren errepikapen guztiak Get

up, Stand up kantua buruan iku-si ditut. Lehoinabarren dotore-ziaz egiten du lasterka jamaikaratletak. Eta bai, domina partike-tan-eta ageri diren NazioartekoEdozeinkiroletako Batzordekoordezkari horiek ere dotore azal-du zaleak dira, baina zomorrotankera dute. «Munduko piztia-rik azkarrenak ere beti izango dubere izerdiaren kontura bizikoden akainen bat soinean». Ume-tako irakaspena. Kirol munduanere balio dezake.

Doluminak. Akainei.

BERRIA ASTEARTEA, 2016KO ABUZTUAREN 16A

FR

AN

CK

RO

BIC

HO

N /

EF

E6. ORRIALDEA

HASI DU UZTAUSAIN BOLT JAMAIKARRAKHIRUGARRENEZ JARRAIANIRABAZI DU OLINPIARURREA 100 METROKOAN

5. ORRIALDEA

Enekoitz Telleria Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Ez da ohikoa OlinpiarJoko batzuetan fina-lerdietarako sailka-tutako kirolari batenlehen agurra izatea:

«Barkatu, mesedez: atzo ezin izannien zure mezuei erantzun». Ba-da, hori da BERRIAk Sergio Fer-nandez nafarrarekin izan duensolasean aurreneko esaldia. 400metroko hesidunetan finalerdie-tan ariko baita gaur Barañaingokorrikalaria, eta gune mistoan«Aupa Barañain!» batekin agur-tzea izan da gurera erakartzekolehen pausoa. Aitortu du azkenunera arte egon dela zain, bainaez zeukala itxaropen handirik.«Txanda batean bosgarren egin-da, gutxitan egoten da sailkatze-ko aukera, baina hau horrela da»,dio, kabitu ezinda. Europan txa-peldunorde, eta Jokoetan finaler-dietan. Gehiago nahi du.

Egia da hasi aurretik zeukalaesanda Fernandezek posibleikusten zuela 49,30en bueltanibilita sailkatzea. Egia da, ordea,atzoko sailkatzeko txandan ingu-ruan zituen denek zutela berakbaino marka hobea: Keisuke No-zawa (48,67), Jaheel Hyde (48,81)eta Eric Cray (48,98) puntakoe-nen artean, eta besteak ere 49 se-gundoen azpitik aritutakoak.Egia da nafarraren txanda amai-tutakoan, bosgarren bukatu zue-la kontuan hartuta, eta harenmarka 49,31 zela ikusita, batekbaino gehiagok —tartean idaztenari den honek— iragarri zuela ezzela finalerdietarako sailkatuko.Baina zera gertatu zen: harentxanda jokatutakoen artean az-karrenetakoa izan zela, hurrenajokatutakoetan mantsoago arituzirela, eta horri esker sailkatu zelaFernandez finalerdietarako —postuagatik sailkatu ez zirenenartean, denborarik onenetan lau-garrena zen harena (49,31)—.

rrena: «Atletismoa horrelakoada: azkarren korrika egiten duenasailkatzen da».

Azken zuzenguneanHorixe da Sergio Fernandezenezaugarrietako bat 400 metrokohesidunetan: ez dela agian beste-ak bezain bizkor hasten, baina az-ken zuzengunean husten dela.«Eta oraingoan ere halaxe gerta-tu da. Hasieratik bizkor aritzeakosta egiten zait; abiadura apurbat falta zait oraindik hasiera ho-rretan. Landu beharra daukathori etorkizunera begira», egindu aurrera begira hausnarketa.

Eta finalerdiak gaur, Rio de Ja-neiroko 21:35ean, bost ordugehiago Euskal Herrian (02:35).Munduko espezialistarik onenenkontra lehiatuko da. Baina Euro-pako txapeldunordea da nafarra.«Badakit zaila izango dela fina-lerdietan aurrera egitea, baina nikez dut aldez aurretik aterik ixten.Nire ideia finalean sartzea da; bes-te kontu bat da hala gertatuko oteden. Ni baikorra naiz. Neure bu-ruan sinesten dut. Nik ez badut si-nesten, besteek ere ez».

Olinpiar esperientziari buruz,zera: «Sekulakoa izaten ari dahau. Aitortuko dizut atzo olinpiarhirian musika entzuten ari nin-tzela malkoren batek ihes egitenzidala nire lasterketari buruzpentsatzen hasten nintzenean».

Pozarren zegoen Fernandezgune mistoan, BERRIAk elkarriz-ketatu zuenean. «Urte osoanegindako lanaren fruitua da hau.Eta bultzaka ari zaizkidan guztie-na. Badakit Barañainen ere horre-tan ari direla. Benetan eskertutanago», nabarmendu zuen, hiz-ketan norekin ari zen jakitun.

Ez zitzaion gozoa egin beresaioa amaitu eta beste guztiak bu-katu arteko itxaronaldia. «Urdu-ri egon naiz txanda guztiak buka-tu arte. Aurretik jokatu direnei ezdiet erreparatu; berotzen aritu

naiz, eta, gainera, nahiago nuenezer ez jakin. Ondoren jokatu di-renak ikusitakoan konturatu naiznire txanda azkarrenetako batizan dela eta horri esker sartu nai-zela finalerdietan». Eta azalpenlaburra bezain logikaz betea hu-

Lehen kaletik aritu zen atzoSergio Fernandez. Bere buruarianimoka eta oihuka aritu zen ha-sieratik. «Oso motibatuta», ge-rora onartu zuenez. Ohikoa duenmoduan, atzera samar gelditu zenhasieran, baina kontrarioak au-rreratzeko gai izan zen azken zu-zengunean. Keisuke Nozawa ja-poniarra izan zen haren txandanlehenengoa (48,62), Thomas Barrirlandarra bigarrena (48,94), etaEric Cray filipinarra hirugarrena(49,05). Horiek ziurtatu zuten fi-nalerdietan aritzeko aukera.Atzetik, beste bi lagun:Jaheel Hyde jamaikarra(49,24) eta Sergio Fer-nandez euskal herritarra(49,31). Bosgarren etaseigarren txandetakolasterketak geldoagoakizan ziren laugarren etabosgarren postuei dago-kienez. Baita bigarren etahirugarren txandak ere.Horri esker sailkatu zenFernandez. Atzo lehiatuziren guztien artean,denborarik onenetan21.a izan zen harena. Au-rreneko bostak: Annserte Whytejamaikarra (48,47), Karsten Warl-hom norvegiarra (48,49), JavierCulson puertorricarra (48,53),Rasmus Magi estoniarra (48,55)eta Roxroy Cato jamaikarra(48,56).

BESTEJAUZI BATEGIN DUAURRERA

Sergio Fernandez atleta barañaindarra, atzo, Rio de Janeiroko olinpiar estadioan jokatutako 400 metroko hesidunetako kanporaketan. MARCELO SAYAO / EFE

Urte osoan egindako lanarenfruitua da hau. Eta bultzaka aridiren guztiena. Barañainenbadakit horretan ari direla»

«Nire txanda azkarrenetakobat izan da, eta horri eskersailkatu naiz. Atletismoa horixebaita: azkarrena sailkatzen da»Sergio FernandezAtleta

‘‘

Sergio Fernandez 400 metroko hesidunenfinalerdietan ariko da bihar goizaldean. Bere txandan bosgarren izan arren, 49,31komarka lortuta sailkatu da. «Ez dut aterikixten. Finalean egon nahi dut».

BERRIA

Asteartea, 2016ko abuztuaren 16a2 b RIO16d

ATLETISMOA


Salda, eta sekulakoa,gainera, Rio de Ja-neiroko Sanbodro-moan igandean egi-ten zuena. Atletak

txikituta. Beroak pasatuta. Askonegarrez, beste askota jota eta ba-kar bat sanba doinuak dantzatzenhelmugako arrastoan pasatu be-

rritan. Gogorrak, oso gogorrak,helmugaren atzean atletak arta-tzeko jarritako gunean ikusitakoirudiak. Han itxaron zion BERRIAkEstela Navascues maratoilari na-farrari. Beroak pasatu zuen huraere, eta 23. kilometroan erretiratuzen, gorputzari bueltarik emanezinda. Estu besarkatu ostean, le-henengo esandakoak: «OlinpiarJoko batzuk ziren, eta gogoz irtennaiz. Burua erabiliz hasi naiz, ten-

tuz. Aldez aurretik pentsatutaneukan erritmora joan naiz ha-sieran, jendea harrapatzen etapasatzen hasi naiz, motibatuz jo-an naiz... baina, bat-batean, tripe-tako mina hasi naiz sentitzen.Anoa postuetan hartutako urakez zidan onik egiten, eta tripakomina ematen zidan. Oso sentsa-zio arraroa izan da, egarria neu-kalako, ura edaten nuelako, bainagorputzak ez zidalako onartzen».

Eta saiatu zela gertatzen ari zi-tzaionari neurria hartzen, errit-mo apur bat moteltzen, baina al-ferrik. «Eguraldi horrekin etagorputzari urik ez badiozu sar-tzen... hori da gertatu zaidana:hamabosgarren kilometrotik au-

rrera zorabiatzen hasi naizela.Saiatu naiz eusten, joan naiz apurbatean horrela, baina ezin izandut. Errepidea lauso ikusten hasinaiz, balantzaka... eta gelditu be-harra izan dut», onartzen du Na-vascuesek, senarra eta Abel An-ton entrenatzailea alboan dituela.

Aurreneko Olinpiar Jokoakizan dira Navascuesentzat, joanaurretik esana zeukan esperien-tzia bizi nahi zuela, eta horrekingustura dago. «Honen guztiarenbalorazioa, dena dela, ikusgarriada. Nik beti esan dut hemen ari-tzea sari bat zela niretzat. Ederra-goa litzateke maratoia bukatuizan banu, sentsazio hobeagoare-kin joango nintzen, baina helbu-rua beteta zegoen».

Osorik dago, ez lur jota. Aregehiago, «indartsuago» ikustendu orain bere burua. «Jarraituegin behar da. Atsedena behardut orain eta, zergatik ez, Tokionpentsatzen hasi. Nik neure buruagai ikusten dut horretarako. Ni eznoa lur jota hemendik. Inoizbaino borrokalariago noahemendik. Entrenatzen jarrai-tzeko gogoz. Gertatu den haumaratoiaren parte da. Lehiaketa-ko egunean denak irten behar duondo, eta oraingoan ez da halagertatu».

Abel Anton entrenatzailea ereiritzi berekoa zen, eta nabarmen-du zuen «beroak baldintzatuta-ko» lasterketa izan zela. Navas-cuesek eta biek hausnartu zutenordutegiaren inguruan ere, etaaurrera begira horrelakoetanirteera ordua aurreratzeko auke-ra aztertu beharra aipatu zuten.«Egia da eguraldia ezin dela guz-tiz iragarri. Baina egia da, hala-ber, horrelako triskantza saihes-tu zitekeela irteera orduanabarmen aurreratuta eta askozere goizago hasita», esan zuenTuterakoak.

Estela Navascues, herenegun, Rio de Janeiroko Sanbodromoan. ENEKOITZ TELLERIA

Alberto Munarriz waterpolo jokalari

iruindarra, jaurtitzen. MARIO RUIZ / EFE

Beroak lehertu zuen Estela Navascues igandeko maratoian.Urik onartzen ez eta gorputzari bueltarik eman ezinda,erretiratu egin zen. Jokoen balorazio «ikusgarria» egiten du,hala ere, eta dio lanerako sekula baino gogotsuago doala.

RIO16 b 3 BERRIA

Asteartea, 2016ko abuztuaren 16a

«NI EZ NOA LUR

JOTA HEMENDIK»


Azken txanpan dago waterpoloa,eta hantxe buru-belarri dabil Al-berto Munarriz Espainiako selek-zioko jokalari iruindarra. Ederkiari da, gainera, haren lana eraba-kigarria izan baita Espainiak le-hen ligaxka aurreneko postuanamai dezan, zazpi punturekin.Bost partidetatik hiru irabazi dituEspainiak, bat berdindu eta bestebat galdu.

Lehen postuan amaitzeak, teo-rian, final-laurdenetan aurkariindartsuenak saihestea ekarri ohidu. Oraingoan ez, ordea, Espai-niak Serbia egungo munduko etaEuropako txapelduna izango duaurkari gaur (21:30). Serbiarrekespero baino lan eskasagoa egindute lehen ligaxkan: bi partidairabazi dituzte, beste bi berdindueta bat galdu. Sei puntu eskuratudituzte serbiarrek, Munarrizeketa enparauek, bat gutxiago. Be-raz, alde handirik ez dago. Gaine-ra, ligaxkak eta kanporaketek ezdute inolako antzik.

Aurrera begiratzen jarrita, Es-painiak irabaziz gero, Grezia edoItalia izango luke aurkari finaler-dietan. Hungaria-Montenegroeta Kroazia-Brasil dira final-laur-denetako beste bi kanporaketak.

Serbiari irabazieta finalerdietarapasatu nahi duMunarrizek,Espainiarekin

Anoa postuetan hartutako urakez zidan onik egiten, eta tripakomina ematen zidan. Zorabiatzenhasi naizenean, utzi egin dut»

«Nik beti esan izan dut Jokoetanaritzea jada bazela sari batniretzat. Gertatu den haumaratoiaren parte da»Estela Navascues

Maratoilaria

‘‘

I. Magro Eizmendi Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Eguzkiak gogor jotzen du olinpiarhirian eta itzaletan mintzatu daNaiara Egozkue (Iruñea, 1983) BE-RRIArekin, bazkaldu aurretik.Gustura ari da Rio de Janeiron,«amets bat bizitzen». Bere lehenOlinpiar Jokoak ditu, eta begiakondo irekiak dituela mugitzen dahirian. Hala ere, pena du irtetekoaukerarik izan ez dutelako eta,garraio zailtasunengatik, ez due-lako beste kirolik ikusterik izan. Zer moduz zaudete?

Ondo, final-laurdenetarako sail-katzea zen helburua, eta lortu du-gu. Egia da ez dugula partida bo-robil-borobilik jokatu, baina hel-burua pasatzea zen.Bost partida jokatu dituzue, eta

hiru irabazi. Gorabeherak emai-

tzetan eta gorabeherak partide-

tan.

Bai, arrazoi duzu. Eraginkortasu-nen koskak izan ditugu. Partidaosorik ez dugu egin. Agian, Brasi-len aurkakoa izan zen onena, bai-na orain erregulartasuna aurkitubehar dugu, hemendik aurreraezin delako hutsik egin. Finalakgaur hasten dira. Multzo estua izango zela esan

zenuten, eta bete-betean asma-

tu duzue.

Bagenekien multzo oso zaila zela.Angolak ezustekoa eman du, etabagenekien ez zela erraza izangohaien aurka jokatzea. Baina kon-tua sailkatzea zen, eta lortu dugu. Gaur, Frantzia izango duzue pa-

rean final-laurdenetan. Nolako

taldea da?

Partida batzuk ikusi dizkiogu, etabadakigu indartsu daudela. Parti-da bakarra galdu dute, sasoi one-an dauden seinale. Baina gaur de-na berriz hasten da. Bi taldeak be-te-betean irtengo gara, eta hor da-go elkarren aurka jokatu genuela-ko oroitzapena, Danimarkakofinal-zortziren haiek...Munduko Txapelketan izan zen,

denbora bukatua zegoela jaso

zenuten penaltiko gol hura. Par-

tida oso beroa izan zen, gainera.

Gogo berezia al diozue?

Agian, bai; nik neuk, bai. Finaler-dietan sartzeko aukera izatea be-rez da oso motibagarria, baina nierrebantxa gogoz nago. Partidahartako arantza sartuta geldituzaigu. Aurkaria edozein izandaere gogotsu irtengo ginen, bainaFrantziaren aurkakoak badupuntu berezi hori. Zeintzuk dira Frantziaren indar-

guneak eta ahuluneak?

Talde oso konpletoa da. Guk geu-re buruari begiratu behar diogugehiago. Gure ardura gure lanaondo egitea izan behar da, gogor

defendatu eta Navarro eta Zoqbiatezainek orain arteko mailarieuts diezaiotela. Gogor defendatueta kontraerasoa atera. Erasoanalaitasuna aurkitzen badugu, sei-nale ona izango da. Nely Carlak min hartu du, eta

Ainhoa Hernandez sartu da.

Taldekide batek min hartzea betida albiste tristea. Orain Ainhoasartuko da, jokalari gaztea, Jokoe-tan debutatzeko ilusio guztiare-kin... Ziur nago lagunduko gai-tuela.Nola ikusi duzu zeure burua? Par-

tida batzuetan gutxi jokatu duzu.

Fisikoki oso ondo, gozatzen etaminutu guztiak baliatzen saia-tzen ari naiz. Minutuena erabakiteknikoak dira, eta, ateratzennauenean, nik nire onena ematendut. Olinpiar Joko batzuetako fi-nal-laurdenetan nago, eta hori ezda gutxi. Zer eskatzen dizu Jorge Dueña-

sek?

Ezer berezirik ez, eraginkorra iza-teko, gogor defendatzeko etakontraerasoa bilatzeko. Ez al dizu esaten, «Naiara, irten

eta egurra banatu»?

[Barre egin du]. Ez du horrela esa-ten, baina badakigu zer egin be-har dugun. Final-laurdenetako kiniela egi-

ten ausartzen al zara?

Ufa... Brasil-Herbehereak osoorekatuta egongo da, baina Brasilesango dut etxean jokatzen due-lako. Kanporaketa guztiak daudeorekatuak. Norvegia ahaltsuakSuediari irabaziko diola uste dut,eta nahiko nuke AngolakErrusiari irabaziko balio.Lagunak ditut Angolan,eta ilusioa egingo lidake. Olinpiar Jokoak nolako-

ak dira? Alde handia al

dago beste txapelketa

batzuekin alderatuta?

Bai, beste mundu bat di-ra. Nik ez nuen esperohain handiak izango zi-renik. Olinpiar hiria benetako hiribat da: kaleekin, jatetxea... Egiada hemendik irtetea kosta egitenzaigula, dena urrun dagoelako,eta garraioa ere ez delako oso ona.Baina hemen ibiltzea, jendeare-kin topo egin , eta kirolari buruzhitz egitea harrigarria da. Zerbaitek harritu al zaitu?

Bada, Rafael Nadal bezalakoekineraikina partekatzea. Pau Gasole-kin, Mireia Belmonterekin...Argazkirik eskatu al diozu?

Bai, noski, baina gehien nahi nue-na falta zait: Usain Bolt. Phelpse-kin atera nuen, Gemma Mengua-lekin... Nadal falta zait, baina betijangelan harrapatzen dut, eta ezdakit zer ematen didan hura ma-haitik altxarazteak.

Etorri aurretik ametsa zela ze-

nioen. Hala izaten ari da?

Bai, erabat. Batzuetan pixka batgelditu eta pentsatzen jarri beharduzu. Izan ere, hemen egoteraohitu egiten zara, eta mundukogauzarik normalena dela irudi-tzen zaizu, eta ez, hau nire ametsazen, eta betetzen ari naiz. Jakitunnaiz gero eta gutxiago gelditzendela bukatzeko, eta une guztiekin

gozatu behar dugula, hau ez dela-ko itzuliko.Gurasoak hemen dituzu. Zer mo-

duz dabiltza?

Oso gustura. Olinpiar hirian sartueta guzti egin ziren, hilaren 9an.Pozik daude, zirraraz, OlinpiarJokoak nirekin bizi izateko auke-ra dutelako. Jokoak amaituta, Zuazon ariko

zara.

Eskaintza ona zen. Alemanian etaGaliziatik pasatu ondoren, etxetikgertuago egoteko aukera izangodut, irakasle ikasketak bukatze-ko... Iragan sasoian maila onaeman zuen taldeak, Europan ari-ko gara, eta nik uste dut lanakeman ditzakegula. Baina oporegun batzuk eskertuko nituzke.

IMANOL MAGRO EIZMENDI

«Errebantxagogoz nago»Naiara Egozkue b Espainiako

eskubaloi selekzioko jokalaria

Lehen Olinpiar Jokoak ditu, eta gozatzenari da. ‘Ametsa’ hitza darabil une oroezpainetan. Amets hori handiagoa bilaka daiteke gaur, Frantziari irabazi eta dominen lehian sartuta (18:30).

4 b RIO16BERRIA


Ainhoa Hernandezek Nely Carlaordezkatuko du

REspainiak eta Frantziak fi-

nal-laurdenetako partida

jokatuko dute gaur. Espainiako

deialdian aldaketa bat dago,

Nely Carla Alberto eskuin esku-

ko lasartearrak ezker eskuko

hatz txikia hautsi eta selekzioa

utzi behar izan baitu. Horrek or-

dezko jokalariari ireki dio atea,

euskal herritarra hura ere, Ain-

hoa Hernandez pibote barakal-

darra. Partida beroa espero da.

Iaz, Munduko Txapelketan elka-

rren aurka jokatu eta Frantziak

denbora bukatua zegoenean

sarturiko penalti bati esker ira-

bazi zuen.

Irabazleak Brasil eta Herbe-

hereen (15:00) arteko partidako

irabazlea izango du aurkari etzi

finalerdietan. Beste bi final-laur-

denak ere gaur jokatuko dira,

Suedia-Norvegia (22:00) eta

Errusia-Angola (01:30).

«Ez nuen espero Jokoak hainhandian izaterik. Olinpiar hiriabenetako hiri bat da! Kaleekin,jatetxeekin...»

«Bai, argazkiak atera ditut:Phelsekin, Mengualekin... Baina gehien nahi nuenarekinfalta zait oraindik: Boltekin»

tin Gatlini aurrea hartu zion ar-te. Estatubatuarra, betiko mo-duan, ondo irten zen, eta jamai-karra, betiko moduan, ez ho-rren ondo. Metroek aurreraegin ahala, ordea, betikoa ger-tatu zen: atzetik aurrera eginda,Boltek atzean utzi zituen aur-kari guztiak, eta erraz irabazizuen, helmugara irribarre bate-kin iristeko adina. Hura bainozortzi ehunen geroago iritsi zenGatlin, eta hamar geroago An-dre de Grasse kanadarra.

100 metrokoan hirugarrenaldiz jarraian urrezko dominairabaztea balentria ikusgarriada, baina Boltentzat erronkaare handiago baten lehen pau-soa besterik ez da. 200 metro-koan ere irabaztea da bigarre-na, eta 4x100 metro txandaka-koan beste horrenbeste egiteahirugarrena eta azkena. Eskuradirudi, gaur-gaurkoz, 100 me-trokoan ez ezik, 200 metrokoanere aurkaririk ez baitu Boltek.Are gehiago, proba batean na-gusi baldin bada, hori 200 me-trokoa da, bihurgunearen las-terketa baita haren proba kutu-nena. Hain zuzen, inon mun-duko marka hobetzekotan, ho-

Julen Etxeberria

Kito. Egin du. Be-rriro. Hirugarre-nez. Inork bainogehiagotan. Ba-karra da jadanik.

Usain Bolt da, historiako abia-dura probetako atleta onena.

Jamaikarrak 100 metrokoenfinala irabazi zuen atzo. Irabazi.Kito. Erakustaldirik ez. Egin be-harrekoa egin zuen: lehena iri-tsi helmugara. 9,81; horra beremarka, bikaina edozein esprin-terrentzat, baina apala Bolten-tzat. Datu bat: ez zuen inoiz ho-rren mantso korri egin urrezkodomina irabazitako txapelketahandi bakar batean. Ez da ezerberria. Iragana dira kronome-troari sekulako astinduak ema-nez lortutako garaipenak. Bestegarai batean dago Bolt, konpli-tzearenean, nahiz eta jamaika-rrarentzat konplitzea historia-ko balentria handienetako batlortzea den: hiru Olinpiar Joko-etan jarraian urrea irabaztea100 metrokoan.

Lehiak gutxienez bi lehiakidebehar ditu lehia izateko. Boltenlehiak 70 metro iraun zuen, Jus-

rretan lor dezakeela aitortu dujamaikarrak Rion. Beraz, erne.

Van Niekerken balentria

Bolt tartean denean gertatzenden bezala , hark bereganatuzuen arreta ia osoa. Osoa ez iza-naren erruduna, berriz, WaydeVan Niekerk izan zen. Atletahegoafrikarrak handia eginzuen 400 metrokoen finalean.Irabazi ez ezik, txiki-txiki eginzuen kronometroa. 43,03komarka lortu zuen, hots, hama-bost ehunen hobetu zuen Mi-chael Johnson estatubatuarrakduela hamazazpi urte Sevillan(Espainia) jokatuMundukoTxapelketan lortutakoa (43,18).

Van Niekerkek egindakoakmeritu ikaragarria du. Izan ere,zortzigarren kaletik egin zuenkorri, inolako erreferentziarikgabe. Egon dira zortzigarrenkalean korri egiten lortutako

garaipen bikainak, baina gauzabat da irabaztea, eta beste gauzabat da irabazi ez ezik mundukomarka bat ontzea; norena, etaMichael Johnsonena, inoizkoatleta onenetako batena.

Van Niekerkek hamahiruehunen hobetu zuen Johnso-nen marka. Hozkada ederra da,baina handiagoa izan zitekeen.Izan ere, 200 metroetara iritsi-takoan, hegoafrikarra estatu-batuarra baino 72 ehunen az-karragoa zen, eta, 300 metroe-tara ailegatutakoan, 66 ehunenazkarragoa. Azken ehun me-troetan, ordea, apur bat eginzuen behera, ziurrenik aurka-riek ia ez zutelako estutu, ez Ki-rani James granadarrak, ezLaShawn Merritt estatubatua-rrak, Londresko eta Pekingotxapeldunak, hurrenez hurren.Azkenean, zilarrarekin etabrontzearekin konformatu be-

har izan zuten. 43,76 izan zenJamesen marka, eta 43,85 Me-rrittena, marka bikainak biak,baina apalak Van Niekerkeklortutakoarekin alderatuta. Ezda harritzekoa, harenaren on-doan, apalak dirudite guztiek,baita Johnsonenak ere.

Van Niekerkek kirol ibilbideluzea du aurretik. 24 urte eginberritan, munduko eta olinpiartxapelduna da. «Boltek aurkihartuko du erretiroa. Van Nie-kerk izan daiteke hurrengo iza-rra atletismoan», aitortu zuenatzo Johnsonek. Ez zaio arra-zoirik falta. Van Niekerk Boltenoinordeko izan daitekeelako.Datu bat: hamar segundotikjaitsi da 100 metrokoan (9,88),hogei segundotik 200 metro-koan (19,94) eta 44 segundotik400 metrokoan (43,03). Inorkezin du halakorik esan, eztaBoltek ere. Eta hori guztia en-trenatzaile ospetsuren batekinlan egin gabe. Anna Soffia Bot-ha da haren teknikaria, 74 urte-koa. Gogoratu Van Niekerke-kin. Zeresana emango du.

Rion atletismo probetan ho-betutako bigarren mundukomarka izan zen hegoafrikarra-rena. Anita Wlodarczik polo-niarrak, berriz, hirugarrenaondu zuen, mailu jaurtiketan,82,29 metro, berak zuena bainometro pasatxo luzeago (81,08).Ruth Jebet bahraindarrak, be-rriz, oso gertu izan zuen lauga-rren munduko marka, 3.000metro hesidunetan, baina se-gundo eskas batera geratu zenazkenean (8.59,75).

BAKARRA DA JADANIK

Wayde Van Niekerk atleta hegoafrikarra, 400 metrokoan munduko marka

egin duela dioen pantailaren ondoan, atzo, Rion. LUKAS COCH / EFE

Usain Bolt jamaikarrak lehen urreairabazi du Rion, 100 metrokoan,Olinpiar Jokoetan proba horretanjarraian lortzen duen hirugarrena. Inork ez zuen lortu halakorik.

RIO16 b 5BERRIA


d

ATLETISMOA

LUKAS SCHULZE / EFE

6 b RIO16BERRIA

Eguna, 20XXko xxxxaren xxa RIO16 b 7 BERRIA

Eguna, 20XXko xxxxaren xxa

Unai Zubeldia

Eurei begira egotendira kirolzalegehienak OlinpiarJokoen lehen er-dian. MichaelPhelps estatuba-

tuarrak erakarrita gehienak, bai-na gazte iritsi berrien izenak ika-siz joateko ere bai beste asko. Us-tez eman zezakeena baino askozgehiago eman du Phelpsek, mun-duko marka asko ondu dituzte,Katie Ledecky eta Ryan Murphyestatubatuarrak eta KatinkaHosszu hungariarra urre kolorezbusti dira... Onetik asko izan duigeriketak, baina itzali antzeangelditu dira beste asko, Julia Efi-mova errusiarra, Cate eta BronteCampbell australiarrak eta MissyFranklin estatubatuarra tartean.

GUZTIENGOGOAN

MICHAEL PHELPS

AMAIERARIK EDERRENA

Zalantzaren batekin eta urrezkodominaren bat kolkoratzeko hel-buruarekin iritsi zen MichaelPhelps Rio de Janeirora. Londre-sen erretiroa hartu eta lau urtera.Eta urrezko bost domina eta zila-rrezko bat irabazi ditu azkenera-ko: estilo libreko 4x100 eta 4x200metrokoetan, estiloetako 4x100metrokoan, tximeleta estiloko200 metrokoan eta estiloetako200 metrokoan urrea, eta txime-leta estiloko 100 metrokoan zila-

rra, Joseph Schooling Singapurkoigerilari gazteak azpiratuta. 28domina irabazi ditu jada OlinpiarJokoetan, horietatik 23 urrezko-ak. Beste inork ez dauka halakomarkarik. Sidneyn egin zuen de-buta Jokoetan, 2000. urtean, etahamasei urte geroago igerilaririkonenaren izendapenarekin amai-tu du zikloa.

Harmailetan begira izan du Bo-omer semea, eta hari eskaini nahidio orain egunerokoa. «Lekurikonenean nago kirol ibilbidearierrematea emateko. Lehiaketatikkanpoko bizimodua daukat orainzain. Milaka gauza dauzkat egite-ko. Hauxe izan da uretan lehianikusi nauzuen azken aldia». Halaadierazi zuen igerilariak berakprentsaren aurrean. «Bizitzaksalbatzeko jarraituko dut orainigeri». Irakasle lanetan jardutekoasmoa dauka Phelpsek. «Umeakuretan seguru egon daitezen nahidut. Erabateko arrakasta izangoda umeei igeri egiten irakastealortzen badut».

Bigarren lehiaketa eguneanigerilekura jauzi egin, eta 4x100metrokoan hasi zen erakustengorputza finduta iritsi zela Riora.Caeleb Dresselek sufritu ondo-ren, oso errelebo ona eman zuen,bigarrena, eta ondoren jarraipenaeman zioten Ryan Heldek etaNathan Adrianek. Bere proba ku-tunean kolkoratu zuen bigarrena,tximeleta estiloko 200 metroko-an, eta ordubete geroago iritsi zen4x200 metroetako urrea. Lauga-rren erreleboa izan zen estatuba-tuarrarena. Estiloetako 200 me-trokoan ere ez zuen hutsik egin,Kosuke Hagino japoniarra etaShun Wang txinatarra mendeanhartuta. Eta tximeleta estiloko100 metrokoan zilarrarekin etsiondoren, azken lehiaketa egune-an biribildu zuen 28 olinpiar do-minako ibilbide harrigarria, esti-loetako 4x100 metrokoan, olin-piar marka eta guzti.

2016ko abuztuaren 13an igozen Phelps azken aldiz podiume-ko koskarik altuenera. Zaleentzatamaitu da gozamena, baina luza-roan iraungo dute inoizko igerila-ririk onenaren erakustaldiek. Gi-zonezkoetan Ryan Murphy herri-kidea gerturatu zaio gehien,urrezko hiru dominarekin. Esta-tubatuarrak ez du izan aurkaririkbizkar estiloan. 100 eta 200 me-troko urreez gain, estiloetako4x100 metrokoa ere kolkoratudu, azken proba horretan bizkarestiloko 100 metroko mundukomarka onduta, gainera.

KATIE LEDECKY

EZ DAUKA MUGARIK

Igerilari bakarrak egin dio itzalKatie Ledecky estatubatuarrari:Phelpsek. Muga guztiak gaindituditu hark, baina mugak nondauzkan ere ez daki Ledeckyk. 15urterekin egin zuen debuta Joko-etan, Londresen —urrea irabazizuen 800 metrokoan—, eta urrez-ko lau domina —200, 400 eta 800metrokoetan eta 4x200ekoan—eta zilarrezko bat pilatu ditu Rion—4x100ekoan—, 19 urterekin. 400eta 800 metroetako mundukomarkak onduta, gainera. Ikusga-rria izan zen 800 metroko finala,bere buruaren aurkakoa. Bi se-gundoan ondu zuen ordura arte-ko marka. Berea. Tokiora begirajarri da jada.

KATINKA HOSSZU

ZORRETAN ZEUKANA

Munduko marka onduta kolko-ratu zuen Katinka Hosszu hunga-riarrak Rioko Jokoetako urrezkolehen domina, lehen lehiaketaegunean, estiloetako 400 metro-koan, eta jarraian iritsi ziren biz-kar estiloko 100 metroko eta esti-loetako 200 metroko urreak. Hi-rutik hiru. Phelps eta Ledeckyrenparean jartzeko zorian egon zen,baina Madeline Dirado estatuba-tuarrak baretu zuen, bizkar esti-loko 200 metroko finalean azkenunean aurrea hartuta. 27 urtere-kin gozatu du, behingoz, Jokoeta-ko urrezko dominarekin. Lauga-rren aldiz parte hartu du, eta laudominarekin amaitu du.

Lau kolkoratu dituzte SimoneManuel, Madeline Dirado eta Nat-

han Adrian estatubatuarrek,Emma McKeon australiarrak etaPenny Oleksiak kanadarrak ere.Baina urrezko bi irabazi dituztelehen hirurek, eta bakarra azkenbiek. 16 urte besterik ez dauzkaOleksiakek, eta Simone Manuele-kin lehen postuan berdindutaamaitu zuen 100 metroko finala.Tximeleta estiloko 100 metroko-an, berriz, munduko marka ondubehar izan zuen Sarah Sjostromsuediarrak Oleksiaki aurrea har-tzeko. Erreleboetan irabazi ditubrontzezko beste bi dominak.

KING ETA ERVIN

ADINAK BERDIN DIO

19 urte Lilly King estatubatua-rrak; 35 Anthony Ervin herrikide-ak. Urrezko bi domina irabazi di-tuzte biek. Bular estiloko 100 me-trokoan —olinpiar markarekin—eta estiloetako 4x100 metrokoanlehenengoak; 50 metrokoan eta4x100 metrokoan bigarrenak.Hasiberrien ilusioa erakutsi duKingek, eta iraganari zartakoaeman dio Ervinek. Urrezko domi-na bat saldutakoa da estatubatua-rra, Thailandiako tsunamian kal-tetutakoei laguntzeko —17.000dolar eskuratu zituen—, eta, de-presioak jota, bere buruaz besteegiteko zorian egon zen.

Gazteen freskotasuna eskainidute beste bi igerilarik ere: AdamPeaty britainiarrak (21 urte) etaSarah Sjostrom australiarrak (22urte). Urrezko domina bat eta zi-larrezko beste bat irabazi ditu Pe-atyk, bular estiloko 100 metrokomunduko marka onduta tartean.Eta urrezko, zilarrezko eta bron-tzezko bana Sjostromek, tximele-ta estiloko 100 metrokoan mun-duko marka onduta.

MARKA FESTA HANDIA

29 HAUTSI DITUZTE

Zortzi lehiaketa eguneko tartean,29 marka ondu dituzte igerila-riek; mundukoak zortzi, eta Olin-piar Jokoetakoak 21. Eguneko lauia-ia, beraz. Lehen bi egunetanhautsi zuten munduko markagehien, hiruna: gizonezkoen bu-lar estiloko 100 metrokoan(Adam Peaty), emakumezkoenestiloetako 400 metrokoan (Ka-tinka Hosszu), eta emakumezko-

en 4x100 metrokoan (Australia)lehen egunean, eta emakumez-koen tximeleta estiloko 100 me-trokoan (Sarah Sjostrom), gizo-nezkoen bular estiloko 100 me-trokoan berriz ere (Adam Peaty),eta emakumezkoen 400 metro-koan (Katie Ledecky) bigarrene-an. Eta azken bi egunetan iritsi zi-ren munduko azken bi markak.Emakumezkoen 800 metrokoan(Katie Ledecky) eta gizonezkoenbizkar estiloko 100 metrokoan,nahiz eta estiloetako 4x100 me-trokoan iritsi zen marka hori(Ryan Murphy).

EZ DUTEASMATU

CAMPBELL AHIZPAK

ABIADURA GALDUTA

Marka da urrezko bi domina etazilarrezko bat irabazita porrotenmultzoan kokatzea, baina Cateeta Bronte Campbell ahizpek ezdute eman euren mailarik. 4x100metroko bi probetan irabazi dituCatek bi dominak, eta 4x100 me-trokoan Brontek. Abiadura pro-betan markarik onenekin iritsi zi-ren biak, baina Simone Manue-lek, Penny Oleksiakek eta SarahSjostromek aurrea hartu zieten100 metrokoan. 50 metrokoanere amore eman behar izan zutenbiek. Galtzaileen artean sartu be-harrekoak dira Missy Franklin es-tatubatuarra, Yasuhiro Koseki ja-poniarra eta Cameron McEvoyaustraliarra ere.

JULIA EFIMOVA

TXISTUKA ETA HASERRE

Errusiako kirolariek dopin auzie-kin izan dituzten gorabeherak zi-rela tarteko, Julia Efimovak azkenunera arte ez zuen lortu Riora joa-teko baimenik. Kirola Arbitratze-ko Epaitegiak (TAS) zerrenda bel-tzetik kendu zuen azkenean, etaJokoetan parte hartu ahal izan du.Baina txistuka hartu zuten zale-ek, eta muturtuta aurkariek. Zila-rrarekin etsi behar izan du bularestiloko 100 eta 200 metrokoetan.

PLAZERHANDIAIZAN DA

Michael Phelps estatubatuarraknahi zuen moduan hartu duerretiroa: igerilekuan hitz eginez.Urrezko bost domina eta zilarrezkobat kolkoratu, eta 28 pilatu ditujada Jokoetan. Hark erakarri duikusmina, baina maila bikaina emandute bi emakumezkok ere: KatieLedeckyk eta Katinka Hosszuk.

Michael Phelps kazetarien

galderak erantzuten,

estiloetako 200 metroko

finalerdia amaitu berritan.

BERND THISSEN / EFE

BERRIA


BERRIA

Asteartea, 2016ko abuztuaren 16a8 b RIO16

R‘CITIUS, ALTIUS,FORTIUS’Enekoitz Telleria

Ihia haizetanbezala, berriro

Aitortza bat hemen.Unai Zubeldia etaImanol Magro lanki-deek Londresen egin

zuten lan bikain hartatik, badaelkarrizketa bat beste hainbat etaonen artean ongi gogoan dudana:Unaik Paloma del Rio TVEko esa-tariari egindakoa. Gimnastikakoadituari. Arraroa da. Badakit. Ho-rregatik da hau aitortza bat. Etabadu azalpen bat.

Idazten ari den honi tokatuizan zaizkio Sydneyko Jokoetanhasi eta Londreskoetan bukatugimnastika kontuak jorratzea,Euskaldunon Egunkaria-n lehe-nengo eta BERRIAn ondoren. Ha-masei urteko joanean ahots ba-karraren bueltan landutako jar-duna, haren hausnarrarenbueltan osatutako testuak, etaharen hiztegiaren bueltan josita-ko esamoldeak. Norena zen jakinez, eta elkarrizketa hartan jarrigenion ahotsari aurpegia.

Horregatik ezin izan nion eutsiatzo. Eskaileretan gora ikusi etaezagutu nuenean, ez zitzaidanezer originalagorik bururatu.«Paloma, zuk ez nauzu ni ezagu-tzen, baina nik zu bai». Ederrasarrera. Nor nintzen ondoren,nondik nentorren hurrena... etahark: «BERRIAkoa! Zure lankideahan dago eserita, laugarren lerro-an eskuinetara». Mutu ni.

Nik egiaz esan nahi nion ni izannaizela BERRIAko Paloma del Rio.Eta hitz egin nahi nuen harekinAlexei Nemovi eta Yang Weiriburuz; Andreea Raducani, Simo-na Amanarri eta Maria Olaruriburuz; Paul Hami, Carly Patter-soni eta Catalina Ponorri buruz.Hitz egin nahi nion Alina Kabae-vaz, nola ez, eta Irina Txatxinazeta Anna Bessonovaz; KoheiUchimuraz, Gabrielle Douglasezeta Aliya Mustafinaz. Bainak nik,batez ere, Svetlana Khorkinaznahi nion hitz egin. Topatu ahalizateko horrela aitzakia bat berrizere hura zutabe honetara ekar-tzeko. Eta jartzeko berriro idatzinuela behin nola mugitzen zenhura «ihia haizetan bezala».

I. Magro Eizmendi Rio de JaneiroBerriemaile berezia

Olinpiar Jokoakhasi zirenetik, bigizonezko kiro-lari atxilotudituzte eraso

matxistekin lotuta; biak boxeola-riak, gainera: Hassan Saadamarokoarra eta Jonas Juniusnamibiarra —bere herrialdekobandera eraman zuen inaugura-zio desfilean—; biek olinpiar hiri-ko langileei egin zieten eraso.Biak ere «bortxaketa» egotzitaatxilotu zituzten, eta jokoetatikkanporatu.

Bi kasu horiek indarkeria ma-txistaren auzia azaleratu duteRion. Gaia puri-purian zegoenaurretik ere, iragan ekainean Rio-ko favela batean 30 gizonezkok 16urteko emakume bat bortxatuzutelako, eta Rioko mugimendufeministak mobilizazio handiakantolatu zituelako.

Indarkeria matxistaren kopu-ruak lazgarriak dira Brasilen. Iker-keta asko egin dituzte, baina, Bra-silgo Gobernuak emaniko datua-ren arabera, 527.000 bortxaketadaude urtean herrialde osoan —204 milioi biztanle—, baina %10baino ez dira salatzen. Kasu horien%9 Rio de Janeiroko estatuan ger-tatzen dira —16 milioi biztanle—.

Rio de Janeiroko SegurtasunInstitutuak emakumeen aurkakoindarkeriaren txosten bat argita-ratzen du urtero, eta 45.000 batkasuren berri eman ohi du. Datuhoriekin bat egin du Central dosTrabalhadores e Trabalhadorasdo Brasil (CTB-RJ) sindikatuakaurten landutako ikerketak.Haien txostenaren arabera, 4.162kasu salatu zituzten iaz, hamarre-tik bat.

Kasuen %64tan biktimak era-sotzailea ezagutzen zuen, eta%33tan familiako norbait zen.

«Gertukotasun» hori gakoetakobat da salaketen batez bestekoapalean, Cristina Fernandes psi-kologoaren ustez. Indarkeriarenbiktimak gazteak dira normale-an; sindikatuaren txostenak ze-haztu du «gaztetxoak» direlaasko eta asko, hau da, «hamalauurtetik beherakoak». Eskoletanemandako ikastaroetan antze-mandakoan oinarrituta, Fernan-desek azaldu du biktimentzat sa-laketa jartzea zailagoa dela, ingu-ruko norbait izaten delakoerasotzailea, beldurragatik, eta,askotan, ez dutelako indarkeriaidentifikatzen. «Ez da hainbestekontu sexuala, baizik eta kultura-la edo identitarioa baizik. Kulturaedo belaunaldi batentzat indar-keria izan daitekeena beste ba-tentzat ez da. Nerabeen eskubide-en alde egin behar da, baina eurenkodeak ulertuz». Gizartearen se-xualizazioaz mintzo da, bainamoralismoan erori gabe: «Brasil-go dantza batzuk praktika kultu-ralak dira, baina bortxaketak ereizan daitezke, neskek gustuko ezdutenekin dantzatu behar badu-te. Asko lehia sexualak dira, esta-tus bat lortzeko».

Ikasleekin tratatzean askotanentzun du sexu eskaerei baietzesateak prestigioa ematen duelakomunitatean, eta favelako jaun-txoen «indarkeria larriagoei bel-

durra» dietela emakume gazte-ek. Halere, ez ditu favelak «kri-minalizatu» nahi: «Indarkeriasexuala gauza demokratikoa da:

intimoa den heinean, esparru so-zial guztietan dago, eremu sozialeta ekonomiko guztietan».

Hildako bat eguneanHilketak dira indarkeria horrenondoriorik larrienak. Rio de Ja-neiroko estatuan emakume bathiltzen dute egunero indarkeriaz.Datuak eta batez bestekoak egiteaez da erraza, hilketa asko argitugabe geratzen baitira. Sindika-tuen datuen arabera, %16,7 biko-tekideek edo gizonezko senideekegindako tratu txarren ondoriozhiltzen dituzte; kalkulua eginda,61 emakume dira urtean —beste-ak bortizkeria arruntaren bikti-mak dira—. Poliziara joatea ere ezda erraza andre askorentzat; halaazaldu du Erika Carvalho Mare-ko favelan lan egiten duen gizartelangileak. «Gizarte piramideanemakume gazte, beltz eta txiroa

dago maila apalenean. Informa-zioa lortzeko garaian, zailtasunakhandiak dira, eta, polizia etxerajoaten bada, askotan hura jotzendute errudun».

Katia Branco ikerlariak eginzuen CTB-RJren txostena, etahezkuntzan ikusten du konpon-bidearen gakoa. «Brasilen, bor-txaketaren kultura larderiatsubatean bizi gara, gizartearen ere-mu guztiak hartzen dituena».Horregatik uste du gizonekinegin behar dela lan bereziki.«Mutilei, gehiago errespetatzenirakatsi behar zaie, eta, emaku-meei, beldur gutxiago izaten».

Kasuak azaleratzeko bide gisa,2015ean #meuprimeiroassedio(nire lehen erasoa) Twitter sare so-zialeko traola sortu zuten Brasilgoelkarte feministek. Oso denboragutxian, milaka txio bildu zituz-ten; oraindik indarrean dirau.

«BORTXAKETAREN

KULTURAREN» MENPE

Bortxaketen inguruko manifestari bat, Rio de Janeiron. SEBASTIAO MOREIRA / EFE

Jokoak hasi zirenetik, bi kirolarikanporatu dituzte indarkeriamatxistagatik. Erakundeen arabera,urtero 45.000 kasu inguru egoten diraRion. %10 inguru salatzen dira soilik.

Brasilgo Gobernuarenarabera, urtean 527.000bortxaketa daude urteanherrialde osoan

Olinpiar Jokoak hasizirenetik, gizonezko bikirolari atxilotu dituzteeraso matxistengatik

«Tenisa da nire bizitza, eta gaur [herenegun] tenisak zoriontsu egin nau berriz ere» Juan Martin del Potro, tenislari argentinarra

ENTZUNDAKOA


Ez zela pertika jauzia emakumez-koentzako kirola esan zioten txi-kitan Diamara Planelli (Guayna-bo, Puerto Rico, 1993). Eta ezezkohori izan zen pertikan hastekoarrazoi nagusia, BERRIAri aitortudionez. Ongi moldatzen zen4x100 metrokoan, ongi 4x400metrokoan, baita gimnastikanere. Fort Buchanan base milita-rrean hainbat kiroletan jarduekoaukera izan zuen. Militarra zuenaita, 11 urte zituela aldatu zutenhura Kaliforniara (AEB), eta, ha-rekin batera, familia osoa. Hangoinstituturako hautaprobetan gal-detu omen zioten zer kiroletanmoldatzen zen ongi. «Lasterka»,erantzun omen zuen berak, bainapertikan ere moldatzen zela. Or-dutik hona, egin du bidea modali-tate horretan. Puerto Ricoko erre-korra harena da (4,50 metro), etajoan den apirilean egindako erre-kor horri esker ariko da gaurtikaurrera Rioko olinpiar estadioan.Puerto Ricoren historian pertika

jauzian ariko den lehen emaku-

mezkoa zara.

Hunkituta nago. Kabitu ezinda,eta harro, lorpen horrengatik.Nire lehen Olinpiar Jokoak dira,eta sasoiko iritsi naiz. Uste dutdenboraldi guztian ez naizelaegon horren sasoiko.Itxaropentsu zaude, beraz; bai-

na zer lortzeko?

Finalean sartzea. Horixe da hel-buru nagusia eta bakarra. Lehia-ketako egunean ongi jauzi egitenbadut, hitz egin dut entrenatzai-learekin, eta erabat egingarria da.Ez da oso ohikoa Puerto Ricoko

atleta bat pertika jauzian aritzea.

Ez da, ez, oso ohikoa. Modalitatehonetan, Olinpiar Jokoetan partehartuko duen bigarren puertorri-carra naiz. Lehenengoa, eta baka-rra, Edgar Diaz zen orain arte.1992ko Olinpiar Jokoetan hartuzuen parte, Bartzelonan. Mailahorretaraino iritsi gara bi atletabakarrak gara.Olinpiar hirian ongi?

Oso ongi. Nik egun gutxi darama-tzat hemen. Duela pare bat eguniritsi naiz, entrenamendu zentrobatean egon naizelako orain arte,eta neurria hartu nahian nabil to-kiari, distantziei...Olinpiar izpirituz kutsatu gabe

zaude, beraz, oraindik.

Orain hasi naiz izpiritu hori bizi-tzen eta sentitzen. Orain arte, ba-

karka aritu naiz lanean. Orain,taldekideak dauzkat, herrialdeoso bat daukagu atzetik, eta zirra-ra eragiten du horrek. Gaur, gureboxeolariak animatzera joangara; giroan murgildu naiz, etagustura nago orain artekoarekin.Ongi ari da Puerto Rico?

Monica Puig buruz buruko teni-seko finalera iritsi eta, gainera,urrea irabazi izana sekulakoa izanda gure selekzioarentzat.Finalean sartzea da zure helbu-

rua ere. Helburu horri begira,

lehiakide bat gutxiago izango

duzue pertika jauzilariek orain-

goan: Isinbaeva ez da ariko.

Saiatu naiz auzi horretatik kan-pora bizitzen. Oso gai labaina da.Nahiago dut gehiegi ez sakondu.Ni nireari begira aritu naiz, etaariko naiz. Egia da gu hari begirahazi garela, baina ez da hemenegongo, eta, orain, gure txandaizango da, gure helburu horienalde borrokatzeko txanda.Erreferentzia eta eredu izan du-

zun hori alboan izateko aukera-

rik ez izatea, hala ere...

Egia da ez dela gauza bera izangozure idoloa izan den hori alboanez izatea lehiaketan, bainabadaude beste izen handi batzuk.Fabiana Murer brasildarra, esate-rako; hura izan da niretzat erre-ferentzia, eta ez du sekula hare-kin lehiatzeko aukerarik izan, etaoso pertsona ona da. YarisleySilva ere hemen ariko da; huraere jauzilari bikaina da, eta erre-ferentzia niretzat.Olinpiar estadioak ez du aitza-

kiarik.

Iberoamerikako Jokoak hemenizan ziren maiatzean, eta eta or-duan ezagutu nuen. Ederra da.Pista berria da, azkarra, eta haize-rik apenas dabilen. Oso garrantzi-tsua da hori pertika jauzian.Aire zabalean asko aritzen zara?

Egia esanda, denboraldi honetansekula baino gutxiago aritu naiz.Ikasketak aurten amaitu nahi ni-tuen, eta pista estalian aritu naizentrenatzen, batez ere. Riorakosailkatzeko jauzia Norwalkenegin nuen [Kalifornia, AEB]. Api-rilaren 16an, 4,50 metroko jauzia.Zer ikasketa bukatu dituzu?

Kriminologian eta psikologian li-zentziatu naiz, WashingtongoUnibertsitatean. Ekainean amai-tu nuen, eta ez naiz oraindik au-rrera begira jarri. Olinpiar Jokoakbukatzen direnean jarriko naizpentsatzen.

ENEKOITZ TELLERIA

«Pena da,Isinbaevaikusiz hazigara gu»Diamara Planell b Pertika jauzilaria

Olinpiar Joko batzuetan pertika jauzianarituko den Puerto Ricoko aurrenekoemakumezkoa da. ‘Isinbaeva auziari’ buruznahiago du «ez sakondu», baina aitortu du«erreferentzia» izan duela bere ibilian.

RIO16 b 9 BERRIA


RIPANEMAKO

MUTILA

Imanol MagroEizmendi

Eurodisneykonordikoak

Enekoitz Telleria zutabebizilagunak jarri zuenpuntua joan den ostira-lean, eta nik gaur eran-

tzungo diot. Hark bere olinpiaroroitzapena kontatu zuen, ha-margarren orrialdeko kolabora-tzaileetako bat izango balitz beza-la, eta, orain, niri dagokit. Gaine-ra, errepikatua da, Pili Kaltzada-rekin bat egingo baitut. Nik ereBartzelonako 1992ko Olinpiar Jo-koetako irekiera ekitaldia dut go-goan. Antonio Rebollok zuzia gezibatekin nola piztu zuen Eurodis-neyko hotel batean ikusi nuen.

Zozketa batean tokatu zitzai-gun bidaia etxekoei. Gurasoek,arrebak eta laurok elkarrekin bi-sitatu genuen tokirik urrunena.Errepidez, ostiralean irten etaigandean itzuli. Gogoan dut arre-bari eta bioi ilusio handia egitenzigula, eta urteekin ikasi dut zer-nolako ahalegina egin zuten gu-rasoek. Nola esan ezetz? Bada,uztail amaierako asteburu bateantaberna itxi, eta, umeak hartuta,Parisera, lepo beteriko autobusbatean, bi egunerako bakarrik.

Logelara iritsi, eta orduantxepiztu zuten zuzia, eta leher egin-da geunden. Nire arreba bistaonekoa izan da beti, eta berehalakonturatu zen gezia atzetik pasa-tu zela. 11 urte nituen bakarrik,eta, umeen memoria selektiboa-ren eraginez, logelarekin oroitzennaiz. Edredoi nordikoak ikusi ni-tuen lehen aldia zen, lodi-lodiak,eta sekulako asmakizuna irudituzitzaidan. «Aizu, ohea egin beha-rrik ez!». Gozotasun handiz dutgogoan asteburu hura. Igandehartan, Tourra bukatu zen Pari-sen, Indurainek irabazi zuen biga-rrena, eta, ni, Aupa, Miguelonzioen elastiko batekin ibili nin-tzen Eliseo Zelaietako jendetzarenartean. Nafarroa erdia zen han,eta despistatu nintzen une bateanerreskatatu egin ninduten. Geroetorri zen itzulerako bidaia, erre-pidez berriz. 1.750 kilometro hiruegunetan, seme-alabak pozteko.Eta astelehenean ireki taberna be-rriz ere. Eskerrik asko, zuei.

10 b RIO16BERRIA


Enekoitz Telleria

Amaitu zuen ariketa. Inoizinork jendaurrean egin etajendaurreak inoiz inon ikusigabekoa. Txuriz jantzita. Itxu-

raz, txiki eta ahul. Ekitez, erraldoi eta in-dartsu. Beso zuztar haien ahala, gorputzharen oreka, eta jarrera haren konfiantza.Epaileen marmarra eta deliberoa. Ikusleakmarkagailuari so, eta hara epaia: 1,00. Ha-rri eta zur. Halako ariketa bati horren notaeskasa. Azalpena: 10,00ekoa eman nahiaeta ezina. Omega etxeko markagailuakezin zuten jaso lau digituko zenbakirik.Gehienera jota, 9,95 eman zezaketen, bai-na Nadia Comanecik neurria hartu zionperfekzioari, eta zenbakia jarri. Markagai-luak ez zeuden prestatuta, eta gimnastika?

Aurreneko 10,00ekoa izan zenhura, barra asimetrikoetakoa,eta etorri ziren gero beste sei.Urrezko hiru domina, zilarrezkobi eta brontzezko bat. Hori izanzen haren uzta Montrealen, bai-na gimnastikan eragin zuen

iraultza ezin da dominen bidez neurtu.Gorpuzkera jakin bati eta entrenamendusistema jakin bati jarritako neurria eta mu-garria ere izan baitzen Comaneciren jardu-nak jarritakoa. Bela Karolyi entrenatzaile-aren aginduetara eta Nicolae Ceuacescu-ren erregimenaren lorietara aritu zenComaneci gaztea. «Erregimen komunis-tak, noski, propagandarako erabiltzen zi-tuen atletak. Diferentzia bakarra dago gauregungo herrialde kapitalistetako atletekin:horiek Nikeren bandera ere aireratzen du-

tela euren herrialdekoaz gain», esan duberriki Lola Lafon idazle frantziarrak, Lepetite communiste quie ne souriait jamais(Inoiz irribarrerik egiten ez zuen komunis-ta txikia) liburuaren egileak.

Comaneciren bizipenak ardatz gisarahartuta osatutako nobela da, eta begiratukritiko bat egiten dio haren jardunari.«Mendebaldean, Nadia popstar bihurtuzen, Kanadan distira egin zuenetik; Erru-manian, atleta bat zen. Han, izarra bakarrazelako: Ceaucescu». Baina aurrerago etasakonago doa Lafon: «Neskatxoa zen bi-tartean, gurtua izan zen; baina emakumegeneroan sartu zenean, haren gorputzaepaitzen hasi ziren». 18 urte bete zituene-an Liberation egunkariak jarritako goibu-rua du gogoan: Neska emakume bihurtuda. Epaia: agur magiari. Epaia?

ERAZTUN MOREA

Nadia ComaneciMontreal 1976Perfekzioari neurria hartu, eta zenbakiajarri zion: 10,00. Garaiko markagailuakez zeuden prestatuta halakorikjasotzeko. Gimnastika bera ere ez.

BE

RR

IA

Enekoitz Telleria

Ametsetako taldea. Ezdago izendapen ego-kiagorik AEBek Bar-tzelonako Olinpiar

Jokoetarako propio sortutako sas-kibaloi talde harentzat. Jack Mc-Callum kazetariak sortutako hitz-jokoa da Sports Illustrated aldiz-karirako: Dream Team. Goiburuhori, eta, argazkian, talde hartakohasierako bostekoa: Earvin MagicJohnson, Michael Jordan, CharlesBarkley, Karl Malone eta Patrick

Ewing. Ez da hor amaitzen ame-tsetako zerrenda. Irakurri «or-dezkoak»: John Stockton, ScottiePippen, Chris Mullin, Larry Bird,David Robinson eta Clyde Drex-ler. 12. jokalaria Christian Laettnerzen. Bekaduna deitzen zioten tal-dekideek. Eta bazen bai bekadu-na, nolabait. Laettner eta Mullinkenduta, beste guztiak NBArenhistoriako 50 jokalari onenen ze-rrendan zeuden.

Denak ditu gogoan Paul RiosLokarriko koordinatzaile ohiak.«Saskibaloi jokalari kaskarraizan nintzen (txikia naiz oso); be-raz, haurrak entrenatzen hasi

nintzen. Horretan ere ez nintzenoso ona, baina saskibaloiari bu-ruzko nire pasioa transmititzenjakin nuen behintzat», gogoratu-du. «Pasioz» bizi baitzuen garaihartan kirol hori Riosek. NBA, ba-tik bat. «Nire gelan, Magic John-sonen eta eta John Stocktonen

posterrak nituen, nire idoloak zi-ren. Garai hartako talde garran-tzitsuenen jokalari zerrendak ne-kizkien buruz, eta ez nituen gal-tzen telebistaz ematen zituztenpartida apur haiek».

Horregatik du horren akor-duan Bartzelona. NBAko jokala-riak lehen aldiz aritu ziren, or-duan, Olinpiar Jokoetan. Etainoizko talderik onenarekin.«Egia bihurtutako ametsa izanzen. Berdin dio jaun eta jabe iza-tea, edo partidek emoziorik ezizatea. Denak ikusi nituen. Eta fi-nala, gaurtik begiratuta, luxu batizan zen. Petrovicen eta KukocenKroaziaren kontra. NBAren his-toriako talderik onena Europakobi talentu onenak zituen selekzio-aren kontra». Baina «ikuskizu-na» handiagoa izan zitekeela ereakordatzen da, eta «penaz» go-goratzen du jokoak hasi baino le-hen Jugoslaviako selekzioa nolabanandu zen. «Divac, Paslj, Da-nilovic... guztiek elkarrekin bestemaila bat emango zuten». Egia dabai pasioz bizi zuela.

Olinpiar oroitzapena b Paul Rios

Lokarriko koordinatzaile ohiak gogoratzen du«pasioz» bizi zuela saskibaloia garai hartan, saiatuzela jokalari eta entrenatzaile gisa, baina ez zuelakarrerarik egin. Afizioa zuela sekulakoa, eta zirraraeragin ziola idolotzat zituenak Bartzelonan ikusteak.

BE

RR

IA

ARGAZKIA

Eguna. 1992ko abuztuaren 8a.

Ekitaldia. Bartzelonako Olinpiar

Jokoak. Saskibaloiko finala (giz).

Emaitza. AEBetako selekzioak ira-

bazi zuen Kroaziakoaren kontra

(117-85). Argazkian, Dream Team

hartako jokalariak ageri dira, urrez-

ko dominarekin. Ezkerretik hasita:

Patrick Ewing, Larry Bird, Scotty

Pippen, Michael Jordan, Clay

Drexler, Karl Malone, John Stock-

ton, Chris Mullin, Charles Barkley

eta Magic Johnson. Argazkian sar-

tu ez direnak: Christian Laettner

eta David Robinson.

Bartzelona 1992

Ametsetako taldea

«Egia bihurtutakoametsa izan zen. Buruznekizkien izenak. Magiceta Stocktonen posterraknituen nire gelan »Paul Rios

Lokarriko koordinatzaile izandakoa

«Oker zabiltzate, ni ez naiz tenisean bi olinpiar urre irabazi dituen lehen pertsona.Venus eta Serena Williamsek launa urre dituzte»Andy Murray, tenislari eskoziarra

ENTZUNDAKOA

1Puerto Ricok Olinpiar Jokoetan irabazitako urrezko dominak. Monica Puig tenislari puertorricoarrak historiaegin du bere herrialdearentzat bananakoan nagusituta, Puerto Ricok ez baitzuen inoiz urrezko dominarik irabazi.

Irudia b Rio de Janeiro

Valegroren dotoreziaCharlotte Dujardin britainiarrak erakustaldi handia eman zuen atzo Valegro zal-diaren gainean. Ondo hezitako zaldiak aritzen dira lehian, hainbat ariketa egiten,eta britainiarrak erabateko nagusitasuna izan zuen. 93.857 puntu pilatu zituen, etahark kolkoratu zuen urrezko domina. Kristina Broring-Sprehe alemaniarra sail-katu zen bigarren, 89.071 punturekin, eta Laura Graves estatubatuarra hiruga-rren, 87.142 punturekin. FAZRY ISMAIL / EFE

Emaitzak

FINALAK

ATLETISMOA

100 metrokoa (G)

1. Usain Bolt (Jamaika) 9,81

2. Justin Gatlin (AEB) 9,89

3. Andre de Grasse (Kanada) 9,91

400 metrokoa (G)

1. Wayde Van Niekerk (Heg.) 43,03

2. Kirani James (Granada) 43,76

3. LaShawn Merritt (AEB) 43,85

Jauzi hirukoitza (E)

1. Caterine Ibarguen (Kol.) 15,17

2. Yulimar Rojas (Venezuela) 14,98

3. Olga Ripakova (Errusia) 14,74

Mailu jaurtiketa (E)

1. Anita Wlodarczik (Polonia) 82,29

2. Wenxiu Zhang (Txina) 76,75

3. Sophie Hitchon (B. H.) 74,54

3.000 metro hesidunak (E)

1. Ruth Jebet (Bahrain) 8.59,75

2. H. K. Jepkemoi (Kenya) 9.07,12

3. Emma Coburn (AEB) 9.07,63

IGERIKETA

Ur irekietako 10 kilometrokoa (E)

1. S. V. Rouwendaal (H.) 1.56.32,1

2. Rachele Bruni (Italia) 1.56.59,5

3. Poliana Okimoto (Bra.) 1.56.51,4

ZALDIKETAK

Heziketa, banaka

1. Charlotte Dujardin (B. Handia)

2. Isabell Werth (Alemania)

3. Kristina Broring-Sprehe (Ale.)

BORROKA LIBREA

85 kilo (G)

1. Davit Txakvetadze (Errusia)

2. Zhan Beleniuk (Ukraina)

3. Javid Hamzatau (Bielorrusia)

3. Denis M. Kudla (Alemania)

Dominak*HERRIALDEA U. Z. B. G.

1. AEB 26 22 24 72

2. Britainia Handia16 16 8 40

3. Txina 15 14 17 46

4. Errusia 9 12 11 32

5. Alemania 8 6 6 20

6. Italia 7 9 6 22

7. Frantzia 7 8 7 22

8. Japonia 7 4 16 27

9. Australia 6 7 9 22

10. Hego Korea 6 3 5 14

11. Herbehereak 6 2 3 11

12. Hungaria 5 3 4 12

13. Espainia 3 0 2 5

14. Zeelanda B. 2 6 0 8

15. Ipar Korea 2 3 2 7

16. Kanada 2 2 9 13

17. Kazakhstan 2 2 4 8

18. Kolonbia 2 2 0 4

19. Polonia 2 1 2 5

20. Suitza 2 1 2 5

*Gaueko hamaikak arte

RIO16 b 11 BERRIA


Egitaraua

FINALAK

14:00. Igeriketa: ur irekiak. 10 ki-

lometrokoa (G).

14:00. Piraguismoa. K1 1.000 me-

tro (G), K2 500 metro (E), K1 200

metro (E) eta C1 1.000 metro (G).

14:50. Atletismoa. Jauzi hirukoitza

(G).

16:20. Atletismoa. Disko jaurtiketa

(E).

18:00. Bela. Finn (G) eta Nacra 17.

19:00. Gimnastika artistikoa. Ba-

rra paralelak (G), zorua (E) eta barra

finkoa (G).

19:00. Igeriketa sinkronizatua.

Binaka, estilo librean (E).

21:00. Grekoerromatar borroka.

66 eta 98 kilo (G).

21:00. Pistako txirrindularitza.

Omniuma (E), Keirina (G) eta abia-

dura (E).

21:00. Tranpolin jauziak. Hiru me-

trokoa (G).

22:00. Boxeoa. Pisu arinetako

lehia (G).

00:00. Halterofilia. 105 kilo (G).

00:30. Mahai tenisa. Taldekakoa.

(E).

01:30. Atletismoa. Gorako jauzia.

(G).

03:30. Atletismoa. 1.500 metro-

koa. (E).

03:45. Atletismoa. 110 metro hesi-

dunak (G).

EUSKAL HERRITARRAK

18:30. Eskubaloia. Final-laurde-

nak: Espainia-Frantzia.

21:30. Alberto Munarriz. Water-

poloa. Final-laurdenak: Espainia-

Serbia.

02:35. Sergio Fernandez. 400 me-

tro hesidunak. Finalerdiak.

BERRIA TELEBISTA

16:00. Imanol Magro Eizmendi eta

Enekoitz Telleria BERRIAko Rioko

berriemaileen bideo kronikak,

Adrian Garcia BERRIAko kazetaria-

ren analisia Brasilgo egoera politi-

koaz, Danel Agirreren atala eta

erreportajeak.

TELEBISTA

La1. 16:00-21:00

eta 22:05-05:00.

Teledeporte. Egun osoan.

France2. 13:55-20:00 eta

21:00-05:05.

France3. 09:00-11:50,

12:55-14:00 eta 19:55-20:55.

12 b RIO16BERRIA


Irudia b Rio de Janeiro

Ura baino zerbait gehiago edaten duteLehian nahi gabe edan ditzaketen itsasoko ur tragoetatik harago, ur bizietako probako igerilariek bestelako likidoak ere hartzen dituztelasterketan zehar. Galdutako indarrak berritzeko, adibidez, edari energetikoak hartzen dituzte, harrigarria bada ere. Oso bitxia da haienanoa postua.Txalupa batetik makila bat jartzen diete, eta handik zintzilik edatekoa, herrialdeko bandera eta guzti. PATRICK B. KRAEMER / EFE

0.0NADEZHDA BAZHINAK

TRANPOLIN JAUZIAN

JASOTAKO NOTA

Olinpiar Jokoen historian sartu da

Nadezhda Bazhina jauzilari erru-

siarra. 3 metroko tranpolin jauzian

0.0ko nota jarri zioten epaileek he-

renegun, lehiaketako azken salto-

an. Europako Txapelketetan sei

urrezko domina ditu Bazhinak,

baina gaizki hasi zuen saltoa, eta

ia bizkarrez erori zen uretara.

Uchimurak ez dudominarik lortubere azken proban

GIMNASTIKAb Olinpiar Jokoakhasi aurretik iragarri zuen KoheiUchimura gimnastak Riokoakizango zirela ziurrenik bere az-ken Jokoak. Bada, gimnastikakoenperadorea-k ez zuen domina-rik lortu lehiatu den azken pro-ban, atzo. Lurrekoan aritu zen,eta bosgarren geratu zen. Hasie-ratik ikusi zen Uchimura ez zebi-lela fin, bizkarreko minaren etapilatutako nekearen eraginez.

«Deitoragarria daLochteri eta bestehiru igerilarieigertatutakoa etaindarkeria OlinpiarJoko hauetako arazoizatea oraindik ere»Mario Andrada

Jokoetako antolakuntzako kidea

Emakumezkoenfinalerdiak jokatukodituzte gaur

FUTBOLA bBrasil eta Kanada fa-borito direla jokatuko dira gaurfinalerdiak emakumezkoen fut-bolean. Brasilek Suediaren aurkajokatuko du. Azken bi partidetanez dute golik sartu brasildarrek,eta etxean jokatzeak Brasili eragi-ten dion presioa baliatu nahi duSuediak. Kanada-Alemania izan-go da beste partida. Kanadarrekez dute partidarik galdu Rion, etaLondresen zilarra lortu zuten. Nadezhda Bazhina. PATRICK B. KRAEMER

RHARTU ETA PASA

Unai Zubeldia

Ez, ez;ez dut nahi

Zilarrezko domina kol-koan zuela, zuri-zurieginda, gertatzen arizena sinetsi ezinik.

Urrea irabazi zuen Londresko Jo-koetan, eta koska bat behera egindu Rion. Malkoei eutsi ezinik ibilizen podiumean. Baina ez zen tris-tura keinua. Poz malkoak ziren.Tira, edo lotsarenak. Edo auskalozerenak! He Zi da haren izena. Bi-txia da, baina euskarak salatu dubere ekintza. Oharkabean. 3 me-

tzen hastera zihoala, Qin Kai mu-til-laguna gerturatu zitzaionkaxa txiki bat eskuetan hartuta.Belauniko jarri, eta ezkontzekoeskaintza egin zion. Hantxe. De-nen aurrean. Podiumean. Horixebai Qin Ka(i) larrian egotea. He Zieta Qin Kai. Amaieraren zain da-goenarentzat, baietz erantzunzion jauzilariak. Nahiz eta, prezioberean, korrika alde egin zezake-en podiumetik bertatik edonora.

Bitxikerien multzoan sartu

troko jauzietako lehia amaitu be-rritan, sari banaketa berezia izanzuen txinatarrak. Shi Tingmaoherrikidearen garaipena ospa-

dute askok ekintza hori, baina ezda izan kasu bakarra. Isadora Ce-rullo Brasilgo zazpiko errugbi se-lekzioko jokalariak ere eraztunahatzean zuela amaitu zuen Aus-traliaren aurkako partida. Brasil-go selekzioko boluntarioa duneska-laguna, Ipar Carolinan ha-zia, AEBetan, eta Brasilgo herri-tartasuna ere badaukana. Baiez-koa hark ere, argazkilarien etaCerulloren taldekideen zorame-nerako.

Inoiz ez naiz izan kirola etanorberaren eguneroko erabakiaknahastearen aldekoa. Eta ez naizari hizketan ezkontza kontuezsoilik. Zenbat aldiz agertu ote dirakirolariak podiumera seme-ala-bak besoetan hartuta? Beharrez-koa al da? Bai? Eta norbaitek gu-rasoak igo nahi izanez gero? Edoaitona-amonak? Nahikoa lekubadago Rioko podiumetan, bainaospakizunen neurria galtzen ha-sita ez ote gabiltzan...

HASI DU UZTA - berria.eus · igeriketa phelps izan da berriz izarra, bere agurrean euskal...

Documents

Transcript of HASI DU UZTA - berria.eus · igeriketa phelps izan da berriz izarra, bere agurrean euskal...