GAZTEEI BURUZKO MONOGRAFIAK

Gazteak eta Informazioaren Teknologiak Nazio Batuen esparruan

AURKIBIDEA:

Orrialdea

I. Sarrera 3

II. Aurkezpena 4

III. Gazteak eta informazio eta komunikazio teknologiak 9

-Nabarmendu beharreko alderdiak 9 -Informazio Gizarteari Buruzko Mundu Gailurra 11 -Programak eta esperientziak 14

IV. Dokumentuak 18

-UNESCOren 31. konferentzia nagusiko gazteria 18 topaguneko azken txostena (Paris). -Gazteria topagunearen deklarazioa 25 ITU telecom world 2003

V. Bibliografia 29

3

I. SARRERA

Eusko Jaurlaritzako Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzaren Gazteen Euskal Behatokiak Gazteriari buruzko monografiak koadernoa aurkezten dizu, Euskal Herriko UNESCO Etxearen laguntzarekin argitaratua. Zenbaki honetan, Gazteria eta Informazioaren Teknologiak Nazio Batuen esparruan izenekoan, gazteriaren egoerari buruzko datuak ematen dira, Informazioaren Teknologietara duten sarbideei dagokionez, eta laguntzarik gutxien duten gazteek IKTak erabiltzeko erronkan, Nazio Batuek egindako ebazpenak eta txostenak ere biltzen dira. Oinarrizko bibliografia bat ere badago eta gai horri buruzko dokumentazioa ere bai.

Gazteen Euskal Behatokia, 2004ko Iraila

4

II. AURKEZPENA

Nazio Batuen Unibertsitateak (NBU) eskaturik, mundu osoko jakituria adar guztietako 1.000 adituk prospektiba bat egin zuten, XXI. mendean nagusituko diren joeren inguruan. Lan horren ondorioz, “Millenium Proyect” ikerlana sortu zen (2002); hartan, teknologia berriei dagokienez, hurrengo urteetan nabarmen garatuko diren 4 alor nagusiak aurkezten dizkigute:

Bioteknologia Nanoteknologia Espazio teknologia Informazio eta komunikazio teknologiak

Hain zuzen ere, azken horiek dira —Informazio eta Komunikazio Teknologiak (IKT)— oraingo honetan aztertu behar ditugunak.

IKTak sistema teknologikoak dira; batetik, informazioa jasotzeko, prozesatzeko eta hedatzeko aukera ematen dute, eta, bestetik, bi solaskideren edo gehiagoren arteko komunikazioa errazten dute. Beraz, IKTak ordenagailuen existentzia hutsetik haratago doaz; izan ere, ordenagailuak ez dira sistema bakartuak, sare batez elkarri lotutako sistemak baizik, eta horixe da, hain zuzen ere, garrantzirik handiena duena.

XIX. mendeko industria iraultzak goitik behera eraldatu zuen gizartea, eta une honetan ere, orduan bezala, mundua etapa erabakigarri batean dago. Azken buruan, paradigma berri bat sortu da, Informazio Gizartea izenekoa. Kontzeptu hori teknologiaren existentzia hutsetik askoz ere haratago doa, inplikazio sakonak baitakartza gizartean, kulturan, ekonomian eta politikan. Teknologia digitalen bitartez informazioa sortzeko eta hedatzeko eskura ditugun baliabide berriak aldaketa handiak eragiten ari dira gure munduan. Batetik, baliabide horiek besteek sortutako ia informazio guztia jasotzeko aukera ematen digute; eta, bestetik, horiei esker, guk ere informazioa eta ezagutza sortu eta heda dezakegu. Horrek gizartearen alor guztietan eragiten du: merkataritzan, ekonomian, hezkuntzan, kulturan, gizarte harremanetan, demokrazian, aisian, osasunean, ingurumenean... Ezinbestean, aldatzen ari dira pertsonen —bereziki, gazteen— bizitzeko, ikasteko, lan egiteko eta harremanetan sartzeko moduak. Gainera, aldaketa hori abiada izugarrian gertatzen ari da. Garapenerako Nazio Batuen Programako (PNUD) Giza garapenari buruzko txostena 20011 txostenaren arabera, urte horretarako aukera zegoen kable bidez eta segundo

1 PNUD (2001). Giza garapenari buruzko txostena 2001. Aurrerapen teknologikoa giza garapenaren zerbitzuan jartzea. Madril: Mundiprensa

5

batean 1997. urtean internet osoan bidal zitekeena baino informazio gehiago bidaltzeko; eta horrek argi eta garbi erakusten digu IKTak erritmo izugarri bizian nagusitzen ari direla. IKTek eskaintzen dizkiguten aukera horiekin guztiekin batera, bada beste alderdi bat, une honetan erabakigarri bihurtu dena: tarte digitala. Informazio Gizarteari buruzko Mundu Gailurrean (Geneva. 2003ko abendua), honela definitu zuten tarte digitala: “Gure planetan, teknologia arloan baliabideak eskuratu dituzten komunitateen eta ikuspegi horretatik baztertuta dauden komunitateen arteko aldea; eta komunitate horien informazio transferentziarik ez izatea, ez komunitate horien barruan, ez komunitate horien artean”. Oro har, mundu osoan zehar, Interneten erabiltzaileak hirietan egoten dira. %79 ELGEko (Ekonomi Lankidetza eta Garapeneko Erakundea, 30 herrialdek osatua) herrialdeetan bizi da, eta herrialde horietan munduko biztanleriaren %14 bakarrik bizi da. 2001. urtean, herrialde garatuetan 41 Internet erabiltzaile zeuden 100 biztanleko; garapen bidean dauden herrialdeetan, aldiz, 100 biztanleko 2,3 erabiltzaile baino ez zeuden. (Iturria: UIT. 2003)

1. GRAFIKOA

Iturria: PNUMA (2002). Geo – 3. Madril: Mundiprensa

Aurreko grafikoan ikus daitekeenez, Internet mundu osoan zehar hedatzen ari da, oso azkar gainera.

0

50

100

150

200

250

1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

Interneti konektatutako herrialdeak

6

0

50

100

150

200

AEB-

Kana

da

Euro

pa

Asia-P

azifiko

a

Latin

oamer

ika

Afrik

a

Ekialde Er

taina

Erabiltzaileen banaketa, zona geografikoaren arabera(milioiak)

2. GRAFIKOA

Iturria: PNUMA (2002). Geo – 3. Madril: Mundiprensa Grafikoaren arabera, Internet azkar hedatzen ari da, baina alde handia dago, iparraldeko eta hegoaldeko herrialdeen artean. Erabiltzaile kopurua etengabean handitzen ari da mundu osoan, baina argi eta garbi ikusten da garapen bidean dauden herrialdeetan erabiltzaileen proportzioa nabarmen txikiagoa dela. 3. GRAFIKOA

Iturria: Word Youth Report- 2003. New York: UN. Guk egina

0

50

100

150

200

250

300

1995 1996 1997 1998 1999 2000

Interneten erabiltzaileak (milioiak)

Herrialde garatuak Garapen bideko her.

7

Gaia eremu geografikoen arabera aztertzean, berehala ohartzen gara erabiltzaile gehienak non kokatzen diren: Estatu Batuetan, Kanadan, Europan eta Pazifikoko eskualdean. Gizarte horietako gehienak “lehen mundua” deitutakoan daude. Eta, hartan, gazteek biztanleria egituran duten proportzioa txikia da, eta gero eta txikiagoa gainera. Izan ere, gazte gehienak garapen bidean dauden herrialdeetan bizi dira, eta horietan IKTak oraindik oso gutxi hedatu dira. ESKURATZE DIGITALEKO INDIZEA Telekomunikazioen mundu garapenari buruzko txostenean2 lehen aldiz ageri den adierazle batek IKTak eskuratzeko mailak sailkatzeko aukera ematen du: eskuratze digitaleko indizeak. Horri esker, guztira 178 herrialde sailkatu dira, eskuratze digitaleko lau indize hauen arabera: altua, ertain altua, ertain baxua eta baxua. Indize horren arabera, herrialde batek IKTak eskuratzeko duen ahalmena neurtzen da. Indizea lantzeko, bost aldagai eta zortzi adierazle hartzen dira aintzat. Grafikoan erakusten denez, aldagaiak hauek dira: IKTei dagokienez dauden azpiegiturak, azpiegitura horien kalitatea, internet erabiltzeko aukerak, horretarako behar den ezagutza maila eta IKTen benetako erabilera.

2 UIT (2003). Telekomunikazioen mundu garapenari buruzko txostena: informazio gizartean txertatzeko adierazleak. Geneva: UIT

8

AURREKO GRAFIKOAREN TESTUA: UTILIZACIÓN = ERABILPENA Usuarios de Internet = Interneten erabiltzaileak CALIDAD = KALITATEA Abonados a la banda ancha = Banda zabalaren abonatuak Anchura de banda internacional Internet = Internet nazioarteko bandaren zabalera INFRAESTRUCTURA = AZPIEGITURA Abonados a la telefonía fija = Telefonia finkoaren abonatuak Abonados a la telefonía celular móvil = Telefonia zelular mugikorraren abonatuak CONOCIMIENTO = EZAGUTZA Adultos alfabetizados = Heldu alfabetatuak Nivel de escolarización = Eskolaratze maila ASEQUIBILIDAD = ESKURAGARRITASUNA Precio de acceso a Internet = Internet eskuratzeko prezioa Iturria. UIT Hala, 0 eta 1 balioen artean, 25 herrialdek eskuratze digitaleko indize altua dute (0,7-1); 40 herrialdek eskuratze ertain altua dute (0,5-0,69); 58 herrialdek eskuratze ertain baxua (0,3-0,49); eta 55ek eskuratze baxua (0-0,29). Datu horiek bat datoz 3. grafikoak eskainitako datuekin: oro har, herrialde gutxi batzuetan IKTak eskuratzeko eta erabiltzeko mailak egokiak dira; gainerako herrialdeetan, aldiz, oraindik ere alderdiren bat edo zenbait alderdi hobetu behar dituzte. Hain zuzen, gazteen portzentajerik handienak gutxiago garatu diren herrialde horietan ditugu; beraz, argi dago alor horretan ahalegin handia egin behar dela, munduko gazteen zati handi batek IKTen trena gal ez dezan. Izan ere, ikusi dugun bezala, tren hori oso azkarra da, eta hori ez ezik, aurrera egin ahala, aldaketa handiak eragiten ditu orain arteko gizarte ereduan.

9

III. GAZTEAK ETA INFORMAZIO ETA KOMUNIKAZIO

TEKNOLOGIAK Ahalegin handia egiten ari gara Informazio Gizarteari buruz dugun ikuspegi komuna gauzatzeko, guretzat eta etorkizuneko belaunaldientzat. Argi dago gazteak etorkizuneko lan indarra direla, IKTen sortzaile nagusiak eta IKTak jasotzen lehenak. Ondorioz, gazteen gaitasunak sustatu behar dira, ikasleak, garatzaileak, zergapekoak, enpresaburuak eta erabakiak hartzeko arduradunak diren aldetik. Orobat, IKTek eskaintzen dituzten aukerak oraindik ere bete-betean baliatzeko aukera izan ez duten gazteei arreta berezia eskaini behar diegu. Gainera, IKTen aplikazioen garapenari eta zerbitzuen ustiapenari dagokienez, haurren eskubideak errespetatzea eta haurren babesa eta ongizatea zaintzea bermatzeko konpromisoa hartzen dugu.

Informazio Gizarteari buruzko Mundu Gailurra. 2003. Geneva (Suitza) Printzipioen deklarazioa. 11. puntua

Informazio eta Komunikazio Teknologiek eragin handia dute bizitzaren esparru guztietan eta gizarte talde guztietan, baina bereziki gazteen artean, Informazio Gizarteari Buruzko Mundu Gailurraren Azken Deklarazioaren aurreko laburpenean jasotzen den bezala. Puntu horretan onartzen da gazteak aldaketa horien ikusleak direla, baina, hori ez ezik, horien ezinbesteko sustatzaile eta parte-hartzaileak ere badirela; izan ere, gazteak dira IKTak gehien erabiltzen dituen gizarte taldea. 2.1 NABARMENDU BEHARREKO ALDERDIAK Gazteen eta IKTen arteko loturari dagokionez, bi alderdi hauek nabarmendu behar dira:

• Kulturaren estandarizazioa: Aurrez aipatu dugun bezala, IKTak teknologia hutsetik haratago doaz. Telefono mugikorrak, SMS mezuak eta internet erabiltzeak mendebaldeko kulturaren balio asko bereganatzea dakar, eta horrek eragin erabakigarria izan dezake mundu osoko gazteengan, beren nortasunak osatzeko garaian. Azken buruan, IKTek indar pedagogiko handia dute, eta instituzioen hezkuntza eredu tradizionalak gainditzeko ahalmena.

• IKTek aldaketa azkarrak eragiten dituzte gazteen bizitzaren esparru guztietan:

10

Informazio eta Komunikazio Teknologiek gazteen esparru guztietan eragiten dute: hezkuntzan, lan merkatuan txertatzean, eguneroko lanen garapenean, osasunean, aisian...; beraz, hobetzeko aukera berriak sortzen dira, baina baita arazo eta behar berriak ere, aurre egin beharrekoak.

IKTek gazteengan duten eraginari buruz eztabaidatzean, bi jarrera kontrajarri agertzen dira: baikorra eta ezkorra. Lehen ikuspegia defendatzen dutenentzat, gazteak IKTen erabileraren abangoardia dira. Betidanik, gazteek beren ahotsa entzunarazi beharra izan dute, eta, IKTak, beste hainbat abantailaren artean, balio handiko tresna dira oztopo hori gainditzeko. IKTei esker, gazteek aukera dute gizartean parte hartzeko, eta beren iritzi, kritika eta ekarpenak hainbat esparrutan erakusteko. Mundu osoko ezagutzak, informazioak eta esperientziak eskura dituzte, eta, aldi berean, informatzeko eta parte hartzeko aukera handiagoak, gertueneko gaiei dagokienez. Globala eta lokala batzen dira eta elkar eragiten dute, eta IKTek hitz berri bat sorrarazi dute: esparru “glokala”. Ezkorrenek, ordea, beltza ikusten dute etorkizuna. Horien ustetan, zenbait arazo heda daitezke: gazte haurdunaldiak, pedofilia, prostituzioa edo droga gehiegikeria; eta gazteak horien biktima bihur daitezke. Gurasoak gazteen hezkuntzatik aparte geratzen dira; eskolek ezin dute egoera berri horretan mugitzeko beharrezkoa den tresnarik eskaini; eta hedabideek informazio ugari jartzen dute gazteen eskura, eta horrela pasibo bihurtu, informazio hori zuzen aztertzeko eta prozesatzeko gai ez direla. Azken buruan eta oro har hartuta, adituentzat IKTak gizarteratzeko modu berria dira. Bereziki, honako bi alderdi hauetan eragiten dute:

• Kulturan • Hezkuntzan

Bi esparru horietan gertatzen ari diren aldaketek egoera berri bat azaleratzen digute: lan merkatuan sartzeak, denbora libreaz gozatzeko moduek eta gazteen arteko eta gazteen eta helduen arteko gizarte harremanek lehengoez bestelako moduak dituzte. KULTURAri dagokionez, IKTek inplikazio sakonak dituzte. Gizarteratze modu tradizionalak aldatzen dira, eta, horien ordez, berriak azaltzen dira. Gazteek eragin ugari jasotzen dituzte egunetik egunera bide berri horietatik, eta horrek behar-beharrezko egiten du ezagutzak eta trebetasunak jasotzeko eredu tradizionalak aldatzea. Horien ordez sortu beharko diren eredu berriek gazteen nortasunaren eta gizarte harremanen garapena barne hartu behar dute, esparru materialean eta birtualean.

11

IKTek hainbat mezu helarazten dizkiete gazteei, eta horrek baldintzatu egiten du gazteen pentsatzeko, janzteko eta harremanetan jartzeko modua. Orain artean, ohikoena zen helduek gazteei ezagutzak transmititzea, norabide bakarrean; IKTek transmisio hori aldatzea ekarri dute, eta elkarrenganako bihurtu. Gurasoek gizarteratzaile izateari eusten diote, baina seme-alabengandik gurasoenganako kultura transmisioa ere agertzen ari da. Horrekin batera, batzuetan seme-alabak gurasoengandik bereizten dira; izan ere, ohiko harreman horren ordez, gazteak mundu osoko beste gazte batzuekin jartzen dira harremanetan, internetek elkarri komunikatzeko ematen dien aukerari esker. Zalantzarik ez da bide berri horietatik transmititutako eta jasotako esperientziek eta ezagutzek aldaketa handia dakartela, eta horrek ondorio garrantzitsuak eragiten dituela. IKTak gazteen bizitzetan sartu dira, eta horrek beren pentsatzeko, sentitzeko, sinisteko, kontsumitzeko, janzteko... moduetan eragiten du. Teknologia horiek ezagutza iturri gehiago eskaintzen dizkiete, eta gazteen balio eta ekintzek iturri berri horietatik edaten dute. HEZKUNTZAN ere IKTen eskutik datozen aldaketak garrantzi handikoak dira. E-learning hitza gero eta gehiago hedatzen da, eta, hezkuntza arloan, eskola giroa itxitzat jotzen da, internetek eskaintzen duen zabaltasunaren aldean. Gaur egun aukera dugu gelako lau hormetatik ziberespaziora salto egiteko, bertan harremanetan jartzeko eta ikasteko, mundu osoko gazteekin ezagutzak elkartrukatuz, berehala eta zuzenean. Ikasteko era eta ikasten dena, biak ere aldatu egiten dira. Modu berriak daude ezagutzak jasotzeko, eta ezagutza berriak garatzeko. IKTek hezkuntza maila formalean eragiten dute, baina, alor horretan ez ezik, bestelako programetan ere erabil daitezke: osasunerako hezkuntza programetan, ingurumen programetan, garapenerako programetan eta bakerako programetan. Gutxien garatu diren eremuetan bizi diren gazteentzat, Informazio eta Komunikazio Teknologiek hesi geografikoak apurtzen dituzte, eta informazioa eskuratzea eta elkartrukatzea ahalbidetzen duen unibertso batean sartzeko aukera eskaini, eta hezkuntza materialen eta baliabideen urritasuna gainditzen dute. 2.2 INFORMAZIO GIZARTEARI BURUZKO MUNDU GAILURRA Orain artean ikusi dugun bezala, Informazio eta Komunikazio Teknologiek ondorio garrantzitsuak eragiten dituzte gure bizitzaren alor guztietan; gainera, eragin hori are handiagoa izango da etorkizunean. Horregatik, 2003ko abenduaren 10 eta 12 bitartean, Nazio Batuek eta Telekomunikazioen

12

Nazioarteko Batasunak (UIT) Informazio Gizarteari buruzko lehen Mundu Gailurra antolatu zuten. Gertakizun hori aukera ezin hobea izan zen politikak abian jartzeko, arauak ezartzeko eta harremanak indartzeko, eta, horrela, IKTen ahalmen guztia giza garapenaren alde jartzeko. Esparru horren barruan, gazteek ere parte hartu zuten; hala, IKTekiko duten egoerari buruz eztabaidatu zuten, eta mundua osoan zehar lantzen diren esperientziak elkartrukatu zituzten. Gailurraren aurretik, hiru prestaketa bilera egin ziren (“prepcoms”). Horietan, mundu osoko 1.000 gaztek parte hartu zuten, eta gailurrerako lan agenda landu eta esperientziak eta praktika onak elkartrukatu zituzten. Gazteek gogoeta egin zuten, IKTek hainbat alorretan —enpleguan; hezkuntzan; osasunean; eleaniztasunean; genero berdintasunean; edo erakunde publikoetan parte hartzeko edo erabakiak hartzeko garaian— eragin diezazkieketen ondorioei buruz. Gazteek nabarmendu zuten IKTek gazteek sortutako eta mundu osoan zehar banatutako informazioak eta ezagutzak eskuratzeko aukera ematen dutela: gazteen ideiak, pentsamenduak, gertuko inguruneari buruzko informazioa, kultura... den-dena denen eskura. Dokumentuen formatu elektronikoak horiek kopiatzea eta eskuratzea ere errazten du; eta horrek agerian uzten du informazio kantitate itzel hori benetan kudeatzea garrantzitsua ez ezik behar-beharrezkoa ere badela. Gazteei kezka eragiten die —kezka handia, gainera— kultura aniztasunak dituen arriskuak; baina abantailak ere hautematen dituzte: gizarte industrialeko erakundeak kulturaren monopolioa galtzen ari dira informazio gizartean agertzen diren iturri anitzen mesedetan. “Herrixka globalak” nazioarteko ikuspegia edukitzeko aukera ematen digu, hainbat gairen inguruan; eta, horrela, gure mugetatik kanpoko arazo eta egoerekiko elkartasuna handitzen da. Bestelako kultura batzuk ezagutu daitezke, kultura horien arteko komunikazioa handitu; eta hori laguntza handikoa izan daiteke orain arteko gatazkak txikitzeko. Horretarako, eta Informazio Gizarte horri hasiera emateko, oinarrizko baldintza batzuk bildu behar dira: hezkuntza —alfabetatzea, bereziki—, bakea, osasuna zaintzea eta garapen iraunkorra; Nazio Batuek ezarritako milurtekoko garapen helburuen arabera, betiere3. Gizarte berri hori ezin da garatu benetako giza garapena lortu gabe.

3 http://www.un.org/spanish/millenniumgoals/index.html

13

Gazteen artean kezka eta arazo gehien sorrarazten dituen gaien artean lanpostu bat eskuratzea dago. Informazio Gizarteari buruzko Gailurrean eztabaidatutakoaren arabera, lan aukera berriak sortzen direla onartzen da; aldi berean, ordea, zenbait lanbide zaharkitu dira, eta, beraz, lana eta langabezia txanpon beraren bi aldeak dira egoera berri honetan. IKTek elkarlana sustatzen dute, egitura hierarkiko tradizionalen gainetik; gainera, etengabeko prestakuntzaren beharra sorrarazten dute, aurrerapen teknologiko azkarretara egokitzeko; eta etxearen eta lantokiaren arteko aldea txikitu (“telelana”). Osasunari dagokionez, informazioa gaixotasunei aurrea hartzeko tresnarik boteretsuena dela onartzen da. Hainbat gairi buruzko —HIESa, famili plangintza edo droga gehiegikeria, esaterako— informazioa aurreko garaietan baino azkarrago, osoago eta zuzenago eman daiteke. Bestetik, gazteek IKTen erabilpenak eragin ditzakeen gaixotasunak ere aipatzen dituzte, eta horiek ikertu beharra adierazi, guztiengan eragin ditzaketen ondorio negatiboak murrizten ahalegintzeko. Ezagutzak eskuratzeko aukerari dagokionez, eta kultur aniztasunarekiko errespetuari estu loturik, gazteek ingelesa jotzen dute sareko hizkuntza nagusitzat, eta behar-beharrezkoa ikusten dute hizkuntza guztiek ziberespazioan toki bat aurkitzea. Informazioa eskuratzea bermatu behar dugu, baina, hori ez ezik, gazteen ama hizkuntza indartzeko politikak ere garatu behar dira, hizkuntza beste oztopo bat izan ez dadin. Beste esparru batzuetan bezala, Informazio Gizartean ere genero desberdintasuna ageri da, emakume gazteek hartan duten ordezkaritza oso txikia baita. Horregatik, berdintasun politikek hori aintzat hartu behar dute, guztion beharrezko parte-hartzea lortzeko. Zer ekarri eta zer ikertu baldin badugu, eta orain errazago eta azkarrago jarduteko bitarteko teknikoak eskura baditugu, emakumea ezin da iraultza teknologiko horren ikusle hutsa izatera mugatu. Garapen iraunkorrak ere sortzen die kezka etapa berri honetan. IKTek hainbat tresna jartzen dituzte gure esku horren alde jarduteko; horiekin batera, alabaina, ingurumena areago hondatzeko aukera berriak agertzen dira: hondakin elektronikoak, ekipoen fabrikazioan kontsumitutako energia, horretarako beharrezko lehengaiak lortu beharra, ekipoak egiteko erabilitako materialak. Horrek guztiak etorkizun iluna iradokitzen digu, lehenbailehen zuzendu beharrekoa. Beste eztabaida gai nagusietako bat pribatutasun eskubidea da, etengabean informazioa hedatzen diharduen gizarte honetan. Zenbait gairi lehenbailehen heldu eta aurre egin behar zaie: esaterako, gazte pornografia eta trafikoa; edo datu baseetako datu pertsonalak eskuratzeko aukera, kontrolik eta murrizketarik gabe.

14

Gazteek erakundeen eta gobernu egituren erabakiak hartzeko garaian izan behar duten parte-hartzeari dagokionez, IKTek erakunde horiekiko harremana zuzenago bihur dezakete, eta horietan esku hartzeko aukerak handitu; hori ez ezik, gardentasun handiagoa izateko aukera ere ematen dute erakunde horiei dagokienez. Gogoetatik ondorioztatzen denez, gazteek IKTek garrantzi eta ahalmen handia dutela ulertzen dute; aldi berean, ordea, guztiek ere teknologia horiek eskuratzeko aukera izatea aldarrikatzen dute, bai eta horien abantailak baliatzeko aukera izatea ere, maila guztietan. Gazteen ustetan, Informazio Gizartea garatzeko garrantzirik handiena duena ez da teknologia, gazteak baizik. IKTak ez dira xedea, bitarteko zoragarria baizik; hari esker, gazteek aukera dute arazo zaharrak gainditzeko eta erronka berriei heltzeko. Gailur honen bigarren saioa Tunisen egingo da, 2005. urtean. Hartan, egindako ahaleginak ebaluatuko dira, eta gomendio horiek guztiak abian jarri. 2.3 PROGRAMAK ETA ESPERIENTZIAK Nazio Batuen Sistemaren barruan gazteentzako antolatzen ari diren esperientzien artean, lau nabarmendu behar ditugu, IKTen erabilpenari arreta berezia eskaintzen diotelako. Infoyouth: gazteei buruzko mundu informazioko sarea www.infoyouth.org “Infoyouth” sarea UNESCOren, Frantziako Gazteria eta Kirol Ministerioaren eta Frantziako Gazteentzako eta Herri Hezkuntzarako Institutuaren arteko elkarlanaren emaitza da. Horren helburu nagusiak hauek dira: mundu osoan gazteen alorrean indarrean dauden informazio iturrien eta lan sareen sakabanaketari aurre egitea, eta gazte politikak sustatzea, tokiko zein nazioarteko esparruetan. Sarea sortzeko ideia 1991n sortu zen, UNESCOren 26. Konferentzia Nagusiaren esparruan. Hartan, nazioarteko informazio zerbitzu bat sortzea bultzatu zen, datu banku bati esker, gazteekin zerikusia duten gaiak eta interesak hobeto ezagutu eta ulertu ahal izan zitezen. Sortu zenetik, Infoyouthek bi xede nagusi izan ditu. Batetik, gazteen eskura prestakuntza egokia jartzea, Informazio eta Komunikazio Teknologiak (IKT) erabiltzen ikas dezaten; eta, IKT horien bitartez, gazteen garapenarekin zerikusia duen guztia hedatzea: nazioko eta nazioarteko gazte politikek oinarri hartzen dituzten datuak, esperientziak eta analisiak. Bestetik, Infoyouthek topaketak eta lan taldeak antolatzen ditu, eskualdeko, nazioko eta nazioarteko esparruetan; eta hainbat dokumentu argitaratzen ditu,

15

langileen, sustatzaile instituzionalen, GKEen, elkarteen, ikerlarien eta gazteen arteko elkarrizketa eta ekimen trukea errazteko. Hala, sarearen helburu nagusia mundu osoko gazteen arazoei eta aukerei buruzko ezagutza hobetzea da. Horretarako, hainbat proiektu berritzaile bultzatzen ditu, gazteek beren herrialdeetako esparru politiko, ekonomiko eta kulturalean benetan parte har dezaten bultzatzeko. Truke eginkizun horrekin batera, Infoyouthek aholkularitza ere eskaintzen du, programen eta politiken diseinuari heltzeko. Besteak beste, web horrek aukera ematen du garrantzizko informazioa —askotan, sarean zehar sakabanatua, eta, batzuetan, eskuraezina dena— modu zuzen, erraz eta azkarrean eskuratzeko. 1992. urtean, Frantziako Gazteentzako eta Herri Hezkuntzarako Institutuak bere gain hartu zuen jarduera guztiak aurrera eramatearen ardura. Harrezkero, sarea egituratu eta dinamizatu du, eta, aldi berean, jasotako informazioa hautatzen eta egiaztatzen jardun du. Funtzionamendu egiturari dagokionez, sareak elkarlanean jarduten du UNESCOko Batzorde Nazionalekin, gazte elkarteekin, gobernuko eta gobernuz kanpoko erakundeekin, dokumentazio zentroekin eta ikerketa agentziekin. Zuzendaritza Batzordeak —hiru erakunde fundatzaileetako eta batzorde nazionaletako ordezkariek osatua— ekimen honen barruko proiektuen segimenduaren ardura hartzen du. Web orriak informazio orokorra eskaintzen du Infoyouthi buruz: zer den eta zein ordezkatzen duen. Hori ez ezik, honako atal hauek ere biltzen ditu: “berriak” atalean, ekimen honek gazteei eskainitako azken esperientzien berri ematen da; agenda bat du, mundu osoan gazteekin zerikusia duten konferentzia eta topaketen berri ematen duena; eta foro bat, kontsultak egiteko eta esperientziak elkartrukatzeko. Gainera, gazte erakunde eta sareen direktorio oso bat ere badu. Direktorioan, erakundeen oinarrizko datuak aurkituko ditugu, bai eta haiekin harremanetan jartzeko modua ere. “Country focus” izeneko atala ere badu, eta hor informazio ugari biltzen da, 204 herrialderi eta gazteekin eta gazteentzat egiten diren ekintzei buruzkoa. Gazteen iritzia www.unicef.org/voy 1995. urtean, Haurtzarorako Nazio Batuen Funtsak (UNICEF) “Gazteen iritzia” web gunea sortu zuen, mundu osoko gazteen artean iritziak elkartrukatzea sustatzeko. Ziberespazio horretan, gazteek aukera dute giza eskubideekin, giza garapenarekin eta gizarte aldaketarekin zerikusia duten gaiak ikertzeko, konpartitzeko eta haiei buruz eztabaidatzeko.

16

Web gune horren helburu nagusia gazteen artean ezagutza eta pentsamendu kritikoa sustatzea da, bai eta lidergoa eta elkarteen sorrera erraztea ere. Web gune hori hiru atal handitan banatzen da: ikertu, iritzia eman eta ekin. Ikertu atalean informazioa ematen da, haurren eta gazteen eskubideei buruz eta horien garapenari eragiten dioten gaiei buruz. Iritzia eman atalean, eztabaida taldeetan parte hartzeko aukera dago, beste gazte batzuekin iritziak elkartrukatzeko edo eztabaida ildo berriak abiatzeko. Orobat, gazteek idatzitako eztabaiden, artikuluen, gutunen, poemen eta abarren laburpenak aurkezten dira. Azkenik, ekin atalean, mundu osoko gazteek gidatutako ekimenei buruzko informazioa eman, eta ekimen horietan parte hartzeko argibideak eskaintzen dira. Cyberschoolbus www.un.org/cyberchoolbus 1996an, Nazio Batuek Cyberchoolbus sortu zuten, Global Teaching and Learning Project izeneko hezkuntza programa baten web gune gisa. Horren helburua nazioarteko eta Nazio Batuetako gaietan hezkuntza eta sentsibilizazioa sustatzea da, sarean jartzen diren material didaktikoak argitaratuz eta gazte eta irakasleentzako on line prestakuntza ikastaroak antolatuz. Orobat, web guneak eztabaida foro batean parte hartzeko aukera eskaintzen du; hartan, gazteek nazioarteko gaiei buruz eztabaidatu, informazioa eskatu eta ideiak elkartrukatzen dituzte. Web gune horrek Infonation datu base elkarreragilea ere eskaintzen du. Horren bitartez, gazteek munduko hainbat herrialderi buruzko informazioa eta estatistikak eskura ditzakete. Azkenik, programa elkarreragile bat eskaintzen da, gazteek aukera izan dezaten UNESCOk Munduko Ondare deklaratutako tokiak ezagutzeko. Digi Arts www.unesco.org/culture/es/ev UNESCOk Digi Arts programa sortu du, teknologia berriak erabiliz artea eta musika bultzatzeko. Web gune bat da, eta UNESCOko profesionalen diziplina arteko talde batek koordinatzen du, nazioarteko erakundeen sare batekin elkarlanean. Honako helburu hauek ditu: arte elektroniko eta digitalen esparruan egin diren ikerketa historiko, artistiko, tekniko eta zientifikoak hedatzea; munduko hainbat tokitako artista, zientifiko eta teknikarien artean informazioa eta komunikazioa elkartrukatu dadin sustatzea; eta gazteen artean sormen artistikoa eta software

17

elektronikoaren erabilpena bultzatzea, haien eskura teknologia berrien alorreko baliabideak jarriz. Programa horretako ataletako batek, “Gazteak eta arte digitala” izenekoak, mundu osoko gazteei aukera ematen die teknologia berriak erabiliz arte lanak sortzeko, munduko arazo handiei buruz: ura, HIESa, kultura aniztasuna, Afrikaren historia. Lan horiek erakusketa birtual batean erakusten dira, bai eta UNESCOk parte hartzen duen nazioarteko konferentzietan ere.

18

IV. DOKUMENTUAK

1. PARISEN (FRANTZIA) EGINDAKO UNESCOREN 31. KONFERENTZIA NAGUSIKO GAZTERIA TOPAGUNEKO AKTEN AZKEN TXOSTENA (2001eko urriaren 12a eta 14a) (laburpena)

INFORMAZIOAREN ETA KOMUNIKAZIOAREN TEKNOLOGIAK 1. Teknologia motak UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topaguneak: Onartzen du, informazioaren eta komunikazioaren teknologia mota asko daudenez, oinarrizkoa dela teknologia egokia erabiltzea, eta IKT proiektuak ez direla Internetera mugatu behar. Nabarmentzen du komunikabide tradizionalak –esaterako, irratia eta telebista–, oraindik informazioa hedatzeko tresna garrantzitsuak direnez, ez direla gutxietsi behar. Besteak beste, emakumeak eta haurrak alfabetatzeko erabiltzea proposatzeaz gain, HIESari eta antzeko gai garrantzitsuei buruzko informazioa hedatzeko erabiltzearen garrantzia ere nabarmentzen du. Eskatzen du literatura inprimatua eta telefonoa IKT baliabideekin osa daitezela. Adibidez, tokiko egunkariak egiteko inprimategi txikiak sortzea proposatzen du, edo herrietara telefonoko lineak helaraztea, guztiek zerbitzu berak eskura izan ditzaten. 2. Oinarrizko baldintzak sortzea UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topaguneak: Onartzen du hezkuntza dela oraindik garapenerako eskakizun garrantzitsuena. Nabarmentzen du gaur egungo gazte gehienentzat liburuak edo irakasleak beharrezkoagoak direla ordenagailuak baino. Onartzen du IKTen garapenerako ezinbestekoa dela elektrizitatea eta hardwarea eskura izatea. UNESCOri eskatzen dio susta dezala energia iturri alternatiboen garapena, hori oinarrizko eskakizuna baita IKTen garapenerako.

19

UNESCOri eskatzen dio bere proiektuetan IKTek ez dezatela gainditu tokiko biztanleriak horiek erabiltzeko edo mantentzeko duen gaitasuna. UNESCOri eskatzen dio azter ditzala IKTak estrategia zabalago baten barnean erabiltzen dituzten proiektu sektoreanitzak. 3. IKTen eskuragarritasuna UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topaguneak: Onartzen du herritar oso izateko garrantzitsua dela informazioa eskuragarri izatea. Nabarmentzen du Interneterako sarbideak eskuragarria izan behar duela, erabilgarria izan nahi badu. Eskatzen du gastu publikoa informazio azpiegituretan erabil dadila, hartara, sarbidea doakoa, edo, gutxienez, merkea izateko. Onartzen du IKTak giza garapenerako baliabidea direla. Onartzen du giza garapenerako baliabide hau oso gutxi ustiatu dela oraindik. Onartzen du IKTak erdi alfabetatutako pertsonentzako baliabidea ere izan daitezkeela; adibidez, komunikabide interaktiboak. Eskatzen du dirua bil dadila gutxien garatutako herrialdeetako teknologia berrietarako; adibidez, telezentroen garapenerako. UNESCOri eskatzen dio kontzientziatu dezala ordenagailuak birziklatzeko potentzialaz. Nabarmentzen du oso garrantzitsua dela gazteek teknologia berrien garapenean parte hartzea. Gazteek proiektuen diseinuan parte hartzen badute, ekonomikoki erabilgarriak diren trebezia transferigarriak eskuratuko dituzte, beste proiektu batzuetan erabiltzeko. Gainera, proiektuan gazteen esperientziaz baliatzeko aukera izango da, eta, beraz, erabilerraza izango da, erabiltzaile gehienak gazteak izango baitira. Nabarmentzen du ikastetxeetan IKTak erabiltzea oinarrizkoa dela gazteen alfabetatze elektronikorako. Onartzen du beharrezkoa dela ikastetxe guztietan IKTak erabiltzea. Onartzen du aurrerapausoak eman direla, baina, hala ere, hainbat kanpaina gehiago sustatu behar direla: garapen bidean dauden herrialdeetan IKT nagusien erabilera bultzatzeko gazteen gobernuz kanpoko erakundeen (GKE) kanpainak, hain zuzen.

20

Eskatzen du UNESCOk elkarlanean jardun dezala IKTen erabilera sustatzen duten gazteen GKEekin. 4. IKTen erabilera UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topaguneak: Nabarmentzen du, bestalde, ordenagailuek ezingo dutela giza irakasleen irakaskuntza ordezkatu. Onartzen du irakasle eskasia IKTen bidez konpon daitekeela, betiere, ordenagailuek epe luzera irakasleak ordezkatzen ez badituzte. Eskatzen du eman daitezela giza eskubideei buruzko aldizkako prestakuntza ikastaroak, esparru formal eta informaletan teknologia berriak irakasten dituzten irakasleentzat. UNESCOri eskatzen dio berma dezala Ikastetxe Elkartuen Proiektuan IKTak oinarrizkoak izango direla. Eskatzen du erabil daitezela teknologia berriak Iparraldeko eta Hegoaldeko ikastetxeen arteko sareak sendotzeko. Eskatzen du gara daitezela emakumeak IKT sektorean parte hartzera bultzatzen dituzten programak. Onartzen du Internetek are aukera sorta zabalagoa eskaintzen diela hainbat gaitasun dituzten gazteei. Onartzen du IKTetako trebezien garapena oinarrizkoa dela etorkizuneko ekonomia garapenerako, eta “buru argien ihesari” aurre egiteko ere erabil daitekeela, aukera berriei bide ematen baitie – adibidez, urrutiko hezkuntzari–. UNESCOri eskatzen dio susta dezala dauden komunikabideen arteko harremana. UNESCOri eskatzen dio egin dezala ikasle irratiei buruzko konferentzia bat, gazte irratien sare orokor bat egiteko. Bestalde, UNESCOri eskatzen dio gara dezala sare hori, teknologia eta hezkuntza hedatuz ( esaterako kit formatuko “kaxako irratien” bidez). UNESCOri eskatzen dio berrets dezala herri kulturekin duen konpromisoa, munduko musiken elkartrukearen bidez, on line edo beste formatu batzuetan.

21

UNESCOri eskatzen dio antola ditzala musika jaialdiak edo beste komunikabide edo teknologia jaialdi batzuk, kultura hedatzeko eta kulturarteko komunikazioa sustatzeko, eta aintzat har dezala “Gazte Komunikazioaren Munduko Astea” sortzea. 5. Doako informazioa eta komunikazioa UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topaguneak: Sustatu egiten ditu Interneten alderdi interaktiboak eta zentsuraren aurkako borroka. UNESCOri eskatzen dio erabil ditzala dituen baliabide guztiak, zentsurarik gabeko Interneterako sarbidea eta informazioaren zirkulazio askea sustatzeko. IKTei dagokienez, onartzen du ezinezkoa dela derrigorrezko jokabide eta etika kode unibertsalak izatea, baina tokiko eta eskualdeko kodeei buruzko elkarrizketa egin beharko litzatekeela deritzo. Nabarmentzen du hezkuntzak bere baitan hartu behar dituela komunikabideetan alfabetatzea eta pentsamendu kritikoa, baita gazteek trebezia horiek garatzeko UNESCOk baliabide bat sortu beharko lukeela ere. 6. Gazteek gehiago parte hartzea UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topagunea(k): Ohartu da IKTak ideia politiko berriak sortzeko erabil daitezkeela, gobernuaren eta gazteen arteko elkarrizketa eta komunikazioa errazten baitituzte. Ohartu da gobernuek ez dietela behar beste entzuten gazteei, eta ez dagoela horiek erabakiak hartzeko prozesuan sartzeko asmo politikorik. Eskatzen du erabat ustia daitezela IKTek ematen dituzten aukera berriak, hartara, gazteak gehiago kontzientzia daitezen eta erabakiak hartzen gehiago parte har dezaten. Proposatzen du erabil daitezela IKTak gardentasun handiagoa lortzeko, baita gobernuak baliabideez egiten duen kudeaketan ere. Nabarmentzen du UNESCOko ordezkari izendatutako gazteek gai izan behar dutela IKTak erabiltzeko, beren barrutiarekin eta beren artean komunikatu ahal izateko, eta, beraz, Eskatzen du UNESCOren Batzorde Nazional guztietan Interneterako sarbidea izan dadila.

22

UNESCOren Batzorde Nazionalei eskatzen die ireki ditzatela ateak eta sor ditzatela gazteentzako eskuragarri egongo diren zentroak. 7. Kulturartekotasuna Interneten UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topaguneak: Onartzen du hizkuntza oztopo garrantzitsua dela Interneten, informazio gehiena ingelesez baitago. Onartzen du Internet tresna egokia izan daitekeela kultura eta hizkuntza taldeak hobeto aurkezteko eta horien arteko komunikazio hobea lortzeko. Eskatzen du Interneten informazio gehiago eman dadila tokiko hizkuntzetan. Eskatzen du erraztu dadila hainbat hizkuntza hezkuntzan sartzea. Laguntza eskatzen du, interpretazio softwarea gehiago gara dadin, hainbat hizkuntzatara itzultzeko gaitasun gehiago izateko. 8. Nazioartekotasuna UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topaguneak: Onartzen du Internet zuzeneko tresnatzat erabil daitekeela, pertsonak internazionalismo helburuarekin hezteko. Onartzen du IKTek laguntasunean eta komunitate globalaren barnean bil ditzaketela komunitateak. Horrek munduko gai garrantzitsuetan laguntzera eta parte hartzera anima ditzake gazteak. Onartzen du Internet plataforma irekitzat erabili daitekeela, lehen geografia oztopo etsigarriak zirenak gainditu eta kulturei buruzko informazioa banatzeko. UNESCOri eskatzen dio sor dezala proiektu bat, jendeak kontzientzia handiagoa har dezan UNESCOri, bake kulturako idealei eta guztientzako hezkuntza eta informazioaren idealei buruz. 9. UNESCO, baliabide zentroa UNESCOren 31. Konferentzia Nagusiko Gazteria Topaguneak: UNESCO zoriontzen du, Dakarren Nazio Batuen sistemako Munduko Gazteria Topagunean antolatutako bideokonferentziagatik. Partaidetza handiagoa lortzeko IKTak nola erabili behar diren erakusteko adibide ona izan zen.

23

UNESCOri eskatzen dio, partaidetza handiagoa lortzeko balio badute, erabil ditzala IKTak etorkizuneko ekimenetan –esaterako, bideokonferentziak–. Onartzen du IKTek aukera berriak eskaintzen dituztela UNESCOk hezkuntza susta dezan. Onartzen du UNESCOk nazioartekotasuna sustatuko balu, irakasleentzako baliabideak emango lituzkeela. UNESCOri eskatzen dio eman ditzala Internet bidezko kalitate oneko ikastaro interaktiboak, irakasleentzat, ikasleentzat eta garapen profesionalerako (adibidez, giza eskubideei buruz). Onartzen du, garraio edo argitalpen gasturik ez dagoenez, goi mailako baliabideak soilik eskaini ordez, UNESCO baliabideak ematen has daitekeela banakako ikasleei. Gainera, onartzen du ideia askatasunarekiko konpromiso bikaina izango litzatekeela on line baliabide zentral bat ezartzea eskura dauden argitalpen erabilgarri guztiak lortzeko. Onartzen du doako on line liburutegi bat ezartzea dela XXI. mendearen hasieran UNESCOk munduari egin diezaiokeen oparirik onena. UNESCOri eskatzen dio sor dezala, garatutako herrialdeetako unibertsitateekin elkarlanean, on line baliabide zentral bat, garapen bidean dauden herrialdeetako ikasle guztiek doako on line liburutegia izan dezaten. Onartzen du IKTek aukera berriak ematen dizkiotela UNESCOri, zerbitzu gehiago eman ditzan, bai gobernu eta erakundeentzat, bai gizabanako bakoitzarentzat. Onartzen du, garraio edo ekoizpen gasturik ez dagoenez, garapen gastuak zentralean ordaintzen badira, mundu osorako doako software konplexuak ere eskain daitezkeela. Onartzen du aukera ona litzatekeela UNESCOk softwareak erabiltzea –adibidez, itzulpenerako, ahotsei antzemateko eta hizkuntzak ikasteko softwareak– munduari zerbitzu erabilgarriak eskaintzeko. Horrek, nazioarteko komunikazioa gehitzeaz gain, ospe ona emango lioke UNESCOri eta pertzepzio positiboagoa eragingo luke, publizitate komertzialarekin baino askoz merkeago. Gainera, irudi on horri esker, funtsak lortuko lirateke UNESCOren etorkizuneko programetarako. UNESCOri eskatzen dio sor dezala proiektu garrantzitsu bat, Interneteko beste edozein gunetan lortu ezin den doako software konplexua garatzeko –bereziki, hizkuntza programak–.

24

Onartzen du Interneten zabor informazio asko dagoela, eta horrek zaildu egin dezakeela beste erakunde batzuekin harremanetan jartzea, bai eta teknologia aukeren ahalik eta onura gehien lortzea ere, nazioarteko komunikazioa areagotzeko. Onartzen du globalizazioak azkarrago eragin duela merkataritzan beste esparru batzuetan baino. Desberdintasun hori nabarmena da komertzialak ez diren mundu osoko erakundeen arteko komunikazioetan. Onartzen du oso erabilgarria izango litzatekeela mundu osoko gazte erakundeen eta hezkuntza erakundeen zerrenda zentral eguneratu bat. UNESCOk, bere Batzorde Nazionalei esker, badu horretarako aukera. Onartzen du, halaber, UNESCOren web guneko zerbitzuak jende askok erabiliko balitu, UNESCOrekiko pertzepzioa hobetzeaz gain, bere web guneko beste esparru batzuetako orri gehiago bisitatuko liratekeela. UNESCOri eskatzen dio eskain ditzala zerbitzu erabilgarriak; esaterako, UNESCOren jarduera esparruetan diharduten nazioarteko gazte erakundeak eta mundu osoko hezkuntza erakundeak biltzen dituen zerrenda bat. Onartzen du baliabide ona litzatekeela ekonomia garapeneko alor bakoitzeko ohar taula bat jartzea. Mundu osoko milaka irakasle arduratuko lirateke sarrerak idazteaz eta gai zehatzetako eztabaidetan laguntza emateaz. Onartzen du dagoeneko badaudela horrelako zerrenda asko, baina, gero eta nahasiagoak direnez, ez direla oso erabilgarriak ikasleentzat. UNESCOri eskatzen dio bere egoera ezin hobeaz balia dadila, softwarea eskaintzeko eta, Batzorde Nazionalen bidez, gazte boluntarioen gaia koordinatzeko. Hori baliabide garrantzitsua izango litzateke gazteentzat, beren galderak posta zerrendan adierazteko aukera izango balute, batik bat. UNESCOri eskatzen dio baimendu eta erraztu ditzala IKTen bidezko gazteen arteko kultur trukeak eta zibilizazioen arteko elkarrizketak.

25

2. GAZTERIA TOPAGUNEAREN DEKLARAZIOA ITU TELECOM WORLD 2003

Res, non verba. Ekintzak, ez hitzak

Une honetan, gure mundua ez da bidezkoa. Gutariko batzuk egunero ateratzen diogu etekina IKTen gaitze ahalmenari; beste batzuek, aldiz, ez dute IKTrik eskura. Horientzat, dei soil bat egin edo ez egiteak alde handia du: bizitza ala heriotza ekar dezake, esperantza ala abaildura, etorkizun itxaropentsua ala gelditasuna. Baina gure etorkizuna bestelakoa da. Gazteok elkartu egin gara, eta zubi digitalaren oinarriak eraikitzeko gurekin bat egitera deitzen zaitugu. Orain arte, arazo ugari eduki ditugu, baina, orain, horiek erronka bihurtu dira. Ondoren, guk, gazteok, egokitzat jo ditugun gaiak aurkeztuko ditugu: Hezkuntza Hezkuntzak oinarrizko funtzioa bete beharko luke guztion bizitzan. IKTek gaur egungo hezkuntzaren osagai izan beharko lukete, eta, horregatik, mundu osoan hezkuntza hobetu dadila defendatzen dugu. Gobernuak eta enpresa guztiak adoretu beharko lirateke, IKT zentroak susta ditzaten, oraindik esparru hori ezagutzeko aukerarik izan ez dutenei irakasteko. IKT ikaskuntza zentroek ekipo erabilgarriak eduki beharko lituzkete, enpresa pribatuek emanda, eta zentro horiek denentzat irekita egon behar lukete. Haurrentzako dibertimenduzko jardueretarako ere erabili behar dira ekipo horiek, ordenagailuetara eta IKTetara ohituz joan daitezen. Gainera, ahaleginak egin beharko dira irakasleak ere IKTen esparruan prestatzeko. Bestalde, hezkuntza jaso dutenek beren herrialdeetako arrail digitala gainditzen lagundu beharko dute, beka edo bestelako funts baten bidez; horretarako, jasotako ezagutzak ikastetxe publikoetara eta unibertsitateetara transmiti ditzakete, edo langile sozial edo komunitario gisa jardun dezakete. Analfabetismoaren aurkako borrokan lagungarria izango da hori, analfabetismoak kalteak eragiten baititu, oraindik ere, hainbat herrialdetan. Eskuragarritasuna eta azpiegitura Gobernu guztiek bermatu behar lukete landa guneetan oinarrizko IKT azpiegitura eskuragarri bat ezartzea –hala nola, irrati transmisioko estazioen bidezko konexioa–. Beraz, herrialde bakoitzeko eskualde guztietara teknologia eta azpiegitura hedatzea da erronka nagusia. Telekomunikazioen Nazioarteko Batasunari

26

(TNB) eskatzen diogu laguntza teknikoa eman diezaietela garapen bidean dauden eta teknologia horiek hedatzeko plan sendo bat egin duten herrialdeei. Tokiko jarduerak Garapen bidean dauden herrialdeetako biztanleei ikusarazi behar zaie beraiek eman behar dituztela beren teknologia arazoak gainditzeko konponbideak; printzipio horretaz fidatu beharko lukete, eta hori praktikan jarri, beren agintarien bidez. Promozio kanpainak antolatu beharko lirateke herrialde guztietan, populazioaren babes osoa lortzeko. Herrialde bateko arrail digitala gainditzeko, komunitate zerbitzuko ekimenak asmatu beharko lirateke, gazteek sektore publikoaren eta pribatuaren laguntzarekin zuzenduak. Jarduera horien esparruan, IKTak erabiltzen erakutsiko litzaieke komunitateei, analfabetismoa desagertu egingo litzateke, eta IKT zerbitzuak eskaintzeko tokiko baliabide aplikagarriak eta eskuragarriak lortzeaz arduratuko litzateke. Biztanleriak ohartu behar luke IKTak oso onuragarriak eta erabilgarriak direla eguneroko bizitzarako; alegia, horiek ez direla luxu hutsa. Beraz, IKTen edukia horien erabiltzaileek ekarri beharko lukete, horien beharrak eta zerbitzuak isla ditzaten; horrez gainera, erabilerraza izan beharko luke, bai eta hizkuntzaren oztopoa gainditzeko gai ere. Araudia Gazteek onartzen dute garapenerako oinarrizkoa dela IKTen araudi eraginkor bat izatea, eta araudi horrek erabiltzaileen beharretan oinarritu beharko lukeela. Gomendatzen dugu nazioek araudi ingurune onuragarri bat sor dezatela, IKTak kontsumitzaileen eskura jartzea erraztuko duen organo arautzaile independente eta eraginkor baten esparruan. Gure ustez, IKTen etorkizuna merkatuaren liberalizazioaren menpe dago, baita industrializatuta eta garapen bidean dauden herrialdeetan inbertsioa sustatzen duten eskuragarritasun unibertsaleko politiken menpe ere. Inbertsioa eta finantzak TNBk inbertitzaileen, proiektu bideragarrien –mikroproiektuak, batik bat– eta ekimen pribatuen elkarketa errazteaz arduratu beharko luke, bai eta bideragarriak eta iraunkorrak suertatzen direnen finantzaketa sustatzeaz ere. Gobernuek pizgarriak eskaini beharko lizkiekete enpresa txiki eta ertainei (ETE), arrakasta izaten laguntzeko; adibidez, interes tasa baxuko eta dirua

27

itzultzeko epe luzeko mikrokredituak. Bestalde, gobernuek garden jokatu beharko lukete, atzerriko inbertsioak sustatzeko. IKTak sustatzeko, baldintzarik gabeko laguntza eta finantzaketa eskaini beharko lirateke, finantzaketa hori dagokion lekura bidera dadin. Baldintza bakarra jarri beharko litzateke: proiektuek beren helburuak lortzen dituztela frogatzea. Gazteriaren ekintza plana Hitzak baino adierazgarriagoak dira ekintzak! Hezkuntza ez da gazteentzako heziketa soilik; izan ere, komunitateetako adineko jendeak ere etekinak lor ditzake IKTetatik. Guk, gazteok, gure aiton-amonak Internetekin trebatzeko konpromisoa hartu dugu; izan ere, Gazteria Topaguneko partaide guztiei posta elektronikoz mezu bat bidaltzen irakatsi nahi diegu. Aurretik eskualdeetan egindako Gazteria Topaguneen arrakasta ikusita –besteak beste, AFRIKA 2001 eta ASIA 2002–, beharrezkoa iruditzen zaigu Telekomunikazioetako Nazioarteko Batasunak (TNB) ezarritako ekimen horiek egiten jarraitzea, Europarako eta Amerikarako Gazteria Topagunea edo antzeko ekimen bat barne. Halaber, Munduko Gazteria Topaguneak antolatzen jarraitzeko eskatzen diogu TNBri. Bestalde, IKT ekipoak berriro erabiltzea sustatuz, zubi digitala tinkotzen dugu gazteok. Enpresa edo erakunderen batekin harremanetan jartzeko konpromisoa hartu dugu gazteok –sare lokalean, gutxienez–, hartara, alde batera utzi diren eta garapen bidean dauden herrialdeetan erabilgarriak izan daitezkeen IKT ekipoak biltzeko. Garapen bidean dauden herrialdeetako World Youth Fellows-eko kideak ere beren gobernuekin harremanetan jarriko dira,proiektu horretaz ardura daitezen. Horrela, komunitateetara seinale positibo sendo bat bidaltzea lortuko dugu gazteok. Ekipo horiek banatzen lagunduko du World Youth Fellows-en mundu mailako sareak. Denbora pasa ahala, aprobetxatu gabeko aukera bat betirako alferrik galtzen da. Guk, gazteok, gure burua freskatu behar dugu, ideiak aprobetxatzeko eta gauzak aldatzen laguntzeko. Onartzen dugu Informazio Gizartearen Munduko Goi bilerak (CMSI) garrantzi handia duela, guztiok –eta, bereziki, gazteok– ezarritako helburuak lortzeko. Gure ahotsa entzutea espero dugu, bai eta gure deklarazioa gure konpromisoaren seinaletzat hartzea ere.

28

Bestalde, Goi bilerako Ekintza Plana praktikan jartzeko eskatzen diegu CMSIko partaide guztiei. Ekintzak, ez hitzak! Gure bizitza zoragarria litzateke, bakoitzak bere zeregina beteko balu.

29

V. BIBLIOGRAFIA

CHISHOLM, L. (2000). Youth in knowledge societies: challenges for research and policy. www.alli.fi/nyri/nyris/nyris7/papers/chisholm.html CORRIERO, J. (2003). Open space workshop report. Toronto (Canada): TakingITglobal GINÉ, J. y PRATS, J. (2001) : ¿Nuevas tecnologías para el desarrollo humano? www.uoc.edu/web/esp/art/uoc/0107027/desarrollo.html GUTTMAN, C. (2003). Education in the Information Society.Paris : UNESCO JANTUNEN, A (ed.) (2003). What has Silicon Vallley done for you lately?: Opportunities and challenges for youth in the ICT economy. Toronto (Canada): TakingITglobal MASTRANGELO, J.G. (2003). UNESCO's Basic Texts on the Information Society. Paris: UNESCO MINISTERIO DE CIENCIA Y TECNOLOGÍA (2003). La sociedad de la información para el siglo XXI : un requisito para el desarrollo. Buenas prácticas y lecciones aprendidas. Madrid: Ministerio de Ciencia y Tecnología MORAITIS, N. (2003). World Summit on the Information Society. Youth caucus: Stategic Plan. Prepared by TakingITGlobal for the youth Caucus of the WSIS. Toronto (Canada): TakingITglobal MORAITIS, N. (2003). World Summit on the Information Society. Creating your own national campaign. Toronto (Canada): TakingITglobal PELGRUM, W. J. (2003). ICT in education around the world: trends, problems and prospects. Paris : UNESCO PNUD (2001). Informe sobre Desarrollo Humano 2001: Poner el adelanto tecnológico al servicio del desarrollo humano. Madrid : Mundiprensa www.undp.org/hdr2001/spanish ONU. Asamblea general. (2000). El desarrollo y la cooperación internacional en el siglo XXI: la función de las tecnologías de la información en el contexto de una economía mundial basada en el saber. Informe del Consejo Económico y Social correspondiente a 2000* (A/55/3)

30

ONU (2003). Cumbre Mundial sobre la Sociedad de la Información. Declaración de principios. (WSIS-03/GENEVA/4-S) www.itu.int/dms_pub/itu-s/md/03/wsis/doc/S03-WSIS-DOC-0004!!PDF-S.pdf ONU (2003). Cumbre Mundial sobre la Sociedad de la Información. Plan de acción. (WSIS-03/GENEVA/5-S) www.itu.int/dms_pub/itu-s/md/03/wsis/doc/S03-WSIS-DOC-0005!!PDF-S.pdf ONU (2004). Cumbre Mundial sobre la Sociedad de la Información. Decisión de la Prepcom – 1. (WSIS-II/PC-1/DOC/5-S) www.itu.int/wsis/docs2/pc1/doc5-es.pdf UIT (2003). Actualidades de la UIT. Especial Cumbre Mundial.nº 10. Ginebra: UIT UIT (2003). WSIS 2003: Connecting the world. Ginebra: UIT UNESCO (1999). Informe mundial sobre la comunicación: los medios frente al desafío de las nuevas tecnologías. París: UNESCO UNESCO (2003). Retos y oportunidades de la sociedad de la información. San José de Costa Rica: UNESCO UNESCO (2004). UNESCO´s commintment to youth: The youth forum. Paris: UNESCO VV.AA (2001). Sociedad de la información: el reto del S. XXI. Vitoria-Gasteiz : Ekonomi Gerizan VV.AA (2003). Measuring and monitoring the information and knowledge societies: a statistical challenge. Paris: UNESCO LINKAK: Nazio Batuak eta Gazteria www.un.org/youth UNESCO eta gazteria www.unesco.org/youth UNESCO. Komunikazioa eta informazioa www.unesco.org/webworld Telekomunikazioaetako Nazioarteko Batasuna www.itu.int

31

Informazio Gizartearen Munduko Goi bilera www.itu.int/wsis www.wsis-online.net ICT for development platform http://www.ict-4d.org TakingITglobal www.takingitglobal.org http://spain.takingitglobal.org Youth Creating Digital Opportunities www.icdo.net